Orang Asli di Semenanjung

Negrito•Perak•Kedah

•Kelantan•Pahang

Melayu Proto•Selangor

•N.Sembilan •Melaka •Johor

Senoi•Perak

•Kelantan •Pahang

1.Kensiu2.Kintak3.Lanoh4.Jahai5.Mendriq 6.Bateq

1.Che Wong2.Mahmeri3.Jahut4.Semoq Beri5.Semai 6.Temiar

1.Kuala2.Kanaq3.Seletar4.Jakun5.Semelai6.Temuan

Etnik Orang Asli

• dikategorikan kepada 3 kumpulan berdasarkan tutur bicara dan adat istiadat.

I. Negrito

II. Melayu Proto

lll. Senoi

Negrito

terbahagi kepada 6 suku, iaitu

1.Kensiu

2.Kintak

3.Lanoh

4.Jahai

5.Mendriq

6.Bateq

Kensiu

• tinggal di kawasan pinggir di daerah Baling, Kedah. • berpindah ke tempat lain jika didapati tempat itu tidak

produktif lagi.• tidak menjalankan pertanian. • Sehingga tahun 2000, jumlah penduduk Kensiu yang

menganut agama Islam seramai 118 orang dan selebihnya masih mengekalkan kepercayaan animisme.

• Hanya terdapat sebuah perkampungan Orang Kensiu di daerah Baling, negeri Kedah iaitu Kampong Lubuk Legong yang telah dilengkapi dengan kemudahan bekalan eletrik, bekalan air dan lain-lain prasarana seperti Balai raya dan Pusat Bimbingan Kanak-kanak.

• diketuai oleh anggota tertua yang dipilih berdasarkan faktor umur, pengalaman dan pengetahuan dalam ilmu perbomohan.

• Ketua mempunyai kuasa membuat keputusan seperti memilih penempatan, masa untuk berpindah tetapi masih tertakluk pada pandangan dan nasihat anggota kumpulan yang dipimpinnya.

• apabila tiba masanya anak muda yang mahu berkahwin, mereka cuma perlu mendapatkan persetujuan daripada bakal gadis yang akan dikahwininya, tanpa perlu mendapatkan persetujuan daripada ibu bapa gadis.

• Apabila gadis bersetuju untuk berkahwin, maka pihak lelaki akan menghantar barangan berupa kain, tembakau dan pisau kepada bapa gadis sebagai tanda perkahwinan

• Menantu lelaki juga tidak dibenarkan berinteraksi dengan ibu mentua dan bersua muka.

• Manakala saudara lelaki dan perempuan yang belum berkahwin tidak dibenarkan berinteraksi dan bersua muka dengan kakak atau abang ipar. Mereka bukan sahaja tidak boleh berinteraksi malahan untuk menyebut nama pun tidak dibenarkan.

Kintak

• tinggal di kawasan pinggir di daerah Gerik, Hulu Perak. • bertempat di kawasan berhampiran dengan sungai yang

masih kaya dengan spesis-spesis tumbuhan, haiwan buruan serta ikan yang menjadi sumber makanan dan ekonomi.

• perkahwinan berasaskan pilihan sendiri atau dasar suka sama suka. Perkahwinan atas pilihan keluarga amat kurang berlaku. Sering juga berlaku penceraian dan berkahwin semula dengan orang lain.

Lanoh

• tinggal di kawasan pedalaman daerah Hulu Perak negeri Perak.

• berpegang pada sistem kepercayaan animisme (Perasaan takut kepada hantu)

• turut mempercayai tuhan sebagai lambang kuasa yang unggul.

• Gabungan beberapa keluarga asas yang mempunyai pertalian darah membentuk sebuah puak yang diketuai oleh seorang ketua yang berpengalaman luas dan memiliki pengetahuan mendalam tentang ilmu kebatinan dan perubatan tradisional Lanoh.

• Tanggungjawab utama seseorang ketua tidak hanya terbatas dalam membuat keputusan tentang hal-hal yang berkaitan dengan ekonomi seperti jenis kegiatan ekonomi yang harus dijalankan dalam sesuatu masa atau musim, menetapkan masa untuk membuat rumah dan berpindah, tetapi juga untuk memelihara peraturan sosial seperti menjatuhkan hukuman atas kesalahan yang bersifat jenayah.

• telah menerima perubahan yang dianjurkan oleh kerajaan dengan baik. Pada masa ini kerajaan mewajibkan masyarakat ini tinggal secara kekal di perkampungan.

• Di kawasan penempatan baru ini, ketua orang Lanoh bergelar Penghulu yang dilantik kerana berpendidikan dan berpengalaman dalam pengaulan luar. (berperanan sebagai orang perantaraan di antara penduduk kampung dengan orang luar, terutamananya kerajaan)

Jahai• tinggal di kawasan Hulu Perak iaitu Banun, Sungai Tiang

dan Persisiran Empangan Temenggor. Di Kelantan pula, mereka bertumpu di Sungai Rual dan Jeli di Hulu Kelantan.

• Kebanyakannya tinggal di sungai dan persisiran tasik. • Rumah berbentuk pisang sesikat yang dibina daripada

buluh dan beratapkan daun bertam dan tepus. • suka membuat rumah yang ringkas kerana mereka

mengamalkan cara hidup berpindah-randah.• berpindah apabila berlaku kematian, penyakit ganjil,

perbalahan kecil, selain tujuan keperluan makanan dan pertambahan penduduk.

• Kini, amalan berpindah-randah semakin kurang diamalkan kereana telah menerima bantuan daripada agensi kerajaan.

Mendriq

• tinggal di kawasan pedalaman Gua Musang, Kelantan. • penganut animisme, patuh pada kekuatan alam hutan. • Setiap Januari Mendriq mengadakan ritual misterius

yang disebut Pantang Puja. Ini adalah ritual tiga hari di mana semua kegiatan rutin sehari-hari dilarang. Orang luar tidak diizinkan untuk memasuki pemukiman Mendriq pada masa itu.

• banyak memeluk agama Islam serta Kristian. Walaupun begitu tradisi adat animisme bagi sebahagian orang Mendriq masih tetap diamalkan.

Bateq

• tinggal di kawasan pedalaman utara Pahang, kawasan barat Terengganu dan selatan Kelantan.

• akan menetap di sesebuah kawasan antara tiga sehingga empat bulan sahaja.

• mempunyai sikap yang tidak suka membazir. Mereka akan mencari sumber makanan yang mencukupi untuk dinikmati sahaja.

Melayu Proto

• tinggal berjiran dengan Orang Melayu di Selangor, N.Sembilan, Melaka dan Johor.

• Adat resam dan kebudayaan mereka boleh dikatakan ada persamaan tertentu dengan orang melayu.

terbahagi kepada 6 suku:

1.Kuala

2.Kanaq

3.Seletar

4.Jakun

5.Semelai

6.Temuan

Kuala

• Orang Kuala dipercayai berasal dari kepulauan Riau-Lingga dan kawasan yang berhampiran dengan pantai Sumatera, Indonesia.

• Menangkap ikan merupakan salah satu daripada aktiviti ekonomi sara diri

• kebanyakannya menetap di kuala-kuala sungai di pesisiran pantai selatan negeri Johor.

• Kini Orang Kuala tinggal menetap di daerah Batu Pahat dan di daerah Pontian.

Kanaq

• terdapat di kawasan pinggir di daerah Kota Tinggi Johor

• merupakan suku kaum yang terkecil bilangannya

• Semenjak kerajaan memberi bantuan kepada rakyat, kini Orang Kanaq tinggal menetap di kampung Selangi.

Seletar

• merupakan kumpulan pengembara persisiran pantai dan laut yang tinggal dalam perahu, pulau, dan persisiran pantai.

• tinggal di persisiran pantai Selatan Johor dan utara Singapura.

• bergantung kepada hasil laut - menangkap ikan menggunakan peralatan moden.

• hidup berpindah-randah. • mengamalkan animisme dan ada di antara telah

menganut Agama Islam.

Jakun

• Jakun (Orang Ulu) tinggal di selatan Semenanjung, berasal dari Yunan.

• mengamalkan animisme. • Kehidupan dipengaruhi oleh alam sekitar seperti

gunung, bukit, lembah, sungai, batu, gua dan sebagainya.

• percaya kampung akan dilanda bencana sekiranya ada di antara mereka yang melanggar pantang larang.

Semelai

• Taburan petempatan di Pahang Tengah seperti di Tasik Bera, Sg. Bera, Sungai Teriang, Paya Besar dan Paya Badak serta di sempadan Pahang menghala ke Negeri Sembilan seperti di Sg. Serting, Sg. Lui dan Ulu Muar.

• Dari segi rupa dan bentuk fizikal Orang Asli tidak banyak bezanya dengan Orang Melayu.

Temuan

• tinggal di Selangor, Melaka, Pahang, Daerah Muar, Johor dan N.Sembilan.

• Suku Bangsa Temuan di N.Sembilan mengamalkan Adat Pepatih dan tidak banyak bezanya daripada adat Suku Bangsa Temuan di negeri lain

Senoi

• Tinggal di pedalaman N. Perak, Kelantan dan Pahang.

• Terdapat 6 suku kaum 1. Che Wong 2. Mahmeri 3. Jahut 4. Semoq Beri 5. Semai 6. Temiar

Che Wong

• tinggal kawasan pinggir di daerah Raub dan Temerloh, Pahang.

• berhampiran dengan sungai kerana senang untuk mendapat bekalan air.

• Daerah Raub - 4 buah perkampungan • Daerah Jerantut - 1 buah perkampungan

Mah Meri

• bermakna "Orang Hutan"• juga dikenali sebagai orang laut kerana mereka tinggal

berhampiran dengan laut dan bekerja sebagai nelayan. • dipercayai berhijrah dari pulau-pulau di selatan Johor ke

pantai negeri Selangor kerana lari dari musuh.• Kini masyarakat Mah Meri telah mengalami perubahan

dari segi pemikiran dan pembangunan hasil dari percampuran dengan masyarakat lain.

Jahut

• terdapat di daerah Temerloh dan Jerantut, Pahang.

• Temerloh- tinggal di kawasan yang dipanggil Kerdau-Paya Paleng, Paya Mengkuang, Kuala Krau - Penderas, Mendoi, Seboi, Pasu, Piau dan Galong.

• Jerantut- tinggal di Sungai Kiol dan Kekwel.• Menyara hidup dengan mencari rotan dan

damar untuk dijual, menangkap ikan, memburu binatang dan berladang dengan menanam padi huma, jagung dan ubi.

Semoq Beri

• tinggal di kawasan pinggir Pahang dan Terengganu.

• Satu ketika dahulu Orang Semoq Beri berpindah-randah mencari tempat yang sesuai untuk mencari bahan makanan.

• Semenjak kerajaan memberi penumpuan untuk meningkatkan ekonomi, kini Orang Semoq Beri sudah mula mengubah cara kehidupan mereka agar setanding dengan masyarakat umum.

Semai

• tinggal bertaburan di kawasan Banjaran Titiwangsa, meliputi Perak Tengah, Perak Selatan dan Pahang Barat.

• hidup bermasyarakat. • Sebuah kampung biasanya terdapat 60 hingga

300 penduduk yang diketuai oleh seorang Penghulu atau Batin yang dilantik dari golongan berpengaruh seperti bomoh dan ketua adat.

• berpindah-randah kerana mencari tempat baru untuk berladang ataupun berpindah atas sebab-sebab kematian, diganggu oleh orang luar, binatang buas dan wabak penyakit hawar.

• Ketua keluarga dalam keluarga bangun lebih awal untuk menghidupkan api bagi memanaskan badan dan memasak makanan seperti merebus ubi kayu untuk bekalan ke ladang.

• Kini, ramai Kaum Semai yang bekerja dengan kerajaan, swasta dan berniaga seperti di kedai runcit dan kraftangan.

• mengamalkan ekonomi tradisional berasaskan pertanian sara diri.

• mengamalkan sistem bertukar-tukar makanan, tiada urusan jual beli dilakukan.

Temiar• Pemilihan penempatan ditentukan oleh Penghulu.• Tempat yang didiami jauh dari tanah perkuburan, bebas

daripada adanya kayu keras seperti merbau.• juga tidak membuat penempatan di kawasan berpaya

(takungan air) kerana ditakuti berpenunggu. • Begitu juga kawasan air terjun dan sungai juga tidak sesuai

kerana ditakuti ada puteri sungai yang akan mengganggu. • membina rumah daripada kayu (selain daripada kayu jenis

keras) • Di peringkat awal petempatan, mereka membina rumah

panjang. Setelah beberapa lama tinggal di rumah panjang terebut, barulah mereka berpindah dengan keluarga masing-masing dan membina rumah sendiri.

• bercucuk tanam, berburu dan mencari tumbuh-tumbuhan hutan.

KEPERCAYAAN SUKU TEMIAR

BUAH-BUAHAN HUTAN

• buah-buahan di dalam hutan hendaklah dipetik dalam satu upacara bergotong-royong untuk dibuat kenduri. Selepas itu baru ia boleh diambil. Jika melanggar pantang berkenaan dipercayai 'ruai' buah-buahan akan mengarahkan harimau mengganggu orang lain.

SUARA BURUNG

• Apabila burung 'Chiap Chereyet' berbunyi, ini bermakna menegur roh simati yang sedang berkeliaran. Sesiapa yang mendengar bunyi ini hendaklah mengasap badan dengan asap supaya 'badi' tidak mengganggu atau merasuk keluarga mereka.

KAYU MERBAU• percaya bahawa teras kayu merbau boleh

memanah dan kemungkinan terkena sesiapa sahaja yang lalu di situ.

PANTANG HARIMAU• Pertemuan di antara dua orang yang telah

berjanji untuk bertemu harus ditunaikan.Jika salah seorang mungkir janji, dipercayai 'Jelmaan harimau' akan datang mengganggu orang itu.