www.somuncubaba.net 2007 008 0082

8/14/2019 Www.somuncubaba.net 2007 008 0082

1/88

1Austos / 2007

530Sayfa

-DeriCilt-KueK

a

t

DVN-I HULS- DRENDEV

TASAVVUF VEGNL ETM

276Sayfa

-III.Hamur

GLENN SOLMAYAN GL

606Sayfa

-III.Hamur

GNLLER SULTANI

180Sayfa

-III.Hamur

312Sayfa

-DeriCilt-KueK

a

t

MEKTBT-I HULS- DRENDEV475Sayfa

-DeriCilt-KueK

a

t

HUTBELER238Sayfa

-KueKa

t

DVN (SEME LAHLER)

DARENDEL LMLER VEHZ. PEYGAMBER SEVGS

221Sayfa

-III.Hamur

MEVLN GZYLEKURNA BAKI

373Sayfa

-III.Hamur

MUHABBET GLLER448Sayfa

-III.Hamur

GL KOKUSU96Sayfa

-KueKa

t

KIRK HADS

VideoCD

VAKIF TANITIM CDsiVideoCD

DARENDE TANITIM CDsi

226Sayfa

-III.Hamur

520Sayfa

-KueKa

t

EMSNME EYHZDEOLUAHMET EMSETTN ATE

NASHAT Yaynlar - Zaviye Mah. Hac Hulsi Efendi Cad. No:71

44700 Darende / MALATYA Tel:(422) 615 15 00 Fax:(422) 615 28 79

www.nasihatyayin lar i .com - yay in@nasihatyayin lar i .com

Anadolu yaynclnn en nemlikalelerinden olan, byk ehirle-rimizin yayn kalitesini yakalayanNasihat Yaynlar, Es-Seyyid Os-man Hulsi Efendi Vakfnn birkuruluudur. smini Osman HulsiEfendinin evrensel mesajlar ieren;Hakk iin leme, her canlya hizmetetmeyi, efkati, tevazuyu ve cmert-lii, sevenlerinin gnlne iir diliyleaktard gazelinden alr. NasihatYaynlar da bu gzellikleri destandestan anlatabilmek iin gl gzel-liinde eserler sunuyor.

NASHAT YAYINLARIndanGl Gzelliinde Eserler...


2/88

2 Somuncu Baba

Es-Seyyid Osman Hulsi Efendi VakfnnYayn Organdr.

KurucusuA.emsettin ATE

Yaygn Sreli

ISSN: 1302-0803

YIL: 14 SAYI: 82

Austos 2007

Basm Tarihi: 01 Austos 2007

Es-Seyyid Osman Hulsi EfendiVakf Adna mtiyaz SahibiSebahaddin ATE

Genel Yayn Ynetmenismail PALAKOLU

Yazleri MdrHulsi YAYLA

Yayn EditrMusa TEKTA

Tantm ve Halkla likilerMelek ATALAY

Sanat YnetmeniSerkan ZTRK

Grafik / Tasarm ve UygulamaMuharrem AKINEmre AYDOAN

SametAHNASLAN

KapakNasihat Yaynlar Arivi

Arka KapakHikmet BARUTCUGL

Tashihbrahim AHN

Yusuf HALICI

ArivSabit DEMR

Somuncu BabaAylk lim - Kltr ve Edebiyat Dergisi

82Austos

2 0 0 7Fiyat: 6 YTL

i n d e k i l e r

rdnde Trk Bayra

Trk Bayrann kaldmz otelde dalgalanmasn istedik. unu dabiliyorduk ki daha nce Trk kafilelerinin gelmesine ramen bayra-mz aslmamt. Ben o gece heyecanlandm ve sabah zor yaptmafak vaktinde odamdan baktmda Trk Bayra dalgalanyordu.

fkenin Dayanlmaz HafifliiAllahn halm isminden insanlar hisse almaldr-lar. Yumuaklk anlamna gelen hilm, insanlarn iyihasletlerinin en gzellerinden olmaldr. Hilm aynzamanda akl anlamna da gelir.

Berekete Ermek in,Atee Girmek,

Atete Yanmak Gerek!Yanmadan Olmaz!

Peygamberimiz, Kalpler YceAllahn kudret parmaklar arasnda-dr, O kalbin dzgn olmasn isterse

onu dzeltir, sapmasn isterse deonu saptrrbuyurmutur.

8

2414


3/88

Abone leri ve Reklamsmail Hakk ZBAY

Ahmet Hulsi KMRC

Basm-Yaym-Datm-PazarlamaVSAN ktisadi letmesiZaviye Mah. Hac Hulsi Efendi Cad. No:7144700 Darende / MALATYATel:(422) 615 15 00 Fax:(422) 615 28 79www.somuncubaba.net - [email protected]

DatmKltr Dergi Datm

CTP - Kalp kBizim Repro: (312) 341 10 20 - 21

Bask & retimAjans Trk Basn ve Basm Sanayi A.stanbul Yolu 7. Km. Necdet Evliyagil Cad.No: 24 Batkent / ANKARATel: 0 (312) 278 08 24

FiyatTek Say : 6 YTLKurum Abone : 100 YTL1 Yllk (12 Say) Abone : 60 YTL

Avrupa 1 Yllk Abone : 60 EUROAvrupa Tek Say Fiyat : 5 EUROAvrupa Harici Yurtd Abone : 90 USD

Posta eki (Darende Postanesi): 1361068

Ziraat Bankas (Darende ubesi): 26798480-5001

rtibat Telefonlar

Diriyiz Daim, lmeyizAkl terk eden, lah Aknarabndan ier, onunla sarhoolur, dolaysyla sarholuktan dakurtulur, zira, o, ilah sarholua

erimitir. nsann benliini terk et-mesi halinde kendisinde tecellile-rin olaca, mahadelere mazharedilecei, bu durumda da, Allahaulama yollarnn irade ve tedbiridnda alaca sylenir.

ocuk Eitiminde Ailenin nemi

ocuk eitmek ve yetitirmek iin, ncelikleanne-babalarn ocukluktan kurtulmalar ve kendi-lerini eitmeleri gerekir. ocuk evdeki yetikinlerikendisine model alr. yi bir model olunmas iindavranlarla, sylenilenlerin tutarl olmas gerekir.

Tasavvufslm Dininin Arkeolojisidir

Tefekkr ve dnce dnyas daha ndedir. Buradan yolaktmz zaman tasavvuf iin birok tarif yapmak mmkn-dr. Tasavvuf bir din felsefesidir denilebilir, slm dinininarkeolojisidir, dinin hakikat ve marifet boyutudur, dinin bireitim srecine tabi klnm programnn addr denilebilir.

36

52 76

3Austos / 2007


4/88

Huzur klimiRahmet ve huzur ikliminin yaklat mbarek aylar

balad. aylar; Recep, aban ve Ramazan aylardr. Buaylar rahmet dalgalarnn balad, manev huzur ve s-knun kalplere doduu, ilah rahmetin cotuu aylardr.Bu aylar girince inananlarn kalplerini ve ruhlarn manevibir huzur kaplar. Bu mbarek aylar ierisinde yle feyizlive bereketli geceler vardr ki, Yce Allahn rahmeti bugecelerde mminler zerine yamur gibi sanak sanakyaar. aylar girdiinde Peygamberimiz yle dua et-

mitir: Ey Allahm! Recep ve aban bize mbarek kl,bizi Ramazana kavutur. (Ahmed b. Hanbel Msned C.1 S.259)

lkemizde de aylar gelenei olumu ve Ramazanayna hazrlk Recep aynn girmesiyle balar hale gelmitir.Asrlar boyunca Osmanl sultanlar Hicaz blgesine hiz-met ederken her yl aylar girdiinde Anadolu insannnkatksyla, Kuds, Medine ve Mekkedeki Mslmanlaraulatrlmak zere para, kuma vs. kymetli eya gnderi-lirdi. Buna Surre denmekteydi. Bu tr yardm gtrenzel birliklere de Surre Alaylar denirdi. Bu uygulamada Anadolu insannn aylara verdii nemin gzel birrneidir.

Bu aylar mbarek gecelerle doludur. Recep aynn ilkCuma gecesi Regaip Kandilini idrak ettik. Recep aynnyirmiyedinci gecesi Mira gecesidir. Es-Seyyid Osman Hu-lsi Efendi Dvnndaki bir beyitte yle buyurmaktadr:

Mminin mircdr kalb huzr ile namzKl huzr ile namzn srr- esr andadr

Bu beyit Peygamberimizin Miracyla mminlere farzklnan namaz ibadetinin nemine iaret etmektedir. Birgece, kendisine baz delillerimizi gsterelim diye kulu Mu-hammedi, Mescid-i Haramdan, evresini mbarek kld-mz Mescid-i Aksaya gtren O zatnan ycedir, btneksikliklerden uzaktr. Gerekten, hereyi iiten, her eyi

gren Odur.(sr, 1.) yeti kerimesiyle bildirilen, sra (Mi-rac) hadisesinde Hz. Peygamber (s.a.v) Buraka bindim,Beytl-Makdise vardm buyurmutur. Efendimiz ora-dan ge ykseltilmi; nebiler ve meleklerle grmtr.

Cennet ve cehennemi, daha baka iaretleri grmtr.Nihayet be vakit namaz emri ile ayn gece dnmtr.

Summary

The Atmosphere of Tranquility

The blessed three months, the months of Rajab, Shaban,and Ramadan, which also brought the mercy and

tranquility to the hearts have come. These are the monthswhen the grace and tranquility rain to the earth and the

hearths of the faithful and these are the months the divinegrace mounts up considerably.

In our country there is the tradition of the three monthsand the preparation for the Month Ramadan starts by

the beginning of Rajab. For centuries with the beginningof the three months, the Sultans of the Ottoman, whileserving the Hedjaz Region, money, goods and valuablearticles were sent to the Muslims in Jeruselam, Mecca,

Medina, by the help of the Anatolians. This was called asSurreand the special forces that brought these help to

those Muslims were called as Surre Regiments. This is a

good example of how the Anatolians attached importanceto the Three Months.

These months containts four Holy Nights. On the firstfriday night of Rajab we had the Raghaib. The twenty-

seventh night of Rajab is the Miraj, the Night of Ascension.

Osman Hulusi Efendi, would perform the namaz in ahumble way, which was made obligatory on the Miraj

Night, feeling the consciousness of being in front ofAllah and gave full weight to the prayers done withcongregations. Lets remember his words about the

prayer: The prayer is the Miraj of the faitful. Plead fromAllah to pray like Muhammed the Prophet (pbuh).

I wish The Three Months will conduce peace and grace toyou, our country and all Muslims. With compliments

Somuncu Baba

A y l k l i m - K l t r v e E d e b i y a t D e r g i s i

82Austos2007Fiyat: 6 YTL

www.somuncubaba.net

DergisiHediyesi...

Tasavvufslm Dininin

Arkeolojisidir

rdndeTrk Bayra

Bayaz...

4 Somuncu Baba


5/88

5Austos / 2007

(Daha nce sabah ve yats klnyordu). Bu ayeti ke-rimenin iktibasen zikredildii beyitte aynen ayetinmanas verilmekte ve mminlerin namaz ibadetinihuzur ile klmalar kalben ykselmeleri olarak tavsifedilmektedir.

Osman Hulsi Efendi namaz klarken tm erkn-na riyet ederlerdi. Be vakit farz namazn haricinde,sabah namazndan sonra kerhat vakti kana kadarvird ve zikirle megul olur; ondan sonra da iki rekatrk namaz ve iki rekat da stihare namaz klard.Kuluk vakti de drt rekat Duh namaz klard. Ak-am namazndan sonra da alt rekat Evvbin namazklard.

Ayrca gece yarsndan sonra kalkar ve uyumayarakvirdlerine ve zikirlere devam eder, daha sonra da ge-cenin ilerleyen saatlerinde de sekiz rekat Teheccdnamazn klard. Tm dostlarna da bu ekilde yap-malarn tavsiye ederdi.

Kendisi eyh Hamd-i Vel Camii mam-Hatibi ol-duu iin, cemaatle klnan namazlarda genelde ce-maatin durumuna gre davranr; hasta, yal ve yolcu-larn olacan dnerek ona gre namaz kldrrd.

Namazda divn- ilhde, Allahn huzurunda ol-mann uuru ierisinde, mtevz bir ekilde klar vecemaatle kld namazlara ayr bir ehemmiyet verirdi.Namazla ilgili u kelmn hatrlayalm: Namaz m-minin miracdr. Namaz Peygamber Efendimiz (s.a.v.)gibi klmay Allahtan niyaz ediniz.

Evet aylar, manev kazan elde edenlerin ok-a grld anlardr. Hayatmzda adeta otokontrolsisteminin kurulmasna vesile olan mbarek aylarve kandiller dnyev meguliyetlerimizden syrlp, ya-ratl gayemizi dnmemiz, yaratan ve yaratlanlarlaolan mnasebetlerimizi glendirmemiz ve ibadetle-rimizden lezzet almamz iin son derece deerli fr-satlardr.

aylarn okuyucularmz iin, milletimiz ve slmlemi iin hayrlara vesile olmasn Yce Allahtan di-lerim. Selam ile aziz dostlar

indekilerDivn- Hulsi- DrendevEs-Seyyid Osman Hulsi Efendi (k.s) ..........................6Berekete Ermek in, Atee Girmek,

Atete Yanmak Gerek! Yanmadan Olmaz!Prof. Dr. Ali AKPINAR ...............................................8

YakarM. Nihat MALKO .................................................13fkenin Dayanlmaz HafifliiProf. Dr. Ramazan ALTINTA .................................14DenizEkrem KAFTAN .......................................................17Gle Hasret Alayan ehir: Kudssmail OLAK .........................................................18Takdire Rza GerekirProf. Dr. Mehmet AKKU .......................................22rdnde Trk BayraResul KESENCEL ....................................................24Cezayirde OsmanlzleriDo.Dr. Kadir ZKSE ..........................................30Bse

Ahmet EFE ..............................................................35Diriyiz Daim, lmeyizSadk YALSIZUANLAR ..........................................36Dudak ile Kalp Arasnda Gidip Gelen manTaha YILDIZ ...........................................................40Huls Efendinin Mektbtndastdhramczde smail Hakk Toprak (k.s)Efendiye Olan SevgisiFatih INAR ...........................................................44Bakanlar ve Grenlerin Gzyle Hulsi Efendi (k.s)

Musa TEKTA .........................................................46Abdullah b. HuzfeDo. Dr. Bnyamin ERUL .......................................51Prof. Dr. Mahmud Erol Kl: TasavvufslmDininin ArkeolojisidirKonuan: brahim YARI .........................................52Nefis MuhasebesiDo. Dr. Abdulaziz HATP ......................................58OsmanlmparatorluununSaray Okulu EnderunDo. Dr. Bayram Ali ETNKAYA ............................60Bir Yabanc Gzyle XVI. YzyldaTrk Zaferlerinin SebepleriProf. Dr. Nesimi YAZICI ..........................................66fke Duygusu ve slm

Yrd. Do. Dr. M. Doan KARACOKUN .................70Bir Psikoloji Kitab: ocuk Psikolojisi (0-7 Ya)Vedat Ali TOK ........................................................72

Abdullah bn-i MbarekYusuf HALICI ..........................................................74ocuk Eitiminde Ailenin nemiKevser BAK ............................................................76Gnei aldlarmit Fehmi SORGUNLU ........................................79merin Yznde lm Grdm

Olcay YAZICI ..........................................................81Yaz Meyve ve Sebzelerinin Vcuda Yararlar Akn DNDAR .........................................................82Sultan BaklavasMesude SARI ..........................................................84

[email protected]


6/88

6 Somuncu Baba

Nerede o servi am boylum

Nerede o nzenn fidanm benim

Nerede o bklm bklm snbl sal

Gl yanakl sevgili cnm benim

Nerede o inci dili kalem kal mgn-kkl

Nerede oeker szl o ml dudakl cnnm benim

Geceler t-be-sabh hayl-i ens-i emim

Nerede gndzler t-be-mes yar- rh- revnm benim

Nerede vef haznesi lutf u mrvvet menba

Nerede maden-i hay vird-i zebnm benim

Nerede bulam arasam Aksda m Kabede mi sevdiimNerede kavusam ana Bathda m Yesribde mih- cihnm benim

Divn- Hulsi- DrendevEs-Seyyid Osman Hulsi Efendi (k.s)


7/88

7Austos / 2007


8/88

Berekete Ermek in,Atee Girmek,Atete Yanmak Gerek!Yanmadan Olmaz!

lim ve HayatProf. Dr. Ali AKPINAR

8 Somuncu Baba


9/88

9Austos / 2007

Yce Allah, kalplerin yneticisidir.O, kalpleri diledii gibi ynetir.Bir hadiste Ey gnlleri yneten,evirip eviren Allahm, Sen benim

gnlm dinin zere sabit kl, diyedua edilerek bu geree iaret edil-mitir. Yine Peygamberimiz, KalplerYce Allahn kudret parmaklar ara-sndadr, O kalbin dzgn olmasnisterse onu dzeltir, sapmasn istersede onu saptrr1buyurmutur. Zatenkalbe de srekli deiip dntiin bu isim verilmitir.2

Bir ayette de Biliniz ki Allah kiiile kalbi arasna girer,3buyrulmu-tur. Bunun anlamudur: Allah, m-min ile kfr arasna girer; kfir ileiman arasna girer. Mmin ile kfrarasna engel olur ve onun kfredmesine mani olur. Kfir ile imanarasna engel olur, onun dnpinanmasna mani olur. Sonuta herey Onun izni ile olur.4 Tabi ki O,kime ne vereceini iyi bilir, ima-n hak edene iman ltfeder, kfremstahak olana da kfr myesserklar. O, gnl dnyasna muttalidir,kimin kalbinden ne geirdiini, nedndn ve neye niyetlenipyneldiini bilir, ona gre de yaratrve yneltir.

Allah Kelam Kurn

Gnllere Seslenir, Onlar Deitirir,Dntrr ve Ynetir!

Kurn- Kerim, gnllerin y-neticisi Allahn kelamdr. Onunkelam da ncelikle gnllere hitapeder, gnlleri titretip harekete ge-irir, deitirir, canlandrr ve onlarina edip kurar. Kutsal kitabmzntemel zelliklerini akladmz

nceki yazlarmzn birinde unlarsylemitik:

Kurn kiilerin nce gnlleri-

ne hitap eder, duygularn harekete

geirir ve gnlleri ihy eder. Onun

kelime ve cmle yapsndaki esiz-

lik, uyum ve ahenk kulaklar etkiler,

ardndan gnllere iler, yrekleri

hoplatr. Gnllerde yer eden en-

gin manalar, yreklere smaz olur

ve d dnyaya taar.

Mminler o kimselerdir ki, Allah

anld zaman yrekleri rperir, O-

nun ayetleri kendilerine okunduu

zaman imanlar

n

art

r

r ve Rableri-ne tevekkl ederler.5

Allah, szn en gzelini, (Kur-

nn ayetlerini gzellikte) birbirine

benzer, ikierli bir Kitap halinde in-

dirdi. Rablerinden korkanlarn, on-

dan derileri rperir, sonra derileri

ve kalpleri Allahn zikrine yumuar.

te bu Kitap Allahn rehberidir. Di-

lediini bununla doru yola iletir.Ama Allah kimi sapklnda brakr-

sa artk ona yol gsteren olmaz.6

Muhakkak ki bunda, kalbi olan,

yahut hid olarak (zihnini toplaya-

rak dikkatle) kulak veren kimse iin

bir t vardr.7

Bunun iin Kurn, kalpleriyle

akledenlerden, kalpleri krleen-

lerden8, kalpleri katlaanlardan9 ve

kalpleriyle anlamayanlardan10 bah-

seder ve yle balar: Kurnn

anlamn dnmyorlar m? Yok-

sa kalplerinin zerinde kilitleri mi

var?11Artk Kurnn dokuyup i-

ledii yrekler hep iyi ve gzel ey-

leri barndrr, hep hayrl niyetlerle

harekete geer. Vahyin donatt o

yreklerin sahipleri ise, hep hayrla-r syler ve iler.

Fotoraf:Hulsi GLSEREN


10/88

Allahn Sekin KullarGnlleri Fetheden Erlerdir!

Peygamberler bata olmakzere Yce Allahn vahyine/

mesajna gnl kulan veren,onun retileriyle gnln inaeden gnl adamlar da, gnl-lerin fethi iin rpnan gnl f-tihleridir. Onlar, alclarn Yce

Yaratcya evirip onun kla-ryla gnllerini stan ve tan;daha sonra da Onun nuruylaOnun kullarn tp stmakiin alp gayret eden erlerdir.Onlar can u gnlden inanan,inandklar gibi yaayan, grtlak-tan deil gnlden gnl diliylekonuan, gnllere seslenip g-nllerde taht kuran kimselerdir.

Onlar gibi olmak iin Kela-mullah ile beraber olmak, vahiyile irtibatl yaamak, vahiy at-mosferine girmek ve o atmos-

ferde yaamak gerekir. Onlargibi yanmak, pimek, olgunla-mak gerekir. Bunun iin de va-hiy nurunun ierisine girmek, o

nurun nr grnen s

k

nt

lar

n

ekmek, davann ilesini/derdi-ni ekerek hamlktan kurtulmakgerekir.

Nrdan, Nra Ermek!

Kurn vahiy atmosferlerinianlatan ayetlerle doludur. Buayetler vahiy esnasnda pey-gamberlerin yaad ruh halini

anlatr. Onlarn vahiy atmosferiierisinde nasl kendilerindengetiini, nasl rahmet-bereketve nura gark olduklarn anlatr.Sonuta onlarn vahyin nuruylanasl dolduklarn, donandk-larn, bilendiklerini anlatr. Butablolarda vahye muhatap olan,peygamberlerin yoluna bakoymu, onlarn izinden gitmek

ve onlarn efaatine mazhar ol-mak isteyen bizlere de mesajlarvardr.

te bu esiz tablolardan bir

ka:

Hz. Musa Peygamber KutsalTr Vadisindedir. Ona yle ses-lenilir:

Ms, o atein yanna ge-lince kendisine Ey Ms! diye

seslenildi.

Ben, benim ben, senin Rab-

bin! Pabularn kar. nk sen,kutsal Tuv Vdisindesin.

Ben seni setim, imdi vah-yolunan dinle.

Muhakkak ben, evet ben Al-lahm, benden baka tanr yok-tur. Yalnz bana kulluk et ve benianmak iin namaz kl.12

Oraya gelince o mbrek yerdeki vadinin sa kysndakiaatan kendisine yle seslenil-di: Ey Ms, Benim, ben, lem-lerin Rabbi Allah!

Oraya gelince kendisine ses-lenildi: Atein iinde bulunanda, evresinde olan da mbrekklnd. lemlerin Rabbi Allah,

eksikliklerden mnezzehtir.Ey Ms, gerek u ki ben,

gl, hkm ve hikmet shibiolan Allahm! 13

Ayetlerde geen yerin m-barek klnmas, orann mukad-des olmas ve bereketlenmesianlamnadr. Orann mukaddesolmas ve bereketlenme sebebi,

Yce Allahn Hz. Musa ile ko-nutuu yer olmasdr.14 u ev-

10 Somuncu Baba


11/88

rende bulunan yerlerin en eref-lisi, sevenlerin grp bulutu-

u yerdir phesiz!15

Demek kivahiy indii yeri bereketlendi-riyor, bizim gnlmze, beyni-mize, sylem ve eylemlerimizevahiy inerse vahiy onlar da be-reketlendirecektir. Evlerimizde,i yerlerimizde vahiy gndem-de olursa, oralar da bereket-lenecek, huzura erecek ve erodaklarnn kirlerinden arnm

olacaktr.

Bunun tersi de byledir:Vahiyden uzak ve kopuk olangnller, beyinler, sylem veeylemler bereketten nasibi ol-mayan gdk eylerdir. Vahyingndemde olmad yerler debereketsiz, huzursuz yerlerdir.nsan, yer ve zamanlar mba-

rek klan vahiydir, onlarn va-hiyle irtibatl olmasdr. Nitekim

ayetlerde Kurnn indii gece,mbarek gece16 diye anlmtr.

Ayetlerde geen ate, nurunuzaktan grntsdr. Evet va-hiy nurdur, uzaktan ate gz-ken de Allahn nurudur.17 Hz.Musaya o uzaktan nr/ate ola-rak grnmtr. Zaten nimetlerklfetlerle beraberdir. Gln di-keniyle gzel olduu gibi. Vahyialmak, anlamak ve yaamak da

zahiren zor ve meakkatli gr-

nebilir. Ama onun yanna yak-laldnda, hele bir de onunierisine girildiinde artk o nr,nura dnecek; kul nurun ie-risinde nurlanp aydnlanacak,yp snacak, olgunlap kema-le erecektir.

Ayette sz konusu edilenaa ise, vuslat aacdr. Muhab-

bet bahesinde kk salm , dal-lar gklerin safiyetine uzanm,

meyveleri kurbet/yaknlk/ibadetolan bir aa. Onun yapraklardosta yaknlktr, onun iekleriise rahmet ve srur esintileriyleaar.18

Atein iinde bulunan da,evresinde olan da mbrek k-lnd. lemlerin Rabbi Allah, ek-

sikliklerden mnezzehtir.

Atein ierisinde bulunan,vahiy ortamnn ierisine girmi

olan Hz. Musadr, onun ev-resindekiler ise melekler yahutatee yakn olmak isteyen kim-selerdir.19 Buna gre bereketeermek iin, kaynaa ulamak,kaynaa girmek, ondan gda-lanmak gerekir. Bu ise, Allahnok az sayda kullarna nasipolur. Onun evresinde, yaknn-da bulunmak da gzeldir. Ama

en kts, o kaynaktan uzakolmak, ona srt evirmek ve

11Austos / 2007


12/88

1- bn Kesr, Tefsir, II, 298.2- sfehn, el-Mfredt, s, 620.

3- 8Enfal 24.4- bn Kesr, Tefsir, II, 298.5- 8 Enfal 2.6- 39 Zmer 23.7- 50 Kaf 37.8- 22 Hac 46.9- 2 Bakara 74.10- 7 Araf 179.11- 47 Muhammed 24.12- 20 Taha 11-14.13- 27 Neml 8-9.14- bnl-Cevz,Zdl-Mesr, VI, 218.15- Kueyr, Letifl-rt, III, 65.16- 44 Dhan 3.17- Kurtub, el-Cmi, XIII, 158.18- Kueyr, Letifl-rt, III, 65.

19- bnl-Cevz, Zdl-Mesr, VI, 155;Kurtub, el-Cmi, XIII, 158.20- 53 Necm 4-18.

onunla irtibat kesmektir. Bu neac bir durumdur!

u ayetler de, Hz. Peygam-berin yaad vahiy atmosferle-rinden sadece birini anlatyor:

Onun okuduu Kurn, ken-disine vahyedilen vahiyden ba-ka birey deildir.

Onu, mthi kuvvetleri olan

biri retti;

stn akl sahibi melek. Do-ruldu;

Kendisi yksek ufukta iken.

Sonra yaklat , yere dorusarkt.

Muhammed ile arasndaki

mesafe iki yay uzunluu kadar,yahut daha az kald.

Onun okuduu Kurn ken-disine vahyedilen vahiyden ba-ka birey deildir.

Gnl grdnde yanlmad.

Onun grdnden kukumu duyuyorsunuz?

Andolsun, onu bir iniindedaha grmt;

Sidretl-Mntehnn yann-da,

Ki onun yannda oturulacakbahe vardr.

Sidreyi kaplayan kaplyordu.

(Muhammedin) Gz a-mad ve azmad.

Andolsun, Rabbinin byk

yetlerinden bazlarn grd.20

Bu ayetler Kurnn Allahkelam olduunu, Hz. Peygam-berin onu Allahtan ald gibiinsanlara ulatrdn anlatmasyannda; vahiy karsndaki cid-d ve vakr duruunu da anlat-makta ve bize mesajlar sunmak-tadr. Buna gre bizler vahyin

karsnda, benzer ciddiyet vevakarla durmal, gnl alcla-rmz btnyle ona evirme-li, onunla erimeli, dolmal veonun dorultusunda bir hayatnadam olmalyz.

O halde gnllerimizin be-reketlenip huzura ermesi iinDncelerimizin bereketlenip

hakikati kefetmesi iin Sy-lemlerimizin bereketlenip haki-

katleri terennm etmesi iinEylemlerimizin bereketlenip sa-lih ameller olarak bizi ebediyetetamas iin mrlerimizin

bereketlenip nitelikte say

l

olsada nicelikte uzun olmas iinNesillerimizin bereketlenip ar-dm zdan dua okuyup hayrdefterlerimizdeki hayrlarn art-masna vesile olmas iin Ya-adm z yerlerin bereketleniphuzur ve skn yurduna dn-mesi iin Toplumun bereket-lenip huzur ve hayr toplumuna

dnmesi iin Dnyamznbereketlenip selam yurdu hali-ne gelmesi iin Evet, tm bugzelliklerin olmas iin vahiyleirtibatl olmak vahiyle bulumak,vahiyle beslenmek, vahiyle ya-amak gerekir. D grn iti-baryla zorlu ve meakkatli deolsa, iki dnya mutluluu iin,ebed saadet iin bu kanl-mazdr.

Alcsn vahye eviren, hepvahiyle olan, vahiyle beslenen,hayatn vahiy atmosferleri ie-risinde yaayan, gnl erlerineselam olsun!

Dipnot

12 Somuncu Baba


13/88

13Austos / 2007

YakarAlev teni yakarken susar saba yelleriGnl bahelerinin solar iri glleriKesilir o esnada yrekiin telleriToprak gnahkr teni nasl da yer ya Rabbi!...

Settarsn sen, setr eyle, rsva etme lemeMecalsiz bedenimi srkleme elemeHlimi arzetmeye yetmez hibir kelimeHakikat atlasn nme ser ya Rabbi!...

Zamann tesine uzanr gider mezarYaral vicdanlara eyler Resulm nazar!...Kitabenin stnde mehul bir l yazarNbvvet erandan muhabbet der ya Rabbi!...

slmiyette huzur, yalnz Hakkta emniyetKader ksmette yoksa ie yaramaz niyetRuhum kapnda kle, bedenim cana diyetDamarmda akan kan, gzmde fer ya Rabbi!...

Hayat herkese ifa, bize zehir olsa daKra alm gibi gllerimiz solsa daKaranler misali gzmz ya dolsa daBu dnya yaanmaya elbet deer ya Rabbi!...

irazeden kmadan bir ra yak kulunaRuhlar cad kazan, canlar kurban yolunaTen topra pnce, kula efkat olunaServilerin altnda glgelik ver ya Rabbi!...

M. Nihat MALKO

Fotoraf:Serkan ZTRK


14/88

14 Somuncu Baba

fkeninDayanlmaz Hafiflii

slm ncesi dnemde cehalet, bilginin deil, hilminzdd olarak kullanlyordu. Cehil bu anlamda duy-gu ve hrslarna yenilip, fke seline kendisini kaptrp

giden kimsenin ruh halini yanstr. Byle bir duygu ta-

yan kimse, fkesini iyi ynetemez, kendisini kontrol

edemez. En ufak bir k

zg

nl

k an

nda iradesini kaybe-dip hemen parlar. Kontrolsz bir ihtirasla fkesine ka-

plr, dnmeden ileri atlr ve neticede sorumsuzca

yapt eylemlerden dolay sonu pimanla varan dav-

ranlar ortaya koyar.

Cehlin zdd olan hilm szcnn anlam, fke

annda kiinin gc yetmekle birlikte heyecann kont-

rol etmek suretiyle muhatabna ynelik intikam duygu-

sundan vazgemesidir. Dolaysyla hilm, cehil patlama-

sn dizginleyebilen insann ahlakdr. Byle bir kimse,duygularn frenlemesini, kr ihtiraslarn yenmesini,

ne olursa olsun sinirlenmeyip soukkanl bir ekilde

sakin olarak hareket etmesini bilir. nk fkeyle kal-

kan zararla oturur. Toplumsal hayatta insann bana

ne gelirse kendisini kontrol edemedii, fkesini iyi y-

netemedii iin gelir.

el-Halm, ayn zamanda Allahn en gzel isimle-

rinden birisidir. mam- Gazlnin zgn yorumuy-

la; kendisine isyan edenleri ve emirlerine muhalefetedenleri grd halde fkesine kaplp da hemen

Allahn halmisminden insanlarhisse almaldrlar.

Yumuakl

k anlam

nagelen hilm, insanlarniyi hasletlerinin

en gzellerindenolmaldr. Hilm

ayn zamanda aklanlamna da gelir.

Gndelik hayattainsan, piman olacabir i yapt zaman

kendi kendine neaklsz i yaptk?,

aklmza mukayyetolamadk gibiserzenilerde

bulunur.

lim ve HayatProf. Dr. Ramazan ALTINTA


15/88

cezalandrmayan Allahn bir

ahlkdr. Kuran Kerimde g

ve kudret sahibi olan Rabbimi-

zin isyan eden kullarn hemen

cezalandrmayp belki dnerlerdiye mhlet vermesiyle ilgili

bir ayet yledir: Allah insan-

lar ilediklerine karlk hemen

yakalayverseydi, yeryznde

bir canl brakmamas gerekirdi.

Ama onlar belli bir sreye kadar

erteler. Sreleri gelince gerei-

ni yapar. Dorusu Allah kullar-

n grmektedir. (Ftr 35/45).

Anlayabildiimiz kadaryla bu

ayette Allahn kullarna kar

hilmi ve rahmeti aklanmak-

tadr. Eer Allah gnahlarndan

dolay hemen onlar yakalay-

verseydi yeryznde insan da

dhil hibir canl nesli kalmazd.

lah rahmeti ve ltf balamn-

da el-Halm isminin bir tecel-

lisi olarak gnahkrlara belki

dnerler diye sre tanmakta,

azap verme konusunda acele

etmemektedir. Onun yasas-

nn gerei, sre geldii zamanherkesin iyi ya da kt davra-

nlarna karl eksiksiz olarak

verilir.

Allahn halm isminden in-

sanlar hisse almaldrlar. Yumu-

aklk anlamna gelen hilm, in-

sanlarn iyi hasletlerinin en g-

zellerinden olmaldr. Hilm ayn

zamanda akl anlamna da gelir.Gndelik hayatta insan, piman

olaca bir i yapt zaman ken-

di kendine ne aklsz i yaptk?,

aklmza mukayyet olamad k gibi

serzenilerde bulunur. Kuranda

halm, peygamberlerin bir zel-

lii olarak da anlatlr: Dorusu

brahim ok ili, yumuak huylu

ve kendisini Allaha vermi bir

kimsedir. (Hud 11/75). Yine:

Biz de Ona hilm sahibi bir oul

mjdeledik (es-Safft 37/101)

buyrularak Hz. smail Peygam-bere dikkatler ekilmektedir.

Dolaysyla bu ayetler, mminin

ahlki yapsna iaret etmesi ba-

kmndan ok anlamldr.

Ahlk bir deer olan hilm,

sosyal ilikilerde ortaya kar.

nsann kendi kendisine hilm

sahibi olmas ok fazla bir an-

lam ifade etmez. Bu sebeplesorumluluk mevkiinde olan

insanlar, kendilerine ynelik

en olumsuz eletirilerde tepki

ortaya koyarken ll olmay

gzden rak tutmamalar gere-

kir. Hemen heyecana kaplp,

krc ve dkc sert tepkilerde

bulunmak yerine, muhatabn

15Austos / 2007


16/88

nefis muhasebesine davet etme

adna yaptna piman edecek

dzeyde yumuak bir dil vesylem kullanmay tercih etme-

lidirler. nk hilm sahibi olan

insandan, en ar ceza vermeye

muktedir olmasna ramen, mu-

hatabn affetme bykln

gstermek beklenir. Bu balam-

da Hz. Peygamberin; asl g-

l ve kuvvetli kimsenin grete

rakibini alt eden deil, fke ha-

linde, kendisini dizginleyen, af-

feden kimsedir buyurmas hilm

sahibi kimsede bulunmas ge-

reken ahlk tavr anlatr. Hele

hele Mslman ahsiyetler, ge-

rek konumalarnda ve gerekse

davranlarnda kamu gcn

kullanarak, muhataplarna kar

fke seline kaplp teennili hare-

ket etmekten uzaklamamaldr-lar. Onlar fkelendikleri zaman

bile affederler (e-ra 42/37) ilah

retisi mminin ahlknn nasl

olmas gerektiini beyan eder.Zira sosyal barn salanmasn-

da hilm sahibi insanlara byk

grevler dmektedir. zellik-

le de sorumluluk makamnda

bulunan insanlar hilm sahibi

olmay hayatlarnn ayrlmaz bir

paras haline getirmelidirler.

Netice olarak sylemek gere-kirse, hi fkelenmemek ve yu-

muak bir sylem sahibi olmak

efendilerin adetidir. u da unu-

tulmamaldr ki, elbette huku-

kunu savunamayacak derecede

halim olmak bir rezalettir. Nasl

ki cehlin d grn zulm ise,

hilmin d grn de vakardr.

Vakarsa slm ahlknda vlenmeziyetler arasndadr.

16 Somuncu Baba

Cehlin z

dd

olanhilm szcnnanlam, fke

annda kiinin gcyetmekle birlikte

heyecann kontroletmek suretiyle

muhatabna ynelik

intikam duygusundanvazgemesidir.

Dolaysyla hilm,cehil patlamasn

dizginleyebileninsann ahlakdr.


17/88

17Austos / 2007

DenizRzgrla prken gklere umak isterDoymutur yatanda asrlardr akmaktanSanrm her zerresi bir perde amak isterBkmaz o an klar denizlere bakmaktan

Hangi eldir stnde gemileri kaldranMehtabn nuru ile ykanr geceleriNedir deniz greni hlyalara daldranYldzlar denizleri kskanr geceleri

stanbuldan geerken bahtiyardr denizlerKubbelerin aksini srkler telereAklara hep sonsuz bir diyardr denizlerNeler gizler bilinmez, ahittir hem nelere

Deniz yanar baharda erguvan ateiyleGurub vakti gklerle paylar kzllBuluur mu bilinmez deniz kendi eiyleGnein ard sra kim tar kzll

Deniz sonsuz hicrann gnldeki perdesiDeniz akn gz ya aan gln nefesiDeniz duyan ruhlarn Kaside-i BrdesiDeniz air kullarn ebediyyet hevesi

Ekrem KAFTAN


18/88

Tarihsmail OLAK

Gle Hasret Alayan ehir:

KUDSMbarek Mira Kandilini idrak ettiimiz u kutsal zamanlarda, Kuds

ve Filistinde sre giden elim hdiseler, esaret ve zulm, asrlk gemiesahip mzmin yaralarmzn nksederek kanamasna ve bizi iflah olmaz

dert ve kederlere yeniden giriftar ediyor. Kuds ve Filistin, Mslmanlarn/Osmanlnn elinden ktndan beridir, irretlikte her trl insanlk dmuameleye, kan ve gzyana maruz kalmaktan ne yazk ki kurtulamad.

18 Somuncu Baba

Fotoraflar:Fatih ERKOOLU


19/88

Peygamberler ehri KutsalKuds

Kuds, yeryznn en mu-kaddes ehirlerden biri; be-reketlendirilmi, gkte yaplpyere indirilmi, bir Peygamber-ler ehridir. Hz. sa (a.s.) Kudsyaknlarndaki Nasrada dnyayagelmitir. Topraklarna, Hz. Mu-sann (a.s.) mbarek aln teri, Hz. Yakupun (a.s.) billurdan gzya,Hz. Zekeriyann (a.s.) berrak kankarmtr. Ve tabi ki Mirata,Kinatn Serveri Hz. MuhammedMustafann (s.a.v.) aziz nuru vemstesna ruhaniyt ile ereflen-mesiyle birlikte makamlarn enycesine erimitir.

te yandan, Kuds merkezliFilistin topraklar, tarih boyuncahak ile btln, hill ile han/siyo-nun amansz mcadelesine sahneolmutur. Hele de Mslmanla-rn/Osmanlnn elinden ktn-

dan beridir, Bat

l

emperyalistlerinve Siyonist Yahudilerin zulm veesaretine maruz kalmaktan ne ya-zk ki kurtulamamtr. Hz. Zeke-riyann (a.s.) pak vcudunun biraa kovuunda ikiye blnmesi-nin zerinden asrlar geti; ancakada Firavun ve Nemrutlarnvahet ve barbarlklar hl doludizgin srmektedir. Yaanan yrekdalayc hdiseler, Mslmanlara

dnden bugne srekli Asr- Sa-deti, Hz. meri, Selhaddin-iEyybyi ve nitekim Devlet-i liOsman hatrlatmakta ve serenat-lara vesile olmaktadr.

Zira btn bu dnemler, ilh kkenli din mensuplarnnbar ve istikrar Kudste doyas-ya teneffs ettikleri yegne altnalard. Gnmzde Kuds, s-lmn/Osmanlnn huzur ve mer-

hamet ykl hogrl ikliminibyk bir hasret ve inkisarla ara-maktadr. Gnmzde Filistin me-selesinin, Kudste varlacak nihabir sulh ile nihayete erecei artktm mahfillerce kabul edilmekte;bar ve adaletin salanabilme-si iin model araylarnn odaknoktasnda en fazla da Osmanl-nn bulunduu yksek sesle dilegetirmektedir. Kudsn dininayn lde kutsal merkezi oldu-u dikkate alnrsa; buradaki tmmukaddes mekn ve mbetlerehrmet ve zen gsterilirse ve her

trl inanca tam bir hrriyet bah-

edilirse, ceddimizin drt asr bo-yunca hkim kld bar ve istikrarneden yeniden yakalanmasn?

Osmanlnn Kuds Mucizesive Mutlu Asrlar

30 Aralk 1516da Yavuz Sul-tan Selimin, ehrin hkimiyetiniMemlklulardan devralmasylaKuds, Osmanl gibi gl bir ko-ruyucuya ve saadetinin ncaltn dilimine kavumutu. YavuzSultan, 1517de bir ferman ya-

ynlayarak, Hz. mer ve SultanSelhaddin zamanndan beri ge-

erli olan geni hogr anlaynadayanan artlarn aynen devamedeceini bildirmiti. Ancak, Ya-hudilerin mukaddes topraklarayerlemesini yasaklamaktan daekinmemiti. (Ayn tavr olu Ka-nuni de 1520deki fermanyla de-vam ettirecekti.)

Blgenin tm nazik dengele-rini bilen Osmanl, birbiriyle s-rekli atma ve rekabet halindekiMslim ve gayrimslim unsurlaraeit mesafede hitap eden, anarive karmaaya meydan vermeyen,dil bir arabulucu olarak tm me-

seleleri zen ve kendinden sonrahibir devletin baaramad ke-

rim devlet ryasn Kuds ve ev-resinde gerekletirme kudretinigstermiti. Buralarn idaresini ayrbir ihtimam, hrmet ve hizmetanlay erevesinde yerine ge-tirmi ve Peygamberler ehrininihtiya duyduu hibir eyi ondanesirgememiti. Mesela, Sultan II. Abdlhamid, Hicaz Demiryolu-nu zellikle Kudsten geirmi veMslmanlarn burayla irtibatnkuvvetlendirmiti.

19Austos / 2007


20/88

20 Somuncu Baba

Kudsn, semav dininmukaddes merkezi olduununbilinci ve titizliiyle hareket edenOsmanl, buradaki kutsal meknve mabetlerin tasarruf ve idaresi-ni, muhtemel kargaalara mahlbrakmamak iin ayr bir dikkat vehassasiyetle ele alyordu. Misalen,

tad misyon sebebiyle hassasbir konumu bulunan KamameKilisesinin kullanmn yle birformle balamt: Kuzey kapyErmenilere, gney kapy Rumlarave byk kapy da Frenklere tah-sis etmiti. Ayrca, Kudsteki dinmeseleler ve anlamazlklar, bizzatsultanlar ve dirayetli idareciler ara-clyla annda zlyor, huzur-suzlua frsat verilmiyordu. Byle-likle Kuds, 19. yzyln ortalarnakadar Osmanl sayesinde mutlubir 401 yllk dnem geirecekti.

Siyonistlere Direnen Osmanlve Hazin Veda

Osmanl, 19. yzyln sonla-rnda canlanmaya balayan, Fi-listini ele geirmeyi amalayanSiyonistlerin karsna da heybetle

dikilip, Kuds ve evresini mdafaetmesini ok iyi bilmiti. Devletin

btn d borlarn kapatmayakarlk, Yahudilere Filistinde birmiktar toprak verilmesini teklifeden Siyonist lider Theodor Herzlbakanlndaki heyete, SultanII. Abdlhamid, Mslmanlarnizzet ve haysiyetini koruyan umuazzam szlerle cevap vermiti:

Bu konuda sakn bir adm dahaatmayn. lkemin bir akl ta-n bile satamam. Bu devlet onukan pahasna ald, kan pahasnayaatt. Birilerinin gasbetmesineizin vermeksizin kanmz pahasnada koruruz. Hibir parasn ve-remem. Ne iin olursa olsun, bizlmeden kimse bizi birbirimizdenayramaz.

Abdlhamid, Yahudilerin Filis-tine girmesini 1882den itibarenyasaklama yoluna gitmi ve iktidarboyunca Siyonistlere gz atrma-mt. te bu noktada Siyonistlerncelikle, Filistindeki emellerininnnde deta heykelleen SultanAbdlhamidi devirmeyi, eer buyetmezse sonra da Osmanl Dev-letini ykmay planlamaya hum-

ml bir ekilde girimeye koyula-caklard. Meydana gelen d bask

ve i karklklara daha fazla daya-namayan Abdlhamid, 1908deMerutiyeti ikinci kez ilan etmekzorunda kalnca, buna en fazla se-vinenlerin banda da Siyonistlergelecekti. Bir komplo rn olan31 Mart Vakas ile Abdlhami-din hal edilmesi ise, Siyonistlerinsanki bayram olacakt. Yahudiler,ttihatlar ibana getirmek ama-cyla sarf ettikleri destein semere-lerini imdi tabi olarak devirmekarzusundaydlar.

Nitekim, Dnya Siyonist Te-

kilat bakan David Wolfsohn s-tanbula gelerek, Abdlhamidinkoyduu Filistine g yasannkaldrlmas iin ttihatlar nezdin-de giriimlerde bulunmu ve Sad-razam Hseyin Hilmi Paadang serbestisini koparmt. Fakataz bir zaman sonra ttihatlar, Si-yonistlerin gerek emellerini farketmi, Abdlhamidin g yasan

Austos 1909da yeniden tatbika-ta koymulard. Osmanlya daya-narak bir mill vatan kurma fikri-nin suya dmesiyle, yeni planlargelitirmek mecburiyetinde kalanSiyonistler, sonunda Devlet-i Aliyikertme dncesinde karar kla-caklard. Siyonistler, I. Dnya Har-binde Kuds ve Filistini Osmanl-dan almak iin ngilizlerle bykbir ibirliine girimilerdi. Sina-Fi-listin Cephesinde savamak zereSiyonist lider Weizmann emriyleVlademir Jabodinskynin organi-zatrlnde, Kral Askerleri is-miyle 5000 kiilik 4 alay tesis ede-rek, ngiliz General Allenbynin 9Aralk 1917de Kuds zaptndaolduka aktif bir grev stlenmi-lerdi. Nihayet, Osmanlnn CihanHarbinden malup ayrlp Mond-

ros Atekes Antlamasyla fiilen y-klma srecine girmesiyle beraber


21/88

21Austos / 2007

Filistinde bir ngiliz manda idaresiihds edilecek; bu da Yahudileriniine yarayacakt.

uras muhakkak ki, Osmanl

Abdlhamidin ahsnda, gc-nn son raddesine kadar Kudsve Filistine sahip kp Siyonizmintahakkmn bertaraf etmeye a-lm; ancak bu kutsal topraklarahazin bir biimde veda etmeyede mn olamamtr. Kudsndt haberi stanbula ulat-nda aslnda devlet gerek an-lamda o vakit trumar olmutu.Bir Osmanl subaynn aktardu hissiyat, yaanan hazin dramanlatmaya yetmektedir: Filistinikaybedecektik. Nasl dnerdik ev-lerimize; nasl bakardk bizi bek-leyen analarmzn, baclarmzn,hanmlarmzn ve ocuklarmznyzlerine!.. Mevzilerimizi terk et-mi, ayaklarm zdaki paralanmarklarmzla geri ekiliyorduk...

Bitmeyen Trajedi: SiyonistZulm ve Esaret

Osmanl hkimiyetinin sonaermesiyle birlikte Kudsn;

srailin kuruluundan bugneuzanan srete slm Tarihininen trajedik servenine giriftar ol-masnn hikayesi de balam olu-yordu. Osmanlnn brakt bo-luu sonuna kadar deerlendirenSiyonistler, ngilizlerin de deste-iyle Filistinde bir Yahudi Devletikurabilmek iin ne kadar fazla Fi-listinli katledilirse kr dncesiylehareket ederek, u parolay rehberediniyorlard: Vatans z bir halkiin halksz bir vatan! Avrupadasoykrma mruz kalan Yahudiler,bu defa ayn yntemle kendilerisoykrmn her eidini denemek-ten ekinmemi ve 1947-1948arasnda 500den fazla kent, ka-saba ve kye kanl basknlar ter-tipleyip haritadan silerek, 950 binolan Filistinli saysn 138 bine d-rmeyi becermilerdi. srailin ku-ruluundan Arap-srail Savanadein yurtlarndan srlen Filistinlimltecilerin says 5 milyona ula-

acakt. Ksacas Filistin, barbarlktairretleen Siyonistler eliyle, kanglleriyle dolu koca bir kabrista-na ve sszla gmlen talihsiz bir

diyar haline getirilmiti. Ve FilistiniMslmandan arndrma abas,kesintisiz olarak toplu gsterimesunulan birbirinden kanl katliam-larla devam etmiti: Kral DavutKatliam, Deir Yasin Katliam, SafSaf Ky Katliam, Kibya KyKatliam ve Sabra-atila Katliam...

srailin bildik terrist taktikve uslleri, iddeti ve toplu kymlei daha da bym bir vazi-yette bugn de Filistin topraklarnkana ve soykrma bomay sonsrat srdrmektedir. Yz binlerce

Filistinlinin hayat ve gelecei, tminsanln kahredici duyarszl sa-yesinde, vahet ve azgnlkta snrtanmayan Yahudiler eliyle, rutinbir ekilde mkerreren kararmak-tadr. Hristiyanlar bahis konusuolunca hmanizm edebiyat adnakyametler kopartan szde adaBat (ABD) her zamanki alkanl-yla, sar sultan kesilmeyi tercih

etmektedir. slm Dnyasnngbeindeki bu zulm oda veinsanlk aybnn temizlenmemesi,meden dnyann ve bu arada b-tn Mslmanlarn srtndaki arbir vebaldir. Zlimin zulm yannakr kaldka, insanln bindii dalkeserek, kendi sonunu hazrla-maya bir adm daha yaklat vednyann kyametlerinden birinin

de Kudste sakl olduu asla ha-trdan karlmamaldr.

Asaf Hseyin, Batnn slmla Kavgas, Trk-esi: M. Karaahan, stanbul, 1991; Zeke-riya Kurun, Trk-Arap likileri, stanbul,1992; Yavuz Ercan, Kuds Ermeni Patrik-hanesi, Ankara, 1988; Sleyman Kocaba,Tarihimizde Komplolar,stanbul, 1997; MimKemal ke, Siyonizm ve Filistin Sorunu,s-tanbul, 1982; smail olak, Dou-Bat Kav-anda Osmanl, stanbul, 2004; Modern

Zamanlarda Osmanly Aramak, stanbul,2005, Lamure Yay.; Abdlhamidi YenidenKefetmek,stanbul, 2007, Akis Kitap.

Kaynaka


22/88

Hulsi KalbdenProf. Dr. Mehmet AKKU

22 Somuncu Baba

Takdire Rza Gerekirnsan iin sevin de vardr hzn de. Bolluk da vardrdarlk da. Kolaylk olduu gibi, skntlar ve meakkatler

de olur insan hayatnda.

Ha

t:Abdlka

dirkri

Efen

di

S

-SSM

Ha

tKo

leksiyonu


23/88

lemlerin Rabbi olan Cenb- Hak btn var-lklara hayat verip, onlarn btn ihtiyalar-n da takdir etmitir. Yoktan var eden, rzk verip,besleyip byten, her canlya mr takdir edende Odur. Canllar iinde ahsen-i takvim olarakyaratld iin dier btn varlklar insann emrinemde klnmtr. Her canl, insann bir ihtiyac-n karlamak zere yaratlmtr. Onlarn ahirettehesab yoktur. Bu dnya hayat bittikten sonrayaptklarndan hesaba ekilecek olanlar insanlar-dr. Bu bakmdan insan kendisine hizmet iin, birihtiyacnn giderilmesi iin yaratlan varlklar kul-lanmada, kendisini en mkemmel varlk olarakyaratan Rabbine kulluk yapmada, Onun emir venehiylerini yerine getirmede sorumluluklar vardr.

nsann mr hep ayn dzeyde gitmez. Herke-

sin hayatta elde ettii imknlar ayn

seviyede olmaz.Yaad ortamlardaki hayat tarz ayn rahatlktasrmez. Hatta bir mr iindeki gnler, haftalar,yllar birbirine uymaz. ocukluk, genlik, yallkyllar hep ayn huzur veya sknt iinde gemez.Bir atasznde de ifade edildii gibi, insan iinhayatn bir gn lehte bir gn aleyhtedir. nsaniin sevin de vardr hzn de. Bolluk da vardrdarlk da. Kolaylk olduu gibi, skntlar ve meak-katler de olur insan hayatnda. nsan elinde bolbol nimetler, vcudunda salk ve fiyet, ilesinde

huzur ve mutluluk varken bunlara kar

krneda edebilmelidir. Ba dara dt, musibet vebelalara urad; vcuduna bir hastalk bulat,maln mlkn ve hatta en yaknlarn yitirdii za-man da sabretmesini bilmeli, btn bunlar takdiredenin Allah Tel olduunu unutmamaldr. By-le durumlarda airin u szn,

Hotur bana Senden gelenYa gonca gl yahut dikenYa hilat u yahut dikenLutfun da ho kahrn da ho

diyebilmelidir. Ya da brahim Hakk-i Erzurumnin,

Mevlam grelim neylerNeylerse gzel eyler

dedii gibi takdire rz gstermelidir.

Huls Efendi de yukarda ifade ettiimiz hu-suslar bu gazelinde pek gzel dile getirmitir.Kaz ve kadere olan teslimiyetini gayet ho birekilde beyan eylemitir. Ona gre her eyin sa-hibi Allahtan geldii iin her trl hkme raz ol-mak gerekir. nk seven sevdiinin emirlerineboyun emelidir. Nitekim blbln gln dike-nine katlanmas bundandr. Bu dnyada kn

sevgilisinden gelen can yakc baklar, hatt okgibi olan kirpiklerinin gnlde at yaralara rzagsteriyorsa, hikmet-i ilhyi de yle alglamak ge-rekir. airimiz 4. beyitte seher vaktinde yaplanilticlara da temas ederek, bunlarn Allah indindedaha makbul olduunu ifade eder. Hayr ve errinhakiki dost olan Allah Teldan olduunu, onunRaslnn getirdii btn hkmlere tbi olma-nn gerekliliini de son iki beyitte ifade etmitir.

Gazelin Metni:

1. Her ibtilya dil verip dil-drdan geldi deyHer bir kazya rzyz ol yrdan geldi dey

2. Her tr hra snemiz blbl gibi etdik hedefHer ne gelirse kiliz gl-zrdan geldi dey

3. Mjgn oku t-be-seher atmd dost cnghna

Barma basdm gamzesi hn-hrdan geldi dey4. Saldm sab ile selm dil-dr iline dn gece

Etmi kabl klm at bmrdan geldi dey

5. Her neyler ise yrimiz eyler bize ayr yoklsek dahi gam ekmeyiz o yrdan geldi dey

6. Zlfn senindir ey per mnmz ikrrmzUyduk sana kim Ahmed-i muhtrdan geldi dey

Gazelin Aklamas:

1. Biz gnlmzn sahibinden geldi diye ba-

m za gelen her trl belya sabreder, kabul-leniriz. Gerek dost olduu iin de Onun herhkmne boyun eeriz.

2. Nasl blbln gs en ok sevdii gln di-kenlerine, oklarna hedef ise, biz de o gl bah-esinin de shibi olan Allahn her trl hk-mne rz gsteririz.

3. O sevgilinin nazarndan gelen oklar sabaha ka-dar gnlmze atlmt. Btn gelen bu oklarOndan geldi diye hepsini barma bastm.

4. Ben dn gece sab rzgaryla gnlmn sahibi-ne selam yolladm. O da bu selam benim hastakulumdan geldi diye selamm kabul etmi vebana eitli ikramlarda, ihsanlarda bulunmutur.

5. Bize ne gelirse hep hakiki dostumuz olan Al-lahtan gelir. Bizim Ondan baka yrimiz yok.Bundan dolay lsek de gam ekmeyiz. nklm de Onun emridir.

6. Ey sevgili! Bizim imanmz da ikrarmz da hepsanadr. Bize bu hakikatleri getiren Peygambe-rimiz retti. O ne hkm getirmise biz onlarnhepsine uyar, onun her istediine tabi oluruz.

23Austos / 2007


24/88

24 Somuncu Baba

Gezi GnlResul KESENCEL

rdnde Trk BayraTrk Bayrann kaldmz otelde dalgalanmasn istedik. unu da biliyordukki daha nce Trk kafilelerinin gelmesine ramen bayramz aslmamt. Ben ogece heyecanlandm ve sabah zor yaptm, afak vaktinde odamdan baktmdaTrk Bayra dalgalanyordu.


25/88

25Austos / 2007

stanbuldan 25.05.2007 saat15.25 de rdnn baken-ti Ammana doru havalandk.Kafilemizde hep birlikte yap-lacak olan bu seyahatten do-lay ayr bir mutluluk ve huzurvard. Gkyznde geen ikisaatlik bir zaman ierisinde Al-lahn kudretinin byklnbir kez daha grdk, gky-

znn o muhteem yaratlnseyrederken kendi acizliimizinfarkna vardk. Saat 17.45de

Amman Hava Lima-

n

na indik. Yap

lanilemlerden sonraAmmanda kk birtura ktk. rdnHaimi Krall olarakanlan bu topraklarMeruti-Monari ek-liyle ynetilmektedir.

Yani bata bir kral vemeclis bulunmakta-

d

r. rdn Meclisi 80milletvekilinden olu-makta Mecliste AyanMeclisi (Kraln ata-dklar) ve MebusanMeclisi (Halkn se-tikleri) bulunmaktadr.Fakat kraln ciddi birhakimiyetinin oldu-u gzlenmektedir.

lkenin yzlm90.740 km2 dir. N-fusu 5.5 milyondur. Bu nfusun2 milyonu Amman ehrinde ya-amaktadr. lkenin etnik yap-s Arap, erkez ve Trklerdenolumaktadr. Dini yaps % 90Snni Mslman % 6 Hristiyandier blm ise ii ve Drzler-den olumaktadr. Son yllarda

Selefilik akmnn ok ciddi et-kileri grlmektedir. Mecliste

bulunan 80 sandalyenin % l0uHristiyanlar temsil etmektedir.Nfus oranna gre olduka faz-la bir orandr. rdnn nemliekonomik kaynaklar ve irket-leri Hristiyanlarn elindedir. r-dnde ok net bir ekilde ngilizsmrgesinin izleri grlmekte,halk zerinde ok fazla tesirle-rinin olduu hissedilmektedir.

Amman sokaklarn gezerken Arapa olarak sorduumuz so-rulara ngilizce aldmz cevap-

larn bizi ok arttn syleye-biliriz. ngiliz dilinin bu derecerdn halknn ierisine girmesimthi bir ngiliz emperyaliz-minin olduunu gstermekte-dir. Gelen yabanc turistlerinise % 90nn ngiliz olmas hlburada ngiliz etkisinin ok ol-

duunu gstermektedir. Ayrcadkknlarn zerinde ngilizce

isimlerin bulunmas, genleringiydii kyafetlerin zerinde n-giliz amblemleri ile ngilizce ke-lime ve deyimlerin olmas hlsmrge niteliinde kaldklar-n ispatlamaktadr. Mslmanhalkn ise fakir olduu ve basitilerde altrld aikrdr. Bi-

zim Ammana ayak bastmzgn ngilizlerin bu blgedenekildii gnd ve Amman Kur-tulu Bayram kutlamalar yap-lyordu. ngilizlerin 1946 ylnda

buradan ekilme-

lerine ramenizlerinden hibireksilme olmamasbizleri ok art-t. unu grdkki ngilizler ekil-mesine ramenbu topraklardanvazgemiyorlar vetm etkinliklerini

devam ettiriyorlar.Hatta geldiimiz-de havai fiek gs-terileri ve kutla-malar ngilizlerinburadan gitme se-vincini gsterdiigibi ayn zaman-da sanki bizimkafilemizin gelme

sevin gsterisinide yanstmaktayd.

25 Mays Cuma gn saat18.00 ile 20.00 aras AmmanKalesini grdk. Roma Tiyatro-sunu gezdik ve mer Caminegittik. Bu tarih camii gezip ak-am namazn burada kldktansonra gezimize devam ettik.Mehur bir knefecide knefeyedikten sonra Radisson Ote-

Fotoraf: Bekir AYDOAN RDN


26/88

26 Somuncu Baba

line gelerek yerletik. Otelin

nnde 10 kadar bayrak vard

ve bunlarn arasnda Trk Bay-ra yoktu. Tm kafile ve VakfMtevelli Heyet Bakanmz buduruma zldler, hatta bay-raklarn bulunduu bu sahaygezdi ve hemen Yaar zkanararak bu durum niin by-le? Niye Trk Bayra yok, diyesordu. Hemen arkadalar otel

ynetimiyle grmeye geer-ken Trk Bayrann kaldmzotelde dalgalanmasn istedik.unu da biliyorduk ki dahance Trk kafilelerinin gelme-sine ramen bayramz aslma-mt. Ben o gece heyecanlan-dm ve sabah zor yaptm afakvaktinde odamdan baktmdaTrk Bayra dalgalanyordu.

Bu bizlere byk bir huzur vegven verdi. Vakf Mtevelli

Heyet Bakanm z ise Bayra-

m

z

asm

lar bayraklar

n as

ld

blgeyi bir ziyaret edelim dedive tm kafile Trk Bayrannolduu sahay ziyaret ederkenmemnun ve mesrurdu, gzle-rinden mutluluklar okunuyordu.Biz otelden ayrlana kadar TrkBayra dalgalanmaya devametti.

25 Mays 2007 Cumartesi

Erken saatlerdeki kahvaltdansonra Ammandaki Ashab- Kehfmaarasn ziyaret ettik. Ama bumaara Kehf sresindeki tan-ma uymuyordu. Vakf MtevelliHeyet Bakanmz Ashab- Kehf

Afinde deil mi, diye sordu vebizler de rehbere u soruyu y-nelttik: Yedi Uyurlar uyandkla-

rnda aralarndan birini ekmekalmaya gnderdiler, demek ki

maarada su vard fakat burada

yok, dediimizde sessiz kal

nd

.Afinde hl hem su vard hemde Kehf suresindeki tanmauymaktayd. Fakat dnya teo-lojisinde Ashab- Kehf o kadarnemli bir yer tutar ki tm co-rafyalar ve insanlar sahip kmakistediklerinden dolay u andadnyann 34 yerinde var olduuiddia edilmekte fakat gerein

Afin blgesindeki maara oldu-u bilinmekte ve kabullenilmek-tedir. Buradan hareketle Katra-na Osmanl Polis karakoluna git-tik. Buras daha nceleri Romamedeniyeti tarafndan yaplmyer iken slm medeniyetlerininfethiyle zellikle Osmanlnngelmesiyle (1517 Yavuz SultanSelim) yeniden restore edilmi

ve ileri karakol grevi grmtr.Gvenlik asndan nemli bir

Fotoraf: mam Usta Hicaz Demiryolu Tren stasyonu


27/88

27Austos / 2007

stratejik yerde bulunmaktadr.Hemen yan tarafnda ise 40x50m. ebatlarnda genie bir suhavuzu (2000 metre karelik) bu-

lunmaktad

r. Etraf

tel rgtlerleevrilmitir. Bu havuz yaklak10.000 ton su almaktadr. ev-rede yaayanlarn su ihtiyacnkarlad gibi Osmanl Hac ka-filelerinin su ihtiyacnn gideril-dii ok mkemmel bir havuz-dur. Ayrca Hicaz Demiryolu-nun buradan gemesi sebebiylelokomotiflerin su ihtiyacnn da

karland bu saha asrlarca in-sanla hizmet etmitir. Fakatuanda terkedilmi, metruk, haraphalde bulunmaktadr. Bu kara-kolun tm odalarn adm admgezerek ve evresindeki su ha-vuzunun bana giderek ziyaret-te bulundu. Buralara ise tekrarbir Osmanl elinin demesi za-

rureti ise apak bir ekilde g-rlmektedir. Hemen arkasndanise Katrana Tren istasyonunun

ziyaretinde bulunduk. Buras Hi-

caz Demiryolunun istasyonlar

n-dan birisidir. Hicaz Demiryoluam Valisi zzet Paa tarafndanprojelendirilmi II. Abdlhamittarafndan onaylanm bir pro-

jedir. Hatta ilk denei Hazine-iHassadan yaplmtr. Hibirekilde d bor alnmadan ya-plan Hicaz Demiryolu 4 milyonOsmanl altnna mal olmutur.

stanbuldan Hicaza 6 aylkolan bu mesafe, bu yolun yapl-mas ile 5 gne dmtr. Bu,tm slm dnyas iin mthibir durumdur. Yolun bu kadarksalmas, tm sahalarla irtibatnkurulmas, Osmanlnn merkezyapsnn glenmesi Avrupayakl almaz lde rahats z et-

mitir. 1900de balayan inaat1908de her ynyle tamamlan-mtr. stasyonu gezdiimiz sra-da bizleri gren ocuklar byk

sevin gsterileriyle yan

m

zageldiler. Ve orda olduumuz-dan dolay memnuniyetleriniifade ettiler. Vakf Mtevelli He-yet Bakanm z raylarn gmlbulunduu topraklar hafif kaz-drarak raylar ykattrd. Temiz-lenen raylarn hemen yan tara-fnda Osmanlca u ibare yaz-lyd: Hadim-i Haremeyn-i e-

refeyn Sultan Abdlhamit Hanbinasrihi hemen bu blmlerinfotoraflar ekildi. Ecdadmznne mthi hizmetler tadnbir kez daha mahede etmiolduk. Byklerimiz bizlere birkez daha ecdadmzn gerek ni-teliini gstermi oldular. Gezdi-imiz istasyon yaklak 1500 m.

Fotoraf: Hsamettin ATE Hicaz Demiryolu Ray


28/88

28 Somuncu Baba

uzunluundayd ve istasyonunierisinde o dnemden kalmakpr ykntlar istif edilmi du-rumdayd. Ecdadn bu eseri demetruk ve harap haldeydi.

Buralarn mutlaka restoreedilmesi gereklidir ve bu coraf-yann ngiliz emperyalizmindenkurtarlmas zorunludur. n-k unu da biliyoruz ki ms-temlekeci ngilizler ara ara bumuhteem demiryolunu tahripetmiler ve kullanlamaz halegetirerek blge halkna Osman-

ly unutturmay amalamtr.Bizler ise bunlar tekrar canlan-drmal ve ngiliz etkisini silmekiin almalar yapmaly z. Budorultudaki hareket ecdadm-

zn ruhunu rahatlatacaktr.

Sonra Muteye doru yolaktk. Bu blge slm ordula-rnn Bizans mparatorluu ile

savatklar ilk toprak parasy-d. Hz. Peygamber (s.a.v) tmdnyaya slm teblicileri gn-deriyordu. Bizans mparatoruHerakliussa da teblici olarakUmeyr bin Harisi gndermi-ti. Davet mektubuyla giden bubyk sahabe Bizans ittifakolan Gassanilerce ehit edilmi-ti. Bunun zerine Hz. Peygam-ber bu blgeye bir slm ordusugnderdi. Orduyu gnderirkende: Komutannz Zeyd bin Ha-risedir ayetehit olursa yerine

Cafer bin Ebu Talib geecektir.O da ehit olursa yerine Abdul-lah bin Revaha geecektir. Oda ehit olursa aranzdan birinikomutan olarak sein. buyur-du. te u anda ziyaretine gi-deceimiz yer slm ordusununBizansla savat mekndr.Muteye ulatm zda ilk ola-rak savan getii yere geldik,

Emeviler savan yapld ala-nn kaybolmamas iin bir camiina etmiler fakat cami harabehalde bulunmaktadr. Bu me-

knda byk sahabe iin birta ant dikilmi ve evresine ki-tabeler yazlmtr. Bu kitabeler-de sava ve sahabeler hakkndabilgiler bulunmaktadr. Bu sava-n slm tarihinde ok nemlibir yeri vardr. Vakf MtevelliHeyet Bakanm z defalarcabu savatan bahsetmi bizlerinrnek almam z gerektiini be-

lirtmilerdir. nsanlarn bile bileAllah iin lme gitmeleri, ken-dilerini feda etmeleri ne byk,ne ulvi makamdr.

Sava Hz. Peygamber (s.a.v)dakika dakika Medinede saha-belere anlatmtr. Sava bala-dktan bir mddet sonra Zeydbin Harise ehit olmutur. Yeri-

Fotoraf: Bekir AYDOAN Mute Sava nn Yapld Yer ve Sahabe Kabirleri


29/88

29Austos / 2007

ne Cafer bin Ebu Talib gemi,nce sa, sonra sol kolunu kay-betmitir. Peygamberimizin san-can yere drmemek iinvcuduyla sancaa sarlm fakato da ehit olmutur. Peygambe-

rimiz onun iin Meleklerle bir-likte iki kanadyla Cennete u-maktadr. ifadesini kullanm,bundan sonra da kendisi Ca-ferl Tayyar (iki kanatl) olarakadlandrlmtr. Ayrca u duayyapmtr. Yarabbi Cafer engzel ekliyle sana geldi. Onunnesebine en gzel zrriyetlerver. Sonra yerine Abdullah bin

Revaha gemi ve o da ehitolmutur. Peygamberimiz bu sahabe iin Cennette altn-dan tahtlara oturduklarn sy-lemitir. slm ordusu hemensonrasnda Halid bin Velidi ko-mutan semitir. O ise bir savadhisi olmas sebebiyle hemenBizans ordusu ierisine casuslargndererek Hz. Peygamberden

yardm geldii haberini yaymve orduyu da 4 blme ayrarak

iki saatte bir yer deitirilmesiniistemitir. Sava srasnda sk skndekiler arkaya, arkadakilerne, sadakiler sola, soldaki-ler saa gemi bylece Bizansordusu yardm geldi zannede-

rek geri ekilmilerdir. Hz Pey-gamber (s.a.v) dneminde enok ehit bu savata verilmitir.Fakat slm ordular ortaanen gl devleti Bizansa karyenilmeden tekrar Medineyednmtr.

Bu meknda ilk olarak Zeydbin Harisenin trbesini ziyaret

ettik. Daha sonra hemen sablmde bulunan Cafer binEbu Talibin trbesini ziyaretettik. Trbelerin yanna yaplancami ise gerekten ok gzelve bykt. Gezdiimiz bu b-lmler Ammann en gzel enbakml en temiz blmleriydi.Trbelerin ierisinden ok g- zel kokular geliyordu. Buralar-

da ok ayr bir manev hava ayrbir huzur ve gven ortam vard.

Kafiledeki pek ok arkadamz

gzyalarn tutamad. Burada

yaanan ok gzel duygular ve

hissiyat evre temizlii ve dze-

ni byklerin etki sahasnn bu

corafyada devam ettiini gs-

teren ok gzel rnektir. Mimariolarak da ok gzel ina edilmi

olan bu meknlar iin Amman-

n en gzel yerleridir dersek ke-

sinlikle abartm olmayz. Sonra

yaklak 200 m. uzakta bulunan

Abdullah Bin Revahnn tr-

besini ziyaret ettik ayn manev

hava ve hissiyatlar burada da

yaadk. Burada kularn trbecamlarna konmalar ve orada

kalmalar dikkatimizi ekti. Bu

mn deryasnda yaamann

hazzn ise bizlerin ve kalemle-

rimizin anlatmaya gc yetmi-

yor, mutlak yaanmas, grerek

hissederek yaanmas gerekiyor.

Tm kafile olarak Kardak Ka-

lesine doru yola ktmzdasaatler 13.40 gsteriyordu.

Fotoraf: Cemalettin AKGL Mute Savanda ehit Den Sahabelerin Kitabeleri


30/88

30 Somuncu Baba

Cezayirde

Osmanl

zleriBakent Cezayir hlen Osmanl kenti hviyetinde. BarbarosHayreddin Paann ismi ve ruhu ile sirayet ettii bir ehir. Sahilkenarnda yer alan Amirallik binas deta bir Osmanl mhr. BakentCezayir, hilali andran bir krfez kenti konumunda.

Gezi GnlDo.Dr. Kadir ZKSE


31/88

31Austos / 2007

Oran Gnleri

M arib Aratrmalar Ens-tits tarafndan 02-06Haziran 2007 tarihleri arasnda

Cezayirin Oran kentinde dzen-lenen Osmanlnn Maribe N-fuzu konulu sempozyum tebli-cilerinde biri olarak Cezayirdebulundum. Sempozyum zel birmeknda gerekleti. Santa CruzKalesi. Santa Cruz Kalesi, Mars el-Kebir isimli asker limann hemenyan banda ykselen bir kale.

Yakn zamana kadar turizmeakm. ehre hkim noktadabulunmas, deniz manzaras, eskiyerleim merkezlerini eteklerindebarndrmas, kale surlar yanndayer alan kadim byk kilisesi, ki-lisenin tepesinde byk bir Mer-yem Ana heykelinin yer almas ileotantik bir merkez. Osmanlnn1792 ylnda spanyollardan al-

dklar son kale. Kalenin ele gei-rilii zorlu bir mcadele sonucun-da olmu. Sahil kenarndaki Marsel-Kebire otan kuran OsmanlPaas, youn aba ve srar sonu-cu hkimiyetini gerekletirmitir.Kalenin surlar olduka salam,ierisi karargh hviyetinde veolduka geni bir yapdadr.

Cezayirin nemli kentle-rinden biri olan Orann ehirmerkezi, 1 Kasm Meydandr.Cezayirin milli kahraman Emir

Abdlkadir Cezirnin heykeliile Belediye Bakanl ve Operabinasn barndran bir noktadr.ehir meydannn hemen altndaOsmanl Beylerine ait Muham-med Bey Camii ve Bey Saray yer

almaktadr. Osmanl mimarisiniyanstan camii ile Osmanl idare

merkezi ilevini gren saray asli-yetini hlen muhafaza etmekte-dir.

Ziyaret ettiim bir dier Os-

manl yadigr Mescid-i Bey Mu-hammed Kebirdi. Buras 1798tarihinde ina edilmi bir Osman-l camisidir. eride bulunan onkiilik gurupla tanyorum. Trkolduumu renince itiyak du-yuyor ve bana yaknlk gsterme-ye alyorlar. lahiyat kiiliimirendikten sonra camiinin ima-m yats vaktinin yaklatn vebenden yats ezann okumamrica ediyor. Ezan okuyup namaz

klarak huzura gark olduum bir

meknd buras. Namazdan son-ra detayl bir ekilde incelemeimkn bulduum camii, ahapmimarisi, orijinal tahta ve kaplarile ziyaret edilmesi ve lke insan-mzn deer verip korumas gere-ken bir yer hviyetinde.

Osmanlnn hkim olduuCezayir kentlerinde, kasaba an-

lam

na gelen Kasbah isimli eskiOsmanl yerleim yerleri zellikle

ziyaret edilmesi gereken merkezblgelerdir. Oran Kasbah ie-risinde Muhammed Sair BeyCamii var. Oranda bulundu-

umuz sre ierisinde gndzsempozyum programn takipetme zorunluluumuzdan dolayehri ancak akamleyin gezebili-yordum. Akam ezanndan son-ra ehir merkezinden uzaklapukurdaki karanlk, khne, terkedilmi ve darack sokaklarn ol-duu sahaya girmibulunuyorum.Muhammed Bey camiini sorup

yerini renmeye alrken, herhlinden sessiz, garip ve isiz bir

Cezayirli ahsiyet, beni camiyekadar gtrebileceini sylyor.Gidecei yer o istikamet olma-masna ve geri dnme pahasnada olsa beni candan bir karde,kendine emanet edilen bir ko-nuk edasyla sokaklarn arasndanyirmi dakikalk bir yryle ka-ranlk ve khne yerleri geiriyor.Camiinin nne varnca ecdad-

m

za ait emanetinin glgesindeve ruhaniyetinde olmann evkini


32/88

32 Somuncu Baba

yayorum. Camii farkl cephe-

lerden fotoraflamaya alrken,merakl takipler, rkek tavrlar,

acyarak bakan gzlerle mahallehalknn beni adm adm takipettiine ahit oluyorum. Camii-

nin mezzini olduunu sonradan

anladm sakall, esmer, uzunve ince boylu bir ahsiyet, kimolduumu, burada ne arad-

m, sormaya balyor. Trk veMslman olduumu syleyin-

ce heyecan artyor, tevecchfazlalayor ve hayrola diye geli

maksadm soruyor. Camii ziya-ret etmek ve namaz klmak is-

tediimi syleyince, gecenin busaatinde mi hem de bylesi bir

mahalde tek bana m? Bu necesaret? diye endiesini hissettiri-yor. Ama hemen hizmetime ram

olup abdest suyu, terlik ve havlutedarik ediyorlar, ayakkablarma

zel poet getirip ayakkablarnzkaybolmasn, yann za aln diye

koruma altna alyorlar. Ezana

daha on dakika var. Ama camiibilhassa genlerle dopdolu. Mu-

habbetleri, sohbetleri ve huzurlubirliktelikleri ile cemaat camide

bir ihtifal havasna brnmt.Trk kraatna yakn bir sluplayats namazn kldran imamn

tilaveti ile mest oluyor, camidenkyorum. Mezzin bu saatte

beni buradan tek bana gnde-remeyeceklerini, yabanclarnburaya asla giremediklerini, ziraok sayda yabancnn karlp

ldrldn sylyor. Cema-atinden iki kiiye beni otelimekadar gtrmelerini tembihliyor

ve sonunda zel bir arala otelekadar geliyorum.

Tilemsen Gnleri

Programdan sonra inceleme,aratrma ve Cezayiri yakndantanma maksadyla on gn daha

kaldm. Bu sre ierisinde gitti-im zel kentlerin banda Tilem-sen gelmekteydi. Tilemsende g-

rlmeye deer en nemli meknMansura. Buras 1299 ylnda Ti-

lemseni kuatan Meriniler SultanEbu Yakub Yusuf tarafndan yapl-

mtr. Zikre deer bir dier adresBen-i Biblen mahallesi. Burasnnst mezar alt ev. Sempozyumakatlan davetlilerle birlikte Lolla

Settin denilen hkim noktaya

-kyoruz. Buras, havann ak ol-duu gnlerde kardaki spanyakylarnn grlebildii bir yerdi.eftali, kays ve kiraz aalar ilecennet grnmn andran Lol-la Settinde gezinirken, Tilemsenniversitesi Rektr Yardmcserif Zeynelabidin Bey kiraznburaya Endlsten geldiini, bu

blgenin kiraz ile mehur oldu-unu ve kiraza habbl-mlukad verildiini sylemektedir.

Lolla Settinden Tilemsenikubak izledikten sonra ehreiniyoruz. Program erevesindeSidi Yakub Mzesini, Sidi brahimCamiini, Sidi Bel Hasan Camiini,eyh Senusi Camiini, Sidi Halevi

Camiini, Ebl-Hasan er-Reidel-Berkn trbesini, Camii Kebirive en nemlisi de Ebu MedyenCamii, Trbe ve Medresesini zi-yareti ediyoruz. TilemsendenVujda yani Fas istikametine doru40 km kadar gidip yksek bir ma-halle kyoruz. Dan zirvesindeyer alan ve su damlacklar ileoluan kriter bir maaray geziyo-

ruz. Ayn Feza maaralar denilenbu maara 700 m. uzunluun-da 48 m derinlikte, 16 dereceliksabitsya sahip olan bir maara.1956 ylnda Franszlarn bom-bardmanna kar mcahidlerinsndklar maara olmu. Fran-s zlar mcahidlerin buraya sn-dklar istihbarat alnca maaraybombalamlar, ken mahalde

felaketin boyutlar rahatlkla g-rlebilmekte.

Fotoraf: Kadir ZKSE Ebu Medyen Trbesi - Tilemsen


33/88

33Austos / 2007

Mstaganem Gnleri

Bir dier Osmanl kenti Mus-taganem. Mustaganem kenti ayn

zamanda Aleviyye Tarikatna ait

merkez zaviyenin bulunduu birehir. Aleviyye Zaviyesi, anao-kullar, ilkretimi, Kuran eitimmerkezleri, camisi, aevi, toplantsalonlar, zikir salonu, ktpha-nesi ve misafirhanesi ile modernbir dergh ilevinde.

Mustaganem drt blgeyeayrlm durumda. Bunlar; Ber-

berilere, Osmanllara, Franszlarave Cezayirlilere ait semtler olarakbelirginlemekte. Trklerin mes-kun olduu yere Tophane ve AynSafa adn veriyorlar. ehirde h-len Trk ailelerinin mevcut oldu-unu ve Kuloullarnn ok fazlabulunduunu reniyorum. Mus-taganemin en kadim eserlerininbanda Cami-i Kebir gelmekte.Mernler sultan Ebl-Hasan

Ali b. Eb Said Tafini tarafndan1340 tarihinde bina edilmi. Ora-nn Fransz igaline maruz kald-nda Osmanlnn elinde kalanson kalelerden biriydi buras. Fa-kat buras da daha sonra Fransz-lar tarafndan insafs zca saldryamaruz kalm. Mustaganem valisi

Mustafa Beyin saray Franszlartarafndan yklm. Trklerdenkalma bir de hamam mevcut.Mustaganemdeki Trk ehrininyedi kaps var. Cami-i Kebirdenktktan sonra byk bir Sina-gogla karlayoruz. Prof. Addaburasnn spanyadan srgnedilen Yahudilere ait olduunusylyor ve Osmanllarn kendi-

lerine kucak ap buraya yerle-tirdiinden bahsediyor.

Bakent Cezayir Gnleri

Bakent Cezayir hlen Os-

manl kenti hviyetinde. Barba-

ros Hayreddin Paann ismi ve

ruhu ile sirayet ettii bir ehir.Sahil kenarnda yer alan Ami-

rallik binas deta bir Osmanl

mhr. Bakent Cezayir, hilali

andran bir krfez kenti konu-

munda. Amirallik binas dnda

hilalin evresinde ayr Os-

manl burcu daha bulunmakta.

Bunlardan birisi Burc- Hay s-

tanbul. Osmanlnn nemli g- zetleme kulelerinden biri.

kattan mteekkil. Her katta

yaklak on oda var. Mutfan-

dan, yatakhanesine, silah am-

barndan, komuta merkezine

kadar tam teekkll bir karar-

gh. Kaln surlar, katlar aras

geii salayan merdivenleri,

sahil kenarndaki zel konumuile dikkate haiz bir yer ama ta-

mamen mezbelelik, harabeye

dnm, terk edilmi bir mahal.

Bir dier kale, Burc el-Bahr idi.

Kale Trk adyla da anlmakta-

dr. Savunma amal kurulmu

bir kale. Hilali andran krfezin

bir ucunda buras dier ucunda

Amirallik binas var. Gzel ve

bakml yemyeil bir baheyesahipti. Bir dier bur ise, Bir

Hadimdeki Burc el-Kiffan. Bu-

lunduu semt zengin, bakml

ve sekin kesimlerin oturduu

yer olmasna ramen burc ve

evresi mezbelelik, terk edil-

mi ve atk maddeler arasnda

perian bir halde. Kale ksmen

restore edilmi ama kapal. Etra-fnda ayya ve serkeler ieleri

tokuturuyorlar. nce bizlere

hitaben Portekiz misiniz? diye

seslenen ayyalardan biri, fo-

toraf ekemezsiniz, ne iiniz

var burada? diyor. Kendilerine

Trk olduumuzu, Trkiyeden

geldiimizi syleyince kendine

ekidzen veriyor, tevecchgsteriyor ve istediiniz kadar

fotoraf ekebilirsiniz, sizler h-

yarun-nassnz/insanln hayr-

lssnz diyor. Kendisi ile konu-

maya devam edince bana, kal-

Fotoraf: Kadir ZKSE Osmanl Kalesi - Mstaganem


34/88

34 Somuncu Baba

buke kez-zeheb/kalbiniz altn

gibi iltifatnda bulunuyor. Israrlakendilerini muhatap almamam

syleyip onlardan uzaklamam

syleyen iadam

Ahmet Beye,Ahmet Bey, gryorsun Ceza-

yirin ayyalar bile biz Trkleresevdal! diyorum.

Osmanlnn baehir Ce- zayirdeki en nemli bakiyesi

Day Saraydr. Buras, TopkapSarayndan sonra byklk ve

benzerlik bakmdan Osman-

lnn ikinci deerdeki saray-dr. Saray restorasyonda, iki yl

sonra alabileceini reniyor,giremiyoruz. Day Saray kaps

ayn zamanda Cezayir Kasbah-

nn da giri noktas. Kasbah ba-tan sona Osmanl miras. Ziyaret

ettiimiz Sidi Eb AbdirrahmanTrbesinde rhn ve manev

havay teneffs ediyoruz. Sey-

rimize Veli Dede Trbesi, Ca-mii Nefise, Camii Sidi Abdillah,

Camii Sidi Muhammed erif veCamii Sefiri ziyaret ederek de-

vam ediyoruz. Amirallik binas-

nn hemen yaknnda ve sahilkenarnda yer alan Yeni Camii

veya Hanefi Camii adyla da

anlan Yenieri Camii, hemen

yan bandaki Muvahhidler d-nemi eserlerinden Camii-i Kebirve biraz ileride yer alan Kei-

ova Camii huzur atmosferinin

nemli adreslerinden bir ka.

Dar sokaklar, ikinci katnkntsyla soka stten nere-

deyse kapatan evleri, ilemelikaplar, suyu akmayan, lleleri

sklm emeleri, bir zaman-lar burada canl bir hayatn ol-

duunu gsteren kap tokmak-

lar, evlerin evresindeki avlula-

r, Osmanl iareti narlar, yer

yer karmza kan mavi inileri,

yamalara uzanan ykseltileri,

birbirine bakmayan, birbirine

ok yakn olmalarna ramen

birinden dierinin ii grleme-

yen pencereleri, yer yer serpil-mi mescitleri, kelerde rastla-

nlan ke talar, sadaka talar,

skuneti remzeden havas ve

hlen salaml ile dikkat e-

ken ahap dokusu ile Kasbah,

tipik bir Anadolu kasabas. Fa-

kat Frans zlar igal dnemi ile

birlikte bilinli olarak burasn

terk edilmilie maruz brakm,ykmaya ve ehresini bozmaya

almlar. Buras, virane, pe-

rian ve korkulu mahaller hli-

ne gelmi, mahzun, kederli ve

mahiyetini anlayacak simalara

muhta bir mahal. Gezdike

her evin bir kesinde mutlaka

Osmanlya ait zel bir damga

tayan asrlk mekn olduunu

anlyoruz. Aa iniyor, tekraryukar kyor, sadan bir soka-

a sapp ilerliyor, mekik doku-

yarak, lbirenti andran sokakla-

r dolayoruz. Birilerini rkten

bu sokaklar bizleri ferahlatyor,

dndryor ve bir o kadar da

kederlendiriyor. Sonunda tek-

rar Day Sarayna varp Kasbah

Camiini ziyaretten sonra Saraykapsndan yukar kyoruz.

Fotoraf: Kadir ZKSE Osmanl Hanefi Camii - Media


35/88

35Austos / 2007

BseBen yle bir yre tutulmuum kiCmle glistnn glnden gzelKaplm giderim ruzigrnau bd- sabnn yelinden gzel

Unuttum ektiim mihneti, derdiGelip de gizlice hneme girdiTenhada kalnca bir bse verdiVallahi ellerin balndan gzel

Bir hm kuudur hep yksek uarYediklim teye nrunu saarByle bencileyin canndan geerBir bde ienler elinden, gzel...

Bengisu misali gnle akarsnKem nazar eylesen lem ykarsn

Klemdir deyince hakl

kars

nKemendim, zlfnn telinden, gzel...

Ahmet EFE


36/88

36 Somuncu Baba

A nadoluyu mayalayan b-yk bilgelerin ilah ak a-rabyla sermest olan ve mela-metiyye ahlaknn nde geleniSomuncu Babaya, eyh Hamid-iVeliye ait olan bu msra bizeder ki: Aklar lmez

Bunu byk bilge/air YunusEmre yle dile getirir: lrse

tenler lr/Canlar lesi deilZira Ekberi irfann takipisi

Molla Caminin deyiiyle, in-san candan ibarettir, geri kalankemiktir, kandr ve kldr

Madde rr, dalr, z-lr, lr ama, ona hakikat verenbyk sr asla lmez, o, AllahnHayy sfatyla ebediyen diril-mitir, bir daha lmemek zerecanlanmtr.

eyh Hamid-i Veli Hazretle-ri, Osmanlya ruh veren byk

bilgelerdendir. Bugn Daren-dede hl manev bir ekimmerkezi olan kabrindeki mba-rek bedeni de Allah bilir r-memitir. Zira, O, iirin giriindebeyan ettii zere, uaktandr.

Asl ad Hamid Hamidddindir.Somuncu Baba olarak da bilineneyh Hamid-i Veli Hazretleri, Os-manl Padiah Yldrm BayezidHan zamannda yaamtr. Mila-di 1331 tarihinde Kayserinin Ak-akaya kynde domutur.

EdebiyatSadk YALSIZUANLAR

Diriyiz Daim,

lmeyizAkl terk eden, lah Akn arabndan ier, onunla sarho olur, dolaysyla

sarholuktan da kurtulur, zira, o, ilah sarholua erimitir. nsannbenliini terk etmesi halinde kendisinde tecellilerin olaca, mahadeleremazhar edilecei, bu durumda da, Allaha ulama yollarnn irade ve tedbiri

dnda alaca sylenir.

Fo

tora

f:Fa

tihDEMRHAN


37/88

37Austos / 2007

A nadoluyu manev fetih iingelen Horasan erenlerindenemseddin Musa Kayserinin o-ludur. Soyu Peygamber Efendi-miz (s.a.v)e ular, 24. kuaktan

torunudur, Seyyittir. eyh Hamid-iVeli Hazretleri ilk tahsilini babasemseddin Musa Kayserden al-mtr. Bilge kiilii olan eyh Ha-mid-i Veli Hazretleri, ilim alann-daki almalarnam, Tebriz veErdebilde srdrmtr. Alaad-din Erdebiliden ve Bayezid-i Bis-taminin ruhaniyetinden manevterbiye almtr. Din ve dnyevilimlerle ilgili icazet alarak, irad

vazifesi iin Anadoluya dnmBursaya yerlemitir. Bursada i-lehanesinin yannda yaptrd ek-mek frnnda somun piirip arpazar dolaarak Somunlar M-minler! nidasyla insanlara ek-mek datmtr. Bu sebeple eyhHamid-i Veli Hazretleri, SomuncuBaba ve Ekmeki Koca olarak datannmtr. Zamann Padiah Yl-drm Beyazd Han Nibolu zaferi-ni kazannca Allaha kr niane-si olarak Bursa Ulu Camiini yaptr-mtr. Ulu Caminin al hutbe-sini eyh Hamid-i Veli Hazretleriokumu, hutbede Fatiha Suresiniyedi farkl ekilde yorumlamtr.Bu olaanst hutbeyi dinleyencemaat eyh Hamid-i Veli Haz-retlerine byk bir tevecch vetazim gstermitir. Manev kiiliive bilgelik yn ortaya kan eyhHamid-i Veli Hazretleri hretten

korktuu iin talebeleriyle birlikteBursadan ayrlarak Aksaraya gel-mitir. Aksarayda Hac BayramVeli Hazretlerini dnyaya ve ahi-rete ait ilimlerde eiterek yetitir-mi, irad vazifesi iin Ankarayagrevlendirmitir. eyh Hamid-iVeli Hazretleri, 1412 (h. 815) ta-rihinde Darendede ebedi lemeg etmitir. Kabri erifleri, kendi

zamannda halvethane olarak kul-

lanlan, misk anber kokulu, im-diki eyh Hamid-i Veli Camii ie-

risinde olup, estetik yapl ceviz-den oyma sanduka ile de kapldr.eyh Hamid-i Veli Hazretlerinin

Yusuf Hakiki ve Halil Taybi adndaiki olu bilinmektedir. Yusuf Haki-

ki Aksarayda kalarak burada vefatetmitir. Dier olu Halil Taybi ise,hacdan dndkten sonra baba-s ile birlikte Darendeye gelerekyerlemi ve burada vefat etmitir.Kabr-i erifleri eyh Hamid-i VeliHazretlerinin yanndadr.

Somuncu Baba, nefesine y-le girer:

Biz ol uak- serbazzAkl rd bize yar olmazMey-i ak ile sermestizBize hergiz humar olmaz

Burada akl, rasyonel yetiyi,lah hakikati bulmak bakmndaneksik gren, geleneksel irfani cev-here bir gnderme buluyoruz. Akl,bn Arabinin dedii gibi, insannihai yakine ulatramaz. Bununiin akl amak, onu terk etmek,onun, bir snrlama, balama, ka-

y

t alt

na alma olduunu bilmek,idrak etmek gerekir. Bu balam-

da Nasrettin Hocann, bindiidal kesmesi veya merkebe tersbinmesi hatrlanabilir. Merkebeters binmekle, Hoca, akln ancak,geride kalan, olup biteni grebile-

ceini, gelecei ve olmakta olannilerisine geemeyeceini, bununyolunun ancak gnlden getiiniima etmektedir. Keza bindii dalkesmek, insann akl bandan kur-tulmas, ak iklimine kanatlanmasanlamna gelmektedir. Prof. Dr.

Yaln Koun Anadolu Mayas adlkitabnda belirttii zere insan bin-dii dal kesmeden zemine, topra-a inemez. Topraa inmeyen, ze-

min bulamaz ve toprak zerindegerekleecek olan yola giremez.

Akl, badr. Gerei bir esasa ba-lamaya, onu snrlamaya alr.Oysa lahi Hakikat snrlanamaz, osonsuz ve mutlaktr. O halde, aklban terk etmek ve kanatlanmakgerekir. Ak, umaktr, hakikat se-masna doru kanatlanmaktr.

eyh Hamid-i Veli Hazretleri,akl rd bize yar olmaz derken,eyh Galibin ifadesiyle, tedbiriniterk et, takdir Hdanndr demekistemektedir. Akl terk eden, lah


38/88

38 Somuncu Baba

Akn arabndan ier, onunla sar-ho olur, dolaysyla sarholuktanda kurtulur, zira, o, ilah sarholuaerimitir. nsann benliini terk et-mesi halinde kendisinde tecellile-

rin olaca, mahadelere mazharedilecei, bu durumda da, Allahaulama yollarnn irade ve tedbiridnda alaca sylenir. eyhHamid-i Veli, tpk Hz. Mevlnagibi, zm sarholuu deil be-nim sarholuum/benim sarholu-umun sonu yok demektedir.

kinci bentte,

Diriyiz daim, lmeyizKaranularda kalmayzryp toprak olmayzBize leyl nehar olmaz

derken de, ancak tenlerin le-ceini, canlarn ebediyen diri kln-m olduunu sylemekte ve rtkolarak da, lmeden evvel lnzhadisine atfta bulunmaktadr.

Bu durumda insann ruhununkaranlklarda kalmayaca, en-Nurolan Allahn ilah nuruyla yaca-n, evresine de klar saacanifade etmektedir.

Byledir, eyh Hamid-i Veligibi zatlar, Erefolu Ruminin de-

dii gibi, kendi derdin syler, gay-r hikayet etmezler Bu nefesteolduu gibi, onlarn iirleri, insan-kamil olarak kendi hikayeleridir.Kendi hakikatleri ve srlardr.

Zira, eyh Hamid-i Veli Haz-retleri, yapmayacanz ne sy-lersiniz uyarsnn ne anlama gel-diini iyi bilir.

Szleri de bir nevi salih amel-leridir.

Bu msrada buyurduu gibi,

karanlklarda kalmaz, ryptoprak olmaz onlar.

Onlarn katnda ne gece vardrne gndz.

Onlar ne Doudandr ne de

Batdan, onlar gne gibidir, g-ne ne Douludur ne Batl.

Bizim illerde ay gnSebat zre durur daimTelevvn eriip onaGehi bedr hilal olmaz

Bu bent, nceki bendin deva-m mahiyetindedir.

Bize leyl nehar olmaz ifade-

sindeki s

rlar bu bentte a

lmaktad

r.Bizim katmzda, bizim ilimiz-

de, bizim meknm zda, hakika-timizde ne ay vardr ne gn. Biz,daima sebat zere dururuz.

Burada yine rtk biimde se-kine(t) hakikatine atf vardr.

Sebat zre durur daim, ayn zamanda, Gz ne at, ne debaka bir yana bakt ayetine deatf bulmak mmkndr. Pir Sul-tan Abdaln bir dizesi de ayn srrsyler : Gzlerim de ah yolun-dan ayrlmaz

Sekinenin szlk anlam, ka-rar, rahat, sakinlik, dinlenme, yer-leme, gnl rahatl, kendisine

gven, dmanlarna korku ver-medir.

Byk Huzur anlamna gelenstlah ynn ise doru yansta-bilmek iin Gunonun bir belir-lemesine bavurmak yerinde ola-caktr. slm Maneviyat ve Tao-culua Giri adl eserinde Gunonyle der:

Kozmik arkn merkezine

yerlemi olan bilge kii, bu ark

,grlp farkedilemez bir biim-de, onun hareketine katlmakszn,yaln zca varlyla hareket ettirir.Onun mutlak ilgisizlii, kendinihereye egemen klar, nk artkhibir eyle etkilenemez. Mkem-mel Sessizlike ulamtr. Hayatve lm onun iin birdir. Evreninkmesi hibir ekilde onun tela-lanmasna neden olmaz. ncedeninceye, i denetim yapa yapa, odeimez geree ulam, biricikevrensel ilkeyi tanmay baarm-tr. Varlklar alnyazlarna greserbeste hareket etmeleri iinkendi kendilerine brakr. Kendisiise btn yazglarn merkezindehareketsiz durur. Bu i durumun

zahir belirtisi, sarslmazlktr. Za-fer uruna sava halindeki bir or-dunun zerine tek bana saldryageen bir kahramann sarslmazl- deil elbet, ama gkyznden,yeryznden ve btn varlklar-

Fotoraf: Bekir SARI Akakaya


39/88

39Austos / 2007

dan stn olan, kendisinin hibal olmad bir bedende duran,duygularnn kendisine saladgrntlerden hibirisini gz-nnde bulundurmayan, hareket-

siz nitesinde, evrensel bilgisiylehereyi bilen ruhun sarslmazl-dr bu.

Gunonun anlatt bu hik-met, insanlara egemen olan ruh-la ilgilidir.

Nitekim, gerek arif, kendi-ne ramen hareket etmeme fiiliiinde bulunarak gcn stlen-memeye zen gsterecek olsa,

hibir eye kar

mamaktan doa-cak zamanlarn, doal eilimle-rini serbeste akmaya brakmadakullanrd. Kukusuz kudret, bubilgenin ellerine dm olmaktr.Organlarn devreye sokmadan,bedeni duyularndan yararlan-madan hareketsiz ekilde konum-lanmken, manev gzle hereyigrebilecektir. Tefekkre dalmbir durumda gkgrlts gibihereyi sarsp inletecektir. Fizikgkyz, hava, uysalca onun ru-hunun hareketlerine uyarlanacak-tr. Btn varlklar tozun rzgrtakip ettii gibi, onun hibir eyekarmama eilimini izleyecektir.

Bu bize rnein eylerin, arifve bilgelerin fiziksel olarak da s-rekli ayn konumda ve sessiz birbiimde oturularn da aklar.Geri o madd bir durutur ama,

o duruu da manev konum belir-lemektedir.

Bir eyh veya bilge ile kar-laan herkes bu gzleme sahipolacaktr.

Martin Lingsin nl azeleyhi eyh el-Alevyi anlatt Yir-minci Yzylda Bir Veli kitabndabu hikmetle ilgili bir bahis yer alr.eyhin bir sre hekimliini stle-nen Frans z agnostik Dr. MarcelCarretin gzlemleri konuya ktutar niteliktedir:

Onu ilk grdmde edin-diim izlenim, karmda aleldebir ahsiyetin olmadyd. Davetedildiim oda dier btn Ms-lman odalar gibi mobilyaszd.

Yaln zca sonradan kitap ve elyaz-malaryla dolu olduunu rendi-im iki sandk vard. Yer boydanboya hal ve hasrla kaplyd. Birkede kilimle kapl bir ilte var-d; eyh, burada arkasnda birkayastk, dimdik, elleri dizlerinin s-tnde, ayn anda tamamen doalolan hareketsiz bir ekilde bada

kurmu oturuyordu. (...) Ertesi gnve ondan sonraki birka gn iyile-inceye kadar onu grmeye gittim.Her seferinde onu ayn ekildehareketsiz, ayn durumda, aynyerde, gzlerinde uzak bir bak,

dudaklarnda hafif bir tebessm,bir gn ncesine gre sanki birsantim bile hareket etmemi, za-mann etkileyemedii bir heykelgibi dururken buldum.

Carretin bu gzlemi tmylegerektir ve szn etmeye a-ltm z hali, sekine(t)yi ifadeetmektedir.

nk bilge kii, kozmik arkn

merkezindedir ve lh Hakikatlearasnda ya ok az perde kalmtr

veya gzlerinden o perdeler t-myle giderilmitir.

Her iki durumda da onu, dsalolaylar ve formlar heyecanlandr-mayacak ve etkilemeyecektir.

Son olarak merhum ZahidKotku Hazretlerinin halinden birrnek aktaralm. Ersin Grdoan-dan rendiimize gre, aya iniingerekletii ve televizyondan ya-ynland akam bir grup talebeeyhin huzurundadr. Mutad ha-dis dersleri yaplyordur. Birazdan,yani aya ilk admn naklen yayn-

lanaca an, Kotku hazretlerininevresindeki herkes st kata,televizyonun olduu daireyegider. eyh yaln z kalr. Dn-dklerinde ise mbarek hibirey sormaz ve sylemez, derse

kald yerden devam eder.eyh Hamid-i Veli Hazretleri,

Sebat zre durur daim derkenbu byk srrn denizine dal-maktadr. Sonrasnda, Telev-vn eriip ona/Gehi bedr hilalolmaz ifadesiyle bunu talan-drmaktadr. Televvn, renk-lenmek, renkten renge girmek,halin farkllamasdr. Sabitinkart olan bu hal, henz seyr-i

slukunu tamamlamam kiile-re zgdr.

Fotoraf: Hulsi GLSEREN Ulucamii / BURSA


40/88

B tn din olaylarda iki temel unsurun bulunduunugrrz. Birincisi inanlardr, baka bir ifadeyle inan-cn konusunu tekil eden bilgidir. kincisi de, d dnyayayansyan, ibadet olarak ortaya kan ve amel olarak ad-landrdm z eylemlerdir. kincisinin grlmedii yerdeinsandaki din duygusunun ve inancnn varln tespit et-mek imkn yoktur. Zira eyleme yansmam din duygusuile kalpte hapsedilmi inanlar bilinemez. Var olduununemaresi da yansmasdr ki, bu olmadnda zhire grekarar vermek durumunda olan kii, byle bir insan iin m-

min tanmlamasn yapamaz. (Bkz. N. Taylan, lim-Din, 59).Bunun yannda insann inandn dile getirmesi szl

bir eylemdir. Ve kiinin mmin olduunu anlamak iinyeterlidir. nk kii bireysel tercihini dile getirmektedir.Byle bir durumda onun neyi syledii nemlidir. Mminolduunu sylyorsa, mmindir. slm asndan, birinsann sadece inanm olmas inkar etmesinden elbettedaha iyidir ancak, dinin istedii bu kadar deildir. nkdin yalnzca imandan ibaret deildir. Sadece ifh olarakvarlnn kabul edilmesi iin gelmemitir. lah buyruklar

da beraberinde getirmitir. Allah, insanl

n ihtiyac

n

n nelerolduunu, beeriyeti yaratan da kendisi olduundan dahaiyi bilir. Bu nedenle din, hem iman hem de ameldir.

Amel o kadar nemlidir ki, kalpteki iman fiil eylemednmedii takdirde, imann kendini devam ettirebilme-si neredeyse imknszdr. nk iman desteklenmeye vesrekli teyit edilmeye ihtiya duyar. Bu ise insann eit-li vesilelerle imann ortaya koyan ibadet, dua ve benzeriamelleriyle gerekleir. nsan amel yaptka ve fiil kullukgrevlerini yerine getirdike iman pekiir ve artk kendi-sinin ayrlmaz bir paras olur. Hatta yle bir duruma gelir

ki, yaantsn iman ile anlamlandrmaya balar ve her eyeiman penceresinden bakmaya balar. Dinin haram ve he-

Peygamber klimiTaha YILDIZ

Dudak ileKalp Arasnda

Gidip Gelen man

40 Somuncu Baba

Esasnda sadece sylemdekalan bir yaanty sreninsan, tam bir riykrlk

deryasnda kula atmaktadr.Hem Allaha iman ettiini

hem de Onu ok sevdiinidile getirirken, yaratcsnn

kendisinden beklediiibadetleri yerine getirmektezorlanmaktadr. Oysa birini

sevdiini syleyen ve sreklionun holanmayaca

davranlar sergileyen,onu zen kiinin sevgisindesamimi olduunu sylemek

nasl zorsa, Allaha kar sevgitezahrlerini sadece dilinde

tekerleme yapan insannda gerek anlamda Allah

sevdiinden sz edilemez.


41/88

41Austos / 2007

lal olarak belirledii izgilere sonderece dikkat eder. Tm yaamkarelerinde Allahn honutluunuaramaya balar. te bu, slm-n bekledii Mslmanlktr. Hz.

Peygamber ve sahabilerinin yaa-d slmdr. Hz. Muhammedve ashab arasnda, namazlarnkazaya kalmas diye bir durumunolmamas bunun delilidir. n-k onlarn zamannda namaznbilerek braklmas diye bir eytahayyl bile edilemezdi. Yoktubyle bir ey. nk na-maz hayatlarnn ayrlmazbir parasyd. Onlar iba-detlerini Allah sevgisiyle oderece mezcetmilerdi ki,vcutlarndan bir parannkoparlmas ile namaz kl-mamak ayn anlamdayd.

man bir fidana benze-tecek olursak, insan slmkabul etmek suretiyle tap-taze ve byme azmindeolan bir fidan dikmi olur.Fidann glenip serpilme-si ve ayakta kalabilmesi iinncelikle msait bir topra-a, bunun yannda gneve yamura ihtiyac vardr.Bunlar gereklemedii tak-dirde fidan solar ve canll-n kaybeder. Bu olmazsabile bodur ve elimsiz kalr.Bunun gibi, taze bir ba-

lang olan slm kabulle-ni, insann fiil abalaryladesteklenmez ve korunmak iinmsait bir dost evresi bulamazsa,imann zaman ierisinde kuru birdal mesabesinde kalmas kanl-maz sondur. Tersi olduunda ise,iman aac glenir, olgunlar vemeyve verir. Kii Hz. Peygambe-rin temsilciliini zerine alm olur.

Yaant ve konumasyla slmteblieder hale gelir.

Burada amel ile imann birbi-rini karlkl olarak desteklediinive kuvvetlendirdiini syleyebili-riz. Kii amel ettike iman kuvvetbulur. man kuvvet bulduka daamele ynelik itiyak ve arzusuartar. badetler yerine getirilmesigrev olmaktan teye geerek,hayatnn tabi birer paras hali-ne gelirler. Mmin bir namaz ifaedemediinde, kaldramayacakadar ar bir yk biner omuzla-

rna. Haramlara bulamamak hu-susunda o kadar titizdir ki, ftratharamdan tiksinir hale gelir. Tersisz konusu olduunda ve imankiinin gnlnde sarslmaz bir yeredinemediinde, ibadetler sade-ce ekilsel grev halini alr. nsanbunlar yerine getirirken byk

bir yk zerinden atyormu gibihisseder.

Esasnda zoraki ifa edilen iba-detin Allah katnda hibir deeriolmadn kendisi de gayet iyi bilir.Nitekim szde eda ettii ibadetinikabul edip etmeme yetkisini Allah

kendisine vermi olsa, bunu ken-disi bile kabul etmez. Bu durum-da Allahn batan savarak yapt-n hayr hanesine yazmasnbeklemesi hakszlk olur. Bylesibir durum, insann iindeki ima-nn zayflamaya baladnn temelgstergesidir. Zaten bir mddet

sonra zoraki yerinegetirdii ibadeti ak-satmaya balayacakve en nihayet terkedecektir. Bu ya-am tarz srdke,din hassasiyetlerher gn azalacakve insan artk ha-ram-helal izgisinedikkat etmeyecekbir noktaya ulaa-cak, din buyrukla-

ra ilgisizleecektir.Gayr-i din yaantykanksayacaktr.

Bu tr srk-lenie kendilerinikaptran bazlar,sonunda yle birhale gelirler ki, ya-adklar dindenuzak hayat sl-mletirmeye bilealabilirler. Ge-

milerinde rendiklerikendilerini srekli rahats z ettiiiin yeni yaam biimi iin dindencevaplar aramaya balarlar. Kuranve snnete gre doru olmayandavranlarn dinden dorulatma-ya veya dini, kendi yaantlarnnkalplarna so

www.somuncubaba.net 2007 008 0082

Documents