Fakaiti Saks Kogaitif Dan Pemba~gatila Masusia UNIVERSETI MALAYSIA S M W A K

29%

Kajian ini bemtjuan untuk mengeaalpasti persepsi guru-gunt tafra,&p stail kepimpinan Pengehia dan kesannya ke atas pembentukan iklim. Sampel kajian h i terdiri daripada 245 orang guru tetap dm terlatih dari 10 buah sekulah menengah gred

Behavior DeWipfion Questioma're) telah digunakan unntk mengkaji persepsi gunt

terhadap st& kepimpinan pem8eit:t;ta. Inmmen C.RKLM S e b d Climate Profile digunakan untuk mengenal pasti iklim sekolah. Analisis statistik deskriptif, Ujian-t,

Berganda stepvim telah digunakan dalam kajian ini. Kepuhtsan kajian menunjukkan bahawa: (1) peratusan gum-gun, yang rnenunjukkan persepsi positif terhadap stail kepimpinan pengetua di sekolah adalah tinggi; (2) Ujian-t dm Analisis Varian Sehala mendapati bahawa terdapat perbezaan perspsi guru yang signifikan terhadap stail kepimpinan pengetua berdasarkan kategori perkhidmatan, pengalaman mengajar dm kategori umur; (3) tidak terdapat perbezaan persepsi yang signifikan di kalangan guru-guru terhadap stail kepimpinan pengetua berdasarkan jantina dan jawatan yang disandang; (4) matisis koretasi menunjuklran bahawa fak;tux-faErtur iklim sekolah mempunyai perkaitan positif yang signifikan dengan persepsi gum-gunt terhadap stail kepimpinan menyokong, paaisipatif dm orientasi kejayaan pengetua manakala faktor-faktor iklim sekolah ini menunjukkan hubungan yang negatif dengan persepsi $pm-$tlrru terhadap kepimpinan mengarah peng-; (5 ) andisis mgr6si bergtida menunjukkan bahawa di antara empat faktor yang disenaaikan, tiada sia-tupun menunjuMAm pengaruh yang tinggi tentang persepsi pru-guru terhadap stail kepimpinan mengarah pe~hgema. F&or proses penmnrmn proses pengajarao din panbelajaran dan pmxddtaran menunjukkan pengaruh yaw paling tinggi ke atas persepsi $uru-gum tahadap stail kepimpinan menyokong, partisipatif dan oriedasi kejayaan pengetua. Akhir sekali pengkaji telah memberi beberapa cadangan bagi penggubal dasar, perancang-permcang program dm para penyelidik.

This study is conducted to determine teachers' perception toward the psincipai's leadership style and its effects on the school climate. Subjects chosen for this study consisted of 245 confirmed teachers from 10 grade A se~ondary schools in the KuchhglKa~ Saanarahm Division of Sarawak. The questionnaire uswf for this study is a modified vmion of the LBDQ (ze&rship B e h w Dixriptl:oon Questionmzi~e) to test teackms' perception toward principal's leadership style and the CEK Ltd &hoof Climate Profile which was used to test the school cIimate. Descriptive statistical anatysis, t-Test, One:-Way Analysis of variance (AWOVA), correlation analysis and multiple regression ~epwise anafysis were emp-Ioyed in the study. Results of this study showed that: (1) a high pereentage of teach= have a positive perception towards their principal's leadasip style in school; (2) the t-Test and One- Way Analysis of variance results showed that there was significant difference in teachers' perception towards thetheir principal's leadership style based on their service, teaching experiences atld age categories; (3) there was no significant differences in teachers' perception toward the principal's Ieadership style based on gender and the position held; (4) ~u~e la t ion analysis showed that the school climate factors have a positive significant relationship with tmckrs' peraption towards supportive, participative and success orientated principal's leadership style compared to the directive style which shawcd negative s i g n i 6 ~ r ret&ionship; (5) the multiple regression stepwr*~ analysis showed that no fmors influenced the directive style of principal's l&mhip whereas in the school climate factors, the management process, the teaching and laming process and the environment faactor had the highest influence on the teachers' perception toward supportive, participative and success orientated principal' ldership style. Findiy, recommendations for policy makers, program planners and researchers were made a programme.

Untuk isteriku tersayang:

SUSILA PAVADAI

Yang sentiasa sabar dan tabah memimpin rumahtangga

Serta

Puteri-puteriku tersayang:

HASHVINI RE KHA BAVAANI PR IYA

PRIYANGKHA S11 IVAANI

Yang menjadi sumber inspirasi unggul dalam segala usaha saya.

Ibu bapaku yang diru~uliakan:

ENCIK RAJAGOPAIl DAN

PUAN TANAPA KIAM

Yang menjadi perintis segalii kejayaan saya.

PENGHARGAAN

Syukur saya kepada Tuhan kerana dengan izinN~ a dapat saya menyempurnakan tesis

ini. Di sini saya ingin mengambil kesempatan untuk mengucapkan ribuan terima

kasih k.epada pihak pentadbir IAB dan UNIMAQ, yang memberi saya peluang untuk

mengikuti pengajian pasca siswazah Pembangunan Sumber Manusia, serta tenaga

pensyarahnya yang banyak memberi pengetahtian baru dan bimbingan kursrls ini

berlangsung.

Sekalung budi kepada penyelia saya, Cik Khoo Guat Lien yang sangat saya hormati,

atas tunjuk ajar dan pandangannya yang bernas : epanjang proses penulisan sehingga

siapnya tesis ini. Ucapan terima kasih juga d i ~ akamkan buat kedua-dua pengurus

Kohort 3 IAB-UNIMAS iaitu Haji Abdul Samacl bin Saberan dan Dr. Abang Ahmad

Ridzuan atas keprihatinan dalam mengurus keperluan kami sepanjang pengajian

Ruat isteri Susila dan puteri-puteri Hashvini Rekha, Bavaani Priya dan Priyangkha

Shivaani, segala pengorbanan dan rasa kerinduarl anda kerana ditinggalkan sepanjang

pengajian ini dirakamkan dengan rasa syahdu dair simpulan rasa kasih sayang.

Kepada ayah dan ibu serta kedua mertua jring sentiasa mendoakan kejayaan

anakanda, semoga Tuhan sentiasa memberi kesej ahteraan hidup sepanjang masa.

Saya juga merakamkan setinggi-tinggi penghari,aan di atas bantuan dan kerjasama

yang diberikan oleh Jabatan Pendidikan Sarawak serta para Pengetua dan guru-guru

sekolah menengah yang terlibat secara ikhlas dan sukarela menjadi sampel kajian ini.

Buat 'teman-teman seperjuangan IAB-UNIM/\S kohort 3, terima kasih atas

persahabatan dan kerjasama yang telah dimeterai sepangjang pengajian ini. J~lga

ucapan penghargaan kepada institusi-institusi clan individu yang telah mernberi

kerjasama secara langsung dan tidak langsung sek ingga siapnya penulisan tesis ini.

Pachappan ah Rajagopal

ABSTMK

ABSTRACT

DEDIKASI

PENGHARGAAN

KANDUNGAN

SENAIRAI JADUAL

SENAlRAI RAJAH

BAB 1

1 .o

1.1

1.2

PENDARULUAN

Pengenalan

Pernyataan Masalah

Objektif Kajian

1.2.1 Objektif Umum

1.2.2 Objektif Khusus

Soalan Kajian

Hipotesis Kajian

kerangka Konsepsual

Definisi Operasi

1.6.1 Persepsi

1.6.2 Kepimpinan

1.6.3 Stail Kepirnpinan

1.5.4 Pengetua

Muka Surat

ii

iii

iv

ix

1.6.5 Iklim SekoIah

1.6.6 Sekolah Menengah

1.6.7 Guru-guru Sekolah Mencngah

1.6.8 Lokasi Sekolah

1.7 Kepentingan Kajian

1.8 Batasan Kajian

1.9 Rumusan

KAJIAN LITERATUR

2.1 Persepsi

2.2

2.3 Teori dan Pendekatan Kajian Kgtpimpinan

2.3.1 Teori Laluan Matlamgt

2.3.2 Teori Kepimpinan Situasb

2.4 IMim

2.4.1 Definisi lklimsekolah

2.4.2 Iklim Organisasi Tertutrpp

2.4.3 Iklim Orgariisasi Terbuka

2.5 Dapatan Kajian Lepas Berkaitagr Dengan Stail

Kepimpinan Pengetua

2.6 Dapatan Kajian Stail Kepimpin2.n Pengetua Ke

Atas Pembentukan Iklim Sekola $1 5 1

2.7

BAB 1CI

3.0

3.1

3.2

3.3

3.4

3.5

3.6

3.7

RgETOUOI,OGI KAJIAN

Pengenalan

Rekabentuk kajian

Populasi dan Sampel Kajian

Instrumen Kajian

Kebolehpercayaan Instrumerr

Kajian Rintis

Tatacara Pengrimpulan Data

Pengar~aiisisarl Data

3.7.1 Statistik Deskriptif

3.7.2 Statistik lnferensi

3.7.2.1 [Jjian-t Tidak Rerkandar

3.7.2.3 Arlalisis Va rian Se bala

3.7.2.2 Ujian Pekali Korelasi

Pearson 'r'

3.7.2.4 lljiari Regresi Berg;anda

Kesimpulan

BAR I V DAPATAN KAJlAN DAN PERIgINCANGAN 77

4.0 Pengenalan 77

4.1 Ciri-ciri Demografi Resopnden 78

4.2 Pengukuran Persepsi Respondea, Terhadap

Stail Kepimpinan Pengetua 82

4.3 Perbandingan Persepsi Responden Terhadap Stail

Kepimpinan Pengetua Berdasarlaan Ciri-ciri Dernografi 83

4,4 Perbineangan Andids Hipalregis Kajlian

4.5 Perbincangan Persepsi Rmporrden Terhadap Stail

Kepiarpinan Pengetua Di Bhg Kucbin@otor

Sarnarahain, Samwak

4,6 Rumusas

BAB V

5,C) Sngkarsan fcajiarr

51 Keputusra Kajian

5.1.1 Perseipsi Respondea Seeara Kesduruhan

Terhadap Strag &pimpinan Pertgetua

5.1.2 Perbinc;Elngaa Pewpsi di Kalartgan

Responde~ Terbadgp Stag Kepimpian

Penrjetulr Bedasarban Ciri-eiri DennograTx

5,Z.3 Perbaitan Di Antara Persepsi Respendern

Terhadap StaiI Kepinrpinan Pengetua

Deurgaa Fakter 1Mim SelroIafr.

S,1.4 Paktor-fakeor Yang Menunjukkan Pengsruh

Kuat Atas Persepsi Respandea Teshadap

Stail Kepimpinan Pengetua

5.4 Cadangan Ur~tuk Kajiar~ Akan I'latnng 130

133

A : Soal Selidik lintuk Guru-gu~ u (L13Df2) dan

C F F1K, Ltd Schotsl Climate f i tq i le

LAMP'IRAN B : Surat Kebeitaran Kajiait Dac ipada EPRD

dan JPN, Sarawak.

SENARAI! JADtJAZ,

Muka Surnt

Penentuan Saiz SarnpeI Kajian 62

3.2 Analisis Item Persepsi Guni-guru Terhadctp Stail Kepimpinan 6 5

3 3 Analisis Item Faktor IkIim Sekolah 67

3 4 Nitai Kebofehpercayaan Instrumen Kajiatl Rintis Bagi Instrumen I,BI)Q 69

3 5 Nilai Kebolehpercayaan lnstrumen Kajiar, Rirltis Bagi Instrumen C.K.If'. Ltd School Cllf?zcrle f.jri,ft'ke. 70

3 6 Pekali Korelasi Pearson 'r'. 76

4 1 Taburan Pengagihan Soat Selidik 7 8

4 2 Taburan Sampet Kajian Mengikut Jantina

4 3 Taburan Respanden Mengiktit Kategori P4:rkhidnlatan

4 4 Taburan Responden Mengikut Kategori I *nur

4.5 Taburan Responden Mengikut Pengalama I Mengajar

4 6 Taburan Respunden Mengikut Jawatan Y - ng Disandang.

4 7 Kekerapan Min Peratus Persepsi Respondc>n Terhadap Stail Kepimpinan Pengetua

"1. Ujian-t Persepsi Guru-guru Terhadap Stair Kepimpinan Pengetua Berdasarkan Jantina.

4 9 Ujian-t Persepsi Guru-guru Terhadap Star! Kepimpinan Pengetua Berdasarkan Kategori Perkhidm itan.

4 10 Analisis Varian Sehala Persepsi Respondt.m Terhadap Stail Kepimpinan Pengetua Berdasarkan Jawat< 11 yang Disandang

4 11 Analisis Varian Sehala 13ersepsi Respondcn Terhadap Stail Kepirnpinan Mengarah Pengetua Rerdasai kan Pengalainan Mengaj as

Ujian Schefle Bagi Persepsi Responden Terhadap Stail Kepimpinan Pafiisipatif Pengetua Berdasarkan Pengalaman

engaj ar. 92

.13 Ujian Scheffe Bagi Persepsi Responden Tt rhadap Stail Kepimpinan Orientasi Kejayaan Pengetua Berdasarkan Pengalaman Mengajar. 93

Analisis Varian Sehala Persepsi JZesponden Terhadap Stail Kepimpinan Pengetua Berdasarkan t Jmur 94

Perkaitan Di Antara Persepsi Responden 'I'erhadap Stail Kepimpinan Pengetua Dengan Zklim Sekdah. 96

Keputusan tljian Regresi Berganda Bagi $ aktor-faktor yang Mempengamhi Stail Kepimpinan Mengar iah Pengetua. 98

Keputusan Ujian Regresi Berganda Bagi 1 aktor-faktor yang 1 00 Mempengaruhi Stail Kepimpinan Menyokong Pengetua.

4. f 8 Keputusan Ujian Regresi Berganda Bagi I akor-faktor yang Mempengamhi Stail Kepimpinan Partisipittif Pengetua. 103

4.19 Keputusan Ujian Regresi Berganda Bagi 1 aktor-faktor yang Mempengaruhi Stail Kepi~npinan Orienta: i Kejayaan Pengetua. 106

Persepsi

Muka Surat

1 1

20

23

37

Bangsa Malaysia yang bebas teguh dai~ terbentuk jiwa dan bangsanya

Masyarakat yang yakin akan diri sendiri dan dihormati bangsa lain.

Masyarakat demokratik yang ditelada~ i oleh negara lain.

Masyarakat yang matang, bertataetika dan bermoral sepenuhnya.

Masyarakat yang matang, liberal dan t. ertoleransi .

* Mas y arakat yang maj u dan saint ifi k, b$:rbudaya pen yay ang.

0 Masyarakat yang adil dan saksama ekctnorninya

Masyarakat yang makmur dan ekonomi yang berdaya saing, dinarnik,

tahan lasak dan mempunyai daya ketallanan.

Matlamat menjadi negara maju beracuan sendiri seperti yang telah digariskan dalarn

sembilan cabaran Perdana Menteri bukanlah suatu yang mudah dicapai. la

2

mernertukan kerjasama semua pihak. Golongan \. ang mempunyai peranan yang besar

dalam merealisasikan Wawasan 2020 ialah golor gan pendidi k. Bagi mencapai hasrat

ini, Belanjawan Negara 1997 yang diurnumkan oleh Mentari Kewangan, Timbalan

Perdana Menteri Dato' Seri Anwar Ibrahim telah mernperuntukkan sebanyak RM

13.2 billion untuk latihan dan pembangunan pent lidikan di Malaysia. Penrntukan ini

adalah yang terbanyak dalam Rancangan Malaysia ke-7. Ini menunjukkan bahawa

sektor pendidi kan memainkan peranan utama dali; m proses pembangunan negara.

Dalam menyahut cabaran Wawasan 2020, Kernel~terian Pendidikan telah menetapkan

wawasannya yang tersendiri untuk mewujudkan sistem pendidikan yang terbaik. tni

adalah bertujuan bagi menghasilkan insan yans mempunyai daya ketahanan ringgi

bagi memenuhi aspirasi dan kehendak individu, nasyarakat dm neyara. K e 4 u d a n

Falsafah Pendidikan Negara, pada tahun 1988 mznjadi teras dan tunjang bagi semua

aktiviti dan program pendidikan yang selaras densan Wawasan 2020.

Keraj aan juga telah menetapkan matlamat ntuk menj adikan Malaysia Pusat

Kecemerlangan Pendidikan Serantau. Ini perlu bermula daripada peringkat bawah

iaitu sekolah. Pengetua sebagai pemimpin dan pengurus di sekolah menjadi faktor

utarna bukan sahaja dalam menentukan kejayaa I sesebuah sekolah, bahkan dcngan

kepemimpinan dan kepengurusannya, serta visi dan rnisinya, dia boleh menentukan

hala tuju mana-mana institusi yang diamanahkannya. Oleh itu untuk melahirkan

sekolah yang cemerlang, Pengetua yang cemerlan g jug a diperlukan.

Geltner (1 98 1) telah mengenalpast i lima perana n Pengetua at au Guru besar y ang

dikaitkan dengan keberkesanan dari segi iklim d m pencapaian sekolah. Peranan ini I

3

kan oleh pengkaji itu berdasarkan persep4 guru yang bekerja dalam sekolah

but. Kelima-lima peranan itu termasuk:

Pengetua dianggap sebagai ahli fa1 saki ? pendidi kan. Guru menganggap

Pengetua sebagai orang penting dalam Lehidupan mereka di sekolah. Dia

megetahui dan menj elaskan apa yang d ipercay ainya tentang matlamat dan

tujuan tugasan mereka. Guru-guru faham dan berkongsi apa yang dipercayai

oleh Pengetuanya serta turut memberi :;okongan kepadanya. Dengan ini,

kerja-keja di sekolah dapat dijalankan iengan berkesan dan penuh bererti

rpaduan yang wujud di kalanga~i gum.

2. Pengetua dianggap sebagai model pendidi kan. Mereka menganggap pengetua

sebagai model yang mengubah tingkahlaku guru dengan menunjukkan contoh

dan teladan yang baik.

3. Pengetua dianggap sebagai penyokong pendidikan. Guru-guru menganggap

ndapr t sokongan. Guru-guru memaharni

bahawa sokongan Pengetua sejak mereka mula bertugas memberi kesan yang

mendalam kepada mereka dan bidang profesionalisme.

4. Pengetua dianggap sebagai rakan sependidikan. Guru menganggap Penyetua

sebagai rakan seperjawatan dalam hubwlgan dengan pelajar dan ibu bapa.

Pengetua bey enget a huan luas t entang F rugram pendidi kan, prest asi pelaj ar

serta sentiasa becusaha membuat keputuian secara kolektif untuk mencapai

matlamat pengajaran.

4

5 . Pengetua sebagai orang yang memulak.an perubahan pendidikan. Guru

melihat pengetua sebagai penentu utam.t di dalam pelaksanaan inovasi di

sekolah. Punca perubahan di sekolah metvujudkan kerjasama antara pengetua

dan guru. Guru~guru akan turut merasallan bahawa mereka terlibat telus di

dalam membuat keputusan tentang perkctihangan dan reformasi pengajaran

sekolah.

Thevan (1994) telah rnemjuk kepada Presiden Bill Clinton, yang pada masa itu

bertugas sebagai Pengerusi Persatuan Gabenor Kebangsaan U. S, sebagai menyatakan

bahawa pengetua sekolah adalah kunci kepada perubahan pendidikan di sekolah-

sekolah. Para pengetua terlibat secara langsug dalam membawa perubahan, maka

mereka perlu menyedari ciri-ciri berkesan stail kcpimpinan yang efektif serta menilai

keberkesanan stail kepimpinan sendiri Thevan &lam thesisnya (1994), juga rnerujuk

kepada Lembaga Pendidikan Rantau Selatan U.5 (The Southern Regional Education

Bord, 1981) menyatakan bahawa kejayaan dan kegagalan sesebuah sekolah kerajaan

lebih bergantung kepada pengetua daripada mana--mana individu lain.

Edmonds (1979) menyatakan bahawa, "Priz2ci,~al can make a J~flerwlcr'', yang

bermaksud bahawa kejayaan sesebuah sekolah erletak di tanyan pengetua. Maka

Penget ua-pengetua Malaysia mesti berkebolehan membaca perubahan dalam se kolah

dan rnenggunakan pelbagai stail- st ail kepimpir tan y ang sepatutnya supaya boleh

befingsi sebagai pemimpin yang efektif dalatn memirnpin kakitangan akademi k,

bukan akademik dan pelajar ke arah rnencapai misi sekolah dan negara. Pengetua

seharusnya boleh mengubahsuai stail kepimpinan lya dalam apa jua keadaan sama ada

vasikan para staf serta komuniti yang terlibat.

/

i per:;epsinya yang tersendiri mengenai

an dunia pendidikan

kerajaan. Sesebuah

kelulusan pelaj ar-pelaj arnya

nan sesebuah sekol;.h.

akademik. Keadaan dan ttrntutan ini

k khususnya pengetua dan guru-guru adalah amat berat

aan dan keberkesanan sekofah terletak di bahu merekn.

f Pelajaran di Sekolah-seitolah, suatu bahagian di bawah

Kementerian Pendidikan Malaysia (1982) telah mengusulkan bahawa seseorang

pengetua perlulah cekap dan banyak menghabiskan masa mengelolakan aktiviti-

aktiviti pembelajaran di *sekolah, mengekalkan ptjnyeliaan secara berkesan, bertindak

sebagai pakar runding, penasihat dan koordinatcr bagi program-program pengajaran

dan pembelajaran di sekolah, perlu meluaqkan masa dalam aktiviti-aktiviti

6

profesional guru dan pelajar dan bukan bekerja :;ernata-mata sebagai pentadbir yang

terkurung di biliknya dan mengeluarkan arahan din surat-surat siaran.

Laporan Jawatankuasa Taraf Pelaj aran ini men cerminkan persepsi warga pendi di k

terhadap stail kepirnpinan Pengetua. Di sini persepsi guru-guru memainkan peranan

penting dalam menentukan stail kepimpinan reseorang Pengetua kerana mereka

sentiasa berhubung secara langsung di antara :>atu sama lain dalam urusan tugas

harian. Persepsi guru-guru ini terbentuk mela:ui tiga tahap proses iaitu proses

eetusan rangsangan pencaindera, proses susuna~ rangsangan pancaidera dan proses

interpretasi dan penilaian rangsangan pancainc era (DeVito, 199 1 ). Dalam dunia

pendidikan kebanyakan penilaian dijalankan n telalui tafsiran, tanggapan ataupun

melalui persepsi sahaja. Misahya, penilaian piestasi guru dibawah Sistern Saraan

Baru (SSR) boleh dikatakan hampir tujuh puluh peratus penilaian terhadap seseorang

guru adalah berdasarkan kepada pemerhatian, pengarnatan dan tafsiran pancaindera

seseorang pengetua. Ini adalah kerana o u t l ~ ~ t ataupun produk dalam sektor

pendidikan adalah sesuatu yang subjektif dar W a k nampak dengan jelas jika

berbanding dengan otrpat daripada sesebuah k ilang. Sebaliknya stail kepimpinan

Pengetua juga adalah sesuatu yang sukar dirarnal kerana seseorang Pengetua terpaksa

berhadapan dengan pelbagai pihak seperti pegawai atasan, ibu bapa, guru-guru,

pelajar--pelajar dm komuniti masyarakat setempat. Jadi stail kepimpinan seseorang

Pengetua ini ditentukan oleh pelbagai pihak yaug berurusan dengan beliau. Di sini

guru-guru juga menentukan menilai stail kepimpinan Pengetua melalui pemerhatian,

penganlatan dan tafsiran pancaidera mereka. Oleh kerana ramai orang guru

memerhat i dan rnenilai seorang Pengetua, mas ini akan mencetuskan pel bagai

bentuk persepsi mereka terhadap stail kepimpinar2 seseorang Pengetua. Persepsi guru-

7

dari pada se seorang

Pengetua muda ini jauh

i persepsi guru-gum

mempengaruhi ikli rn

kepada dua bahagian jaitu objektif umum dan objektif

1.5 Kerangka Konsepsual

Pembolehubah Bersandar Pembolehubah Bebas

E Persepsi guru-guru

terhadap stail kepimpinan Pengetua

J

Mengarah e Menyokong

Partisipatif e Orientasi Kejayaan

2. Faktor proses pengajaran

3. Faktor proses pengurusan 4 Faktor persekitaran

Rajah I . 1 : Kerangka Konsepsual

Berdasarkan Rajah 1.1, pembolehubah bebas dalam kajian ini terdiri daripada ciri-ciri

demografi seperti jantina, umur, pengalaman rnengajar, kategori perkhidmatan dan

jawatan disandang. Pembolehubah bebas yang kedua ialah iklim sekolah yang terdiri

daripada faktor-faktor seperti faktor keseluruhan (saling menghormati dan saling

metnpercayai), proses pengajaran dan pembelajaran (kemajuan berterusan akademik