Sijil Boleh Niaga Bank Negara-I (Bank Negara Negotiable Notes-i)• Seperti Sijil Boleh Niaga Bank Negara, tetapi sijil ini berasaskan

kontrak Bay’ al Inah.

• Transaksi –

1) BNM menjual aset kepada pelanggan pada harga yang mengandungi jumlah pembiayaan + keuntungan dengan harga tangguh.

2) BNM kemudiannya akan membeli balik aset daripada pelanggan pada harga tunai = jumlah pembiayaan.

• Harga jualan ditentukan berasaskan proses pendiskaunan dan dikeluarkan BNM untuk tempoh pemegangan sehingga setahun. BNNN adalah instrumen pengurusan mudah tunai yang digunakan BNM bagi menguruskan mudah tunai.

Instrumen Boleh Niaga Islam (Islamic Negotiable Instruments)

• Dua jenis instrumen- Sijil Deposit Boleh Niaga Islam (Islamic Negotiable Instrument of Deposit, INID) dan Sijil Hutang Boleh Niaga Islam (Negotiable Islamic Debt Certificate , NIDC).

• INID - prinsip mudharabah. Ia merujuk kepada sejumlah wang yang didepositkan dalam bank Islam dan boleh dibayar balik kepada pembawa/pemegang sijil pada tarikh akan datang dengan nilai nominal INID berserta tambahan dividen yang didedahkan. Sijil ini boleh dijual beli untuk mendapatkan wang pada harga < nilai muka.

• NICD - dikeluarkan bank pusat di bawah kontrak Bay' al-Inah. Bank pusat menjual aset tertentu yang dimiliki kepada bank Islam dan memilikinya dan pihak bank Islam membuat pembayaran dalam tunai. Pelanggan kemudian menjual kembali aset kepada bank pusat atas nilai asas + keuntungan dan diselesaikan pada satu tarikh masa hadapan yang dipersetujui.

Perjanjian Jual Beli Balik (Sale and Buy Back Agreement)

• Ciri-Ciri

Tujuan- Meningkatkan kecairan/mudah tunai dalam pasaran wang antara bank secara Islam (IIMM) dan menyediakan tambahan bagi peserta IIMM untuk mendapatkan dana tambahan

• Transaksi SBBA

(i) Komitmen satu pihak untuk menjual dan satu pihak lagi membeli sekuriti, kedua-dua pihak kemudiannya berjanji untuk melaksanakan “kebalikan” pada tarikh hadapan

(ii) Hasil/keuntungan daripada proses pemindahan pemilikan urusniaga sekuriti Islam di bawah SBBA.

• Instrumen menyerupai perjanjian beli balik (repo) dan di distrukturkan mengikut prinsip Shariah. MPS Perbankan Islam dan Takaful BNM telah memperakui mekanisme SBBA.

Mekanisma

• Sekuriti dijual oleh penjual kepada pembeli adalah pada harga yang dipersetujui, dan kedua pihak memeterai perjanjian berasingan di mana pembeli berjanji menjual balik aset yang dikenalpasti kepada penjual pada harga yang dipersetujui.

• Syarat pembelian balik menjadikan jualan dan pembelian balik menjadi tidak sah, tetapi waad/janji yang dibuat menjadikan instrumen sah untuk dilaksanakan.

Elemen asas transaksi SBBA:

• Asas Transaksi

Transaksi SBBA didagangkan berasaskan harga.

 • Pemindahan Pemilikan

Pemilikan sekuriti Islam yang dijual di bawah SBBA dipindahkan daripada pembeli kepada penjual.

 • Urusan Dalam Transasi SBBA

Pihak yang bertransaksi menjalankan transaksi SBBA melalui broker wang ataupun runding terus. Kedua-dua pihak berunding mengenai syarat SBBA dan bersetuju terhadap jenis sekuriti Islam, harga SBBA, tempoh dan tarikh penyelesaian. Aspek penilaian risiko yang pelbagai diberi pertimbangan sewajarnya sebelumnya transaksi SBBA dibuat.

Perjanjian SBBA • Kedua-dua pihak memeterai dua perjanjian berasingan seperti berikut:

• a) Perjanjian pertama – Penjual SBBA menjual sekuriti Islam kepada pembeli SBBA pada harga dan tarikh penyelesaian yang dipersetujui.

• b) Perjanjian kedua – Pembeli SBBA berjanji untuk menjual balik sekuriti Islam tersebut kepada penjual SBBA yang berjanji membeli balik instrumen pada harga dan tarikh penyelesaian yang dipersetujui.

• c) Tanggungjawab kedua-dua pihak iaitu pembeli dan penjual SBBA untuk menjual dan membeli balik instrumen berasingan pada tarikh matang SBBA berasaskan kepada janji (wa’ad). Untuk memastikan kelangsungan pasaran, integriti dan memastikan kelancaran IIMM, kedua-dua pihak mesti meyedari tanggungjawab untuk melaksanakan obligasi seperti yang dijanjikan.

iv) Permulaan Transaksi SBBA

Penjual SBBA memulakan transaksi SBBA di mana sekuriti ditentukan dijual dan dipindahkan kepada pembeli SBBA pada harga tunai yang dipersetujui. Pemilikan sekuriti akan dipindahkan kepada pembeli SBBA berdasarkan perjanjian pertama SBBA.

v) Kematangan Transaksi SBBA• Pada tarikh matang, pembeli SBBA melaksanakan “kebalikan”

transaki permulaan dengan menjual balik sekuriti Islam kepada penjual SBBA pada harga tunai yang dipersetujui berasarkan perjanjian yang dibuat.

Sijil Pelaburan Kerajaan (Government Investment Issues)

• Diperkenalkan pada Julai 1983 bawah prinsip Qard al-Hassan. Konsep Qard al-Hassan tidak sepenuhnya memenuhi kriteria GII sebagai instrumen boleh niaga, oleh itu bank pusat menstrukturkan kembali GII menggunakan prinsip bay’ al-dayn (jualan hutang) yang membolehkan GII dijualbeli di pasaran sekunder.

• Harga GII ditentukan berdasarkan formula berikut:

 • Harga GII

Di mana;

r = kadar pulangan tahunan

t = bilangan hari bermula dari proses terbitan atau ulang tahun

Bil Perbendaharaan Islam (Islamic Treasury Bills)

• Dalam menerbitkan bil perbendaharaan Islam (Islamic Treasury Bills, ITB), kerajaan mengenal pasti aset, menerbitkan sijil aset kerajaan dan menjual aset tersebut secara tender kepada institusi perbankan Islam.

• Kerajaan membeli balik sijil aset kerajaan pada nilai tara yang dibayar secara kredit.

• Melalui transaksi ini, hutang tercipta. Hutang boleh

disekuritikan melalui penerbitan ITB.

Bon Mudharabah Cagamas (Cagamas Mudarabah

Bonds)• CMB diperkenalkan pada 1 Mach 1994 oleh Cagamas Berhad

bagi membiayai pembelian hutang perumahan Islam (finance the purchase of Islamic housing debts) daripada institusi kewangan yang menawarkan pembiayaan perumahan secara Islam kepada orang ramai.

• Menggunakan konsep Mudharabah di mana pemegang bon dan Cagamas Berhad berkongsi keuntungan berdasarkan nisbah perkongsian untung yang dipersetujui.

• Kebiasaanya kuntungan diumumkan enam bulan sekali sehingga mencapai tarikh matang.

Bil Penerimaan Islam (Accepted Bills-i)

• AB-i berasaskan kontrak Murabahah dan Bay’ al-Dayn.

• Murabahah merujuk jualan barangan pada harga kos + margin keuntungan yang dipersetujui kedua-dua belah pihak.

• Bay’ al-Dayn merujuk jualan hutang daripada transaksi

perdagangan dalam jualan dengan harga tangguh.

• Dua bentuk pembiayaan di bawah AB-I iaitu

1) Import dan belian tempatan (imports and local purchases)

2) Eksport dan jualan tempatan (exports and local sales).

a. Import dan belian tempatan

1) Bank Islam melantik pelanggan sebagai ejen pembeli bagi pihak bank Islam.

2) Pelanggan membeli barang yang diperlukan daripada penjual bagi pihak bank Islam.

3) Bank Islam membuat pembayaran kepada penjual dan menjual kembali barang kepada pelanggan pada harga kos + margin keuntungan.

4) Pelanggan dibenarkan membuat bayaran secara tangguh sehingga 200 hari. Sepanjang tarikh matang, pelanggan akan membayar baki kos barangan berserta + margin keuntungan.

b. Eksport dan jualan tempatan

• Dokumentasi eksport @ invois/bil tempatan mengesahkan bukti jualan.

• Pengeksport/penjual mengeluarkan Bil Pertukaran

• i.e Bank Islam AB-I akan membeli AB-I pada harga dipersetujui bersama bawah kontrak Dayn dan keuntungan akan dikreditkan ke dalam akaun pengeksport/pejual.

Harga AB-i

Formula:

Harga Pasaran =

F = nilai muka (face value)

r = kadar keuntungan tahunan (annual rate of profit)

t = bilangan baki hari sehingga tarikh matang

Sekuriti Hutang Swasa Islam (Islam Private Debt

Securities)• Dikenali bon Islam yang merupakan hutang diterbitkan oleh

syarikat multinasional atau korporat bagi meningkatkan dana untuk tujuan operasi.

• Terbitan IPDS dalam jangka masa panjang iaitu antara 3 tahun dan maksimum mencecah 20 tahun.

• Syarikat korporat mendapatkan kelulusan SC atau BNM dan ditarafkan oleh agensi penarafan.

• IPDS dijual beli di pasaran sekunder bawah kontrak Bay' al-

Dayn.

Kertas Perdagangan Islam (Islamic Commercial Papers)

• ICP merupakan hutang diterbitkan syarikat korporat bagi membiayai keperluan modal bawah kontrak Murabahah.

• Tempoh terbitan memakan masa selama 1,3,6 ataupun 1 tahun.

• Proses terbitan ICP mesti mendapat kelulusan SC dan BNM dan

ditarafkan oleh agensi-agensi penarafan (Rating Agency).

• Kertas didagangkan di pasaran sekunder.• • 3 jenis iaitu, Murabahah Note Issuance Facility (MUNIF); Islamic

Revolving Underwritten Facility (IRUF); dan Guarantee Revolving MUNF (GRUNIF).

SukukCiri-Ciri

• Memperkenalkan sekuriti berasaskan aset (asset-backed securities), terdapat dua contoh produk perbankan Islam seperti ditunjukkan dalam contoh 1 dan 2.

• Proses terbitan ABS = proses terbitan sekuriti berasaskan hutang (debt based secuirities, EBS).

• Pemegang sukuk berkongsi pulangan atau bayaran yang terhasil daripada aset yang disekuritikan seperti bangunan ataupun lebuhraya.

Mekanisma• Struktur sukuk melibatkan hubungan berikut (rajah 4.1.1):

a. SPV-pemilik hartanah

Kerajaan (i.e, pemilik harta) menjual hartanah (misalnya; bangunan sekolah) kepada SPV (syarikat amanah). SPV membayar tunai (2) kepada kerajaan, diteruskan sebagai bayaran kepada kontraktor.

b. SPV-kerajaan

SPV menyewakan/pajak kepada kerajaan (3) untuk beberapa tahun berasaskan Ijarah. Kerajaan membayar (4) bayaran sewa kepada SPV.

c. SPV-pelabur

Untuk membiayai pembelian hartanah daripada kerajaan, SPV menerbitkan Sukuk (sijil amanah berdasarkan Musharakah atau Mudharabah) kepada pelabur (5). SPV membayar bayaran secara berkala (kupon) kepada pemegang Sukuk/pelabur (6).

• Pada tarikh matang, pelabur menebus sukuk daripada jualan hartanah. SPV mempunyai pilihan untuk memperbaharui sewaan.

Stuktur Sukuk

6. Sumbangan modal

Kerajaan (penjual)

SPV (lessor) Pelabur

1. Jual hartanah

2. Tunai

5. Terbit sijil sukuk

3. Sewa 4. Membayar sewa

Kerajaan (Penyewa)

Pulangan• Bayaran sewa dibayar penyewa menjadi pulangan pelabur.

Misalnya, sijil sukuk diterbitkan untuk tempoh 15 tahun dengan RM1,000 juta. Jumlah tersebut digunakan membeli bangunan beradasarkan bayaran sewa.

Contoh 4.1.1: Bayaran Sewa Tetap Sukuk

Tempoh Sewaan

Bayaran Sewa Tetap (per tahun) (RM juta)

1-5 tahun 65.39

6 – 10 tahun 75.20

11 – 15 tahun 86.48

Aset Tetap (Fixed Assets)

• Aset tetap bank Islam merupakan aset digunakan untuk tujuan operasi bank Islam.

• Aset tetap disenaraikan aset ketara, aset tidak ketara ataupun pelaburan dalam kunci kira-kira bank Islam.

• Contoh aset tidak ketara termasuklah nama baik bank Islam, paten dan cap dagang.

• Aset tetap ketara bank Islam termasuklah tanah, bangunan, loji dan mesin, peralatan dan kelengkapan, kenderaan bermotor, peralatan IT dan sebagainya.

Pelaburan Dalam Subsidiari (Investment in Subsidiaries)

• Subsidiari merupakan perniagaan dikawal atau dinaungi bank Islam.

• Kawalan wujud apabila bank Islam mempunyai kuasa langsung dan tidak langsung mentadbir dasar kewangan dan operasi syarikat serta memperolehi manfaat daripada aktivitnya.

• Penyata kewangan syarikat subsidiari bank Islam tidak disatukan jika bank Islam sepenuhnya memiliki syarikat subsidiari.

Kepentingan Komponen Penggunaan DanaRajah 6.1: Penggunaan Dana Bank Islam

20%

2%

1%

14%

58%

1%0%

0%3%

1%

Cash and short-term funds

Securities Held-for-trading

Securities Held-to-maturity

Securities Available-for-sale

Financing, advances and other loans

Other assets

Statutory deposits with Bank NegaraMalaysia

Investment in subsidiary companies

Property, plant and equipment

Tax recoverable