NAMA : KURSUS: 1 MTK / 1 HPC 1PENSYARAH: CIK FATIMAH BINTI ABDUL KHALID

MODUL 3: KEMAKMURAN DAN KEKAYAAN NEGARA KITA MENARIK KUASA LUAR UNTUK MENJAJAH

3.1PENAPAKAN DAN PELUASAN PENGARUH BRITISH DI NEGERI-NEGERI SELAT

3.1.1FAKTOR CAMPUR TANGAN BRITISH

BILFAKTORNegeri

1Pusat pengumpulan barangPulau Pinang

2Pelabuhan persinggahan

3Pangkalan tentera

4Benteng pertahananSeberang Perai

5Pertanian

6Kedudukan strategik

3.1.2PENAPAKAN BRITISH DI PULAU PINANG, SINGAPURA DAN MELAKA

PULAU PINANG

Pusat pengumpulan barangTeh dari China pasaran baik di EropahChina mahu emas, perak, bijih timah dan lada hitam dari Kepulauan MelayuPP kedudukan strategik sbg pusat pengumpulan barang

Apakah faktor-faktornya?

Pangkalan tenteraBritish dan Perancis bersaing untuk menguasai perdagangan di IndiaPP sesuai sbg pangkalan tenteraPelabuhan persinggahanSediakan bekalan air, makanan dan kemudahan membaiki kapalSesuai dijadikan tempat berlindung sementara menunggu peralihan angin monsun

2

Ancaman SiamKedah menghentikan penghantaran bunga emas ke Siam semasa Perang Siam-Burma (1753 1781)Selepas perang tamat, Siam menuntut Kedah menghantar wang, bunga emas dan tenaga manusiaBimbangkan ancaman Siam, Sultan Abdullah meminta bantuan SHTISultan Kedah menawarkan Pulau Pinang sekiranya SHTI sanggup melindungi Kedah

Masalah pewarisan takhtaTunku Abdullah dilantik menjadi Raja Muda KedahKerabat diraja tidak bersetuju kerana beliau bukan anak gaharaKerabat diraja Kedah berpakat dengan Bugis dari Selangor menentang Sultan Kedah (Sultan Muhammad Jiwa)

Ancaman BugisRaja Ali Haji menyerang Kuala Kedah dan Alor Setar Sultan Muhammad Jiwa berundur ke KangarSultan meminta bantuan Firma Jourdain Sullivan and de Souza bagi mengembalikan kedaulatan negeriFrancis Light dihantar untuk berunding dan suatu perjanjian ditandatanganiPerjanjian membenarkan Firma berniaga di Kuala Kedah dan Firma juga bersetuju memberi bantuan ketenteraan kepada KedahPerjanjian dibatalkan kerana firma enggan memberi bantuan ketenteraan menyerang Bugis di Selangor

KBAT 1Pada pendapat anda, wajarkah Sultan Kedah menawarkan Pulau Pinang bagi melindungi kedaulatan Kedah?

3KRONOLOGI BRITISH MENDAPATKAN PULAU PINANG

Perjanjian Inggeris-Kedah (1786)Antara Sultan Abdullah dgn Francis Light (secara peribadi)Syarat perjanjianBersetuju membantu Kedah jika diserang musuhTidak melindungi musuh KedahMembayar pampasan 30 000 dolar Sepanyol setahun kepada KedahAncaman SiamSultan Kedah minta bantuan ketenteraan drpd SHTIMenawarkan Pulau Pinang

Tidak sah kerana kerajaan British di London belum mengakui syarat perjanjian

Francis Light menduduki Pulau Pinang (11 Ogos 1786)Dinamakan Prince of Wales IslandBendera Union Jack dinaikkanPetempatan dinamakan Georgetown

SHTI mungkir janjiEnggan bertanggungjawab kerana tidak mengiktiraf perjanjian 1786Mahu jaga kepentingan perdagangan dgn Siam

TINDAKAN SULTAN ABDULLAH

Minta bantuan1791 mendapatkan bantuan Riau, Siak dan Selangor utk mengambil semula Pulau PinangFrancis Lightdidesak keluar dari Pulau Pinangenggan malah menawarkan ganti rugi kepada baginda tetapi ditolak

TewasTentera BritishSerang kubu Sultan Abdullah di Seberang Perai

PERJANJIAN PERSAHABATAN DAN KEAMANAN INGGERIS-KEDAH (1 Mei 1791)SHTI berjaya menduduki Pulau Pinang secara rasmiSHTI membayar 6000 dolar Sepanyol setahun kepada Sultan AbdullahGeorge Leith Gabenor pertama Pulau Pinang

4

Kawasan pertanianTanah yang suburBagi menampung keperluan penduduk Pulau Pinang

FAKTOR-FAKTOR

Benteng pertahananSeberang Perai dapat mempertahankan Pulau Pinang jika diserang dari tanah besar

PERJANJIAN PERSAHABATAN DAN PERIKATAN (Jun 1800)Sultan Dziauddin memerlukan bantuan ketenteraan bagi menentang SiamSHTI mengambil kesempatan dengan memaksa baginda menandatangani perjanjian dengan George Leith Syarat perjanjianSultan Kedah menyerahkan Seberang PeraiSHTI akan membayar 10 000 dolar Sepanyol setahun bagi Pulau Pinang dan Seberang PeraiNama Seberang Perai ditukar kepada Province Wellesly

Siam menyerang KedahSiam menyerang Kedah pada November 1821 dan berjaya ditawan SHTI tidak menepati janji untuk membantu Kedah menghadapi musuhSiam menakluki Kedah dan menguasai negeri tersebut hingga tahun 1842

PERJANJIAN BURNEY (Jun 1826)Di antara Rama III dengan Henry BurneySyarat perjanjianBritish iktiraf ketuanan Siam terhadap KedahSultan Kedah, Sultan Ahmad Tajuddin II tidak dibenarkan tinggal di Kedah, Pulau Pinang, Seberang Perai, Perak, Selangor dan BurmaBritish tidak akan membantu Sultan Kedah menyerang Siam dan jajahan takluknyaBritish akan menghantar balik Sultan Kedah yang berlindung di Pulau Pinang ke KedahKedah hendaklah membayar ufti kepada SiamSiam mengiktiraf pendudukan British di Pulau Pinang dan Seberang Perai

5SINGAPURA

Apakah faktor-faktor pertapakan SHTI di Singapura?

Dapat mengawal laluan perdagangan di Selat Melaka dan Selat SundaKedudukan jauh ke utara Selat Melaka

Dikuasai oleh SHTI

Sesuai dijadikan pelabuhan bebas dan menyaingi pelabuhan BetawiPULAU PINANGSINGAPURA

Gagal berkembang majuPelabuhan

Diperoleh melalui perjanjian/muslihat

Dapat menyekat monopoli Belanda di Kepulauan MelayuGagal bersaing sebagai pelabuhan di Kepulauan Melayu

Stamford Raffles mendapati kedudukan Singapura sangat strategik. Dia berazam utk mendapatkan Spura. Namun pemerintah Johor iaitu Sultan Abdul Rahman berada di bawah pengaruh Belanda.

6TAKTIK RAFFLES MENGAMBIL SINGAPURA

Syarat perjanjianSHTI boleh mendirikan loji di SingapuraSHTI bersetuju melindungi Temenggung daripada ancaman dalam dan luar negeriSHTI akan membayar 3000 dolar Sepanyol setahun kepada TemenggungSHTI tidak membenarkan Temenggung membuat hubungan dengan negara Barat yang lain

PERJANJIAN DENGAN TEMENGGUNG ABDUL RAHMAN (30 JAN 1819)

Muslihat Raffles

Tidak sah kerana tiada persetujuan daripada Sultan Johor yang sah (Sultan Abdul Rahman)

HIDUPKAN SEMULA MASALAH PEWARISAN TAKHTA

SULTAN ABDUL RAHMAN

Sultan Johor yang sahBersemayam di LinggaMendapat sokongan Belanda

Empayar Johor-Riau mempunyai 2 orang sultan

SULTAN HUSSEIN

SHTI BERTAPAK DI SINGAPURA SECARA RASMI

Diperalatkan oleh Raffles sbb kecewa tidak ditabalkan sbg SultanDijemput oleh TemenggungBersemayam di SpuraIktiraf perjanjian awal 1819

SHTI MENCENGKAM SINGAPURA

PERJANJIAN 2 ogos 1824John Crawfud + Sultan Hussein + Temenggung Abdul RahmanPERJANJIAN 7 JUN 1823Raffles + Sultan Hussein + Temenggung Abdul Rahman

Sultan terima bayaran 1500 dolar Sepanyol dan Temenggung 800 dolar SepanyolSultan dan Temenggung tidak berhak mengutip cukai dari tongkang CinaSHTI berkuasa di seluruh Spura dan pulau berdekatan kecuali kws/pulau kediaman Sulltan dan TemenggungUndang-undang British dikuatkuasakanSultan Hussein dan Temenggung serahkan Spura kepada SHTI buat selama-lamanyaSultan dan Temenggung hendaklah membenarkan pedagang bebas berdagang di Johor dan wilayah takluknyaSultan dan Temenggung @ warisnya boleh menetap di tanah milik baginda di Spura @ berpindah dari Spura

KESAN

Sultan Hussein kehilangan Singapura buat selama-lamanya. Baginda berpindah ke Bandar Hilir Melaka kerana berasa kecewa dengan syarat perjanjian pada tahun 1824. Temenggung Abdul Rahman diarahkan oleh British supaya memindahkan pusat pentadbirannya dari Kuala Sungai Singapura ke Teluk Belanga dengan alasan untuk memajukan Singapura

7MELAKA

BRITISHSingapura berpotensi sbg pelabuhan bebasSingapura berpotensi menjadi pangkalan tentera di Gugusan Kepulauan MelayuBELANDADakwa Singapura di bawah lingkungan pengaruhnyaBimbang kemajuan pesat Singapura sbg pelabuhan perdagangan akan menjejaskan perdagangannya di Betawi

FAKTOR-FAKTOR

PERSETIAAN INGGERIS BELANDA 17 MAC 1824

3.1.33.1.4

KESANKEPULAUAN MELAYUEmpayar Johor-Riau berpecah kpd dua lingkungan pengaruhSem Tanah Melayu & Spura pengaruh BritishKepulauan Riau dan Lingga pengaruh BelandaBRITISHKuasai laluan perdagangan di Selat Melaka serta pelabuhan MelakaDapat luaskan pengaruh di Tanah Melayu tanpa gangguan kuasa Barat lainBELANDAKuasai Kepulauan Riau-LinggaSYARAT-SYARATBelanda iktiraf petempatan British di SingapuraBelanda berjanji tidak akan membuka petempatan baru di Tanah MelayuBritish serahkan Bangkahulu kepada Belanda dan Belanda serahkan Melaka kepada BritishBritish berjanji tidak akan membuka petempatan baru ke selatan Singapura

83.1.5 BAGAIMANAKAH NEGERI-NEGERI SELAT DIBENTUK?

PENTADBIRAN INGGERIS DI TANAH MELAYUPulau Pinang Leftenan GabenorSingapura ResidenMelaka ResidenDi bawah pentadbiran yang berbezaPETEMPATAN INGGERIS DI TANAH MELAYUPulau Pinang 1786Singapura 1819Melaka 1824

1826NEGERI-NEGERI SELAT (NNS)

Pusat pentadbiran (1826)

TUJUANMenyeragamkan pentadbiranMenjimatkan perbelanjaan

Lebih strategik

Pusat pentadbiran (1832)

Lebih menguntungkan

STRUKTUR PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI SELAT

Gabenor Jeneral British di India

Menggubal semua dasar dan undang-undang NNS

Ketua pentadbiranTerima arahan daripada Gabenor Jeneral British di IndiaGabenor Negeri-Negeri Selat

Residen Konsuler SingapuraResiden Konsuler MelakaResiden Konsuler Pulau Pinang

Membantu Gabenor menjalankan pentadbiran

TIDAK PUAS HATI Penduduk pedagang tempatanSaudagar British di NNS merayu kerajaan British pindahkan pentadbiran NNS ke London

9FAKTOR PEMINDAHAN PENTADBIRAN NNS DARI INDIA KE LONDON

British isytiharkan NNS sbg tanah jajahan British di bawah tanggungjawab Pejabat Tanah Jajahan di London( 1 April 1867 )

MAJLIS PERUNDANGANNNS boleh luluskan undang-undang sendiri

Dikeluarkan pada tahun 1871Menggantikan dolar Sepanyol dan rupee IndiaTertera gambar Raja Edward VII dan Ratu Victoria

103.2 PENAPAKAN DAN PELUASAN PENGARUH BRITISH DI NEGERI-NEGERI MELAYU BERSEKUTU

Kekayaan hasil bumi di negeri-negeri MelayuPelbagai galianBijih timah (Perak, Selangor & N9) Mahu kuasai sbl dikuasai kuasa lain

Revolusi Perindustrian di EnglandBritish perlu bijih timah industri mengetin makananMencari tempat memasarkan hasil kilang

Penciptaan kapal wap dan pembukaan Terusan SuezKapal wap percepatkan perjalananLebih banyak muatanT. Suez pendekkan jarak perjalanan

3.2.1 Apakah faktor campur tangan British di negeri-negeri Melayu?

Kebimbangan campur tangan kuasa Eropah lainPerancis, Sepanyol & BelandaBritish jaga kepentingannya di TM

Pertukaran kerajaan di LondonParti Konversatif ambil alih pucuk pimpinanTukar dasar tidak campur tangan kepada dasar campur tangan di negeri-negeri Melayu

Desakan pedagang British di NNSKeadaan di TM huru hara pertelingkahan pembesar dan pergaduhan kongsi gelapMerugikan para pedagangTulis surat kpd Lord Kimberley (1873) ingin melindungi kepentingan pelaburan mereka

11PERAK

KETIDAKSTABILAN DI PERAK

PERGADUHAN KONGSI GELAP CINABijih timah di Kelian Pauh dan Kelian Baru (daerah Larut).Long Jaafar bawa masuk ramai buruh Cina pd tahun 1848Berlaku pergaduhan sesama mereka kerana kebanyakan daripada mereka mengganggotai kongsi gelap Ghee Hin dan Hai San.Perang Larut tercetus menjejaskan perusahaan bijih timah.Ngah Ibrahim (anak Long Jaafar) lantik Kapten Speedy (Timbalan Pesuruhjaya Polis NNS) bg menamatkan kekacauan tersebut.PEREBUTAN TAKHTASlps kemangkatan Sultan Ali (1871), berlaku perebutan takhta dalam kalangan kerabat diraja kerana sistem pewarisan takhta tidak dipatuhi sepenuhnya.Raja Ismail (Raja Bendahara) telah dilantik sebagai Sultan oleh pembesar Perak setelah Raja Abdullah gagal menghadirkan diri semasa upacara pemakaman almarhum Sultan. Raja Abdullah (Raja Muda) menentang pelantikan tersebut kerana mengikut sistem pewarisan takhta, beliau sepatutnya ditabalkan sebagai Sultan.Raja Yusof diketepikan kerana tidak disukai oleh para pembesar negeri.Raja Abdullah meminta bantuan British untuk mengiktirafnya sbg Sultan Perak.

Hai SanGhee Hin

Melihat permintaan Raja Abdullah sebagai satu peluang bagi British untuk menguasai Perak yg kaya dengan bijih timah.Memanggil semua pembesar Melayu dan pemimpin kongsi gelap Cina berunding di Pulau Pangkor.

Raja AbdullahAndrew Clarke

PERJANJIAN PANGKOR (20 Januari 1874)Di atas kapal HMS PlutoPembesar Melayu Rj Abdullah, Ngah Ibrahim dan Dato SagorRaja Ismail tidak hadir kerana lewat terima jempuatan

KesanBermula penguasaan British dalam pentadbiran dan ekonomi PerakHuru-hara yang berlarutan di Larut berjaya ditamatkanSultan dan pembesar kehilangan kuasa dalam urusan pemerintahan negeriPerak menerima seorang Residen British sebagai penasihatRaja Abdullah berjaya menuntut takhta kerajaanKandungan Raja Abdullah diiktiraf sbg Sultan PerakRaja Ismail diakui sbg Raja MudaSultan menerima seorang Residen BritishResiden berkuasa penuh ke atas pungutan cukaiResiden, Pen. Residen, Sultan dan Pembesar dibayar gaji daripada pungutan hasil mahsul PerakNgah Ibrahim kekal sbg Menteri Larut dan menerima seorang Penolong ResidenMenteri Larut bertanggungjawab membiayai segala usaha mengembalikan keamanan di Perak

12SELANGOR

PERANG KLANG DI SELANGOR

RAJA MAHADI(putera Raja Sulaiman)daerah Klang tidak diserahkan kepadanya sebaliknya diserahkan kepada Raja Abdullah selepas kemangkatan Rj Sulaimanperasaan tidak puas hatiRAJA ABDULLAHRj Abdullah telah berjaya memajukan perlombongan bijih timah di Klang dgn membawa masuk orang CinaLombong bijih timah dibuka di Ampang dan KLDaerah Klang maju sbg pusat pengeluaran bijih timah

Peperangan merebak ke kawasan lain

Kekayaan daerah Klang menjadi rebutan RM dan RAPerang Klang (perang saudara)

Pelombong Cina turut terlibat

Perdagangan di Selangor terjejas

Lantik Tengku Kudin (menantu baginda) utk tamatkan peperangan

Minta bantuan British bg menamatkan perangBritish berjaya menewaskan RM sekaligus menamatkan perang di Klang

Ditolak oleh pembesar Selangor kerana bukan anak Selangor

British desak Sultan Abdul Samad terima Residen BritishTidak dipersetujui oleh Sultan

ALASAN BRITISH UNTUK CAMPURTANGAN

Serangan ke atas rumah api British di Tanjung Rachado/Tanjung Tuan (1874) Rompakan kapal dagang British berhampiran dengan Langat (1873)

Peristiwa tersebut mendesak Sultan Abdul Samad meletakkan Selangor di bawah naungan British.J.G. Davidson sebagai Residen yang pertama.Frank Swettenham sebagai Penolong Residen.

13PERBALAHAN DI SUNGAI UJONG, NEGERI SEMBILAN

Kaya dengan bijih timah

1872 Dato Kelana Syed Abdul Rahman dilantik sbg pemerintahDato Bandar Kulop Tunggal tidak puas hatiBerlaku persengketaan

SEBAB MENJADI REBUTANKaya dengan bijih timahMahu menguasai Sungai Linggi Jalan perhubungan utama ke Melaka.Pedagang yang melalui SL dikenakan cukai yang tinggi.Pembesar yg menguasai kawasan ini peroleh pendapatan yang lumayan

Dato Bandar Kulop TunggalDato Kelana Syed Abdul Rahman

PenyokongPelombong CinaPenduduk tempatanPenyokongBritish Hantar bantuan tentera

DB tidak mengiktiraf perjanjianMenentang tindakan British mengutip cukai di Sg UjongBritish hantar tentera membantu Dato Kelana utk menentang Dato BandarDato Bandar dibuang negeri ke SingapuraTandatangani perjanjian terima perlindungan British 1874DK diiktiraf sbg pemerintah Sg UjongBritish berkuasa mengutip cukai di Sg UjongP.J Murray - Residen pertama Sg Ujong

KESANPertapakan British di N9TahunLokasi1874Residen di Sungai Ujong1883Majistret dan Pemungut Hasil di Rembau1886Majistret dan Pemungut Hasil di Jelebu1889Majistret dan Pemungut Hasil di Seri Menanti1895Residen di N9 MARTIN LISTERYang Dipertuan Besar N9 yang pertama Tunku Muhammad ibni Yamtuan Antah

14PAHANG

USAHA MENGHALANG CAMPUR TANGAN BRITISH

Mengelakkan Pahang dijajah Tidak mahu Pahang hilang kedaulatan

Berusaha membangunkan Pahang dengan mencontohi tindakan Sultan Abu Bakar (Johor) Membawa pelabur Eropah lain masuk ke Pahang bagi memajukan negeri Pahang

Sultan Ahmad

Tidak disenangi British kerana menjejaskan kepentingan mereka Berusaha menguasai Pahang

PERLUASAN KUASA BRITISH DI PAHANGTahunHuraian1886Frederick Weld (Gabenor NNS) dan Frank Swettenham memujuk Sultan Ahmad untuk menerima seorang Residen British tetapi gagal1887British minta bantuan Sultan Abu Bakar untuk memujuk Sultan AhmadHugh Clifford dilantik sebagai wakil British di PahangBritish tidak puas hati kerana wakilnya mempunyai kuasa yang terhad1888British menggunakan peristiwa pembunuhan Guh Hui (w/negara British berbangsa Cina) sebagai alasan untuk c/tangan kononnya Sultan Ahmad tidak mampu wujudkan ketenteraman di PahangSultan Ahmad terpaksa menerima seorang Residen British iaitu JP RodgerKesan British c/tangan secara langsung dalam pentadbiran di negeri tersebutKedaulatan Pahang telah berakhir

15

MaksudPemerintahan British secara langsung di negeri Perak, Selangor, N9 dan PahangResiden berperanan menasihati Sultan dalam segala hal kecuali hal ehwal agama Islam dan adat istiadat Melayu

Menggugat kuasa Sultan

PERANAN RESIDEN

SISTEM RESIDEN (SR)

MENGUASAI PENTADBIRANSultan dan pembesar kehilangan kuasaResiden mengambil alih urusan pentadbiran negeri

MEMAKSA SULTAN MENERIMA NASIHATResiden menasihati Sultan kecuali berkaitan agama Islam dan adat istiadat MelayuNasihat mesti diikuti dan dilaksanakan

MENGAMBIL ALIH PUNGUTAN CUKAIResiden mengambil alih kuasa memungut cukai yang sebelum ini dipegang oleh Sultan dan pembesar

MENCAMPURI ADATResiden menghapuskan amalan perhambaanDianggap mencabuli adat masyarakat tradisonal

KESAN PELAKSANAAN SRSultan kehilangan kuasa Ketidakseragaman pentadbiran Tiada pengawasan daripada Gabenor NNSMencampuri urusan adat resam tempatanJurang sosioekonomi antara kaumEksploitasi ekonomi oleh golongan pemodal Eropah dan CinaPertambahan penduduk dan pembukaan bandar baruMewujudkan keadaan amanMemperkenalkan Majlis Mesyuarat NegeriPerkembangan sistem pengangkutan Peningkatan hasil pendapatan negeri Penghapusan sistem hamba abdi secara menyeluruh

negatif

positif

16

Residen tiada panduan yg jelas dlm melaksanakan tugas menyebabkan Residen terlalu berkuasaGabenor NNS gagal mengawal kuasa ResidenPentadbiran tidak seragam di setiap negeri

Kelemahan Sistem Residen

Pahang terpaksa menanggung hutang akibat tentangan rakyat terhadap BritishMasalah ini dapat diringankan jika bergabung dengan negeri yg kaya spt Perak dan Selangor

Krisis kewangan Pahang

FAKTOR-FAKTOR PENUBUHANNEGERI-NEGERI MELAYU BERSEKUTU (NNMB)

Dapat memajukan sistem perhubungan spt jalan raya dan landasan kereta api antara negeri

Sistem perhubungan

Dapat mengukuhkan kekuatan dan pertahanan ketenteraanFaktor keselamatan

Menjimatkan kos bayaran perkhidmatan pakar seperti doktor, jurutera dan juruukur

Perkongsian perkhidmatan pakar

PERJANJIAN PERSEKUTUAN 12 JUN 1895Ditandatangani pada 1895 dan dikuatkuasakan bermula 1 Julai 1896Syarat-syarat perjanjianRaja setuju gabungkan negeri mereka menjadi sebuah persekutuan yg dikenali sbg NNMBRaja setuju terima seorang pegawai British sbg Residen Jeneral Raja setuju mengikut nasihat Residen Jeneral kecuali hal agama Islam dan adat istiadat MelayuRaja setuju bantu negeri Melayu yang perlukan bantuanResiden Jeneral bertanggungjawab kepada Gabenor NNS

Kuasai pentadbiranKuasai urusan kewangan dan cukai eksportHanya melantik pegawai British bagi mengetuai Jabatan Kehakiman, Kewangan, Perhubungan dan Perkhidmatan AwamPenglibatan orang Melayu dalam pentadbiran dihadkanAmbil alih kuasa Sultan dan Majlis Mesyuarat NegeriSultan perlu menuruti nasihat RJ kecuali berkaitan dengan agama Islam dan adat MelayuSTRUKTUR PENTADBIRAN NNMB

Pesuruhjaya Tinggi British(Gabenor NNS di Singapura)

Residen Jeneral

Ketuai pentadbiran persekutan di Kuala LumpurResiden Jeneral pertama Frank Swettenham

Residen PerakResiden SelangorResiden N9Residen Pahang

17KESAN PEMBENTUKAN NEGERI-NEGERI MELAYU BERSEKUTU

KESANHURAIAN

Termeterai Perjanjian Persekutuan 1895 dikuatkuasakan pada 1 Julai 1896 Negeri Melayu Bersekutu menggabungkan Perak, Selangor, N.Sembilan dan Pahang. Pusat pentadbiran di Kuala Lumpur Residen Jeneral pertama adalah Frank Swettenham

Syarat perjanjian:

1. Raja setuju gabungkan negeri menjadi sebuah persekutuan2. Raja setuju terima pegawai British sebagai Residen Jeneral 3. Raja setuju mengikut nasihat Residen Jeneral kecuali hal agama Islam dan adat istiadat Melayu4. Raja setuju bantu negeri Melayu yang perlukan bantuan5. Residen Jeneral bertanggungjawab kepada Gabenor Negeri Selat

Pembentukan Persekutuan 1896 kuasa pentadbiran dipegang Residen Jeneral Residen Jeneral berkuasa dalam soal kewangan dan cukai eksport penglibatan orang Melayu dalam pentadbiran dihadkan Sultan perlu ikut nasihat Residen Jeneral kecuali dlm soal agama Islam dan adat istiadat Melayu Residen Jeneral ambil alih kuasa sultan dalam Majlis Mesyuarat Negeri

Penubuhan Durbar atau Persidangan Raja-raja Melayu (1897) bermaksud istana raja persidangan umum oleh raja-raja Melayu membincangkan perkara adat, agama Islam & kebajikan orang Melayu ditubuhkan untuk atasi ketidapuasan sultan terhadap Residen Jeneral terdiri daripada Pesuruhjaya Tinggi British, Raja-raja Melayu, Residen Jeneral dan 4 orang Residen British. Durbar pertama di Kuala Kangsar (1897) Durbar kedua di Kuala Lumpur (1903)

1. Sultan Idris (Perak) kritik pemusatan kuasa di tangan Residen Jeneral 2. desak kuasa raja Melayu dikembalikan3. desak bilangan pegawai Melayu ditambah dan diberi jawatan lebih tinggi4. desak iktiraf bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi

Penubuhan Majlis Mesyuarat Persekutuan (1909)

ditubuhkan untuk gantikan Durbar Jawatan Residen Jeneral diganti diganti dengan Ketua Setiausaha British serah semula kuasa kepada Majlis Mesyuarat Negeri

183.3 PENAPAKAN DAN PELUASAN PENGARUH BRITISH DI NEGERI-NEGERI MELAYU LAIN

3.3.1Cara pihak British menyekat peluasan kuasa Barat lain

Menempatkan Penasihat BritishMenandatangani perjanjian

tujuan

Bimbang kuasa Barat lain akan meluaskan pengaruhnya ke JohorMenjadikan Negeri-negeri Melayu Utara sbg penampan keselamatannya di Tanah amelayu

19

3.3.2 HUBUNGAN NEGERI-NEGERI MELAYU UTARA (NNMU) DENGAN SIAM DAN BRITISH

Apakah langkah-langkah yang diambil oleh British untuk menguasai NNMU?

Menandatangani Perjanjian Perisytiharan BritishSiam(1902)Menandatangani Perjanjian Sulit BritishSiam(6 April 1897)

Menempatkan Penasihat British di Kedah, Perlis dan Kelantan(1910)Menandatangani Perjanjian Bangkok dengan Siam(1909)

Menempatkan Penasihat British di Terengganu(1919)

TujuanSyarat perjanjianKesan British ingin menghalang Siam daripada menyerahkan kawasan di selatan Siam kepada kuasa Barat lainSiam tidak akan menyerahkan NNMU kepada kuasa Barat lainBritish akui hak Siam ke atas negeri-negeri tersebutGagal menghalang sultan daripada menjalin hunungan dengan kuasa Barat lain.Contoh Sultan Kelantan memberi konsesi tanah kepada Duff Development CompanyPERJANJIAN SULIT BRITISH-SIAM

TujuanSyarat perjanjianKesan British ingin menghalang kuasa Barat lain ke Tanah MelayuBritish NNMU sebgai naungan SiamKelantan dan Terengganu dihalang menyerahkan konsesi kepada kuasa asingBritish berjaya mengukuhkan pengaruh di NNMUSiam melantik warga British sebagai penasihat sultan W.A. Graham (Kelantan), H.E. Duke (Perlis) dan Meadowe Frost (Kedah)PERJANJIAN PERISYTIHARAN BRITISH-SIAM

20

Syarat perjanjianKesan Siam menyerahkan negeri Kedah, Perlis, Kelantan dan Terengganu kepada BritishSiam tidak akan menyewakan mana-mana wilayahnya tanpa kebenaran BritishBritish menyerahkan Hak Wilayah Asingan kepada SiamNNMU diserahkan kepada BritishSg. Golok dijadikan sempadan antarabangsaBritish serahkan wilayah Tabal (daerah di Kelantan) kepada Siam penduduk Melayu di Tabal berhijrah ke Kelantan kerana tidak mahu berada di bawah pemerintahan SiamSiam serahkan wilayah Reman kepada Kelantan dan Perak

PERJANJIAN BANGKOK (1909)

3.3.3 SISTEM PENASIHAT

MaksudSeorang Penasihat British yang bertanggungjawab menasihati sultan dalam semua perkara kecuali yang berkaitan dengan agama Islam dan adat Melayu namun nasihat mereka mesti dituruti.

menasihati sultan dalam semua perkara kecuali yang berkaitan dengan agama Islam dan adat Melayu

Bidang tugas yang diberikannya membolehkannya membuat pelbagai perubahan dan memperkenalkan peraturan baruPeranan Penasihat British

Penglibatan secara langsung dalam pemerintahan dan pentadbiran telah menghakis kuasa eksekutif raja Melayu dan mengancam kedaulatan negeri-negeri Melayu

KESAN

213.3.4 APAKAH TINDAKAN YANG DIAMBIL OLEH PEMIMPIN DI NNMU UNTUK MEMPERTAHANKAN KEDAULATAN NEGERI MASING-MASING?

PENASIHAT BRITISH DI KEDAH

George Maxwell (1910)

Menerapkan pengaruh Barat dalam pentadbiranMenggunakan Bahasa Inggeris dalam penulisan surat rasmi dan perundanganMenapis surat rasmiMenggunakan kalendar MasihiMelantik pegawai British dalam pentadbiran negeriCuti umum pada hari Ahad

Sultan Abdul Hamid Halim Shah enggan mengiktiraf P. Bangkok serta menolak penempatan Penasihat British di Kedah

Tunku Mahmud berusaha mengekalkan identiti negeri KedahMenggunakan bahasa Melayu dalam penulisan surat rasmi dan perundanganSurat rasmi tidak perlu ditapisMenggunakan kalendar HijrahMelantik orang Melayu dalam pentadbiranCuti umum pada hari Jumaat

KESAN

Menerapkan pengaruh Barat dalam pentadbiranTunku Mahmud berjaya mengekalkan identiti negeri Kedah melalui tindakan mahkamahWujud konflik antara anggota Majlis Mesyuarat Negeri dengan Penasihat British di Kedah

22

PENASIHAT BRITISH DI KELANTAN

Sultan Muhammad IVmenentang penyerahan negeri baginda kepada British1910 baginda terpaksa menandatangani perjanjian dengan British

J.S Mason dilantik sebagai Penasihat British di LondonHantar surat bantahan kepada Pesuruhjaya Tinggi British di Singapura

British berjaya menguasai pentadbiran KelantanBritish kuasai jabatan penting (Mahkamah Tinggi, Jabatan Tanah, Jabatan Polis)Sultan Muhammad IV menentang penyerahan negeri baginda kepada British

PENASIHAT BRITISH DI PERLIS

Raja Syed AlwiMembantah tindakan Siam menyerahkan negeri Perlis kepada British

Enggan menerima Penasihat British

British lantik Kapten Meadowe Frost sbg Penasihat British

Cara kukuhkan kuasaMenggubal undang-undang Membentuk beberapa jabatan baruJabatan Hasil dan CukaiMahkamah Tinggi Mahkamah KadiKuasai Jabatan Kewangan

23

SISTEM PENASIHAT BRITISH DI TERENGGANU

Penasihat British boleh menggugat kedaulatan negeri bagindaMembuat bantahan kepada Pesuruhjaya Tinggi British di Singapura menolak Penasihat British

Kuasa wakil British hanya terhad dalam menguruskan hal ehwal luar negeri Terengganu

Hanya menerima wakil British iaitu W.L Conlay

Bagi memelihara kedaulatan dan kemerdekaan Terengganu

Menggubal perlembagaan Undang-undang Tubuh Kerajaan Terengganu

KesanBritish gagal menempatkan Penasihat British sepanjang pemerintahan baginda

British desak sultan menandatangani perjanjian di Singapura bagi membolehkan penasihat British ditempatkan di Terengganu

Sultan Muhammad II(pengganti Sultan Zainal Abidin III, 1918)

Turun daripada takhta kerana enggan tunduk kepada tekanan BritishJ.L. Humpreys dilantik sebagai Penasihat British

British menguasai kesemua jabatan penting dalam negeri seperti Jabatan Kastam, Jabatan Perubatan, Jabatan Kerja Raya serta Jabatan Tanah dan Galian

24

JOHOR

Cara Johor mengekalkan kedaulatan negerinyaHubungan persahabatan dengan BritishKebijaksanaan pemerintah serta pegawai memodenkan Johor dalam pelbagai bidang

Latar belakangMenyandang jawatan Temenggung Johor pada tahun 1825Memerintah Johor kecuali di Kesang pada tahun 1855 slps menandatangani Perjanjian Persahabatan dengan Sultan AliBijak dan cekap dlm membangunkan negeriSumbanganMengasaskan pusat pentadbiran baru di Tanjung PuteriMajukan ekonomi dengan menggalakkan kemasukan orang Cina dari Singapura usahakan ladang lada hitam melalui Sistem KangcuTemenggung Daeng Ibrahim

Diperkenalkan oleh Temenggung Ibrahim

Surat Kebenaran/Surat Sungai diberi kepada orang Cina untuk menetap dan mengusahakan pertanian di tebing sungai

SISTEM KANGCU(1833)Kawasan ladang pertanian dikenali sebagai Kangkar atau Kaki Sungai

Kawasan ladang/Kangkar diketuai oleh seorang Kangcu yang memerintah dan memungut cukai

Kerajaan Johor peroleh hasil pendapatan melalui cukai hasil pertanian ini

25

Sultan Abu BakarUsaha pemodenan Sultan Abu BakarMemodenkan pentadbiran negeriMenubuhkan beberapa jabatan kerajaan seperti:Perkhidmatan posJabatan Kerja RayaMahkamahMenjaga kebajikan rakyatMembina kemudahan asas dan infrastruktur seperti:Sekolah HospitalJalan rayaMenjamin keamanan negeriMenubuhkan pasukan keselamatan seperti:Pasukan polisPasukan tenteraMemperkenalkan perlembagaanMengisytiharkan Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor pada tahun 1895

Mewarisi takhta dan meneruskan usaha pemodenan negeriDigelar Bapa Pemodenan Johor kerana telah banyak membuat perubahan dalam pentadbiran dan pembangunan negeriSering ke London untuk mempelajari pentadbiran Barat1885 tandatangani Perjanjian Persahabatan dengan BritishJohor diiktiraf sbg bebas dan berdaulatMempunyai kedudukan yang lebih tinggi berbanding Pesuruhjaya Tinggi British di SingapuraMenerima seorang konsul bukannya Penasihat British

KesanKandunganSultan tidak boleh menyerahkan negeri Johor kepada kuasa asingPenubuhan Majlis Mesyuarat Menteri dan Majlis Mesyuarat NegeriAnggota Majlis Mesyuarat Menteri hendaklah dilantik daripada orang Melayu dan bertanggungjawan menasihati sultan dalam pentadbiranMajlis Mesyurat Negeri dianggotai oleh rakyat Johor dan berperanan menggubal undang-undang negeri

Kebijaksanaan pemerintah telah menyebabkan British tidak dapat menggugat kemerdekaan JohorWawasan baginda membawa kemakmuran kepada negeri

26

PEMIMPIN JOHOR YANG BERWIBAWA

Dato Jaafar bin MuhammadPernah menyandang jawatanSetiausaha kerajaan Johor yang pertama (1868)Menteri Besar Johor yang pertama (1882 1919)Digelar sbg Datuk BentaraMewajibkan semua pegawai British yang berkhidmat di Johor memakai pakaian rasmi kerajaan negeriBagi nenjaga maruah dan kedaulatan negeriMengarahkan benderan Union Jack dikibarkan lebih rendah daripada bendera JohorBagi memartabatkan bahasa MelayuMewajibkan penggunaan bahasa Melayu dalam penulisan surat rasmi ke pejabat kerajaan

Dato Abdul Rahman bin AndakPernah menyandang jawatanSetiausaha Sulit Sultan Johor (1885)Setiausaha Kerajaan Johor (1893 1909)Digelar Dato Seri Amar DirajaBerperanan dalam hal ehwal hubungan luar negeri mengawal hubungan antara Johor dengan BritishPerintis penubuhan Pakatan Belajar Mengajar Pengetahuan Bahasa Johor 1888

Dato Muhammad Salleh bin PerangPernah menyandang jawatanPesuruhjaya Polis bertanggungjawabb menjaga keamanan dan kestabilan negeriKetua Jabatan UkurKetua Jabatan TanahDigelar Dato Bentara LuarMelukis peta pembangunan terancang negeri Johor dengan tepat

Dato Muhammad Ibrahim MunsyiPernah menyandang jawatanKetua Jabatan Pendidikan Johor (1883)Timbalan Menteri Besar (1893)Digelar Dato Bentara DalamMendirikan banyak skolah Mewajibkan pendidikan kepada rakyatDigelar Bapa Pendidikan Johor kerana sumbangannya dalam bidang pendidikan

27Johor di ambang penjajahan British

Muslihat - Lembaga menasihati Sultan meminjam 200 000 dolar daripada NNS bagi membina landasan kereta api yg menghubungkan Johor dan Singapura

Kukuhkan pengaruh dengan menubuhkan Lembaga Penasihat Johor (1886)Melalui Perjanjian Persahabatan 1885 ditandatangani

British guna peluang untuk memaksa Sultan Ibrahim meminda Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor bagi membolehkan British menjadi ahli dalam Majlis Mesyuarat NegeriJohn Anderson mencadangkan supaya Dato Abdul Rahman Andak dibersarakan dan dihantar ke London

Digagalkan oleh Dato Abdul Rahman bin Andak

283.4 PENAPAKAN DAN PELUASAN KUASA KELUARGA BROOKE DI SARAWAK

PENTADBIRAN SARAWAK SEBELUM 1841

Sultan Brunei melantik pembesar tempatan untuk mentadbir wilayah SarawakSetiap daerah ditadbir oleh ketua tempatan yang terdiri daripada orang Melayu dan Dayak Melaksanakan arahanMemungut cukaiMereka digelar Menteri Darat, Temenggung dan Orang KayaPembesar tempatan bebas mentadbir wilayah Sarawak tanpa campur tangan Kesultanan Brunei

Pada abad ke-19, sultan Brunei telah melantik Pangeran Indera Mahkota sebagai wakil pemerintah Kesultanan Brunei di SarawakPelantikan ini telah menyebabkan kuasa politik pembesar tempatan diambil alih

Sebab Sultan Brunei Mengubah Dasar Pemerintahannya

Ingin mengukuhkan kawalannya ke atas SarawakMahu menguasaiKekayaan emas dan antimoni

Tindakan Pangeran Indera Mahkota untuk Menguasai Kekayaan dan Mengukuhkan Kawalannya ke Atas Sarawak

PolitikEkonomiSosial

Mengambil alih kuasa pentadbiran pembesaran tempatanMengambil alih perdagangan antimoni dan emas daripada pembesar tempatanTidak membayar upah orang Bidayuh yang bekerja di lombong antimoninya

Mengenakan cukai yang tinggi kepada penduduk bagi menambah pendapatannya

293.4.1 BAGAIMANAKAH JAMES BROOKE (JB) MENGAMBIL SARAWAK?

Sultan Brunei mengutus Pangeran Muda Hashim (PHM) ke Sarawak bagi membantu menamatkan kebangkitan penduduk selepas Pangeran Indera Mahkota gagal menyekat kebangkitan tersebut.

1

21840 JB tiba di Sarawak. PMH meminta bantuannya bagi menamatkan kebangkitan.

4JB berjaya menamatkan kebangkitan penduduk di Sarawak dengan kekuatan ketenteraanPMH berjanji jika JB berjaya, beliau akan dilantik sebagai Gabenor Sarawak3

1842 bg mengesahkan kedudukannya, JB menghadap Sultan Omar Ali SaifuddinBaginda terpaksa mengiktiraf perjanjian 1841 kerana bimbang akan diserang angkatan tentera laut BritishSultan menandatangani satu lagi perjanjian dengan JB pada tahun yang samaPHM melengah-lengahkan pelantikan JB sbg Gabenor kerana sedar Sultan Brunei tidak akan bersetuju.JB marah dan membedil bandar KuchingPHM terpaksa melantik JB sbg Gabenor

65

Syarat Perjanjian 1842:Sultan menyerahkan Sarawak dari kawasan Tanjung Datu ke Sungai Samarahan dan serahkan segala hasil cukainya kpd JB dan pewarisnyaJB akan membayar 2500 dolar setiap tahun kepada bagindaAgama dan adat istiadat penduduk Sarawak tidak boleh digangguSultan mengiktiraf JB sbg Raja Putih Sarawak

Syarat Perjanjian 1841:JB diberikan hak memerintah Sarawak dan menguasai segala hasilnyaJB harus menghormati dan memelihara undang-undang dan adat istiadat orang Melayu

1846 Sultan Omar Ali Saifuddin dan pembesar menentang JB tp dapat dikalahkanBaginda terpaksa menandatangani perjanjian yang mengiktiraf JB sbg Raja Sarawak yang merdeka serta mempunyai kedaulatan penuh ke atas Sarawak7

303.4.2 PELUASAN KUASA DI BAWAH PEMERINTAHAN KELUARGA BROOKE

Sultan Andul Mumein menyerahkan kawasan antara Sungai Samarahan dengan Sungai Rajang setelah tidak dapat mengawal penentangan yang berlaku di Saribas dan Batang Lupar.JB membayar baginda sebanyak 1500 dolar setahun bagi kawasan tersebut.

Sultan Mumein menyerahkan Sungai Rajang pada JB ekoran masalah kekacauan yang berlaku di kawasan tersebut.Baginda menerima bayaran sebanyak 4500 dolar setahun.

Beberapa orang peniaga Sarawak telah dibunuh oleh orang Murut di lembangan Sungai Trusan.Peristiwa ini telah menyebabkan sultan Brunei menyerahkan kawasan ini kepada keluarga Brooke dengan bayaran 4500 dolar setahun.

Semasa pemerintahan Sultan Hashim Jalal, Charles Brooke telah membeli Lawas daripada baginda.Keluarga Brooke berjaya meluaskan wilayah Sarawak hingga ke sempadan Brunei.

Info:Keluarga Brooke meluaskan wilayah Sarawak hingga ke sempadan Brunei melalui kekuatan tentera laut British.Kubu Margherita dibina oleh Brooke bagi menghalang serangan penduduk tempatan.

313.4.3, 3.4.4 & 3.45 PERUBAHAN PENTADBIRAN YANG DILAKUKAN OLEH PENTADBIRAN BROOKE

SISTEM PEMERINTAHAN

Memperkenalkan pemerintahan beraja

MENGEMAS KINI PENTADBIRAN

Membentuk Majlis Tertinggi, Majlis Negeri dan Majlis BahagianMajlis TertinggiMajlis NegeriMajlis Bahagian

Keanggotaan

Residen Bahagian Pertama Empat orang Datu Melayu Ketua Kaum Bumiputera Residen Penolong Residen Penolong Pegawai Daerah Pegawai Anak Negeri Ketua Kampung

Tujuan

Menasihati JB Membuat dasar serta meluluskan undang-undang dan peraturan yang berkaitan dengan pentadbiran negeri. Memberi peluang kepada pemimpin bumiputera berjumpa dan menyuarakan pandangan serta pendapat mengenai pentadbiran. Perjumpaan diadakan tiga tahun sekali. Menasihati Residen Mengetuai operasi ketenteraan Menjaga keamanan Mengutip cukai

Melibatkan pemimpin tempatan JB telah melantik pembesar yang berpengaruh dan berpengalaman dalam pentadbiran bagi mendapatkan sokongan penduduk tempatan. Contoh : Datu Bandar, Datu Temenggung dan Datu Patinggi.

Menubuhkan jabatan penting1. Jabatan Kehakiman 3. Jabatan Pos2. Jabatan Polis 4. Jabatan Kastam dan Cukai

Menubuhkan mahkamah keadilan Kes sivil diadili ketua kaum masing-masing. Kes jenayah diadili oleh Raja Sarawak, Residen atau Timbalan Residen jka melibatkan lebih daripada satu kaum.

MENJADIKAN SARAWAK NAUNGAN BRITISH

British telah menandatangani perjanjian dengan Charles Brooke (CB) pada tahun 1888 bagi mengukuhkan penguasaannya dengan menjadikan Sarawak naungan British. Syarat perjanjian: British melindungi Sarawak daripada serangan musuh. Keluarga Brooke memerintah negeri dengan bebas. British mengawal hal ehwal luar negeri.

MENGISYTIHARKAN PERLEMBAGAAN 1941 Diisytiharkan oleh Charles Vyner Brooke (24 September 1941). Menggariskan pemberian kuasa pemerintahan kepada rakyat. Isi kandungan1. Charles Vyner Brooke menyerahkan kuasa mutlaknya kepada Majlis Tertinggi dan Majlis Negeri.2. Raja Sarawak memerintah dengan nasihat Majlis Tertinggi.3. Majlis Negeri diberi kuasa meluluskan undang-undang dan menguruskan kewangan.4. Raja berkuasa membatalkan undang-undang yang diluluskan Majlis Negeri.

323.4.6 PERUBAHAN EKONOMI DAN SOSIAL SARAWAK DI BAWAH PENTADBIRAN KELUARGA BROOKE

tradisionalPertanian

Langkah Pentadbiran Brooke Untuk Menguasai Ekonomi SarawakMenghalang kemasukan pelabur luar secara besar-besaranMengeksplotasi hasil hutanMemajukan tanaman tradisionalMemperkenalkan tanaman baruMelombong hasil galianMemberi peluang kepada orang Cina terlibat dalam perdagangan dan perlombongan

Kelapa diusahakan di Bahagian Pertama dan Kedua oleh orang Melayu.Lada hitam diusahakan di Bahagian Pertama dan Ketiga oleh orang Cina.Sagu diusahakan di sepanjang tebing Sungai Igan, Oya, Mukah dan Bintulu.

baru

Getah diperkenalkan pada abad ke-19 dan diusahakan oleh pekebun kecil.Tembakau diusahakan di Lundu untuk dieksport ke London.

Perlombongan

Hasil Hutan

Antimoni dimonopoli oleh Syarikat Borneo di Bau dan KuchingMinyak Telaga minyak pertama di Miri (1882)1909 The Anglo Saxon Oil peroleh konsesi utk menjalankan kegiatan ini di Sarawak.

Sarang burung di Gua Niah. Berkhasiat dan dijual dg harga yg tinggi.Kayu balak di Sungai Rajang oleh Syarikat Borneo dan orang Cina. Dieksport ke Am. Syarikat, Hong Kong dan Australia.Getah jelutung diperoleh daripada pokok jelutung dan dieksport ke Am. Syarikat.Rotan dieksport ke Eropah.

Pendidikan Hanya bina sekolah utk orang Melayu dan Cina. Sekolah rendah Melayu didirikan bagi melatih orang Melayu menjadi guru atau kakitangan rendah kerajaan Sekolah Merpati Jepang dan Sekolah Encik Buyong. Sekolah Inggeris terawal ialah Sekolah St Mary, St Terese dan St Thomas dibina oleh mubaligh Kristian. Jabatan Pelajaran ditubuhkan pada 1924.Pengangkutan 1917 landasan kereta api menghubungkan Kuching dan Bau. 1932 dihentikan kerana kemelesetan ekonomi. Pengangkutan utama pengangkutan air. Perkhidmatan kapal terbang air dan kapal stim Singapore and Sarawak Steamship Company.

APAKAH PERUBAHAN SOSIAL SEMASA PENTADBIRAN KELUARGA BROOKE?Penyediaan kemudahan asas

Bekalan air, elektrik dan jalan raya Di Kuching dan Miri sahaja.

Kemunculan bandar baruKuching, Miri hjdan Sibu.Kerana pertambahan penduduk.

1841 Kuching dijadikan ibu negeri dan pusat pentadbiran kerajaan.

Pelaksanaan dasar pecah dan perintah Pemisahan kaum berdasarkan kegiatan ekonomi dan petempatan bg menghalang perpaduan kaum dan mengukuhkan kedudukannya sebagai raja.KaumPekerjaanPetempatan

MelayuPentadbirLuar bandar

IbanKetenteraan

Cina Pedagang, pelombongBandar

IndiaPenjual kain

SikhPolis

Kemudahan kesihatan dan sistem perhubungan Hospital dan klinik hanya disediakan di bandar besar spt Kuching dan Sibu. Sistem perhubungan spt telegraf, telefon dan pos juga diperkenalkan bg melicinkan urusan pentadbiran kerajaan.

333.5 PENAPAKAN DAN PELUASAN PENGARUH SYARIKAT BORNEO UTARA BRITISH (SBUB) DI SABAH

3.5.1 Latar belakang Sabah sebelum 1860Pada mulanua, Sabah berada di bawah pengaruh Kesultanan Brunei.1704 kawasan pantai timur dan utara Sabah diserahkan kepada Sultan Sulu kerana baginda membantu Sultan Brunei mematahkan pemberontakan di Sabah.Faktor tarikan pelabur:Kedudukan strategik.Kaya dengan hasil bumi.

3.5.2 Apakah usaha pelabur Barat untuk bertapak di Sabah?

TahunPelaburNegaraPeristiwa

1865C.L MosesAmerika Syarikat C. L. Moses memperoleh tanah di Sabah selama 10 tahun daripada Sultan Brunei.

November 1865 J.W. Torrey T.B. Harris (The American Trading Company)Amerika Syarikat The American Trading Company membeli konsesi tanah tersebut daripada Moses. Syarikat ini bercadang untuk memajukan kawasan di Kimanis dengan tanaman kopi dan tebu, tetapi gagal.

1875Von OverbeckAustria-Hungary Overbeck membeli konsesi tanah tersebut daripada T.B. Harris dan J.W. Torrey. Disebabkan Ovebeck menghadapi masalah modal, dia meminjam wang daripada syarikat Alfred Dent dan Edward Dent.

1877 Von Overbeck Alfred Dent Austria-Hungary Britain Memandangkan tempoh konsesi telah berakhir, Gabenor Labuan, iaitu W.H. Treacher bersetuju membantu Overbeck dan Dent membaharui tempohpajakan dengan syarat, syarikat yang bakal ditubuhkan diletakkan di bawah kekuasaan British. 1877 Sultan Abdul Mumein (Brunei) menyerahkan kawasan antara Teluk Kimanis dan dan Sungai Sibuku. 1878 Sultan Jamalul Alam (Sulu) menyerahkan kawasan dari Sungai Pandasan hingga ke Sungai Sibuku.

1880 Alfred Dent Edward DentBritain Overbeck menjual semua haknya kepada Alfred dan Edward Dent. Dent menubuhkan Persatuan Sementara Borneo Utara British Berhad: 1882 nama persatuan ditukar kepada Syarikat Borneo Utara British (SBUB).

Alfred Dent

34

SBUBMempunyai kuasa untuk mentadbir

British Dapat meluaskan pengaruh ke Sabah.Dapat menghalang pertapakan kuasa Barat lain.

Sabah menjadi negeri naungan British

Tahun 1888SBUB menandatangani perjanjian Perlindungan Borneo Utara dengan British

Hal ehwal luar negeri Sabah di bawah tanggungjawab British

Syarat pemberian Piagam Diraja kepada Persatuan Borneo Utara British Berhad

SBUB dilarang menyerahkan wilayah Sabah kepada sesiapa tanpa persetujuan British.

Pegawai pentadbir yang hendak dilantik oleh SBUB mesti dipersetujui oleh British.

SBUB mesti menerima nasihat daripada British.

SBUB hendaklah memerintah Sabah dengan adil.

Agama, adat resam dan undang-undang penduduk tempatan hendaklah dipelihara.

353.5.3 & 3.5.4 PERUBAHAN PENTADBIRAN YANG DILAKUKAN OLEH SBUB

1. SISTEM BIROKRASI BARAT

Lembaga Pengarah (di London)

Pemegang SahamMajlis Penasihat

Ditubuhkan pada 1833Bertanggungjawab kepada Lembaga Pengarah di LondonMenasihati Gabenor SBUB di Sabah dalam bidang pentadbiranKeahlian terdiri daripada Setiausaha Kerajaan, Bendahari dan Ketua Pasukan Keselamatan

Gabenor SBUB(di Sabah)

Setiausaha Kerajaan

Ketua-ketua JabatanResiden

Bertanggungjawab mengetuai jabatan kerajaan yang diwujudkanMengetuai pentadbiran pada peringkat residensi

Ketua Anak Negeri

Pegawai Daerah

Membantu Pegawai Daerah dalam pentadbiranDiberi surat kuasa utk menguruskan hal berkaitan masyarakat tempatanMenjaga keamanan dan menguruskan pembahagian tanahMemungut cukai dan memajukan pertanian

Mengetuai pentadbiran pada peringkat daerahBerperanan sebagai majistret dan pemungut cukaiMenjadi bendahari daerah dan pegawai buruhKetua pentadbir semua jabatan di peringkat daerah

Ketua Kampung

Mentadbir kampung, menjaga keamanan dan keselamatan kampungMemajukan aktiviti-aktiviti perdaganganMelaporkan kes kecurian serta wabak penyakit kepada Pegawai Daerah

Carta organisasi pentadbiran SBUB di Sabah

36

2. Membahagikan Negeri Sabah kepada Beberapa Residensi

1935 Sabah dibahagikan kepada empat residensi.Setiap residensi diketuai oleh Residen.Tujuan memudahkan urusan pentadbiran.

Setiap residensi dibahagikan kepada 10 buah daerah.Setiap daerah diketuai oleh Pegawai Daerah berbangsa Eropah.1915 penduduk tempatan menyandang jawatan Timbalan Penolong Pegawai Daerah.

3. Menjadikan Sabah Negeri Naungan British

Perjanjian Perlindungan Borneo Utara British (1888) telah menjadikan Sabah Negeri Naungan British. Melalui perjanjian ini, hal ehwal luar Sabah berada di bawah tanggungjawab British.

4. Melibatkan Penduduk Tempatan dalam Pentadbiran

Tujuan Pentadbir tempatan memahami adat dan budaya masyarakat tempatan. SBUB menghadapi masalah kewangan yang menyebabkannya tidak mampu menggaji ramai pegawai Eropah.

Peringkat Jawatan Gelaran

Daerah Ketua Anak NegeriOrang Kaya-Kaya (OKK)

Kampung Ketua KampungOrang Tua

Membantu Pegawai Daerah dalam menjalankan pentadbiran di Sabah. Mereka diberi surat kuasa bagi menguruskan hal berkaitan dgn masyarakat cth O.K.K Haji Mohammad Arshad

37

5. Melaksanakan Undang-undang Barat dan Tempatan

Tujuan menjaga keamanan negeri

Mahkamah MajistretMahkamah Anak Negeri

Mengendalikan kes-kes berat (rompakan, penculikan dan pembunuhan)Bidang KuasaMengendalikan kes-kes peribumi tentang undang-undang Islam dan hukum adat

Pegawai DaerahHakimKetua Anak Negeri yang arif tentang agama dan adat

3.5.5 PERUBAHAN EKONOMI DAN SOSIAL SABAH DI BAWAH PENTADBIRAN SBUB

EKONOMI

Hasil HutanSarang burungMenguntungkan SBUB.1926 eksport hasil ini bernilai 125 000 dolar.Rotan Dijadikan tikar, tongkat dan perabot sbl dieksport.Pokok lanut/abakaTumbuh meliar di kawasan tanah pamah dan lembah.Gentian pokok ini diproses menjadi tanah kapal utk dieksport ke Eropah.Pokok sagu/rumbiaDiperoleh daripada pokok rumbia.Mempunyai harga yang mahal di pasaran dunia.SBUB menggalakkan penduduk tempatan usahakan secara komersial.1888 eksport bernilai 93 433 dolar.A. TRADISIONAL

Hasil LautTrepang, mutiara dan sirip ikan yu.Trepang mendapat permintaan tinggi di China.Kegiatan mengutip hasil laut ini diusahakan oleh masyarakat Bajau.

SBUB kenakan cukai ke atas hasil jualan penduduk tempatan bg mengatasi masalah kewangan yg dihadapi.Cukai yg perlu dibayar oleh penduduk cukai tanah, cukai kepala, lesen perahu dan senjata.Menyebabkan penduduk tempatan tidak dapat menikmati hasil yg diusahakan.

38

B.PERTANIAN DAGANGANC.PEMBALAKANJenis Sumber Kayu BalakKawasan PembalakanNegara PengimportBekalan Tenaga BuruhPelabuhan PengeksportSerayaBelianRaminKapurMeranti Sandakan TawauLahad DatuChinaAustraliaBritainSingapura FilipinaIndonesia Sandakan

Tanaman Baru

Sebab diusahakanSabah mempunyai tanah yang subur dan luas.

Getah Tembakau

Mengapakah tembakau menjadi tanaman dagangan terpenting kepada SBUB?Mutu tembakau Sabah diiktiraf sebagai yang terbaik di dunia.Mendapat permintaan yang tinggi di Amerika Syarikat dan Belanda.

Apakah yang menyebabkan para peladang mula beralih kepada tanaman getah?Kemerosotan harga tembakau di pasaran dunia.

Apakah usaha SBUB untuk menggalakkan peladang menanam tanaman ini?Memberi pengecualian cukai eksport. Menjelang 1890 hasilnya sebanyak 61 buah ladang tembakau telah dibuka di Sabah.Apakah faktor perkembangan tanaman getah di Sabah semasa pemerintahan SBUB?Pembinaan landasan kereta api yang menghubungkan Beaufort, Jesselton dan Tenom.Pengusaha tanaman diberikan 4% dividen bagi menggalakkan mereka menanam tanaman ini.Pengusaha dikecualikan daripada cukai eksport selama 50 tahun.Membawa masuk buruh dari China dan Jawa.

Di manakah kawasan pengeluaran tanaman ini?Pulau BanggiTawauLahad DatuSandakan Teluk Marudu

Apakah kesan daripada perkembangan tersebut?Getah dapat menjadi salah satu daripada hasil eksport utama SBUB.

Berapakah nilai eksport hasil tanaman ini pada 1902?2 juta dolar.

39

D.PERLOMBONGANEmasArang batuMangan Diusahakan di Sungai Segama oleh orang Cina sejak tahun 1886.Diusahakan oleh Syarikat Cowie Harbour Coal.Lokasi Silimpopon dan Labuan.Lokasi Teluk Marudu.Diusahakan oleh Syarikat British Borneo Exploration.Negara pengimport utama ialah Britain.

40SOSIAL

PERHUBUNGANLandasan kereta api

SBUB bina landasan kereta api bagi memudahkan hasil keluaran dari kawasan pedalaman diangkut ke pelabuhan. 1896 landasan pertama menghubungkan Weston dan Beaufort sepanjang 32 km. 1905 disambung dari Beaufort ke Jesselton dan dari Tenom ke Malalap.

Jalan raya

SBUB bina jalan raya bagi menghubungkan kawasan ekonomi dengan bandar serta pelabuhan. Jalan raya dibina di bandar-bandar utama spt Jesselton, Sandakan, Kudat, Tawau dan Lahad Datu.

Pengangkutan air Melalui laut dan sungai. Straits Steamship sebuah syarikat perkapalan telah menyediakan khidmat mengangkut penumpang dan barangan pada tahun 1890.

PENDIDIKANSBUB kurang memberi perhatian terhadap bidang pendidikan. Syarikat hanya menyediakan pendidikan peringkat rendah kerana bidang pendidikan tidak menguntungkan masalah kewangan

Sekolah Inggeris Oleh golongan Mubaligh Kristian Bina sekolah bg menyebarkan agama Kristian. Contoh : Institut Byron yg dibina di Sandakan pada 1883.

Sekolah Latihan Didirikan di Jesselton pada 1915 melatih anak-anak Ketua Anak Negeri menjadi pegawai pentadbir peringkat rendah renjer, Ketua Anak Negeri dan kerani. Bahasa Melayu sbg bahasa pengantar. Kurukulum membaca, mengira dan menulis.

Sekolah Melayu 1921 sekolah pertama di Kota Belud. 1930 10 buah sekolah Melayu bg menampung 400 pelajar.

Sekolah Cina Didirikan oleh masyarakat Cina sendiri.

Jabatan Pelajaran Ditubuhkan pada 1909. Tujuan menguruskan sekolah-sekolah yang terdapat di Sabah.

KESIHATANKawasanKemudahan kesihatan

Bandar Hospital Klinik

Luar bandarPusat Kesihatan

Bilangan doktor tidak mencukupi. Perkhidmatan tidak dapat dinikmati oleh seluruh rakyat Sabah.

41PERKHIDMATAN LAIN

1. The North Borneo Herald diterbitkan pada 1883. Surat khabar pertama di Sabah.

2. Skuad terbang 1900. Bagi menjamin keselamatan negeri. Dianggotai oleh pegawai polis tempatan.

PERBANDARANKemunculan bandar baru Sandakan, Kudat dan Jesselton pusat pentadbiran dan perdagangan.

Sandakan diasaskan oleh W.B. Pryer pada tahun 1879. Dinamakan sebagai Elopura bandar yang cantik. Pusat pentadbiran SBUB pada tahun 1884. Membangun sbg pusat pentadbiran, pusat pembalakan dan pelabuhan antarabangsa.

Tawau pelabuhan terkenal di pantai timur Sabah. Hasil eksport utama getah, mutiara, abaka dan kayu balak.

Kudat Pusat pentadbiran SBUB yg pertama tp dipindahkan ke Sandakan kerana bentuk muka bumi tidak sesuai utk pertanian.

Jesselton Diasaskan pada tahun 1900 oleh Charles Jessel. Dinamakan Jessel Town sempena nama pengasasnya. Kemudian diringkaskan menjadi Jesselton. Juga dikenali sebagai Api-Api, Diasuka dan Singga Mata. Menjadi pusat perdagangan dan pelabuhan terpenting.

Faktor perkembangan Pembinaan landasan kereta api. Perkembangan tanaman getah.

423.6 PENGUASAAN HASIL BUMI OLEH BRITISH DAN KESANNYA

3.6.1 MAKSUD EKONOMI DAGANGANKegiatan ekonomi yang dijalankan secara besar-besaran untuk pasaran. Ciri-ciri ekonomi dagangan ialah: Pengeluaran dalam skala yang besar.Menggunakan tenaga buruh yang ramai. Menggunakan modal yang besar. Menggunakan teknologi yang tinggi.Pasaran yang luas.

3.6.2 PERTANIAN DAGANGAN

KopiDiperkenalkan dan diusahakan secara besar-besaran di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Johor.Menjadi eksport penting hingga abad ke-19.

Kelapa SawitBerasal dari Afrika.Di Tanah Melayu mula diperkenalkan di Kuala Selangor.Ladang kelapa sawit juga terdapat di Perak dan Johor

TembakauDi Pahang dan Pulau Pinang.

Teh Diperkenalkan oleh British selepas harga tanaman tradisional pasaran dunia tidak stabil.Mula ditanam di Tanah Tinggi Cameron, Pahang.Teh yang dihasilkan di Cameron Highland digelar Teh Ceylon kerana bermutu tinggi.

43

44

3.6.3 PERUSAHAAN GETAH

1876 Henry Wickham membawa 70 000 biji getah ke England.Disemai di Kew Garden.British memperkenalkan getah sebagai tanaman pilihan bagi memulihkan ekonomi.Berasal dari Brazil.Jenis Hevea Brasiliensis

Akhir kurun ke-19, harga kopi jatuh di pasaran dunia.

3 000 benih getah dihantar ke beberapa buah negara naungan British.Singapura dan Sri Lanka.

Singapura1877 22 batang anak pokok getah ditanam di Botanical Garden.

PERKEMBANGANPermintaan getah meningkat kerana perkembangan perusahaan membuat motokar.Ladang di Selangor, Perak, Perak, Negeri Sembilan dan Johor.Syarikat Eropah Sime Darby, Guthrie, Harrisons & Crossfield dan United Plantations.Penduduk tempatan usahakan tanaman secara kebun/kecil-kecilan.

PerakBeberapa batang dibawa dari Singapura.Ditanam di kediaman Residen Hugh Low di Kuala Kangsar.

45

FAKTOR-FAKTOR PERKEMBANGAN PERUSAHAAN GETAH

KEJATUHAN HARGA KOPImenyebabkan peladang beralih kepada tanaman lain.Penyebab harga kopi jatuh:Pengeluaran berlebihanSerangan serangga perosakPERMINTAAN YANG MENINGKATPermintaan terhadap getah meningkat keranaIndustri pembuatan kereta.Industri membuat kasut, pakaian, tayar, alat perubatan dan penebat elektrik.

TENAGA BURUH YANG MENCUKUPIBritish membawa masuk buruh dari India secara besar-besaran.Bekerja di ladang-ladang getah.USAHA H.N RIDLEYMemperkenalkan kaedah menoreh (sistem ibedem/sistem tulang ikan herring).Dapat meningkatkan pengeluaran susu getah.

PELABURAN MODALSyarikat-syarikat besar Eropah.Sime Darby, Guthrie, Harrisons & Crossfield dan United Plantations.KADAR CUKAI YANG RENDAHCukai tanah dan cukai eksport yang rendah bagi menggalakkan lebih banyak ladang baru dibuka oleh peladang.

KEMELESETAN EKONOMI DUNIA MENJEJASKAN PERUSAHAAN GETAHMasa : 1920-an hingga 1930-an menyebabkan kejatuhan harga getah dan menjejaskan perusahaan getah negara kita.

Rancangan Sekatan StevensonLangkahPerjanjian Peraturan Getah Antarabangsa

1922Tahun1934

Mengurangkan pengeluaran. Meningkatkan harga getah.Tujuan Mengurangkan pengeluaran. Menstabilkan harga getah.

Tanah Melayu Sri LankaPenyertaan negara Tanah Melayu Sabah Sarawak Sri Lanka India Myanmar Indonesia IndoChina Thailand

Gagal mencapai matlamat kerana Belanda di Indonesia enggan menyertainya. Rancangan berakhir pada tahun 1928.Kesan Setiap negera mengeluarkan getah mengikut kuota yang ditetapkan. Harga getah berjaya ditingkatkan semula sebelum Perang Dunia Kedua tercetus.

Info :Semasa PD II, bekalan getah asli di dunia terputus.Amerika Syarikat memperkenalkan getah tiruan.Kurang berkualiti berbanding getah asli.

46

3.6.4 PERUSAHAAN PERLOMBONGAN

JENIS-JENIS GALIANGalianKawasan perlombonganEmasRaub, Pahang (kawasan perlombongan terbesar di Tanah Melayu)Arang batuBatu Arang, SelangorBauksitBukit Pasir dan Teluk Ramunia, JohorTeluk Emas, MelakaBijih besiKedahPerakJohorIlmanitBatang Padang, Perak

PERKEMBANGAN PERLOMBONGAN BIJIH TIMAH

Kaedah PengusahaTahun Huraian

Mendulang

Orang MelayuSebelum campur tangan British Dilakukan oleh orang perempuan. Menggunakan sejenis dulang yang diperbuat daripada kayu jelutung. Mencedok pasir yang mengandungi bijih timah dan membasuhnya

Melampan

Orang MelayuSebelum campur tangan British Pekerja memasukkan longgokan tanah yang mengandungi bijih timah ke dalam air semula jadi atau palung yang diperbuat daripada kayu. Penyodok kayu digunakan untuk menolak dan mengacau longgokan tanah mengikut aliran air. Tanah akan hanyut dan meninggalkan bijih timah yang lebih berat did alum palung.

Pam kelikir dan palung

Orang CinaAwal tahun 1820-anPam kelikir dan palung Pam diguna bagi memecahkan tanah yang mengandungi bijih timah dgn memancutkan air ke kawasan terlibat. Lumpur akan dipam naik ke palung yg mempunyai sekatan kayu. Bijih timah akan tersangkut pada sekatan tersebut.Lombong dedah Memerlukan ramai pekerja untuk mengangkut bijih timah.

Kapal korek

Pelombong EropahAwal abad ke-20 Syarikat Eropah menggunakan kapal korek Kapal korek buat pertama kalinya digunakan oleh Syarikat Malaya Tin Dredging di Batu Gajah, Perak Lebih banyak bijih timah dapat dihasilkan. Tanah Melayu merupakan pengeluar terbesar dunia pada abad ke-19 perusahaan mengetin makanan.

47

Perjanjian Bijih Timah AntarabangsaDitandatangani bagi memulihkan harga bijih timah dengan cara mengurangkan pengeluaran bijih timah.Negara-negara terlibat:Tanah MelayuBoliviaNigeria Indonesia.

Kejatuhan harga bijih timah pada tahun 1930-an disebabkan kemelesetan ekonomi dunia

Harga bijih timah dapat distabilkan semula melalui perjanjian ini.

Hasil perjanjian

Penubuhan Majlis Bijih Timah AntarabangsaTujuan menyelaraskan pengeluaran hasil bijih timah.

PENGELUARAN HASIL HUTAN

Apakah hasil hutan yang diusahakan oleh British secara komersial serta apakah kegunaannya?Hasil Hutan Sumber Kegunaan Getah pelbagai jenis pokokDamar Menutup renggangan pada papan perahu dan dijadikan varnis.Pokok getah percaGetah percaBatang pokok getah perca ditetak untuk mengeluarkan susunya. Susu dikumpul dalam bekas dan dibentuk menjadi bebola atau jongkong. Untuk membuat alatan bedah, bola golf dan bahan penebat kabel telegraf dasar laut. Getah pokok jelutungGetah JelutungDikumpul menggunakan tabung buluh. Untuk keperluan eksport. Dijadikan ramuan getah pengunyah dan sebagai pelekat dalam industri gigi palsuRotan RotanDijadikan bakul, tikar, tongkat, tangkai payung, perabot, barangan kraftanganPokok balakGajah untuk menarik balak keluar dari hutan. Hasil pembalakan dieksport ke China dan Britain. Kayu balak diusahakan - cengal, meranti dan keruing. Diguna sebagai bahan binaan, membuat perabot, Tahun 1928, British memperkenalkan pelesenan kilang papan tujuan untuk mengawal kegiatan pembalakan dan industri berasaskan kayu.

DamarGetah percaGetah jelutungRotanKayu kayanMadu lebahKapur barusKegiatan pengeluaran hasil hutan dijadikan ekonomi bercorak komersial semasa pentadbiran British.Dieksport ke Eropah, China dan Amerika Syarikat.

48

3.6.6 EKONOMI TRADISIONALBerbentuk sara diri.Diusahakan oleh orang Melayu.Pengeluaran secara kecil-kecilan.Menggunakan peralatan tradisional.Modal yang kecil.Perusahaan menanam padi dan menangkap ikan.

3.6.7 KESAN PERKEMBANGAN EKONOMI DAGANGAN TERHADAP EKONOMI TRADISIONALKesan kedatangan British terhadap ekonomi di Tanah MelayuKata KunciHuraianRangkaianPenguasaan terhadap pelabuhan utama di kawasan ini mewujudkan satu rangkaian ekonomi dagangan yang berkembang pesat kawasan bijih timah dan penanaman getah.TerpinggirAktiviti ekonomi Tradisional khususnya di kawasan luar bandar terpinggir dan ketinggalan.DwiekonomiMewujudkan bentuk ekonomi duaan atau dwiekonomi iaitu ekonomi sara diri dan ekonomi dagangan.KetidakseimbanganPenumpuan aktiviti ekonomi di negeri-negeri pantai Barat mewujudkan ketidakseimbangan pembangunan dengan negeri-negeri di pantai Timur.KeuntunganKeuntungan daripada hasil perlombongan bijih timah telah dilaburkan semula untuk meningkatkan industri perlombongan.Buruh/ImigranMembawa buruh dari China untuk memenuhi keperluan sektor pertanian dan perlombongan.

49APAKAH PERUBAHAN YANG BERLAKU KESAN DARIPADA KEMAJUAN EKONOMI?

Pengenalan kaum mengikut petempatan dan kegiatan ekonomiPembentukan masyarakat berbilang kaumLandasan keret apiJalan rayaPengangkutan lautPengangkutan udaraPos, telegraf dan telefonHospitalPusat kesihatanInstitut penyelidikanElektrik Sekolah MelayuSekolah CinaSekolah TamilSekolah Inggeris

Kemunculan buruh luarInfrastruktur / kemudahan sosialSistem Pendidikan Sehingga Perang Dunia Kedua

Perubahan yang Berlaku Kesan Kemajuan Ekonomi

Penggunaan Tenaga Buruh Luar

Faktor tolakan di negara asal Faktor tarikan di Tanah Melayu

Kemakmuran Tanah MelayuKestabilan politikDasar kerajaan BritishKemiskinanMalapetakaKekurangan pekerjaanPolitik tidak stabilKemasukan imigran China dan India Ke Semenanjung Tanah Melayu

Kaedah Kedatangan Imigran India Imigran Cina

Sistem tiket kreditSistem pengambilan kakitanganSistem pengambilan rumah kongsibekerja di sektor perlombongan bijih timahSistem buruh bebas/merdekaSistem kontrakSistem kanganibekerja di sektor perladangan Faktor kemunculan masyarakat majmuk

Dasar pemerintahan BritishPembahagian kaum ikut peranan ekonomi dan tempat tinggalSistem pendidikan pelbagai aliran yang menggunakan sukatan, guru dan bahasa masing-masing

50CARA KEDATANGAN BURUH CINA

Wilayah di China dan penghijrahan ke Tanah Melayu

1. Kwangtung 2. Kwangsi 3. Fukien

Cara kemasukan buruh Cina ke Tanah Melayu

1. Sistem Tiket Kredit 2. Sistem Pengambilan Kakitangan 3. Sistem Pengambilan Rumah Kongsi 4. Kemasukan Berkumpulan

Sebab-sebab kedatangan imigran China dan India ke Tanah Melayu sejak abad ke-19

Kata KunciHuraian

Kurang Kekurangan buruh di dalam sektor pertanian dan perlombongan mendorong British membawa masuk imigran.

Buruh British telah membawa masuk tenaga buruh dari China dan India untuk bekerja dalam sektor pertanian dan perlombongan.

Miskin Kemiskinan di tempat asal mendorong kedatangan buruh dari China dan India untuk bekerja dalam sektor pertanian dan perlombongan.

Melayu Orang Melayu tidak menentang imigran China dan India berhijrah ke Tanah Melayu.

Hubungan Hubungan tradisi yang terjalin antara Tanah Melayu dengan India yang telah mendorong mereka berhijrah ke Tanah Melayu.

Peluang Terdapat banyak peluang pekerjaan dalam perusahaan getah dan bijih timah.

Politik Kestabilan politik di Tanah Melayu mempengaruhi buruh asing ini untuk ke sini.

Cara kemasukan buruh Cina ke Tanah Melayu pada abad ke-19

1. Sistem Tiket Kredit

Kata KunciHuraian

Kumpul Melalui sistem tiket kredit, bakal imigran ke Tanah Melayu ini dikumpulkan dari kampung-kampung di negara China oleh kheh-tau atau ketua.

Sin Kheh Ketua dibayar sejumlah wang bagi setiap imigran Cina yang dibawa dikenali sin kheh.

Perjanjian Sin kheh perlu membuat perjanjian secara lisan atau bertulis untuk menjelaskan hutang bekerja dengan majikan berkenaan dalam suatu tempoh yang tertentu.

Diawasi Sin kheh diletakkan dibawah pengawasan nahkoda atau agensi buruh setelah menerima bayaran daripada bakal majikan.

Tiket Sin kheh dibekalkan dengan tiket yang menunjukkan pelabuhan yang mereka tuju serta keterangan sama ada mereka bebas atau berhutang.

Orang Tengah Sin kheh yang sampai di pelabuhan akan diambil oleh pemborong buruh bertindak sebagai orang tengah untuk diserahkan kepada majikan dengan bayaran tertentu.

2. Sistem Pengambilan kakitangan

Kata KunciHuraian

Majikan Majikan yang memerlukan buruh akan menghantar pegawainya ke China untuk mendapatkan tenaga buruh.

Tambang Segala tambang dan perbelanjaan buruh tersebut akan dibiayai oleh majikan.

Iring Pegawai yang dihantar bertanggungjawab untuk mengiringi buruh-buruh tersebut sehingga mereka sampai di tempat majikannya.

513. Sistem Pengambilan Rumah Kongsi

Kata KunciHuraian

Pegawai Pengambilan buruh dilakukan oleh pegawai di negara China yang dilantik oleh sesebuah rumah kongsi.

Biaya Pegawai tersebut akan membiayai segala perbelanjaan buruh-buruh tersebut sehinggalah mereka sampai di rumah kongsi di Tanah Melayu.

Serah Buruh diserahkan kepada tuan punya rumah kongsi, pembawa buruh akan dibayar dengan kadar tertentu seperti yang telah dipersetujui bagi setiap buruh yang dibawanya.

4. Kemasukan Secara Berkumpulan

Kata KunciHuraian

Charles Brooke Kedatangan imigran ini telah berubah ekoran wujudnya tajaan oleh Charles Brooke melalui syarikatnya yang beribu pejabat di Singapura.

Persetujuan Kemasukan imigran Cina berketurunan Foochow di Sarawak secara berkumpulan dengan persetujuan antara ketua Foochow di Sibu dengan Charles Brooke.

Pertanian Imigran Foochow diperlukan untuk mengusahakan tanah dan membangunkan sektor pertanian gambir dan lada hitam.

CARA KEDATANGAN BURUH INDIA

1. Sistem Buruh Bebas

Kata KunciHuraian

Sendiri Buruh dari India yang memasuki Tanah Melayu melalui sistem buruh bebas,akan datang sendiri dengan biayaan masing-masing.

Atur Kedatangan mereka diaturkan oleh orang atau kumpulan tertentu kerana kepentingan ekonomi.

Bebas Setelah tiba di Tanah Melayu,mereka bebas memilih tempat dan pekerjaan yang mereka kehendaki.

2. Sistem Kontrak

Kata KunciHuraian

Majikan biaya Majikan akan membiayai tambang mereka ke Tanah Melayu buruh tersebut akan bekerja dengannya untuk jangka masa tertentu (antara 1 3 tahun) bayaran yang paling minimum, iaitu antara 9 hingga 13 sen sehari.

3. Sistem Kangani

Kata KunciHuraian

Lesen Seseorang kangani yang diberi kepercayaan oleh majikan akan diberi lesen dihantar pulang ke India untuk mencari tenaga buruh.

Pendahuluan Kangani diberikan wang pendahuluan membiayai perbelanjaan buruh tersebut sehingga mereka tiba di Tanah Melayu.

Pengurus Seseorang kangani adalah seperti pengurus agensi yang membawa masuk pekerja asing.

52

KESAN KEDATANGAN IMIGRAN CINA DAN INDIA KE TANAH MELAYU

53Perkembangan mata wang di Tanah Melayu

Kata KunciHuraian

Melaka Penggunaan mata wang emas, perak dan timah bermula semasa zaman Kesultanan Melayu Melaka dalam kegiatan perdagangan.

Melayu lain Di negeri-negeri Melayu lain, mata wang turut digunakan seperti dinar emas Kelantan, wang dan kupang emas di Terengganu dan jongkong tampang di Pahang.

Sepanyol Kedatangan para pedagang Eropah telah memperkenalkan penggunaan mata wang perak Sepanyol selama 300 tahun digunakan di Negeri-Negeri Melayu dan Negeri-Negeri Selat

Wang Kertas 1897 - British tubuh pesuruh jaya - Pesuruhjaya Wang mengeluarkan wang kertas di Negeri-Negeri Selat.

Wang Negeri Selat 1960 - wang kertas Negeri-Negeri Selat mula diperkenalkan hanya sah digunakan untuk perdagangan di Negeri-Negeri Selat.

Bank Penubuhan institusi kewangan atau bank di Tanah Melayu oleh penjajah berlaku ekoran pembangunan dan kesempatan ekonomi.

Pinjaman Bank berperanan menyediakan kemudahan pinjaman kepada para pelabur untuk memajukan dan memesatkan lagi industri getah dan bijih timah.

Salur Dana daripada luar negara dapat disalurkan terus ke Tanah Melayu dengan lebih mudah dan cepat.

Ejen pembayar Urusan perniagaan antarabangsa bertambah licin kerana bank bertindak sebagai ejen pembayar kepada pengeksport dan pengimport.

Meercantile Bank Pada tahun 1859 - Mercantile Bank merupakan bank pertama yang ditubuhkan di Tanah Melayu.

Bank Eropah Selepas 1874 - lebih banyak bank Eropah membuka cawangan di Tanah Melayu seperti The Chartered Bank, Hong Kong and Shanghai Bank dan Algemence Bank Nederland.

Komprador Bank-bank Eropah ini lebih mengutamakan pedagang Eropah manakala pedagang tempatan hanya boleh mendapatkan perkhidmatan melalui orang tengah atau komprador.

Tempatan Pada tahun 191 - bank tempatan yang pertama telah ditubuhkan di Kuala Lumpur iaitu Kwong Yik Bank diikuti Bank of Malaya Ban Hin Lee Bank di Pulau Pinang.

Sarawak Bank Perdagangan ditubuhkan di Sarawak seperti Kwong Lee Bank diikuti Sarawak Chinese Banking Corporation Limited dan Ban Chiang Bank.

Melayu Pada tahun1947 - orang melayu menubuhkan bank yang pertama di Kuala Lumpur dikenali sebagai Malay National Banking Corporation Bhd.

Perkembangan insurans di Tanah MelayuKata KunciHuraian

Perdagangan Perkhidmatan insurans diperkenalkan ekoran perkembangan ekonomi dalam perdagangan antarabangsa.

Jenis Perkhidmatan Perkhidmatan insurans yang ditawarkan ialah insirans maritim atau lautan, insurans kebakaran, insurans harta, insurans perniagaan dan kemalangan, serta insurans nyawa.

Maritim Keperluan perkhidmatan insurans maritim melindungi dagangan dan kapal pedagang kerana sistem pengangkutan laut merupakan sistem pengangkutan utama.

Kebakaran Insurans kebakaran menjadi penting kerana kebakaran sering membawa kemusnahan Kuala Lumpur dan Ipoh.

Luar Pada peringkat awal, syarikat insurans yang ada di Tanah Melayu merupakan cawangan atau wakil syarikat insurans asing yang beribu pejabat di luar negara.

Perwakilan Syarikat perwakilan yang diperkenalkan di Tanah Melayu Boustead and Company di Pulau Pinang mewakili Syarikat Royal Insurance Company dari England.

Tempatan Straits Insurance Limited dan Khean Guan Insurance Limited ialah syarikat insurans tempatan berpusat di Singapura dan Pulau Pinang.

nyawa Pada tahun 1917, undang-undang perkhidmatan syarikat insurans telah dikemaskinikan dengan insurans nyawa diasingkan daripada insurans kebakaran.

Ordinan Pada 1948, enakmen-enakmen ini digantikan dengan Ordinan Syarikat Insurans kebakaran dan Ordinan Syarikat Insurans Nyawa.

54Dasar British Terhadap Pertanian

Kesan dasar British memperkenalkan pertanian dagangan

Kata KunciHuraian

Tanaman baru Memperkenalkan tanaman baru yang mendapat pasaran baik di peringkat antarabangsa seperti kopi, tembakau dan getah.

Komersil Mengkomersialkan beberapa jenis tanaman tradisional seperti gambir dan lada hitam.

Ladang Mengusahakan tanaman secara ladang dengan menggunakan tenaga buruh yang dibawa masuk dari China dan India.

Pemilikan Memperkenalkan undang-undang pemilikan tanah bagi meneruskan penguasaan ekonomi.

Lindung Melindungi dan mengelakkan tanah orang Melayu daripada dicerobohi oleh pemodal dan pelabur asing.

Tujuan British memperkenalkan undang-undang tanah di Tanah Melayu

Kata KunciHuraian

Elemen Tanah menjadi elemen utama dalam aspek ekonomi penjajah.

Sistem Sistem pemilikan dan penggunaan tanah yang dipraktikkan masyarakat Melayu tidak sesuai dengan sistem tanah di Barat.

Rekod Sistem pemilikan tanah dikalangan masyarakat Melayu tidak mempunyai rekod dan catatan yang sempurna untuk dijadikan bukti pemilikan terhadapnya.

Bertulis Rekod bertulis adalah penting bagi menjamin dan mengesahkan hak pemilikan tanah.

Mudah Rekod bertulis memudahkan sebarang urusan pentadbiran seperti urusan cukai dan urusniaga terhadap tanah pajakan, sewa beli,penjualan dan pembelian.

Cagaran Tanah boleh dijadikan cagaran bagi mendapatkan modal.

Nilai Membahagikan tanah mengikut kegunaan dan nilai komersial seperti tanah ladang, tanah peribumi dan tanah perlombongan.

Cukai Menentukan kadar cukai yang dikenakan terhadap jenis tanah yang dimiliki atau diusahakan.

Permohonan Menetapkan individu ataupun syarikat yang berminat untuk mengusahakan sesuatu kawasan membuat permohonan di Pejabat Tanah.

Kebenaran Masyarakat tempatan perlu mendapat kebenaran daripada Pejabat Tanah untuk mengutip sumber hutan seperti nipah, damar dan rotan.

Kesan pengenalan undang-undang tanah oleh British terhadap masyarakat Melayu

Kata KunciHuraian

Permohonan Inividu yang ingin mengusahakan tanah tidak perlu mendapat kebenaran pembesar Melayu sebaliknya mesti memohon melalui Pejabat Tanah.

Residen Memberikan kuasa kepada Residen negeri untuk menentukan kawasan konsensi tanah yang diberikan kepada para pemodal.

Kebenaran Masyarakat tempatan perlu mendapat kebenaran daripada Pejabat Tanah untuk mengutip sumber huan seperti nipah, damar dan rotan.

Wang Perkembangan sistem ekonomi wang terhadap masyarakat Melayu.

Urusan Semua urusan seperti jual beli, cukai, sewa tanah, barang keperluan dan perkhidmatan dibayar dengan wang.

Pinjam Masyarakat Melayu terpaksa bergantung kepada orang tengah untuk meminjam wang.

Jual Ramai orang Melayu menjual tanah milik mereka untuk melangsaikan hutang.

Undang-undang tanah yang diperkenalkan di Tanah Melayu, Sabah dan Sarawak

1. Akta Tanah Simpanan Melayu 2. Land Order 3. Land Settlement Order 4. Proklamasi Perlindungan Hak Peribumi

55Tindakan British bagi mengekalkan tanah pemilikan peribumi di Tanah Melayu

Kata KunciHuraian

TSM Majlis Mesyuarat Persekutuan meluluskan Akta Tanah Simpanan Melayu 1913.

Jamin Akta ini diperlukan untuk menjamin ekonomi dan politik orang Melayu masa depan.

Pindah Mengelakkan tanah orang Melayu berpindah kepada orang asing.

Isytihar Residen diberi kuasa mengisytiharkan mana-mana hak milik orang Melayu sebagai Tanah Simpanan Melayu.

Komersial Akta tersebut tidak membenarkan orang Melayu menanam tanaman komersial.

Padi Undang-undang menetapkan jenis tanaman padi dan kelapa.

Kandungan Akta Tanah Peribumi di Sabah dan Sarawak

Kata KunciHuraian

Land Order Akta Land Order 1933 melindungi tanah peribumi daripada dicerobohi pengusaha dari China untuk tujuan pertanian.

Land Settlement Order Akta Land Settlement Order memberi perlindungan kepada tanah milik masyarakat peribumi.

Warisan Pemindahan hak milik tanah hanya boleh dilakukan melalui pewarisan mengelakkan berlakunya pemajakan, pemecahan dan penjualan tanah.

Bahagi Akta Land Order 1948 membahagikan tanah di Sarawak kepada tiga kawasan tanah pedalaman.

Campuran Golongan imigran hanya boleh mempunyai hak terhadap tanah campuran sahaja.

Proklomasi III Proklamasi III perlindungan Hak Peribumi hak milik tanah peribumi Sabah adalah di bawah kuasa Pegawai Daerah.

Maklum Segala urus niaga tanah dengan orang Eropah perlu dimaklumkan kepada ketua peribumi.

Ganti rugi Penduduk peribumi berhak menuntut ganti rugi terhadap tanah yang dijual kepada orang asing.

Kesan dasar British terhadap pekebun kecil getah di Tanah Melayu

Kata KunciHuraian

Larang Memperkenalkan Enakmen Tanah Padi 1917 larang penanaman getah di kawasan penanaman padi.

Kurang Penyertaan pekebun kecil getah terutamanya di kalangan orang Melayu dalam sektor perusahaan getah berkurangan.

Premium Premium permohonan tanah baru untuk tujuan penanaman getah turut dikenakan.

Baru Pembukaan tanah-tanah baru untuk tujuan penanaman getah telah dilarang sama sekali oleh kerajaan British.

Eropah Memberikan perlindungan kepada pemodal dan pengusaha ladang dari Eropah menerusi Rancangan Stevenson 1922 semasa kejatuhan harga getah.

Kuota Pekebun kecil diberi kuota yang lebih rendah melalui pelaksnaan Rancangan Peraturan Getah Antarabangsa pada tahun 1934.

Tidak minat Orang Melayu tidak berminat untuk mengerjakan sawah padi.

Sebab British kekalkan orang Melayu dalam penanaman padi

Kata KunciHuraian

Elak Mengelakkan penglibatan orang Melayu dalam penanaman getah.

Import Mengurangkan Tanah Melayu bergantung import beras dari luar negara seperti dari Thailand, Indo-China dan Myanmar.

Jaminan Bekalan beras dari luar negara tidak sentiasa terjamin. Sekiranya berlaku kekurangan pengeluaran beras luar, kesan buruk akan berlaku di Tanah Melayu.

Sekat Pekebun kecil dilarang menanam getah di tanah sawah.

Ancam Pekebun kecil dilarang menanam getah kerana ia mengancam ladang getah pengusaha Eropah.

56

Sebab orang Melayu kekal dalam ekonomi tradisional semasa pemerintahan British

Kata KunciHuraian

Tidak Tidak memberi keutamaan nasib rakyat tempatan.

Penjajah Mengutamakan ekonomi penjajah dan ekonomi peladang besar atau kelas komprador yang mengaut keuntungan negara.

Galakan Menggalakkan pelaburan Eropah melalui skim perladangan.

Insentif Intensif kewangan dan bantuan teknikal tidak pernah ditawarkan kepada pekebun kecil.

Sekat Menyekat orang Melayu daripada menanam getah. Pekebun kecil tidak dibenarkan menanam getah di tanah sawah

Lindung Memperkenalkan Sekatan Stevenson melindungi peladang Eropah semasa kejatuhan harga getah.

Kuota Melaksanakan Rancangan Peraturan Getah Antarabangsa pada tahun 1934 kuota yang rendah untuk penjualan getah oleh orang Melayu.

Premium Menaikkan premium tanah untuk tanaman getah.

Kesan-kesan Dasar Ekonomi British

1. Faktor kemunculan bandar baru di Tanah Melayu pada awal abad ke-20

Kata KunciHuraian

Bijih timah Perkembangan kegiatan perlombongan bijih timah mewujudkan bandar Kuala Lumpur, Taiping dan Seremban.

Petroleum Perkembangan perlombongan petroleum mewujudkan bandar Miri di Sarawak.

Pengangkutan Perkembangan sistem pengangkutan mewujudkan bandar Kuala Lumpur.

Pertanian Perkembangan pertanian komersial mempengaruhi kewujudan bandar Johor Bahru.

Strategik Kuala Lumpur berkembang sebagai bandar besar kerana kedudukan strategiknya.

Pelabuhan Peningkatan pengeluaran produk industri bijih timah dan getah telah menjadikan pelabuhan Klang, Melaka dan Pulau Pinang.

Pengumpulan Bandar Kuching muncul sebagai pusat pengumpulan dan pengeksportan gambir dan lada hitam.

2. Ciri-ciri masyarakat berbilang kaum di Tanah Melayu

Kata KunciHuraian

Petempatan Petempatan masyarakat berbeza mengikut kaum. Orang Melayu tinggal di kawasan luar bandar Kaum Cina tinggal di kawasan bandar Kaum India tinggal di estet

Pekerjaan Jenis pekerjaan rakyat berbeza-beza mengikut kaum orang Melayu sebagai petani kaum India kebanyakkannya sebagai penoreh getah kaum Cina sebagai peniaga dan pekerja di lombong bijih timah

Bahasa Bahasa pertuturan yang digunakan dalam kehidupan sosial berbeza antara satu sama lain.

kesepaduan Tidak terdapat kesepaduan dan interaksi antara kaum yang meluas.

Vernakular Sistem pendidikan vernakular menggunakan bahasa ibunda masing-masing.

573. Sistem pendidikan Vernakular semasa penjajahan British di Tanah Melayu

Kata KunciHuraian

Vernakular Sistem pendidikan vernakular dengan menggunakan bahasa ibunda masing-masing

Ibunda Sistem pendidikan yang menggunakan bahasa ibunda kaum masing-masing sebagai bahasa penggantar.

Melayu British menubuhkan sekolah vernakular Melayu di Negeri-Negeri Selat.

Pertama Sekolah Melayu pertama terletak di Teluk Belangga, Singapura.

Sekolah Sekolah Melayu seterusnya didirikan di Seberang Prai, Kuala Kangsar dan Batu Gajah di Perak.

Perempuan Sekolah Melayu untuk murid perempuan telah dibina di Negeri-Negeri Selat pada tahun 1885.

Kolej Melayu Kolej Melayu Kuala Kangsar ditubuhkan sebagai sekolah khusus untuk golongan elit.

Peringkat Rendah Sekolah Melayu ditubuhkan hanya peringkat rendah kurikulum bersesuaian dengan cita-cita British menjadikan anak Melayu sebagai petani.

MPSI Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI) ditubuhkan di Tanjung Malim, Perak bertujuan melatih guru sekolah Melayu.

Tamil Pihak pengurusan ladang pula akan membiayai sekolah Tamil di kawasan ladang.

Bandar Pendidikan Tamil disediakan oleh kerajaan British di bandar seperti Sekolah Tamil Vivekananda di Seremban berorientasikan sistem pendidikan di negara India.

Sukatan Menggunakan sukatan pelajaran, buku dan tenaga pengajar dari India menggunakan bahasa Tamil sebagai bahasa penggantar.

Cina Sekolah Cina dibiayai oleh saudagar dari China Sekolah Chung Hwa (1914) dan sekolah Cina Yuk Chai (1926) di Kuala Pilah.

Dialek Menggunakan dialek masing-masing sebagai bahasa perantaraan manakala guru, buku dan sukatan pelajaran datangya dari China.

Enakmen Kerajaan British mewartakan Enakmen Pendaftaran Sekolah mengawal segala aktiviti untuk menyekat pengaruh komunis di Sekolah Cina.

Inggeris Pendidikan Inggeris turut dimulakan pada peringkat awal usaha mubaligh Kristian dan badan sukarela, di Tanah Melayu.

Elit Sekolah Inggeris dianggap sebagai sekolah elit terletak di bandar dan pelajarnya terdiri daripada kalangan orang atasan.

Kurikulum Kurikulum sekolah Inggeris disusun berasaskan sistem pendidikan di England.

Universiti Malaya Pihak British menubuhkan sebuah universiti iaitu Universiti Malaya di Singapura tetapi agak lewat.

4. Perkembangan perindustrian/ perkilangan di Tanah Melayu pada awal abad ke-20

Kata KunciHuraian

Kurang Perusahaan perkilangan di Tanah Melayu tidak maju aktiviti ekonomi British memberi tumpuan terhadap pengeluaran bahan mentah bijih timah dan getah.

Import Hampir semua barangan perkilangan yang diperlukan diimport kerana barangan perkilangan tempatan yang sedikit.

Eksport Sektor perkilangan di Tanah Melayu dimajukan untuk keperluan eksport Syarikat Shum Yip Leong mendirikan dua buah kilang kasut getah untuk dieksport ke China.

Bata Syarikat Kasut Bata turut menubuhkan sebuah kilang di Klang, Selangor.

Lain Terdapat juga syarikat seperti Fung Keong di Klang, Selangor Kinta Rubber Works di Ipoh, Perak yang menghasilkan barangan berasaskan getah.

Kapal korek Syarikat United Engineers pula telah mendirikan kilang membina kapal korek , kapal kecil dan mesin memproses getah.

Mengetin nanas Perusahaan mengetin nanas diasaskan oleh seorang berbangsa Perancis berpusat di Johor untuk eksport.

Pemodal Cina Pemodal Cina mengusahakan perusahaan mengetin nanas di Johor.

585. Perkembangan sistem pengangkutan dan perhubungan di Tanah Melayu pada awal abad ke-20

Kata KunciHuraian

Pesat Perkembangan pesat kegiatan perlombongan dan pertanian menyebabkan perkembangan pengangkutan dan perhubungan.

Cepat Jalan kereta api dibina untuk mempercepatkan pengangkutan bijih timah dari kawasan perlombongan ke pelabuhan untuk dieksport.

Keretapi Jalan kereta api yang pertama telah dibina pada tahun 1885 Taiping dengan Port Weld, Kuala Lumpur dengan Port Swettenhem, kawasan perlombongan di Seremban ke Port Dickson dan di Tapah Road dengan Telok Anson.

Perlombongan Pada tahun 1904 - semua kawasan perlombongan bijih timah di Perak, Selangor dan Negeri Sembilan telah mempunyai perkidmatan kereta api.

Siam Jalan kereta api yang menghubungkan Seberang Perai dengan sempadan Siam telah disiapkan pada tahun 1918.

Timur Pada tahun 1931 - jalan kereta api di bahagian timur yang menghubungkan Gemas, Pahang dan Kelantan ke sempadan Siam telah dibina.

Singapura Menjelang tahun 1923 - jalan kereta api di Tanah Melayu telah disambung hingga ke Singapura.

Buka Pembinaan jalan kereta api menggalakkan pembukaan tanah-tanah baru di kawasan pedalaman untuk penanaman getah.

Pelabur Di Johor, orang Eropah hanya melabur dalam perusahaan getah selepas terdapatnya pembinaan jalan kereta api.

Muatan Perkhidmatan kereta api dapat membawa muatan yang banyak.

Berturap Jalan raya dalam bentuk berturap dan tanah merah digunakan untuk mengangkut bijih timah dan getah ke pangkalan sungai.

Jalan raya Menjelang tahun 1895, Selangor dan Perak mempunyai jalan raya sepanjang 2400 kilometer.

Kenderaan Kegunaan jalan raya bertambah popular selepas pengenalan kenderaan bermotor pada tahun 1902.

Hubung Antara tahun 1911 hingga tahun 1928, jalan raya yang menghubungkan Perlis dan Singapura siap dibina.

Mudah Jalan raya diantara Kuala Lumpur dan Kuantan turut dibuka bagi memudahkan perhubungan antara negeri-negeri di Pantai Timur.

Komunikasi Sistem perhubungan seperti telegraf, telefon, perkhidmatan pos, radio dan perkhidmatan udara diwujudkan akibat daripada perkembangan ekonomi.

Cekap Perhubungan antara negeri-negeri serta perhubungan dengan negara luar dapat dijalankan dengan lebih cekap dan cepat.

Sumbangan sistem pengangkutan kepada ekonomi Tanah Melayu pada awal abad ke-20

Kata KunciHuraian

Perlombongan Perkembangan kegiatan perlombongan bijih timah.

Cepat Mempercepatkan pengangkutan bijih timah dari lombong ke pelabuhan untuk dieksport.

Hubung Jalan keret api menghubungkan semua kawasan perlombongan bijih timah di Perak ,Selangor dan Negeri Sembilan.

Seluruh Menghubungkan bahagian timur,utara dan selatan Tanah Melayu.

Baru Pembukaan tanah baru di pedalaman untuk peladangan getah.

Pelabur Menarik pelabur Eropah melabur dalam perusahaan getah.

Muatan Kereta api dapat membawa muatan yang banyak.

Luar Menghubungi dengan negara luar melalui pelabuhan dengan menggunakan kapal berkuasa wap.

Pelabuhan Pelabuhan dapat dimajukan untuk mengeksport getah dan bijih timah ke Eropah.

596. Langkah-langkah British untuk meningkatkan perkhidmatan kesihatan di Tanah Melayu, Sabah dan Sarawak

Kata KunciHuraian

Hospital Menubuhkan hospital di bandar Taiping dan Kuala Lumpur Kawal wabak penyakit berjangkit mudah merebak

Luar bandar Membina pusat kesihatan di luar bandar untuk mengawal penyakit berjangkit yang mudah merebak

Pusat Kesihatan Kecil Pusat kesihatan kecil turut dibina di negeri-negeri lain 14 buah pusat kesihatan di Selangor 2 buah di Pahang 3 buah di Negeri Sembilan.

Sabah Pada tahun 1913 beberapa buah hospital telah dibina di Sabah Jesselton, Sandakan, Beaufort, Kudat dan Tawau.

Sarawak Di Sarawak, perkhidmatan perubatannya tertumpu di bahagian Kuching dan pusat perubatan kecil dibina di Sri Aman dan Sibu.

Perseorangan Terdapat hospital yang dibina atas sumbangan orang perseorangan Hospital Tung Shin di Kuala Lumpur Memberikan perkhidmatan kesihatan kepada pekerja lombong bijih timah yang terdiri daripada kalangan imigran China.

Institut Mendirikan Institut Penyelidikan Perubatan di Kuala Lumpur Membuat penyelidikan untuk mencari punca penyakit dan langkah pencegahan.

Sanitary Lembaga Sanitary ditubuhkan Menitikberatkan kesihatan awam terutamanya di bandar-bandar serta mengawasi kebersihan bandar di Kuala Lumpur.

Jabatan Jabatan Kesihatan telah mengambil alih sebahagian tugas Sanitary Board dan bertanggungjawab dalam aspek kesihatan.

60