kursus haji & modul

BIMBINGAN HAJI – LAMAN WEB TABUNG HAJI

1

PENGENALAN DAN

OBJEKTIF KURSUS


2

PENGENALAN DAN OBJEKTIF KURSUS HAJI BERSIRI (KHB) 1. PENGENALAN KHB

Kursus Haji Bersiri (KHB) adalah kursus pengenalan kepada

ibadat haji, umrah dan ziarah. Kursus ini mengambil masa selama 17 siri

berturut-turut atau selama 4 bulan 1 minggu. Setiap siri mengambil

masa selama 2 jam dan diadakan bermula dari bulan Rabiul Awal hingga

Jamadil Akhir.

KHB terbuka kepada semua umat Islam yang berminat untuk

mempelajari ilmu ibadat haji dan umrah serta hal ehwal pengurusan haji

di Malaysia. Kursus ini diadakan di masjid-masjid yang terpilih di

peringkat daerah seluruh negeri di Malaysia secara kerjasama antara

Jabatan Agama Islam Negeri dan Lembaga Tabung Haji.

2. OBJEKTIF KHB

Objektif KHB seperti berikut :

2.1 Memberi pendedahan dan panduan ibadat haji dan umrah kepada

bakal haji serta perkara berkaitan dengan Pengurusan Haji dan

penjagaan kesihatan;

2.2 sebagai pendedahan dan persediaan awal sebelum bakal haji

berangkat ke Tanah Suci;

2.3 membantu mendapat haji mabrur.


3

MODUL

KURSUS HAJI BERSIRI


4

KANDUNGAN

MODUL KURSUS HAJI BERSIRI MINGGU PERTAMA ( 1 ) ADAB-ADAB SEBELUM PERGI MENUNAIKAN HAJI DAN PENEKANAN BAHAWA HAJI ITU ADALAH JIHAD MINGGU KEDUA ( 2 ) PENGENALAN TANAH SUCI MINGGU KETIGA ( 3 ) PENGERTIAN HAJI DAN UMRAH DAN SYARAT-SYARAT WAJIB HAJI DAN UMRAH MINGGU KEEMPAT ( 4 ) RUKUN UMRAH MINGGU KELIMA ( 5 ) RUKUN HAJI MINGGU KEENAM ( 6 ) SAMBUNG RUKUN HAJI MINGGU KETUJUH ( 7 ) SAMBUNG RUKUN HAJI MINGGU KELAPAN ( 8 ) WAJIB-WAJIB HAJI MINGGU KESEMBILAN ( 9 ) SAMBUNG WAJIB HAJI MINGGU KESEPULUH ( 10 ) DAM MINGGU KESEBELAS ( 11 ) CARA MENGERJAKAN IBADAT HAJI MINGGU KEDUA BELAS ( 12 ) KESIHATAN MINGGU KETIGA BELAS ( 13 ) KESEMPURNAAN TAHARAH DAN SOLAT MINGGU KEEMPAT BELAS ( 14 ) PERMASALAHAN WANITA MINGGU KELIMA BELAS ( 15 ) ZIARAH MADINAH MINGGU KEENAM BELAS ( 16 ) PENGURUSAN HAJI MINGGU KETUJUH BELAS ( 17 ) LATIHAN AMALI IBADAT HAJI


5

MINGGU PERTAMA (1) ADAB-ADAB SEBELUM PERGI MENUNAIKAN HAJI

DAN PENEKANAN BAHAWA HAJI ITU ADALAH JIHAD

MODUL

1.1 Adab-Adab Sebelum Pergi Menunaikan Haji

1.1.1 Keikhlasan diri dan pengabdian kepada Allah. 1.1.2 Mempersiapkan diri dengan ilmu dan sedia

beramal. 1.1.3 Penyucian jiwa dan beramal dengan sifat

mahmudah dan jauhi sifat mazmumah. 1.1.4 Mempastikan jauhi dan tinggalkan amalan

syirik dan khurafat. Contoh amalan syirik dan khurafat.

1.2 Haji Adalah Jihad

1.2.1 Cabaran-cabaran yang bakal dihadapi di

Tanah Suci. 1.2.2 Pentingnya sifat sabar dan tolak ansur. 1.2.3 Motivasi kepada bakal haji.


6

MINGGU KEDUA (2) PENGENALAN TANAH SUCI

MODUL 2.1 Tanah Haram Makkah 2.1.1 Sejarah Tanah Haram Makkah. 2.1.2 Luas kawasan Tanah Haram. 2.1.3 Adab-adab di Tanah Haram. 2.1.4 Kelebihan Tanah Haram. 2.2 Kaabah dan Masjidil Haram 2.2.1 Sejarah Kaabah dan Masjidil Haram. 2.2.2 Pengenalan Kaabah dan kawasan sekitarnya. 2.2.3 Adab-adab di Masjidil Haram. 2.2.4 Kelebihan Kaabah dan Masjidil Haram. 2.3 Zamzam

2.3.1 Sejarah. 2.3.2 Adab-adab meminum Air Zamzam. 2.3.3 Kelebihan Air Zamzam.

2.4 Kawasan Masya’ir Haji

2.4.1 Arafah. 2.4.2 Muzdalifah 2.4.3 Mina.


7

MINGGU KETIGA (3) PENGERTIAN HAJI DAN UMRAH SERTA

SYARAT-SYARAT WAJIB HAJI DAN UMRAH MODUL 3.1 Haji Dan Umrah 3.1.1 Pengertian dan Sejarah Haji.

3.1.2 Dalil Wajib Haji dan Umrah. 3.1.3 Falsafah dan Hikmah.

3.1.4 Kelebihan.

3.2 Huraian Syarat-Syarat Wajib Haji Dan Umrah

3.2.1 Islam. 3.2.2 Baligh. 3.2.3 Berakal. 3.2.4 Merdeka. 3.2.5 Berkemampuan.

3.3 Syarat-Syarat Tambahan Bagi Wanita


8

MINGGU KEEMPAT (4) RUKUN UMRAH

MODUL

4.1 Huraian Rukun Umrah

4.1.1 Niat. 4.1.2 Tawaf. 4.1.3 Sa’ie. 4.1.4 Bercukur atau Bergunting. 4.1.5 Tertib kesemua rukun.

4.2 Huraian Wajib Umrah

4.2.1 Niat ihram di Miqat Makani :- / Miqat ketika hendak masuk ke Makkah.

/ Miqat setelah berada di Makkah.

4.2.3 Menjaga larangan semasa dalam ihram. 4.3 Cara Mengerjakan Umrah

4.3.1 Memakai pakaian ihram. 4.3.2 Berniat ihram di miqat. 4.3.3 Menjaga larangan ihram.


9

MINGGU KELIMA (5)

SAMBUNGAN RUKUN HAJI MODUL 5.1 Erti Rukun Haji 5.2 Huraian Rukun Haji

5.2.1 Niat Ihram -Maksud Niat dan Dalil. -Jenis-jenis haji yang berkaitan dengan niat ihram. -Maksud Ihram. -Pakaian ihram.

-Sunat-sunat ihram: -Sebelum berniat -

.

Berwuduk/ Menghadap Kiblat. Semasa hendak berniat ihram.

Melafazkan niat. -

Talbiah (Huraian Talbiah, okum bertalbiah secara nyaring bagi lelaki dan wanita, masa permulaan dan tamat/akhir bertalbiah).

Selepas berniat ihram.

5.2.2 Wuquf

- Maksud Wuquf. - Dalil Wuquf. - Syarat-syarat sah berwuquf. - Sunat-sunat Wuquf. - Waktu afdal berwuquf. - Perkara-perkara khurafat semasa di Arafah.


10

MINGGU KEENAM (6)

SAMBUNGAN RUKUN HAJI

MODUL 5.2.3 Tawaf

- Maksud Tawaf. - Dalil Tawaf. - Jenis-jenis Tawaf. - Syarat-syarat sah Tawaf. - Sunat-sunat Tawaf. - Tawaf Wada’.

- Maksud Tawaf Wada’. - Hukum Tawaf Wada’ dan Dam. - Pengecualian Tawaf Wada’. - Tempoh Uruf selepas Tawaf Wada’.

- Perkara-perkara yang boleh dan yang tidak boleh dilakukan selepas Tawaf Wada’.


11

MINGGU KETUJUH (7) SAMBUNG RUKUN HAJI

MODUL 5.2.4 Sa’ie

- Maksud Sa’ie. -Dalil Sa’ie. - Syarat-syarat sah Sa’ie. - Sunat-sunat Sa’ie

5.2.5 Bercukur atau Bergunting - Maksud bercukur atau bergunting.

- Dalil bercukur atau bergunting. - Maksud dan jenis Tahallul dalam Haji dan Umrah. - Perkara sunat ketika bercukur atau bergunting.

5.2.6 Tertib Pada Kebanyakan Rukun - Huraian maksud tertib pada kebanyakan rukun.


12

MINGGU KELAPAN (8) WAJIB-WAJIB HAJI

MODUL 6.1 Erti Wajib Haji

6.2 Huraian Perkara-Perkara Wajib Haji

6.2.1. Niat Ihram di Miqat - Maksud Miqat. - Dalil. - Jenis Miqat. - Tempat dan masa berniat. - Hukum niat sebelum dan selepas Miqat.

6.2.2 Menjaga Larangan Dalam Masa Ihram

- Dalil larangan ihram. - Huraian larangan ihram.

- Perkara yang dibolehkan daripada larangan ihram seperti cincin, tali pinggang, beg galas, Gelang Pengenalan Haji, sabun mandi, ubat gigi dan sebagainya.


13

MINGGU KESEMBILAN (9) SAMBUNGAN WAJIB HAJI

MODUL

6.2.3 Mabit di Muzdalifah - Maksud Mabit di Muzdalifah.

- Dalil. - Tarikh dan masa Mabit. - Amalan-amalan sunat ketika Mabit di Muzdalifah.

- Uzur Syarie dari Mabit di Muzdalifah. 6.2.4 Melontar Jamrah Kubra - Masa, tarikh, tempat melontar dan pengenalan jamrah. - Syarat-syarat sah melontar. - Sunat-sunat melontar.

6.2.5. Mabit di Mina - Maksud mabit di Mina. - Dalil. - Tarikh dan masa Mabit. - Amalan-amalan sunat ketika Mabit di Mina. - Uzur Syarie dari Mabit di Mina. - Takrif dan kaifiyat Nafar Awwal Dan Nafar Thani.

6.2.6 Melontar Tiga Jamrah - Masa, tarikh, tempat melontar dan pengenalan jamrah. - Syarat-syarat sah dan sunat-sunat melontar. - Syarat dan kaifiyat wakil lontar.

- Uzur Syarie dari melontar jamrah.


14

MINGGU KESEPULUH (10) DAM

MODUL

1. DAM Maksud Konsep Dam.

2. Dalil

3. Tujuh Bahagian Dam

4. Jenis-jenis Dam

Tertib Dan Taqdir Takhyir Dan Taqdir Tertib Dan Ta’dil Takhyir Dan Ta’dil

MINGGU KESEBELAS (11) CARA MENGERJAKAN IBADAT HAJI

MODUL

1. Cara Mengerjakan Haji

1.1 Haji Tamattu’ 1.2 Haji Ifrad 1.3 Haji Qiran


15

MINGGU KEDUA BELAS (12) KESIHATAN

MODUL

1.1 Panduan Penjagaan Kesihatan Sebelum ke

Tanah Suci

1.1.1 Memahami keadaan di Tanah Suci. 1.1.2 Pemeriksaan kesihatan bakal haji. 1.1.3 Persiapan kesihatan sebelum ke Tanah Suci. 1.1.4 Nasihat khas kepada jemaah haji wanita.

1.2 Penjagaan Kesihatan Semasa Di Tanah Suci

1.2.1 Kemudahan perkhidmatan kesihatan di

Tanah Suci. 1.2.2 Penyakit-penyakit yang sering dihadapi oleh

jemaah haji di Tanah Suci. 1.2.3 Ubat yang terdapat di klinik-klinik Malaysia di

Tanah Suci. 1.3 Nasihat Am Untuk Jemaah Haji

1.3.1 Merokok. 1.3.2 Bakal haji wanita yang hamil. 1.3.3 Peringatan khas kepada jemaah haji yang

melanggar peraturan kesihatan. 1.3.4 Nasihat apabila pulang ke Tanah Air.


16

MINGGU KETIGA BELAS (13) KESEMPURNAAN TAHARAH DAN SOLAT

MODUL

1.1 Wuduk dan Tayammum

1.1.1 Definisi, hukum dan falsafah. 1.1.2 Kaifiyat wuduk yang betul (Rukun/Sunat). 1.1.3 Kaifiyat Tayammum (Anggota Tayammum) 1.1.4 Mereka yang diharuskan Tayammum. 1.1.5 Qaul Marjuh Mazhab Syafi’e mengenai pembatalan

wuduk. 1.1.6 Pemakaian Khuf.

1.2 Solat

1.2.1 Definisi, hukum dan falsafah. 1.2.2 Kaifiyat solat yang betul. 1.2.3 Syarat-syarat sah solat (Rukun/Sunat). 1.2.4 Solat Jenazah. 1.2.5 Solat Jumaat (Kedudukan wanita Solat Jumaat). 1.2.6 Solat kerana menghormati waktu (Dalam pesawat). 1.2.7 Masbuq, Muwafiq dan Mufaraqah dalam solat. 1.2.8 Kaifiyat Solat dalam keadaan sakit. 1.2.9 Waktu-waktu yang diharamkan Solat Sunat. 1.2.10 Kaifiyat dan adab-adab iktikaf. 1.2.11 Sujud Sajadah


17

MINGGU KEEMPAT BELAS (14) PERMASALAHAN WANITA

MODUL

1.1 Permasalahan Wanita Semasa Menunaikan Fardu

Haji (fokus isu haid)

1.1.1 Jenis-jenis darah. 1.1.2 Maksud Darah Haid. 1.1.3 Dalil. 1.1.4 Tanda-tanda wanita kedatangan haid. 1.1.5 Perbezaan Sifat Darah. 1.1.6 Maksud Fatrah al-Naqa’ dan Tempoh. 1.1.7 Ibadat yang boleh dilakukan semasa haid dan

yang tidak boleh dilakukan semasa haid.

1.2 Hal-hal lain :

o Masalah keputihan. o Angin yang keluar dari kemaluan hadapan. o Daim al-Hadath. -Pengambilan pil (tidak digalakkan)


18

MINGGU KELIMA BELAS (15) ZIARAH MADINAH

MODUL

1.1 Ziarah Madinah

1.1.1 Kelebihan Ziarah Madinah Perbezaan Tanah Haram Madinah dengan Tanah Haram Makkah.

1.1.2 Masjid Nabawi Kelebihan Masjid Nabawi. Kelebihan Beribadat di Masjid Nabawi. 1.1.3 Ziarah Maqam Rasulullah S.A.W. dan Dua Sahabat

Adab-Adab Ziarah Maqam Rasulullah S.A.W. dan Dua Sahabat.

1.1.4 Rawdah Kelebihan Rawdah.

1.1.5 Perkuburan Baqi’ Kelebihan Perkuburan Baqi’. Adab-Adab Ziarah Perkuburan Baqi’.

1.1.6 Masjid Quba’ Sejarah Masjid Quba’.

1.1.7 Masjid Qiblatain Sejarah Masjid Qiblatain.

1.1.8 Masjid Tujuh 1.1.9 Jabal Uhud Sejarah Jabal Uhud.


19

MINGGU KEENAM BELAS (16) PENGURUSAN HAJI

MODUL

1.1 Pengurusan Haji di Tanah Air

1.1.1 Penjelasan mengenai tanggungjawab Tabung Haji di Malaysia, seperti pendaftaran haji, kuota haji,wang perbelanjaan haji dan lain-lain.

1.1.2 Penjelasan tanggungjawab Tabung Haji bersama

agensi kerajaan, seperti Kementerian Kesihatan, Jabatan Pendaftaran Negara, Jabatan Imigeresen dan lain-lain.

1.1.3 Penjelasan tanggungjawab Kerajaan Arab Saudi di

Malaysia seperti pengeluaran Visa Haji.

1.2 Pengurusan Haji di Tanah Suci

1.2.1 Penjelasan tanggungjawab Tabung Haji di Tanah Suci, seperti penyewaan rumah kediaman jemaah haji, rombongan haji dan lain-lain.

1.2.2 Penjelasan mengenai tanggungjawab Kerajaan Arab

Saudi di Tanah Suci melalui agensi-agensi seperti berikut:-

• Muassasah Asia Tenggara. • Muassasah Adilla’. • Wakil Bersatu (United Agent).

1.2.3 Panduan Penggunaan Kemudahan di Hotel/ Pesawat/

Lapangan Terbang dan Masjid di Tanah Suci serta Perkhidmatan Tambahan yang disediakan.


20

MINGGU KEENAM BELAS (17) LATIHAN AMALI

MODUL

1.1 Pakaian Ihram Lelaki/ Wanita 1.1.1 Kain ihram lelaki. 1.1.2 Pakaian ihram perempuan (tidak ada pakaian

khusus). 1.1.3 Perbezaan cara memakai kain ihram lelaki

(biasa dan Idtiba’).

- Lelaki - Contoh keperluan amali

- Kain ihram yang lengkap dengan tali pinggang/jenis kasut yang dibenar semasa dalam ihram/cara menggantung buku doa atau beg selendang.

- Wanita – Contoh keperluan amali

– Pakaian/ kain telekung yang sesuai, jenis stoking yang dibenarkan.–Fokuskan kepada had aurat muka/rambut/tangan. Penekanan - elakkan pakaian atau telekung yang nipis dan sempit sehingga menampakkan bayangan kulit dan bentuk anggota badan.

1.2 Tawaf 1.2.1 Kawasan Tawaf. 1.2.2 Empat penjuru Kaabah. 1.2.3 Pintu Kaabah dan Multazam. 1.2.4 Kelambu Kaabah. 1.2.5 Maqam Ibrahim. 1.2.6 Hijr Ismail. 1.2.7 Bacaan semasa Tawaf.

- Keperluan amali

– Sebuah model Kaabah, Maqam Ibrahim dan Hijr Ismail yang lengkap dan diletakkan petunjuk seperti Hajarul Aswad, Multazam, Nama-nama penjuru, Syazarwan dan sebagainya.


21

1.3 Menunjukkan Cara Tawaf

1.3.1 Niat (sunat/wajib) dan mengisyaratkan tangan. 1.3.2 Kawasan permulaan Tawaf dan tamat Tawaf. 1.3.3 Mengirikan Kaabah 1.3.4 Tidak menyentuh Kaabah/Hijr

Ismail/Syazarwan/Kelambu Kaabah dan Hajarul Aswad semasa tawaf.

1.3.5 Tidak masuk kawasan di antara Kaabah dan Hijr Ismail

1.3.6 Tawaf di tingkat atas Masjidil Haram. 1.3.7 Tawaf cara menggunakan kerusi roda.

1.4 Sa’ie

1.4.1 Kawasan Sa’ie. 1.4.2 Kaki Bukit Safa dan kaki Bukit Marwah. 1.4.3 Kawasan Batnul Wadi. 1.4.4 Bacaan semasa Sa’ie. 1.4.5 Kawasan berlari-lari anak. 1.4.6 Jarak antara kaki Bukit Safa ke kaki Bukit

Marwah.

- Keperluan amali

Menggunakan tiang atau objek yang sesuai dijadikan sebagai penanda kawasan lampu hijau untuk berlari-lari anak.

– Kawasan yang dapat memberi ruang kepada peserta berjalan secara kumpulan dan berlari-lari anak. Penanda bagi kaki Bukit Safa dan kaki Bukit Marwah.

1.5 Menunjukkan Cara Sa’ie

1.5.1 Niat (sunat/wajib) dan mengisyaratkan tangan. 1.5.2 Kawasan permulaan Sa’ie dan tamat Sa’ie. 1.5.3 Cara berlari-lari anak. 1.5.4 Cara Sa’ie menggunakan kerusi roda. 1.5.5 Sa’ie di tingkat atas Masjidil Haram.


22

1.6 Melontar Jamarat

1.6.1 Tunjukkan tempat jamarat dan jarak antara

satu jamrah ke jamrah, terangkan cara pengenalan atau membezakan sesuatu jamrah.

1.6.2 Cara Melontar- Gaya lontaran lelaki dan wanita (penjagaan aurat wanita semasa melontar).

1.6.3 Adab ketika melontar jamrah. 1.6.4 Melontar di tingkat atas.

- Keperluan amali

- Contoh anak-anak batu dan modul jamrah yang lengkap dengan takungan dan mempunyai tiang tengah atau menggunakan objek/ peralatan yang praktikal dan munasabah serta mempunyai takungan (batu dapat masuk ke dalamnya jika dilakukan lontaran), contoh seperti bekas air yang besar atau sebagainya.


23

PENGENALAN DAN OBJEKTIF KURSUS HAJI INTENSIF (KHI)

1. PENGENALAN KHI

Kursus Haji Intensif (KHI) adalah lanjutan daripada Kursus Haji

Bersiri. Ia dilaksanakan selama dua (2) hari dengan memberi penekanan

kepada tajuk-tajuk khusus seperti jenis haji dan cara pelaksanaannya.

Kursus ini diadakan dalam bulan Rejab dan Sya’aban.

Peserta kursus terdiri daripada mereka yang telah terpilih dan

kategori calon menunggu menunaikan haji pada tahun semasa. Peserta

akan ditetapkan mengikut pecahan kumpulan dalam jumlah antara 100-

150 orang dalam setiap kumpulan, mereka diwajibkan hadir ke kursus

ini.

Kursus ini diadakan di dewan atau masjid yang terpilih di setiap

daerah. Kursus ini diadakan sebelum Kursus Haji Khas.

2. OBJEKTIF KHI

Matlamat KHI ialah:

i. Memberi pendedahan dan kefahaman yang lebih khususnya

mengenai jenis dan cara pelaksanaan haji;

ii. Melahirkan jemaah haji yang mempunyai pengetahuan yang

mantap dan dapat melaksanakan ibadat haji dengan sempurna;

dan

iii. membantu mendapat haji yang mabrur.


24

MODUL KURSUS HAJI INTENSIF


25

MODUL KURSUS HAJI INTENSIF

HARI PERTAMA

Masa Aktiviti Jangkamasa

8.00 pagi –

8.30 pagi

Pendaftaran

30 minit

8.30 pagi –

8.45 pagi

Taklimat Urusetia/Bacaan Doa

Pembukaan dan Talbiah 3 kali

15 Minit

9.00 pagi –

9.30 pagi

Ujian Sebelum Kursus

9.30 pagi –

10.00 pagi

Minum Pagi (peserta menukar

pakaian ihram selepas makan)

30 minit

10.00 pagi – 12.30

tgh

Talbiah 3 kali

Penerangan dan Praktikal Ibadat

/Miqat Niat/Tawaf/Sa’ie/Melontar

2 jam 30 minit

12.30 tgh –

2.00 petang

Makan Tengah Hari / Solat Zohor

2.00 petang - 3.30

petang

Talbiah 3 kali

Perbezaan Rukun Haji dan Wajib

Haji

1 jam 30 minit


26

3.30 petang - 5.00

petang

Talbiah 3 kali

Cara Pelaksanaan Haji - Ifrad – Tamattu’ – Qiran

Talbiah 3 kali sebelum bersurai

1 jam 30 minit

HARI KEDUA

Masa Aktiviti Jangkamasa

8.30 pagi –

9.30 pagi

Talbiah 3 kali

Ceramah Khas Wanita

-Masalah Haid

-Adab dan ’Aurat

1 jam

9.30 pagi –

10.30 pagi

Talbiah 3 kali

Kaifiyat Solat Jenazah dan

Ziarah Madinah

1 jam

10.30 pagi - 10.45

pagi

Minum Pagi

10.45 pagi - 12.45

tgh

Talbiah 3 kali

Amali Senaman Ringan dan

Ceramah Kesihatan

15 minit

1 jam 45 jam

12.45 tgh –

2.00 petang

Makan Tengah Hari / Solat Zohor


27

2.00 petang - 2.30

petang

Ujian Selepas Kursus

2.30 petang - 4.30

petang

Talbiah 3 kali

Ceramah Pengurusan Haji

2 jam

4.30 petang - 5.00

petang

Serahan Kertas Jawapan

Talbiah 3 kali dan Penutup/Bersurai


28

PENGENALAN DAN OBJEKTIF KURSUS HAJI KHAS (KHK)

1. PENGENALAN KHK

Kursus Haji Khas (KHK) adalah kursus lanjutan daripada Kursus

Haji Intensif. Ia dilaksanakan selama satu (1) hari dengan memberi

penekanan kepada sesi amali ibadat haji.

Peserta kursus seperti berikut :

i. Mereka yang tidak tahu membaca dan menulis serta

yang dan gagal dalam sesi ujian kefahaman sesi kedua

dalam Kursus Haji Intensif (39% ke bawah);

ii. mereka yang

Kursus ini diadakan di dewan atau masjid yang terpilih di setiap

daerah. Kursus ini diadakan sebelum Kursus Haji Perdana.

2. OBJEKTIF KHK

Objektif KHK ialah:

i. Memberi pendedahan secara langsung cara mengerjakan haji

melalui amali kepada warga emas dan mereka yang tidak dapat

menulis dan membaca; dan

ii. melatih secara praktikal amalan haji dengan pelajaran seimbang

ke arah keberkesanan bimbingan ibadat haji kepada jemaah haji

yang terbabit.


29

MODUL

KURSUS HAJI KHAS

MODUL


30

MASA PERKARA

8.30 pagi Kehadiran jemaah dan pendaftaran

9.00 pagi - Praktikal Umrah Dan Pemasalahan

- Niat

- Tawaf

- Sa’ie

- Tahallul

- Tertib

12.30 tengah hari - Makan tengah hari

- Solat

2.00 petang - Praktikal Haji Dan Permasalahan

- Niat

- Wuquf

- Mabit Muzdalifah

- Mabit Mina

- Melontar di Jamratu Kubra

- Tahallul Awal

- Mabit Mina

- Melontar ketiga –tiga jamrah pada 11 Zulhijah

- Mabit pada malam 12 Zulhjjah

- Melontar ketiga –tiga jamrah pada 12 Zulhijah dan

Nafar Awwal (pilihan bagi Nafar Awwal)

- Mabit dan melontar ketiga-tiga jamrah pada

13 Zulhijah dan Nafar Thani (pilihan untuk Nafar

Thani)

- Tawaf Haji

- Sa’ie Haji

4.30 Petang - Bersurai


31

MEMASUKI MAKKAH DENGAN MENGERJAKAN UMRAH

PELAKSANAAN HAJI TAMATU’

Bil Amalan Umrah Penceramah Petugas

1 -Niat ihram umrah

(Rukun)

-Niat di Miqat

(Wajib)

-Larangan Dalam

Ihram

(Wajib)

@Memberi tujuk ajar cara pakai

kain ihram yang betul (Ittiba’ dan

biasa)

@Penerangan sunat-sunat

sebelum dan selepas pakai ihram

@Penerangan yang jelas tentang

larangan dalam ihram dan dam

jika melakukan kesalahan.

@Lafaz niat ihram umrah

@Penerangan mengenai Miqat

-Makani dan Zamani

-Miqat Haji

-Miqat Umrah

@Membawa jemaah

haji keluar dari

tempat kursus sejauh

½ km sebagai tempat

Miqat (Bir Ali)

@Sediakan kain

rentang (Nama Miqat)

2 Tawaf

(Rukun)

@Penerangan tentang pengertian

tawaf

@Maklumat tentang Kaabah

@Syarat-syarat tawaf

@Jenis-jenis tawaf

@Sunat-sunat tawaf

@Permasalahan tawaf

@Tunjuk cara tawaf yang betul

@Amali tawaf 7 pusingan lengkap

@Di kawasan lapang

jarak kurang lebih ½

km dari tempat Miqat

@Sediakan set model

Kaabah lengkap untuk

amali


32

Bil Amalan Umrah Penceramah Petugas

3 Sa’ie

(Rukun)

@Penerangan mengenai sa’ie

@Pengenalan tempat sa’ie

@Syarat sa’ie

@Kawasan sa’ie

@Amali sa’ie yang betul

@Permasalahan sa’ie

@Jarak lebih kurang

¼ km dari Kaabah

@Sediakan peralatan

berkaitan Bukit Safa

dan Marwah serta

kawasan bertanda

hijau

4 Tahallul

(Bergunting atau

Bercukur)

(Rukun)

@Tunjuk ajar cara bercukur dan

bergunting yang betul

@Permasalahan bercukur atau

bergunting

@Sediakan gunting

untuk bergunting atau

pisau cukur

5 Tertib

(Rukun)

@Terang kepada peserta

mengenai tertib pada kebanyakan

rukun

@Permasalah berkaitan dengan

perkara tersebut

@Membantu

Penceramah

MENGERJAKAN HAJI

Bil Amalan Haji Penceramah Petugas

1 -Niat ihram haji

(Rukun)

-Niat di Miqat

(Wajib)

-Larangan Dalam

Ihram

(Wajib)

@ Memberi tujuk ajar cara

memakai kain ihram yang betul

(ittiba’ dan biasa)

@Penerangan sunat-sunat

sebelum dan selepas pakai ihram

@ Penerangan yang jelas tentang

larangan dalam ihram dan dam

jika melakukan kesalahan.

@Tempat kursus

sebagai Miqat Haji

(Tanah Haram)

@Memandu jemaah

haji keluar dari

tempat kursus sejauh

½ km menuju

kawasan Arafah


33

@ Lafaz niat ihram haji

@ Penerangan mengenai Miqat

-Makani

-Zamani

-Miqat Haji

(Tempat Wuquf)

2 Wuquf

(Rukun)

@ Penerangan mengenai Arafah

@ Waktu wuquf

@ Perkara yang mesti dilakukan

semasa wuquf

@Syarat-syarat wuquf

@Amalan wuquf

@Permasalahan wuquf

@Pandu Jemaah

berwukuf jarak antara

Makkah ¼ km

@Sediakan kawasan

wuquf untuk amali

3 Mabit Di

Muzdalifah

(Wajib)

@Penerangan mabit di

Muzdalifah

@Waktu mabit di Muzdalifah

@Amalan-amalan sunat

@Permasalahan dalam perkara

Muzdalifah

@Sediakan pandu

arah menuju

Muzdalifah. Jarak

antara Arafah ¼ km

4 Mina-

Jamrah Kubra 10

Zulhijjah

(Wajib)

@Pengenalan Mina

- Mina Jamrah, Muhassir

(marhalah thalithah) dan

Muassim (cth : jarak ke

tempat jamrah dan

penempatan dan

kemudahan)

@Waktu melontar Jamrah Kubra

@Syarat-syarat melontar

@ Amalan haji pada Hari Nahar

@Tunjuk cara melontar yang

@ Jarak antara

Muzdalifah kurang

Lebih ½ km

@Sediakan pandu

arah ke Mina

@Sedia tiga jamrah

untuk lontaran dan

namakan jamrah

tersebut

@Sediakan batu

untuk lontaran


34

sempura

@Tahallul Awwal

@Penerangan berkaitan dengan

tahallul

@Permasalahan semasa melontar

@Amali melontar 7 lontaran

Tahallul Awwal

@Tunjuk ajar cara bercukur dan

bergunting yang betul semasa

berada di Mina

@Permasalah bercukur dan

bergunting

@Sediakan pisau

cukur dan gunting

untuk bergunting

selepas melontar

5 Mabit Di Mina

11 Zulhijjah

(Wajib)

@Penerangan pertukaran hari

dalam Islam

@Waktu mabit

@Amalan pada masa mabit

@Permasalah mabit

@ Bantu Penceramah

6 Mina- melontar

ketiga-tiga jamrah

pada 11 Zulhijjah

(Wajib)

@Penerangan melontar ketiga-

tiga jamrah (cth jarak antara

penginapan ke jamrah dan jarak

antara jamrah ke satu jamrah

yang lain)

@Masa masuk waktu melontar

@Amalan semasa melontar

@Tujuk cara melontar ketiga-

tiga jamarah dengan cara yang

betul

@Permasalahan semasa 11

Zulhijjah

@Sediakan arah

menuju ketempat

Jamrah

@Pastikan jemaah

semuanya melontar


35


7 Mina- Mabit Di

Mina

12 Zulhijjah

(Wajib)

@Kiraan waktu mabit

@Waktu mabit


@Permasalahan Mina

@Bantu Penceramah

8 Mina- melontar

ketiga-tiga jamrah

pada 12 Zulhijjah

(Wajib)

@Melontar ketiga-tiga jamrah



@Tunjuk cara melontar ketiga-

tiga jamrah dengan cara yang

betul

@Syarat-syarat Nafar Awwal

@Permasalahan Nafar Awwal

@Sediakan arah

menuju ketempat

Jamrah

@Pastikan jemaah

semuanya melontar

9 Mabit Di Mina

13 Zulhijjah

(Wajib)

@Penerangan kiraan waktu mabit

@Waktu mabit


@Bantu Penceramah

10 Mina- melontar

ketiga-tiga jamrah

pada 13 Zulhijjah

(Wajib)

@Melontar ketiga-tiga jamrah



@Tunjuk cara melotar ketiga-

tiga jamrah dengan cara yang

betul

@Nafar Thani

@Permasalahan semasa di Mina

@Sediakan arah

menuju ke tempat

Jamrah

@Pastikan jemaah

semuanya melontar


36


11 Tawaf

(Rukun)

@Penerangan tentang pengertian

tawaf

@Maklumat tentang Kaabah

@Syarat-syarat tawaf

@Jenis-jenis tawaf

@Sunat-sunat tawaf

@Permasalahan tawaf

@Tunjuk cara tawaf yang betul

@Amli tawaf 7 pusingan dengan

lengkap

@Wanita dalam keadaan haid

@Di kawasan lapang

jarak kurang lebih ½

km dari Mina

@Sediakan set model

Kaabah lengkap

untuk amali

12 Sa’ie

(Rukun)

@Penerangan mengenai sa’ie

@Pengenalan tempat sa’ie

@Syarat sa’ie

@Kawasan sa’ie

@Amali sa’ie yang betul

@Sa’ie bersama jemaah

@Permasalahan sa’ie

@Jarak lebih kurang

¼ km dari Kaabah

@Sediakan peralatan

tentang Bukit Safa

dan Bukit Marwah

serta kawasan

bertanda hijau

13 Tahallul (Tahallul

Thani)(Rukun)

@Penerangan berkenaan tahallul

14 Tertib

(Rukun)

@Terang kepada Jemaah

mengenai tertib pada kebanyakan

rukun

@Permasalahan berkaitan dengan

perkara tersebut

@Membantu

Penceramah


37

PENGENALAN DAN OBJEKTIF KURSUS HAJI PERDANA (KHP)

1. PENGENALAN KHP

Kursus Haji Perdana (KHP) adalah kursus terakhir yang akan

diikuti oleh jemaah haji Malaysia. Ia dilaksanakan selama satu hari

setengah (1½ hari) dengan memberi penekanan amali ibadat, seperti

tawaf, sa’ie, wuquf, mabit dan melontar.

Kursus dilaksanakan pada bulan Syawal di peringkat pejabat TH

negeri. Walau bagaimanapun bagi negeri Malaysia Timur, disebabkan

oleh faktor geografi dan kemudahan pengangkutan yang terhad,

pelaksanaannya dibuat diperingkat daerah iaitu dalam bentuk Taklimat

Haji Perdana selama satu hari sahaja. Peserta kursus terdiri daripada

mereka yang terpilih menunaikan haji pada tahun semasa.

2. OBJEKTIF KHP

Objektif KHP ialah :

i Melahirkan jemaah haji yang mempunyai pengetahuan yang

mantap dari sudut ibadat, khususnya amali ibadat haji sebagai

persiapan terakhir sebelum berangkat ke Tanah Suci;

ii mendedahkan kepada peserta kursus suasana dan persekitaran

jemaah haji yang ramai semasa melaksanakan ibadat haji;

iii memberi maklumat mutakhir berhubung pengurusan haji sama

ada di tanah air atau Tanah Suci.


38

MODUL KURSUS HAJI PERDANA


39

MODUL HARI PERTAMA AKTIVITI Masa

Aktiviti

2.30 petang - Pendaftaran Peserta

3.30 petang

- Taklimat Kursus

4.30 petang (waktu sebenar adalah mengikut negeri masing)

- Solat Asar (berpakaian ihram-niat ihram umrah sebagai latihan)/Minum petang

5.30 petang - Praktikal Ibadat Umrah(Tawaf Umrah, Sa’ie Umrah dan Tahallul Umrah)

7.00 malam - Makan Malam 7.30 malam (waktu sebenar adalah mengikut negeri masing)

- Solat Maghrib /Isyak (berpakaian ihram)

9.00 malam - Perasmian dan Ceramah/Forum – Falsafah dan Haji

Mabrur (berpakaian ihram)

11.00 malam - Sesi Taklimat dan Praktikal Ibadat Haji (Wuquf,

Mabit di Muzdalifah, Mina dan melontar Jamrah serta Tahallul Awwal Haji)

12.30 malam - Minum Malam / Tidur


40

HARI KEDUA AKTIVITI

5.00 pagi (waktu sebenar adalah mengikut negeri masing)

- Siap sedia untuk Solat Subuh

6.00 pagi - Taklimat Tawaf Haji, Sa’ie Haji dan Tahallul Thani Haji

6.30 pagi

- Praktikal Tawaf Haji dan Sa’ie Haji (berpakaian biasa)

8.00 pagi - Sarapan Pagi 9.00 pagi - Ulasan Ketua Pembimbing Ibadat 10.00 pagi - Taklimat Pengurusan oleh Pengarah TH 11.00 pagi - Bacaan Doa Penutup oleh Ketua Pembimbing Ibadat

dan Bersurai

kursus haji & modul

Documents