KE ARAH PENUBUHAN BADAN PEGUAM SYARIE MALAYSIA

www.zulkiflihasan.com

10 NOVEMBER 2017

KONVENSYEN NASIONAL PEGUAM SYARIE MALAYSIA KALI KE-EMPAT (4) Memprofesionalkan Peguam Syarie

1

ISI KANDUNGAN

1-Pendahuluan2-SorotanLiteratur3-AmalanGuamanSyariedanTadbirUrussediaada4-AmalanGuamandinegara-negaralain5-BarMalaysia6-ApaituBadanPeguamSyarie?7-MengapaPerludiwujudkanbadanPeguamSyarieMalaysia?8-ApakahPendekatanPenubuhanBadanPeguamSyarie?9-PerananBadanPeguamSyarie 10-PenubuhanBPSdariPerspekKfMaqasidal-Syariah11-Kesimpulan

2

PENDAHULUAN

•  Selaras dengan perkembangan sistem perundangan Syariah, amalanguaman Syarie di Malaysia juga memerlukan penambahbaikan darisemasakesemasa.

• Di antara usaha ke arah penambahbaikan amalan guaman Syarie diMalaysia,ialahcadangankearahpenubuhanBadanPeguamSyarie(BPS).

•  Sehinggahari ini, ideapenubuhanBadanPeguamSyarieMalaysiamasihbelum dapat direalisasikan. Walaupun telah ada usaha awal ke arahpenubuhannya sama ada dari pihak kerajaan mahupun pengamalundang-undang Syarie, namun ia masih di peringkat idea dan masihmemerlukanusahaberterusansecaraseriuskearahpenubuhannya.

3

SOROTAN LITERATUR

•  Idea penubuhan BPS bukanlah merupakan suatu perkara baru. Idea ini telahdisuarakan oleh banyak pihak terutamanya daripada mereka yang terlibat secaralangsung dengan perundangan Syariah di Malaysia. Bahkan, idea ini pernahmendapat perhaKan pimpinan negara di mana YAB Perdana Menteri Malaysiamenyebut dengan jelas sokongan kerajaan dalam merealisasikan BPS dan akanmenyegerakan satu akta khusus mengenai Peguam Syarie akan digubal. Tan SriSyeikh Ghazali Abdul Rahman telah menyatakan bahawa kerajaan telah lamamenyedari keperluan menubuhkan BPS sama seperK Bar Malaysia bagi mengawalseliaPeguamSyarie.Dalampada itu,sudahterdapatbeberapakajian,makalahdanpenulisan mengenai BPS khususnya dari aspek perundangan dan kerangkaperlembagaan.

•  Sorotanliteraturkeseluruhannyaseakanmenunjukkankeperluankepadapenubuhansebuahbadanprofesional bagi PeguamSyarie. Ini bagimemasKkan PeguamSyarieditadbir urus dan dikawal selia oleh sebuah badan profesional yang berautoriKmenerusiaktakhusus.IdeapenubuhanBPSinisecaraumumnyabolehdilaksanakanmenerusiduapendekataniaitumenerusipenggubalanaktakhususprofesionguamanSyarieatauhanyapindaankepadaAktaProfesionUndang-undang1976 (Akta166).Kedua-duapendekataninimembolehkanPeguamSyarieiniditadbirurusdandikawalolehbadankhususyangmempunyaikuasadarisudutundang-undang.

4

Badan Profesional Di Malaysia

•  MalaysianInsKtuteOfAccountants(MIA);•  MalaysianInsKtuteOfCerKfiedPublicAccountants(MICPA);•  InsKtuKonofEngineersMalaysia;•  LembagaJuruteraMalaysia,•  LembagaArkitekMalaysia,•  LembagaJuruukurBahanMalaysia;•  LembagaJuruukurTanahMalaysia;•  LembagaPenilai,•  PenaksirdanAgenHartanah;•  InsKtuKonOfSurveyorsMalaysia,•  MajlisPerubatanMalaysia(MMC),•  MajlisPergigianMalaysia,•  LembagaFarmasiMalaysiadan•  BarMalaysia.

5

Ciri-ciri Badan Profesional

1.  Sesebuah badan profesional ditubuhkan bagi meningkatkan pengetahuan dan amalanmenerusipembangunan,kaedah-kaedahamalan,standardamalantermasukaspekteknikaldaneKka.Badanprofesionalperlumemainkanperanandengankeyakinandankepercayaanmasyarakatdenganstandardamalandanmemeliharasertamelindungimaslahahumum.

2.  BadanprofesionaladalahsebuahenKKdankomuniKyangahlinyamemilikipengetahuanikhKsas.PengetahuanikhKsasiniadalahsangatpenKngkepadamasyarakatdanhanyamerekayangmemilikikelayakanikhKsasituyangbolehmenjadiahlisebuahbadanprofesional.PengamalprofesionmesKmendapatpentauliahanatauditerimamasuksebagaiahlibadanprofesionaltersebut.BadanprofesionalinijugaakanmemasKkanstandardprofesionalahlinyaakansenKasadiperKngkatkanmenerusilaKhanberterusan.

3.  BagimemasKkaniabolehberfungsidenganefisienbadanprofesionaladalahenKKyangbebasdanmempunyaiautonomitersendiri.BadanprofesionalmesKbebasuntukmembuatkeputusandanpenilaianmengenaihalehwalprofesion.

4.  BadanprofesionalmesKberautoriKdanmemilikikuasatertentuuntukmengawaldanmentadbirahlinyadaninitermasukeKkaprofesionalkeahlian.Badanprofesionmenentukanstandardamalanmenerusiperaturan-peraturanyangdisepertujuiolehahlinya.

6

Badan Peguam Syarie atau Majlis Peguam Syarie

•  Dalam konteks Akta Profesion Undang-undang 1976, Bar Malaysiamempunyaiperananuntukmengawalselia,memeliharadanmeninggikanlagi standard profesion undang-undang seperKmana diperuntukkan olehseksyen 41-46. Manakala Majlis Peguam pula merujuk kepada badaneksekuKf yang menguruskan, mentadbir, menyelaras dan melaksanakanfungsi-fungsiBarMalaysia.

•  Begitu juga dengan Majlis Peguam Syarie, ia berfungsi bagi tujuanpengurusan hal ehwal Badan Peguam Syarie Malaysia. Oleh itu, BadanPeguam Syarie Malaysia adalah badan professional yang mempunyaikuasa-kuasa tertentumengawal selia semua Peguam Syarie di Malaysia.Manakala Majlis Peguam Syarie pula adalah badan yang melaksanakanfungsi-fungsi Badan Peguam Syarie. Bagi melaksanakan fungsi ini, MajlisPeguam Syarie dianggotai oleh sebilangan ahli yang dilanKk menerusipengundian yang akan menjalankan fungsi Badan Peguam SyarieseperKmanadiperuntukkanolehAPGS.

7

Peguam Syarie v Pengamal Syarie

•  BagiMajlis Peguam,merekamembezakan isKlah Peguam Syarie dan jugaPengamal Syarie. Pengamal Mahkamah Syariah yang bukan peguambeladan peguamcara dikenali sebagai Pengamal Syarie. Ini adalah keranaPengamal Syarie Kdak tertakluk kepada peruntukan-peruntukan di bawahAkta Profesion Undang-undang 1976 dan Kaedah-kaedahnya. PengamalSyariejugahanyabolehmenghadirikes-kesdiMahkamahSyariahsahaja.

•  KeputusanMajlisPeguamBab15,Perenggan15.01:‘ASyariahPrac++onershallnotbeasoleproprietor,apartner,aconsultantoralegalassistantofalawfirm,unlesshe/she isalsoanAdvocateandSolicitorandholdsavalidprac+sing cer+ficate’. Perenggan 15.02: ‘All the Rulings shall apply toSyariahPrac++oners in the courseof their Syariahprac+ce if such SyariahPrac++onersarealsoAdvocatesandSolicitors’.

8

Negeri BilanganPeguamSyarieWilayahPersekutuan 506Selangor 400NegeriSembilan 247PulauPinang 213Perak 210Pahang 202Melaka 198Johor 193Kedah 117Sarawak 117Sabah 99Terengganu 89Perlis 89Kelantan 88Jumlah 2768

BilanganPeguamSyarie2017

9

Bilangan Ahli PGSM Setakat 2017

Negeri BilanganAhli

Johor 71

Selangor 66

WilayahPersekutuan 53

NegeriSembilan 49

Melaka 35

PulauPinang 30

Kedah 20

Perak 20

Perlis 12

Jumlah 356

10

Bilangan Peguambela dan Peguamcara dan Firma Guaman 2017

Negeri PeguambeladanPeguamcara FirmaGuamanWilayahPersekutuan 7571 2145Selangor 4572 2214NegeriSembilan 573 247PulauPinang 1668 652Perak 992 443Pahang 523 216Melaka 653 239Johor 747 747Kedah 612 302Terengganu 359 142Perlis 67 30Kelantan 569 217Jumlah 18,906 7637

11

Ratio Peguambela Peguamcara : Penduduk

Negara BilanganAhliAmerikaSyarikat 1:250AustraliaNSW 1:274

AustraliaVictoria 1:308AustraliaSydney 1:175

HongKong 1:1000India 1:930Japan 1:4618

KoreaSelatan 1:3891Singapura 1:1203

UnitedKingdom 1:500Malaysia(Semenanjung) 1:1518

Malaysia(Sabah) 1:7658Malaysia(Sarawak) 1:3770

Malaysia(PeguamSyarie)*(PendudukMuslim) 1:686412

Peguam Syarie v Peguambela dan peguamcara

•  Pada2011direkodkanhanyalebihkurang2114PeguamSyariedanpada2017iameningkatkepada2768.NisbahatauraKoPeguamSyariebagilebihkurang19jutaumatIslamdiMalaysiayangmewakili61.3%rakyatMalaysiaadalah1:6864berbandingpeguambeladanpeguamcaraiaitu1:1606.StaKsKkjugamenunjukkanpenumpuanpeguambeladanpeguamcaratermasukPeguamSyariedilembahkelangiaituWilayahPersekutuandanSelangor.

•  JumlahPeguamSyarieyangberdahardinegeri-negeriialah2768.Walaubagaimanapun,angkainisebenarnyaKdakmewakilijumlahPeguamSyarieyangsebenarkeranaiaberdasarkansenaraiberdahardinegeri-negeridanadakemungkinanterdapatnamayangsamadimanaPeguamSyarietersebutberamaldibeberapabuahnegeridiMalaysia.WilayahPersekutanmerekodkanbilanganPeguamSyariepalingramaidiikuKSelangordanNegeriSembilan.Terengganu,PerlisdanKelantanmewakilinegeriyangpalingsedikitbilanganPeguamSyarie.

•  Firmaguamanbagipeguambeladanpeguamcaraadalahberjumlah7637daniajugatertumpudilembahkelang,SelangordanWilayahPersekutuantermasukPulauPinangdanJohor.Setakatini,adalahagaksukaruntukmendapatkandatabilangansebenarfirmaguamanSyariedanPeguamSyarieyangdidaharkandinegeri-negeri.

13

Amalan Guaman di Negara-Negara lain

• Dapatan awal menunjukkan bahawa, Kdak terdapat satu badanprofesional khusus yangmengawal PeguamSyarie di negara-negarayang dirujuk (Arab Saudi, Brunei, Indonesia, Kuwait, Singapura,Jordan,Pakistan)

• Badan profesional bagi peguam di negara-negara tersebut adalahberbentukumumdanKdakmengkhususkankepadaPeguamSyarie.

• Di Singapura, Akta Pentadbiran Undang-undang Muslim 1966membenarkan peguambela dan peguamcara beramal diMahkamahSyariah. Peguam-peguam yang beramal di Mahkamah Syariah inidikawalseliaolehPersatuanUndang-UndangSingapura.

14

AMALAN GUAMAN SYARIE DAN TADBIR URUS SEDIA ADA

•  Umumnya, Kdak terdapat catatan atau penulisan yang komprehensifmengenaisejarahwujudnyaamalanguamanSyarie.

•  KesRamah v Laton (1927) 6 FMSLR 128misalnyamembukKkan bahawaundang-undangSyariah telahdiikKraf sebagai ‘lawof the land’ sekali gusmenunjukkanamalanguamanSyarieitutelahmulawujudwalaupunbukandalambentukyangrasmiatautersusunseperKhariini.

•  Dalamkontekshari ini, amalanguamanSyariediMalaysiamasihbersifatkenegerian iaitu ia bergantung kepada tadbir urus dan governanberdasarkanenakmendanperaturannegeri-negeri.

• Masih Kdak terdapat badan berpusat atau satu badan profesional yangmengawal dan mentadbir Peguam Syarie di Malaysia. Ini menimbulkanbeberapaisuberbangkityangsehinggahariinimasihperludiselesaikan.

15

Undang-Undang berkaitan Peguam Syarie Negeri-Negeri

• Umumnya, peruntukan berkaitan Peguam Syarie terletak di bawahEnakmenPentadbiranAgamaIslamdanEnakmenMahkamahSyariah.EnakmenPentadbiranAgama IslamNegeri-Negerimemperuntukkankuasa kepada Majlis untuk membuat peraturan bagi tatacara,kelayakan dan fi bagi penerimaan masuk Peguam Syarie dan bagimengawalselia,mengawaldanmenyeliakelakuanPeguamSyarie.

• Hampir kesemua negeri di Malaysia sudah mempunyai Kaedah-kaedah Peguam Syarie masing-masing. Hanya negeri Sabah sahajayang belum mempunyai undang-undang kecil berkaitan PeguamSyarie.Namunbegitu,rujukanumumkepadaPeguamSyarieterdapatdalamSeksyen32,EnakmenMahkamahSyariah(Sabah)2004.

16

Enakmen/Akta Seksyen Kaedah-KaedahPeguamSyarieEnakmenPentadbiranAgamaIslam(Johor)2003. 80 Kaedah-KaedahPeguamSyarie(Johor),2015.

EnakmenMahkamahSyariah(Kedah)2008. 46 Peraturan-PeraturanPeguamSyarie(Kedah),2016.

EnakmenPentadbiranMahkamahSyariah(Kelantan)1982. 18 Kaedah-kaedahPeguamSyarie(Kelantan),2000.

EnakmenPentadbiranAgamaIslam(Melaka)2002. 68 Kaedah-KaedahPeguamSyarie(Melaka),1989.

EnakmenPentadbiranAgamaIslam(NegeriSembilan)2003. 80 Kaedah-KaedahPeguamSyarie(NegeriSembilan),2012.

EnakmenUndang-UndangIslam(Pahang)1991. 66 Peraturan-PeraturanPeguamSyariah(Pahang)1995.

EnakmenPentadbiranAgamaIslam(Perak)2004(Pindaan2009). 69 Kaedah-kaedahPeguamSyarie(Perak),2003.

EnakmenPentadbiranAgamaIslam(Perlis)2006. 80 Kaedah-KaedahPeguamSyarie(Perlis),1995

EnakmenPentadbiranAgamaIslam(PulauPinang)2004. 80 Kaedah-KaedahPeguamSyarie(PulauPinang),1997.

EnakmenMahkamahSyariah(Sabah)2004 32 -

OrdinanMahkamahSyariah(Sarawak)2001. 28 Kaedah-KaedahPeguamSyarie(Sarawak),1992.

EnakmenPentadbiranAgamaIslam(Selangor)2003. 80 Kaedah-KaedahPeguamSyarie(Selangor),2008.

EnakmenPentadbiranHalEhwalAgamaIslam(Terengganu)2001 57 Kaedah-KaedahPeguamSyar’i(Terengganu),2015.

AktaPentadbiranUndang-UndangIslam(Wilayah-WilayahPersekutuan)1993.

59 Kaedah-Kaedah Peguam Syarie (Wilayah Persekutuan),1993

17

EnakmendanAktaPentadbiranAgamaIslamdanKaedah-kaedahPeguamSyarieNegeri-negeri

Jawatankuasa Peguam Syarie Negeri-Negeri

•  Tadbir urus Peguam Syarie juga diselia oleh Jawatankuasa PeguamSyarie Negeri-Negeri. Ini termasuk hal ehwal disiplin dan eKkaPeguamSyarie.

• Kaedah-kaedahPeguamSyarieNegeri-Negerimempunyaipersamaandanperbezaandaripadabeberapasudut.AdaJawatankuasaPeguamSyarie yang meletakkan Penasihat Undang-undang Negeri sebagaiPengerusidanadajugaKetuaHakimSyarie,termasukYDPMajlisdanHakim Mahkamah Tinggi Syariah. Keahlian tetap, seKausaha, ahliyangdilanKk,jumlahahlidanelaunjugaterdapatperbezaan.

•  IniadalahrealiKyangadabagiPeguamSyariediseluruhMalaysiadimana mereka adalah tertakluk di bawah Jawatankuasa PeguamSyarieNegeri-Negeri.

18

Badan Berkaitan Peguam Syarie

•  Bagipeguambeladanpeguamcara,BarMalaysiaadalahbadanprofesionalyangmengawalseliasemuaPeguambeladanPeguamcaradiSemenanjungMalaysiaberdasarkanAktaProfesionUndang-Undang1976.BarMalaysiaadalah mempunyai kuasa dari sudut undang-undang ke atas semuapeguam sivil yang beramal di semenanjungMalaysia. BarMalaysia telahmenubuhkan Jawatankuasa Syariah bagi meneliK dan memantauperkembangansistemperundanganSyariahdiMalaysia.

•  Selain Bar Malaysia, terdapat juga enKK lain yang ditubuhkan bersifatorganisasi bukan kerajaan atau masyarakat sivil iaitu Persatuan PeguamMuslim Malaysia (PPMM). Di beberapa negara maju, selain mempunyaiBadan Peguam sebagai badan profesional yangmengawal selia terdapatjugabadanbukankerajaandalambentukpertubuhanataumasyarakatsivilyangberperananakKfmemberikansumbangankepadamasyarakatumum.

19

PGSM

• WalaupunKdakterdapatsatubadanprofesionalkhasyangmengawaldanmentadbir Peguam Syarie setakat ini, inisiaKf bersifat pro-akKf olehPeguam Syarie ke arah menubuhkan BPS diusahakan oleh PersatuanPeguam Syarie Malaysia (PGSM). ObjekKf penubuhan PGSM juga secarakhusus meletakkan idea mewujudkan undang-undang di peringkatpersekutuaniaituAPGSbagimenubuhkanBPS.SejakpenubuhannyaPGSMterusmelaksanakan usaha-usaha bagi merealisasikan hasrat dan aspirasiini.

•  PGSM ditubuhkan pada 2001 dan didaharkan di bawah PendaharPertubuhan dengan tujuan ke arah penubuhan Badan Peguam SyarieMalaysia. PGSM meletakkan visinya secara khusus ke arah usahamenggubalAPGSdisampingmeningkatkankualiKPeguamSyariemenerusilaKhan dan pendidikan termasuk memasKkan kebajikan mereka. PGSMsebagaisebuahpertubuhanyangmenaungiPeguamSyarieterlibatsecaralangsung dengan pihak yang terlibat di dalam undang-undang SyariahseperK Mahkamah Syariah, JKSM, Majlis Agama Islam Negeri dansebagainya. PGSM juga terlibat secara langsung dalam JawatankuasaArahanAmalanJKSM.

20

Usaha-Usaha ke arah Penubuhan Badan Peguam Syarie

• Usaha-usaha ke arah penyelarasan amalan guaman Syarie bukanlahsesuatuyangbaru.Sudahterdapatperbincanganmengenaicadangantransformasi penyelarasan dari segi penerimaan masuk sebagaipeguamsyariedidalammesyuaratHakim-hakimMahkamahSyariahdiKuchingpada17-18hbOgos1991.

•  PGSM telah memulakan perbincangan awal bersama JabatanKemajuan Islam Malaysia (JAKIM), Jabatan Peguam Negara sertawakil Negeri dan lain-lain untuk menubuhkan BPS menerusi APGS.Setelahmerujuk kepada kerangka perlembagaan danmendapatkanpandanganpakarundang-undang,dalammesyuaratpada4Mac2010di JAKIM, PGSM telah memberikan cadangan supaya menjadikanAPGSadalahterpakaidseluruhMalaysia.

21

Maklum Balas Kerajaan

•  IdeapenubuhanBPSinimendapatreaksiposiKfYABPerdanaMenteriMalaysia dan mengakui keperluan mewujudkan APGS seperKmanaAkta Profesion Undang-undang 1976, dan menyebut bahawapenggubalanaktainiakandiusahakanolehkerajaan.

•  JAKIM menerusi Jawatankuasa Teknikal Penyelarasan Undang-undangSyariahdanSivil jugatelahmengambil inisiaKfmenyediakanRangUndang-undangProfesionGuamanSyarieWilayahPersekutuan.

•  Jabatan Peguam Negara mencadangkan untuk menggubal RangUndang-undang Profesion Guaman Syarie Wilayah Persekutuansebagaimodelundang-undangguamanSyariebaginegeri-negerilaindiMalaysia.

22

Mengapa Perlu Badan Peguam Syarie

• KeWadaanBadanProfesionalkhususPeguamSyarie• PeningkatanBilanganPeguamSyariedanFirmaGuaman• PentadbiranPeguamSyarieyangWdakseragam• Bidang kuasa jawatankuasa Peguam Syarie negeri-negeri adalahterhadjikadibandingkantugassebuahbadanprofesional

• KelayakanPeguamSyarieyangberbeza• ProsedurPelanWkanPeguamSyarieyangberbeza• YuranPeguamSyarieyangWdakseragam• KualiWdanEWkaPeguamSyarie

23

APAKAH PENDEKATAN PENUBUHAN BADAN PEGUAM SYARIE?

•  Idea BPS adalah bersifat ‘centralised administraKon’ ataupentadbiran berpusat yang menaungi semua Peguam Syarie diMalaysiaseperKmanaMajlisPeguam.Namunbegitu,realiKnyamasihterdapat banyak isu yang perlu diambil perhaKan khususnya dariaspekkerangkaperlembagaan.

• Umumnya, terdapat dua pendekatan untuk menubuhkan BPS iaitumewujudkanBadanPeguamSyarieMalaysiamenerusiAktaProfesionGuaman Syarie yang diluluskan di peringkat Persekutuan ataumenubuhkan Badan Peguam Syarie Negeri dengan negeri-negerimeluluskanEnakmenProfesionGuamanSyariemasing-masing.

• PerludiingatkanbahawapenubuhanBPSiniKdakmenghalanguntukmana-mana pertubuhan atau persatuan untuk meneruskan akKviKdanmelaksanakanprogram-programuntukahlimereka.

24

Badan Peguam Syarie Malaysia dan Akta Profesion Guaman Syarie

•  Parlimen menggubal APGS dan seterusnya akta ini memberikan kuasa kepadaBPSuntukmengawaldanmentadbirsemuaPeguamSyariediMalaysia.

•  ArKkel 76 memperuntukkan Kuasa Parlimen untuk membuat undang-undangbagi Negeri-negeri dalam hal-hal tertentu. ArKkel 76 (1) menyebut bahawa‘Parlimen boleh membuat undang-undang mengenai apa-apa perkara yangdisebut satu persatu dalam Senarai Negeri, tetapi hanya seperK yang berikutsahaja, iaitu: (a) bagi maksud melaksanakan apa-apa triK, perjanjian ataukonvensyen antara Persekutuan denganmana-mana negara lain, atau apa-apakeputusan sesuatu organisasi antarabangsa yang dianggotai oleh Persekutuan;atau (b) bagi maksud menggalakkan keseragaman undang-undang antara duaNegeriataulebih;atau(c)jikadimintasedemikianolehDewanUndanganmana-manaNegeri.

•  Senarai I, Item 17 (Senarai Persekutuan), juga memperuntukkan bahawa“Pekerjaan professional selain disebutkan satu persatu secara khusus” adalahtermasukdibawahbidangkuasaperundangankerajaanPersekutuan.

25

Isu APGS

•  Jadual Kesembilan Senarai I: parlimen Kdak mempunyai bidang kuasa untuk menggubalAPGS dengan aspek berkaitan Mahkamah Syariah. Fasal 4 memperuntukkan bahawa‘Undang-undang dan tatacara sivil dan jenayah dan pentadbiran keadilan, termasuk (a)Keanggotaan dan susunan semuamahkamah selainMahkamah Syariah; (b) Bidang kuasadankuasasemuamahkamahitu;(c)SaraandankeisKmewaanlainhakimdanpegawaiyangmengetuai mahkamah itu; (d) Orang yang berhak menjalankan amalan di hadapanmahkamahitu’.

•  Walaupun ArKkel 76 (1)membolehkan Parlimenmenggubal undang-undang bagimaksudkeseragaman undang-undang, ia masih tertakluk kepada ArKkel 76 (3) yangmemperuntukkanbahawa‘TertaklukkepadaFasal(4),sesuatuundang-undangyangdibuatmenurut perenggan (b) atau perenggan (c) Fasal (1) Kdak boleh berkuat kuasa di mana-manaNegerisehinggaundang-undangitutelahditerimapakaimelaluisuatuundang-undangyang dibuat oleh Badan Perundangan Negeri itu, dan selepas itu hendaklah disifatkansebagai suatu undang-undang Negeri dan bukan suatu undang-undang persekutuan, danbolehdipindaataudimansuhkansewajarnyamelaluisuatuundang-undangyangdibuatolehBadanPerundanganitu’. 26

Badan Peguam Syarie Negeri dan Enakmen Profesion Guaman Syarie Negeri

•  Menggubal Rang Undang-undang Profesion Guaman Syarie negeri tertentu danseterusnyanegeri-negeribolehmengambilmodelundang-undang iniuntukdijadikanasaskepadaenakmenprofesionguamanSyariedinegerimasing-masing.Pendekatanini Kdak menimbulkan permasalahan perlembagaan malahan dapat jugamenyelesaikanisukonflikantarakuasanegeridanpersekutuan.

•  Jawatankuasa Teknikal Penyelarasan Undang-undang Syariah dan Sivil yangditubuhkan oleh JAKIM telahmengambil inisiaKf untukmenyediakan Rang Undang-undangProfesionGuamanSyarieWilayahPersekutuan.RangUndang-undanginitelahdibentangkandiPersidanganJawatankuasaPenyelarasanUndang-undangSyariahdanSivil pada 24-26 Oktober 2017. Rang Undang-undang ini diharapkan boleh menjadimodelundang-undangdinegeri-negeri.

•  Pendekatan iniwalaubagaimanapunadalahKdakmemenuhihasrat sebenarkearahpenubuhan Badan Peguam Syarie Malaysia. Sekiranya pendekatan ini dilaksanakan,maka akan terdapat 14 Badan Peguam Syarie negeri diMalaysia yang diletakkan dibawah Enakmen Profesion Guaman Syarie negeri masing-masing. Ia Kdak banyakmenghuraikan permasalahan guaman Syarie yang berbangkit tetapi boleh sekurang-kurangnya menyeragamkan dan menyelaraskan dari sudut pentadbiran dansebagainya.

27

MODEL BAR MALAYSIA •  Di bawah Akta Profesion Undang-undang 1976, strukturnya adalahmerangkumi Lembaga Kelayakan,BarMalaysia,MajlisPeguam,JawatankuasaBarNegeridanLembagaTataterWb.

•  Bar Malaysia mempunyai peranan statutori tersendiri yang dinyatakan secara khusus dalam AktaProfesionUndang-undang1976.

•  Seksyen42(1)(b)dan(e)AktaProfesionUndang-undang1976menyebutsecarajelasperkarainiiaitu“tomaintainandimprovethestandardsofconductandlearningofthelegalprofessionandtorepresent,protectandassistmembersofthelegalprofession”.

•  Bar Malaysia terdiri daripada Majlis Peguam, Jawatankuasa Bar Negeri dan peguambela danpeguamcara.

•  Majlis PeguamadalahbadaneksekuWf yangmenguruskan,mentadbir,menyelarasdanmelaksanakanfungsi-fungsiBarMalaysia.,

•  MajlisPeguamterdiridaripadaAhliMajlis,Jawatankuasa-jawatankuasadanJawatankuasaBarNegeri-negeri.

•  Ahli Majlis Peguam Malaysia terdiri daripada 38 ahli yang dipilih seWap tahun untuk menguruskanurusan-urusandanmelaksanakanfungsi-fungsi.

•  JawatankuasadiBawahBarMalaysiamenjalankanperanantertentumengikutpengkhususan.Sebanyak44 Jawatankuasa yang ditubuhkan oleh Bar Malaysia dari pelbagai pengkhususan bagi meneliW danmengkajisertameningkatkanstandardamalanguamanpeguambeladanpeguamcara.

•  Terdapat 12 Jawatankuasa Bar Negeri iaitu Johor, Kedah, Kelantan, Kuala Lumpur, Melaka, NegeriSembilan.Pahang,PulauPinang,Perak,Perlis,SelangordanTerengganu.

28

STRUKTUR APGS

•  KerangkaAPGSumumnyadibahagikankepadabahagian-bahagiantertentudiantaralainnyamelipuKperuntukanberikut:

•  BahagianLembagaKelayakan•  BahagianBadanPeguamSyarie•  BahagianKemasukanSebagaiPeguamSyarie•  BahagianSijilAmalanGuamanSyarie•  BahagianKeisKmewaan(‘Privileges’)PeguamSyarie•  BahagianMajlisPeguamSyarie•  Bahagian kod Amalan Profesional, EKka, TataterKb dan Disiplin PeguamSyarie

•  BahagianProsidingDisiplin•  BahagianUpahPeguamSyarie

29

Peranan BPS

•  PerananBPS iniadalahbersifatmenyeluruhbagimengawalseliaPeguamSyarie dan dalam masa yang sama dapat meningkatkan standardprofesional dan kualiK Peguam Syarie itu sendiri. Sebagai sebuah badanprofesional,BPSbukansahajaperlumemainkanperananterhadapPeguamSyarie tetapi juga memelihara maslahah umum melibatkan amalanguamanSyarie.Masyarakatumum,MahkamahSyariahdanklienPeguamSyarie boleh membuat aduan kepada Jawatankuasa TataterKb sekiranyamendapaK ada kecuaian atau kesalahan yang dilakukan oleh PeguamSyarie.

•  AntaraperananpenKngBPSadalahmelaksanakanperuntukandanmandatAPGS, menubuhkan Jawatankuasa Pengurusan, menguruskan proseskemasukan Peguam Syarie, memberi pandangan mengenai undang-undang, menjaga eKka dan disiplin Peguam Syarie, menyelia danmengawal firma guaman, menyelaras bayaran-bayaran, menyediakanlaKhandanpendidikanberterusandanmenjagakebajikanPeguamSyarie.

30

1.Melaksanakan Akta Profesion Guaman Syarie

• APGSadalahelemenutamadalampenubuhanBadanPeguamSyariekerana akta ini yang akanmemberikan kuasa danmandat kepadabadan profesional untuk melaksanakan undang-undang yangterkandungdidalamaktatersebutseperKmanaMajlisPeguamyangmelaksanakan peruntukan undang-undang di bawah Akta ProfesionUndang-Undang1976.

• APGS juga perlu menyatakan secara khusus dan terperincipenubuhan BPS dari sudut objekKf dan kuasa yang diberikankepadanyasebagaisatu-satunya badanprofesional yangmengawalselia dan mentadbir Peguam Syarie di Malaysia. Menerusi mandatyangdiberikan,BPSperlumelaksanakanAPGSmengikutperuntukan-peruntukanyangterkandungdidalamnya.

31

2. Menubuhkan Jawatankuasa Pengurusan dan Pentadbiran

•  Peruntukan Enakmen Pentadbiran Agama Islam negeri-negeri secaraumumnyameletakkan jawatankuasaPeguamSyarie yangdianggotai olehpihak-pihakyangturutmemegang jawatanstrategikseperKseperKketuahakimSyarie,ketuapendakwaSyarie,muhi,ketuapendaharataujawatan-jawatanlain.

•  Amalan ini secaraumumnyaKdakbersesuaiankeranasepatutnyasebuahbadan profesional yang menjalankan peranan Jawatankuasa PeguamSyarie negeri-negeri ini yang dianggotai oleh Peguam Syarie yangberpengalamandanpihakyangberkelayakandansesuai.

•  Selain daripada Jawatankuasa ini yang bersifat mengawal selia danmentadbirPeguamSyarie,BPSjugabolehmenubuhkanjawatankuasakhasuntuk meningkatkan kualiK Peguam Syarie dan memberikan sumbangankepada masyarakat seperKmana yang dilakukan oleh Bar Malaysia. BarMalaysia telah mewujudkan 44 jawatankuasa mengikut bidang danpengkhususan. Dengan itu, BPS juga boleh mewujudkan jawatankuasaseperK jawatankuasa laKhan dan pendidikan, jawatankuasa tatacarajenayah Syariah, jawatankuasa tatacara mal, jawatankuasa amalan sulhdansebagainya.

32

3. Menguruskan Prosedur Kemasukan dan Pelantikan Peguam Syarie

• BPSakanmenubuhkanjawatankuasaperlanKkankhasbagimengawalselia kemasukan atau perlanKkan Peguam Syarie berdasarkanperuntukanundang-undangdibawahAPGS.

• PerlanKkan Peguam Syarie yang dilaksanakan oleh jawatankuasalanKkanakanmenyeragamkanperlanKkanPeguamSyariediseluruhMalaysia. PerlanKkan Peguam Syarie yang bersifatkan pemusatanpentadbiran dan pengurusan ini membolehkan Peguam Syarieberamal di seluruh Malaysia tanpa perlu memohon perlanKkan diseKapnegeri.

• Bukanitusahaja,iniakanmemudahkanpengumpulanmaklumatdandata mengenai Peguam Syarie termasuk bilangan firma guamanSyariediseluruhMalaysia.

33

4. Memberi Pandangan berkenaan Undang-Undang Syariah

• BPS juga berperanan sebagai antara badan rujukan undang-undangsesuai dengan ikhKsas yang ada. Sebuah badan profesional, BPSbolehmemberikanpandanganataunasihatkepadabadanpenggubalundang-undang negeri dan persekutuan sekiranya melibatkanpenggubalan, pentadbiran dan amalan undang-undang Syariah. BPSjuga boleh mengeluarkan kenyataan memberikan pandanganmengenai isusemasayangbolehmembantumasyarakatmemahamisesuatuisuitudenganbetul.

• Pandanganataukenyataansebuahbadanprofesionalbiasanyaakandiambil perhaKan serius oleh pihak berkaitan termasukmasyarakatumum walaupun ia Kdak bersifat nasihat guaman. Pandangan BPSjuga sangat penKng kepada pihak penggubal undang-undang daninsKtusi keadilan bagimendapatkanmaklumat danmaklumbalas kearahmenambahbaiksistemperundanganSyariahsecaramenyeluruh.

34

5. Menggubal Peraturan dan Kaedah-Kaedah Guaman Syarie

• BPSjugamempunyaikuasauntukmenggubalperaturanataukaedah-kaedah berkaitan Peguam Syarie. APGS memberikan kuasa kepadaLembagaKelayakanPeguamSyarieuntukmenentukan syarat-syaratyang berkaitan kelayakan individu yang boleh dilanKk menjadiPeguamSyarie.

• WalaupuntanpaBPSseperKamalansekarang,PeguamSyariebolehmemberikanpandangankepadapenggubalundang-undangsamaadasecaraindividuataumenerusiPGSM,iaKdakmempunyaikesandarisudut undang-undang. Malahan PGSM hanyalah sebuah gerakanbadan bukan kerajaan dan Kdak berbidangkuasa menentukan apa-apa perkara berkaitan penggubalan undang-undang termasukperaturanataukaedah-kaedahPeguamSyarie.

35

6. Menjaga Etika dan Disiplin Peguam Syarie

•  SebuahbadanprofesionalmesKberperananuntukmemasKkanprofesionberadapadatahapyangdiyakiniolehmasyarakat.Olehitu,adalahmenjaditanggungjawab BPS untuk menjaga eKka dan disiplin Peguam SyariemenerusisatujawatankuasakawalandisiplindaneKkaPeguamSyarie.

•  JawatankuasaTataterKbiniakanmemantaueKkaPeguamSyariedanjugamenjalankan penyiasatan terhadap aduan-aduan yang diterima daripadaklienatauorangawamterhadapkelakuandanperbuatanPeguamSyarie.Sebagai sebuah badan professional sepatutnya, Kod EKka Peguam Syarieini dikeluarkan oleh BPS bagi mengawal selia dan menjaga eKka dandisiplinPeguamSyarie.

•  BPS juga boleh menubuhkan kumpulan wang pampasan seperK BarMalaysia.WangyangdikumpulinibolehdigunakanuntukmembayarganKrugi kepada mana-mana pihak yang telah menanggung kerugian akibatkecuaianatau kecuranganPeguamSyarie. Kumpulanwang ini jugabolehdigunakanolehBadanPeguamSyarieuntukpelaburandankeuntunganiniboleh digunakan untuk menampung akKviK dan kos pentadbiran BadanPeguamSyarie.

36

7. Menyelia dan Mengawal Firma Guaman dan Akaun

•  Selainpendaharanfirmaguaman syarie,BPS jugaperlumemainkanperanan untuk menyemak dan mengaudit akaun. Oleh itu, satuperaturanmengenaiakaunbolehdigubaldandikuatkuasakankepadasemuafirmaguamanSyarie.

•  Jika sebelum ini, firma guaman Syarie hanya mempunyai akaunpejabat, peraturan mengenai akaun boleh mewajibkan firm untukmempunyaidanmengasingkanakaunpejabatdanakaunklien.

• Bukan itu sahaja, BPS bolehmelanKk jawatankuasa khas yang akanmenjalankan audit tahunan akaun firma guaman Syarie. Padamasaini,KadapihakyangberautoriKmenjalankanauditakaun-akaunfirmaguamanSyarietermasukjawatankuasaPeguamSyarienegeri-negeri.

37

8. Menyelaraskan Bayaran-Bayaran berkaitan Guaman Syarie

• KajianmendapaKbahawaterdapatperbezaanyangketaradarisudutbayaran-bayaran yang dikenakan kepada Peguam Syarie dari satunegeri ke negeri yang lain. Antara yuran yang dikenakan yuranpermohonan,yuranpendaharandansijilamalan.

• Amalannya semua yuran ini dibayar kepada jawatankuasa PeguamSyarie negeri-negeri dan jumlah bayaran bagi negeri-negeri ini jugaberbeza.Dengankuasayangada,BPSbolehmenyelarasyuran-yuranyangdikenakanterhadapPeguamSyarie.

•  SemuaPeguamSyariehanyaperlumembayaryurankepadaBPSdanKdak lagi kepada seKap negeri. Apa yang lebih penKng, yuran inibolehdigunakanuntukBPSmengaturdanmenyediakan laKhandanpendidikan berterusan kepada Peguam Syarie termasuk program-programkearahmeningkatkanpengetahuandankemahiranPeguamSyarie.

38

9. Menyediakan Latihan dan Pendidikan Profesional berterusan

•  Peguam Syarie mesK memiliki pengetahuan luas dalam aspek undang-undang Syariah terutama undang-undang pentadbiran, substanKf danprosedur.

•  SebuahbadanprofessionalakansenKasamemasKkanahlinyamempunyaipengetahuandankemahiranikhKsasyangmenepaKpiawaianprofesionitusendiri. Jawatankuasa Pembangunan Standard Majlis Peguam misalnyasecaraberterusanmelaksanakanpendidikandanlaKhantermasukkursus-kursuswajibyangperludihadiriolehpeguambeladanpeguamcara.

•  BPS jugabolehberbuat demikiandanmewajibkan semuaPeguamSyarieuntukmengikuKlaKhandanpendidikantertentu.BPSbolehmensyaratkankepada semua Peguam Syarie untuk melengkapkan laKhan tertentusekiranyainginmemperbaharuisijilamalanguamanSyarie.

•  BPS boleh menganjurkan bengkel, seminar, konferen, kolokium,konvensyen, forum dan sebagainya bagi maksud meningkatkanpengetahuandankemahiranPeguamSyariesecaraberterusan.

39

10. Menjaga Kebajikan Peguam Syarie

•  Badan profesional guaman Syarie juga seperK organisasi lain perlumenjagakebajikan ahlinya. BPS juga perlumelindungi danmenjaga kebajikan ahlinyamenerusi skim perlindungan takaful. Skim perlindungan takaful profesionalatau‘profesionalindemnitytakaful’yangdiwajibkankepadapeguambeladanpeguamcarajugabolehdilaksanakanolehBPS.SkiminiKdakwajibdanfirmaguaman Syarie Kdakmempunyai perlindungan takaful profesional. Ini bukansahaja dapat melindungi dan menjaga kebajikan Peguam Syarie tetapi jugamemeliharakemaslahatanklien.

•  Selain melakukan pengawasan eKka dan pengawalseliaan Peguam Syarie,badan profesional juga boleh menubuhkan jawatankuasa kebajikan bagimembantu meringankan beban Peguam Syarie. Peguam Syarie juga perlukepada tabungan kecemasan sekiranya sesuatu yang Kdak diingini terjadikepada Peguam Syarie atau keluarganya. Dengan kewujudan jawatankuasakebajikan dalamBPS akanmembantu pada perkara-perkara yang diperlukanoleh Peguam Syarie atau keluarganya. Kebajikan yang dimaksudkan bukansahaja sekadar kecelakaan diri tetapi turut membantu dalam perkara yangmenjatuhkan kerjaya seseorang sebagai peguam syarie seperKdisamanolehklienakibatkecuaiankeKkamewakilianakguam.

40

11. Menyediakan Khidmat kepada Masyarakat

•  Selain daripada menjaga kebajikan ahli, BPS juga mempunyai tanggungjawab untukmemberikan sumbangan kepada masyarakat. Kajian menunjukkan bahawa walaupunterdapat peningkatan bilangan Peguam Syarie diMalaysia, direkodkan bahawamasihterdapat ramai yang Kdak mempunyai akses iaitu lebih kurang 70 peratus kepadaperkhidmatan guaman Syarie yang sewajarnya. Profesion Peguam Syarie perlumemberikanperhaKankepadaaspekini.

•  Dengan itu, BPS boleh menubuhkan unit atau bahagian bantuan guaman sebagaisebahagian daripada BPS yang boleh memberikan khidmat guaman kepada orangawam. Majlis Peguam sendiri telah mewujudkan jawatankuasa bantuan guamankebangsaan dan menyediakan khidmat bantuan guaman secara pro bono. Malahan,seKap pelaKh dalam kamar diwajibkan untuk memberikan khidmat bantuan guamansebelumbolehditerimamasuksebagaiPeguambeladanPeguamcara.

•  SekiranyaBPSmewujudkanbahagianbantuanguamanini,makaBPSjugabolehterlibatdenganakKviKdaninisiaKfbersamaYayasanBantuanGuamanKebangsaandanjabatanbantuan guaman Malaysia. BPS juga boleh meneroka inisiaKf lain bagi memberikansumbangan kepada masyarakat termasuk melaksanakan program-program berbentuktanggungjawabsosialseiringdengankeperluanmasyarakat.

41

PENUBUHAN BPS DARI PERSPEKTIF MAQASID AL-SYARIAH

• PenubuhanBPSpasKnyamenepaKhukum syarakdan selari denganMaqasid al-Syari’ah. Ini kerana BPS dengan kuasa dan autoriK yangdiberikan akan dapat menyelesaikan banyak perkara berbangkitberkaitan perundangan Syariah yang akhirnya boleh membawakepada matlamat penjagaan lima Maqasid iaitu penjagaan agama,jiwa,akal,keturunandanharta.

• Menerusi sebuah badan profesional khusus bagi Peguam Syarie,pelbagai inisiaKf dan penambahbaikan dari sudut pentadbiran danpengurusanbolehdilaksanakan secara strategik.Perananyangakandimainkan oleh BPS ini juga dekat dengan mengangkat prinsipmaslahahdanmengelakkanmafsadah.

42

KESIMPULAN

•  SememangnyaKdakdapatdinafikanusahakearahpenubuhanBPSinibukanlahsesuatuyangmudah tetapi ia Kdak mustahil untuk direalisasikan. Isu dan cabaran ini merangkumi aspekperlembagaan dan perundangan yang lain termasuk kemahuan poliKk. Penggubalan sesuatuaktadiperingkatpersekutuan jugamemakanmasayangpanjangdanmemerlukankerjasamadaripadanegeri-negeri.

•  Umumnya,terdapatduapendekatanuntukmenubuhkanBPSiaitumewujudkanBadanPeguamSyarieMalaysiamenerusi APGS yang diluluskan di peringkat Persekutuan ataumenubuhkanBadan Peguam Syarie Negeri dengan negeri-negeri meluluskan Enakmen Profesion GuamanSyariemasing-masing.PenulisberpandangansekiranyaruhpenubuhanBPSituadalahbersifatpemusatanpentadbiransecaramenyeluruhmakapendekatanmenerusiAPGSdalamkerangkaArKkel 76 (1) adalah yang terbaik. Oleh itu, usaha-usaha untuk mendapatkan persetujuannegeri-negeri perlu dilaksanakan dengan efisien dan berhikmah. Ini boleh dimulakan dengannegeri yang bersifat terbuka dan majoriK besar rakyatnya adalah Muslim seperK Melaka,Kelantan,Terengganu,Pahangdanlain-lain.

•  PenubuhanBPSakandapatmenyelesaikanbanyakisudanpermasalahanberbangkitberkaitanprofesionPeguamSyariediMalaysiadanjugabolehmengangkatmartabatprofesionmenerusiwujudnya sebuah badan professional. Seiring dengan hasrat untuk memartabatkan danmemperkasakan sistem undang-undang Syariah di Malaysia, penubuhan BPS akan menjadisalahsatudaripadainisiaKfkearahmewujudkanpentadbirandanpengurusanPeguamSyarieyang lebih efisien. Sekiranya BPS ini ditubuhkan, ia juga akan menjadikan Malaysia sebagainegara Islam yang terkehadapan dalam mewujudkan badan Professional bagi peguam yangberamaldiMahkamahSyariah.

43