Transformasi pendidikanOrang Asli· ,>~, .

-"'9-.

5: Boleh ceritakan secararingkas mengenai pendi­dikan Orang Asli secaramenyeluruh?J: Masyarakat Orang Aslipada masa ini sebenarnya~ mengt.~all-'~prosestransformasi. Jika diban­dingkan lebih 10 tahundulu. Sekarang ramai yangfaham mengenai anjakanminda kerana mereka sen­tiasa diberi kursus peru­bahan minda dari semasa kesemasa oleh Jabatan Kema­juan Orang Asli (JAKOA).

Perubahan itu dalamaspek mental, bukan seearadrastik, tetapi perlahan­lahan kerana masyarakatOrang Asli di SemenanjungMalaysiaadalah pelbagaidarisegi tahap kemajuan, lokasipenempatan, personalitidan budaya. Ada yang bolehterima perubahan denganeepat, ada yang perlahan,namun sangat sedikit yangmenolaknya. Prosestransfor­masi perlu mengambil kirakepelbagaian eiri ini.

Kerajaan pada mas a inimenerusi JAKOAdanKemen­terian Pelajaran sedangberusaha mengurangkankadar keeieiran dalam kala­ngan anak OrangAsli.Pelajaryang meneruskan pelajaranke Tingkatan Empat jugabertambah. Bahkan adajugayang melanjutkan pelaja­ran ke sekolah berasramapenuh, eontohnya SekolahMenengah Kebangsaan SeriPuteri dan Maktab RendahSains MARA(MRSM).Tidakkuran,gjuga yang melanjut­kan pengajian di institusipengajian tinggi (IPT).

Orang Asli juga sudahada tokoh akademik dalamkalangan mereka, eontoh­nya Datuk Usman Bongsu,mantan senator yang jugakaunselor berdaftar danpemegang Sarjana Kaunse­ling, UPM;tiga tokoh peme­gang PhD terawal dalamkalangan mereka ialah ProfMadya Dr Juli Edo, ProfMadya Dr Bahari Belatondan Dr Bah Piyan.

Berapa peratus anakOrang Asli yang melaI\iut

kan peng~ian ke pering­kat peng~ian tinggi?J: Menurut JAKOA, sejak2000 hingga 2008, bilangananak Orang Asli yang men­dapat tawaran ke IPT awam(IPTA) seramai 898 orang.Paling ramai di UniversitiTeknologi MARA(227orang),diikuti Politeknik (201), Ins­titut Perguruan (181), danKolej Komuniti.

Secara terperincinya,jumlah pelajar Orang Asliyang menuntut di IPTApada2006adalah seramai 141orang.Kemudian meningkat kepada323 pada 2007, 368 (2008)danmenurun sedikit kepada 358(2009). Pada 2010, ia menin­gkat lebih baik kepada 370orang dan 408 pada 2011.

Semua data merangkumipelajar di tahap matrikula­si, sijil, pradiploma, diplo-

Semokin ramai anak Orang Asli berazam untukke menara gading.

ma dan sarjana muda. Apayang menggembirakan ialahbilangan pelajar Orang Aslidi peringkat sarjana mudasemakin meningkat daritahun ke tahun (64 orangpada 2006 kepada 207 padatahun lalu).

Bagaimana pel~arOrangAslimenyesuaikandiri dengan suasanadi IPTserta menghadapipersaingan dengan .kaumlain?J: Berdasarkan pemerhatiansaya,pelajar Orang Asliyangberjaya menamatkan penga­jian di IPT ialah merekayang resilien. Mereka men­jadi resilien setelah melepasitahap satu iaitu peringkatpermulaan melangkah kealam pengajian tinggi ataudunia kampus. Pada masaini mereka masih lagi 'takut­takut' kerana belum lagikeluar daripada zon selesatempat asal dan keluarga.

Bagi pelajar Orang Asli,cabaran mereka sebenar­nya lebih lagi terutama bagimereka yang berasal daripenempatan yang jauh daribandar dan kurang terde­dah dengan dunia luar danuntuk berubah juga bukan­nya mudah. Dalam konteksini, OrangAsliperlukan soko­ngan daripada rakan sebayadan pensyarah di universitibagimembantunya melepasitahapsatu.

Sebagaipensyarah, pelajarsebegini perlu diberi per­hatian lebih untuk merekamembina keyakinan diri.Apayang sayapujimengenaipelajar Orang Asliini setelahmereka melepasi tahap satu,mereka tidak malu bertanya.Pernah suatu masa duluketika saya mengajar subjekmetodologi penyelidikan,seorang pelajar Orang Aslidaripada suku kaum Semelaisering bertemu saya sejuruskelas tutorial tamat. Pelajaritu bertanya soalan yang bagisaya beliau tidak mahu adasatu pun perkara yang tidakselesai di dalam fikirannya

berkaitan subjek itu yangmembelenggu dirinya. Peris­tiwa itu kira-kira 10 tahunlalu dan pelajar itu kini ber­jaya menjadi pensyarah disebuah IPTA.

Jikadia membaca ruanganini, pasti akan tersenyumkerana saya ingin membe­ritahunya saya masih me­ngingati dan kagum denganatribusinya. Di VPM, sayadiberitahu rakan senioryang berkongsi pengalamanmenyelia tesis sarjana seo­rang pelajar Orang Asliyangbersemangat dan penuhyakin cuba berkomunika­si dengan pensyarah danmenulis tesis menggunakanbahasa Inggeris! Saya tabiksebab pelajar bukan OrangAsli juga jarang yang adasemangat seperti ini.

5:Adakah pel~ar OrangAslimendapat keisti·mewaan dari segi kemasukan ke IPTatau perlumempunyai kelayakansarna seperti pel~arlain?

JIKA KITA DAPAT

MEMBANTU

KANAK-KANAK

INI MEMECAHKAN

SEMPADAN

ATRIBUT

LEMAHNYA

INI] INSYA-

ALLAH MEREKA

BOLEH TERUS

BERSEKOLAH DAN

MENJADI ORANG

BERJAYA"

J: Setahu saya, pelajar OrangAsli ketika di sekolah mem­punyai kurikulum khas iaituKurikulum Asli dan Penanatau ringkasnya KAP.Carapembelajarannya lebihbersifat fleksibel mengikutbudaya persekitaran di manamereka berada. Merekajugamempunyai jabatan khususiaitu JAKOA(dulu dikenalisebagai Jabatan Hal EhwalOrang Asliatau JHEOA).

JAKOA pada masa inisedang melaksanakan PelanTindakan PembangunanPendidikan Orang Asliyangmengandungi Seksyen Pen­didikan dan Seksyen Pem­bangunan Minda. Antararangsangan yang diberikankepada pelajar Orang Asliyang melanjutkan pelajaranke peringkat IPT ialah bia­siswa kepada semua pelajaryang menuntut di IPTAdansumbangan komputer ribakepada penuntut yang mem­peroleh keputusan PNGK3.0ke atas dalam peperiksaan.

8ebagaipenyelidik yangmembuat k~ian menge­nai Orang Asli,apa harapan Dr untuk pendidikanmereka?J:Hasiltinjauan dalam kajiansaya, banyak perubahanberlaku dalam aspek mindamasyarakat Orang Asliterha­dap pendidikan. Sayapernahbertanya kepada seorangsuri rumah di KampungBangkong, Sungai Lembing,Kuantan, 'Apakah harapankakak pada pendidikananak?'. Beliau menjawab'Kalau boleh sehingga keperingkat paling tinggi dia(anak)boleh capai. Kepering­kat 'V' (universiti). Nanti diaboleh dapat pekerjaan yangbaik, bantu keluarga.Takkankrta nak berada di takukyang lama, kan?".

Saya sangat gembiradengan jawapan yang dibe­rikan. Sebenarnya, majoriti

golongan ibu yang ditanyamemberikanjawapan ham­pir sarna, iaitu mahukanpendidikan terbaik untukanak. Sayajuga pernah ber­temu seorang kanak-kanakseawal usia empat tahuntinggal di asrama Pos Blausemata-mata ibu bapanyamahukan anaknya meneri­ma pendidikan.

Dari sudut orientasi masadepannya, jelas ibu bapa­nya mempunyai sikap yangpositif terhadap pendidikan.Dari sudut perkembanganpsikologi kanak-kanak itupula, sayafaham amat sukarpenyesuaian sosioemosinyapada peringkat awal. Mujurguru dan warden asramaberkenaan amat komited,walaupun mereka bukanOrang Asli, tetapi mempu­nyai rasa kasih pada kanak­kanakitu.

Baru-baru ini, saya terba­bit membawa sekumpulanpelajar Fakulti EkologiManu­sia untuk program kemasya­rakatan bersama komunitiOrang Asli di Kampung SriMahkota, Pontian, lohor.Fokuskami ialah pendidikan.Golongan ibu bapa sangatpeka terhadap pendidikananak-anak, dan saya bolehkatakan tahap pendidikananak-anak OrangAslidikam­pung itu sudah setandingdengan tahap pendidikanmasvarakat arus oerdana.

____ ••• .1 -.... -... .•.••••••. II,..L.L u.~ .p1o"..J. Ua.J.l(1.

li Jadi, pad a saya situasj11 sekarang ini, kesedaran

pendidikan bukan lagi isu,ti tetapi pengetahuan. Hal ini[l kerana, bagi saya anak-anak1. OrangAslimempunyai masag depan pendidikan yangl- cerah kerana anjakan para-

digma pemikiran ibu bapa1 kesan transformasi yang1 kerajaan laksanakan. .i Bagaimanapun, di sebalik1 peningkatan kadar anak

Orang Asli yang menamat­kan pengajian hingga SPMdan memasuki IPT,terdapatjuga anak-anak Orang Asliyang masih lagi dibeleng­gu faktor kemiskinan danatribusi kendiri yang lemahserta menghalangnya untukmeneruskan pengajian. Con­tohnya, saya telah mengun­jungi sebuah kampung didalam kawasan bandar danberdekatan dengan sekolah.Malangnya,tidak ramai yangmenamatkan Tahun Enam.

Alasan diberi tidak tahandiejek kawan di sekolahsebab baju busuk (hanyaada satu baju saja), malukasut koyak, ingin bantuibu bapajaga adik supayaibubapa boleh mencari sumberrezeki dan ingin bantu ibubapa bekerja.

Jika kita dapat memban·tu kanak-kanak ini meme­cahkan sempadan atributlemahnya ini, insya-Allahmereka boleh terus ber­sekolah dan menjadi orangberjaya. Disini sangat perlu­nya elemen psikologidalamPembangunan Komunititerutama komuniti yangsebegini.