pengetahuan pengurusan berat badan di kalangan wanita bekerja di kuala lumpur

8/18/2019 Pengetahuan Pengurusan Berat Badan di Kalangan Wanita Bekerja di Kuala Lumpur

1/31

PUMS 99 : 1

UNNERSITI

MALAYSIA SABAH

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

¥-AJ I

AN f ~ ~ f l m ~ I L 8 N

PiE

=r PAN EAKTD e

- £At.TO>2

LAIN

yANG

B ~ E J 2 . : : . . r : : . J ' f

. . . L L . J

N

\ ) - E N ~ < Z A = ~

f . & : : > o < > < : k f Y , " " ' I 4 I ......

tA

+-JN--- B -'); '- ? = P r B ' 4 8 4 J . 1 ? a . A J . . . . . N. I - . . . . J O i . L J w t . t 4 A ' - ' L = . I A N : : : u . . 1 J G ; ~ 1 l 4 ' - N - - - I \ = * ' ~ \ T

......

N : . . . u . . . . J u . . f r A I . C L . L N ~ _ _

WPt NI1 A

0\

V t N \ \ t ~ ~ I T

rnA-I-AY5IA .cf \ 13/rli

51\f(\\>

m A I C I i N ~ A )

I.IAZ/U\ sAY?JANA 1114 t :} bliN4=ftIV

p-.r:YJl

~ N {£.q-(NC; m A ~ f r N A N t>frtJ

I P11A1fANAIV

SESI PENGAJIAN:__ _ _ 2

6

DL ..

B V £ l 2 1-1

:J

HN

(HURUF BESAR

membenarkan tesis LPSI Smjanal Doktor Falsafah) ini di simpan di Perpustakaan Universiti Malaysia Sabah

1. Tesis adalah hakmilik Universiti Malaysia Sabah.

2. Perpustakaan Universiti Malaysia Sabah dibenarkan membuat salinan

untuk tujuan

pengajian sahaja.

3.

Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi.

4. **

Sila

tandakan ( / )

SULIT

TERHAD

/ TIDAK TERHAD

(TANDATANGAN PENULIS)

(Mengandungi maklumat yang berdmjah keselamatan .

atau kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di

dalam AKT A RAHSIA RASMI 1972)

(Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukakan

oleh organisasilbadan di mana penyelidikan dijalankan)

Tetap: > \::.1 \ Ie AI,: . 0]..0 4 ,

Nama Penyelia

:

--------------------------

Tarikh:

-------------------------

TAT

AN:

* Potong yang tidak berkenaan.

*

Jika tesis ini SULIT atau

TERHAD,

sila lampiran surat daripada pihak berkuasalorgansasi

berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT

dan TERHAD.

*

Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah

dan

Sarjana secara penyelidikan, ata

disertasi bagi pengajian secara kerja kursus dan penyelidikan, stau Laporan Projek Sarjana Muda (LPSM).


2/31

KAJIAN PENGAMBILAN DIET DAN FAKTOR-

FAKTOR

L IN

YANG BERKAITAN DENGAN

KELEBIHAN BERAT BADAN DI KALANGAN

KAKITANGAN W NIT DI UNIVERSITI

MALAYSIA SABAH

BEVERLY JOHN

LATIHAN ILMI H INI DIKEMUKAKAN UNTUK

MEMENUHI SEBAHAGIAN DARIPADA SYARAT

MEMPEROLEHI D Z H S Rl N MUDA

SAINS MAKANAN DENGAN KEPUJIAN

SAINS MAKANAN DAN PEMAKANAN)

SEKOLAH SAINS MAKANAN DAN PEMAKANAN

UNIVERSITI MALAYSIA SABAH

2 1


3/31

PENG KU N

5aya akui bahawa karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan

ringkasan yang setiap satunya telah saya jelaskan sumbemya.

16 April 2 1

HN2 6

4643

ii


4/31

NAMA

NO

MATRIK

TAJUK

DAZAH

TARIKH VIVA

1 PENYEUA

PENGESAHAN

BEVERLY

JOHN

HN2006-4643

KAJIAN PENGAMBILAN

DIET

DAN

FAKTOR-FAKTOR

LAIN

YANG

BERKAITAN

DENGAN

KElEBIHAN BERAT

BADAN Di KALANGAN

KAKITANGAN

WANITA

DI

UNIVERSm MALAYSIA

SABAH

DAZAH

SARJANA

MUDA SAINS

MAKANAN DENGAN

KEPU1IAN

SAINS MAKANAN DAN PEMAKANAN

4 MEl

2 1

DIPERAKUKAN OLEH

DATIN

RUGAYAH ISSA)

2. PEMERIKSA - 1

DR. YASMIN

001 BENG

HOUI)

3

PEMERIKSA

- 2

CIK

ADlLAH

MD RAMU)

4

DEKAN

PROF.

MADYA DR.

MOHO. ISMAIL ABDUllAH)

iii


5/31

PENGH RG N

Setinggi-tinggi penghargaan dan ucapan terima kasih ditujukan kepada

Datin Rugayah Issa selaku penyelia projek tesis di atas segala kesabaran

tunjuk ajar nasihat dan kritlkan yang membina daripada beliau bagi

menyempurnakan penyelidikan ini.

Penghargaan turut diberikan kepada Dekan Sekolah Sains Makanan

dan Pemakanan SSMP), Prof. Madya Dr. Mohd. Ismail Abdullah dan para

pensyarah yang telah memberikan didikan serta tunjuk ajar kepada

saya

sepanjang pengajian saya.

Ucapan terima kasih turut ditujukan kepada semua pihak

pengurusan di setiap sekolah dan jabatan di Universiti Malaysia Sabah atas

kerjasama dan kebenaran yang telah diberikan bagi menjalankan kajian di

sekolah dan jabatan tersebut. Kepada semua responden yang terlibat dalam

menjayakan kajian inl diucapkan ribuan rerima kasih atas segala kerjasama

dan penglibatan anda.

Jutaan terima kasih turut ditujukan kepada rakan-rakan

seperjuangan yang telah memberikan sokongan dan bantuan secara tidak

langsung dalam menyelesaikan kajian ini. Terima kasih atas persahabatan

ini.

Akhir sekali tJdak dilupakan ucapan terima kasih kepada ahli

keluarga saya di atas segala dorongan kasih sayang dan sokongan moral

yang tidak terhingga.

Beverly John

16 April 2 1

iv


6/31

BSTR K

Tujuan utama kajian ini dijalankan adalah untuk mengetahui tahap

kelebihan berat badan di kalangan kakitangan wanita di Universiti Malaysia

Sabah. Objektif utama kajian ini ialah mengenalpasti faktor-faktor dan

perkaitan di antara cara pengambilan diet dengan tahap kelebihan berat

badan. 5eramai 102 orang responden yang terlibat dalam kajian ini. Data

telah diperoleh melalui borang demografik yang merangkumi pengukuran

antropometri (Indeks Jisim Tubuh

1JT), saiz

rangka tubuh, nisbah pinggang

kepada pinggul WH/?), peratusan lemak badan dan pengukuran lipatan

kulit) dan borang kekerapan pengambilan makanan. Data dianalisa

menggunakan

SPSS

versi 15.0.

Daripacla

hasil kajian Ini, terclapat sebanyak

22

(21.6 ) orang responden berada pada

T

pra obes sementara 5 (4.9 )

orang berada pada T obes. Antara faktor penyebab kelebihan berat baclan

yang mempunyai hubungan yang signifikan

p


7/31

BSTR CT

STUDY

OF

DIET RY INT KE ND

OTHER F CTORS REL TED TO

OVERWEIGHT

MONG

WOMEN ST FF

N

UNIVERSITY

N L YSI

S B H

The

main purpos o his

study

was to know

the

level o overweight among women

staff

n University Malaysia Sabah. The main objective was to determine

th

factors

and

relationship between

the

dietary intake and level o overweight

About

102

respondents were involved in this study. Data had been collected using

demographic questionnaires which includes

the

anthropometry measurements BMI,

size o the

ody

stature, WHR,

ody fat

percentage

and

Skinfolds measurements)

and food frequency questionnaires FFQ). Results have been analyzed with SPSS

version 15.0. From the results,

(21.6 )

respondents were overweight while 5

(4.9 )

were obese. Factors that showed a significant relationship p


8/31

T l

UK

PENGAKUAN

CALON

PENGESAHAN

PENGHARGAAN

ABSTRAK

BSTR CT

SENARAI KANDUNGAN

SENARAIJADUAL

SENARAI RAJAH

5 KANDUNGAN

SENARAI SINGKATAN SIMBOL

SENARAI

LAMPIRAN

BAB

:

PENDAHULUAN

1 1

Pengenalan

1.2 Objektif

1.3 Rasional Kajian

BAB

2:

ULASAN

PERPUSTAKAAN

2.1 Makanan dan pemakanan

2.2 Nubien makanan

2.3 Diet seimbang

2.4 Piramid makanan

2.5 Berat

Badan

2 6 Berat badan ideal

2.7 Penyakit dan Pemakanan

2.7.1 Tekanan darah tinggi hipertensi)

2.7.2 Diabetes

2.7.3 Penyakit jantung

2.7.4 Keobesan

2.8 Faktor-Faktor Penyebab Kelebihan Berat Badan

2.8.1 Kurang Aktivitl Fizikat

2.8.2 Penggunaan dan

Kesan

Sampingan Ubat

2.8.3 Genetik dan Keturunan

2.8.4 Gaya Hidup dan

Skala Sosial

2.8.5 Insulinoma

2.9 cara Mengat:asi Kelebihan Berat Badan

2.9.1 Diet Seimbang dan Teratur

2.9.2 Meningkatkan

Aktiviti

Fizikal

2.9.3 Pengambilan Ubat-Ubatan

2.9.4 Perawatan melalui Pembedahan

2.10 Terapi Bagi Mengurangkan

Berat

Badan

2.10.1 Perubahan Sikap

Halaman

ii

iii

Iv

v

vi

vii

viii

ix

x

1

3

4

5

6

7

8

9

9

1

1

11

11

11

11

11

12

12

12

12

3

3

3

3

4

5

5


9/31


10/31

4 3 2

r dengan saiz rangka

4 3 3

r dengan kandungan

lemak dalam

badan

4 4

Sejarah perubatan

4.5

Tabiat pemakanan

4.5.1

Kekerapan

makan di

restoran

makanan

segera

4 5 2

Pengambilan

buah buahan

4.5.3

Pengambilan

sayur sayuran

4 5 4

Jenis

masakan

yang

kerap diambil

4 6

Gaya

hid up

4.6.1

Tabiat

meJihat

label

4 6 2

cara

mendapatkan

maklumat

4 6 3

Tablat

menjalankan senaman

4 6 4

Tabiat

merokok

4.7

Pengetahuan amalan pemakanan

4.7.1

Piramid makanan

4 7 2

Penskoran

4 8

Kekerapan pengambilan

makanan

B B : KESIMPUL N

D N

C D NG N

5.1 Kesimpulan

5.2 cadangan

RUlUK N

42

43

46

47

49

S

51

53

53

54

54

56

57

55

57

58

61

62

63


11/31

SEN R I

l DU L

Halaman

Jadual2.1

Prinsip

pemakanan

manusia

6

Jadual2.2

Jenis-jenis ubat dan kesannya

14

Jadual2.3

Pembeclahan

rawatan

keobesan 14

Jadual3.1

Kaedah

penskoran bagi pengetahuan

pemakanan

21

Jadual3.2

Klasifikasi indeks jisim tubuh 22

Jadual3.3

K1asifikasi

nisbah pinggang

kepada pinggul

23

Jadual3.4

Penentuan

saiz

rangka tubuh bagi wanita

24

Jadual3.5

Sahagian lipatan kulit 25

Jadual3.6

Tahap lemak di

dalam badan

bagi

individu 18 tahun dan

25

ke

atas

Jadual4.1

Taburan

frekuensi dan

peratus

responden

29

berdasarkan pengelasan berat

Jadual4.2

Taburan frekuensi responden berclasarkan

31

data demografi n=102)

Jadual4.3

K1asifikasi

UT responden mengikut

kumpulan

umur 34

Jadual4.4

Klasifikasi UT responden mengikut status

35

Jadual4.5

Klasifikasi UT

responden

mengikut bangsa

36

Jadua14.6

Klasifikasi

UT responden mengikut agama

38

Jadua14.7 Klasifikasi UT dengan

pekerjaan

responden

39

Jadual4.8

Taburan frekuensi

dan

peratus

berclasarkan

ukuran

4

antropometri responden n=102)

Jadua14.9

K1asifikasi risiko kesihatan responden mengikut or

42

Jadua14.10

Klasifikasi

saiz

rangka

mengikut or

43

JaduaI4.11

Klasifikasi kandungan lemak mengikut UT

44

Jadual4.12

Taburan

frekuensi

dan peratus berdasarkan jenis

45

penyaklt n=102)

JaduaI4.13

Ujian

Pearson Khi kuasa dua berdasarkan penyaklt

46

Jadual4.14 Klasifikasl UT berdasarkan kekerapan

responden

48

vii


12/31

mengunjungi

restoran makanan

segera

Jadual4.15

Klasifikasi IJT responden berdasarkan jenis masakan

52

Jadual4.16

Taburan

frekuensi

dan

peratus

berdasarkan

sumber

54

maklumat n=102)

Jadual4.17 Frekuensi dan peratus bagi

kekerapan

melakukan

56

senaman

n=102)

Jadua14 18 Klasfikasi

UT

responden dengan

skor

keseluruhan

59

Jadual4.19

Kekerapan pengambilan jenis makanan mengikut saiz

6

hidangan bagi responden yang

pra

obes

dan

obes

viii


13/31

SEN R I

R J H

Halaman

Rajah 2.1

Piramid

makanan

9

Rajah

4.1

Kecenderungan pemilihan makanan responden

47

Rajah 4.2

Kekerapan makan di restoran makanan segera 49

Rajah 4.3

Kekerapan pengambilan buah buahan

50

Rajah 4.4

Kekerapan pengambilan sayur sayuran

50

Rajah

4.5

Jenis

masakan

yang

kerap

diambil

51

Rajah 4.6

Kekerapan memeriksa

label

semasa membeli 53

Rajah 4 7

Kekerapan responden yang suka bersenam

55

Rajah 4 8

Peratusan

responden

y ng

merokok 57

Rajah

4.9

Jumlah responden

yang faham mengenai piramid

57

makanan

Rajah

4.10

Jumlah

skor

yang

diperolehi

oleh

responden

dalam

58

bahagian pengetahuan pemakanan

ix


14/31

Simbol singkatan

±

>

<

P

f

m

mm

kg/m

2

ll

WHR

WHO

UMS

SPSS

FD

RNI

KKM

SENARAI

SINGKATAN SIMBOL

Makna

Peratus

Tambah

tolak

kurang daripada

feblh

daripada

jumfah

bilangan

responden

nilai

Khi-kuasa

dua

nilai

pada

aras keertian 0.05

darjah

kebebasan

sentimeter

milimeter

kilogram per meter persegi

Indeks

Jisim

Tubuh

aist ip Ratio Nisabah pinggang kepada

plnggul

World Health Organization

Universiti Malaysia

Sabah

Statistical Package for

the

Social

Sciences

Food

and

Drug

Administration

Recommended Nutrient Intakes

Kementrian Kesihatan

Malaysia

x


15/31

SEN R I

LAMPIRAN

Halaman

LAMPIRAN

Surat

kebenaran kepada dekan

70

LAMPIRAN B

Maklumat kajian

76

LAMPIRAN B

Surat persetujuan

77

LAMPIRAN B

Borang demograflk

78

LAMPIRAN B

Borang

kekerapan

pengambilan

makanan

FFQ)

86

LAMPIRAN

C

Keputusan crosstab bagi ujian

Khi kuasa dua

97

dan ANOVA yang

dianalisis dengan

SPSS

xl


16/31

B Bl

PEND HULU N

1 1 engenalan

Fenomena

kelebihan berat

badan

dan obesiti kini kian meningkat terutamanya di

negara-negara yang sedang maju. Epidemik ini juga

turut

menular di negara

negara Asia Pada tahun 1998, Pertubuhan Kesihatan

Sedunia

WHO) telah

mengenalpasti bahawa fenomena kelebihan berat badan dan obesiti merupakan

suatu epidemik global yang menyerang lebih daripada dua ratus lima puluh juta

orang dewasa di seluruh dunia

Pon

et

al

2004). Kelebihan berat

badan

dan

obesiti merupakan suatu masalah kesihatan yang menyumbang ke arah

menghidapi penyakit lain serta menjurus kepada kematian Mousa

et

al., 2006 .

Menurut Rachmat 1996), kesihatan

seseorang

individu adalah merangkumi

kesihatan secara keseluruhan dari segi fizikal, mental, sosial dan rohani.

Pertubuhan Kesihatan Sedunia WHO) pula, mendefinisikan sihat sebagai keaclaan

sejahtera dari segi fizikal dan sosial iaitu dengan tidak menghidapi sebarang

penyakit

dan

tidak

c c t

Kelebihan berat

badan dan

obesiti menunjukkan bahawa

seseorang individu itu kurang sihat dan mudah menghidapi penyakit kronik lain

seperti diabetes mellitus jenis II penyakit jantung, hipertensi, gangguan emosi,

penyakit

sendi dan juga kanser Spark, 2007; Khor, 2008;

Singh

etai

2009 .

Malaysia merupakan salah satu negara yang mengalami perubahan

terhadap gaya hidup dan

cara

pengendalian nutrisi.

Perubahan

dan kemajuan

teknologi telah mengubah sikap

seseorang

individu dalam membuat pili

han

terutamanya dalam pemilihan makanan. Rakyat Malaysia

pada

amnya,

kian

mengamalkan diet yang tinggi lemak dan kalori disamping mengamalkan gaya

hidup yang kurang aktif Pon

et

ai 2004). Keaclaan ini mampu menjurus kepada

masalah

berat badan akibat pengumpulan tenaga dan lemak yang berleblhan di

dalam badan Wiseman, 2002).


17/31

Ketumpatan otot di dalam badan akan berkurang sejajar dengan

meningkatnya usia seseorang individu.

Keadaan

ini menyumbang kepada

peningkatan kandungan lemak dan dipercayai mengganggu fungsi fizikal tubuh

serta mengehadkan pergerakan akibat daripada interaksi di antara otot dan lemak

yang memberikan

kesan

secara maksimum terhadap indlvidu tersebut Rolland t

al 2009). Kegemukan merupakan salah satu isu yang sering dipersoalkan pada

masa

kini yang bukan hanya menjadi fokus terhadap lelaki dan kanak-kanak, malah

turut terjadi dikalangan wanita. Kegemukan, kelebihan berat badan dan obes

merupakan istilah yang menerangkan keadaan mengalami kelebihan lemak dl

dalam badan Parham dan White, 2004).

Menurut Oilton 2007), wanita mengalami kadar kelebihan berat

baclan

dan

obesiti yang tinggi berbanding dengan lelaki. Pertambahan lemak terjadi pada

peringkat awal menopos terutamanya di bahagian peha dan pinggul. Peningkatan

usia dikalangan wanita turut menyumbang kepada peningkatan lemak dan ukuran

lIIitan pinggang. Perbezaan ketara di antara wanita dan lelakl adalah

p d

tahap

kandungan plasma leptin yang mana wanita mempunyai tiga kali ganda lebih tinggi

kandungan plasma leptin daripada lelaki. Kandungan plasma leptin menyumbang

kepada peningkatan jisim lemak dalam badan Oifton, 2007).

Kelebihan berat badan dan obesiti dipercayai terjadi akibat faktor-faktor lain

seperti dekomposisi genetik, diet, aktiviti fizikal dan jug persekitaran. Genetik dan

kadar metabolik membentuk suatu tapak bagi mengenalpasti berat badan

seseorang individu dalam suatu budaya, persekitaran dan faktor sosial Pon t al

2004). Kelebihan berat baclan dan obesiti tu ut terjadi akibat daripada urbanisasi

serta perkembangan ekonomi yang mana bertanggungjawab terhadap cara hidup

semasa

seseorang indMdu dan kurangnya aktiviti fizlkal Harrison dan

Hamlcle

2009).


18/31

Masalah kelebihan berat

badan

dan obesiti turut

akan

memberi impak

terhadap kesihatan umum apabila masalah ini mampu meningkatkan risiko

mendapat penyakit dan juga kematian Mousa t aI. 2006). Faktor

gaya

hidup

akan

memberikan implikasi kepada kualiti kehidupan dan juga kesihatan khususnya

kepada wanita di pertengahan

usia

yang sedang mengalami perubahan hormon

dan

menopaus Noor-Aini

t

aI. 2006). Para saintis berpendapat bahawa

penambahan berat badan yang menyumbang

kepada

kelebihan berat baclan dalam

manusia adalah disebabkan oleh keseimbangan tenaga positif yang berlebihan

dalam mengekalkan berat badan ideal Heymsfield, 2009). Ketidakseimbangan ini

turut terjadi disebabkan oleh faktor pengambilan makanan dan aktiviti fizikal

Parham dan White, 2004).

Pengawalan kelebihan berat badan perlu dititikberatkan secara menyeluruh

bagi membantu mengurangkan risiko dan potensi dalam menghidapi penyakit

kronik. Konsicierasi terhadap

cara

dan kuantiti makanan yang diambll perlu dikawal

terutamanya dalam pengambilan snek, makanan tinggi lemak dan kalon bagi

membantu mengawal keleblhan berat

badan

Nawalyah dan Zamaliah, 2007).

Selain itu, pemilihan makanan yang seimbang adalah perlu dalam mengekalkan diet

yang sihat. Makanan yang diambil perlu merangkumi sayur-sayuran dan buah

buahan agar keseimbangan diet dan pengekalan berat

baclan

yang ideal dapat

dicapai Parham dan White, 2004).

1 2 Objektif kajian

Dalam kajian ini, objektif yang diketengahkan adalah seperti berikut:

1 Mengetahui tahap kelebihan berat

baclan

di kalangan wanita di UMS

2

Mengenalpasti faktor-faktor dan kaitan yang mempengaruhi

cara

pengambilan diet dan kelebihan berat badan wanita di

UMS

3


19/31

1 3 Rasional kajian

1.

Pendedahan

dan penerangan terhadap rlsiko kelebihan berat baclan dan

obesiti.

2 Penilaian terhadap pengambilan diet iaitu melalui borang soal selidik dan

borang kekerapan pengambilan makanan FR]).

3 Melihat potensi menghidapi rlsiko penyakit melalui pengukuran antropometri

sepertl Indeks Jisim Tubuh IJT), nisbah lilitan pinggang kepada pinggul

WH/ ), peratusan lemak dalam

baclan

penggunaan BIA, ody lmpendance

AnalysiS , pengukuran rangka tubuh dan juga pengukuran lipatan kulit

Skinfold

Measuremef .

4. Pengenalpastian faktor-faktor yang membawa kepada kelebihan berat

badan seperti faktor persekitaran, gaya hidup, genetik, penggunaan ubat

dan aktiviti fizikal.

•

4


20/31

BAB2

UL S NPERPUST K N

2 1 Makanan dan pemakanan

Makanan merupakan sumber utama bagi mendapatkan nutrisi di dalam badan.

Makanan yang baik nilai pemakanannya adalah berdasarkan kepada makanan yang

lengkap dan seimbang Rachmat, 1996). Makanan juga merangkumi semua bahan

pepejal atau cecair yang masuk

ke

dalam sistem tubuh melalui saluran pencemaan.

Makanan turut digunakan bagi menjaga serta membina tisu tubuh, mengawal atur

proses-proses tubuh dan membekalkan tenaga bagi kelangsungan hidup manusia

Suriah etal 2003 .

Manusia memerlukan makanan yang mencukupi dalam mendapatkan

kesihatan yang optima. Keperluan makanan adalah berdasarkan kepada kombinasi

keselamatan makanan itu sendiri dan keperluan dalam meningicatkan kesedaran

terhadap keselamatan rnakanan serta kandungan nutrisi di dalam makanan yang

diamb l bagi menjalani gaya hldup yang sihat dan aktif Brown, 2005). Pemakanan

merupakan suatu bidang sains yang merangkumi proses pembekalan, pengambilan

dan penggunaan makanan terhadap sesuatu organisma Zubaidah, 1992).

Kombinasi proses ini diperlukan bagi mengawal fungsi pertumbuhan serta

memperbaharui sel Suriah et aI.

2003 .

Menurut Brown 2005), pemakanan merupakan suatu kajian terhadap

makanan, kandungan nutrien, komposisi kimia dan juga kesan makanan tersebut

terhadap kesihatan. Terdapat sepuluh prinsip bagi pemakanan manusia yang mana

digunakan dalam menyediakan

asas

bagi meningkatkan pengetahuan terhadap

pemakanan Brown et aI. 2005). Berikut merupakan prinsip dalam pemakanan

manusia:


21/31

JaduaI2 1: Prinsip pemakanan manusia

Prinsip

Pertama:

Kedua:

Ketiga:

Keernpat:

Kelima:

Keenam:

Ketujuh:

Kelapan:

Kesembilan:

Keterangan

Makanan merupakan keperluan asas manusia.

Makanan memberikan tenaga (kalori), nutrien dan bahan lain

yang diperlukan bagi tumbesaran dan kesihatan.

Masalah

kesihatan yang berkaitan dengan pemakanan adalah

terjadi di dalam sel.

Pemakanan yang lemah boleh terjadi akibat kekurangan dan

kelebihan tahap pengambilan nutrien.

Manusia mempunyai mekanisma yang boleh mengawal

perubahan semasa pengambilan makanan.

Malnutrisi terjadi akibat diet yang tidak seimbang, penyakit

yang sedang merebak, faktor genetik atau kombinasi

kesemuanya.

Sebilangan

kumpulan manusia berada pada tahap risiko yang

tinggi dalam mengalami kekurangan nutrisi daripada yang

lain.

Pemakanan yang lemah dapat memberi implikasi terhadap

perkembangan sesetengah penyakit.

Diet yang sihat adalah berdasarkan kepada keseimbangan

dan keperluan rnakanan tersebut.

Kesepuluh: Tidak terdapat makanan yang \'baik atau jahat .

Sumber: Brown ta/

2005)

2 2 Nutrien makanan

Nutrien didefinisikan sebagai komposisi dalam makanan yang diperlukan bagi

membantu penyelengaraan kehidupan, pertumbuhan, pembiakan, fungsi

normal

organ dan penghasilan tenaga (Zubaidah, 1GG2 . Nutrien juga merupakan bahan

kimia semula jadi dalam makanan yang berfungsi dalam memelihara kesihatan

6


22/31

(Nawalyah dan Zamilah, 2007). Makanan daripada produk tumbuhan dan haiwan

akan memberikan tenaga serta nutrien yang diperlukan bagi kehidupan,

tumbesaran dan pembiakan (Grosvenor dan Smolin, 2002). Nutrien terbahagi

kepada dua iaitu nutrien perlu dan nutrien tidak perlu. Nutrien perlu merupakan

nutrien yang tidak dapat dihasilkan oleh badan atau dihasilkan dalam kuantiti yang

sedikit. Nutrien perlu seperti karbohidrat, asid amino, asid linoleik, vitamin, mineral

dan air adalah diperlukan di dalam diet manakala nutrien tidak perlu seperti

kolesterol, keratin dan glukosa adalah nutrien yang tidak diperlukan di dalam diet.

Nutrien tidak perlu hadir di dalam makanan dan digunakan oleh badan namun

nutrien ini tidak diperlukan dalam diet pada kuantiti yang banyak (Brown, 2005).

Terdapat enam kategori nutrien iaitu karbohidrat, protein, lemak, vitamin, mineral

dan juga air (Brown, 2005; Grosvenor dan Smolin, 2002).

Pada

tahun 2003, Kementerian Kesihatan Malaysia telah menjalankan satu

kajian survei Malaysian Adult Nutrition

SurveY secara

besar-besaran di seluruh

negara dalam mengetahui kuantitatif informasi mengenai status pemakanan,

pengambilan rnakanan dan cx rak aktiviti fizikal orang dewasa yang berumur di

antara lapan belas hingga lima puluh sembilan tahun. Dalam kajian ini

menunjukkan pengambilan setiap nutrien menyumbang

kepada

diet yang seimbang

dan menglkut pengambilan nutrlen yang disarankan oleh Pertubuhan Kesihatan

Sedunia (Mimalini

tal

2008).

2 3 Diet

seimb ng

Diet seimbang merupakan diet yang teratur dan betul, baik untuk kesihatan serta

dapat diarnalkan (Rachmat, 1996). Menurut Whitney et al (2007), diet seimbang

merupakan suatu perwatakan pemakanan yang menyediakan pelbagai makanan

daripada setiap komposisi makanan yang mengandungi nutrien yang tinggi

secara

seimbang. Selain itu, diet seimbang turut diklasifikasikan sebagai diet yang boleh

membekalkan nutrien yang mencukupl kepada badan mengikut umur, jantina,


23/31

keperluan tertentu dan keadaan fizikal seseorang individu dalam memenuhi

keperluan tumbesaran dan kesihatan Nawalyah dan Zamaliah, 2007).

Tabiat pemakanan dan

jug

diet yang diamalkan oleh wanita dapat dilihat

melalui survei serta pengukuran antropometri. Pendedahan terhadap pengambilan

makanan yang betul serta diet yang seimbang dapat membantu wanita dalam

membuat pemilihan yang betul bagi mengekalkan berat badan yang ideal terhadap

diri sendiri dan juga keluarga. Pengekalan Indeks Jisim Tubuh yang nonnal 18.5

k m

2

hingga 24.9

k m

2

adalah penting bagi menghindarkan potensi menghidapi

penyakit kronik. Risiko ini boleh terjadi apabila berat badan adalah berlebihan dan

obes Harrison dan Hamide, 2009).

2 4

iramid makanan

Piramid makanan merupakan suatu pendekatan dan pengetahuan terhadap

perancangan diet yang dapat membekalkan kuantiti serta kualiti nutrien yang

mencukupi. Terdapat mpat 4) aras dalam piramid makanan bagi mewakili satu

set

nutrien yang berbeza. Pemilihan makanan daripada setiap kumpulan makanan

akan melancarkan serta memudahkan perancangan pemilihan serta pembentukan

diet yang seimbang Kementerian Kesihatan Malaysia, 2002).


24/31

Susu

dan

PIJ OCI uk

l enusu

1-2 HI A N G A

u

h b

...

han

dan yu ron

m n l m u m

3-5 D A N G A

cmak

mlnyalic, 9 u I

I ~ n ga ram

GUNASEDI IC

Ikon .

a ll 1 1 1

t lk

dag lng d

n

kokacang

2-

H

D A AN

Nas i m

i.

F or b Jlr ln I Clan p r o d u k bl l l r r in d n ub i

- 2 HtO A NG A N

Rajah 2.1 Piramid Makanan

Sumber: Kementerian Kesihatan Malaysia (2002)

2.5 Berat badan

Berat badan merupakan jisim tubuh yang merangkumi komposisi cecair dan lemak

di dalam badan. Terdapat beberapa faktor yang mempengaruhi berat badan

seseorang individu. Antaranya, faktor umur, jantina, aktiviti fizikal, masalah

kesihatan dan penggunaan ubat-ubatan, psikologikal dan sosial serta gaya hidup

(Kementerian Wanita,

Keluarga

dan Pembangunan Komuniti, 2006).

Keseimbangan

di antara pengambilan tenaga dan juga penggunaan tenaga dipengaruhi oleh

kelebihan atau kekurangan makanan, perubahan fisiologi dan psikologi. Faktor

faktor ini mampu mengubah berat normal

seseorang

individu (Suriah

etal 2003 .

Masalah berat badan sering terjadi

di

kalangan wanita akibat dari

pengambilan makanan yang berlebihan dan kurangnya melakukan senaman.

Masalah ini boleh meningkatkan risiko menghidapi masalah jantung, tekanan darah

9


25/31

RU UKAN

Alvarez, J., Pavao J., Baumrind, N., dan Kimerling, R. 2007. The relationship

Between Child Abuse and Adult Obesity Among california Women. American

Journal o

Preventive

Medicine. (1):

Anirawati binti Dahari. 2000. Pengukuran Antropometri di

Kalangan

Pelajar

Perempuan Universiti

Malaysia

sabah. 5ekolah

Sains

Makanan dan Pemakanan.

Kota Kinabalu: Universiti Malaysia Sabah.

Bolton,

T.R.

2003. Obesity and ppetite Drogs. n Handbook of Food Drug

Interactions. CRC

Press

Brown, J.E. 2005. NutritionNow. 4th Ed. Thomson Wadsworth

Brown, J.E., Isaacs JS. Krinke, U.B., Murtaugh, M.A., Sharbaugh,

C ;J

Stang, J., dan

Wooldridge, N.H. 2005. Nutrition Through The Life C}de Ed. Thomson

Wadsworth

Bartlett, J.E. Kotrlik, J.W. dan Higgins, C C 2001. Organizational Research:

Determining Appropriate Sample Size in SUlVey Research. Information

Technology Leaming andPerformance Joumal 19(1): 43-50

OiftDn, P. 2007.

Section

m Nutrition in 07ronic Disease and Various Conditions:

Obesity

and Weight

Management

n Optimizing Women s Health Through

Nutrition. Taylor and

Francis

Group

Dunne, L.J. 2002. Nutrition Almanac 5

th

Ed. McGraw-Hili

63


26/31

Garrow, J.S, James, W.P.T dan Raplh, A 2000. Human Nutrition and Dietetics 10

th

Ed Churchill Livingstone

Grosvenor, M.B. dan Smolin,

l A

2002.

Nutrition

From Science

To

Life

Harcourt

Inc.

Harrison, G G dan Hamide, S 2009. Section IV: Foods and Health: Overweight

Obesity and Related Diseases In Adequate

Food

For All: Culture, Science

Technology of Food in the 21

st

Century. Taylor and Francis Group

Heymsfield, S.B. 2009. How Large Is The Gap That Accounts For The Obesity

Epidemic?

American Journal

o

Oinical Nutrition.

89:

1717 8

(Editorial)

Israel, G O 1992. Determining Sample Size.

. 25

Oktober 2009.

Jabatan Pendaftar UMS 2009. Senarai Kakitangan Wanita Mengikut Jabatan Oi

UMS Sehingga 24 Ogos 2009. . 25 Ogos 2009.

James, P 2003. Obesity: A Global Problem Taylor dan Francis

Kandiah, M., M.Shariff, Z., Chan, Y.M. dan A.Saad, H 2007. Handbook on

Nutritional

Assessment Methods

Malaysia: August Publishing Sdn. Bhd.

Kementerian Kesihatan Malaysia. 2002.

Atlas Makanan: saiz Pertukaran dan Pors/

Universiti Kebangsaan Malaysia: MDC Publisher Printers Sdn 8hd

64


27/31

Kementerian

Wanita

Keluarga

dan Pembangunan

Komuniti. 2006. Women and

Nutrition: A Practical Guide or Healthcare

Professionals.

Kuala Lumpur:

Ministry o Women Family and Community Development and Nutrition Society

o

Malaysia

Khor

G.L. 2008.

Abdominal

Obesity.

Malaysian

Journal o Nutrition

Editorial

Kreider R.B.

dan Wilborn C.D.

2009.

Nutritional Concems in Recraation Exercise

and Sport:

Weight

Management Taylor and FranCis Group

Lawrence M. dan Worsley

T.

2007. Public Health Nutrition: From

Principles

t

Practice.

Australia:

McGraw-Hili

Lay Y.F. dan

Khoo

C.H.

2009.

Pengenalan Kepada Analisis Data Berkomputer

Dengan S SS 16 0 for WinOOmi. Selangor: Venton

Publishing

Lee R.D. dan

Nieman D.C.

1996. Nutritional

Assessment.

nd Ed. McGraw-Hili

Lee R.D. dan Nieman

D.C.

2003. Nutritional Assessment 3rd Ed.

New

York:

McGraw-Hili

Md Idris Mohd

Noor.

1995.

Asas

Statistik dan Penyelidikan

Perubatan.

Kuala

Lumpur:

Dewan Bahasa dan Pustaka

6


28/31

Ministry o Health Malaysia.

2005. RNI: Recommended Nutrient Intakes for

Malaysia

Putrajaya

Mirnalini,

K.,

Zalilah, M.S., Safiah, M.Y., Tahir, A., Siti Haslinda, M.D., Siti Rohana,

D., Khairul Zarina, M.Y., Mohd Hasyami, S.dan Normah, H.

2008.

Energy and

Nutrient Intakes: Rndings from the Malaysian Adult Nutrition Survey

MANS).

Malaysian Joumal o Nutrition.

14 1): 1-24

Mitchell,

M.K. 2003.

Nutrition

Aatlss th l i f Span nd Ed.

USA: Elsevier

Science

MOusa,

N.A., Salma,

K.T.

dan Hamed,

R.T. 2006.

Obesity and OVerweight

in

Young

Adult

Females

o

Northern

Badia

o

Jordan. Malaysian Joumal

o

Nutrition.

12 2): 157-166

Nawalyah, A.G. dan Zamaliah, M.M.

2007.

Modul Diet Seimbang nd Ed.

Kementerian Kesihatan Malaysia

Noor-A1ni, M.Y., Pon,

L.W., Ong, F.B., Adeeb, N., Seri,

S.S.,

Shamsuddln,

K.,

Mohamad, A.L., Hapizah, N., Mokhtar,

A.

dan Wan, H.W.H.

2006.

Ufestyle

Improved Nutritional Knowledge, Dietary Composition and Health Status

o

Midlife Malaysian Women.

Malaysian Journalo Nutrition. 12 2):

125-146

Norimah, A.K., Safiah, M., Jamal, K., Siti, H., Zuhaida, H., Rohida, S., Fatimah, 5.,

Siti, N.,

Poh,

B.K., Kandiah, M., Zalllah,

M.S.,

Wan, M.W.M., Fatimah, 5.,

dan

Azmi,

M.Y. 2008. Food

Consumption Patterns: Findings From The Malaysian

Adult Nutrition Surveys MANS). Malaysian

Joumalo NutTitIon 14 1):25-39

Norimah, A.K., Nik Shanita, S.F.M.Y., Norazliana, M.N., Zawiah,

A.

dan Tee,

E.S.

2008.

Tahap Pengetahuan Pemakanan di Kalangan Warga

Tua

di Malaysia.

Jumal Sains Kesihatan Malaysia 6 2):42-54

66


29/31

Parham, E.S. dan

White,

A.A., 2004. Women

and Weight: A Model-Based

Perspective.

n

Wolinsky 1

K1imis-Zacas

D. (eels.).

Nutritional Concems

of

Women.

2nd

Ed. CRC

Press

LLC

Pon, LW.,

Kandiah,

M. dan

Mohd

Taib, M.N. 2004.

Body

Image Perception,

Dietary Practices and

Physical

Activity o Overweight and

Normal

Weight

Malaysian

Female

Adolesrents. Malaysian JoumalofNutr ition.

10(2):

131-147.

Rachmat, S 1996.

Amalan Hidup Sihat: Nasihat Perubatan dan Kesihatan untuk

Anda Keluarga dan

Semua. Kuala

Lumpur:

Dewan Bahasa dan Pustaka

Ramadas,

A.

Kandiah,

M.,

larida

H., Yunus,

G.A.G.,

dan

Faizal, J.A.

2009. Obesity

and

Risk o Colorectal Adenomatous Polyps: a

Case-Control

Study

in Hospital

Kuala Lumpur.

Malaysian Journal

o

Nutrition.

15(1): 1-10

Rolland, Y., Lauwers-Cances, V., Cristini, c. Kan, G.A.V., Janssen, I., Morley, J.E.

dan Veil

as,

B. 2009. Difficulties with Physical

Function

Associateel with Obesity,

Sarcopenia and

Sarcopenic-obesity

In community-dwelling elderly women: The

EPIDOS (EPIDemlologie de

1'00000porose) Study.

ro

AmeriaJn Joumal of

OiniaJl Nutrition. 89: 1895-900

Rozalni bint Shaari. 2001.

Perubahan Tabiat Pemakanan

di

KiJlangan

Pelajar

Perempuan

di

Universiti Malaysia

Sabah.

Sekolah

Salns Makanan

dan

Pemakanan. Kota Kinabalu:

Universiti

Malaysia Sabah.

Saunders.

2005. Dorland s Pocket Medical Dictionary. 2-rt'

Ed. Elsevier

67


30/31

Sherina, M.S. dan Lekhraj, R. 2009. The Prevalence and Factors Associated With

Obesity Among Adult Women in Selangor, Malaysia.

Asia Pacific Family

Medicine. 8 2):

Sidek Mohd

Noah.

2002. Reka

8entuk Penyelidikan: Fa/safah Toori dan

Praktis.

Selangor: Universiti Putra Malaysia

Singh, R. Martin, B.R. Hickey, Y., Teegarden, D., campbell, W.W., Craig, B.A.

Schoeller, D.A., Kerr, D.A., dan Weaker,

C.M.

2009. Comparison

o

Self

Reported

and

Measured Metabolizable Energy Intake with Total Energy

Expenditure

in OVerweight Teens.

he

American Journal

o

Oinical Nutrition.

89: 1744-50

Spark,

A

2007.

Nutrition in Public Health: Principles Polides

and

Practice.

Boca

Raton: CRC Press Taylor and Francis Group

Suriah, A.R. Norimah, A.K., Aminah, A., Azizah H.A.H. dan Fatimah, A. 2003.

Makanan

Pemakanan Dan Terapi

Diet

Kuala

Lumpur: Dewan Bahasa dan

Pustaka

Tee,

E.S.

Mohd Ismail Noor, Mohd Nasir Azudin dan Khatijah Idris. 1997.

Nutrient

Composition f Malaysian

Foods

4th Ed.

Food Composition Database

Programme. Kuala Lumpur: Institute for Medical

Research

Undang-undang Malaysia. 2009.

Aida Makanan dan Peraturan-Peraturan.

Kuala

Lumpur:

MDC

Publishers Sdn Bhd

Wardlaw, G.M. 2003.

Contemporary Nutrition: Issues and Insights.

5

th

Ed.

McGraw

Hill

8


31/31

Westerterp, K.R. 2005. Physical Activity and

Obesity

n Food Diet

and

Obesity.

Taylor

and Francis

Whitney,

E.,

DeBruyne L.K. Pinna,

K.

dan

Rolfes, S.R.

2007.

Nutrition

for Health

andHealth care

3rd Ed. USA:

Wadsworth

Cengage Learning

Wiseman, G.

2002.

Nutrition and

Health

New

York:

Taylor Francis Inc.

Wlttert G.A. 2007. Obesity in Older Adults n Geriatric Nutrition. Taylor

and

Francis

group

Zainab binti

Madil. 2002.

Kajian Tahap Keobesan i

Kalangan Wanita i

Universiti

Malaysia

Sabah

Sekolah

Sains Makanan

dan Pemakanan

.

Kota Kinabalu:

Universiti Malaysia

Sabah.

Zalilah, M.S.,

Mirnalini,

K. Saftah, M.Y.,

Tahir, A. Siti, H.M.D., Siti, R.D.,

Khairul,

Z.M.Y., Mohd, H.S.,

Normah, H., dan Siti,

F.A.

2008. Daily Energy Intake

from

Meals and Afternoon Snacks: Rndings From The Malaysian Adults Nutrition

SUrvey MANS). Malaysian Journal ofNutrition. 14 1): 41-55

Zubaidah Haji

Abdul Rahim.

1992. Pemakanan:

Pendekatan Dari Segi Biokimia

Kuala

Lumpur: Dewan

Bahasa

dan Pustaka

69

pengetahuan pengurusan berat badan di kalangan wanita bekerja di kuala lumpur

Documents