pembangunan luar bandar

P e m b a n g u n a n L u a r B a n d a r | 1

1.0 Pengenalan

Terdapat beberapa definisi yang diutarakan oleh tokoh-tokoh pembangunan antaranya, menurut

daripada Jabatan Perangkaan Malaysia (2000), pembangunan luar bandar adalah bermaksud

pembangunan desa. Ini bermakna ia merangkumi sektor desa yang bertani yang mempunyai

fikiran yang tradisional. Kebiasaannya penduduk desa lebih ketinggalan dari segi ekonominya. Ia

merupakan petempatan yang meliputi semua jenis kampung dan penempatan kecil yang

mempunyai penduduk kurang daripada 10,000 orang serta bercirikan kawasan pertanian dan

kawasan sumber alam semulajadi. Faktor-faktor yang ditekankan dalam mendifinisikan kawasan

desa atau luar bandar adalah dari segi saiz bilangan penduduk yang minima dan maksima,

kepadatan penduduk, tahap urbanisasi, tahap kemudahan masyarakat dan kualiti hidup seperti,

jalan yang berturap, bekalan elektrik, bekalan air, dan lain-lain.

Program pembangunan luar bandar akan memberi tumpuan dalam mengubah kawasan

luar bandar kepada keadaan yang lebih baik dan selesa untuk pelaburan serta tempat kediaman

yang menarik dengan menikmati semua kemudahan asas infrastruktur dan perkhidmatan sosial

yang berkualiti. Sehubungan dengan itu, kemudahan infrastruktur sedia ada termasuk

telekomunikasi akan diperbaik dan dipertingkatkan. Penyediaan kemudahan infrastruktur dan

sosial akan diperluaskan lagi dengan kawasan pedalaman dan ladang-ladang kecil. Tumpuan

utama aktiviti pembangunan luar bandar adalah untuk menyediakan perumahan yang lebih

baik, menggalakkan pembangunan pelancongan luar bandar serta meningkatkan latihan dan

peluang bagi menambahkan pendapatan penduduk luar bandar.


2.0 Halangan Dalam Pembangunan Luar Bandar

Setelah mencapai arus permodenan yang maju di kawasan bandar, kini kerajaan mencari inisiatif

yang baru untuk membangunkan kawasan desa bagi mengatasi masalah akibat arus permodenan

yang berlaku di kawasan bandar. Namun begitu, pembangunan desa yang dicadangkan oleh

pihak kerajaan dan juga pihak-pihak tertentu bukanlah semudah yang diperkatakan. Ini kerana

terdapat halangan-halangan yang akan menyebabkan berlaku masalah bagi menjalankan

cadangan projek pembangunan desa ini. Jika membincangkan mengenai halangan yang terdapat

dalam membangunkan pembangunan desa, menurut Koharuddin (2005), mengatakan terlalu

banyak kekangan yang dihadapi namun apa yang ditumpukan di sini hanyalah melibatkan tiga

aspek utama iaitu dari segi aspek ekonomi, sosial dan juga infrastruktur.

2.1 Halangan Ekonomi

Jika dilihat halangan dari aspek ekonomi, isu yang menjadi masalah utama bagi

membangunkan pembangunan desa adalah disebabkan kemiskinan serta kekurangan

modal. Kemiskinan berpunca dari segi pemikiran masyarakat desa. Kehidupan yang sedia

ada dalam kehidupan masyarakat kampung telah menyebabkan mereka susah untuk

menerima sesuatu yang baru. Ini kerana mereka takut untuk mencuba dan berubah

daripada kebiasaan yang mereka lakukan. Bagi masyarakat desa, aktiviti menternak,

bersawah, bekerja sebagai nelayan merupakan satu bidang pekerjaan yang sudah menjadi

tradisi masyarakat desa. Sukar untuk masyarakat desa merubah bekerja kepada bidang

perniagaan besar-besaran, di kilang-kilang dan di peringkat global.


Berkaitan mengenai kekurangan modal pula, isu kekurangan modal berlaku

apabila tiada tenaga mahir dan juga tiada ilmu pengetahuan yang khusus bagi

membangunkan kawasan desa. Apabila isu tiadanya tenaga mahir, maka kerajaan

terpaksa mengimport tenaga mahir yang pakar dari luar. Malah bukan itu sahaja, akibat

dari sikap penduduk desa sendiri yang takut untuk mencuba sesuatu yang baru

menyebabkan masih terdapat penduduk yang tidak mengenali IT, tidak mempunyai

komputer sendiri, mereka hanya hidup dalam kebiasaannya sehinggakan masih terdapat

masyarakat desa yang buta huruf. Kesan dari kekurangan modal, kekurangan

perbelanjaan untuk menampung pembayaran gaji yang mahal untuk mengimport tenaga

mahir dari bandar mahu pun luar negara menyebabkan pembangunan desa menjadi makin

sukar untuk dibangunkan. Dari masalah ini, akan menjadi satu tanggungan beban yang

besar oleh pihak-pihak tertentu bagi memajukan kawasan luar bandar kerana terpaksa

menampung kos yang tinggi untuk membayar tenaga pakar dan guru-guru bagi mengajar

penduduk kampung dari permulaannya dalam bidang tersebut.

2.2 Halangan Sosial

Halangan dalam aspek sosial adalah berpunca dari dua pihak. Pihak pertama adalah dari

penduduk desa manakala pihak kedua adalah dari pihak pemaju. Jika dibincangkan

mengenai halangan dari penduduk desa, yang pertama adalah penggunaan tanah.

Sesetengah penduduk desa tidak mahu menjual tanah mereka untuk kerajaan bagi

membangunkan tanah tersebut. Ini akan menjadi masalah kepada kerajaan kerana projek

untuk memajukan kawasan desa akan terganggu. Malah bukan itu sahaja, terdapatnya

tanah-tanah yang terbengkalai akibat susunan galur pemilikan tanah yang panjang. Ini


merumitkan pihak tertentu untuk mencari pemilik tanah yang sebenar. Masalah inilah

yang akan mengakibatkan pembangunan desa menjadi lambat untuk dibangunkan dan

ada juga projek-projek yang terbengkalai. Mengikut dari masalah penggunaan tanah yang

lain, terdapat juga masyarakat yang menjalankan aktiviti pertanian seperti padi, kacang

dan sebagainya. Ini salah satu sebab menyebabkan para penduduk kampung enggan

untuk menyerahkan tanah mereka kepada kerajaan kerana hasil dari pertanian yang

mereka lakukan merupakan sumber pendapatan mereka. Penduduk kampung bimbang

jika diberikan tanah tersebut, mereka kemungkinan akan kehilangan sebahagian dari hasil

pendapatan mereka.

Halangan kedua dari penduduk desa dalam aspek sosial adalah pemikiran arus

komodenan yang jauh lebih maju di kawasan bandar berbanding luar bandar. Perbezaan

jurang yang ketara ini akan mengakibatkan memberi impak kepada pemikiran masyarakat

bandar untuk berfikir apa faedah yang bakal mereka dapat jika membangunkan kawasan

bandar. Malah penduduk desa sendiri dari golongan muda banyak yang berhijrah ke

kawasan bandar untuk mencari peluang pekerjaan yang terdapat di bandar. Ini akan

menyebabkan berlaku kekurangan tenaga buruh dalam sektor yang berkaitan dengan

sektor desa. Paling jelas dapat dilihat ialah hanya tinggal golongan tua sahaja dalam

menjalankan kegiatan-kegiatan di sektor desa berbanding dengan golongan muda.

Golongan muda tidak suka mengusahakan aktiviti pertanian menyebabkan golongan ini

telah berhijrah ke bandar yang boleh memberikan mereka peluang pekerjaan yang bergaji

besar terutamanya dalam sektor perindustrian. Selain itu juga, golongan muda turut

menganggap bahawa kegiatan pertanian adalah satu pekerjaan yang memenatkan,


menggunakan kerahan tenaga sahaja serta kerja di bawah sinaran mentari dan mendapat

pulangan yang sedikit.

Namun begitu, dari pihak pemaju yang akan membangunkan kawsan desa pula

adalah berlainan dengan halangan dari penduduk desa. Halangan yang pertama adalah

pihak pemaju beranggapan, jika membangunkan pembangunan di desa memerlukan

pembinaan dari permulaan di mana perlu mencari kawasan untuk memajukan, perlu

mencari pekerja-pekerja baru, perlu meneroka sumber yang terdapat di kawasan desa dan

memerlukan modal yang tinggi untuk dibangunkan serta jauh dari segala kelengkapan

perkhidmatan yang sedia ada seperti yang terdapat di bandar. Ini akan merugikan mereka

untuk menunggu tempoh masa yang panjang bagi memajukan kawasan luar bandar

sehingga menjadi kawasan yang maju. Malah bukan itu sahaja, tidak semua cadangan-

cadangan tempatan yang dibuat oleh pihak-pihak pemaju yang mencapai tahap kejayaan

untuk membangunkan kawasan desa, ini kerana kekurangan modal dan juga sebagainya.

Halangan seterusnya dari pihak pemaju dalam aspek sosial yang tidak kurang

pentingnya adalah dari sikap pemaju yang tidak jujur. Kita asyik menyalahkan penduduk

desa yang takut untuk berubah kepada sesuatu yang baru. Tapi permasalahan ini bukan

sahaja timbul dari sikap penduduk desa. Malah sikap ini muncul dari sikap sesetengah

pihak yang tidak jujur dalam menggunakan wang yang diberi oleh pihak kerajaan untuk

memajukan kawasan luar bandar. Pihak-pihak yang diberi tugas untuk membangunkan

kawasan desa telah menyalahgunakan duit yang diberi. Setelah kerja permulaan

pembinaan dibuat, kemudiannya akan dibiarkan terbengkalai. Inilah masalah yang

menyebabkan sehingga sekarang masih terdapat kawasan desa yang masih belum

dibangunkan pembangunannnya secara sepenuhnya.


2.3 Halangan Infrastruktur

Dari segi halangan infrastruktur pula, masalah yang timbul untuk membangunkan

pembangunan desa adalah disebabkan kekurangan infrastruktur ataupun jaringan yang

memudahkan sesuatu pembangunan itu dibangunkan. Jika kita meninjau kampung-

kampung yang sedia ada, jalan yang disediakan untuk ke kampung-kampung hanya

lorong-lorong kecil, tiada sistem hubungan yang lengkap seperti telefon, pejabat pos,

malah bukan itu sahaja, masih terdapat penduduk kampung yang mencuri bekalan tenaga

elektrik dan air dari kampung-kampung yang berhampiran. Di kawasan luar bandar juga

kurang menyediakan perkhidmatan klinik. Malah jika terdapat penduduk yang jatuh sakit,

mereka terpaksa ke bandar atau ke pekan. Ini salah satu punca yang menyebabkan

pembangunan desa menjadi halangan untuk dibangunkan kerana sumber infrastruktur

adalah terhad sehingga menyukarkan pihak-pihak yang terbabit untuk menyertai dalam

membangunkan pembangunan luar bandar.


3.0 Strategi Pembangunan Luar Bandar

Transformasi Kedua Luar Bandar merupakan pelengkap kepada Transformasi Pembangunan

Luar Bandar Pertama yang telah diperkenalkan oleh Tun Abdul Razak pada tahun 1970 yang

lebih tertumpu kepada pembangunan prasarana fizikal dan membekalkan kemudahan asas yang

cukup kepada rakyat. Manakala transformasi kedua pula lebih menekankan kepada pengukuhan

strategi awal tersebut dengan penumpuan lebih kepada pembangunan manusia yang menjadi

tonggak utama bagi memastikan kejayaan pembangunan masyarakat luar bandar. Salah satu

program pembangunan atau transformasi kedua yang telah dilaksanakan ialah Gerakan Desa

Wawasan (GDW) yang dilancarkan oleh Y.A.B Dato‟ Seri Dr. Mahathir Mohamad pada tahun

1996.

GDW merupakan progran di bawah Kementerian Pembangunan Luar Bandar yang

bertujuan memajukan kampung dengan projek-projek sosioekonomi untuk meningkatkan

keupayaan dan daya saing penduduk kampung. Institute for Rural Advancement (INFRA)

diamanahkan oleh kerajaan untuk menjalankan latihan dan memastikan penduduk kampung

mendapat latihan dan pendedahan tentang GDW. Masyarakat desa diberi latihan tentang cara

untuk memajukan kampung dengan projek-projek sosioekonomi. Program latihan yang

dijalankan menyediakan cara untuk memajukan kampung dengan pelbagai aktiviti.


3.1 Strategi Dalam Aspek Ekonomi

Strategi pelaksanaan yang dijalankan ialah mengadakan pertanian berkelompok serta

pengumpulan kampung-kampung yang berdekatan untuk dijadikan sebagai bandar kecil.

Pertanian dijalankan secara moden serta dijalankan secara komersil dan tanaman

diuruskan secara estet. Pesawah-pesawah akan mencantumkan tanah mereka yang

sebelah menyebelah untuk dijadikan estet. Estet-estet ini akan diselenggara oleh koperasi.

Pengurus-pengurus akan dilatih oleh kerajaan dan dibayar gaji oleh koperasi pemilik

tanah. Bandar-bandar ini akan dibekalkan dengan kemudahan air, elektrik, jalan dan lain-

lain. Di samping itu, kedai-kedai dan perkhidmatan lain seperti klinik, dan pejabat pos

dibina. Industri kecil yang sesuai dengan sumber yang ada diwujudkan. Secara tidak

langsung, bandar-bandar kecil ini akan menjadi pusat perkhidmatan kepada penduduk di

sekitarnya.

Kerajaan juga memainkan peranan yang penting dalam memajukan dan

mengembangkan industri asas tani. Contohnya kerajaan telah memberikan subsidi baja,

subsidi racun serangga dan hasil pertanian kepada petani. Hal ini dapat dilihat apabila

Beras Nasional Berhad (BERNAS) yang dipertanggungjawabkan untuk membeli

hasil pertanian padi dengan harga dua kali ganda dan ini jelas telah memberi keuntungan

kepada para petani. Kerajaan juga telah membuat Rancangan Pengairan Kemubu di

Kelantan yang membolehkan tanaman padi dihasilkan dua kali setahun.

Selain itu, kerajaan telah memberikan tanggungjawab kepada Bank Pertanian

Malaysia dalam memberi dana dan kemudahan kredit kepada petani untuk meningkatkan

aktiviti pertanian mereka. Di samping itu juga, penyertaan Industri Kecil dan Sederhana


(IKS) terutamanya oleh masyarakat luar bandar seperti penghasilan kerepek dan kuih

yang dijalankan telah terbukti ia mampu memasuki ke pasaran yang lebih luas

memandangkan ia mendapat permintaan yang agak menggalakkan sepanjang tahun dan

dengan ini ia boleh dijadikan sebagai „batu loncatan‟ untuk penduduk menambahkan

pendapatan isi rumah mereka. Antara agensi yang terlibat dalam projek-projek sebegini

dalam membuat Penyelidikan dan Pembangunan (R&D) ialah Palm Oil Researce Institut

of Malaysia (PORIM), Malaysian Agricultur researce and Development Institut

(MARDI) dan Lembaga Kemajuan Ikan Malaysia (LKIM).

3.2 Strategi Dalam Aspek Sosial

Dari aspek sosial pula, kita dapat lihat kerajaan telah banyak membelanjakan sebahagian

besar daripada kewangan negara untuk diperuntukkan dalam program pembangunan di

luar bandar antaranya ialah :-

3.2.1 Penggunaan ICT oleh penduduk desa

Antara langkah proaktif yang diambil oleh kerajaan dalam aspek sosial ialah melibatkan

masyarakat desa dalam arus globalisasi melalui penglibatan diri secara aktif dalam

gelombang teknologi maklumat. Dengan ini masyarakat desa tidak akan ketinggalan

dalam menguasai teknologi komunikasi dan maklumat sekaligus seiring dengan dasar IT

negara. Sebagai contoh, penubuhan Pusat Informasi Kampung Jenjarum telah dilakukan

oleh kerajaan dan diselenggara oleh Biro Pendidikan. Penubuhan Pusat Informasi ini

adalah didorong oleh beberapa faktor. Antaranya, tuntutan penggunaan IT yang semakin


meningkat kepada penduduk kampung, peluang pendidikan asas IT yang ditawarkan oleh

pihak swasta adalah mahal serta peratusan penggunaan IT yang sangat rendah dalam

pengurusan kampung, khususnya pada kebanyakan pertubuhan-pertubuhan.

3.2.2 Pendidikan

Bagi mengatasi masalah ini pihak kerajaan telah melancarkan beberapa program untuk

memajukan pendidikan di luar bandar selaras dengan pembangunan negara. Usaha-usaha

seperti memperkasa sekolah rendah dan menengah, pendidikan percuma untuk semua,

memartabatkan profesion perguruan, memantapkan pengajian tinggi, kenaikan kadar

biasiswa, pembelajaran sepanjang hayat dan sebagainya telah dilaksanakan. Pada tahun

2008, sejumlah RM30 bilion disediakan oleh Kementerian Pelajaran. Peruntukan ini turut

merangkumi pelaksanaan Pelan Induk Pembangunan Pendidikan, termasuk Program

Sekolah Cemerlang, memartabat profesion perguruan dan merapatkan jurang pendidikan

di antara bandar dan luar bandar. Untuk meningkatkan lagi kualiti dan prestasi sekolah

sebanyak 60 buah sekolah kluster diwujudkan dalam tahun 2008. Peruntukan berjumlah

RM500 ribu akan diberi bagi setiap sekolah kluster untuk tujuan aktiviti ko-kurikulum,

latihan dan pembelian peralatan pembelajaran. Selain itu, kerajaan melaksanakan langkah

progresif untuk meningkatkan akses dan mengurangkan kos pendidikan. Yuran

peperiksaan Penilaian Menengah Rendah (PMR), Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) dan

Sijil Tinggi Penilaian Malaysia (STPM) dan Sijil Tinggi Agama Malaysia (STAM) akan

dimansuhkan. Yuran tahunan sekolah rendah dan menengah turut dimansuhkan.

Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia memperuntukkan RM45 juta


bagi melaksanakan projek „School Net’ untuk menyediakan perkhidmatan internet di

sekolah-sekolah dalam pembangunan luar bandar.

3.3 Strategi Dalam Aspek Mempertingkatkan Asas Infrastruktur

Penambahbaikan penyediaan kemudahan infrastruktur asas untuk rakyat yang tinggal di

kawasan luar bandar adalah suatu agenda yang sangat penting bagi sesebuah kerajaan.

Keperluan akses kepada infrastruktur asas di kawasan luar bandar membolehkan

pengagihan sumber dan kekayaan secara saksama serta memudahkan aktiviti ekonomi.

Sebagai contoh, hubungan jalan raya memudahkan perdagangan dan perniagaan kerana ia

mampu meningkatkan mobiliti barangan dan perkhidmatan dengan lebih bebas, manakala

ketersediaan belakan elektrik dan air amat diperlukan bagi kebanyakan jenis aktiviti

perindustrian.

Antara strategi yang dilaksanakan oleh kerajaan ialah menghubungkan rakyat

kepada pusat-pusat sosial dan ekonomi. Pelaksanaan ini dilakukan dengan membina lebih

7,000 km jalan baru dan jalan-jalan yang sedia ada dinaik taraf di mana 70% jalan raya

akan diturap dan bakinya jalan batu kerikil. Hasil daripada pelaksanaan ini, kerajaan

menjangkakan tambahan 800,000 orang akan dihubungkan kepada rangkaian jalan raya,

terutamanya di kawasan pendalaman Sabah dan Serawak. Dengan ini, dapat

memudahkan pergerakan penduduk di kawasan luar bandar untuk ke destinasi mereka

seperti ke sekolah, klinik dan pusat bandar.


Selain itu, sebanyak 40% isi rumah kawasan luar bandar di Malaysia Timur dan

12% isi rumah kawasan luar bandar di Semenanjung Malaysia tidak mempunyai akses

kepada bekalan air bersih atau yang dirawat. Kerajaan menyalurkan air bersih atau air

yang dirawat kepada lebih 360,000 buah rumah. Antara langkah yang diambil ialah

membina loji rawatan air yang baru di mana lebih kurang 36 projek loji rawatan air akan

dibina untuk memberikan bekalan kepada kawasan-kawasan luar bandar. Sesetengah

kawasan luar bandar terletak agak jauh daripada loji rawatan air atau paip utama air.

Dalam situasi seperti ini, kaedah seperti telaga tiub, telaga graviti atau pemuliharaan air

hujan dilaksanakan. Kerajaan mengambil langkah membekalkan tenaga elektrik kepada

lebih 140,000 buah rumah. Sesetengah kawasan luar bandar terletak jauh daripada

infrstruktur penjanaan dan transmisi elektrik. Oleh itu, kerajaan mengambil penyelesaian

dengan menggunakan teknologi penjanaan kuasa teragih seperti janakuasa hibrid solar

atau elektrik mikro hidro. Langkah ini membolehkan penduduk luar bandar mendapat

bekalan elektrik sekaligus dapat menjalankan aktiviti harian mereka dengan lebih baik.

Sementara itu, kerajaan juga menyediakan perumahan bagi golongan miskin dan

miskin tegar di mana 50,000 buah rumah baru dan rumah yang dibaikpulih akan

dilaksanakan. Isu utama dalam pelaksanaan strategi ini ialah memastikan bahawa

penerima bantuan yang betul-betul layak untuk menerima bantuan ini iaitu bakal

penerima bantuan dikenalpasti oleh agensi-agensi peringkat daerah dan negeri melalui

pengkalan data mengenai isi rumah berpendapatan rendah. Rumah-rumah yang dibina

atau dibaik pulih dalam program ini dibina mengikut reka bentuk standard bagi menjamin

kualiti setiap rumah terjamin di samping memastikan kos bagi setiap pembinaan rumah

terkawal.


4.0 Perubahan Pembangunan Luar Bandar

Di Malaysia, pembangunan luar bandar bukan sekadar sebuah konsep semata-mata, ia telah

disusun dengan pelbagai pilihan kaedah untuk meningkatkan pengeluaran, kebajikan dan

kehidupan sosial di kawasan luar bandar bermula dari tahun 1970 lagi. Semenjak merdeka,

integrasi nasional telah menjadi titik tolak utama kepada semua dasar negara dan termasuk dasar

pembangunan luar bandar melalui penyusunan semula strategi dengan dibantu oleh berbagai-

bagai agensi seperti FELDA, Lembaga Pembangunan Wilayah Kedah (KEDA) serta Lembaga

Pemasaran Pertanian Persekutuan (FAMA) dan pelbagai jabatan telah ditubuhkan untuk

mencapai matlamat tersebut. Walaubagaimanapun, usaha-usaha pembangunan dan pembaharuan

masyarakat terutamanya masyarakat kampung sebenarnya banyak dipertingkatkan di bawah

Dasar Ekonomi Baru (DEB) bagi mengelakkan ketidakseimbangan pembangunan yang berlaku

antara luar bandar dengan bandar (King etl., 1991). Menurut Taylor (1911) menyatakan

terdapatnya 4 kategori yang boleh mengubah perubahan iaitu struktur, teknologi, keadaan fizikal

dan manusia dalam sesebuah masyarakat. Oleh itu, di sini kami akan membincangkan tentang

perubahan yang telah berlaku dalam masyarakat.

4.1 Perubahan Aspek Ekonomi

Segala pembangunan ekonomi masyarakat kampung sebenarnya diselaraskan dengan

konsep “Masyarakat adil” dalam misi pembasmian kemiskinan dan penyusunan semula

masyarakat dalam DEB. Antara program-program yang dijalankan adalah terdiri daripada

projek-projek seperti program peningkatan ekonomi kampung, projek ternakan lembu,


ikan air tawar, tanaman sayuran secara komersial agar dapat meningkatkan daya

pengeluaran dan pendapatan perkapita keluarga.

Oleh hak demikian, kerajaan juga telah dapat mengurangkan kadar pengangguran

dengan memperbanyakkan peluang-peluang pekerjaan dan latihan kemahiran melalui

pelbagai projek telah diluluskan. Contohnya, Perbadanan Kemajuan Negeri Kedah

(PKNK) memainkan peranan utama dengan mewujudkan kawasan-kawasan perindustrian

seperti di Mergong peringkat 1 & 2, Bakar Arang, Tikam Batu, Kuala Kedah dan Kulim

dengan keluasan tanah yang telah dibangunkan sebanyak 2,901 hektar telah menyediakan

banyak peluang pekerjaan kepada lebih 12,492 pekerja dalam sektor pembuatan pada

tahun 1995. Serta perlaksanaan Rancangan Malaysia Kedua dan Ketiga (RMK-2 & 3)

yang menggalakkan kaum bumiputera untuk mengambil bahagian dalam semua jenis

perniagaan. Hal ini menunjukkan kerajaan Negeri Kedah telah dapat menurunkan paras

kemiskinan dari 61% pada tahun 1976 kepada 30% dalam tahun 1989 iaitu penurunan

yang sangat drastik dan kami menganggarkan paras kemiskinan di negeri ini boleh

mencapai tahap sifar kemiskinan menjelang tahun 2020 (Development Statistic of Kedah

Darul Aman, 1996).

Tambahan lagi, melalui sektor pelancongan yang telah diperbanyakkan oleh

kerajaan dapat dijadikan kawasan pelancongan di kawasan luar bandar sehingga kini

tempat-tempat pelancongan seperti Gunung Jerai, Pantai Merdeka dan Pulau Langkawi

telah meningkat dari tahun ke tahun bukan sahaja pelancong dari dalam negara bahkan

termasuk dari luar negara iaitu kira-kira seramai 1,692,704 pelancong pada tahun 1995.


4.2 Perubahan Aspek Sosial

Pembangunan sosial yang dibuat dibahagikan kepada tiga jenis iaitu dari segi pendidikan,

keagamaan dan rekreasi. Dari aspek pendidikan, terbukti kerajaan dengan dibantu oleh

agensi-agensi lain telah meningkatkan sebanyak 55.56% dalam institusi pendidikan

dengan pembinaan sekolah-sekolah baru, mengubahsuai sekolah-sekolah, bilik darjah dan

makmal, pembinaan tambahan iaitu setiap sekolah dilengkapi dengan kemudahan

komputer beserta „wayerless’ untuk melahirkan pelajar yang celik IT agar penduduk luar

bandar tidak ketinggalan. Sementara itu, langkah menyediakan kemudahan komputer di

setiap masjid adalah satu langkah yang sangat bijak walaupun program ini telah

berlangsung sejak tahun 1997 lagi iaitu program “13 masjid akan mendapat komputer”

namun, sehingga kini masjid tidak lagi dijadikan hanya tempat solat berjemaah namun ia

juga sentiasa diimarahkan dengan penghuni dari dolongan remaja ke masjid (Mingguan

Malaysia, 7/9/97).

Hal ini menunjukkan penduduk desa bukan lagi seperti penduduk desa yang

dahulu yang hanya boleh menjalankan aktiviti-aktiviti kampung bahkan sudah setaraf

dengan penduduk bandar yang pandai dalam segala hal setelah didedahkan dengan

kemudahan internet di setiap kampung seperti di Terengganu iaitu kerajaan Terengganu

telah menyediakan sebuah pusat komputer yang dinamakan „Bestari.com‟ di setiap

kampung untuk memudahan penduduk mengakses internet dengan mudah dan ia adalah

percuma kepada semua tidak mengira umur, jantina, bangsa dan agama.


4.3 Perubahan Aspek Infrastruktur

Pembangunan infrastruktur juga telah dibahagikan kepada tiga kategori iaitu

perhubungan yang terdiri dari jalan raya, jalan-jalan kampung, jambatan dan titi;

pembangunan fizikal termasuk bangunan-bangunan kerajaan, perpustakaan, dewan sivik,

masjid atau surau, klinik-klinik desa dan sebagainya; dan perbekalan seperti bekalan air,

elektrik, perparitan, pengairan dan saliran.

Melalui kemudahan bekalan air bersih yang disalurkan kepada penduduk

kampung lebih dari 274,149 sambungan iaitu sebanyak 43,780,000 gelen air sementara

kemudahan bekalan elektrik pula sebanyak 897.6 kWh tenaga elektrik telah dibekalkan

kepada 390,608 pengguna menunjukkan telah berlaku perubahan taraf hidup penduduk

luar bandar ke arah yang lebih selesa.

Selain daripada kerajaan menubuhkan lebih banyak klinik di kawasan desa

kerajaan juga telah menjalankan pelbagai kempen kesihatan seperti kempen membasmi

dan mencegah penyakit berjangkit, kempen kebersihan dan kesihatan persekitaran dan

rancangan amalan nilai makanan dan pemakanan. Kempen-kempen ini telah banyak

mengubah persepsi masyarakat kampung terhadap pentingnya „mencegah daripada

merawat penyakit‟ dan hal ini membuktikan kadar jangka hayat umur penduduk juga

meningkat sehingga mencecah 85 tahun. Sementara itu, slogan „otak yang cergas

datangnya dari tubuh badan yang sihat‟ yang dilancarkan ini penting kerana untuk

membangunkan masyarakat terutamanya masyarakat luar bandar, minda kita mestilah

sentiasa cergas memikirkan idea-idea yang boleh memberi manfaat kepada masyarakat.


Kadangkala, perubahan yang dijalankan jika tidak dikatkan dengan agama juga

akan memberi masalah terhadap bentuk pembangunan yang hendak diperkenalkan kerana

masyarakat terikat dengan tiga agenda utama iaitu Islam dan sistem nilai yang ada, nilai-

nilai tradisi dan budaya yang kental serta nilai moden yang demokratik dan

berorientasikan dunia saintifik. Oleh itu, dengan pendekatan yang ada ini kerajaan

mengambil inisiatif dengan membaik pulih dan menambahkan masjid serta surau di

setiap kampung agar sistem nilai keagamaan dan sistem pembangunan yang dijalankan

selari dan tidak berlaku ketimpangan kerana kedua-dua sistem ini amat penting disatukan

dalam menentukan segala kemajuan di setiap negara. Sebagai contoh, kerajaan

Terengganu telah menubuhkan lebih daripada 25 buah masjid hadhari di sekitar Negeri

Terengganu bermula tahun 2002.

Walaubagaimanapun, segala perubahan yang ingin dilakukan di kawasan luar bandar

haruslah bermula daripada keberanian, kesedaran, serta rasa tangguangjawab, dan kerjasama

yang jitu penduduk setempat itu sendiri untuk mengalami proses perubahan dalam dalam

pembangunan dan pemodenan kerana pembangunan yang dicari tidak akan tercapai sekiranya

pembangunan yang dijalankan telah berbelanja besar tetapi dianggap sebagai musuh oleh

masyarakat luar bandar. Hal ini, jelas menunjukkan bahawa segala program pembangunan yang

dilaksanakan bergantung kepada penglibatan komuniti dalam memastikan berjaya atau gagal

sesuatu program yang dilaksanakan itu.


5.0 Kesimpulan

Pembanguanan luar bandar perlu dipergiatkan lagi begi meningkatkan pendapatan dan kualiti

hidup penduduk luar bandar sekaligus mengurangkan masalah kemiskinan yang masih

mengongkong hidup mereka. Penduduk desa bukan sahaja akan menikmati perkhidmatan-

perkhidmatan dan kemudahan-kemudahan moden malahan mereka juga berpeluang untuk

mengubah tahap kedudukan ekonomi mereka. Transformasi dalam pembangunan luar bandar

diperlukan untuk menjadikan kawasan luar bandar yang menarik, maju dan sekaligus akan

membawa keuntungan kepada negara dengan lahirnya masyarakat yang kreatif dan inovatif.

Masyarakat luar bandar juga seharusnya memiliki kualiti persaingan yang setanding

dengan masyarakat bandar terutamanya dari segi penguasaan ilmu pengetahuan, perancangan

strategik dan berkeyakinan untuk mencapai kejayaan. Penduduk desa mestilah berubah sikap

daripada mentaliti yang tradisional kepada pemikiran yang lebih terbuka. Secara umumnya,

penumpuan terhadap pembangunan luar bandar amat penting agar masyarakat luar bandar tidak

terpinggir dan ketinggalan berbanding masyarakat bandar. Hal ini penting untuk menjamin masa

depan generasi akan datang di luar bandar. Kejayaan dalam merancang apa jua strategi

pembangunan luar bandar ini banyak bergantung kepada kerjasama yang erat di antara agensi-

agensi kerajaan yang terlibat dan juga penduduk-penduduk desa selaku kumpulan sasarannya.


Rujukan

Mingguan Malaysia, 7 September 1997.

Mohd Koharuddin Bin Mohd Balwi. (2005). Pembangunan Luar Bandar Di Malaysia. Skudai

Johor : Universiti Teknologi Malaysia.

Taylor F. W. (1911). Principles of Scientific Management, Harper & Brothers. New York.

Tranformasi Desa . (2009). Diakses pada 26 November 2011, daripada

http://www.slideshare.net/cikgu_rashid/transformasi-desa

Unit Perancang Ekonomi Negeri. Development, Statistic Of Kedah Darul Aman. (1996). Kedah:

Wisma Darul Aman.

http://www.slideshare.net/cikgu_rashid/transformasi-desa

pembangunan luar bandar

Documents