purmohammad. ruykardhaye zabanshenasi shenaxti dar azfa

17
1 بنی زبویکردهبد ربر کبررظی بهب محوریت آموزش فبن دوم ببختی در آموزش زب شنبظی شنببنبنرظی زب غیرفب)آزفب( حمذ مهذی پورم1 دیط، فبز چهبر، پرئت علمی عضو هیکذه علوم شنبختی پصوهشبظی زهرا عب2 تهران،بیت مذرض علمی دانشگبه تر عضو هیئت چکیذهشـش، پظ٥ اخ٢ب دس ػب٢ب ٤ؾش اصذ ود ؽف تخت ٢ب ص دس ح ا٤ صثبش ث٣بخت ؿ٣بػ ؿ دس صثب و٣٥فب ف اصخت ٣قبتغب ٢ب صذ. حش٥ ،٣ف اػتقبسچ ذاوشد٥ پػق ت٣بخت ؿ٣بػ ؿب ػشًكب خل٢ذ ثم ػبختت وبسثشد٥ب ٢ذ، ثذ٣ ؿقبفم - بد٥ ث( صثبusage-based اػتفبد) صثب٢بىشد٤ذ. س وشد اػت.شفت لشاسخسد ت بس٥ض ثؼ٥ دصؽ صثب دس آ٣بخت ؿ٣بػ ؿش،٥ اخذػب دس چ صثب اػت. داؿت دصؽ صثب آ ٣اد دسػ ٤، تذ٥ ت ٣ دسػ٢ض٤ سب دس ثش٢بد٤مؾ ص ٣بخت ؿ٣بػ ؿصؽ صث آص دس حشاـ پظ٢ سذ وه و وصا آ صثبذ ثا ت٣ ٥فب ٤ اص ا اػتفبدذ وبفت٤ دس د ب صثب٢ب ٤ؾش ٤تش .ذذا و٥ظ پ تؼ د صثب٢ش٥بد٤ ض دس٥ؾ ثشا چب٢ب ج اص خ٣ ثقض و٣بخت ؿ٣بػ ؿف اػتقبس٤ؾش ذ اصذ فجبست اشفت لشاسسد اػتفبد صؽ صثب دس آ٤ؾش ،س صثب دػت ث٣بختبفت ؿ٥، س٣ صثب اص اك٢ش٥ ش ثجب د ث و٣قبتغب . اوثش٢ش٤ تل٢ب اس عشح ب ػشصؽ صثب دس آ٣بخت ؿ٣بػ ؿ( حبت اكغ اص خباط صؽ آ٥ اص لج٣فبتض ٢ذ، س اد ثidioms بىشد ) ب٤ ب ٣٤ آ( collocations ، ت) صؽ، آ٣ فق٢ب فجبست اضبفف حشس اص خ دػت باط ٥ ث قبد ( aspect ب ص ) ( tense ٣ى٤ض٥بت ف٥ تدشث ٣بخت ؿ٢بذ٤ فشا٤ سا ثشپبصؽ صثب آ صثب و٢ ا٤ؾش ثد ثذ. لبئ اشوض داؿت ت) ذ و د٣ ساىب ا٤ب ا شد ث٥ ٣ ؾش دسب اص خؼب ا٤. دس ا٥ـ٤ذ٥ ث٢ش٤ د ث د صثب٢ش٥ فشا ث٢ سا ثشا٣٤ب ، دصؽ صثب دس آ٣بخت ؿ٣بػـ صثب٢ب بفت٥ اص س اػتفبد٣ چ٣ ثشسػؾ ض پظب صثب٣شفبسػ٥ غ ث٣صؽ فبسػبفت دس آ٥ س٤ وبسثشد ا) آصفب( .٥٤ب ٣ اسائ کلیذ واشه هب: بخ ؿ٣بػـ صثباسبفت عشح٥، س٣ت ؿقبفم ،ب صثب٣شفبسػ٥ غ ث٣صؽ فبسػ، آ دصؽ صثب، آ٣ تبد٥ ث1 - نظری مبانی1 - 1 - ناسی شناختی زبانش1 Corresponding author: ؿ فـىذ پظ٣بت ف٥ فض بخت٣ Email: [email protected] 2 Email: [email protected] ارجبع: ذ، م؛ عحم پورم ب بظی، ز.( ۵۹۳۱ .) بنی زبویکردهبد ربر کبرفبرظی به غیرت آموزش فبرظیب محورین دوم ببختی در آموزش زب شنبظی شنببنبن زب)آزفب( . در م. میردهقبن( ) ویرایشگر. جموعه مت مقب همبیش واکبویبع منب آموزشبن زب فبرظی به غیر فبرظ یبنب زب ن ص.( ۵۹۳۱ - ۵۵۵۳ .) نشر خبموش . تهران.

Upload: mehdi-purmohammad

Post on 12-Apr-2017

47 views

Category:

Documents


2 download

TRANSCRIPT

1

شنبظی شنبختی در آموزش زببن دوم بب محوریت آموزش فبرظی به کبربرد رویکردهبی زببن

)آزفب( غیرفبرظی زببنبن

1مهذی پورمحمذ

پصوهشکذه علوم شنبختیعضو هیئت علمی پردیط، فبز چهبر،

2زهرا عببظی

عضو هیئت علمی دانشگبه تربیت مذرض تهران،

چکیذهؿبػ٣ ؿبخت٣ ثش صثب٤ ا دس حص ب٢ ختف تالؽ دذ و اص ؾش٤ ب٢ دس ػب ب٢ اخ٥ش، پظـش

ؿبػ٣ ؿبخت٣ تػق پ٥ذاوشد چ اػتقبس ف٣، ٥شذ. حص ب٢ غبقبت٣ ختف اص فب٣٥ و دس صثب

( اػتفبد usage-basedصثب)ث٥بد - م ؿقبف٣، ثذذ٢ ب٥ت وبسثشد ػبخت م ثذ٢ خلكب ػش ب

دس چذػب اخ٥ش، ؿبػ٣ ؿبخت٣ دس آصؽ صثب د ٥ض ثؼ٥بس سد تخ لشاسشفت اػت. وشدذ. س٤ىشدب٢ صثب

ؿبػ٣ ؿبخت٣ مؾ ص٤بد٢ دس ثشب س٤ض٢ دسػ٣ ت٥، تذ٤ اد دسػ٣ آصؽ صثب د داؿت اػت. صثب

ب د دس٤بفتذ و اػتفبد اص ا٤ فب٥ ٣ تاذ ث صثب آصا وه وذ و س٢ پظـشا دس حص آصؽ صث

ؿبػ٣ ؿبخت٣ و ثقض٣ اص خج ب٢ چبؾ ثشا٥ض دس ٤بد٥ش٢ صثب د تؼظ پ٥ذا وذ. تش٤ ؾش٤ ب٢ صثب

٣، س٥بفت ؿبخت٣ ث دػتس صثب، ؾش٤ دس آصؽ صثب سد اػتفبد لشاسشفت اذ فجبستذ اص ؾش٤ اػتقبس ف

ؿبػ٣ ؿبخت٣ دس آصؽ صثب ػش ب عشحاس ب٢ تل٤ش٢. اوثش غبقبت٣ و ث دجب ثش ٥ش٢ اص اك صثب

آ٣٤ ب ٤ب ( ىشدب idiomsثد اذ، س٢ ضفبت٣ اص لج٥ آصؽ اطب اص خ اكغالحبت )

(collocationsت ،) دقب ث٥ اطب دػتس اص خ حشف اضبف فجبست ب٢ فق٣، آصؽ (aspect صب )

(tense تشوض داؿت اذ. لبئ ثد ث ؾش٤ ا٢ و صثب آصؽ صثب سا ثشپب٤ فشا٤ذب٢ ؿبخت٣ تدشث٥بت ف٥ض٤ى٣ )

ث فشا٥ش٢ صثب د ث د٤ش٢ ث٥ذ٤ـ٥. دس ا٤ اؼب اص خب دسؾش ٣ ٥شد ث ب ا٤ اىب سا ٣ دذ و

پظؾ ض ثشسػ٣ چ٣ اػتفبد اص س٥بفت ب٢ صثبـبػ٣ ؿبخت٣ دس آصؽ صثب د، ب٣٤ سا ثشا٢

اسائ ٣ ب٥٤. ) آصفب(وبسثشد ا٤ س٥بفت دس آصؽ فبسػ٣ ث غ٥شفبسػ٣ صثبب

ت٣، آصؽ صثب د، آصؽ فبسػ٣ ث غ٥شفبسػ٣ صثبب، مالت ؿقبف٣، س٥بفت عشحاس صثبـبػ٣ ؿبخ: هبواشهکلیذ

ث٥بد

مبانی نظری-1

زبانشناسی شناختی -1-1

1 Corresponding author: ٣بختفض ٥بت ف٣ پظـىذ ف ؿ Email: [email protected] 2 Email: [email protected]

شنبظی شنبختی در آموزش زببن دوم بب محوریت آموزش فبرظی به غیرفبرظی کبربرد رویکردهبی زببن(. ۵۹۳۱) بظی، ز.بپورمحمذ، م؛ ع :ارجبع

-۵۹۳۱) ص. نزببنب یفبرظ غیر به فبرظی زببن آموزش منببع واکبوی همبیش مقبالت مجموعه .ویرایشگر()میردهقبن .مدر . )آزفب( زببنبن

. تهران.خبموشنشر (.۵۵۵۳

2

ثشا٢ سؿ ػبخت س٥بفت٣ و دس مب حبضش ث وبس٣ سد، اثتذا قشف٣ صثبـبػ٣ ؿبخت٣ ضشس٢

ث٣ تخ٣ ث قب دست٥د بخشػذ٢ اص س٥بفت ػبختشا 7530ث ؾش ٣ سػذ. صثبـبػ٣ ؿبخت٣ دس د

ئبسد 1ؿبػ٣ اص خ خسج ٥ىبف، سبذ البوشثب تالؽ چذت اص حممب صثب ،ؿبػ٣دس ثشسػ٥ب٢ ف٣ صثب

سب٢ ػبخت قب تج٥٥ ػبختب ٣ ؿبخت،ؿبػ٣ ؿبخت٣ ث ثشسػ٣ دػتبب٢ فسك شفت. صثب2تب٣

پظـشا٣ چ ٥ىبف .) پسحذ، ص٤شچبح( ف٣ فشا٤ذب٢ ر٣ شتجظ ثب داؾ صثب٣ ٣ پشداصد

( ا٤ شؽ سا و ح ؼتم اص د٤ش خج ب٢ صثب اػت صثب ؼتم اص ؿبخت 7531( ف٥س) 7531تبؼ)

ؼ٥بس تحت تبث٥ش ؾش٤ ب ٤بفت ب٢ ث دػت آذ اص د٤ش حص اػت سا سد وشدذ. فال ثشآ، صثبـبػ٣ ؿبخت٣ ث

ب٢ ؿبخت٣ خلكب ساـبػ٣ ؿبخت٣ ساـبػ٣ ـتبت٣ ثد اػت. ثبثشا٤، دس صثبـبػ٣ ؿبخت٣، صثب ثخـ٣

كست ٣ ٥شد ). اػت و تحت تبث٥ش ؿبخت اص خ ادسان م ثذ٢ لشاسداسد سؿذ صثب دس اثش تقب ثب خب

(.0000، تب٣ 7543البوش،

ؿبػ٣ د حص٠ اك٣ غبقبت٣ صثب٣ دس صثب 4 س٤ىشد ؿبخت٣ ؼجت ث دػتس 3قبؿبػ٣ ؿبخت٣

ث دػتس صثب، ػغح ثبصب٣٤ صثب ؼتم اص قب ٥ؼتذ، ثى ؼجت دس س٤ىشد ؿبخت٣ آ٤ذ.ؿبخت٣ ث ؿبس ٣

ب دخبت داسذ. دس ب٢ دػتس٢ راتب ف٣ ؼتذ وبسوشد آب دس ػبختبسثذ٢ حتا٢ ف٣ خ١ ػبختبس

اػ، چ ب٢ اطب٣ دسا٤ س٤ىشد، م ا٤ س٤ىشد، ٥چ م١ دػتس٢ ؼتم اص ؿبخت قب خد ذاسد.

(.7543ذ )البوش،ث ؿبس ٣ آ٤ ف٣ ٣اطب٣ اثضاسب٤ ل٥ذ تب مالت دػتس٢ ٥ؼتذ، ثى ا٤ مالت كفت

ؿذ، قبؿبػ٣ ؿبخت٣ ث استجبط ث٥ تدشث١ اؼب، ؾب ف٣ ػبختبس قب٣٤ و دس لبت صثب سضشدا٣ ٣

تشوض داسذ )ا٤اض ؿ٠٥ ثبصب٣٤ اعالفبت ف٣ )ػبختبس ف٣( ػبختبس قب٣٤ قبؿبػب ؿبخت٣ ثشپشداصد. ٣

ث تض٥ح و ( 713: 0002چبس اك ؿبخت٣ اػتاس اػت )ا٤اض ش٤، قبؿبػ٣ ؿبخت٣ ثش (.0002 ش٤،

ختلش آب خا٥ پشداخت:

س٤ض٢ ؾش١٤ ثشسػ٣ چ٣ تقب اؼب ثب د٥ب٢ خبسج پب٤ث قبؿبػ٣ ؿبخت٣ بذنمنذی ظبختبر مفهومی:

(. دس ا٤ ص٥، ٤ى٣ اص 751: 6002)ا٤اض ش٤، ٣ پشداصدف٣ ثشاػبع ؿ٠٥ ادسان اؼب اص خب خبسج ػبختبس

ؿبػ٣ ؿبخت٣ ثشا٢ تك٥ف ػبصبذ٣ ف٣ ثشاػبع تقب ثذ ثب د٥ب٢ خبسج غشح ؿذ تج٥٥ب٣٤ و دس صثب

ت ا٤ اػت و تدبسة ب اص خب خبسج ث اػغ١ ثذ دس ؾس اص ثذذ٢ ؿبخاػت. 5اػت فشض١٥ ؿبخت ثذذ

و ب ث آب دػتشػ٣ داس٤ ، فب٣٥ د٤ش . ث فجبستؿدؿبخت٣ ف٥ض٤ط٤ى٣ ب ػبختبسثذ٢ ٣ػبختبس فلت

تا٥ دسثبس٠ ثذذ٢ بػت. ب تب ٣ و٥، تأثش اص تدبسةكحجت ٣ و دسثبس٠ آب فىش ٤ب 7«الق٥ت»ب اص 6ث٥شتقب

ث ا٤ اك ؿبخت٣، اك ؿبخت ثذذ فت .چ٥ضب٣٤ كحجت و٥ و ث ف٣ اىب دس٤بفت ادسان آب سا داس٤

ثشا٢ ادبذ. ٥ش٢ فب٥ قبذ ٣تدبسة ثذ٣ ب اص عش٤ك عشحاس٠ تل٤ش٢ ث ؿى (.6002ؿد )ا٤اض ش٤، ٣

١ ؼتم٥ ثذذ٢ ب ؼجت ث لق٥تب٢ حلسؿذ ٤ب داسا٢ حد اػت. ف حد حبك تدشثثب،

1 Ronald Langacker

2 Leonard Talmy

3 cognitive semantics

4 cognitive approaches to grammar

5 the thesis of embodied cognition

6 construals

7 reality

3

ا٢ اص فب٥ خد دس ر ٤ـس اػت . ثشاػبع اك د، صثب دفظبختبر معنبیی، ظبختبری مفهومی اظت

ب لشاسداد٢ شتجظ ثب اط شدد. ث فجبست٣، ػبختبس قب٣٤ )قب٣٣ ثش ؼتم٥ب ث ب٥تب اؿ٥ب٢ خد دس خبسج

تا قبد ػبختبس ف٣ )فب٥( داؼت. د٤ش ثخـب٢ صثب( سا ٣

و البوش عس تا٥ آب سا دس لبت صثب سضشدا٣ و٥. بب احؼبػبت ص٤بد٢ داس٤ و ٣ب افىبس، ا٤ذ

اسد و ث فبك١ ٥ب ث٣٥ ت ثبال٢ دب و ىب س٤ؾ وذ، ف٣ دس ر ب خد د( ثذا اؿبس 7543٣)

اػت، ثب٤ذ ف٣ «ػج٥»وذ و دس ا٤ بح٥ اص كست سؿذ ٣ ٣٤ب شدد. ثشا٢ ا٤ى ثف٥ ٣ ػج٥ اػت ثش

قب٣٤ و ث عس ٤ب فب٥ 1دذ و فب٥ اطب٣ر داؿت ثبؿ٥. ٥ ـب ٣سا اص ا٤ لؼت اص ثذ دس

ب اص ث٥ دف١ وب٣ اص فب٥ خد دس ر اذ، تب ٤ى٣ اص ص٤شدفلشاسداد٢ ثب ٤ه ثخؾ صثب ث اط شتجظ

.(0003ثبؿذ )ا٤اض ىبسا، ٤ـسا ٣

وبال ـخق قب٣٤ سا ب٢ ، فب٥ اطب٣ ثؼتػ. ثشاػبع اك المعبرفی داردةظبختبر معنبیی مبهیتی دائر

ب٢ داـ٣ اػت و شثط ث ف ٤ب حص٠ وذ. ثى فب٥ اطب٣ تب مغ١ آغبص٤ دػتشػ٣ ث رخ٥شثبصب٣٤ ٣

ب ف٣ پشداصؽ ػبخت قب٣٤ سا وت٤ه اط، ذ. اص ؾش قبؿبػب ؿبخت٣ قب٢ لشاسداد٢ ثبؿف٣ خبف ٣

چذ٤ قب داسد. قب٣٤ و ب ثشا٢ «غئ». ثشا٢ ثب، اط «ا٥ضاذثش٣»بػت ثب ثبفت اػت تخبة تفؼ٥ش٢ تا

7(. ثبب٢ 01: 0000و٥، تحت تأث٥ش ثبفت٣ اػت و اط دس آ ث وبس سفت اػت )فو٥ تشش، ا٤ اط اتخبة ٣

وذ.ا٤ ىت سا سؿ ٣ 0

.ت. ا آد غئ٣ ٥ؼ7

پت سا خب٢ غئ٣ زاؿت٣؟. 0

ب فمظ وذ، ثى اط. ثش اػبع ا٤ اك صثب قب سا سضشدا٣ ٣ظبزی اظتظبخت معنبیی زببن به شیوۀ مفهوم

ؿد. ف ػبص٢ فشا٤ذ٢ اػت و ث اػغ١ حشن ػبخت قب ؼتذ. ثشا٤ اػبع، قب دسػغح ف٣ ػبخت ٣

)ا٤اض داسذ. مؾ تحش٤ى٣ ،ص٥آسا٤ؾ ف٥بت ف٣ ث وبس٥ش٢ داؾ پ٥ؾ ب ثشا٢اص خ اطآ ثخـب٢ صثب

(.0003 ىبسا،

ؼتذ. ٤ه اط ٤ه م اص قب٣ تفبت 3الال اطب٣ مالت ف٣ 2دس قبؿبػ٣ اطب٣ ؿبخت٣

( ، الال اطب٣ ٥7543ض دسآ خد داسد. ث ؾش ٥ىبف) 4شات ػش٣اب شتجظ ث سا ثبصب٣٤ ٣ وذ و تبث٥

ثش ٥ىبف ) (٣7543 ٤ذ. ٥ىبف ) 5ف٣ مالت پ٥چ٥ذ سا ثبصب٣٤ ٣ وذ و ا ثذا مالت ؿقبف٣

م ف٣ ثب فب٥ ) / ٤هover( ثشپب٤ قبؿبػ٣ اطب٣ ؿبخت٣ ثشا٤ ثبسذ و الال اطب٣ ث /7544

sense دضا ٣ شتجظ ث سا ٣ ػبصذ. فال ثشآ، ثقض٣ اص ا٤ فب٥ و ثخـ٣ اص ٤ه م ؼتذ ق٣ )

( less protypical( ثشخ٣ د٤ش خض قب٣ وتش ػش٣ )overػش٣ ٤ب شوض٢ آ الال اطب٣ ؼتذ )ث

. ا٤ ثذا قبػت و اط ب ٥ض بذ مالت ؿبخت٣ ٣ تاذ داسا٢ تبث٥شات ػش٣ ٣ ثبؿذ ٤6ب حبؿ٥ ا٢

/ ف ثبال٢ ) overثبؿذ. ثشا٢ ثب، ثشا٢ ثؼ٥بس٢ اص ٤ـسا ث٣ ا٥ؼ٣، دس مب٤ؼ ثب ف وتش دس /

above/ دس )over/ ثتش٢ اص /over،ب و٥ذ( 4 3(. ) ث ثب ب٢ 0002 / ٣ ثبؿذ )ا٤اض ش٤

وتبة س٢ ٥ض اػت -3

1 lexical concepts

2 cognitive lexical semantics

3 conceptual categories

4 typicality effect

5 radial categories

6 peripheral

4

ا٥ اؿشاف ص٤بد٢ س٢ ا داسد. -4ثشا٤ اػبع، چذقب٣٤ ثبصتبث٣ اص ػبخت ف٣ اػت و دس ػغح ثبصب٣٤ ر٣ خدداسد تب پذ٤ذ ا٢

ى چ اػتقبس دبص خض ٤ظ٣ ر دس ػغح سػبخت صثب ٥ؼت. ث تقج٥ش٢ چذقب٣٤ كشفب صثب٣ ٥ؼت ث

(.0002حؼة ٣ ؿد)ا٤اض ش٤،

کاربرد زبانشناسی شناختی در آموزش زبان دوم -1-2-صثبصثب د ثؼ٥بس سد تخ لشاسشفت اػت. آصؽؿبخت٣ دس ؿبػ٣صثبس٤ىشدب٢ دسػب ب٢ اخ٥ش،

-٢ دسػ٣ ت٥، تذ٤ اد دسػ٣ آصؽ صثب د داؿت اػت )٢ؿبخت٣ مؾ ص٤بد٢ دس ثشب س٤ض ؿبػ٣

(. ثشا٢ ثب، پظـشا دس حص آصؽ صثب د دس٤بفتذ و اػتفبد اص ا٤ فب٥ ٣ تاذ ث صثب آصا 0071،

ذ. تب٤ح ثؼ٥بس٢ اص غبقبت وه وذ و س٢ ثقض٣ اص خج ب٢ چبؾ ثشا٥ض دس ٤بد٥ش٢ صثب د تؼظ پ٥ذا و

( ثبؿذ اتخبة كست ب٢ صثب٣ authentic discourse) 1ـب داد اػت و اد آصؿ٣ ثب٤ذ ثشپب٤ فتب ثك

ثب٤ذ اتخبث٣ قبذ ثبؿذ.

٤ ؿبخت٣ و دس آصؽ صثب سد اػتفبد لشاسشفت اذ فجبستذ اص ؾش ؿبػ٣صثب تش٤ ؾش٤ ب٢

اػتقبس ف٣، س٥بفت ؿبخت٣ ث دػتس صثب، ؾش٤ ػش ب عشحاس ب٢ تل٤ش٢. اوثش غبقبت٣ و ث دجب

ؿبخت٣ دس آصؽ صثب ثد اذ، س٢ ضفبت٣ اص لج٥ آصؽ اطب اص خ ؿبػ٣صثبثش ٥ش٢ اص اك

( aspectتس اص خ حشف اضبف فجبست ب٢ فق٣، آصؽ خ )، تقب ث٥ اطب دػ2اكغالحبت ىشدب

( ٥ض وبسثشدب٢ آصؿ٣ دػتسؿبخت٣ سا ٤ى٣ اص اذاف ثذ ذت ا٤ س٥بفت 2008صب تشوض داؿت اذ. البوش )

ثش٣ ؿشد.

٥بت ف٥ض٤ى٣ اؼب اص خب لبئ ثد ث ؾش٤ ا٢ و صثب آصؽ صثب سا ثشپب٤ فشا٤ذب٢ ؿبخت٣ تدشث

دسؾش ٣ ٥شد ث ب ا٤ اىب سا ٣ دذ و ث فشا٥ش٢ صثب د ث د٤ش٢ ث٥ذ٤ـ٥. آصؽ صثب د و ثشپب٤

ؿبخت٣ اػت ب سا ثشآ ٣ داسد و ث٥ داـ٣ و ث عس آب بخدآب فشاشفت ؿذ ٥ض ث٥ ؿبػ٣صثبس٤ىشد

٣ و ثب لافذ دػتس٢ ػبخت ؿذ اذ فشػت اػتثبئبت صثب٣ تب٤ض٢ لبئ ـ٤. چ٥ ا٤ س٤ىشد ػبخت ب٤

٥ض تب٤ض٢ لبئ ثبفث ٣ ؿد و دس آصؽ صثب د ث٥ دػتس، اطب، قبؿبػ٣ وبسثشدؿبػ٣

ثب د، ثشا٢ دسن ا٤ و صثب آصا ؿبخت٣ ث آصؽ ص ؿبػ٣صثبدس س٤ىشد فال ثشآ، (. 0070ـ٤)ت٥ش،

دس آصؽ ثؼ٥بس مؾ تق٥٥ وذ ا٢ پ٥ذا ٣ وذ. 3چ اص صثب اػتفبد ٣ وذ، و٥ف٥ت و٥ت دسذادب٢ صثب٣

ث٥بد سا ا٤ -( ذ ب٢ وبسثشد75436151داسد. البوش ) 4صثب ب٥ت٣ وبسثشد ث٥بدؿبخت٣ ؿبػ٣صثبدس

ف ٣ وذ: ا٤ ذ ب ا٥ت ص٤بد٢ ث وبسثشد الق٣ ؾب صثب٣ داؾ ٤ـس ؼجت ث وبسثشد آ لبئ تقش٤

ث٥بد س٥بفت٣ تم٥ ٤بفت ث ػبخت ب٢ دػتس٢ و س٢ ؿجى ب٢ وبال تلق٣ تبو٥ذ ٣ -س٥بفت وبسثشد ؼتذ.

شافت ب٢ س٤بض٣ اس ٥ؼت، ثى ذف ا٤ ذ تشػ٥ ث٥بد دػت٥بث٣ ث ؽ-سصد ٥ؼت. ث فجبست٣، ذف ذ وبسثشد

(. ثشپب٤ ثشداؿت٣ و صثبـبخت٣ ؿبخت٣ ؼجت ث صثب 0001پ٥چ٥ذ٣ ب٢ وبسثشدب٢ صثب٣ اػت )آوبسد ٣ ٥ش،

. شچبح() . پسحذ، ص٤ ث٥بد ٣ داذ، قب، ف ػبص٢ وبسثشد صثب دس شوض٤ت لشاسداسذ-داسد آ سا وبسثشد

ؿبخت٣ ا٤ اػت و صثب ثبصتبث٣ اص ؿبخت اؼب تدشث٥بت ؿبػ٣صثب٤ى٣ اص خج ب٢ اػبػ٣ دس

ثذذ٢ ا اص خب اػت. اص ا٤ س، ثخؾ ب٢ صثب٣ ش ٤ه م ب٢ پ٥چ٥ذ ا٢ اذ و اص تقب اؼب ثب ح٥ظ

1 authentic discourse

2 collocations

3 language input

4 usage-based

5

ب٢ لشاسداس٢ ٤ه خبق صثب٣ ٥ض ثشا٢ اػتفبد اص صثب ث اختبف٣ ا ث دػت ٣ آ٤ذ. آصؽ م-فضب٣٤-ف٥ض٤ى٣

ؿ٥ ا٢ و غبثك ثب وبسثشدب٢ صثب٣ آ خبق ثبؿذ ضشس٢ ث ؾش ٣ سػذ. دس صثب ا ا٤ ؿبخت ث تذس٤ح دساثش

د ٥ض فشم ؿبخت٣ ث آصؽ صثب ؿبػ٣صثب ث اػغ ح٥ظ صثب٣ غ٣ حبك ٣ ؿد. س٥بفت 1تقب خب٤ذ

)ت٥ش، تاب٣٤ ب تدشث٥بت ثذذ٢ دس آصؽ صثب د خد داسد ،٣ وذ و ٥ فشا٤ذب٢ ٤ىؼب ؿبخت٣

0070 .)

فشا٥شا صثب د ثب م ثذ٢ ب٢ ف٣ وبال ؿى شفت ا٢ و شتجظ ثب فش ب٢ صثب٣ اػت اسد

( قب٢ اط ب٢ ٤ه صثب چ٣ وبسثشد 00056700ث ؾش ا٥غ وبد٢ اس )لق٥ت فشا٥ش٢ صثب د ٣ ؿذ.

ؿبخت٣ ث ؿبػ٣صثبآب ث ؿ ادسان عجم ثذ٢ اص خب الق٣ اعشاف ثؼت٣ داسد. ثبثشا٤، ثشاػبع س٤ىشد

اط ب٢ صثب د اػت. دسفم، آصؽ صثب، فشا٥ش٢ صثب د چ٥ض٢ ث٥ـتش اص ٤بد٥ش٢ اب٢ صثب٣ فشا٥ش٢

ثؼ٥بس٢ اص خ خب ٣ ثبؿذ. ٤2بد٥ش٢ صثب د ث ق٣ م ثذ٢ دثبس

تح٥ ب٢ صثب٣ ثبفتذ ـب ٣ دذ و اتخبة ػبخت ب٢ دػتس٢ اص خ ػبخت ق ٤ب د دس

ؿبخت٣ كشف ؿبػ٣صثبخت٣ اغجبق داسد. چشا و دس ؿب ؿبػ٣صثب٤ـسا ثشپب٤ قب اػت. ا٤ د٤ذب ثب شؽ

ح قبذ ؼتذ ثؼ٥بس٢ اص اك ؿبخت٣ و دس وبسثشد اطب خدداسد، دس وبسثشد فبكش كشف٣ ح٢ ٥ض

٥بس و آ سا ثؼحشف اضبف (. ثشا٢ ثب، ثشخالف د٤ذب ػت٣ دسثبس قبؿبػ0002٣خدداسد )ت٥ش ااض،

( ـب دادذ و ثؼ٥بس٢ اص وبسثشدب٢ چذب حشف اضبف 0007،0002لشاسداد٢ دسؾش ٣ ٥شد، ت٥ش ااض )

ا٥ؼ٣ دس ثب ب٢ ص٤ش( وبال ث كست ؾب ذ ث شتجظ ؼتذ. "over ")چ 1. The picture is over the mantel.

2. Class is over.

3. She played the same song over and over.

( ثب دسؾش شفت ٤ه ػش٢ اك ؿبخت٣ ٣ تا تل٤ش ثؼ٥بس ؾب ذتش٢ 0007،0002ث ؾش ت٥ش ااض)

( ثذا اؿبس ٣ وذ، دػتسب٢ ػت٣ ٣ تاذ 0004اص قبؿبػ٣ حشف اضبف ث دػت آسد. اب بغس و ت٥ش)

ت ؾب ذ ٣ و دس صثب خد داسد سا ـب دذ. اصا٤ س، ذسػب صثب٣ و ث ؿ٥ ث ذسػب صثب استجبعب

ػت٣ صثب د سا آصؽ ٣ دذ، ثش حفؼ اب٣٤ و ث بشثعذ تبو٥ذ داسذ. ثبثشا٤، صثب آصا ٥ض ثب٤ذ ش

٤ه اص فش ب٢ صثب٣ سا ٤ه ث ٤ه حفؼ وذ.

,take out, spread out, leave outداؿتذ ) ث verb+ outفق ا٥ؼ٣ و ػبختبس 200( 1982) ٥ذش

pick out, throw out فق٣ و داسا٢ ػبختبس 7700( حذدverb+up ثدذ )ثraise up, break up, give

up, wake up, think upس خلف ا٤ ػبخت ب خد داؿت ( سا سد ثشسػ٣ لشاس داد. ثشخالف ب ػت٣ و د

آب سا ػبخت ؿذ اص ات ب٢ قب٣٤ غ٥ششتجظ ٣ داؼت، ٥ذش دس٤بفت و ثب ؿبس حذد٢ اص ػبختبس قب٣ و٥ـ

و دس ا٤ تقذاد اص "out"ل٥ذ٢ سا ػبخت. ثشا٢ ثب، خضء ل٥ذ٢ ءا٢ ٣ تا تقذاد ث٣ ؿبس٢ اص ػبختبسب٢ فق+خض

ؼ٣ ث وبس ٣ سد، تب ثشپب٤ ػ عشحاس تل٤ش٢ اك٣ ػبخت ٣ ؿد. ا٤ س٥بفت ث صثب آصا وه افقب ا٥

٣ وذ و دسن ثتش ؾب ذتش٢ ؼجت ث وبسثشد فبكش صثب٣ داؿت ثبؿذ.

3فال ثشآ، دس ؿ٥ ب٢ ػت٣ آصؽ صثب د، صثب غ٥شتحت افؾ٣حبؿ٥ ا٢ اص خ اػتقبس ثخؾ

ؿبخت٣ كست شفت ؿبػ٣صثبوبسثشد صثب٣ ث ؿبس آذ تب وبسوشد٢ ادث٣ داسد. شچذ غبقبت٣ و دس حص

فشا٤ذ اختبة ـب داد و اػتقبس ثخؾ اػبػ٣ تفىش آد٣، اػتذال ف ا سا ؿب ٣ ؿد. ث فجبست٣، اػتقبس

و ٣ تاذ ثشا٢ ـب داد "up"٣، چ٣ اػتفبد اص حشف اضبف چ بپز٤ش تفىش ثـش٢ اػت. دس شؽ ػت

1 situated interaction

2 recategorization 3 non-literal language

6

)ل٥ت بص ثبالسفت اػت( ٤ب اكال دس ثشب آصؿ٣ ثذا "The price of gas is up"افضا٤ؾ ل٥ت ث وبس سد، ثال

-صثبدسكست٣ و دس (.0070 )ت٥ش، ٣ ؿد ٤ب ا٤ ؿ وبسوشدب٢ حشف اضبف لشاسداد٢ تم٣ ٣ ؿد دبذ

دست٥د ـبذ لبفذ ذ اؼب اص لق٥ت ب اػت "اػت ل٥ت بص ثبال سفت "ؿبخت٣ ػبخت خالت٣ ؾ٥ش ؿبػ٣

)ـخل تدشث٥بت ثذذ٢( و ث اػغ آ افضا٤ؾ ٥ضا چ٥ض٢ ثب افضا٤ؾ ثقذ فد٢ آ شا اػت )ثال لت٣ دس

افضا٤ؾ پ٥ذا ٣ وذ(. اص آدب و ا٤ د پذ٤ذ ف٥ض٤ى٣ دس ٥اض٤، ٥ضا آة دس حس فد٢ داخ ٥ا٣ آة ٣ س٤

تدشث٥بت ب اص خب خبسج ثؼ٥بس ث ؿجبت داسذ، ٤ـسا ا٥ؼ٣ ثشا٢ كحجت دسثبس افضا٤ؾ دس ٥ضا چ٥ض٢ اص

اػتفبد ٣ وذ. "up"حشف اضبف

پیشینه تحقیقات: -2و دس ا٤ ٤٣ و وبسثشد فب٥ صثبـبػ٣ ؿبخت٣ دس آصؽ صثب د سا ثتش ثب٤ب٥ ث د پظـثشا٢ ا

,If it rains tomorrowخلف كست شفت اؿبس ٣ و٥. فشا٥ش٢ ػبخت ب٢ ؿشع٣ دس ا٥ؼ٣ ) ثشا٢ ثب

we will cancel the picnic”; “If John had come to the party yesterday, he would have told

you his favorite joke”; etc.) ث خبعش پ٥چ٥ذ٣ ػبختبس٢ ؿب ٥ـ ثشا٢ صثب آصا چبؾ ثشا٥ض ثد )

اػت. اوثش وتبة ب٢ دػتس ٥ض تاؼت اذ تك٥ف دل٥م٣ اص كست ب٢ ؿشع٣ داؿت ثبؿذ. اصا٤ س ث خب٢ پشداخت

تبس٢ فجبست ب٢ ؿشع٣ تبو٥ذ ٣ وذ دسالـ، اب٢ وبسوشد٢ فجبست ب٢ ؿشع٣ سا دس ث قب س٢ كست ػبخ

ثبفت ب٢ ختف بد٤ذ ٣ ابسذ. اص عشف٣، پظؾ ب٣٤ و دس حص صثبـبػ٣ ؿبخت٣ دس ص٥ ػبخت ب٢

ا٢ ث پ٥چ٥ذ٣ دس٣ ث (0001، دؼ٣ ٣ اس اػ٤تؼش، 7554دؼ٣ ٣ اس، ؿشع٣ كست شفت )ثشا٢ ثب،

ػبختبسب٢ ؿشع٣ ٣ پشداصد و ٣ تاذ ثشا٢ صثب آصا ثؼ٥بس ف٥ذ ثبؿذ. چشا و دس ا٤ س٤ىشد ث خب٢ تبو٥ذ س٢

( 0070ػبخت دػتس٢، س٢ ق٣ وبسوشدب٣٤ ػبخت ب٢ ؿشع٣ دس ثبفت ب٢ ختف تبو٥ذ ٣ ؿد. ٤بوثؼ )

ػبخت ؿشع٣ ا٥ؼ٣ ثب تف٥ك سا دس آصؽ 1ـبػ٣ ؿبخت٣ س٥بفت فقب٥ت حسدس پظؾ خد ؾش٤بت صثب

د.

دس ا٤ پظؾ، ثشپب٤ تح٥ ب٢ صثبـبػ٣ ؿبخت٣ اص ػبخت ب٢ ؿشع٣ اد آص٣ فشا ؿذ. آصد٣ ب

بخت٣ فقب٥ت ث٥بد سا دس٤بفت ش ؿبخت٣ آصؽ ؿ ثدذ. د ش اص آصد٣ ب٢ ث ػ دػت تمؼ٥ ؿذ

وشد ثد. ش د٤ش تب آصؽ فقب٥ت ث٥بد سا دس٤بفت د دػت د٤ش ش وتش ثدذ و ٥چ آصؿ٣ ) چ

ؿبخت٣ چ فقب٥ت ث٥بد( دسثبس ػبختبسب٢ ؿشع٣ ذ٤ذ ثدذ. ػا اك٣ پظؾ ا٤ ثد و ااؿ آصؽ

ؿبخت٣ ثشجب٢ فقب٥ت دػتساق ب٢ كشفب فقب٥ت حس( دس فشا٥ش٢ ػبختبسب٢ ؿشع٣ دس )دػتساق ب٢

ـب ٣ دذ و آصد٣ ب دس ش ؿبخت٣ (p=0.001)صثب آصا تب چ حذ تبث٥شزاس اػت. ٤بفت ب٢ آبس٢

وشدذ دسن ثؼ٥بس ثتش٢ اص ثبفت ب٣٤ و دس آ ثتش اص ش د ش د٤ش )ش كشفب فقب٥ت حس ش وتش( ف

ؿشع٣ ث وبس ٣ سد داؿتذ. آ٤ ٤بفت اػتفبد اص تح٥ ب٢ جت٣ ثش صثبـبػ٣ ؿبخت٣ دس فشا٥ش٢ صثب د سا

تب٥٤ذ ٣ وذ.

ؿبخت٣ دس ٥ضا وبسآذ٢ س٥بفت آصؽ صثب د ثشپب٤ صثبـبػ٣ ( ثشا٢ ثشسػ0077٣ت٥ش، ش )

آصب٤ـ٣ ادب دادذ. فشض٥ ا٤ پظؾ ا٤ ثد اػت و ذ "to” ،" for" " at “تذس٤غ قبؿبػ٣ حشف اضبف

قبؿبػ٣ حشف اضبف و ثشپب٤ صثبـبػ٣ ؿبخت٣ اػت و دس آ قب٣ ب ٤ه حشف اضبف ث كست ؿجى

ؾ ـخل٣ ثشا٢ فشا٥شا صثب د فشا آسد اص ا٤ عش٤ك صثب ٣ تاذ ؿ٥ ،چذقب٣٤ تلس ٣ ؿد

٣ پ٥چ٥ذ حشف اضبف خد داسد فبئك آ٤ذ. آصد٣ ب فشا٥شا آصا ٣ تاذ ثشچبؾ ب٣٤ و دس خلف قب

1 task-based syllabus

7

ب ثب خد ػغح ثبال٢ ػغح پ٥ـشفت ثدذ و صثب اـب ا٤تب٥ب٣٤ ثد. تب٤ح پ٥ؾ آص ـب داد و آصد٣

ثؼذ٣ صثب٣، ـىالت٣ دسثبس قب٣ وبسثشد ب ا٤ ػ حشف اضبف داؿتذ. دسا٤ آصب٤ؾ دسثبس قب٣ ش٤ه اص

حشف اضبف ث آصد٣ ب آصؽ ب٣٤ داد ؿذ. دس ا٤ شح حمك ؿجى شتجظ قب٣٤ ش٤ه اص حشف اضبف سا

ثشا٢ ش حشف اضبف ـخق ٣ شد٤ذ. فال ثشآ، اص 2ص٥ 1باثغ فضب٣٤ ث٥ فلش تض٥ح ٣ داد ضب س

خاػت ؿذ ث وبسوشدب٢ ختف حشف اضبف ثشپب٤ ؿجى ب٢ چذقب٣٤ و اص مغ فضب٣٤ شوض٢ ب آصد٣

ثبؿذ. فال ثشآ، اص آب خاػت ؼتشؽ ٣ ٤بثذ فىش وذ مؾ اػتقبس سا دس ثؼظ قب٣٤ حشف اضبف دسؾشداؿت

ؿذ قب٣ خذ٤ذ ش٤ه اص حشف اضبف سا فشا٥شذ فىش وذ و ا٤ اط سا چغس ٣ تا دس ٤ه ثبفت ث وبسثشد. ػپغ

آصد٣ ب ثب٤ذ ٤ه حشف اضبف سا ثشا٢ پشوشد خب٢ خب٣ پبساشاف ب٢ داد ؿذ اتخبة ٣ وشدذ. تب٤ح آص پب٤ب٣

ـب داد و آصد٣ ب ثب ا٤ س٤ىشد ؿبخت٣ دسن ثؼ٥بس ثتش٢ دس قب٣ حشف اضبف داؿتذ.

ػت٣ سؽ پشداختذ. ث ؾش ا٤ پظـشا، "دس"( ث ثشسػ٣ قب٣ حشف اضبف 7241فب ٤ػف٣ ساد )

سؿ٣ بوبسآذ اػت. اسائ ٣ ؿد، ثشا٢ حشف اضبف ىب٣غ٥ششتجظ ٤ه فشػت عال٣ اص قب٣ و دس آ دػتس

تفبت ٣ شتجظ قب٣ ث ؾشبسذب، اػت. ػشسؽ وبسآذتش اسائ ؿجى قب٣ شتجظ جت٣ ثش قب٢

دس ا٤ مب چ٥ .حشف اضبف ت٥د تدشث٥بت سصش ف٥ض٤ى٣ ب دس خب ف ػبص٢ ب اص ا٤ تدشث٥بت اػت

دس س٤ىشد قبؿبػ٣ ؿبخت٣ تج٥٥ ثتش٢ اص ػبختبس قب٣٤ حشف اضبف ىب٣ ث عس و٣ ذ اػت و ـب داد ؿ

.سد اػتفبد لشاس٥شدث عس خبف اسائ ٣ دذ تج٣٥٥ و ٣ تاذ دس اش آصؽ حشف اضبف "دس"

ثب حس٤ت حشف اضبف ثشا٢ آصؽ تذ٤ حتا٢ دسػ٣ ( دس پب٤ب ب اسؿذ خد ث ثشسػ٣ 7250ختبس٢ )

ؿبػ٣ اطب٣ س٤ىشد ق٣٣ پشداخت اػت. ذف پظؾ ا٤ ثد اػت و ثشپب٤ صثب فبسػ٣ ثب س٤ىشد٢ ؿبخت

ثشسػ٣ ؿد ب٢ ب اسائ دذ ٢ فبسػ٣ دس ػبختبسب ثبفت ؿبخت٣، حتا٣٤ ؼد ثشا٢ آصؽ حشف اضبف

دس صثب فبسػ٣ ث چ كست ؿى شفت اػت؟ ثب٥ب ٤ه حتا٢ « س٢» « ثب»، «دس»ف اضبف ؿجى قب٣٤ حش و

٢ قب٣٤ ، اثتذا ؿجىپظؾب٣٤ اػت؟ دس ا٤ دسػ٣ ثشا٢ آصؽ حشف اضبف ثب س٤ىشد ؿبخت٣ داسا٢ چ ٤ظ٣

قب٣٤، ؾش٤بت شتجظ ثب ؿجى، ثش اػبع ا٤ػپغاسائ ؿذ « س٢» «ثب»، «دس»٢ ش٤ه اص ػ حشف اضبف

اد آصؿ٣ ثشا٢ ٢ حتا، ث ت٥ حس، اك شتجظ ثب ت٥ ؿبػ٣ ؿبخت٣، س٤ىشد استجبع٣، سؽ تى٥ف صثب

ث تب٤ح تش٤ صثب ثضسؼب ثب ػغح صثب٣ تػظ پشداخت ؿذ اػت. آصؽ حشف اضبف ث فشا٥شا غ٥شفبسػ٣

ب٢ فبسػ٣ ث كست ؾ دس لبت ؿجى قب٣ ب حشف اضبففجبستذ اص ا٤ و ا٤ تحم٥ك دػت آذ اص

٤ه حتا٢ دسػ٣ ثشا٢ آصؽ تاذ جب٣٤ ثشا٢ ت٥ ٢ قب٣٤ ٣ ب اذ؛ ثب٥ب، ا٤ ؿجى ٤بفت قب٣٤ ؼد ػبصب

. لشاس ٥شذسد اػتفبد حشف اضبف

صول زبانشناسی شناختی در آموزش فارسی به غیر فارسی زبانانکاربرد ا -3دسچذػب اخ٥ش، ثش ٥ش٢ اص س٤ىشدب٢ ؿبخت٣ دس ثشسػ٣ ب٢ قب٣٤ ح٢ صثب فبسػ٣ ث

(، 7252خوذا) كبتعشصچـ٥ش٢ افضا٤ؾ ٤بفت اػت و اص خ آب ٣ تا ث پظؾ ب٣٤ و افشاؿ٣

( ادب داد اذ ب ثشد. آچ و ضشس٢ ث ؾش٣ 7250) ثشا٣ خسؿ٥ذ سب ( فب،7252)ختبس٢ سضب٣٤

سػذ، ث وبس٥ش٢ ؼتم٥ تب٤ح ا٤ پظؾ ب دس آصؽ صثب فبسػ٣ ث غ٥ش فبسػ٣ صثبب اػت. دس ا٤ ثخؾ، ث وبسثشد

صثبب ٣ پشداص٤.ثقض٣ اص س٥بفت ب٢ ؿبخت٣ دس آصؽ فبسػ٣ ث غ٥ش فبسػ٣

1 focus 2 ground

8

آزفبتهیه محتوی آموزشی مقوله شعبعی و -3-1

چذقب٣٤ فبكش صثب٣ ٤ى٣ اص ـىالت دس ٤بد٥ش٢ صثب د اػت. دس ؿ٥ ب٢ ػت٣ آصؽ صثب، اص آدب

٤ه فلش و قب٣ الال اطب٣ ث كست تلبدف٣ ٤ب الال غ٥شؼد دسؾششفت ٣ ؿد، ث٥ قب٣ چذب

اطب٣ )اص خ اط، تىاط( استجبع٣ خد ذاسد. ثبثشا٤ تب سا ٤بد٥ش٢ قب٣ چذب حفؼ ته ته قب٣ اػت. اب

طب٣ ث كست ؾب ذ ث بغس و فت ؿذ، دس س٥بفت ب٢ ؿبخت٣، اص آدب و قب٢ چذب ٤ه فلشا

آصؽ اص خ ٢ ٤ه حتا٢ دسػ٣ تاذ جب٣٤ ثشا٢ ت٥ ٢ قب٣٤ ٣ ب ؿجى اسائ، (7543)٥ىبف، شثعذ

ح ثب ؾ خبك٣، ث عس ؼد قب٢ ب ٤ه فلشاطب٣ . دس ا٤ س٤ىشد،لشاس ٥شذ افقب حشف اضبف

٤ب شوض٢ الال صثب٣ ث وبسثشد ٣ ؿذ. حس قب٢ ػش٣

. ىبس٢ ۱-۲

وه

خؿ تافم٣. ۲

خغ. ۱-۳ شا٣. ۱

حبت. ۳-۲

داسا٣٤. ۳-۳

۳-۳ .

ؼئ٥ت

خؿ . ۳

خؿ تمبث٣. ۴ ضق٥ت٣

مبث. ۴-۱

مب٤ؼ. ۴-۲

قبض. ۴-۳

استجبط. ۲-۲

9

( . بررظی شنبختی 31: 1332برگرفته از مختبری و رضبیی ) ، در زببن فبرظی "بب "شبکه معنبیی . ۵شکل

-34، ص 3در زببن فبرظی. در مجله زببنشنبظی و گویش هبی خراظبن. شمبره "بب "شبکه معنبیی حرف اضبفه 33

اص وذ، ٣ تا ـىالت بؿ٣ اص چذقب٣٤ -بس ٣( اؽ7544ث ا٤ تشت٥ت، بغس و ٥ىبف ثش )

٤بد٥ش٢ صثب ذف سا تبحذ٢ شتفـ وشد. حشف اضبف دسخ چذقب٣٤

دس صثب فبسػ٣ داسا٢ قب٣ ب٣ اص خ ث د٥، اصػ٢، دسثبس، تقك ث "اص "ثشا٢ ثب، حشف اضبف

٥بس دس قب٣ ٤ه فلشاطب٣ ٣ تاذ خت ػشدس٣ صثب آصا، خلكب تفبت ثؼغ٥ش ٣ ثبؿذ )فش ػخ(.

ثشسػ٣ ب٢ ختبس٢ صثب آصا دس پ٥ـشفت و تمش٤جب ثب تب٣ وبسوشدب٢ ب ٤ه اط اخ ٣ ؿذ شدد.

داسا٢، شا، ث ػ٥، دسثشاثش، داسا٢ قب٣ ختف٣ اص خ "ثب"ثب خد٢ و حشف اضبف ( ـب داد7250سضب٣٤ )

ضق٥ت٣ ح حس خؿ قب٣٤ تافم٣، تمبث٣ ف٥ ثبخد اػت، اب فب٥ ب ا٤ حشف اضبف دس لبت ػ

قب٢ ػش٣ ٤ب شوض٢ ) دبست شا٣( دس لبت ػبختبس٢ ؿقبف٣ لشاس٣ ٥شذ. فال ثشآ تب وبسثشدب٢

ف٥شغ تفبت ب٢ ؽبش٢ دس ٤ه ىت ثب اؿتشان داسذ آ لشاسشفت د فلش دسوبس "ثب " حشف اضبف ب

. ا٤ ؿجى قب٣٤ ٣ تاذ ثشا٢ صثب (۱) ؿى سا تشػ٥ دذ "ثب " اػت. ا٤ پظـشا ػپغ ؿجى قب٣٤

آصا دس پ٥ـشفت سد اػتفبد لشاس٥شد.

( و تهیه محتوی آموزشی آزفاschema-based approachرهیافت طرحواره بنیاد ) -3-2

اط ٤2000ى٣ اص اذاف اك٣ آصؽ اطب ثشا٢ صثب آصا جتذ٢ ػغح ٥ب تؼظ آب ث حذد

% اص ت ب٢ ف٣ سا 51پشثؼبذ دس صثب اػت. داؼت ا٤ تقذاد اط پشثؼبذ ث آب ا٤ اىب سا ٣ دذ و حذد

فشا٥ش٢ اط ب٢ پشثؼبذ آمذس ا٥ت داسد و ، ٣ وذبغس و ٥ـ ثذا اؿبس(. 0007دسن وذ ) ٥ـ،

ذسع صثب آص ثب٤ذ لت ص٤بد٢ ثشا٢ آ ثزاسذ. اب ـى٣ و دس فشا٥ش٢ اط ب٢ پشثؼبذ خد داسد ا٤ اػت

ؿذ دس س٤ت م 7521و شچ اط ا٢ پشثؼبذ تش ثبؿذ، احتب چذقبثد آ اط ث٥ـتش اػت )اسد،

بس ص٤بد اػت و صثب آصا ب فشا٥ش٢ اط ب٢ پشثؼبذ ثب اط ب٢ ٥حتب ثؼاا٤ ثبثشا٤،(.0003ا،

(. پظؾ ب٢ تقذد٢ ـب داد اػت و حت٣ صثب آصا دس 7532چذقب٢ ثؼ٥بس٢ اخ ؿذ ) ٥ض،

(. ثبثشا٤ آچ و ثب٤ذ دس ت٥ذ 0003س٤ت ا، )ب٢ چذقب ـىالت٣ داسذ پ٥ـشفت ٥ض ب ت٥ذ ثب اط

حت٢ ذؾشثبؿذ ا٤ اػت و چ ٣ تا فشا٥ش٢ اط ب٢ چذقب سا آػب تش د. فال ثشآ، آچ و ؼب

اط ب٢ چذقب چ٣ تذس٤غ ؾب ذ٢ ث د ا٤ اػت و تبو تخ صآصؽ اط ب٢ چذقب سا ٣ ػب

دس آصؽ صثب د ـذ اػت.

دس صثب ؿبػ٣ ؿبخت٣ حص ٢ چذقب٣٤ تب ث قب٣ اط ب حذد ٣ ؿد ثى چذقب٣٤ اص ٤ظ٣

داسا٢ قب٣ تفبت٣ اػت ذ/ دس اط ب٣٤ بذ صذ ؿذ -ث٥بد٢ صثب حؼة ٣ ؿد. ثشا٢ ثب، تىاط /

٤ب حشف اضبف / س٢/ داسا٢ قب٣ تفبت٣ اػت:

لبة فىغ خذ٤ذ س٢ عبلچ اػت. -4

(.7252) ساػخ ذ، لبة فىغ خذ٤ذ س٢ د٤اس اػت. -5

10

لبئ اػت 2دس ؿى ٥ش٢ عشحاس ب٢ تل٤ش٢ 1صثبـبػ٣ ؿبخت٣ مؾ ص٤بد٢ ثشا٢ تدشث٥بت ثذذ

سحذ، ص٤شچبح(. دسؾش٤ ثذذ٢ دس صثبـبػ٣ ؿبخت٣، تدشث٥بت ثذذ اص فب٥ اتضاف٣ خت ٣ ؿد و )پ

اص آ فب٥ اتضاف٣ ؿى ٥شد. عشحاس ب٢ تل٤ش٢ ثبصب٣٤ ب٢ ف٣ ؼجتب اتضاف٣ 3دس٣ ػبص٢ قبذ٢

اص د٥ب٢ اعشافب ؼتذ. ث فجبست٣، عشحاس ب٢ تل٤ش٢ ؼتذ و ؼتم٥ب حبك تقب سصش ـبذاتب

فب٣٥ ؼتذ و اص تدشث ثذذب ـقت ٣ ؿذ. دس صثبـبػ٣ ؿبخت٣، ؾش٤ ثذذ٢ ث فا پب٤ ٢

٣ ( عشحاس ب٢ تل٤ش٢ سا ا٤ تقش٤ف7543ػبصبذ٣ ف٣ ػبختبس قب٣٤ ث ؿبس ٣ آ٤ذ. خبؼ )

وذ: عشحاس ب٢ تل٤ش٢ اب٢ ثذذ ؿذ اص تدشث٥بت٣ اػت و ث كست قبذ ػبصبذ٣ ؿذ اذ.

٣ ٤ب حبؿ٥ ا٢ حشف اضبف ج( دس٤بفتذ و قب٣ خب7540) ( ٥ذش0001پظـشا٣ چ ت٥ش ا٤اض )

ب٢ عشحاس ب٢ تل٤ش٢، دبص اػتقبس ث كست ؿقبف٣ اص چذقب اص عش٤ك فشا٤ذب٢ و٣ ؿبخت٣ اص خ اتمب

"دس خ "سا٢"ؼتشؽ پ٥ذا٣ وذ. ثشا٢ ثب، د٥ اػتفبد اص اط پ٥شا٣ قب٢ شوض٢ ٤ب ػش٣ ث قب٢

عشف د٤شثب ) ٤ق٣ ا٤ اػت و ق٣ ا٤ و اص قب٢ اك٣ خد شث خبع "دسن ا٤ ؼب سا٢ داؾ اػت

فبك و لبث دػتشػ٣ ٥ؼت( ثؼظ اػتقبس٢ پ٥ذاوشد اػت.

٣ تاذ ث اوتؼبة 4( ادب دادذ ـب داد و س٥بفت عشحاس ث٥بد0003و س٤ت ا ) پظـ٣

دش عشحاس صثب آص طاپ٣ و دسحب فشا٥ش٢ ا٥ؼ٣ ثدذ ث 14اط ب٢ چذ قب دس صثب د وه وذ.

حشف breakث٥بد تشخ ث٥بد تمؼ٥ ؿذذ. ٤ه ش وتش ٥ض خد داؿت. ث دش اك٣ اط ب٢ ذف ) فق

( آصؽ داد ؿذ. ثشا٢ ثشسػ٣ تبث٥ش آصؽ د فت پ٥ؾ ٤ه فت پغ اص آصب٤ؾ اص آصد٣ ب ٤ه overاضبف

ـب داد و آصؽ عشحاس ث٥بد دس ش د آص ا٤ پظؾ شفت ؿذ. تب٤حآص لضبت ٤ه آص ت٥ذ خ

ثد اػت. ث ؾش ا٤ پظـشا، عشحاس تل٤ش٢ و اص حص قبؿبػ٣ ؿبخت٣ تش اص آصؽ تشخ ث٥بدثؼ٥بس ثش

٢ صثب د ث وبس سد.شفت ؿذ اػت ٣ تاذ ث فا اثضاس٢ آصؿ٣ دس آصؽ اط ب٢ چذقب

داؿتذ. دس ا٤ حضسصثب آص دختش دس ػغح پ٥ؾ تػظ 20( 0072دس پظؾ صاسف٣، دسو داـخا )

پظؾ ثشا٢ آصؽ قب٣ ختف حشف اضبف ؿجى قب٣٤ و ث٥ قب٣ ختف ٤ه حشف اضبف خدداسد، تلب٤ش

ؿذ. دسالـ، ش٤ه اص تلب٤ش، ثبصب٣٤ ب٣٤ اص عشحاس ب٢ تل٤ش٢ تفبت ٤ب مبؿ٣ ث آصد٣ ب ـب داد ٣

ثدذ. آصد٣ ب دس دس ب٢ آصؿ٣ د دل٥م ا٢ و ػ ثبسدسفت ثشضاس٣ ؿذ ؿشوت وشدذ. دسا٤ دس پح

ب تبو٥ذ ثش عشحاس ب٢ تل٤ش٢ حشف اضبف ث آب تذس٤غ ؿذ. ث ش آصب٤ـ٣ آصؽ ب٣٤ ثشپب٤ س٥بفت ؿبخت٣ ث

داد ؿذ. ذسع اثتذا وبت٣ و داسا٢ ؿجى قب٣٤ شتجظ ثدذ سا تض٥ح ٣ داد. قب٢ شوض٢ ٤ب ػش٣ ش حشف

ف٥ض٤ى٣ خبف ش حشف اضبف ٣ ؿذ. ػپغ تلب٤ش٢ ث آصد٣ ب اسائ ٣ ؿذ -اضبف خت تدشث وشد ساثغ ىب٣

شف اضبف سا ث كست د٤ذاس٢ اسائ ٣ د. اص آصد٥ب خاػت ٣ ؿذ و ث وبسثشدب٢ ختف و قب٢ ختف ح

حشف اضبف ثشاػبع ؿجى ب٢ شتجظ ث فىش وذ. اص ا٤ عش٤ك، تلب٤ش اتضاف٣ ؿجى ب٢ چذقب٣٤ اص ٤ه

بذ آصد٣ ب ثب تلب٤ش ث ؿى ف٣٥ كح ىب٣ شوض٢ )ػش٣( ؼتشؽ پ٥ذا ٣ وشد اص عش٤ك تقب ق

تجذ٤ ٣ ؿذ. دسحب٥ى ث ش وتش ث ؿ٥ ب٢ ػت٣ و ثشاػبع تىشاس، خبـ٥ ػبص٢ غ٥ش ثد تذس٤غ ؿذ.

ب٤ عشحاس پداد ب ٥ض ثشپب٤ تب٤ح پ٥ؾ آص پغ آص شدآس٢ ؿذ. ت٥د پظؾ ـب ٣ داد و آصؽ ثش

ش٢ ت٥د ثجت٣ س٢ فشا٥ش٢ صثب داسد. ب٢ تل٤

1 embodied experience

2 image schema

3 meaningful internalization

4 image schema based instruction

11

طرح واره هبی تصویریفب٥ وذزاس٢ ؿذ ث ػ٥ حشف اضبف ثشپب٤ دس قب ؿبػ٣ ؿبخت٣ ب٥ت

(. آچ و دس ا٤ خلف دس آصؽ صثب 0001ؿى ٣ ٥شد ثبثشا٤ ا٤ فب٥ اػبع ثذذ داسذ ) ااض ت٥ش،

آصفب ثب٤ذ ذ ؾش لشاس٥شد آ اػت و قب٢ فضب٣٤ حشف اضبف ى اػت دس د صثب ثب تغبثك د تجـ آ دس

the "دس صثب فشاؼ ث كست ”the woman walks in the rain “ذاؿت ثبؿذ. ثشا٢ ثب، خ ا٥ؼ٣

woman walks under the rain" دس فبسػ٣ ٥ض تشخ ٣ ؿد(ʼص٤ش ثبساʻ )٥ فذ لبث لج تش ٣ ب٤ذ .

تغبثك ى اػت ثشا٢ صثب آصا ـى آفش٤ ثبؿذ. بغس و فت ؿذ، سا ح ب٢ ػت٣ آصؿ٣، اغت حفؼ

وشد سا ث فا ثتش٤ ؿ٥ پ٥ـبد ٣ وذ. ثشپب٤ س٤ىشد صثبـبػ٣ ؿبخت٣، ثبصب٣٤ فب٣٥ و حبك

ف٥ض٤ى٣ ؼتذ، اص خ ساثظ فضب٣٤ و ث اػغ حشف اضبف وذزاس٢ ٣ ؿذ، ث –ب د٥ب٢ فضب٣٤تقبالت اؼب٣ ث

(، دسمب٤ؼ ثب ضاس ب٢ صثب٣ ٤ب فشػت ف ب٢ قب٣٤ ثتش Gestalt-like ـتبت٣ ) طرحواره تصویریكست

(. 7543اسائ ٣ ؿذ )البوش،

قبؿبخت٣ دس سد حشف اضبف ث ػ٥ صثب ؿبػب ؿبخت٣ چ ٥ىبف اص اائ د ـتبد ، جبحث

( غشح ؿذ . دس ا٤ س٤ىشد، حشف اضبف ساثغ ا٢ فضب٣٤ ث٥ د 7540( ٥ذس )7547(، ثش) 19877544,)

آ سا مغ خد٤ت سا سضزاس٢ ٣ وذ. ا٤ د خد٤ت ٤ى٣ فلش٢ اػت و دس شوض تخ لشاسد داسد

( ٣ بذ د٤ش٢ فلش٢ اػت و دس پغ ص٥ لشاس ٣ ٥شد آ سا مغ ثبثت Trajectory (TR)تحشن)

(Landmark (LM ٣ بذ. چ٥ دس ا٤ س٤ىشد ساثظ فضب٣٤ ث ثتش٤ خ ث كست اتضاف٣ آسب٣ )

(idealized ثبصب٣٤ ٣ ؿذ و ث آب عشحاس ) ب٢ تل٤ش٢ ٣ ٥٤. ثب ثشا٤ ؾش٤ ب، قب٣ چذب ٤ه

( اػتقبس ب اص image-schema transformationsحشف اضبف ث اػغ ٤ه ػش٢ ـتبسب٢ عشحاس تل٤ش٢ )

٤ه عشحاس تل٤ش٢ ا٥ تح ٣ ؿذ ش٤ه اص حشف اضبف ٤ه ؿجى چذقب٣٤ سا ؿى ٣ دذ و دس آ

(. 0001قب٣ ػش٣ ٤ب شوض٢ ح ٤ه عشحاس تل٤ش٢ شوض٢ ػبصبذ٣ ٣ ؿذ) ااض ت٥ش،

حشف اضبف ساثغ فضب٣٤ ف٣ سا ث٥ مغ تحشن مغ ثبثت ـخق ٣ وذ. ا٤ فىشد ٤ه كح

قب٢ ا٥ دس استجبط ثب ٤ه حشف اضبف ( ٣ تاذ قبد proto-sceneفضب٣٤ اتضاف٣ سا سل خاذ صد. ٤ه ػشكح )

بذ ساثغ فضب٣٤ اػظ ث٥ آ د خاذ ؿذ . TR LMـخق شفت ؿد ثبثشا٤ ؿب اعالفبت٣ شثط ث

آچ و اػتفبد اص س٤ىشد ؿبخت٣ دس چذقب٣٤ اص خ چذقب٣٤ حشف اضبف سا دس آصؽ صثب ضشس٢

دس صثب "س٢" "ثبال٢"ش اػبع تقبس٤ف ضاس ا٢ د حشف اضبف ) ث فا د حشف اضبف ٣ ػبصد آ اػت و ث

فبسػ٣( ى اػت ثب ٤ىذ٤ش ٤ى٣ فشم ؿذ . ثشا٢ ثب خالت ص٤ش سا دسؾشث٥ش٤ذ:

س٢ ٥ض ذا٣ لشاسداؿت. -

* ثبال٢ ٥ض ذا٣ اػت. -

ػخ(اص س٢ ٥ض ثذؽ وشد. )فش -

* اص ثبال٢ ٥ض ثذؽ وشد. -

ثب دس ؾش شفت وبسثشد حشف اضبف دس حص ب٢ فضب٣٤، دسخا٥ ٤بفت و تك٥فبت ضاس ا٢ اص قب٣ ا٤

حشف اضبف ثشا٢ تض٥ح تفبت ب٢ ث٥ ا٤ د حشف اضبف ) ثبال٢ س٢ ( فك خاذ ثد ثشا٢ صثب آص٢ و

اػتفبد د "ثبال٢ "٥ش٢ فبسػ٣ اػت، ـخق ٣ ؿد و چشا ٣ ؿد دس خالت ثبال اص حشف اضبف دسحب فشا

لبث لج تش ٣ ب٤ذ. "س٢"٤ب الال اػتفبد اص حشف اضبف

دسن ب اص ا٤ س٤ذاد ثش اػبع تدشث اؼب٣ ب اص ؿ٥ لشاس٥ش٢ اؿ٥ب س٢ ٤ىذ٤ش ؼتذ. لشاسشفت چ٥ض٢

٢ چ٥ض د٤ش ٥بص ث تبع ف٥ض٤ى٣ ث٥ آ د چ٥ض داسد. ٣ تا٥ خ ا سا ث ا٢ تفؼ٥ش ب٥٤ و ٥چ س

تبع ف٥ض٤ى٣ ث٥ ٥ض ذا ) خ ا( خد ذاؿت دس خ د ا٤ تقج٥ش و٥ و ث٥ ؿخل٣ و

و دس آ "س٢"ـذ ثبؿذ. ا٤ ؿشا٤ظ ثب وبسوشد حشف اضبف ثذؿذ اػت ٥ض )خ د ( تبع ف٥ض٤ى٣ ثشلشاس

12

ابو تبع ف٥ض٤ى٣ وتش اػت. "ثبال٢"اىب تبع ف٥ض٤ى٣ خد داسد بػجت ذاسد. دس كست٣ و دس حشف اضبف

ت قب٣، ا٤ تفب .اىب تبع ف٥ض٤ى٣ سا ٣ دذ. دس ا٤دب ٥ض دس مؾ مغ ثبثت ف ٣ وذ "ثبال٢ "ثبثشا٤

-Protoت٥د اتخبة ٤ه حشف اضبف ـخق استجبعبت خذاب فضب٣٤ سضزاس٢ ؿذ ثب ش قب٢ ػشكح )

scene ثب٤ذ ثتاذ ا٤ تفبت ب سا ـخق ػبصذ . "س٢" "ثبال٢"( ٣ ثبؿذ. تح٥ ب٢ قب٣٤

(2005:32برگرفته از ایوانس و تیلر ) ، "روی"معنی اولیه حروف اضبفه .۲شکل

(2005:32، برگرفته از ایوانس و تیلر ) "ببال "معنی اولیه حروف اضبفه . ۹شکل

دا٤ش ػ٥ب ـب دذ مغ تحشن خغط ضخ٥ ـب دذ مغ ثبثت ؼتذ . ۳ ۲دس ؿى ب٢

خظ مغـ كح فضب٣٤ ث٥ ىب٣ و ث حبػ ف٥ض٤ى٣ ث فا ىب ضد٤ه ث مغ ثبثت دس ؾش شفت ٣ ؿد

سا ث فا اػظ ثش "س٢"دس اص آ دسن ٣ ؿد سا تمؼ٥ ٣ وذ. ثبثشا٤ ب ٣ تا٥ ىب٣ و ث حبػ ف٥ض٤ى٣

استجبع٣ فشم و٥ و دس آ مغ تحشن ث حبػ ف٥ض٤ى٣ ثبالتش دس ف٥ حب ث عس ثبم دس دػتشع مغ ثبثت )

LMاػت و اخبص تفؼ٥ش تبع "س٢"ف اضبف ( اػت . ا٤ فلش دػتشػ٣، ثبصب٤بذ فلش وبسوشد٢ ختق ث حش

"ثبال٢"( ثشا٢ proto scene( سا ث ب خاذ داد. دس مبث، ػشكح )LM( مغ ثبثت )TRث٥ مغ تحشن )

اػظ استجبط فضب٣٤ اػت و دس آ مغ تحشن ث حبػ ف٥ض٤ى٣ ثبالتش ٣ خبسج اص دػتشع مغ ثبثت اػت . فلش

13

( اػت . ت٥د ا٤ LM( مغ ثبثت )TR، فبك ا٢ دس ث٥ مغ تحشن )"ثبال٢"ف ٤بفت ث وبسوشد٢ اختلب

( سا )٣ ضب تبع( ٣ دذ، LM( مغ ثبثت )TRاخبص تبع ث٥ مغ تحشن ) "س٢"اػت و حشف اضبف

اخبص تبع سا ٣ دذ . "ثبال٢"دسحب٣ و حشف اضبف

آزفارهیافت کاربردبنیاد و تهیه محتوی آموزشی -3-3

٤ى٣ اص ؼبئ٣ و دس ت٥ تذ٤ اد دسػ٣ ثشا٢ دس ب٢ آصفب ـبذ ٣ ؿد ا٤ اػت و ثقضب حتا٢

آصؿ٣ وبسثشد ث٥بد ٣ ثبؿذ. ـخل وبسثشدث٥بد ثد اد آصؿ٣ ػغح ؼتشد ا٢ سا اص تىاط اط شفت تب

ثشپب٤ ثشداؿت٣ و صثبـبخت٣ ؿبخت٣ ؼجت ث صثب داسد د٤بي سا ؿب ٣ ؿد. بغس و دس ثبال فت ؿذ، ػغح

. ذ ب٢ )پسحذ، ص٤شچبح( ث٥بد ٣ داذ، قب، ف ػبص٢ وبسثشد صثب دس شوض٤ت لشاسداسذ- آ سا وبسثشد

) ؼتذؾب صثب٣ داؾ ٤ـس ؼجت ث وبسثشد آ لبئث٥بد ا٥ت ص٤بد٢ ث وبسثشد الق٣ -وبسثشد

.(75436151،البوش

ث٥بد ثد ٤ه ػبخت -ثشاػبع ا٤ اك، دس ت٥ذ حت٢ آصؿ٣ ثشا٢ آصؽ دػتس، ـخل وبسثشد

فا دػتس٢ ثب٤ذ سد تخ خذ٢ لشاس٥شد. دسا٤ خلف، ٥ضا ثؼبذ اػتفبد اص ٤ه ػبخت دػتس٢ ثب٤ذ ث

ق٥بس٢ ثشا٢ دبذ ٤ه ػبخت دػتس٢ دس ٤ه دف آصؿ٣)اص خ وتبة ٤ب د٤ش ثؼت ب٢ آصؿ٣( ذؾش

زؿت ػبد " "بض٣ م٣ اػتشاس٢"ث٥بد ثد ـخق ٣ وذ و آ٤ب ػبخت -لشاس٥شد. ثشا٢ ثب، ف وبسثشد

ـخل صثبب دبذ ؿد ٤ب . ٥ ؿ٣ دػتس ثشا٢ غ٥شفبسػ٣ دس ٤ه وتبة آص) دس تػغ( "ث ق٣ آ٤ذ

)ثشا٢ دس "بثبة"، "ال"، "تأثش"، "حفشوشد "، "خغ"، "احتضبس"اػت و ـب ٣ دذ اط ب٣٤ چ

ثب٤ذ سد ب آب خدداس٢ ٣ و٥( روشاص دسا٤دب و دس ثشخ٣ وتبة ب٢ آصفب اػتفبد ؿذ اػت ) ب مذبت٣(

ب٣ د٤بي ب٣٤ و دس وتبة ب٢ آصؿ٣ دبذ ٣ . (2013a,b; 2014) پسحذ، اػتفبد لشاس٥شذ ٤ب

ؿد آمذس سػ٣ اػت و دس صثب فبسػ٣ اشص٢ ٥چ وبسثشد٢ ذاسد. ذف دبذ د٤بي اػتفبد ثالفل آب

صثب آص چشا ثب٤ذ د٤بي ب٣٤ سا تش٤ وذ و دس فبسػ٣ اشص٢ دس خش٤ب فت ٣ ثبؿذ. ـخق ٥ؼت و

دس ت٥ذ حت٢ "اصت ) اصت(، اصؽ، ثشا، ثشات، اػ، اػت"وبسثشد٢ ذاسذ. ص اػتفبد اص صثب فتبس اص خ

ثب٤ذ دس حتا٢ آصؿ٣ ٣ بذ و چ٥ ػبخت ب٢ پشوبسثشد ٢ث٥بد تشد٤ذ-سد تشد٤ذ اػت. ثب س٤ىشد وبسثشد

(. 2013b) . پسحذ، دبذ ؿد

تا٣ حت٢ آصؿ٣ ٥ض ٤ى٣ اص ؼبئ ٣ اػت و ثب٤ذ دس ت٥ذ حت٢ ذ ؾش لشاس٥شد. ـخل وبسثشد

ثال دسع ث٥بد ثد ثش تشت٥ت اسائ اد آصؿ٣ ٥ض تبث٥ش زاساػت. ثشا٢ ثب، ٥ ـخل تق٥٥ ٣ وذ و آ٤ب

)دس٤ى٣ اص وتبة ب٢ آصفب تذس٤غ ؿد ٤ب پغ اص آب "زؿت بتب" ثب٤ذ پ٥ؾ اص دسع "صثب فبسػ٣ آسا٤ؾ و دس"

. پغ اص ا٤ دسع ث وبس سفت اػت(

نظریه استعاره مفهومی و تهیه محتوی آموزشی آزفا -3-4ص خ اػتقبس ثخؾ حبؿ٥ ا٢ وبسثشد صثب٣ ث دس ؿ٥ ب٢ ػت٣ آصؽ صثب د، صثب غ٥شتحت افؾ٣ ا

ؿبخت٣ كست شفت ـب داد و ؿبػ٣صثبؿبس آذ تب وبسوشد٢ ادث٣ داسد. شچذ غبقبت٣ و دس حص

٢ فشا٤ذ اختبة بپز٤ش تفىش ثـشاػتقبس ثخؾ اػبػ٣ تفىش آد٣، اػتذال ف ا سا ؿب ٣ ؿد. ث فجبست٣، اػتقبس

٤ب فلجب٥ت "ANGER"ثؼ٥بس٢ اص فب٥ سصش ب سا ث كست اػتقبس٢ دسن ٣ و٥. ثشا٢ ثب ف اػت. ب

14

سا دسؾش ث٥ش٤ذ. فب٣٥ چ فلجب٥ت خض ا٥ تدشث٥بت اؼب٣ ب ؼتذ. اب ثب ا٤ خد ؿ٥ ٢ ف ػبص٢

. (0002) ا٤اض ش٤، ب ثؼ٥بس اػتقبس٢ اػتآ

خ ث خؽ آذ. -71

افلبث ث س٤خت. -71

و ٣ تاذ ثشا٢ ـب داد افضا٤ؾ ل٥ت ث "up"دس شؽ ػت٣، چ٣ اػتفبد اص حشف اضبف چ

٣ ؿد ٤ب دبذ)ل٥ت بص ثبالسفت اػت( ٤ب اكال دس ثشب آصؿ٣ "The price of gas is up"وبس سد، ثال

ؿبخت٣ ػبخت ؿبػ٣صثبدسكست٣ و دس (.0070)ت٥ش، ا٤ ؿ وبسوشدب٢ حشف اضبف لشاسداد٢ تم٣ ٣ ؿد

دست٥د ـبذ لبفذ ذ اؼب اص لق٥ت ب اػت )ـخل تدشث٥بت "اػت ل٥ت بص ثبال سفت "خالت٣ ؾ٥ش

ذ فد٢ آ شا اػت )ثال لت٣ دس داخ ٥ا٣ آة ٣ ثذذ٢( و ث اػغ آ افضا٤ؾ ٥ضا چ٥ض٢ ثب افضا٤ؾ ثق

افضا٤ؾ پ٥ذا ٣ وذ(. اص آدب و ا٤ د پذ٤ذ ف٥ض٤ى٣ دس تدشث٥بت ب اص خب ٥اس٤ض٤، ٥ضا آة دس حس فد٢

"up"اضبف خبسج ثؼ٥بس ث ؿجبت داسذ، ٤ـسا ا٥ؼ٣ ثشا٢ كحجت دسثبس افضا٤ؾ دس ٥ضا چ٥ض٢ اص حشف

بغس و فت ؿذ، ثشخالف س٤ىشد ػت٣ و وبسثشدب٢ اػتقبس٢ فبكش صثب٣ سا دس ثشب خد ٣ اػتفبد ٣ وذ.

دبذ ٤ب اصؽ وبسثشدب٢ اػتقبس٢ سا تق٤ك ٣ اذاصد، دس س٤ىشد ؿبخت٣ تخ ص٤بد٢ ث وبسثشد اػتقبس٢ اخضا٢

تقبس٢ سا ؾب ذ دسؾش ٣ ٥شد. اص ا٤ س، وبسوشدب٢ اػتقبس٢ ثخؾ ب٢ حبؿ٥ ا٢ صثب٣ ٣ ؿد وبسوشدب٢ اػ

وبسثشدب٢ صثب٣ تم٣ ٣ شدد.ثبثشا٤ دس ت٥ حت٢ دسػ٣ تخ ٤ظ ا٢ ث آصؽ وبسوشدب٢ اػتقبس٢ صثب ٣

ؿد.

ظ پ٥ـشفت(، اص وبسوشدب٢ اػتقبس٢ دس ت٥ حتا٢ ثشا٢ آصفب ٣ تا تبػت ثب ش ػغح ) مذبت٣، تػ

صثب ثش ثشد. وبسوشدب٣٤ اػتقبس٢ و فبسػ٣ صثبب ث عس سصش اص آب اػتفبد ٣ وذ.

٣ ٥ش چ٣ ٣ ٣؟ -72

جب٤ذ دسخب ثض٣. -73

حبؾ شفت ؿذ. -74

چغس٢؟ سث سا٣٤؟ -75

اص خؿحب٣ داؿت پشدس٣ آسد. -00

ؿبغ ثب جد. اشص -07

ثبتالؽ ث فم٥ت دػت پ٥ذا٣ و٣. -00

ثشا٢ دس د٤بي ص٤ش و ثشا٢ ػغح تػظ تبػت اػت دسآ صثب اػتقبس٢ ث وبس سفت اػت سا ٣

آس٤:

سضب: ػال حؼ٥ چغس٢؟

حؼ٥: ػال سضب. چذا حب ذاس. ث٣ حك ا. ت چغس٢؟

؟سضب: خث. چ٣ ؿذ

حؼ٥: حك ا ػشسفت. حبؾ س داس دسع ثخ ا٤ و وبسد٤ ا٢ ثى.

سضب: آب ف٥ذ وال لبع٣ وشد٢. خة پبؿ ث٥ب ثش٤ ث٥ش ٤ دس٢ ثض٥.

حؼ٥: ثبؿ ثزاس ػش٤ـ دؽ ث٥ش ٣ آ.

سضب: ثبؿ پغ ٥ ػبفت د٤ ث٥ب ػشوچ.

15

نتیجه گیری: -4اص س٤ىشدب٢ صثبـبخت٣ ؿبخت٣ دس آصؽ صثب د وبسثشد ص٤بد٢ پ٥ذاوشد اػت. اك ؾش٤بت اػتفبد

ص خ ث وبس سفت اػت. ادس ثشب س٤ض٢ دسػ٣ ت٥، تذ٤ اد دسػ٣ آصؽ صثب د صثبـبػ٣ ؿبخت٣

بد لشاسشفت اػت ٣ تا ث م ؿبخت٣ و دس آصؽ صثب د سد اػتف تش٤ ؾش٤بت صثبـبػ٣

دس ػب٥ب اخ٥ش پظؾ ب٢ ب٢ ؿقبف٣، اػتقبس ف٣، عشحاس ب٢ تل٤ش٢ اؿبس د. ثبخد٢ و

ؿبخت٣ دس صثب فبسػ٣ كست شفت اػت، اب تب٤ح ا٤ پظؾ ب دس آصؽ ا٢ دس حص صثبـبػ٣ اسصذ

لشاسشفت اػت. مب حبضش تالؿ٣ ثد تب ـب دذ چ ٣ خذ٢ اػتفبد فبسػ٣ ث غ٥شفبسػ٣ صثبب سد

تا اص س٥بفتب٢ صثبـبػ٣ ؿبخت٣ دس آصؽ فبسػ٣ ث غ٥شفبسػ٣ صثبب )آصفب( اػتفبد د.

منابع:» حؼ٣ فق ب٣٤چذق ؿبخت٣ تح٥ س٤ىشد٢ ثب ذ ؾب (. چذقب7252٣٤افشاؿ٣، آ.كبت خوذا، ع. )

.15-01فبسػ٣. ادة پظ٣، ؿبس ػ٣ ا. صثب دس« ؿ٥ذ

. ف ؿبخت٣. فل پح.)٤شاػتبس(پسحذ، . ) ص٤شچبح(. صثب ؿبػ٣ ؿبخت٣. دس ن. خشاص٢

.بآصؽ فبسػ٣ مذبت٣ ث غ٥شفبسػ٣ صثبب، وش٢ ا٤ت اػپ٥غ ا٤ذ٤پذت پتفش، آش٤ى (.2014پسحذ، .)

فبسػ٣ غ٥ش ث فبسػ٣ آصؽ) وشد كحجت بست ثش تأو٥ذ ثب فبسػ٣، صثب وبسثشد٢ دػتس (.a0072پسحذ، .،)

.، وش٢ ا٤ت اػپ٥غ ا٤ذ٤پذت پتفش، آش٤ىب(صثبب

(، وش٢ ا٤ت اػپ٥غ 0072آصؽ بست كحجت وشد فبسػ٣ ث غ٥ش فبسػ٣ صثبب،) . (b0072پسحذ، .،)

.ت پتفش، آش٤ىبا٤ذ٤پذ

، تشا.اتـبسات ػت، ٤شاػت د، ب فب٥ : ؾش٤ ؿبػ٣ ؿبخت٣ دسآذ٢ ثش صثب(. 7252ساػخ ذ، . )

. دس صثب فبسػ٣: شؿ٣ ؿبخت٣« ؿذ»فضب٢ قب٣٤ فق (. 7250) .سب آ، .ع،ثشا٣ خسؿ٥ذ، ا.، فب

.711-722. 0خؼتبسب٢ صثب٣. ؽ.

(. ثشسػ٣ حشف اضبف١ ىب٣ دس چبسچة ؿبخت٣: غبق١ سد٢ حشف اضبف١ دس/ 7241)، ف. ٤ػف٣ ساد .فب، ا

.12-22، ػب د، ؿبس ا، كقؿبػ٣د١ صثب صثب. ت٢

. ؿبخت٣ تذ٤ حتا٢ دسػ٣ ثب حس٤ت حشف اضبف ثشا٢ آصؽ صثب فبسػ٣ ثب س٤ىشد٢(. 7205ختبس٢، ؽ. )

پب٤ب ب وبسؿبؼ٣ اسؿذ. داـب اكفب.

دس صثب فبسػ٣. د صثبـبػ٣ "ثب"(. ثشسػ٣ ؿبخت٣ ؿجى قب٣٤ حشف اضبف 7250ختبس٢، ؽ.، سضب٣٤، ح. )

. 32-51. ٤5ؾ ب٢ خشاػب. ؿبس

Achard, M., & Niemeier, S. (Eds.) (2004). Cognitive linguistics, second language

acquisition, and foreign language teaching. Berlin: Mouton de Gruyter.

Brugman, C. (1988). The Story of Over: Polysemy, Semantics and the Structure of the

Lexicon. New York: Garland,

Brugman, C. & Lakoff, G. (1988). Cognitive topology and lexical networks». in S. Small,

G. Cottrell & M. Tannenhaus (eds). Lexical Ambiguity Resolution. (pp.477–507).San

Mateo, CA: Morgan Kaufman

16

Dancygier, B. (1998). Conditionals and prediction. Cambridge, UK: Cambridge University

Press.

Dancygier, B., & Sweetser, E. (2005). Mental Spaces in Grammar: Conditional

Constructions. Cambridge, UK: Cambridge University Press.

Ellis, N.C. & Cardierno, T. (2009). Constructing a second language: Introduction to the

special section. Annual Review of Cognitive linguistics, Special Section: Constructing

a second language, 7,111-139.

Evans, V. & Green, M. (2006). Cognitive linguistics: An introduction. Edinburgh:

Edinburgh University Press.

Evans, V., Bergen, B., & Zinken, J. (2007). The Cognitive linguistics enterprise: An

overview. In V. Evans, B. Bergen, & J. Zinken (Eds.). The cognitive linguistics reader

(pp. 2-36). London: Equinox.

Evans, V., Tyler, A. (2005). Applying Cognitive Linguistics to Pedagogical Grammar: The

English Prepositions of Verticality. Rev. Brasileira de Lingüística Aplicada, v. 5, n. 2.

11-48.

Fauconnier, G., & Turner, M. (2002). The way we think: Conceptual blending and the

mind’s hidden complexities. New York: Basic Books.

Fillmore, C. (1975). An alternative to checklist theories of meaning. BLS 1: 123–131. Jacobsen, N. D. (2012). Applying Cognitive linguistics and Task-supported language

teaching in instruction of English conditional phrases. PhD Dissertation. Georgetown

University.

Johnson, M. (1987). The body in the mind: The bodily basis of meaning, imagination and

reason. Chicago: University of Chicago Press.

Howards, M. (1964). How easy are “easy” words? Journal of Experimental Education 32:

377–82.

Lakoff, G. (1987). Women, Fire, and Dangerous Things: What Categories Reveal about

the Mind. Chicago: University of Chicago Press.

Lakoff, G. & Johnson, M. (1980). Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago

Press.

Lakoff, G. & Thomson, H. (1975). Introduction to cognitive grammar. BLS 1: 295–313.

Langacker, R.W. (2008). Cognitive Grammar: A Basic Introduction. Oxford: Oxford

University Press.

Langacker, R. (1987). Foundations of cognitive grammar. Stanford, CA: Stanford

University Press.

Lennon, P. (1996) Getting „easy‟ verbs wrong at the advanced level. International Review

of Applied Linguistics 34: 23–36.

Lindner, S. (1982). A Lexico-semantic Analysis of English Verb Particle Constructions

with ‘out’ and ‘up’. Doctoral thesis, Linguistics department, University of California,

San Diego (available from UMI Dissertation Services:

www.il.proquest.com/umi/dissertations/).

Morimoto,M. & Loewen,S. (2007). A comparison of the effects of image-schema-based

instruction and translation-based instruction on the acquisition of L2 polysemous

words. Language Teaching Research 11,3, 347–372.

Nation, I.S.P. (2001). Learning vocabulary in another language. Cambridge: Cambridge

University Press.

17

Talmy, L. (2000). Toward a Cognitive Semantics, Vol. I: Concept Structuring System.

Cambridge, MA: MIT Press.

Tyler, A. (2012). Cognitive linguistics and second language learning: Theoretical basics

and experimental evidence. New York: Routledge.

Tyler, A. Mueller, C. & Ho, V. (2011) Applying Cognitive Linguistics to Learning the

Semantics of English Prepositions to, for, and at: An Experimental Investigation.

VIGO International Journal of Applied Linguistics. Special Issue: Language and

Cognition. 181-206.

Tyler, A. & Evans, V. (2004). Applying cognitive linguistics to pedagogical grammar: The

case of over. In M, Achard, & S. Niemeier,(Eds.). Cognitive linguistics, second

language acquisition, and foreign language teaching, New York: Mouton de Gruyter,

257–80.

Tyler, A. & Vyvyan E. (2003). The Semantics of English Prepositions: Spatial Scenes,

Embodied Meaning and Cognition. Cambridge: Cambridge University Press.

Tyler, A. & Vyvyan E. (2001). Reconsidering prepositional polysemy networks: the case

of over, Language, 77, 4, 724–65.

Wei-Lun Lu, L. (2015). A cognitive linguistic approach to teaching Chinese spatial

particles: From contrastive constructional analysis to material design. In K. Masuda,

C. Arnett, A. Labarca (Eds.). Cognitive linguistics and sociocultural Theory. De

Gruyter Mouton.

Zarei, G.R. Darakeh,M. & Daneshkhah,N. (2016). Effect of Using Image-Schemas on

Learning L2 Prepositions and Enhancing Learner Autonomy: A Dynamic System

Theory and Cognitive Linguistics-Inspired Approach. Journal of Research in Applied

Linguistics. 7 (1). 118-137.