1

PEGUAM SYARIE DI MALAYSIA : REALITI SEMASA & PROSPEK KE ARAH PENGGUBALAN AKTA PROFESION GUAMAN SYARIE

Oleh Tuan Musa Bin Awang, P.P.NPresiden, Persatuan Peguam Syarie Malaysia (PGSM)

Seminar Kebangsaan Mahkamah Syariah 2017 - 60 Tahun PascaKemerdekaan: ‘Menelusuri Cabaran, Melestari Masa Hadapan’

29 Ogos 2017

Wakil ZAMAN RASULULLAH S.A.W

ZAMAN SAHABAT

TANAH MELAYU

(sebelum Merdeka)

MALAYSIA

(Selepas Merdeka)

SEJARAH KEPEGUAMAN DALAM ISLAM

2

3

WAKIL DI ZAMAN RASULULLAH S.A.W

Wakilkan Jabir Bin Abdullah r.a keKhaibar untuk ambil 15 gantang

gandum.

Wakilkan al-Su’at r.a untuk kutipzakat.

Wakilkan ‘Amru bin Umaiyyah al-Damiri untuk menikahkan Ummu

Habibah binti Abu Sufyan.

Wakilkan Abu Rafi’i untuk terimapernikahan Maimunah binti al-Harith.

Wakilkan ‘Urwah al-Bariqi r.a untukmembeli seekor kambing kibas.

4

PEGUAM SYARIE DI ZAMAN SAHABAT

Sy Ali r.a membantu Sy Umar r.a dalam kesseorang wanita membuat iqrar melakukan

zina (diperkosa)

Sy Ali r.a membantu Sy Umar r.amenyelesaikan kes seorang lelaki dituduh

mencabul kehormatan seorang wanita.

Ka’ab bin Thur al-Azdi membantu Sy Umar r.amenyelesaikan kes seorang isteri mengadu perihal

suaminya yang tidak menunaikan nafkah batin.

Abdullah bin Ja’far menjadi wakil kepada SyAli r.a vs Talhah bin ‘Ubaidullah dalam kes

empangan air antara tanah keduanya.

Abdullah bin Abbas r.a menjadi wakil kepadaHasan bin Thabit (penyair terkenal).

5

Peguam Syarie adalah SEBAHAGIAN daripadasistem perundangan dan keadilan Islam, sejak

zaman Nabi S.A.W, dan diperkukuhkan lagidengan peranan pada sahabat membantu

Khalifah/Hakim dalam menghukumkan denganadil dan sebenar-benarnya. Peranan ini

berterusan sehinggake hari ini.

Artikel 1516, Majallah Ahkam Johor 1331H

Enactment No. 3 Of 1952, Administration Of Muslim Law Enactment, Selangor 1952

(Seksyen 50) – Peguambela/Peguamcara

Enactment No. 4 Of 1955, Administration Of Muslim Law Enactment, (Terengganu) 1955

(1374H) (Seksyen 30) –Peguambela/Peguamcara

Enactment No. 5 Of 1956, Administration Of The Law Of The Religion Of Islam Enactment (Pahang) 1956 ; Enactment No. 1 Of 1959,

Melaka Administration Of Muslim Law ; Enactment No. 9 Of 1962, Kedah Administration Of Muslim Law Enactment ; Enactment No. 1 Of 1966, Kelantan Shar'iyah Courts And Muslim Matrimonial Causes

Enactment, 1966. Section 43 dan 44

PEGUAM SYARIE DI TANAH MELAYU

6

Seksyen 51, Enakmen Pentadbiran Ugama Islam (Perak) 1965

(Enakmen No. 11 Tahun 1965) – Peguam Shari’ah

(1) Peguam Shar'iah boleh-lah mengambil bahagian dalam mana2 Mahkamah bagi satu pehak dalam perbicharaan.

(2) Majlis hendak-lah menyediakan daftar nama pada tiap2 tahun bagiorang2 yang di-dapati layak dan berkemahiran dalam hukum Shara' supayaboleh menjadi pembela dalam Mahkamah yang di-tubohkan di-bawahUndang2 ini. Orang2 itu akan di-kenali sa-bagai Peguam Shar'iah.

(3) Peguam Shar'iah tidak boleh hadhir dalam mana2 Mahkamah bagimana2 pehak dalam satu2 perbicharaan melainkan dengan lesen bertulisyang di-keluarkan oleh Majlis dengan menjelaskan bayaran yang di-tetapkan. Lesen yang demikian hendak-lah di-keluarkan tiap2 tahun danditanda tangani oleh Yang di-Pertua.

SEJARAH PEGUAM SYARIE DI MALAYSIA

7

REALITI SEMASA PEGUAM SYARIE

8

9

14 Seksyen berbezaberhubung Peguam Syariedalam EPAI/EMS

14 Definsi/Tafsiran berbezaberhubung Peguam Syariedalam EPAI/EMS

REALITI SEMASA PEGUAM SYARIE

Senarai Enakmen/Ordinan/AktaBerhubung Peruntukan Peguam Syarie Mengikut Negeri

10

NEGERI SEKSYEN ENAKMEN/AKTA

JOHOR Seksyen 80 Enakmen Pentadbiran Agama Islam (Johor) 2003.

KEDAH Seksyen 46 Enakmen Mahkamah Syariah (Kedah) 2008.

KELANTAN Seksyen 18 Enakmen Pentadbiran Mahkamah Syariah (Kelantan) 1982.

MELAKA Seksyen 68 Enakmen Pentadbiran Agama Islam (Melaka) 2002.

N.SEMBILAN Seksyen 80 Enakmen Pentadbiran Agama Islam (Negeri Sembilan) 2003.

PAHANG Seksyen 66 Enakmen Undang-Undang Islam (Pahang) 1991.

PERAK Seksyen 69 Enakmen Pentadbiran Agama Islam (Perak) 2004 (Pindaan 2009).

PERLIS Seksyen 80 Enakmen Pentadbiran Agama Islam (Perlis) 2006.

P.PINANG Seksyen 80 Enakmen Pentadbiran Agama Islam (Pulau Pinang) 2004.

SABAH Seksyen 32 Enakmen Mahkamah Syariah (Sabah) 2004.

SARAWAK Seksyen 28 Ordinan Mahkamah Syariah (Sarawak) 2001.

SELANGOR Seksyen 80 Enakmen Pentadbiran Agama Islam (Selangor) 2003.

T’GANU Seksyen 57 Enakmen Pentadbiran Hal Ehwal Agama Islam (Terengganu) 2001.

W.P Seksyen 59 Akta Pentadbiran Undang-Undang Islam (Wilayah Persekutuan) 1993.

11

13 Kaedah-kaedah Peguam Syarieberbeza

REALITI SEMASA PEGUAM SYARIE

Senarai Kaedah/Peraturan Peguam Syarie Mengikut Negeri

12

NEGERI KAEDAH/PERATURAN

JOHOR Kaedah-Kaedah Peguam Syarie (Negeri Johor), 2015.

KEDAH Peraturan-Peraturan Peguam Syarie (Kedah Darul Aman), 2016.

KELANTAN Kaedah-Kaedah Peguam Syarie (Kelantan), 2000.

MELAKA Kaedah-Kaedah Peguam Syarie (Melaka), 1989.

N.SEMBILAN Kaedah-Kaedah Peguam Syarie (Negeri Sembilan), 2012.

PAHANG Peraturan-Peraturan Peguam Syarie (Pahang), 1995.

PERAK Kaedah-Kaedah Peguam Syarie (Perak), 2003. (Pindaan 2015)

PERLIS Kaedah-Kaedah Peguam Syarie (Perlis), 1995.

P.PINANG Kaedah-Kaedah Peguam Syarie (Negeri Pulau Pinang), 1997.

SABAH Tiada

SARAWAK Kaedah-Kaedah Peguam Syarie (Sarawak), 1992.

SELANGOR Kaedah-Kaedah Peguam Syarie (Selangor), 2008.

T’GANU Kaedah-Kaedah Peguam Syarie (Terengganu), 2015.

W.P Kaedah-Kaedah Peguam Syarie (Wilayah-Wilayah Persekutuan), 1993.

13

Permohonan kepada 14 buah Negeri

Perbezaan KELAYAKAN & SYARAT Penerimaan Masuk

Perbezaan PROSES PenerimaanMasuk (peperiksaan/ujian/tampalan)

REALITI SEMASA PEGUAM SYARIE

PERBEZAAN KELAYAKAN & SYARAT PENERIMAAN MASUK PEGUAM SYARIE

14

PER

BEZ

AA

N K

ELA

YAK

AN

& S

YAR

AT KELAYAKAN DAN SYARAT

PENERIMAAN MASUK

JOHOR

KEDAH

KLANTAN

MELAKA

N.SMBLN

PAHANG

PERAK

PERLIS

P.PNG

SABAH

SARAWAK

S‘NGOR

T‘GANU

W.P

Islam √ √ √ - √ √ √ - - - √ √ √

Warganegara Malaysia √ √ √ - √ √ √ √ √ √ √ √ √

Tidak Bankrap √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √

Ijazah Sarjana Muda Syariah √ √ √ - √ √ √ √ - √ √ √ √

Peguambela & Peguamcara √ √ √ - √ √ √ √ √ √ √ √ √

Lulus ujian bertulis/temuduga √ √ √ - √ √ √ - - √ √ √ √

Diploma lepasan Ijazah

undang-undang Syariah

√ √ - - √ - √ - - √ √ √ √

Sarjana Muda Undang-Undang &

Sarjana Muda Syariah (LLB.S)

√ √ - - √ - - - √ - √ √ -

Latihan dalam kamar √ √ - - √ - - - - - √ - -

Umur (18 tahun, 21 tahun) - - √ - - √ √ - √ - - - √

Pemastautin tetap √ - - - √ - √ - √ - - -

15

CABARAN : BUKAN ISLAM SEBAGAI PEGUAM SYARIE

PERBEZAAN TEMPOH LATIHAN DALAM KAMAR

16

PER

BEZ

AA

N K

ELA

YAK

AN

& S

YAR

AT

Negeri Kelulusan Tempoh Latihan Dalam Kamar

Syarat Penyelia(Pengalaman)

N. SEMBILAN Sarjana Muda Syariah 6 bulan 5 tahun

Peguambela & Peguamcara Tiada -

Sarjana Muda Undang-undang dan Syariah (Double Degree)

Tiada -

SELANGOR Sarjana Muda Syariah 9 bulan 7 tahun

Peguambela & Peguamcara 3 bulan 7 tahun

Sarjana Muda Undang-undang dan Syariah(Double Degree)

9 bulan 7 tahun

KEDAH Sarjana Muda Syariah 9 bulan 7 tahun

Peguambela & Peguamcara 3 bulan 7 tahun

Sarjana Muda Undang-undang dan Syariah (Double Degree)

9 bulan 7 tahun

JOHOR Sarjana Muda Syariah 6 bulan 5 tahun

Peguambela & Peguamcara Tiada -

Sarjana Muda Undang-undang dan Syariah (Double Degree)

Tiada -

17

Penubuhan, Keanggotaan, SyaratLantikan Jawatankuasa Peguam Syarieyang berbeza

Kadar FI, Pendaftaran & Sijil Amalanyang berbeza

Prosiding Tatatertib/Disiplin mengikutnegeri.

REALITI SEMASA PEGUAM SYARIE

Jadual Bayaran Fi Permohonan, Pendaftaran & PerbaharuiSijil Peguam Syarie Mengikut Negeri

18

PER

BEZ

AA

AN

FEE

NEGERI Fee Permohonan(RM)

Fee Pendaftaran(RM)

Fee Sijil Amalan/Perbaharui

(RM)

JOHOR - 30.00 30.00

KEDAH - 500.00 250.00

KELANTAN 20.00 10.00 250.00

MELAKA 50.00 - 100.00

N.SEMBILAN - 500.00 100.00

PAHANG 10.00 100.00 50.00

PERAK 10.00 - 100.00

PERLIS - - 100.00

P.PINANG - - 100.00

SABAH - - NIL

SARAWAK - 100.00 50.00

SELANGOR - 500.00 100.00

T’GANU 50.00 - 100.00

W.P 10.00 100.00 100.00

19

KESAN PERBEZAAN UNDANG-UNDANG PEGUAM SYARIE

MA

SYA

RA

KA

T • Tindakan tatatertibdi satu negeri, masihboleh beramal di negeri lain.

• Tidak perbaharuiSijil Amalan tetapimemberi nasihat.

• Mengiklankan diri.

• Masalah “Ulat”. MA

HK

AM

AH • Sukar kenalpasti

Peguam Syarie yang perbaharui SijilAmalan.

• Sukar mengambiltindakan disiplin.

• Masalah “Ulat”.

PROSPEK

20

21

PEGUAM SYARIE MEMAINKAN PERANAN BESAR/PENTING

MENGIMBANGI ANTARA PIHAK-

PIHAK YANG BERTELAGAH

NASIHAT HUKUM SYARAK -

MUNAKAHAT, MUAMALAT, JINAYAH DLL.

KHIDMAT NASIHAT DAN KAUNSELING KEPADA

ANAK GUAMNYA, MEREDAKAN TEKANAN.

PENDAMAI DAN MENCARI JALAN

PENYELESAIAN DI LUAR MAHKAMAH

(SULH).

MEMBUAT RAYUAN KE MAHKAMAH

YANG LEBIH TINGGI.

MEMBUAT RAYUAN KE

MAHKAMAH YANG LEBIH TINGGI.

MEMBANTU HAKIM BERIJTIHAD

22

PEGUAM SYARIE ADALAH KERJAYA “PROFESIONAL”

KONSEP WAKALAH

PROSES TAPISAN KELAYAKAN, UJIAN

BERTULIS/ TEMUDUGA

BAYARAN/FI PENERIMAAN

MASUK

PEMBAYARAN TAHUNAN UNTUK

PERBAHARUI LESEN/SIJIL

PAKAIAN RASMI & KOD WARNA YANG KHUSUS.

DIISYTIHARKAN OLEH HAKIM MAHKAMAH

TINGGI SYARIAH

MENERIMA PENDAPATAN, YANG DIBAYAR

OLEH ANAKGUAM

MENDALAMI BIDANG KEAHLIAN,

MELAKUKAN INOVASI

TERIKAT DENGAN BAI’AH

PROFESSIONAL, ETIKA & DISIPLIN

TERIKAT DENGAN KEPATUHAN KEPADA

MAHKAMAH (LUAR/DALAM)

KEBERTANGGUNGJAWABAN (DUTY OF CARE)TERHADAP KLIEN DAN

PIHAK KETIGA

23

MEREALISIKAN AKTA PROFESION GUAMAN SYARIE

PeruntukanPerkara 76 (1) PerlembagaanPersekutuan

KerjasamaDewan Undang

Negeri (DUN) untuk

mengusulkan

Kesungguhan

SEKIAN.

TERIMA KASIH KERANA MEMBERI

PERHATIAN

24