PERINGKAT KIMIA, SELULAR DAN TISU ORGANISMA

ATIKAH IZZATI BINTI ZAINOL

NURHANIM BINTI MOHD AZAM

NURSAKINAH BINTI AMATSLAN

KIMIAKombinasi atom untuk membentuk molekul.Molekul bercantum membentuk pelbagai

jenis sel yang menjalankan tugas yang berbeza.

PENGENALAN KEPADA BAHAN KIMIA UTAMA

BADAN

Atom merupakan unit bahan terkecilTerdiri daripada proton, neutron dan elektronContoh atom (elemen yang utama):

i. Oksigen - komponen utama menghasilkan ATPii. Karbon - komponen utama molekul organik

seperti karbohidrat, lipid, protien dan asid nukleik

iii. Hidrogen - komponen utama molekul organik, sebagai ion dan mempengaruhi pH badan

iv. Nitrogen - komponen utama protien dan asid nukleik

ATOM

Atom boleh bergabung ²molekulKombinasi atom daripada pelbagai unsur

sebatian

a) SEBATIAN BUKAN ORGANIKNutrien dan metabolik diklasifikasikan molekul

inorganik - tiada karbon dan hidrogen. Contoh: garam, asid dan alkaliBanyak sebatian inorganik mengalami ionisasi

atau larut dalam air untuk membentuk ion

Molekul (Ikatan/ Sebatian Kimia)

b) SEBATIAN ORGANIKMolekul organik mengaundungi karbon,

hidrogen dan oksigenEmpat jenis molekul organik:

Karbohidrat : monosakarida, disakarida dan polisakarida

LipidProtien : enzim, antibody, kolagenAsid Nukleik

1. KARBOHIDRATSumber tenaga yang paling penting dalam proses metabolikKandungan : karbon, hidrogen dan oksigenTiga kelas utama:

a. Monosakaridab. Disakaridac. Polisakarida

2. LIPIDMolekul yang tidak larut dalam air seperti lemakEmpat kelas utama:

Asid lemak Lemak Steroid Fosfolipid

Trigliserid - tiga molekul asid lemak bercantumKolestrol - hormon steroidFosfolipid - komponen membran sel yang paling banyak

3. PROTIENMelakukan pelbagai fungsi badanJenis protien yang penting:

Protien strukturalProtien pengucupanProtien pengangkutan

Setiap protien bekerja dengan baik pada kombinasi optimal suhu dan pH

4. ASID NUKLEIKMenyimpan dan memproses maklumat pada tahap

molekulDua jenis asid nukleik yang penting:

Asid deoksiribonukeik (DNA)Asid ribonukleik (RNA)

Asid nukleik adalah rantaian nukleotidaSetiap nukleotida mengandungi gula, kumpulan fosfat

dan nitrogenous

c) Sebatian Tenaga Tinggi Sel menyimpan tenaga di dalam bentuk

sebatian tenaga tinggi.Sebatian tenaga tinggi yang paling penting

ialah ATP (adenosine trifosfat).Bila terdapat tenaga, sel membuat ATP

dengan menambah fosfat kepada kumpulan ADP.

Bila tenaga diperlukan, ATP dipecahkan kepada ADP dan fosfat

ATOM

MOLEKUL

STRUKTUR MEMBRANE

NUCLEUS (CONTROL CENTRE)

Fungsi

Nucleus Membrane Mengelilingi Nucleus

Nucleolus Mengandungi RNA (ribonucleic acid) untuk mengeluarkan protein

Chromosomes a) Mengandungi maklumat genetik

b) Mengandungi DNA (deoxyribonucleic acid)

PLASMA MEMBRANE

Mengawal cellular trafficMenjadi tempat laluan bahan-bahan ke dalam

sel

Fungsi

CYTOPLASM

Fungsi

Centrioles a) Terlibat dalam pembahagian selular

b) Menghasilkan microtubules

Cytoskeleton a) Menyokong selb) Membantu pergerakan bahan

ke dalam dan keluar dari sel-sel

Endoplasmic reticulum Berfungsi sebagai sistem pengangkutan sel

Golgi apparatus Kilang pembungkusan protein

Fungsi

Mitochondria a) Menghasilkan tenagab) Mengawal paras air dan

bahan-bahan lain di dalam selc) Mengitar semula dan

mengurai protein, lemak, dan karbohidrat, dan membentuk urea

Ribosomes Miniature 'protein factories'

Lysosome Mengangkut bahan yang tidak dihadam ke sel membran untuk penyingkiran

1. Larutan HipertonikLarutan yang mempunyai kepekatan yang

lebih tinggi daripada larutan lain.Sel dalam larutan ini akan kehilangan air

secara osmosis dan mengecut.Fenomena ini dinamakan krenasi.

KONSEP KEADAAN KESEIMBANGAN

HIPERTONIK

2. Larutan Hipotonik

Larutan yang mempunyai kepekatan yang lebih rendah daripada larutan lain.

Sel yang direndamkan akan dimasuki air secara osmosis dan sel itu akan mengembang dan meletus.

Fenomena ini dinamakan hemolisis.

HIPOTONIK

3. Larutan Isotonik

Larutan yang mempunyai kepekatan yang sama dengan larutan lain.

Sel yang diletakkan di dalam larutan ini tidak akan mengalami apa-apa perubahan.

Tiada kecerunan kepekatan.

ISOTONIK

Semua organisma hidup memerlukan tenaga untuk pergerakan fizikal.

Makanan merupakan sumber utama tenaga.Tenaga tidak boleh dicipta dan dimusnah

tetapi bertukar bentuk.Terdapat 6 bentuk tenaga iaitu bentuk

kimia, mekanikal, haba, cahaya, elektrik dan nuklear.

MEKANISMA PENGELUARAN, PENYIMPANAN DAN PENGGUNAAN TENAGA

Tenaga dihasilkan semasa pemecahan makanan yang dikenali sebagai adenosina trifosfat (ATP) (kompaun kimia) yang disimpan dalam sel-sel otot.

ATP merupakan hasil dari proses respirasi dalaman dan bahan ini akan bergerak ke sel badan yang memerlukan tenaga.

Tenaga diperolehi daripada sebatian organik yang dimakan.

PENGELUARAN

Tenaga dalam badan disimpan dalam bentuk lemak, glukosa dan glikogen.

Glukosa disimpan di dalam darah dan dalam sel-sel badan.

Glukosa adalah bentuk paling asas untuk simpanan tenaga dalam badan.

PENYIMPANAN

Glukosa berlebihan ditukarkan kepada glikogen.

Glikogen disimpan dalam hati untuk menyeimbangkan jumlah glukosa dalam badan. Jika jumlah gula dalam badan menurun, glikogen akan ditukarkan semula kepada glukosa dan begitulah sebaliknya.

Dalam badan terdapat 4 jenis tisuDikenali sebagai tisu alimentari, iaitu :

1. Tisu epitelium (kulit/lapisan organ, tiub,rongga).

2. Tisu otot (menggerakkan tulang-tulang).3. Tisu saraf (alat komunikasi melalui impuls

elektrik)4. Tisu perantara/pengikat/penghubung.

JENIS DAN FUNGSI TISU UTAMA

Tisu Epitelium (simple)

3 jenis:a) Epitelium turus - satu lapisan sel

dan berbentuk bulat- terdapat di perut, usus

b) Epitelium Turus BersiliaIanya menyerupai epitelium turus, hanya dibezakan

dengan bulu-bulu halusTerdapat di rongga hidung.

c) Epitelium LeperTerdapat dua jenis epitelium leper:

Epitelium Leper Biasa - Tisu ini membentuk struktur lapisan salur darah,

salur limfatika, selaput paru-paru, selaput selom dan selaput jantung.

Epitelium Leper Berlapisan -Ianya boleh didapati pada lapisan kulit luar

(epidermis), selaput lapisan di mulut, farinks, kerongkong, faraj dan sesetengah bahagian salur kencing.

Tisu Penghubung (loose)Paling banyak

berbanding tisu-tisu lain pada badan.

Tisu perantara terdiri daripada:i. Tisu fiberii. Tisu areolariii. Tisu adiposiv. Tisu limfatikv. Tisu rawanvi. Tisu tulangvii. Tisu darah

Tisu Otot (smooth)Ada 3 jenis:a) Tisu otot terkawal

Terlekat pada semua rangka tulang di mana pergerakannya boleh dikawal dengan kuasa otak (kemahuan).

Ia terbina daripada sel-sel otot (fiber otot) yang berbentuk silinder.

Terkawal melalui sistem saraf dan penguncupan berubah

b) Tisu otot luar kawalDikenali juga sebagai otot

tanpa jalur atau otot licin.Terdapat di dalam organ

seperti perut, usus, salur darah, pundi kencing, rahim dan lain-lain.

Gerakannya tidak dapat dikawal oleh kemahuan.

Berbentuk bujur telur dan tidak panjang seperti tisu otot terkawal.

Dalam setiap sel terdapat satu nukleus yang terletak di tengah-tengah sel.

c) Tisu otot jantungTerdiri daripada jenis

otot luar kawal.Terdapat hanya di

jantung sahaja.Mempunyai fiber yang

bercabang dan sarkoplasmanya menunjukkan jalur-jalur yang tidak begitu nyata.

Mempunyai kuasa penguncupan berirama, berlaku secara automatik, tanpa pengaliran utusan sarafnya.

Tisu Saraf Tisu saraf terbentuk oleh

neuron. Neuron terdiri daripada:(i) Badan sel; dan(ii) Fiber (gentian)

terbahagi kepada dua iaitu dendrit dan akson.

Sel saraf tidak boleh membiak.

Jika sel tersebut rosak atau musnah, ia tidak dapat diperbaiki.

Pada otak dan saraf tunjang, sel saraf berbentuk jirim kelabu, manakala fiber saraf pula berbentuk jirim putih.

Tisu epitelium- Perlindungan (kulit - menutupi tubuh drpd

mikroorganisma, cegah kehilangan cecair dan kemasukan air)

- Penghasilan bendalir (lap. dlm perut/usus)- Penyerapan (lap. dlm usus).- Pergerakan (bentuk lapisan salur udara).

Fungsi/Sifat Tisu

Tisu otot- Penguncupan (menjadi tebal dan pendek).- Berelastik (boleh diregang)- Lesu (kuncup beberapa kali – asid laktik

terhasil).- Kesegaran otot (sedia untuk menguncup

dengan segera)

Fungsi/Sifat Tisu

Tisu saraf (neuron)- Gerakbalas terhadap rangsang (penggalak)- mengalirkan utusannya melalui fiber neuron

kepada struktur lain.

Fungsi/Sifat Tisu

Tisu Pengikat- Tisu yang terbanyak sekali- Mengikat/menyangga struktur-struktur

dalam badan.- Ianya berbeza mengikut tugas yang

dijalankan, seperti tisu berfiber, tisu kenyal (areolar), tisu penyimpan lemak, tisu limfatika, tisu rawan, tisu tulang dan tisu darah.

Fungsi/Sifat Tisu

Marieb, E.N (2006). Essentials of Human Anatomy and Physiology. 8 th ed. Pearson Benjamin Cummings. USA.

Marieb, E.N (2006). Anatomy and Physiology Coloring Workbook. 8 th ed. Pearson Benjamin Cummings. USA.

Dzulkifli Ismail dan Jamaliyah Ahmad (2004). Sains Sukan Tingkatan 4. KBSM. H.I Holding Sdn. Bhd.Ampang, Selangor.

Pearce, E.V (2005). Anatomi dan Fisiologi untuk Jururawat. Golden Books Centre Sdn. Bhd. Petaling Jaya, Selangor. Kementerian Kesihatan Malaysia (2003). Anatomi dan Fisiologi. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.

SENARAI RUJUKAN