perang rusia jepun jerry

8/10/2019 perang rusia jepun jerry

1/35


2/35

HSE 3023ASIA TIMUR ABAD KE -20P a g e | 2

teknologi baharu supaya dapat menonjolkan kekuatan kedua-dua buah negara. Penulisan ilmiah

ini akan menekankan latar belakang faktor di sebalik peperangan dan kesan yang diterima Jepun

hasil pertembungan yang akhirnya memberi kejayaan kepada Jepun sekali gus menjadi sebuah

kuasa Asia Timur yang digeruni barat dalam bidang pertahanan dan ketenteraan.kuasa Asia

Timur yang digeruni barat dalam bidang pertahanan dan ketenteraan. Semangat dan tahap

nasionalisme dalam kalangan penduduk jepun yang terlampau, telah menjadikan Jepun sebagai

sebuah negara penakluk. China merupakan mangsa pertama kerana yang menjadi negara

taklukan Jepun. Sejak kejayaanya mengalahkan China dalam tahun 1894 sehingga 1895, Jepun

mula menonjolkan dirinya sebagai satu kuasa terunggul di sebelah Timur. Dan selepas kejayaan

ketika Perang China-Jepun, meletus pula Perang Rusia-Jepun pada 1904-1905 yang juga telah

memihak kepada Jepun. Jepun juga telah merampas Korea pada tahun 1910, campur tangan di

Siberia pada 1917 dan pada tahun yang sama tanpa menghiraukan kedaulatan negeri China,

Jepun cuba menduduki wilayah Shantung, menakluki Manchuria pada 1931, menceroboh China

pada 1937 dan akhirnya dengan perasaan angkuh, mereka telah memulakan Perang Pasifik pada

tahun 1941.ii Tambahan pula, pendapat bahawa Jepun merupakan kuasa Asia pertama yang

menewaskan kuasa Barat turut disokong oleh Yoshihisa Tak Matsusaka yang menyatakan

bahawa selepas kemenangan Jepun telah menyebabkan semangat pemerintah Jepun semakin

meningkat untuk meluaskan kuasa dan menyebabkan persepsi pihak Barat terhadap Jepun yang

mengatakan Jepun sebuah negara yang kuat dan tidak dapat ditandingi. Selain itu, Jon

Livingston, Joe Moore dan Felicia Oldfather turut menyokong bahawa Jepun menjadi sebuah

negara yang kuat selepas dapat menewaskan Rusia dan kejayaan Jepun tersebut menjadikannya

sebagai hero baru dalam kuasa dunia yang tidak dapat dinafikan lagi oleh kuasa-kuasa besar

yang lain. Tambahan pula, pendapat ini turut disokong oleh W. G. Beasley yang menyatakan

bahawa kekalahan Rusia telah menyebabkan Jepun menjadi sebuah kuasa Asia yang kuat dan

tidak dapat ditandingi. Justeru itu, kemenangan Jepun yang dapat menewakan kusa Barat iaitu

Rusia membolehkan Jepun semakin disanjungi oleh kuasa-kuasa Barat yang lain. Perkara ini

jelas dapat dilihat apabila tercetusnya peperangan antara Rusia dan Jepun. Oleh itu, terdapat

beberpa faktor yang membawa kepada peperangan tersebut dan menyebabkan berlakunya


3/35


kekalahan Rusia ke atas Jepun serta menyebabkan beberapa kesan terhadap Jepun itu sendiri dan

juga pihak Rusia.

2.0 FAKTOR PERANG RUSIA- JEPUN 1904

Tiada satu sebab yang boleh dianggap sepenuhnya sebagai punca Perang Rusia-Jepun 1904.

Peperangan ini boleh dianggap berlaku sejak awal tahun 1875 lagi, dan perang yang sebenar

hanya tercetus pada tahun 1904. Terdapat banyak faktor yang membawa kepada Perang Rusia

Jepun sama ada dari segi dalaman Jepun sendiri mahupun faktor luar yang mencetuskan

peperangan ini.

2.1 Perkembangan Ketenteraan Jepun

Kejayaan Jepun dalam Perang Rusia- Jepun tidak dapat dinafikan lagi didorong oleh kejayaan

Jepun dalam memperkuatkan ketenteraannya. Bermula dari kejayaan pemulihan kuasa Meiji,

meletusnya perang dengan China 1895 yang menandakan tamatnya Zaman Pemulihan Jepun

serta permulaan zaman baharu bagi Jepuniii. Perkembangnnya berterusan sehinggalah kepada

perluasan kuasa Jepun ke benua Asia dari tahun 1895 sehingga 1945. Menurut Edwin. O.

Reischauer, zaman 45 tahun pemerintahan Meiji hakikatnya adalah merupakan zaman Jepun

belajar, meminjam, dan secara beransur-ansur mengasimilasikan unsur unsur tamadun Barativ

.

Zaman pemerintahan Meiji yang penuh dengan kegemilangan tersebut digelar sebagai Zaman

Victoria Jepun.

Sejak itu, golongan tentera telah mendominasi senario politik Jepun. Mereka bertindak

melakukan pencerobohan keatas Manchuria China, yang akhirnya mengheret Jepun ke kancah

Perang Dunia Kedua. Jepun adalah merupakan sebuah negara yang mempunyai tradisi

ketenteraan yang sangat kuat sehinggakan terdapat juga karya yang mencatatkan bahawa tidak


4/35


ada negara lain yang dapat menandingi Jepun dimana anggota tentera mereka disambut dengan

sanjungan yang cukup tinggi. Lantaran daripada itu dapat dilihat bahawa kerajaan baharu Jepun

dibawah kuasa Meijivsangat memberi keutamaan dalam perkembangan tentera darat dan lautnya

yang bakal mengubah keseluruhan perkembangan negara Jepun kelak. Lantaran itu, kerajaan

Jepun memberikan keutamaan terhadap pembangunan tentera darat dan lautnya.

2.2 Kedatangan Barat Ke Jepun

Awal kurun ke-19, ramai pegawai Amerika dan Eropah yang berulang ke Jepun menghantar

angkatan tentera bagi mempengaruhi Jepun membuka pelabuhannya kepada kapal-kapal asing

namun tidak diperdulikan Edo. Kehadiran orang Eropah yang semakin meningkat terutamanya

selepas kekalahan China dalam Perang Candu mendorong segelintir pelajar yang

berpendididikan ketenteraan barat menggesa kerajaan Jepun meningkatkan sistem

pertahanannya melalui persenjataan dan organisasi Barat. Hanya sekitar tahun 1841 sahaja idea

tersebut dipertimbangkan kembali.

Terdapat juga dalam kalangan mereka yang belajar di Eropah menganjurkan pembukaan

Jepun namun ditentang keras penduduk Jepun. Lantaran itu, Amerika telah bertindak menghantar

angkatan lautnya yang besar memasuki perairan Teluk Jepun dibawah pimpinan Komander

Matthew C. Perry pada Julai 1853vi

bagi menyampaikan surat Presiden Amerika menuntut

pembukaan pelabuhan Jepun. Angkatan Perry kembali semula pada Februari 1854, dan dengan

gertakan daripada meriam kapal-kapal Amerika, Tokugawa terpaksa membuka dua buah

pelabuhannya kepada Amerikavii

. Dengan pembukaan pintu Jepun, dalam masa dua tahun, Edo

terpaksa menandatangani perjanjian membuka pintunya kepada England, Rusia dan Belanda.

Kini Jepun sudah terbuka luas kepada dunia luar dan jelas bakal menerima sistem ketenteraanBarat serta perkembangan sains dan teknologi mereka.

2.3 Pengorganisasian Tentera


5/35


Jepun tahu bahawa untuk muncul sebagai kuasa yang kuat di Rantau Asia, mereka memerlukan

permodenan dan perubahan pertama yang dilakukan adalah pengorganisasian tentera. Maka

timbul keinginan mencipta Jepun moden dengan membangunkan kuasa tentera melalui

pembaharuan dalam aspek ekonomi, sosial dan intelek. Organisasi ketenteraan adalah merupakan

pemula kepada peralihan kuasa Tokugawa kepada Meiji melalui penyerapan organisasiviii

bercorak Barat serta menggaji penasihat asing. Organisasi ketenteraan darat dan laut lantas

menjadi organisasi terbesar dalam masyarakat Jepun dan merangsang pembangunan sistem-

sistem yang lain. Pada 1850, Jepun berhadapan Barat tanpa adanya angkatan darat dan laut yang

kukuh. Pendekatan terbaik untuk menjadikan organisasi tentera sepenuh masa adalah

menggunakan unit samurai dalam tugas pengawalan dan polis.

Ketua Turus Angkatan Tentera yang dahulunya terletak di tangan Menteri Awam telah dijadikan

sebagai badan bebas sekitar tahun 1878. Tiga tahun kemudiannya, setelah lama menggunakan

penasihat orang Perancis dan tambahan kekalahan Perancis di Tangan Prussia, kerajaan Jepun

telah menggantikan mereka dengan penasihat Jerman. Hal ini demikian kerana orang-orang

Jerman telah membuktikan bahawa mereka lebih handal dari orang Perancis ketika Perang

Franco-Prusiaix

di Eropah.

Sejak Jepun menghapuskan dasar Isolasi, perhubungannya dengan kuasa-kuasa Barat adalah

lebih kukuh berbanding sebelumnya. Orang-orang Jepun sentiasa mengawasi perkembangan-

perkembangan dalam bidang sains moden dan teknologi yang dibangunkan oleh orang-orang

Eropah pada ketika itu. Selepas 1868, ramai juruteknik luar yang muncul terdiri daripada orang

Inggeris Britain, Amerika, Perancis, Jerman dan Belandax. Mereka digaji oleh Jepun sebagai

nakhoda, jurutera keretapi dan kapal laut, penasihat keewangan dan undang-undang, pakar

pertanian, guru-guru universiti dan sekolah serta model pelatih tentera darat dan laut. Menjelang

tahun 1875, terdapat sekitar 600 penasihat asing dan jumlah mereka mencecah 3000 orang pada

1890. Semua penasihat diletakkan di bawah pegawai Jepun dan perkhidmatan mereka bakal

ditamatkan setelah Jepun yakin boleh melakukan kerja berkenaan tanpa mereka lagi.

.


6/35


2.4 Penubuhan Akademi Ketenteraan

Kejayaan Jepun dalam perang Russia Jepun juga dibantu oleh Dasar reformasi 1867 yang

dibentuk telah mendorong pembukaan akademi latihan bagi tentera di Edo yang dianggotai oleh

pegawai tentera Perancis. Bakufu juga menggunakan nasihat teknikal dari Perancis dalam

pembinaan foundari besi dan limbungan kapal. Ramai pelatih Perancis dilahirkan daripada

institut latihan ketenteraan yang ditubuhkan di Edo itu. Beberapa domain pula telah meneruskan

pengimportan senjata, sebagai contohnya pengimportan beberapa ribu senapang jarum dari

Jerman pada 1870 yang diiringi oleh pegawai Jerman bagi mengajar cara penggunanya.

Kebanyakkan sekolah utama juga diperluaskan untuk mempelajari ketenteraan Barat. Sebagai

orang baharu, satu penyelarasan dan kawalan telah ditubuhkan termasuk kakitangan Am, jemaah

nazir untuk menyelia dan menyeragamkan pendidikan dan latihan tentera seperti yang

dilaporkan seperti Staf Jeneral terus kepada Maharajaxi

. Model-model utama untuk perubahan ini

telah diambil dari Jerman. Tentera Perancis menekankan peranan sekolah tentera, kepentingan

semangat dan nasionalisme.

Pada 1870, penentuan beberapa buah sekolah bagi melatih tentera darat dan laut dibuat

berasaskan nasihat tentera asing namun bersandar sepenuhnya kepada pengetahuan dan

pengalaman daripada pelajar senior yang lebih awal atau mereka yang baharu pulang dari belajar

di luar negara. Sekolah latihan tentera dibawah rejim baru yang pertama ditubuhkan di Kyoto

pada 1868 dengan kokurikulumnya adalah berorientasikan kajian Barat namun ianya

dikendalikan oleh pihak Jepun. Menjelang 1871, kerajaan Meiji memutuskan mengembalikan

dasar lamanya dan membawa seramai 16 pegawai Perancis ke Jepun pada 1872. Perancis akan

menyediakan kakitangan teras kelas pertama di Akademi tentera (Shikan Gakko). Sekolah

tentera laut Meiji pertama ditubuhkan pada 1869 di Yokohama dan Jepun telah mengupah tenaga

pengajar dari British. Kurang daripada separuh dari 450 000 samurai yang menganggur telah

dimasukkan kedalam angkatan tentera yang baharu dan tentera laut berasaskan model barat.

Bilangan mereka melebihi kekuatan tentera sebenar yang dikuasai oleh jepunxii.

2.5 Sistem Kerahan


7/35


Pertambahan jumlah tentera serta semangat tentera yang kuat hasil daripada pelaksanaan sistem

keras mendorong kejayaan Jepun dalam perang mereka. Pengumuman yang dibuat lewat 1872

dan Perintah Kerahan 1873 telah diktiraf Tentera darat dan laut secara berterusan menerima

sukarelawan samurai. Bilangan penduduk yang dikerahkan pula adalah sedikit sahaja sekitar 3

peratus daripada kesesuaian umur lelaki untuk berkhidmat dalam tentera pada 1870. Dalam

perintah pengerahan tersebut, terdapat pengecualian bagi perkhidmatan iaitu seseorang lelaki

yang menjadi ketua keluarga, orang yang mewarisi ladang dan perniagaan keluarga. Selepas

pengembalian, kerajaan telah mengambil langkah-langkah permulaan ke arah pembentukan satu

angkatan tentera yang moden bagi menandakan komitmen kerajaan Jepun membina negara

bangsa moden mengikut model barat apabila peruntukan Undang-undang Kerahan yang pertama

telah diluluskan pada awal tahun 1872.

Melalui undang-undang ini, kerajaan mampu untuk memiliki satu kuasa angkatan tentera tetap

seramai 240 00 orang anggota yang kemudiannya terus meningkat hampir setengah juta

jumlahnya. Mengikut Yamagata, orang Jepun sama ada dari golongan tentera mahupun tidak,

berasal daripada darah yang sama dan apabila tertakluk dengan tata tertib tentera maka mereka

pasti tidak akan gagal menjadi askar-askar. Sebelum pengenalan undang-undang itu sendiri,

dapat dilihat disebabkan status samurai yang tinggi dan penting dalam masyarakat feudal Jepun

maka ianya agak sukar dihapuskan. Menyedarinya, Choshuxiii

mencari jalan bagi melucutkan

taraf samurai dalam kasta hulubalang dengan memperkenalkan perkhidmatan tentera negara

yang seterusnya menjurus kepada Undang-Undang Kerahan.

Perlu diketahui juga, dalam proses pertama pembaharuan, Meiji bertindak pada mulanya dengan

menghapuskan penggunaan senjata-senjata kuno. Dengan ini juga, golongan samurai yang

selama ini mewarisi jawatan kepahlawanan secara turun temurun telah dihapuskan. Hal ini

termasuklah melarang rakyatnya daripada membawa senjata terutamanya pedang kecuali tentera

dan polis. Terdapat kira-kira setengah juta samurai semasa sistem feudal telah dihapuskan.

Golongan samurai ini seterusnya telah menceburkan diri mereka dalam kegiatan perdagangan

dan perindustrian baharu di Jepunxiv

.


8/35


9/35


untuk berperang di peringkat ini, Rusia tidak pernah dilupakan oleh Jepun yang mahu

mengambil peluang untuk pemulihan pada masa yang sesuai. Antara kepentingan Pulau Sakhalin

ialah menambahkan lagi pasaran bagi barangan keluaran Jepun.

2.7 Kepentingan Manchuria

Manchuria terletak di atas garisan lintang 39-53 30 Utara. Iklimnya sangat sejuk pada musim

dingin dan sangat panas pada musim panas. Kebanyakan kawasan tersebut mengeluarkan hasil

tanaman seperti kacang, sekoi, kaolin dan gandum. Pada asalnya, Rusia ingin memajukan daerah

Siberia Timor yang lebih mundur daripada Manchuria, namun oleh kerana Manchuria

mempunyai hasil kayu kayan dan galian seperti arang batu, besi dan emas menyebabkan Rusia

memilih Manchuria yang difikirkan dapat menjadi asas untuk pekan baru dan perusahaan Rusia

ingin mengembangkan ekonominya ke Manchuria.

Rusia perlu melanjutkan landasan kereta apinya ke Manchuria. Rusia membina landasan keretapi

Trans-Siberia di Manchuria. Projek kereta apiTrans-Siberia telah dilancarkan pada tahun 1981.

Dari tahun 1891 hingga tahun 1916, Rusia membina landasan kereta api Trans-Siberian.

Sehingga landasan kereta api itu siap pada 1916, Rusia percaya landasan Trans-Manchuria dapat

menghubungkan Eropah dan Asia Rusia. Landasan kereta api dikenali sebagai Chinese Eastern

Railway (CER) yang mempunyai laluan sepanjang 1782 batu yang menghubungkan China

dengan Vladivostok dan kawasan selatan ke Port Arthur. Chinese Eastern Railways (CER) ini

mula beroperasi pada 1889. Perluasan Empayar Rusia merupakan faktor utama yang

menyebabkan Rusia ingin membina Chinese Eastern Railway. Rusia telah lama berminat di Asia

Timur sebagai nama yang dicadangkan iaitu Vladivostok yang merupakan pelabuhan yang

terpenting Rusia yang boleh diterjemahkan kepada Ruler of the Eastxvi

.

Rusia memerlukan Manchuria untuk tujuan politik terutama dari aspek ketenteraanxvii

. Hal ini

dapat dilihat yang mana Rusia sangat memerlukan Manchuria untuk mendapatkan pangkalan

tentera laut bagi menggantikan pelabuhan Vladivostok yang berada di Timur jauh. Rusia

berminat untuk mendapatkan sebuah pelabuhan yang tidak terpengaruh dengan cuaca iklim atau

pelabuhan yang tidak membeku pada musim sejuk (ice-free). Kuasa Eropah bersaing untuk


10/35


mendapatkan kepentingan yang sebanyak mungkin di Timur. Rusia dari segi geografi dan

sejarahnya, tidak tercabar dengan kuasa-kuasa lain kerana telah meluaskan pengaruhnya di

Timur selama 500 tahun.

Perluasan kuasa ke Manchuria merupakan fasa yang terbaru dalam menjelajah di Asia Timur.

Kepentingan ekonomi merupakan faktor yang lain yang menyebabkan Rusia ingin meluaskan

pengaruhnya. Menteri Peperangan iaitu Jeneral Aleksei Nikolaevich Kuropatkin menulis pada

tahun 1900 bahawa apabila Rusia mempunyai kuasa landasan kereta api antara Laut Baltik dan

Lautan Pasifik dan apabila Rusia mendapatkan Bosporus di Lautan India dan Lautan Pasifik,

kemudian Rusia banyak sekali bekalan sumber semula jadi akan menyebabkan semua kuasa

dunia akan mengagumkan persaingan ekonomi. Tsar Nicholas II juga percaya akan Russian

East Asia akan dapat membiaya diri sendiri.

Keselamatan negara merupakan faktor ketiga dan merupakan faktor segera dari kaca mata

pemimpin Rusia. Dalam tempoh waktu dari Perang China-Jepun Pertama (1894-1895)

bersambung sehingga Perang Rusia-Jepun (1904-1905), landasan kereta api Rusia berkembang

di Asia Timur boleh dilihat sebagai dasar asingnya. Pembinaan landasan kereta api di Asia

Timur merupakan reaksi kepada keperluan keselamatan negara Rusia. Pada 1881, China

memaksa Rusia untuk berundur dari kawasan yang didudukinya sejak 1871 sehingga

penentangan besar-besaran China Muslim yang berada di Xinjiang (Sinkiang) dari tahun 1862

hingga tahun 1978. China cuba untuk menghentikan penentangan ini dan menduduki kawasan ini

yang merupakan kawasan Rusia. Oleh kerana masalah kewangan disebakan oleh Perang Rusia-

Turki (1877-1878), Rusia menghentikan Persetiaan Livadia 1879 dengan memberi wilayah ini,

untuk menandatangani Persetiaan St. Peterburg 1881xviii

.

Manchuria pada dasarnya di perintah oleh China secara langsung. Bukan hanya Jepun yang risau

akan kemaraan Rusia ke atas Manchuria, namun kuasa-kuasa Barat yang lain seperti Amerika

Syarikat dan British juga bimbang akan perluasan kuasa Rusia di atas dasar-dasar dan usahayang dilakukan Rusia di Manchuria. Manchuria dilihat sebagai pembekal dan perhubungan yang

lebih baik kedudukannya di Siberia Timur. Manakala negara Jepun pula amat berminat terhadap


11/35


Manchuria yang kaya dengan sumber asli seperti arang batu dan besixix

. Walaupun iklimnya

keterlaluan, tetapi kebanyakan dari kawasan itu banyak mengeluarkan hasil.

2.8 Campur Tangan Tiga Kuasa Iaitu Rusia, Perancis Dan Jerman, 1895

Pada 23 April 1895, Jerman, Rusia dan Perancis menuntut supaya kerajaan Jepun membatalkan

pemilikannya terhadap Semenanjung Lioutung dengan alasan keamanan di Timur Jauh.

Campur tangan tiga kuasa iaitu Rusia, Jerman dan Perancis mengenai Lioatung menaikkan

kemarahan Jepun. Oleh kerana menganggap China lemah lebih daripada yang disangkakan

menyebabkan campur tangan kuasa Perancis, Jerman dan Rusia yang kononnya inginkan

pembayaran pampasan untuk melindungi China menentang Jepun untuk mengambil alih Jepun

yang telah mendesak China namun telah ditolak oleh China. Kemenangan Jepun, dalam

peperangan dengan China pada tahun 1895xx

, menyebabkan Jepun menjadi kuasa yang hebat dan

agung di Asia. Oleh itu, Jepun dapat bertapak di China dengan mudah selepas China kalah

kepada Jepun dalam Perang China-Jepun. Namun begitu, Rusia dilihat kerap ingin menguasai

kawasan di China. Boleh dikatakan bahawa Rusia yang menimbulkan rasa cemas di Jepun.

Sesetengah kawasan pelabuhan dibuka untuk syarikat asing. Wilayah sempadan bagi Perancis

dan Rusia di kawasan utara ke selatan serta Jerman di Shantung. Selain itu juga boleh dilihat,

Perancis dan Jerman kerap memberi bantuan kewangan kepada China yang dilihat seperti ingin

membantu China untuk memodenkan dan pembaharuan di China. Pada tahun 1895 hingga tahun

1900 dikatakan mempunyai kata sepakat bagi kuasa-kuasa ini. Terdapat tiga ciri iaitu yang

pertama, perolehan kereta api istimewa dan konsesi perlombongan di wilayah China, kedua

kawasan pajakan termasuklah pusat operasi kapal laut yang mana kepentingan mereka dapat

dilindungi dan perjanjian dengan China akan memastikan kawasan mereka tidak dicerobohi

kuasa-kuasa lain. Kawasan di China seperti sudah tersusun untuk kuasa Barat bertapak seperti

kemasukan Perancis ke wilayah Yunnan, Kwangsi dan Kwangtung pada tahun 1895-1896,

Jerman di Shantung pada tahun 1897-1898 manakala Rusia pula di Manchuria pada tarikh yang

berbeza di antara tahun 1896 hingga tahun 1898.


12/35


2.9 Rusia Berminat Ke Atas China

Pada tahun 1896, China telah menandatangani perjanjian sulit dengan Rusia yang berkaitan

dengan melindungi China dari kemaraan Jepun. China membayar pampasan kepada Rusia untuk

campur tangan dalam Perjanjian Shimonoseki bagi pihak China termasuk pajakan bagi kawasan

Port Athur dan Dairen yang bersebelahan dengan Semenanjung Shantung dan Liaotung. Rusia

menganggap tindakannya adalah kerana serangan dan ancaman Jepun ke arah keamanan di

China. Peranan Rusia lebih menonjol dalam keselamatan di China tetapi dengan syarat

menyediakan kestabilan di area tersebut. Fobia terhadap Rusia di kalangan orang Jepun yang

dikenali sebagai Russophobia berfokuskan kepada hubungan Sino-Rusia yang merujuk kepada

hubungan China dan Rusiaxxi

. Di Jepun, telah tersebar luas mengenai China telah menjadi

boneka kepada Rusia.

2.1.1 Rusia Ingin Menduduki Korea

Semasa Perang Sino-Japanese, Korea telah berada di bawah perlindungan tentera Jepun melalui

persetiaan yang ditandatangani di Seoul pada 26 Ogos 1894. Walaupun kemerdekaan telah

diakui melalui Perjanjian Shimonoseki, Jepun mendapat pengaruh dan perhatian yang utama

selepas peperangan. Pada tahun 1895, permaisuri Korea telah dibunuh dan dikatakan

kementerian Jepun menjadi dalang di sebalik kematiannya. Menurut Peter Duus, Miura

merupakan seorang yang fanatik dengan aktivis kepada Jepun mengambil inisiatif sendiri dengan

merancang pembunuhan Permaisuri Min yang di sangkakan merupakan orang yang menjadi

ketua kepada puak anti-Jepun.

Pada awal tahun 1896, tentera laut Rusia telah singgah di Chemulpo (Inchon) dan Raja Korea

telah berlindung di kementerian Rusia. Rusia sekarang menumpukan perhatian ke atas Korea dan

Rusia mendapat hak istimewa di China dan Korea. Hal ini secara tidak langsung menyebabkan


13/35


kemaraan Jepun kerana Jepun terasa terancam. Rusia dan Jepun berminat untuk mendapatkan

Korea. Dari segi kekuatan, Rusia mengatur secara terperinci protokol baru dengan Jepun

berkaitan dengan Semenanjung Koreaxxii

. Protokol ini memaksa Jepun untuk melepaskan

dominasi kepentingan politik dan ketenteraan ke atas Korea.

Perjanjian Nishi-Rosen yang ditandatangani pada 25 April 1989 adalah untuk meminta Jepun

dan Rusia sama-sama untuk menahan diri supaya tidak campur tangan dalam urusan Korea dan

berunding sesama sendiri sebelum melantik tentera atau penasihat kewangan, termasuklah Rusia

berjanji tidak akan menghalang pembangunan Jepun, pengaruh Jepun dan kepentingan ekonomi

di Rusia. Hal ini bermakna idea Inoue pada Julai 1895 untuk membentuk pengaruh Jepun di

Korea akhirnya dapat dijalankan. Hal ini dapat dilihat dalam perbankan, Jepun akhirnya dapat

menonjolkan dirinya dan mendapat kelebihan yang besar. Bank Shibusawa Eiichis Dai Ichi

mempunyai kepentingan dalam kewangan perdagangan Jepun dengan Korea setelah membuka

cawangan baru di Pusan pada tahun 1878xxiii

.

Kekurangan kekuatan dalam ketenteraan dan politik menyebabkan Jepun mengelakkan diri dari

sebarang konfrontasi dengan Rusia. Jepun menganggap protokol ini sebagai lampu hijau bagi

dirinya untuk terlibat dengan perkembangan komersial perniagaan di Korea. Pada tahun 1900,

perdagangan Jepun-Korea dan jumlah orang Jepun yang menetap di Korea semakin meningkat.

Jepun memperoleh hak dalam pembinaan landasan kereta api bagi landasan Seoul-Inchon dan

Seoul-Fusan. Konsortium bagi kepentingan perniagaan Jepun terjamin untuk membina laluan

kereta api yang menghubungkan Seoul dengan bandar utama iaitu Pusan dan Inchon dan

Kementerian Jepun berusaha untuk mengatur pinjaman-pinjaman dari bank Jepun untuk melabur

kewangan dalam kerajaan Korea.

Kepentingan landasan kereta api merupakan salah satu kepentingan Jepun di Korea. Hal ini

boleh dilihat dalam salah satu artikel di dalam majalah Tokyo iaitu Taiyo menyatakan bahawa

pada Julai 1899, makna memperluas wilayah tanpa menggunakan askar-askar ialah polisilandasan kereta api. Jepun telah mengambil alih konsesi landasan kereta api dari kerajaan Korea

bagi landasan Seoul-Pusan dan Seoul-Inchon (Chemulpo). Namun begitu, konsesi bagi Seoul-

Inchon telah diserahkan kepada Amerika. Oleh kerana kesukaran untuk membangunkan modal,


14/35


oleh itu kerajaan Jepun menjual kepentingannya pada tahun1897 kepada sindiket persendirian

Jepun yang diketuai oleh Shibusawa dalam empat Syarikat Zaibatsuxxiv

(Mitsui, Mitsubishi,

Yasuda dan Okura).

Dari segi strategik Korea menjadi sebuah pusat yang penting bagi pertahanan Jepun dan juga

menjadi batu loncatan bagi Jepun untuk meluaskan pengaruhnya di Asia Timur pada masa

hadapan. Pada tahun 1890, Yagamata Aritomo Perdana Menteri Jepun ketika itu memberi

pandangan beliau mengenai memorandum polisi luarnya bahawa ia merupakan prinsip asas yang

mana untuk mengekalkan kedaulatan Jepun, Korea diperlukan untuk melindung Pulau Jepun.

Jepun telah mendirikan banyak pengkalan tentera darat, laut dan udara serta telah membina

landasan-landasan keretapi dan jalan raya dengan tujuan memenuhi keperluan ketenteraannya.

Selain itu juga, Jepun dan Korea juga telah meletakkan askarnya dalam jumlah yang kecil di

beberapa bahagian Korea untuk tujuan ketenteraan. Dengan perjanjian tempatan antara Jepun

dan Korea pada tahun 1896xxv

, Jepun mempunyai kepentingan untuk meletakkan askarnya dalam

jumlah yang kecil di Seoul, Pusan dan Wonsan agar dapat membentuk telegraf ketenteraan jika

ada-ada kecemasan dan maklumat yang ingin disampaikan.

2.1.2 Persetiaan Anglo-Japanese 1902

Pada tahun 1900, Jepun cuba mencari rakan sekutu untuk menguatkan kedudukannya di Timur.

Kemaraan Rusia di Timur menyebabkan Jepun mula terasa tergugat dan mula mencari jalan

bagaimana untuk menghalang kemaraan Rusia. Kemaraan Rusia di Timur menyebabkan Perdana

Menteri Jepun iaitu Taro Katsura yakin bahawa Rusia tidak akan berhenti untuk menghuni

Manchuria. Percaya kepada teori mendominasi domino theory di Timur, Taro Katsura

mengatakan bahawa Rusia akan dan pasti memperluaskan pengaruhnya ke Korea dan tidak

akan berhenti sehingga tiada ruang lagi untuk kita. Bagi Jepun, isu Korea berkaitan dengan soal

hidup dan mati. Oleh itu, Jepun memerlukan rakan sekutu bagi menguatkan dirinya.

British berminat untuk menguasai China adalah kerana faktor ekonomi untuk mendapatkan

keuntungan dan bukanlah untuk menguasai Korea. Oleh itu, bagi Jepun, Britain adalah negara


15/35


yang sesuai untuk dijadikan sekutu. Kekalahan China dalam Perang China-Jepun 1894-1895

telah mengakibatkan dua masalah kepada England yang mana ia mencabar kedaulatan British di

China dan membawa masalah kepada England untuk berhadapan dengan masalah untuk

menyelesaikan polisinya dalam proses pemecahan Chinaxxvi

. British pula mula bimbang akan

kemaraan Rusia di China kerana kepentingan ekonominya. Ditambah pula persetiaan di antara

Perancis dan Rusia yang mana mereka akan bersatu untuk menentang Britain jika berlaku apa-

apa. Persetiaan antara Rusia dan Perancis juga membimbangkan Jepun jika berlaku konflik

ketenteraan antara Jepun dan Rusia. Oleh sebab kepentingan perdagangan British di China,

British risau akan pemecahan China dan kemaraan Rusia di Timur akan mengganggu gugat

kepentingan British. Oleh itu, Britain memerlukan sekutu untuk mengatasi masalah ini.

Persetiaan yang dipersetujui antara Jepun dengan kuasa Eropah ini membentuk keyakinan diri

dalam kalangan masyarakat Jepunxxvii.

Persetiaan di antara Britain dan Jepun ditandatangani di London pada 30 Januari 1902, yang

diwakili oleh Hayashi untuk Jepun dan Lansdowne bagi Great Britain. Persetiaan Anglo-

Japanese 1902 dikatakan merupakan peristiwa romantik dalam sejarah dunia yang mana ia

merupakan kesatuan pertama di antara Timur dan Barat, pengesahan pertama Kesatuan Asia

berkebolehan memberikan bantuan kepada kuasa yang terkenal di Barat. Hal ini adalah kerana

tidak pernah ada kuasa di Asia yang bersekutu dengan Barat. Perkara yang penting dalam

persetiaan ini ialah yang pertama England dan Jepun akan membantu satu sama lain di dalam kes

peperangan dengan China dan Korea, kedua persetiaan ini mengakui kepentingan istimewa Great

Britain di China dan Jepun di Korea, bila-bila masa England dan Jepun merasakan kepentingan

mereka terancam dan ketiga kedua-dua negara ini akan berkomunikasi sepenuhnya dan secara

terus-terang.

Persetiaan ini memberi kekuatan diplomatik perluasan kepentingan Jepun di Korea. Hal ini

disokong oleh Taylor yang mana, Persetiaan Anglo-Japanese ditandatangani pada 30 Januari

1902, memberi Jepun peluang dalam kepentingan istimewa mereka di Korea. Persetiaan ini

ditandatangani untuk mengekalkan kebebasan dan integriti wilayah di China dan Korea dalam

masa yang sama untuk melindungi peluang yang sama di China dan Korea dalam perdagangan


16/35


dan industri bagi semua bangsa. Persetiaan Anglo-Japanese merupakan penanda awal kepada

imperialism Jepun di Korea. Selain itu, akibat tekanan daripada Perancis, Jerman dan Rusia ke

atas Jepun menyebabkan Jepun membuat persetiaan dengan England pada tahun 1902 untuk

menguatkan kedudukan mereka. Hal ini di sokong oleh Peter Duus yang mana kesan dari

persetiaan ini akan memberi amaran kepada sekutu Rusia jika Rusia berperang dengan

Jepunxxviii

.

Rusia dan Jepun juga dilihat sibuk untuk melakukan pembalakan di Sungai Yalu. Jepun

menentang tindakan Rusia kerana telah melanggar Persetiaan Anglo-Japanese. Oleh sebab yang

kecil ini, tentera Rusia dan Jepun melakukan serangan dan menyebabkan beberapa orang tentera

Rusia mati. Rusia tersinggung dengan peristiwa ini dan menghantar tentera-tenteranya ke Korea

untuk menghukum Jepun. Jepun bersungguh-sungguh untuk melawan namun Rusia tidak

memberi perhatian kepadanya. Oleh itu, Jepun telah mengisytiharkan perang menentang Rusia

pada 5 Februari 1904. Sesetengah tokoh berpendapat bahawa punca yang mencetuskan perang

Rusia-Jepun adalah kerana keadaan Jepun yang yakin akan kekuatannya.

3.0 KRONOLOGI PERANG RUSIA- JEPUN 1904

Peristiwa perang Rusia-Jepun merupakan peristiwa yang membuktikan bahawa Jepun

merupakan sebuah negara Asia pertama yang mampu mengalahkan kuasa Barat. Jepun berjaya

mendapatkan Manchuria, setengah Pulau Sakhalin dan Korea. Pada mulanya, Manchuria

merupakan kepentingan utama Rusia manakala Korea sangat penting bagi Jepun. Kepentingan

Manchuria bagi Jepun pada mulanya tidak mempunyai kepentingan. Namun setelah menemui

sumber ekonomi dan sebagai kawasan jajahan bagi menempatkan penduduknya yang

bersebelahan dengan negaranya, ia menjadi kepentingan ekonomi yang penting bagi Jepunxxix

.

Pergelutan antara Rusia dan Jepun ini bermula sebaik sahaja Persetiaan Shimonosekiditandatangani. Perjanjian Shimonoseki ditandatangani pada 17 April 1895 dimana penyerahan

Farmosa, Kepulauan Pescadores dan Semenanjung Liotung termasuklah Port Athur kepada

Jepun. Jepun menyedari bahawa mereka terpaksa berkongsi kedudukan bersama Rusia di Korea.


17/35


18/35


telah memberinya kepada Rusia bagi memperbaharui kedudukannya. Pada mulanya, cadangan

perundingan datangnya dari Jerman, bukannya dari Jepun dan Great Britain bagi mengadakan

ikatan antara tiga kuasa. Perikatan ini telah bekerjasama dengan membuat persetujuan dalam

tahun 1900 untuk mengekalkan keadaan yang sedia ada di negeri China. Bagi Jepun, dengan

mengadakan ikatan dengan salah sebuah Negara Barat yang terkuat, ia merupakan tanda kepada

suatu kemajuan besar dalam pembangunan Jepun sebagai sebuah kuasa Asia. Ia juga

menandakan Jepun mempunyai kedudukan yang tinggi dalam Lembaga Majlis Asia.

Sejak tertubuhnya Perjanjian Anglo-Jepun dengan bantuan ketenteraan daripada Britain, Jepun

boleh berurusan dengan isu- isu yang dibangkitkan berkenaan dengan pendudukan Rusia di

Manchuria tanpa risau dengan campur tangan dari pihak Tiga Intervensi . Pada tahun 1902 dan

1903, ia merupakan pengunduran tentera Rusia dari Manchuria dan Korea. Pada mulanya, ia

berjaya. Namun bagi kali kedua tidak pada semuanya berjaya dilakukan. Pada akhir tahun 1903,

keputusan yang diambil ialah peperangan. Jepun merasakan bahawa impian untuk menguasai

seluruh Asia terhalang apabila Rusia mara ke Manchuria dan Korea. Jepun ingin menjadikan

kawasan ini sebahagian daripada kawasan jajahannya. Ini kerana Manchuria merupakan sumber

ekonomi bagi Jepun manakala jika Rusia menguasai Manchuria, Rusia akan turut campurtangan

dalam Korea. Jadi Jepun merasakan bahawa peperangan adalah jalan yang memang sesuai untuk

menyelesaikan masalah ini. Rusia tidak terburu-buru memberikan respon kepada cadangan

Jepun. Apa yang terkandung cadangan itu bukanlah perkara yang baru. Pada 6 Februari 1904,

tentera Rusia telah mendahului dengan menyerang Sungai Yalu untuk memasuki Korea. Pada

masa itu juga, Jepun telah berlayar daripada Pengkalan Angkatan Laut Sasebo menuju ke

Cemulpo. Pada 8 Februari 1904, angkatan tentera laut Rusia menyerang Pelabuhan Arthur dan ia

dikepung. Pada masa itu juga tentera Jepun dikerahkan ke Incheon, korea. Dua hari kemudian,

jepun mengisytiharkan perang.xxxii

Perang diisytiharkan pada 10 Februari, tetapi persengketaan sudah pun bermula dua hari lebih

awal. Peperangan bermula di Korea dan di sepanjang pantai menuju ke Liaotung. Pada bulan

April kemenangan tentera laut di luar Port Arthur membolehkan Jepun mengawal seluruh laut

yang diperlukan bagi menggerakkan bala tenteranya sekaligus membolehkan sekumpulan tentera


19/35


20/35


Jepun ini. Antara kesannya ialah perluasan kuasa Jepun di Pulau Sakhalin, menyemarakkan

semangat nasionalisme bukan sahaja dalam kalangan rakyat Jepun sendiri malah penduduk di

Asia Tenggara serta kesan dalam aspek ekonomi di Jepun.

4.1

POLITIK

4.1.1 Jepun Menjalankan Dasar Imperialisme

Permodenan Jepun yang bermula selepas pemerintahan Maharaja Meiji telah memacu negara

itu ke era penuh kegemilangan. Politik dan ekonomi tradisional Jepun telah diganti dengan

sistem pentadbiran dan ekonomi gaya Barat. Secara tidak langsung, permodenan Jepun berjaya

mengelakkan daripada menjadi mangsa penjajahan Barat. Sebaik sahaja berjaya memansuhkan

perjanjian berat sebelah (unequal treaty) yang dibuat dengan Barat pada era Tokugawa dahulu,

Jepun mula melancarkan dasar luar yang lebih agresif di Asia Timur, terutamanya terhadap

negara China. Peningkatan minat kuasa Barat meluaskan cengkaman masing-masing di China

setelah negara itu kalah kepada Jepun dalam perang pada tahun 1894 dan juga mendesak Jepun

untuk terlibat sama dalam perlumbaan membuka kawasan pengaruh di negara yang sangat

berpotensi dalam melengkapi keperluan industrinya.xxxv

Kejayaan Jepun telah mengubah tindakan mereka menjadi sebuah negara penakluk. Faktor-

faktor ekonomi, semangat nasionalisme yang melampau dan tekanan politik serta tentera

menyebabkan Jepun menyertai kuasa-kuasa Barat menjadi negara penakluk. Mangsa pertama

Jepun ialah negara China. Peristiwa pembunuhan seramai 54 orang nelayan Kepulauan Ryukyu

di Taiwan pada tahun 1874 menjadi alasan bagi Jepun untuk menuntut Kepulauan Ryukyu dan

ganti rugi. Negara China terpaksa melayani tuntutan Jepun itu.xxxvi

Pada tahun 1894 sehingga

1895, berlaku siri peperangan antara China dan Jepun yang dikenali Perang China-Jepun. Jepunberjaya mengalahkan China sehingga menyebabkan China terpaksa menerima syarat-syarat

yang dikenakan oleh Jepun. Pada 17 April 1895, Perjanjian Shimonoseki ditandatangani oleh

kedua-dua pihak. Perjanjian tersebut memberi hak kepada Jepun ke atas Taiwan, Kepulauan


21/35


Pescadores dan Semenanjung Liaotung. Namun, Semenanjung Liaotung dikembalikan semula

kepada Negara China akibat bantahan daripada Jerman, Rusia dan Perancis.

Seterusnya, Jepun melihat Korea sebagai kawasan strategik dan mempunyai kepentingan

ekonomi. Jepun menganggap Korea merupakan sebuah kawasan yang boleh melindungi

negaranya kerana Korea boleh digunakan sebagai medan pertempuran bagi menggelakkan

negara matahari terbit itu menerima kehancuran apabila berlakunya peperangan. Salah satu

faktor berlakunya Perang China-Jepun adalah disebabkan berlakunya krisis dalam Korea

sehingga menyebabkan tercetusnya Pemberontakan Tonghak.xxxvii

Korea sangat penting bagi

Jepun dari segi strategi sekiranya Jepun berhasrat memperluaskan tanah jajahannya hingga ke

Manchuria dan China. Korea akan dapat dijadikan batu loncatan bagi melangkau lebih jauh lagi

dalam menggapai cita-cita imperialisme Jepun. Oleh sebab takut akan ancaman luar khususnya

Rusia dan ingin menguasai Korea daripada Negara China, maka Jepun bertindak memaksa

Korea pada 26 Februari 1876, menandatangani perjanjian perdagangan dan persahabatan.

Perjanjian itu menyatakan pembukaan tiga pelabuhan Korea iaitu Pusan, Inchon dan Wonsan.

Jepun juga telah mengiktiraf kemerdekaan Korea.xxxviii

Perang China-Jepun menjelaskan bahawa Jepun menjadi kuasa besar Asia. Menjelang awal

abad 20, ia berdepan pula dengan Rusia. Krisis Rusia-Jepun berpunca daripada masalah

Manchuria dan Korea. Rusia dikatakan semakin berminat dengan Manchuria. Manakala,

Perjanjian Li-Lobanov pada Jun 1896 antara Rusia dan Negara China telah menyetujui

pembinaan Jalan Kereta Api Trans-Siberia Manchuria. Perkhimatan kereta api ini secara

rasminya dibuka oleh Czar Nicholas II pada tahun 1891 yang menyambungkan Vladivostok

dengan Russia di sebelah Eropah.xxxix

Seterusnya pada Mac 1898, Rusia mendapat pajakan 25

tahun ke atas bahagian Selatan Semenanjung Liaotung yang mengandungi Port Arthur dan

Dairen. Sebelum ini Jepun ditekan oleh Rusia agar tidak mengambil Semenanjung Liaotung

tetapi pajakan ke atas semenanjung ini mencerminkan sikap Rusia yang ingin meluaskan

pengaruhnya ke Asia Timur.


22/35


Bagi mengawal kuasa Rusia di Asia Timur, Jepun telah mengambil jalan kekerasan. Oleh sebab

itu, berlaku Perang Rusia-Jepun pada 10 Februari 1904 dan akhirnya melalui perang ini ianya

menyebelahi pihak Jepun. Pada 5 September 1905, Perjanjian Portsmouth telah ditandatangani

oleh kedua-dua pihak. Dalam perjanjian tersebut, Rusia mengakui kepentingan-kepentingan

Jepun di Korea. Manakala, pajakan Rusia ke atas Semenanjung Liaotung dan jalan kereta api

dari Port Arthur ke Mukden diserah kepada Jepun. Selain itu, Rusia terpaksa menyerahkan pula

bahagian selatan Pulau Shaklin. Kejayaan Jepun ini meletakkan Jepun sebagai kuasa besar

dunia. Selepas perjanjian tersebut, Jepun semakin melampau apabila berjaya menakluk Korea

pada tahun 1910.xl

Pada tahun 1914, Perang Dunia Pertama meletus di Eropah dan kuasa-kuasa Barat terpaksa

menumpukan perhatian mereka di Eropah. Perang ini membolehkan Jepun untuk menguatkan

kepentingan dan pengaruhnya di Asia Timur. Untuk mendapat sokongan kuasa British dan

Amerika Syarikat serta sekutu mereka, Jepun telah mengisytiharkan perang ke atas Jerman.

Dasar ini ternyata berhasil apabila Jepun diberi mandat untuk melumpuhkan kedudukan Jerman

di Asia Timur. Jepun telah menawan Teluk Kiaochow dan merampas konsesi-konsesi Jerman

di Shantung. Manakala, beberapa pulau kepunyaan Jerman di Lautan Pasifik seperti Kepulauan

Mariana, Carolina dan Marshall juga telah ditawan.

Pada 18 Januari 1915, Jepun telah memberi penekanan terhadap China dengan membuat Dua

Puluh Satu Tuntutan ke atas Negara China. Kesibukan kuasa-kuasa Barat di Eropah memberi

jalan yang luas kepada Jepun memaksa China menerima tuntutan mereka. Dua Puluh Tuntutan

tersebut dibahagikan kepada lima kumpulan iaitu :xli

1. Mengiktiraf kedudukan Jepun di Shantung

2. Kedudukan istimewa Jepun di Manchuria dan Mongolia Dalam

3.

Usaha sama Jepun-China dalam industry besi keluli

4. Tidak akan menyerah mana-mana kawasan perairan kepada kuasa ketiga

5. Jepun mengawal beberapa pentadbiran tempatan penting di China.


23/35


Apabila Perang Dunia Pertama tamat pada 1918, negara yang menang termasuk Jepun

mengadakan satu persidangan damai di Paris. Akhirnya terbentuklah Perjanjian Versailles yang

telah memutuskan bahawa semua hak Jerman di Shantung akan diserahkan kepada Jepun.

Manakala Kepulauan Carolina, Marshall dan Marina akan ditadbir oleh Jepun sebagai wilayah

mandat Liga Bangsa-Bangsa. Perjanjian Versailles seolah-olah memberi pengiktirafan kepada

Jepun untuk menjadi kuasa imperialisme baru di Asia Timur. Manakala bantahan China terhadap

perjanjian tersebut tidak dilayan oleh kuasa-kuasa Barat malah tuntutan tersebut dipersetujui oleh

pihak Barat.xlii

4.1.2 Kekuatan Organisasi Ketenteraan

Salah satu faktor mengapa Jepun dianggap sebagai kuasa imperialis yang sangat kuat di Asia

adalah disebabkan kekuatan tenteranya. Kekuatan tentera Jepun membuatkan Jepun lebih agresif

dan menjadi kuasa penakluk. Permodenan dan pembesaran angkatan tentera mendapat perhatian

utama sejak Maharaja Meiji mengambil alih tampuk pemerintahan Jepun daripada pemerintahan

Shogun. Maharaja Meiji sedar bahawa kekuatan bangsa barat adalah terletak pada persenjataan

yang moden. Oleh sebab itu, untuk menandingi bangsa barat Jepun haruslah mempunyai senjata-

senjata dan tentera modenxliii

. Pihak tentera telah merangkumi bidang kuasa politik yang luas.

Maka di atas dasar ini, kerajaan Jepun memberi keutamaan terhadap pembangunan angkatan

tentera darat dan laut.xliv

Dalam membentuk satu pasukan ketenteraan yang moden, Yagamata Aritmomo dari Choshu

merupakan salah satu tokoh yang penting dalam hal yang berkaitan kenteraan. Seperti negara-

negara Barat, Jepun telah mengadakan undang-undang kerahan tenaga kepada pemuda-pemuda

berumur 20 tahun dalam tahun 1872. Dalam tahun 1873, Jepun telah berjaya membentuk Tentera


24/35


Kebangsaan Jepun yang mana anggotanya diambil dari segenap lapisan masyarakat, tidak

dimonopoli oleh golongan samurai seperti zaman lampau. Pada 1878, Semangat Ketenteraan

diwujudkan bertujuan menanamkan semangat keperwiraan, taat setia dan mengikut perintah.xlv

Angkatan Laut Jepun juga tidak lepas dari mengalami permodenan. Puak Satsuma yang terkenal

sebagai kaum pelaut adalah bertanggungjawab dalam kebangkitan angkatan laut sebagai satu

angkatan laut yang kuat. Dalam perkara-perkara mengenai angkatan laut, Jepun menumpukan

perhatian ke Britain untuk mendapatkan pegawai-pegawai bagi melatih angkatan laut Jepun

kerana Britain terkenal sebagai kuasa terkuat dalam angkatan laut. Kapal-kapal perang bagi

angkatan laut Jepun dibeli dari Britain. Namun demikian, Jepun telah berusaha untuk membina

kapal perangnya sendiri. Pada tahun 1875, Jepun telah berjaya membina dua kapal perang di

limbungan Nagasaki. Dengan usaha yang bersungguh-sungguh Jepun telah berjaya membentuk

satu pasukan tentera yang benar-benar moden dan kuat. Sebagai contoh kejayaan Tentera

Kebangsaan Jepun dalam tahun 1877 apabila tentera Jepun telah menumpaskan pemberontakan

golongan samurai pemimpin Saigo Takamori. Tentera Kebangsaan yang telah terlatih secara

barat dengan mudah sahaja mengalahkan pemerontakan itu.xlvi

Kekuatan angkatan laut Jepun terbukti apabila Angkatan Laut Jepun berjaya mengalahkan

Angkatan Laut China di Muara Sungai Yalu dalam bulan September 1894 ketika berlakunya

Perang China-Jepun. Sebelum peperangan itu meletus, Jepun menganggap bahawa negara

tersebut tidak yakin boleh mengalahkan China. Namun akhirnya, China mengalami kekalahan

dalam perang tersebut. Begitu juga ketika Perang Rusia-Jepun 1904-1905 yang mana pihak

Jepun berjaya mengalahkan angkatan laut Rusia dalam pertempuran di Selat Tsushima. Kejayaan

angkatan laut Jepun dalam kedua-dua pertempuran itu, tidak sahaja menaikkan imej bangsa

Jepun malahan nama pegawai-pegawai Inggeris juga turut harum kerana latihan yang diberikan

kepada angkatan laut Jepun. Begitu juga dengan senjata dan peralatan perang mahupun kapal-

kapal perang yang dibeli dari Barrow, Elswick dan Sheffield di England.

xlvii

4.1.3 Perluasan kuasa Jepun di Sakhalin dan pengambilan Liaotung.


25/35


Sebelum ini Rusia telah menguasai Pulau Sakhalin. Pada akhir abad ke-18 pihak Bakufu berasa

amat gentar terhadap perluasan kuasa Rusia ke Selatan apabila meluaskan daerahnya hingga ke

Sakhalin dan mengugut Pulau Yedo (Hokaido).xlviii

Namun selepas perang Rusia Jepun, Jepun

mendapat kembali Pulau Sakhalin. Kesan yang paling ketara peperangan Rusia Jepun ialah

perluasan kuasa Jepun di Sakhalin dan Liaotung. Hal ini termaktub dalam perjanjian Porstmouth

iaitu diserahkan kepada Jepun sebahagian daripada Sakhalin yang di sebelah selatan garis

Lintang 50.xlix

Kepentingan Pulau Sakhalin ialah menambahkan lagi pasaran bagi barang keluaran Jepun.

Keunggulan Jepun di Korea mula diiktiraf oleh Rusia (melalui perjanjian Portsmouth) dan

kemudian oleh Amerika Syarikat dan Britain. Pada musim luruh 1905, Jepun telah bertindak

menjadikan Korea sebuah negara naungan. Ito telah menjadi Residen-Jeneral pertama. Berikutanitu, Jepun menyerang Korea pada bulan Ogos 1910 dan semua hak-hak kedaulatan dipindahkan

kepada Maharaja Jepun.lKorea menjadi bahagian yang melengkapkan empayar Jepun.

4.1.4 Memberi kesempatan kepada Jepun untuk menguasai Manchuria.

Selepas termeterainya perjanjian Portsmouth 1905, Menteri Luar Jepun Komura telah

memperolehi persetujuan China untuk memindahkan hak-hak dan kepentingan Rusia di

Manchuria Selatan kepada Jepun. Perjanjian Peking itu telah ditandatangani pada 22 Disember1905 dan telah memberi Jepun kuasa penuh ke atas Manchuria Selatan

li. Dari segi ekonomi,

Manchuria Selatan telah dieksploitasi oleh Jepun. Dari segi strategik Korea menjadi sebuah

pusat yang penting bagi pertahanan Jepun dan juga menjadi batu loncatan bagi Jepun untuk

meluaskan pengaruhnya di Asia Timur pada masa hadapan.

Jepun telah mendirikan banyak pangkalan tentera darat, laut dan udara serta telah membina

landasan-landasan keretapi dan jalan raya dengan tujuan memenuhi keperluan militarinya.

Kemenangan yang dicapai dalam peperangan ini merupakan perangsang utama kepada

perkembangan semangat nasionalisme di Jepun. Jepun berasa bangga dengan hakikat bahawa

orang-orang Eropah, Amerika dan Asia mengiktiraf kekuatan tentera Jepun dan bahawa kuasa-


26/35


27/35


Jepun menanggung lebihan import sebanyak 176 juta yen. Apabila berlaku lebihan import, ini

sudah tentu membawa petanda buruk terhadap pendapatan negara Jepun. Kelemahan eksport

sekali gus menyumbang kepada imbangan pembayaran negatif kerana berlaku penerusan lebihan

import sehingga iaitu wang dalam negara mengalir keluar kepada syarikat luar. Kabinet Katsura

yang dibentuk memaksa Jepun membuat pelbagai usaha mengukuhkan kestabilan ekonominya.

Dari segi pinjaman luar, Jepun meminta pertolongan dari Britain dan Amerika supaya mendanai

segala persiapan perang. Syarikat swasta menjadi sasaran utama Jepun menempah peluru dan

senjata lain bagi memperkuat ketumbukan tentera. Sungguhpun penyediaan inventori peperangan

merupakan antara perkara wajib dalam akaun belanjawan negara, ia secara tidak langsung

menjadikan ekonomi Negara Matahari Terbit itu dalam keadaan tergugat. Maka, golongan

pemerintah mengambil langkah mengurus persediaan perang melalui dasar fiskalnya. Hasil

daripada pinjaman yang dibuat dari pihak luar, negara itu dapat membayar perbelanjaan perang

untuk tempoh enam bulan, malah bakinya turut boleh sebagai simpanan persediaan kepada

pertarungan besar yang lain. Sungguhpun begitu, selepas perang dengan Rusia, kebanyakan

sumber manusia dan fizikalnya sudah pun kehabisan. Tambahan pula, Jepun tidak menuntut

sebarang ganti rugi kepada kerajaan Rusia. Maka, penelitian terperinci terhadap kesan perang

tersebut mengingatkan Jepun bahawa dasar pemencilan bukan menjadi agenda utama

sebagaimana pada pemerintahan tradisional keshogunan, sebaliknya mereka lebih

mengutamakan usaha pertumbuhan dan perkembangan pantas seiring dengan kuasa-kuasa

baratlv

. Pelajar tempatan yang dihantar menuntut pengetahuan ke Eropah yang giat menghadiri

taklimat ekonomi menjadikan ia sebagai batu loncatan buat mereka menabur bakti kepada tanah

Air seusai tamat pengajian. Dalam negara pula, impak perang turut mendesak kerajaan

menumpang hasil rakyat untuk kestabilan ekonominya. Pinjaman yang dilakukan untuk biaya

perang telah menyebabkan peningkatan mendadak terhadap cukai. Cukai perniagaan umpamanya

meningkat 70 peratus, malah cukai pertempatan penduduk bandar dinaikkan dua kali ganda

4.3.2 Industri Berat Mengukuhkan Ekonomi Jepun


28/35


Meskipun berada dalam keadaan perang, eksport Jepun masih beroperasi. Jepun berupaya

menghasilkan produk industri berat. Perang dengan Rusia memang membawa kemerosotan

ekonomi Jepunlvi

. Tetapi, selepas peperangan tersebut pembangunan industri berat masih giat

berjalan. Pembinaan kapal, keluli, dan bahan kimia merupakan antara prospek yang

mengukuhkan industri berat di samping menjadi penyelamat kepada Jepun untuk meneruskan

pengeluaran hasil eksport yang menjadi pendapatan negara. Pada tahun 1896, loji pemprosesan

yang dilengkapi peralatan barat dibina bagi mempercepat produktiviti dalam industri besi dan

keluli.lvii

Yawata Iron Works merupakan antara badan yang aktif memulakan pengeluaran besi

ketika itu. Hasil pengeluaran positif menyaksikan beberapa loji baru dibina oleh pemodal-

pemodal besar. Peperangan dengan Rusia tidak mengurangkan pertumbuhan ekonomi berat

kerana dari tahun ke tahun ia masih berkembang. Pada tahun 1913 hasil keluli mencapai jumlah

255 000 tan, manakala hasil bijih besi mencapai sebanyak 243 000 tan. Hal ini juga didorong

oleh kepelbagaian permintaan produk, umpamanya keluli yang siap dalam proses akhir diminta

untuk penghasilan industri cabang yang lain iaitu dalam pembuatan landasan, piring, rod wayar

dan sebagainya.

Pengenalan teknik moden dari barat juga, industri perlombongan arang batu mendapat sambutan

menggalakkan. Arang batu dihasilkan dalam skala besar oleh mereka yang bergabung dengan

zaibatsu iaitu konglomerat berpengaruh pada era Meiji dan akhir perang dunia kedua. Purata

arang batu yang dihasilkan pada 1905 hingga 1914 ialah 16.8 juta tan dan terus meningkat tahun

berikutnya. Selain itu, penubuhan Akta Galakan Pembinaan kapal mengukuhkan lagi industri

berat Jepun. Kemudian limbungan kapal turut rancak dibina sebagai tanda syarikat tempatan

merebut peluang yang diberi kerajaan di samping membantu penyediaan kapal perang. Pekilang-

pekilang tempatan juga mendapat keuntungan menerusi penjualan komponen-komponen kapal

dalam pelbagai bentuk serta jenis kelulilviii

. Secara tidak langsung, kerancakan industri ini

melahirkan ramai tenaga mahir berpengalaman dalam pembuatan kapal. Lanjutan itu, keluarga-

keluarga berpengaruh dalam perniagaan di Jepun menubuhkan firma kejuruteraan dan jugaperusahaan lain. Perusahaan perlombongan tembaga serta industri penapisan diseliakan oleh

Sumitomo dan Furukawa. Perkembangan bidang perkapalan turut mendorong syarikat Kawasaki

membina loji kilang bagi pemprosesan enjin.


29/35


4.3.3 Jepun Menguasai Ekonomi Korea

Perjanjian Portsmouth yang dibuat dengan Rusia ternyata memberi kelebihan kepada Jepun

kerana kuasa barat itu bersetuju memberi ruang kebebasan kepada Jepun berada di Korea. Beras,

bijirin dan hasil-hasil laut dari Korea mendapat pasaran yang baik di Jepun. Jepun telah mengaut

sumber ekonomi Korea melalui pembinaan industri berkaitan dengannya. Penekanan khas diberi

kepada pengeluaran alat perang seperti besi, keluli dan jentera. Majoriti industri di Korea adalah

kepunyaan Zaibatsu. Barang yang diperlukan masyarakat Korea juga dikeluarkan Jepun

contohnya mengeksport tekstil seperti baju dan benang.lix

Syarikat Toyo Spinning merupakan

pengilang utama mengeksport produk kapas. Ketika melanda masalah kekurangan beras, Jepun

mengambil keputusan mengimportnya dari tanah jajahan. Meskipun, Korea bukanlah pengeluar

beras yang besar, perkembangannya adalah lebih baik berbanding Jepun. Maka kuasa imperialis

itu memberi bantuan kewangan terhadap pertanian padi di Korea.

Tatkala Jepun menghadapi isu lebihan pertumbuhan penduduk, peluang pekerjaan menjadi

semakin terhad. Kerajaan menggalakkan warganya untuk berhijrah ke Korea bagi mendapatkan

kerja di sana di samping mengambil segala manfaat di tanah koloni itu. Bagi mereka yang

terlibat dengan sektor bukan pertanian seperti golongan pegawai dan birokrat pula, gaji yang

diberi adalah dua kali ganda berbanding di Jepunlx

. Hal ini terjadi berikutan masyarakat Korea

memiliki kemahiran yang sedikit berbanding Jepun yang lebih maju dan berdaya fikir tinggi.

Golongan pelabur, dan agen perdagangan turut memainkan pengaruh ekonomi di tanah koloni

dengan mengikut segala dasar kerajaan Jepun.

4.4 SOSIAL

4.4.1 KERUGIAN SUMBER DAN TENAGA MANUSIA

Anggaran 20,000 rakyat Jepun telah terkorban dalam peperangan tersebut. Jepun telah

membelanjakan sejumlah 1.5 billion untuk membiayai kos peperangan. Hal ini telah

membazirkan serta mengurangkan sumber-sumber kewangan negara Jepun. Pada awalnya

kerajaan Meiji telah menyedari bahawa Jepun tidak lagi mampu menanggung pembiayaan


30/35


peperangan itu. Oleh sebab itu, kerajaan Jepun telah mengambil daya usaha untuk mewujudkan

perdamaian dengan Rusia dalam tahun 1905.lxi

Kerugian yang dialami oleh golongan petani dan

buruh juga telah meningkat. Petani telah menanggung beban cukai yang tinggi iaitu sebanyak

70% untuk membiayai proses pembangunan industri dan modenisasi negara. Petani terpaksa

mengeluarkan modal sendiri untuk membeli peralatan, benih dan baja. Bagi menambahkan

pendapatan, petani telah melibatkan diri dalam perusahaan pembiakan ulat sutera. Golongan

pekerja menerima kesan yang negatif akibat daripada peperangan ini. Pekerja-pekerja di sektor

perindustrian kecil terpaksa bekerja dengan bayaran upah yang kecil. Pekerja terpaksa bekerja

lebih berat bagi menyara kehidupan seharian dan juga membiayai proses pembangunan industri

dan modenisasi negara.

4.5 KESAN KEPADA RUSIA

Perang ini bukan sahaja memberi kesan kepada pihak Jepun, malah Rusia turut menerima

impaknya. Rusia mendapat keuntungan daripada kekalahan itu kerana ia menyumbang kepada

tercetusnya Revolusi 1905. Kekalahan mereka menyebabkan rakyat Rusia mempersoalkan

kekuatan pasukan ketenteraan kerajaan pusat. Kekalahan dalam perang Rusia Jepun ini

merupakan kekalahan kedua selepas kekalahan mereka dalam Perang Crimea pada tahun 1853

hingga 1856lxii

. Kegagalan pemerintahan Tsar itu juga akhirnya menyebabkan Rusia kehilangan

banyak negeri jajahannya. Contohnya, pengaruh Rusia di Asia iaitu di China berakhir dan pihakRusia menumpukan semula ke kawasan Balkan yang telah lama ditinggalkan. Kewibawaan

kepimpinan Tsar Nicholas II, pemimpin Rusia ketika itu semakin tercabar dan terpaksa

melaksanakan pelbagai perubahan. Kelemahan Tsar ini juga memberi peluang kepada rakyat

Rusia untuk membina kekuatan mencapai matlamat mereka, iaitu menghapuskan pemerintahan

autokratik.

Secara kesimpulannya, dapat dilihat bahawa kesan daripada Perang Rusia-Jepun ini bukan

menguntungkan sebelah pihak sahaja, malah turut memberi manfaat kepada kedua-duanya. Pihak

Jepun dapat meluaskan perluasan kuasanya seiring dengan matlamat mereka yang disemarakkan

oleh Maharaja Meiji. Walaupun Jepun memperoleh Pulau Sakhalin, namun Rusia masih


31/35


mendapat tawaran untuk menyewa semenanjung Liaotung daripada pihak Jepun. Selain itu,

kemenangan Jepun ini secara tidak langsung telah menaikkan semangat nasionalisme penduduk

di kawasan Asia Tenggara. Hal ini kerana, Jepun merupakan sebuah negara Asia yang kecil

tetapi mampu mengalahkan pihak barat dan ini menunjukkan satu kejayaan yang besar bagi

mereka. Dari aspek ekonomi di Jepun pula, walaupun ekonominya jatuh selepas perang,

kemenangan mereka telah membangkitkan semangat mereka untuk terus berusaha dan berjaya

memulihkan ekonominya. Rusia jua memperoleh manfaat daripada kekalahannya. Akibat

daripada kekalahan itulah tercetusnya Revolusi 1905 yang mana rakyat Rusia bangkit menentang

pemerintahan Tsarlxiii

. Oleh itu, tidak dapat dinafikan bahawa, kedua-dua pihak turut mendapat

manfaat akibat daripada perang yang berlaku tersebut.

4.6 KESAN KEPADA KUASA BARAT

Perang antara Rusia dan Jepun bukan sahaja mendatangkan kesan kepada negara Jepun dan

Rusia itu sendiri tetapi turut mendatangkan kesan kepada kuasa-kuasa Barat yang lain khususnya

daripada segi imbangan kuasa dunialxiv

. Hal ini kerana keputusan Perang Rusia-Jepun merupakan

salah satu pandangan baru mengenai keamanan dan keselamatan dunia. Hal ini kerana

kemenangan Jepun yang merupakan sebuah negara yang kecil dapat mengalahkan kuasa Eropah

yang besar menyebabkan kuasa Barat mula melihat Jepun sebagai sebuah negara yang besar dan

mengiktiraf Jepun. Kesan yang dapat dilihat apabila Jepun mula bekerjasama dengan Britain dan

Amerika kerana telah mengamalkan dasar pintu terbuka. Hal ini jelas telah menggugat campur

tangan tiga kuasa iaitu Rusia, Perancis dan Jerman di kawasan mereka. Hal ini telah

menyebabkan berlakunya bibit-bibit ke arah Perang Dunia Pertama.


32/35


5.0 KESIMPULAN

Secara keseluruhannya, peperangan antara Jepun dan Rusia merupakan satu titik tolak kepada

Jepun menjadi sebuah negara yang disegani dalam kalangan kuasa-kuasa besar Barat.

Sememangnya kekuasaan Jepun dalam bidang ketenteraan tidak dapat dinafikan lagi dan telah

menyebabkan Jepun muncul sebagai salah satu negara yang setanding dengan negara Barat

walaupun merupakan sebuah negara yang kecil. Faktor luaran dan juga faktor dalaman yang

telah menggerakkan peperangan antara Rusia dan Jepun telah menyebabkan Jepun semakin

dapat memperluaskan kuasanya di Asia. Rentetan daripada perang antara Jepun dan Rusia

meninggalkan kesan baik dan buruk kepada Jepun, Rusia dan kuasa-kuasa Barat yang lain. Bagi

Jepun pula peperangan ini telah meningkatkan semangat warga Jepun untuk melakukan

imprealisme. Justeru itu, tidak dapat dinafikan lagi bahawa kemenangan Jepun telah membawa

semangat imprealisme dalam kalangan pemerintah Jepun sehinggakan tercetusnya Perang Dunia

Pertama sehinggakan kepada Perang Dunia Kedua serta Jepun dapat menguasai negara-negara

lain seperti di Asia Tenggara.


33/35


i Geoffrey Jukes. (2002). The Russo-Japanese War 1904-1905. London: Osprey Publishing. Hlm 8

iiMaswari Rosdi. (1983). Sejarah China dan Jepun Moden 1800-1955. Kuala Lumpur : Adabi Publishing

Sdn.Bhd.hlm.152iiiJoginder Singh Jessy (1981).Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 165ivMaswari Rosdi.(1985). Sejarah China dan Jepun Moden 1800-1955. Kuala Lumpur : Adabi Publishing Sdn. Bhd.

Hlm. 196vJoginder Singh Jessy (1981).Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 165viJoginder Singh Jessy.(1981) Sejarah China dan Jepun.Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 169viiIbid. hlm.170viiiMaswari Rosdi (1985). Sejarah China dan Jepun Moden 1800-1955. Kuala Lumpur : Express Printers Sdn. Bhd.

Hlm 203.


34/35


ixIbid.hlm.204xJoginder Singh Jessy. (1981). Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 167xiJoginder Singh Jessy. (1981). Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 167

xiiIbid.hlm.168

xiiiJoginder Singh Jessy. (1981). Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 168

xiv

Ibid.hlm.169xvJoginder Singh Jessy. (1981). Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 168

xviW. Scott Morton (2006)Jepun : Sejarah dan Budaya.Kuala Lumpur : Universiti Malaya Hlm. 189

xviiMaswari Rosdi (1985). Sejarah China dan Jepun Moden 1800-1955. Kuala Lumpur : Express Printers Sdn. Bhd.

Hlm 205.xviii

Maswadi Rosdi.(1985). Sejarah China dan Jepun Moden 1800-1955. Kuala Lumpur: Adabi Publishing Sdn.

Bhd. Hlm. 166.xixIbid.hlm.167xxJoginder Singh Jessy (1981).Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 189 xxiAbdullah Zakaria Ghazali et.al. (2003). Sejarah Asia Tenggara, Asia Selatan dan Asia Timur 1800-1963.xxiiMaswari Rosdi (1985). Sejarah China dan Jepun Moden 1800-1955.Kuala Lumpur : Express Printers Sdn. Bhd.

Hlm 205xxiiiW. Scott Morton (2006)Jepun : Sejarah dan Budaya.Kuala Lumpur : Universiti Malaya. Hlm. 190xxiv

Joginder Singh Jessy.(1981). Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 209

xxvMaswari Rosdi (1985). Sejarah China dan Jepun Moden 1800-1955.Kuala Lumpur : Express Printers Sdn. Bhd.

Hlm 205xxviJoginder Singh Jessy.(1981). Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 177

xxviiIbid.hlm.178xxviiiW. Scott Morton (2006)Jepun : Sejarah dan Budaya.Kuala Lumpur : Universiti Malaya Hlm. 189xxixJoginder Singh Jessy.(1981). Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 174xxxIbid.hlm.175xxxiJoginder Singh Jessy.(1981). Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 174

xxxii

Maswari Rosdi.(1985). Sejarah China dan Jepun Moden 1800-1955. Kuala Lumpur : Adabi Publishing Sdn.Bhd. Hlm. 257.xxxiiiJoginder Singh Jessy.(1981). Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 176

xxxivJoginder Singh Jessy.(1981). Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 20

xxxv A.Ghapa Harun dan Rupawan Ahmad. Imperialisme Jepun dan Konsep Lingkungan Kesemakmuran Asia

Timur Raya.. Sumber diperolehi daripada http://journalarticle.ukm.my/427/1/1.pdfxxxviAbdullah Zakaria Ghazali, Azhar Hj. Mad Aros.et. (2005). Sejarah Asia Tenggara, Asia Selatan dan Asia Timur

1800-1963. Selangor : Penerbit Fajar Bakti Sdn.Bhd. hlm. 406xxxviiTonghak bermaksud satu aliran mazhab agama campuran iaiatu Confuciusisme, Taoisme dan Budhisme.

Penganut agama ini melancarkan pemberontakan kerana menentang kehadiran pengaruh asing di Korea terutama

kuasa China dan Jepun.xxxviiiAbdullah Zakaria Ghazali, Azhar Hj. Mad Aros.et. (2005). Sejarah Asia Tenggara, Asia Selatan dan Asia

Timur 1800-1963. Selangor : Penerbit Fajar Bakti Sdn.Bhd. hlm. 406xxxixJoginder Singh Jessy.(1981). Sejarah China dan Jepun.Kuala Lumpur : Anthonian Store Sdn. Bhd. hlm.162xl Abdullah Zakaria Ghazali, Azhar Hj. Mad Aros.et. (2005). Sejarah Asia Tenggara, Asia Selatan dan Asia Timur

1800-1963. Selangor : Penerbit Fajar Bakti Sdn.Bhd. hlm. 407.xliIbid hlm.408xliiIbid. hlm, 409


35/35

xliiiAlistair D. Swale.(2009). The Meiji Restoration : Monarchism, Mass Communication and Conservative

Revolution. Great Britain :CPI Antony Rowe. Hlm.179xlivJoginder Singh Jessy.(1981). Sejarah China dan Jepun.Kuala Lumpur : Anthonian Store Sdn. Bhd. hlm.148xlvMaswari Rosdi. (1983). Sejarah China dan Jepun Moden 1800-1955. Kuala Lumpur : Adabi Publishing Sdn.Bhd.

hlm. 97xlvi

Ibid. hlm.98xlviiIbid.hlm.99xlviiiNorman E. H. (1991).Kemunculan Jepun sebagai Negara Moden (Masalah Politik dan Ekonomi Zaman Meiji).

Kuala Lumpur : Yayasan Penataran Ilmu. Hlm. 24.xlixHarold M. Vinacke. (1986). Sejarah Timur Jauh dalam Zaman Moden. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan

Pustaka. Hlm 292.lMaswari Rosdi. (1983). Sejarah China dan Jepun 1800-1955. Kuala Lumpur : Adabi Publishing Sdn. Bhd. Hlm

158.liAlistair D. Swale.(2009). The Meiji Restoration : Monarchism, Mass Communication and Conservative

Revolution. Great Britain :CPI Antony Rowe. Hlm.179liiJulian Dierkes.(2010).Postwar History Education in Japan and the Germanys. New York: Routledge Madison

Eve. Hlm. 3.liiiMaswari Rosdi. (1983). Sejarah China dan Jepun 1800-1955. Kuala Lumpur : Adabi Publishing Sdn. Bhd. Hlm

171.liv C.D. Cowan (ed). (1964). The Economic Development of China and Japan. New York: Routledge . Hlm 228

lvJoginder Singh Jessy. (1981). Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 205

lviMaswari Rosdi (1985). Sejarah China dan Jepun Moden 1800-1955.Kuala Lumpur : Express Printers Sdn. Bhd.

Hlm 205.lvii G.C. Allen. (1946). A Short Economic History of Modern Japan 1867-1937, Volume 1.

London: Routledge. Hlm 74

lviiiIbid.hlm.75lix Michael Smitka (ed). (1998). The Interwar Economy of Japan: Colonialism, Depression, and Recovery, 1910-

1940, Volume 2. USA: Taylor and Francis. Hlm 2.

lxPeter Duus (1998).Modern Japan Second Edition.Boston : Standford University . Hlm. 208lxiJoginder Singh Jessy. (1981). Sejarah China dan Jepun. Kuala Lumpur : Anthonian. Hlm 205lxiiPeter Duus (1998).Modern Japan Second Edition.Boston : Standford University . Hlm. 202lxiiiMaswari Rosdi (1985). Sejarah China dan Jepun Moden 1800-1955. Kuala Lumpur : Express Printers Sdn. Bhd.

Hlm 205.

lxivIbid.hlm.207

perang rusia jepun jerry

Documents