ABSTRAK

Kajian ini bertujuan untuk mengkaji masalah tahap penguasaan tulisan Jawi di kalangan

pelajar tingkatan satu. Kajian ini telah dijalankan secara ujian dan temubual . Sampel terdiri

daripada 15 orang lelaki dan 35 orang perempuan di salah sebuah sekolah agama di Daerah

Tumpat Kelantan iaitu Sekolah Menengah Ugama Arab Bustanul Saadah Morak. Pemilihan

sampel berdasarkan tempat pengkaji bertugas. Ujian secara lisan, bertulis dan temubual

bersama guru dan beberapa orang murid telah digunakan untuk mengukur tahap pencapaian

penguasaan tulisan Jawi. Data dianalisa secara statistik deskriptif yang menjuruskan kepada

huraian peratus. Setelah huraian secara peratus dijalankan berbagai cadangan dan kajian untuk

dilanjutkan. Kajian ini memberi satu alternatif bagi guru agama atau individu yang terlibat

secara langsung atau tidak langsung untuk memperbaiki pengajaran dan pembelajaran di

kelas serta meningkatkan kemahiran penguasaan tulisan Jawi untuk murid-murid Islam

tingkatan satu.. Temubual dijalankan untuk mendapatkan maklumat mengenai masalah yang

dihadapi oleh pelajar dalam mempelajari tulisan Jawi. Selain itu, kajian ini dijalankan untuk

mengetahui latar belakang murid-murid dan guru serta faktor yang mempengaruhi kebolehan

sampelan menulis Jawi. Manakala ujian mengenal, menulis dan membaca pula untuk

mengetahui sejauh mana masalah kebolehan murid-murid menulis Jawi. Kesimpulan kajian

ini menunjukkan prestasi murid-murid berkait rapat dengan latar belakang dan persekitaran di

mana murid-murid yang mempunyai ibu bapa yang tiada pendedahan awal mengenai tulisan

Jawi dan kesedaran tentang pentingnya pendidikan Jawi. Sikap murid-murid yang negatif juga

mempengaruhi cara pembelajaran mereka. Oleh itu, untuk memantapkan lagi penggunaan

tulisan Jawi beberapa saranan dibuat seperti wujudnya program Pintar Jawi, Sayang Jawi dan

yang terbaru ialah program j-QAF (Jawi,Quran,Arab,Fardhu ain) sebagai kesinambungan ke

arah mengembalikan semula keagungan tulisan Jawi dan meletakkan fungsi dan kedudukan

yang tinggi setanding dengan tulisan-tulisan lain di dunia.

1

BAB 1

1.0 Pengenalan.

Rajah 1

(Tulisan Jawi digunakan di Batu Bersurat Terengganu, menunjukkan pengaruh Islam di Tanah

Melayu)

1.1 Sejarah Tulisan Jawi

Tulisan Jawi adalah antara tulisan terawal yang pernah ditemui. Tulisan ini telah berkembang

sejak zaman Kerajaan Islam Pasai kemudian disebarkan ke Kerajaan Melaka, Kerajaan Johor

dan juga Aceh pada abad ke-17. Bukti kewujudan tulisan ini di Malaysia adalah dengan

terjumpanya Batu Bersurat Terengganu yang bertarikh 702H atau 1303M, manakala tulisan

Rumi yang paling awal ditemui adalah pada akhir kurun ke-19. Ini menunjukkan tulisan Jawi

telah sampai ke negara ini lebih awal berbanding tulisan Rumi. Tulisan Jawi merupakan

tulisan rasmi bagi Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu semasa penguasaan British. Kini

tulisan ini digunakan dalam urusan agama Islam dan adat istiadat Melayu yang

kebanyakkannya di Johor, Kedah, Kelantan, Perlis, dan Terengganu.

2

Pada zaman dahulu, tulisan jawi memainkan peranan penting dalam masyarakat. Ia digunakan

sebagai perantara penting dalam semua urusan pentadbiran, adat istiadat dan perdagangan.

contohnya digunakan dalam perjanjian-perjanjian penting antara pihak-pihak di-Raja Melayu

dengan pihak-pihak berkuasa Portugis, Belanda dan Inggeris. Selain itu, Pemasyhuran

Kemerdekaan 1957 bagi negara Malaysia antara lain juga tertulis dalam abjad Jawi. Bukti

bertulis mengenai Pengisytiharan Kemerdekaan Tanah Melayu yang ditulis dalam bahasa

Melayu bertulisan Jawi. Dokumen Pemasyhuran Kemerdekaan 1957 telah ditulis dalam dua

bahasa iaitu bahasa Melayu yang ditulis Jawi dan bahasa Inggeris seperti dalam rajah 2 di

bawah.

Rajah 2

Di peringkat awal murid-murid merupakan satu peringkat perkembangan yang berlaku dengan

pesatnya baik dari segi intelek, jasmani mahupun rohaninya. Pada peringkat ini murid-murid

di tahap satu suka menyoal, meneroka dan mencuba. Malah tidak berhenti belajar dalam

menjiwai setiap yang mereka pelajari. Inilah masa yang sesuai bagi menyediakan rangsangan

yang bercorak Islam supaya mereka dapat belajar perkara-perkara berkenaan Islam dan

seterus menjiwai setiap pengalaman yang berunsurkan Islam.

Salah satu perkara yang berkaitan dengan agama Islam yang dipelajari oleh murid-murid di

peringkat sekolah menengah ialah pendidikan islam dalam tulisan Jawi. Ianya merupakan

aspek komponen yang ditekankan melalui Kurikulum Pendidikan Islam. Aspek asas Jawi

membolehkan murid mengecam dan membunyikan huruf Jawi iaitu pergerakan mata dan

3

tangan mengikut bentuk huruf, membentuk huruf Jawi serta membaca sukukata dan perkataan

mudah. Melalui tulisan Jawi juga penerapan nilai-nilai Islam dapat diperteguhkan. Hal ini

adalah disebabkan tulisan Jawi merupakan pendekatan yang paling baik dalam usaha

menerapkan nilai-nilai Islam kepada murid-murid dan masyarakat selaras dengan cita-cita

‘Falsafah Pendidikan Negara’.

Tulisan Jawi merupakan sebuah kraf seperti kraf-kraf yang lain. Sebagai suatu hasil kraf dan

seni, kemahiran menulis mesti diajar dengan cara dan teknik yang betul di peringkat awal lagi.

Oleh itu, menulis Jawi memerlukan latihan dan bimbingan yang bersistematik. Faktor-faktor

di atas akan menentukan kebolehan dan keupayaan murid-murid menulis Jawi. Peringkat

menulis Jawi sama seperti menulis Rumi yang mempunyai perbezaan dari segi arah tulisan

dan bentuk dan kaedah menyambungkan huruf menjadi suku kata atau perkataan. Pengajaran

menulis memerlukan perancangan dan ketelitian yang rapi.

Di sini peranan guru amat penting di dalam memberi penekanan latihan dan latihtubi serta

tumpuan kepada psikomotor. Sementara teori mentalisme lebih sesuai diajukan kepada murid-

murid yang mempunyai daya kemahiran mengenal dan mengecam huruf-huruf Jawi. Guru

seharusnya dapat menyesuaikan kaedah dan pendekatan semasa proses pengajaran dan

pembelajaran tulisan Jawi berdasarkan kebolehan murid-murid dan tidak mengelirukan murid

dengan kaedah tulisan Jawi. Kekerapan latihan menulis yang terancang akan membantu

murid-murid menguasai tulisan Jawi dengan baik. Guru haruslah menyediakan lembaran kerja

dan pendekatan serta teknik yang pelbagai dan menyeronokkan untuk memberi tumpuan dan

perhatian yang lebih terhadap penguasaan tulisan Jawi.

4

1.2 Peringkat Pramenulis

Manakala pada peringkat pramenulis pula ialah tempoh masa murid-murid disediakan dengan

aktiviti menulis sebelum mereka dapat menulis huruf-huruf dengan kemas dan betul. Dalam

tempoh ini latihan-latihan otot-otot, tangan dan jari serta kordinasi tangan dan mata diberi

kepada murid-murid dari peringkat awal lagi. Bagi mereka menguasai kemahiran membentuk

lambang-lambang yang kemas dan jelas, pelajaran tulisan Jawi yang dirancang haruslah

sistematik bertitik tolak daripada aktiviti-aktiviti pramenulis yang berbentuk bebas. Latihan-

latihan pramenulis menitikberatkan perkara-perkara berikut :

1. Melakukan latihan-latihan pergerakan tangan.

2. Menguasai gerak tangan yang bebas supaya boleh menulis dengan selesa dan

sempurna.

3. Melakukan latihan-latihan pergerakan mata.

4. Melakukan latihan-latihan kordinasi tangan dan mata.

5. Melatih pergerakan yang berbeza arah tulis dari kanak ke kiri dan dari kiri ke

kanan.

1.3 Peringkat mendirikan asas

Setelah murid-murid menjalankan latihan pramenulis faham dan tahu memegang pensel serta

boleh duduk dengan cara yang betul, mereka boleh dilatih membentuk lambang-lambang

tulisan. Pada peringkat ini, dicadangkan murid-murid membentuk huruf di kertas kosong yang

tidak mempunyai sebarang garisan.

1.4 Penyampaian kemahiran

Semasa menyampaikan kemahiran tulisan mekanis, guru haruslah memberi perhatian kepada

beberapa perkara :

1.4.1 Murid-murid haruslah diperkenalkan kepada lambang-lambang huruf

dengan menggunakan gambar.

1.4.2 Sebelum dilatih menulis, hendaklah diberi latihan bebas untuk membetulkan

urat-urat daging murid-murid.

1.4.3 Murid-murid menulis dengan menyebut nama-nama huruf.

1.4.4 Menggunakan kertas, mula-mula gunakan alat-alat dengan baik,

kemudiannya dilatih menggunakan buku dan alat-alat lain yang sesuai.

5

Kesimpulannya, setiap orang Islam sewajarnya mengambil berat tentang tulisan Jawi sebagai

satu tanggungjawab di dalam memartabatkan tulisan Jawi sebagai satu tulisan yang lebih ke

arah huruf-huruf hijaiyah yang perlu dikuasai dengan betul dan baik. Tulisan Jawi merupakan

kunci khazanah ilmu dan warisan bangsa Melayu yang mesti dikekalkan hingga ke akhir

zaman. Oleh yang demikian pengkaji telah memilih beberapa kaedah dalam mengesan tahap

penguasaan jawi bagi murid Tingkatan Satu dengan mewujudkan satu program Kelas Intensif

Pemulihan Jawi yang diadakan di sekolah tersebut.

BAB 2

2.0 PERSOALAN KAJIAN

Kajian ini akan memfokuskan kepada permasalahan berikut:

2.1 Bagaimanakah murid-murid tingkatan satu mengenalpasti huruf-huruf

Jawi?

2.2 Bagaimanakah murid-murid tingkatan satu boleh menguasai kemahiran

menulis tulisan Jawi?

2.3 Bagaimanakah murid-murid tingkatan satu dapat menulis huruf-huruf Jawi?

2.4 Apakah punca-punca murid-murid tingkatan satu tidak dapat menulis huruf

Jawi?

2.5 Apakah bentuk huruf Jawi yang tidak dapat dikuasai oleh murid?

2.6 Apakah halangan-halangan pelajar tingkatan satu tidak berminat dengan tulisan

jawi ?

2.7 Kenapakah pelajar tingkatan satu tidak memberi tumpuan kepada proses P &

P Jawi ?

2.8 Kenapakah pelajar tingkatan satu lebih cenderung menulis rumi berbanding

Jawi ?

2.1 Objektif Kajian

Antara objektif yang hendak dicapai di dalam kajian ini ialah:

3.1 Mengetahui tahap penguasaan murid-murid tingkatan satu mengenalpasti

huruf-huruf Jawi.

3.2 Mengetahui tahap penguasaan murid-murid tingkatan satu dapat

menguasai kemahiran tulisan Jawi.

3.3 Mengetahui tahap penguasaan murid-murid tingkatan satu menulis huruf-

huruf Jawi.6

3.4 Mengetahui punca-punca murid-murid tingkatan satu tidak tahu menulis

tulisan Jawi.

3.5 Mengetahui bentuk huruf Jawi yang tidak dapat dikuasai oleh murid .

3.6 Mengetahui halangan- halangan pelajar tingkatan satu tidak berminat

dalam penulisan Jawi.

2.2 Kepentingan Kajian

Hasil dapatan daripada kajian ini adalah diharap dapat:

4.1 Membantu pihak sekolah dalam memantapkan pelaksanaan Kelas Intensif

Pemulihan Jawi di masa akan datang

4.2 Membantu pihak guru Pendidikan Islam dan guru j-Qaf menilai kelemahan

yang terdapat pada murid dalam menguasai tulisan jawi.

4.3 Mewujudkan rasa tanggungjawab yang tinggi dan komited terhadap

memartabatkan tulisan jawi dikalangan masyarakat .

4.4 Menarik minat murid tehadap penulisan jawi secara mendalam dan

menobatkan kembali tulisan jawi dalam urusan harian.

4.5 Membiasakan murid dengan pembacaan dan penulisan tulisan jawi .

2.3 Batasan Kajian

Kajian ini dijalankan terhadap pelajar tingkatan satu di Sekolah Menengah Ugama Arab

Bustanul Saadah Morak, Tumpat Kelantan iaitu pada bulan Oktober 2012. Seramai 50

orang pelajar telah dijadikan responden yang terdiri daripada 15 pelajar lelaki dan 35

pelajar perempuan iaitu 100 peratus pelajar Islam. Responden-responden yang dipilih

akan dinilai tahap penguasaan mereka dengan menggunakan borang soal selidik seperti

yang dilampirkan dalam Lampiran 1.

2.4 Latar belakang kajian

Kajian ini di jalankan di Sekolah Menengah Ugama Arab Bustanul Saadah, Morak Tumpat

Kelantan merupakan salah sebuah sekolah agama di bawah seliaan Yayasan Islam Kelantan 7

( YIK ). Sejarah Madrasah Bustanul al-Saadah Kampung Surau Lama, Morak bermula pada 2

Januari 1959 apabila hari pertama sekolah ini dibuka dengan 2 buah kelas serta 40 orang

murid – Kelas Tahdiri dan al-Fasl al-Awwal. Sekolah ini terletak di tepi Jalan Besar Wakaf

Bharu Palekbang yang pada waktu itu masih merupakan jalan kampung, di hadapan rumah

pengasas sekolah Tok Nebeng Pak Cik Daud Hj Ahmad Penghulu Kampung Morak. Dua

orang guru pelopor madrasah ini pada tahun 1959 dan 1960 ialah Ustaz Ramli Awang dan

Abdul Aziz Husin. Pada penghujung dekad 1990 an, atas inisiatif guru besarnya yang baru,

Ustaz Najmuddin Ibrahim, kerajaan negeri mengenal pasti kawasan tanah seluas 8 ekar di

Bendang Ketong bagi didirikan bangunan sekolah yang baru. Bangunan ini yang

dimulakan pada 2 Januari 2002 siap sepenuhnya pada awal 2005. Sekolah baharu ini

mula beroperasi pada 20 Mac 2005. Yang Amat Berhormat Dato’ Tuan Guru Nik

Abdul Aziz bin Nik Mat merasmikan sekolah ini pada hari Isnin 3 Mac 2008. Esoknya, 5

Mac 2008, kira-kira jam 12.30 pagi, mudir Najmuddin meninggal dunia. Pada tahun

2009, Madrasah Bustan al- Saadah, Morak merayakan hari ulang tahunnya yang ke 50

iaitu Jubli Emas diterajui oleh Mudir Ust Wan Fakhrulrazi bin Wan Mahmood. Sekolah

Menengah Arab Bustanul Saadah Morak yang ditubuhkan pada tahun 1959 juga perlu

mencapai falsafah pendidikan Yayasan Islam Kelantan iaitu :-

“ Pendidikan Islam sebagaimana yang diterangkan pengertiannya di dalam istilah

ta’lim, ta’dib, irsyad dan tadris adalah suatu yang berterusan kearah memperkembangkan

potensi individu muslim sebagai hamba Allah dan khalifahnya di muka bumi secara

menyeluruh dam bersepadu umtuk melahirkan insane yang seimbang dari segi rohani, akhlak,

emosi, akidah dan jasmani berdasarkan kepada ajaran Islam. Usaha ini adalah bagi

melahirkan muslim yang beriman, berakhlak mulia, berilmu pengetahuan, beramal soleh dan

layak berkhidmat untuk membangun keluarga, masyarakat, Negara dan ummah. “

2.5 Kumpulan Sasaran

8

“Penulisan mendahului bacaan …………Penulis adalah tindakan di mana psikomotor mekanisme amat ketara , sebaliknya dalam pembacaan, kami hanya mencapai sesuatu pekerjaan yang intelektual.”

Semua murid tingkatan satu. Namun kajian ini akan memfokuskan kepada 50 orang

pelajar tingkatan satu merangkumi pelajar lelaki dan perempuan yang terpilih sahaja.

2.6 Strategi Pelaksanaan

6.3.1 Aktiviti ini hendaklah dilaksanakan dalam bentuk latih tubi di luar waktu

pengajaran dan pembelajaran sama ada di dalam atau di luar kawasan

sekolah.

6.3.2 Aktiviti latih tubi penulisan jawi ditekankan dalam Kelas Intensif

Pemulihan Jawi di sekolah.

6.3.3 Setiap Kelas Intensif mengandungi enam modul dengan jumlah masa

selama sepuluh jam.

6.3.4 Bilangan bagi setiap kumpulan dalam LDK adalah berdasarkan kesesuaian

sesebuah sekolah.

6.3.5 Semua murid perlu disediakan Rekod Kemahiran yang dijadikan sebagai

laporan prestasi individu.

2.7 Tinjauan Literatur

Kajian ini adalah mengenai kebolehan pelajar tingkatan satu dalam menguasai tulisan

Jawi. Oleh sebab itu, dalam bab ini, pengkaji akan membincangkan mengenai beberapa

perkara yang berkaitan seperti berikut :

a) Teori-teori mengenai tulisan .

b) Kajian terdahulu yang berkaitan dengan tulisan Jawi sama ada di dalam dan di luar

negara.

Justeru itu, bab ini akan meninjau literatur yang berkaitan dengan kajian. Ia akan

memberikan maklumat mengenai bidang-bidang yang bersesuaian dengan kajian ini.

2.7.1 Teori-teori

Pendidikan Jawi juga bermulanya dengan beberapa kemahiran yang perlu

dititikberatkan. Antaranya ialah kemahiran mengingat ( menghafaz ), membaca dan

menulis. Ia amat berkait rapat di antara satu sama lain untuk mencapai satu objketif utama

yang berkaitan dengan kajian.

Daripada The Discovery of the child, Dr. Montessori mendapati bahawa ,

9

Biarlah kanak-kanak itu meraih faedah dalam tempoh masa yang lama melalui aktiviti-

aktiviti psikomotor ini sebelum bergerak kepada sesuatu pembacaan yang amat abstrak.

Ingat bahawa masa penulisan yang panjang atau pembinaan perkataan adalah cara

semulajadi untuk seorang kanak-kanak belajar membaca.

Dr. Montessori kerap menekankan bahawa tangan itu adalah guru utama kanak-kanak.

Beliau mengambil satu petikan daripada The Absorbant Mind .

Aristotle adalah orang yang pertama mengenali kemampuan unik ingatan manusia dalam

pepatah masyhurnya :

Bersama-sama dengan pandangan Aristotle, Dr. Montessori menegaskan bahawa

pendidikan di peringkat awal kanak-kanak mestilah berdasarkan prinsip ini :

Begitu juga suatu pandangan dari Hashim Abdullah (1999), “menyatakan kehilangan

atau kelupusan tulisan Jawi bermakna satu lagi daripada sekian banyak ‘warisan pusaka’

bangsa Melayu yang hilang. dan inilah juga yang dikenalpasti kejahilan anak-anak muda

Melayu membaca al-Quran, disebabkan ketidakbolehan mereka membaca Jawi”. Ekoran

daripada itu pelbagai krisis akhlak dan sosial di kalangan remaja kerana konsep Islam yang

tulen tiada lagi dalam diri mereka. Menyedari hakikat itulah maka kini, pelbagai pihak

tampil ke hadapan dengan pelbagai pandangan untuk memartabatkan semula Jawi yang

pernah mentamadunkan bangsa Melayu.

Menurut Zaidi Osman (1999) “ada menyatakan peranan tulisan Jawi dalam

perkembangan kebudayaan dan keilmuan Melayu amat besar. Dapat dikatakan semua

manuskrip Melayu terawal dalam tulisan Jawi. Beribu-ribu manuskrip Melayu yang masih

terpelihara yang mengungkapkan berbagai-bagai bidang ilmu seperti kebudayaan,

kesusasteraan, sejarah, keagamaan , perubatan dan sebagainya memberi gambaran yang

jelas tentang tulisan Jawi dalam memupuk perkembangan keilmuan masyarakat Melayu

zaman silam. Kesenian ini tidak akan pupus sekiranya kanak-kanak iaitu generasi muda

“Tidak ada apa dalam intelektual ini yang tidak dikesan dalam derianya tetapi ia wujud dalam inteleknya dalam kaedah yang berlainan daripada dalam deria.”

“Bantulah perkembangan semula jadi kanak-kanak itu, bahawasanya latihan deria adalah hal yang paling penting dalam pendidikan.”

10

sekarang ini diberi penekanan di dalam mempelajari Jawi dan seterusnya

mempertahankan martabatnya di mata dunia”.

2.7.2 Kajian terdahulu yang berkaitan dengan tulisan Jawi sama ada di dalam dan

luar negara.

Ibnu Taimiyyah (1982) “menegaskan perlunya mempelajari Bahasa Arab (Tulisan

Jawi) sebagai satu mata pelajaran yang tidak ada kaitan dengan kefahaman dalam

bidang Islam”.

Dapatan kajian di atas disokong oleh kajian yang dijalankan oleh Amir Mohd. Rashid (1991)

“yang mendapati tahap penguasaan kemahiran Jawi di kalangan pelajar adalah rendah. Ini

berlaku disebabkan persaingan dengan tulisan rumi yang diajar dan digunakan dalam

banyak mata pelajaran lain di sekolah”. Atas alasan inilah dikatakan pelajar lambat

menguasai kemhairan Jawi.

Alasan ini disokong pula oleh dapatan kajian yang dijalankan oleh Muhamad b. Endut

(1992) yang mendapati ramai pelajar yang lambat menguasai Jawi disebabkan ia hanya

diberi penekanan dalam masa pelajaran Pendidikan Islam sahaja.

Abu Baker As-sidek seorang peserta Majlis Forum Hari Sastera di Kuantan menyatakan “

Kementerian Pendidikan tidak menitikberatkan tulisan Jawi sejak pengenalan kurikulum lama

sekolah rendah dan ini menyebabkan ramai kanak-kanak sekarang tidak dapat membaca

Jawi. Jika usaha tertentu tidak diambil dari sekarang ramai generasi muda tidak akan dapat

membaca dan menulis jawi” .(Berita Minggu, 18 Oktober ,1987)

Pandangan di atas ada kebenarannya, kerana Norlaila Sulaiman (1993) “mendapati dalam

kajiannya bahawa kedudukan pengajaran Jawi yang tidak menentu dalam kurikulum sekolah

telah menimbulkan masalah dan menjadi sebab kelemahan penguasaan kemahiran Jawi di

kalangan pelajar sekolah”

11

Berikut adalah jadual bagi huruf-huruf dalam tulisan Jawi.

Nama

Bentuk huruf

Padanan RumiTungga

l

Awal

kata

Tengah

kata

Akhir

kata

Alif ا     ا a

Ba ب ب ـب ـب b

Ta ت ت ـت ـت t

Sa ث ث ـث ـث s, (th)

Jim ج ج ـج ـج j

Ha ح ح ـح ـح h, (ḥ)

Ca چ چ ـچ ـچ c

Kha خ خ ـخ ـخ kh

Dal د     ـد d

Zal ذ     ـذ z, (dh)

Ra ر     ـر r

Zai ز     ـز z

Sin س س ـس ـس s

Syin ش ش ـش ـش sy

Sad ص ص ـص ـص s, (ṣ)

Dad ض ض ـض ـض d, (ḍ)

Ta ط ط ـط ـط t, (ṭ)

Za ظ ظ ـظ ـظ z, (ẓ)

12

Ain ع ع ـعـ ـعawal: a, i, u; akhir: k,

(‘)

Ghain غ غ ـغـ ـغ gh

Nga ڠ ـڠ ـڠـ ڠـ ng

Fa ف ف ـف ـف f

Pa ڤ ڤ ـڤ ـڤ p

Qaf ق ق ـق ـق k, q, (q)

Kaf ك ك ـك ـك k

Ga ڬ ـڬ ـڬـ ڬـ g

Lam ل ل ـل ـل l

Mim م م ـم ـم m

Nun ن ن ـن ن n

Wau و     ـو w, u, o

Va ۏ     ۏـ v

Ha ه ه ـه ه h

Ya ي ي ـيـ ي y, i, e taling

Ye ى     ـى e pepet hujung

Nya ڽ پـ ـپـ ڽـ ny

hamzah ء     ءawal: gugur; akhir: k,

(’)

ta marbutah ة     ـة t, h, (ṯ)

Catatan:

1. Latar belakang berwarna merah jambu menunjukkan huruf yang unik

dalam tulisan Jawi dan tiada dalam tulisan Arab.

2. Huruf di dalam kurungan ialah padanan untuk transliterasi.

13

2.8 Metodologi

Metodologi kajian menurut Kamus Dewan (1999) adalah satu sistem yang merangkumi

kaedah dan prinsip yang digunakan dalam sesuatu kajian. Maka dalam bahagian ini,

pengkaji akan membincangkan metodologi yang akan digunakan dalam melakukan kajian

ini. Perbincangan akan menyentuh beberapa aspek kajian yang berkaitan iaitu reka bentuk

kajian, sampel kajian, tempat kajian,instrumen kajian, analisis data, pentadbiran

kajian dan kesahan dan kebolehpercayaan alatan yang digunakan dalam melakukan

kajian.

2.9 Reka bentuk kajian.

Metodologi yang digunakan dalam kajian ini ialah kajian kes. Menurut Majid (2000) telah

menyatakan “bahawa kajian kes adalah penyelidikan yang dilakukan secara intensif oleh

penyelidik ke atas satu unit kecil sosial seperti individu, satu keluarga, satu kampung, satu

kelab, satu sekolah atau satu masyarakat.”

Pemerhatian akan dijalankan ke atas semua murid tingkatan satu yang beragama Islam

yang berbeza latar belakang keluarga. Penilaian dilakukan semasa proses pembelajaran di

dalam kelas. Setiap sesi mengambil masa selama 20 – 30 minit.

BAB 3

3.0 PELAKSANAAN TINDAKAN DAN PEMERHATIAN

Data primer merupakan data yang dikumpul daripada kajian yang

dijalankan oleh pengkaji yang bertujuan spesifik bagi menerangkan

masalah kajian (Naresh, 1999). Kebanyakan data primer juga terdiri

daripada sumber-sumber data sekunder tetapi ini bergantung kepada

bila maklumat asal tersebut dikumpul (Lehmann dan Winer, 1996).

14

Pengumpulan data primer dalam kajian ini diperoleh melalui dua kaedah

iaitu kaedah soal selidik dan kaedah temu bual. Pengumpulan data

primer melibatkan beberapa kaedah yang sering digunakan dalam

penyelidikan. Kaedah yang digunakan ialah kaedah pengamatan.

Kaedah ini melibatkan penyelidik tinggal bersama-sama dengan

komuniti yang dikaji bagi satu jangkamasa yang tertentu. Dengan cara

ini, mereka dapat mengamati ciri-ciri komuniti yang dikaitan dengan

lebih tepat dan dekat. Kaedah ini juga dikenali sebagai penyelidikan

perpatisipasif (Rohana Yusof, 2003:126). Pengumpulan data primer juga

boleh didapati dengan menggunakan kaedah soal selidik. Terdapat dua

bentuk kaedah ini, iaitu soal selidik secara langsung dan soal selidik

secara pos. Dalam soal selidik secara langsung, penemuduga akan

bersemuka dengan responden dan menyoal mengikut soalan-soalan

dalam borang soal selidik. Ia lebih mudah, cepat dan menjimatkan masa

dan kos. Kadang-kadang terdapat kesukaran menemuduga responden,

mungkin responden ketiadaan waktu untuk ditemuduga. Bagi

mengatasi masalah ini, penyelidik boleh menggunakan kaedah soal

selidik secara pos (ibid:126). Sumber asli atau dikenali sebagai sumber

pertama adalah bukti atau hasil langsung dari sesuatu kejadian.

Sumber-sumber asli termasuklah kesan-kesan tinggalan atau artifak-

artifak, saksi dan pemerhati. Artifak, saksi dan pemerhati akan menjadi

perantara antara sesuatu peristiwa, perkembangan atau pengalaman

pendidikan yang dikaji dengan penyelidik. Sumber asli akan

menghasilkan maklumat asal tentang sesuatu peristiwa yang dikaji.

Sumber asli yang utama yang utama ialah pemerhati atau saksi

kejadian serta objek sebenar dalam bentuk artifak dan rekod. (Mohd

Majid Konting, 1990:90). Ahmad Mahdzan Ayob (1992:52) menyatakan

terdapat empat jenis pengumpulan data primer yang digunakan oleh

para penyelidik. Empat jenis yang dinyatakan tersebut ialah kaedah

bancian, kaedah tinjauan biasa (tinjauan pemberita), kaedah

pemerhatian “penyertaan” dan kaedah tinjauan sampel kebarangkalian.

Setelah meneliti hasil pendapat dan teori-teori penyelidikan, penyelidik

telah memilih kaedah soal-selidik dan temubual untuk mengumpulkan

15

data primer yang dikehendaki. Rasioanal pemilihan kaedah-kaedah

tersebut secara umum adalah kerana pada pandangan penyelidik

kaedah-kaedah tersebut bersesuaian untuk mendapatkan maklumat

bagi menjawab semua persoalan kajian yang telah ditetapkan. Rasional

pemilihan kaedah-kaedah tersebut secara akan dijelaskan didalam

subtopik seterusnya.

3.1 Soal Selidik

Dalam mana-mana tinjauan sosial, satu soal selidik atau instrumen yang

seragam hendaklah digunakan. Soal selidik yang seragam itu akan

mengandungi satu rentetan soalan yang telah digubal khas untuk

mengumpul data bagi mencapai objektif kajian. Soalan-soalannya diatur

dan dibentuk sebegitu cara supaya dapat membantu responden merasa

selesa, dan boleh mengingat kembali perkara-perkara yang telah

berlaku pada masa lampau (Ahmad Mahdzan Ayob, 1992:67). Soal

selidik adalah alat formal yang digunakan bagi memperolehi maklumat

secara langsung daripada responden mengenai sesuatu perkara yang

dikaji oleh seseorang penyelidik. Ia juga adalah nadi kaji selidik dengan

erti kata ia adalah pengganti daripada penyelidik sebelum seseorang

penyelidik mengemukakan soalan-soalan kepada responden (Rohana

Yusof, 2003:132). Soal selidik mengandungi soalan-soalan yang disusun

secara teratur untuk ditadbirkan ke atas responden oleh penemubual.

Penemubual boleh meminta responden sendiri mengisikan jawapan.

Soal selidik ini adalah satu alat yang penting bagi seseorang pengkaji,

kerana kualiti dan mutu soal selidik akan menentukan nilai penyelidikan

pada keseluruhannya. Jika soalan dalam soal selidik kabur, maka

jawapan yang diperolehi itu tidak akan memberikan pengertian yang

nyata (Syed Arabi Idid, 1992:87). Borang-borang ini mengandungi

soalan-soalan ringkas yang berkaitan serta disediakan pilihan jawapan

kepada responden untuk memudahkan responden menjawab. Jawapan

yang diperoleh daripada pengagihan borang soal selidik merupakan

data utama dalam kajian ini. Penggunaan soal-selidik dapat membantu

16

pengkaji mendapatkan data dengan kadar yang cepat. Ia juga

merupakan alat pengumpulan data yang cekap kerana banyak data

dipungut (Sekaran, 1992). Menurut Samarudin dan Nazri (1993:31), soal

selidik berbentuk satu senarai soalan-soalan yang bertulis. Soalan-

soalan itu disediakan oleh pengkaji sendiri yang difikirkan merangkumi

subjeknya. Soalan-soalan mestilah terang dan senang difahami.

Soal selidik selalu digunakan untuk mengetahui sikap seseorang dengan

menggunakan soalan bebas-jawab (terbuka), senarai semak atau skala

kadar. Soalan bebas-jawab ialah soalan isikan tempat kosong; jawab

senarai semak ialah soalan jenis Thurston di mana subjek hanya

memberikan jawapan dengan menanda salah satu pilihan jawapan; dan

soalan skala kadar menggunakan kaedah Likert di mana responden

memilih jawapan daripada satu kontinum (ekstrem ke ekstrem) (Mohd

Najib Abd Ghaffar, 1999:88).

Tujuan soal selidik ialah untuk mendapatkan maklumat-maklumat yang

tepat dan lengkap.

Untuk mencapai maksud ini ia mesti mempunyai dua ciri utama:

1. Soal selidik mestilah memenuhi objektif penyelidikan. Maklumat-

maklumat yang diperlukan perlu dicatatkan terlebih dahulu dan

soalan-soalan dibentuk ke arah mendapatkan maklumat ini.

2. Soal selidik perlu disediakan dalam satu bentuk yang seragam. Ini

bermakna semua orang dalam sampel akan menjawab soalan-soalan

yang sama (Kamarudin Ngah dan Roslim, 1990:63).

Tujuan soal selidik ialah untuk mendapatkan data daripada responden.

Soal selidik ini juga boleh dianggapkan juga sebagai satu usaha

menyampaikan rangsangan bagi mendapatkan jawapan daripada

responden (Syed Arabi Idid, 1992:87). Dalam membina soal selidik,

beberapa perkara perlu diambil perhatian.

17

Dari ketiga-tiga jenis soal-selidik seperti yang dinyatakan sebelum ini,

penyelidik telah memilih soal-selidik jenis skala kadar untuk

dikemukakan kepada para responden. Pemilihan ini adalah berdasarkan

kesesuaian soal-selidik jenis ini untuk mendapatkan maklumat bagi

menjawab persoalan kajian yang telah ditetapkan. Rasional penyelidik

memilih kaedah soal selidik adalah kerana kaedah merupakan kaedah

yang terbaik untuk mendapatkan banyak data yang diperlukan daripada

jumlah responden yang ramai dalam masa yang singkat. Dengan soalan

yang sama untuk semua responden, penyelidik dapat membuat

perbandingan pandangan antara responden setelah data telah

dianalisis. Tidak dinafikan juga, melalui kaedah ini, data mudah

diproseskan dengan menggunakan komputer. Selain itu, kesahan

keputusan daripata data yang diterima adalah sangat tinggi kerana

soalannya bersifat objektif.

3.2 Temu bual

Selain soal selidik, penyelidik juga memilih kaedah temu bual untuk

mendapatkan maklumat bagi melengkapkan kajian. Temu bual adalah

kaedah bila mana subjek dan penyelidik hadir sama dalam proses

memperolehi maklumat. Maklumat penyelidikan diperolehi secara

langsung oleh penyelidik daripada subjek. Temu bual digunakan bagi

memperolehi maklumat berkenaan fakta, kepercayaan, perasaan,

kehendak dan sebagainya yang diperlukan bagi mencapai sesuatu

objektif penyelidikan. Soalan yang digunakan bagi merangsang

maklumat dibina sebagaimana pembentukan soal selidik dengan

beberapa penyesuaian. Cara persoalan adalah perbezaan yang nyata

antara kaedah temu bual dengan kaedah soal selidik. Temu bual

mengkehendaki kedua-dua pihak, penyelidik dan subjek berinteraksi

secara langsung dan aktif. (Rohana Yusof, 2003:154).

Menurut Abu Hassan Othman (1980:7), temu bual merupakan satu

proses interaksi antara penemu bual dengan respondennya. Tujuannya

adalah uintuk mendapatkan data-data penting bertukar-tukar fikiran

18

pengalaman. Walaubagaimanapun temubual ini boleh dikalsifikasikan

kepada berbagai cara dengan mengikut fungsinya atau mengikut

bilangan individu yang mengambil bahagian dalam temu bual

tersebut.Kaedah ini juga dapat digunakan untuk memperoleh maklumat

yang lebih mendalam memandangkan ia adalah berbeza dengan

perbualan biasa kerana ia merupakan perbualan yang dirancang dengan

teliti terlebih dahulu. Di samping itu banyak maklumat boleh diperoleh

melalui temu bual yang dirancang dengan baik. (Azizah, 1998). Kaedah

ini juga fleksibel di mana seseorang yang ditemubual boleh

menerangkan perkara yang tidak difahami dengan lebih lanjut lagi.

Penemu bual juga boleh membuat pemerhatian terhadap orang yang

ditemu bual dan dengan ini boleh menentukan sesuatu perkara

berdasarkan reaksi yang diberi (Mohamad Najib Abd Ghaffar, 1999:116).

Rasional pemilihan kaedah temu bual ini adalah kerana kaedah ini dapat

menghasilkan maklumat yang lebih tepat daripada maklumat yang

didapati daripada kaedah-kaerdah pengumpulan data yang lain yang

digunakan penyelidik. Kebenaran maklumat yang didapati juga tinggi

kerana penemubual dapat meminta penerangan lanjut sekiranya beliau

merasa ragu-ragu terhadap kebenaran jawapan yang diberi. Selepas

maklumat atau data dikumpul, dicanai dan dipilih mengikut kesesuaian

permasalahan penyelidikan, tibalah masanya penyelidik melakukan

aktiviti penganalisisan data tersebut. Dalam perkara ini, terdapat empat

aktiviti penganalisisan data iaitu pemprosesan data, membuat

kenyataan berdasarkan data yang diproses, mengatkan atau

membandingkan dapatan kajian dengan hasil lain dan membuat

kesimpulan atau implikasi berdasarkan peringkat 1 dan 2 (Sulaiman

Masri, 2003:66).

3.2 Sampel dan persampelan

19

Temu bual yang diberikan untuk memperolehi tahap penguasaan Jawi di kalangan murid

tingkatan satu. Responden ini terdiri daripada 50 orang pelajar Sekolah Menengah Arab

Bustanul Saadah Morak, Tumpat Kelantan. Jadual 1 berikut menunjukkan latarbelakang

responden.

Jadual 1: Latarbelakang Responden Mengikut Jantina dan kelas

Pembolehubah Kekerapan Pembolehubah Kekerapan

Jantina

Lelaki

Perempuan

15 (30%)

35 (70%)

Kelas

Tingkatan Satu 50 (100%)

Jumlah 50 (100%) Jumlah 50 (100%)

Bagi mendapatkan maklumat kajian, pengkaji telah memilih sebuah sekolah di daerah

Tumpat iaitu Sekolah Menengah Arab Bustanul Saadah Morak. Pengkaji memilih sekolah

tersebut kerana sekolah tersebut merupakan tempat pengkaji sedang bertugas dan

memudahkan untuk menjalankan kajian .

BAB 4

4.0 INSTRUMEN KAJIAN

Soal selidik diedarkan kepada 50 orang pelajar yang mewakili

responden daripada 50 orang pelajar Tingkatan Satu Sekolah Menengah

Arab Bustanul Saadah Morak. Borang soal selidik dalam kajian ini telah

dibangunkan berdasarkan kepada objektif kajian supaya maklumat yang

diperoleh akan lebih spesifik dan tepat. Di samping itu juga,penyelidik

turut menjadikan kajian-kajian lepas sebagai panduan untuk membina

soalan-soalan tersebut. Borang soal selidik ini melibatkan tiga bahagian

yang utama iaitu bahagian A, B dan C.

(i) Bahagian A

20

Dalam bahagian A, penyelidik mengemukakan soalan-soalan yang

melibatkan latar belakang pelajar dari segi jantina, tingkatan,

pendidikan individu, kecenderungan mempelajari tulisan jawi, mula

mempelajari jawi, masa mengulangkaji Jawi, keputusan peperiksaan

Jawi ( Pendidikan Islam ), saudara mara yang pernah mempelajari Jawi,

tujuan mempelajari Tulisan Jawi, kesukaran menulis Jawi serta halangan

dalam penulisan Jawi.

(ii) Bahagian B dan C

Skala Likert telah digunakan bagi soalan-soalan dari bahagian B dan

bahagian C. Dalam skala Likert, responden dikehendaki menandakan

jawapan mereka tentang sesuatu kenyataan berdasarkan satu skala

dari satu ekstrem kepada ekstrem yang lain, contohnya daripada

‘sangat setuju’ kepada ‘sangat tidak setuju’ (Mohamad Najib, 1999:88).

Contoh Skala Likert adalah seperti yang diberikan di bawah:

PILIHAN SKALA LIMA MATA LIKERT

Sangat Tidak Setuju 2

Tidak Setuju 3

Kurang Setuju 5

Setuju 15

Sangat Setuju 25

Jadual 2: Skala Lima Mata Likert

Berasaskan maklumat yang terhasil daripada penganalisisan tersebut,

penyelidik akan menggunakan maklumat tersebut sebagai bukti

membuat sesuatu keputusan. (Rohana Yusof, 2003:183). Penganalisisan

data yang diperoleh daripada soal selidik dan temu bual adalah dengan

menggunakan kaedah analisis statistik mudah. Terdapat dua bentuk

kaedah analisis iaitu:

4.1 Kaedah Kualitatif

21

Data yang dianalisis dalam kaedah kualitatif adalah perkataan, gambar

atau artifak dan bukannya nilai angka. Data kaedah kualitatif terdiri

daripada nota catatan lapangan, transkrip temu bual, gambar, artifak,

pita rakaman audio/video, memo, dokumen bertulis rasmi atau tidak

rasmi atau sebagainya. Data-data ini lebih banyak dianalisis secara

deskriptif. Penyelidik tidak menukarkan data-data tersebut dalam

bentuk angka seperti pendekatan kajian kuantitatif. Penyelidik cuba

menghurai, memahami dan menjelaskan maksud tersurat dan tersirat

daripada data-data tersebut supaya menjadi sesuatu yang bermakna

(Rohana Yusof, 2003:147).

4.2 Kaedah Kuantitatif

Apabila menggunakan pendekatan bersifat kuantitatif, penyelidik kerap

mengumpul data daripada sejumlah besar individu, membuatkannya

begitu rumit tetapi tidak mustahil menilai data kerana keluasannya.

Dalam pendekatan kuantitatif, tinjauan dilakukan ke atas sejumlah

besar individu atau menggunakan jadual temu bual berstruktur yang

mana soalan adalah berbentuk soalan tertutup digunakan. Sebagai

tambahan kepada teknik pengumpulan data yang standard dalam

tinjauan dan temubual, berbagai-bagai teknik krestif direka bagi

penyelidikan bersifat kuantitatif ini

(Rohana Yusof, 2003:151). Analisis kuantitatif terdiri daripada

persembahan nombor dan manipulasi pemerhatian bagi tujuan

penerangan dan perbincangan fenomena tersebut (Babbie, 1995).

Kaedah ini digunakan dalam menganalisis hasil daripada borang soal

selidik telah disediakan oleh penyelidik yang diedarkan kepada 50 orang

responden daripada Sekolah Menengah Arab Bustanul Saadah Morak

yang telah dipilih. Penyelidik telah menyampaikan borang soal selidik itu

sendiri serta berjumpa sendiri dengan responden. Bermakna penyelidik

tidak menggunakan teknik soal-selidik secara pos. Borang soal selidik

yang telah lengkap diisi oleh responden telah dipungut oleh penyelidik

pada waktu itu juga. Penyelidik hanya membuat data secara manual

22

sahaja bagi tujuan menganalisis data. Data dan maklumat yang

dianalisis dalam kaedah kuantitatif ini diperoleh daripada soal selidik

yang merupakan data primer. Hasil analisis kemudiannya disusun dan

dibentuk dalam bentuk jadual supaya lebih mudah difahami.

Tujuan penyelidik mengumpul data ialah untuk :

1. Memerihalkan sesuatu populasi dengan menggunakan statistik

sampel, seperti purata, sisihan piawai, atau membandingkan

beberapa populasi dari segi ciri-ciri penting populasi itu.

2. Mengelaskan atau mengelompokkan responden mengikut ciri-ciri

tertentu dengan membuat taburan ulangan atau memaparkan

secara jadual; - dengan tujuan supaya dapat diketahui berapa ramai

responden yang mempunyai ciri-ciri tertentu.

3. Menguji sama ada ciri-ciri tertentu responden berkait dengan ciri-

ciri tertentu yang lain, misalnya menguji tahap kecenderungan

pelajar dalam penulisan Jawi atau penulisan Rumi.

4. Mengukur hubungan di antara satu angkubah sandar dengan

beberapa angkubah bebas.

5. Menguji keeretian keputusan yang diperoleh.

Kesimpulannya. pengumpulan data dalam kajian ini akan dilakukan dengan dua alat kajian

iaitu seperti berikut :

a) Borang soal selidik

i. Bahagian A : Maklumat responden

ii. Bahagian B : Sikap responden

iii. Bahagian C : Faktor-faktor mempengaruhi sikap

responden

b) Temubual untuk guru

i. Bahagian A : maklumat guru

ii. Bahagian B : Pengajaran dan pembelajaran

23

Data atau maklumat yang diperoleh daripada bahagian A dianalisis

untuk mengetahui latar belakang sampel kajian. Nilai kekerapan dan

peratusan digunakan bagi memperolehi maklumat yang berkaitan.

Manakala bagi data mentah bahagian B dan C pula dianalisis untuk

mengetahui hasil pandangan responden terhadap setiap item yang

diberikan untuk menjawab segala persoalan kajian. Analisis

bahagian B dan C ini dibentangkan dalam bentuk peratusan sahaja

bagi lima jenis respons seperti berikut:

Jadual 3 Skala Pengukuran Tahap Penguasaan

SKALA BILANGAN %

Sangat Tidak Setuju 2 4%

Tidak Setuju 3 6%

Kurang Setuju 5 10%

Setuju 15 30%

Sangat Setuju 25 50%

BAB 5

5.0 JANGKA MASA KAJIAN

Pengkaji hanya mengambil masa dalam tempoh 1 bulan setengah

sahaja untuk menyiapkan kajian ini iaitu bermula pertengahan bulan

Oktober sehingga penghujung bulan November 2012. Pelaksanaan

kajian dilakukan seperti dalam jadual di bawah.

Jadual 4 Jangka Masa Kajian

24

NO AKTIVITI KAJIAN BULAN

10 11

1 Kajian literature dan kajian sebelumnya

2 Pengumpulan Data

3 Pengedaran borang soal selidik dan

temuramah

4 Analisa Data

5 Penulisan dan penyiapan laporan

5.1 TATACARA KAJIAN

Data untuk kajian akan dikumpulkan melalui tatacara yang telah

dirancang terlebih dahulu. Penyelidik akan mendapatkan kebenaran

untuk menjalankan kajian ini daripada Pengetua Sekolah Menengah

Arab Bustanul Saadah Morak. Apabila kebenaran diberikan, penyelidik

akan meminta keizinan bagi mengedarkan soalan soal selidik. Borang-

borang diagihkan kepada semua responden dan dipungut kembali untuk

dianalisis oleh penyelidik dan mendapat data serta dapatannya. Semua

dapatan akan dibincangkan dan dibuat satu rumusan mengenai tajuk

kajian. Setelah selesai, proses penyediaan laporan dilakukan oleh

penyelidik bagi membuat laporan terakhir mengenai tajuk kajian ini.

Carta tatacara kajian ini dilaksanakan dapat dilihat dalam jadual berikut:

Kebenaran

Kelulusan

Pengetua Sekolah Berkenaan

Pengedaran Soal Selidik

Penganalisisan Data

Rumusan dan Laporan Akhir

Rajah 1 Tatacara Kajian

BAB 6

25

6.0 PENGANALISISAN DATA

Penganalisisan data dibuat dalam dua bahagian iaitu bahagian A merangkumi latar belakang

respoden dan bahagian B dan C melibatkan item persoalan berkaitan diri sendiri, ibu bapa dan

persekitaran sekolah. Dalam penganalisisan data ini, pengkaji hanya mendetailkan data di

bahagian A sahaja manakala untuk bahagian B dan C, pengkaji hanya merumuskan sahaja

hasil responden dalam menjawab soalan soal selidik yang dikemukakan.

6.1 BAHAGIAN A (LATAR BELAKANG RESPONDEN)

Pada bahagian ini, penyelidik akan menghuraikan dan membincangkan

beberapa perkara yang berkaitan dengan latar belakang responden. Ini

termasuklah perkara-perkara yang telah dinyatakan pada perkara 12 tadi.

Penganalisisan data pada bahagian ini adalah bertujuan untuk

mendapatkan gambaran umum mengenai latar belakang responden.

Jumlah keseluruhan responden ialah sebanyak 50 orang pelajar.

Perbincangan pada bahagian ini akan dijelaskan mengikut kategori item

yang telah ditetapkan sebagaimana yang dipaparkan dalam jadual-jadual

di bawah.

6.1.1 Jantina

Jadual 5 Taburan Respoden Mengikut Jantina

Pembolehubah Kekerapan Pembolehubah Kekerapan

Jantina

Lelaki

Perempuan

15 (30%)

35 (70%)

Kelas

Tingkatan Satu 50 (100%)

Jumlah 50 (100%) Jumlah 50 (100%)

Jadual 5 menunjukkan taburan responden kajian berdasarkan jantina.

Secara keseluruhannya, sebanyak 50 responden telah terpilih untuk

menjawab soal selidik yang dikemukakan. Jadual menunjukkan responden

terdiri daripada pelajar lelaki dan juga perempuan. Sebanyak 15 orang

pelajar lelaki atau meliputi sebanyak 30% terlibat dalam menjayakan

26

penyelidikan ini. Manakala pelajar perempuan yang terlibat terdiri

daripada 35 orang atau 70%. Ini menunjukkan responden perempuan lebih

ramai terlibat berbanding responden lelaki dalam penyelidikan ini. Proses

pemilihan jumlah status jantina adalah untuk memudahkan proses

terhadap data yang diperoleh. Selain itu juga, ia bertujuan untuk

mempelbagaikan responden kerana pemikiran dan pemahaman antara

lelaki dan perempuan seringkali berbeza.

6.1.2 Minat Mempelajari Jawi

Jadual 6 Taburan responden menurut minat mempelajari Jawi

ITEM PERKARA KEKERAPAN %

3

Minat

mempelajari

tulisan jawi

Minat 35 70%

Kurang minat 10 20%

Tidak minat 5 10%

JUMLAH 50 100%

Jadual 6 di atas menunjukkan tahap minat responden terhadap tulisan

jawi. Apa yang dapat dilihat di sini ialah daripada 50 orang pelajar yang

menjadi responden, 35 orang iaitu 70% daripada keseluruhan responden

menyatakan dengan yakin bahawa mereka sememangnya berminat untuk

menguasai Jawi. Sebanyak 10 orang responden atau 20% daripada

keseluruhan responden pula menyatakan bahawa mereka kurang

berminat dengan penulisan Jawi. Manakala hanya 5 orang responden iaitu

meliputi 10% responden sememangnya tidak meminati Jawi. Hasil yang

didapati bahawa sebahagian besar daripada responden sememangnya

berminat terhadap penulisan Jawi.

6.1.3 Mula Mempelajari Jawi

27

Jadual 7 Taburan responden menurut peringkat pendidikan mula

mempelajari Jawi

ITEM PERKARA KEKERAPAN %

4

Mula

Mempelajari

Jawi

Pra Sekolah 29 58%

Sekolah Rendah 20 40%

Sekolah Menengah 1 2%

JUMLAH 50 100%

Jadual 7 di atas menunjukkan peringkat pendidikan di mana responden

mula mempelajari Jawi. Apa yang dapat dilihat di sini ialah daripada 50

orang pelajar yang menjadi responden, 29 orang iaitu 58% daripada

keseluruhan responden mula mempelajari Jawi di peringkat tadika atau

pra-sekolah lagi. Sebanyak 20 orang responden atau 40% daripada

keseluruhan responden pula mempelajari Jawi bermula di peringkat

sekolah rendah. Manakala seorang sahaja meliputi 2% responden

mempelajari Jawi bermula di sekolah menengah. Hasil yang didapati

bahawa, majoriti daripada responden telah mempelajari atau menulis Jawi

sejak di peringkat Pra Sekolah.

6.1.4 Masa Mengulangkaji Jawi Seminggu

Jadual 8 Taburan responden mengikut masa mengulangkaji Jawi seminggu

ITEM PERKARA KEKERAPAN %

Kurang 1 jam 35 70%

28

5 Masa Mengulangkaji

Jawi Seminggu

1 hingga 2 jam 12 24%

2 hingga 3 jam 3 6%

Lebih 3 jam 0 0%

JUMLAH 50 100%

Pada Jadual 8 menunjukkan taburan responden berdasarkan masa yang

diperuntukkan oleh responden untuk mengulangkaji subjek Jawi dalam

seminggu. Jadual di atas jelas menyatakan kepada kita bahawa mereka

yang memperuntukkan masa yang kurang daripada satu jam

menunjukkan jumlah yang paling ramai iaitu 35 pelajar atau merangkumi

70%. Sementara itu, tiada responden yang memperuntukkan masa lebih

daripada tiga jam. Manakala selebihnya adalah mereka yang

memperuntukkan 1 hingga 2 jam iaitu sebanyak 12 orang yang meliputi

24% daripada keseluruhan responden. Terdapat 3 responden sahaja yang

memperuntukkan 2 hingga 3 jam seminggu iaitu sebanyak 6% daripada

keseluruhan responden. Hasil yang didapati sejumlah besar responden

memperuntukkan masa yang sangat sedikit untuk mengulangkaji subjek

Jawi. Hasil daripada item ini bersangkutan dengan item ke-3 sebelum ini

iaitu berkaitan dengan minat responden terhadap Jawi. Kemungkinan

responden lebih menumpukan masa mereka kepada subjek lain.

6.1.5 Keputusan peperiksaan Jawi ( Pendidikan Islam ) akhir tahun.

Jadual 9 Taburan responden mengikut keputusan peperiksaan Jawi

( Pendidikan Islam) akhir tahun.

29

ITEM PERKARA KEKERAPAN %

3

Keputusan

peperiksaan Jawi

(Pendidikan Islam)

akhir tahun.

A-B 23 46%

C-D 22 44%

E 5 10%

JUMLAH 50 100%

Jadual 9 menunjukkan taburan responden mengikut keputusan yang

mereka perolehi daripada peperiksaan akhir tahun. Keputusan

dibahagikan kepada tiga kategori iaitu pelajar yang memperolehi gred A

dan B, gred C dan D dan gred E. Didapati terdapat keseimbangan diantara

bilangan responden yang mendapat keputusan yang cemerlang dan

responden yang mendapat keputusan sederhana. Responden yang

memperolehi gred A dan B sebanyak 23 orang iaitu sebanyak 46%

daripada keseluruhan responden. Diikuti pula oleh responden

memperolehi gred C dab D iaitu sebanyak 22 orang responden iaitu 44%

daripada keseluruhan responden.. Manakala terdapat 5 orang responden

sahaja yang memperolehi gred E iaitu 10% daripada semua responden.

Dapat dibuat satu kesimpulan bahawa responden dapat menguasai Jawi

dengan baik. Hal ini kerana sebahagian besar responden lulus dalam

peperiksaan akhir tahun.

6.1.6 Saudara yang pernah mempelajari Jawi

30

Jadual 10 Taburan responden mengikut kedapatan saudara mara responden

yang mempelajari Jawi.

ITEM PERKARA KEKERAPAN %

7

Saudara yang

pernah mempelajari

Jawi

Ada 40 80%

Tiada 10 20%

JUMLAH 50 100%

Jadual 10 pula menunjukkan berkenaan taburan responden yang mana

saudaranya pernah mempelajari Jawi. Didapati majoriti responden

mempunyai saudara mara yang mempelajari Jawi. Perkara ini dibuktikan

apabila sebanyak 40 responden mempunyai saudara yang mempelajari

Jawi iaitu meliputi 80% daripada kelseluruhan responden. Manakala

selebihnya iaitu sebanyak 20% responden tidak mempunyai saudara yang

mempelajari Jawi iaitu sebanyak 10 orang responden.

6.1.7 Tujuan Mempelajari tulisan Jawi

Jadual 11 Taburan responden mengikut tujuan mempelajari

Jawi.

ITEM PERKARA KEKERAPAN %

8

Tujuan

mempelajari Jawi.

Menguasai

penulisan

27 54%

Untuk membaca

bahan bacaan

18 36%

Menjadi pakar dalam tulisan Jawi

3 6%

Sekadar mata pelajaran tambahan

2 4%

JUMLAH 50 100%

31

Jadual 11 menunjukkan taburan responden mengikut tujuan mempelajari

Jawi. Majoriti responden menunjukkan lebih cenderung menguasai Tulisan

Jawi iaitu sebanyak 27 orang responden dengan 54% daripada

keseluruhan responden. Responden yang mempelajari Jawi untuk

membaca bahan bacaan seramai 18 orang iaitu 36% daripada keseluruhan

responden. Sebanyak 3 responden mempelajari Jawi ini untuk menjadi

pakar iaitu sebanyak 6% daripada keseluruhan responden. Terdapat 4%

responden yang mempelajari Jawi hanya sebagai mata pelajaran

tambahan, manakala yang memilih lain-lain tujuan tiada respon daripada

responden. Kesimpulan yang boleh dibuat bahawa majoriti responden

memahami tujuan mereka mempelajari Jawi dengan baik iaitu untuk

menguasai Jawi.

Kesimpulan yang boleh dibuat daripada soal selidik di bahagian A ialah

majoriti responden memberi jawapan positif dalam penulisan dan

penguasaan Jawi bagi pelajar tingkatan satu Sekolah Menengah Arab

Bustanul Saadah Morak.

6.2 BAHAGIAN B dan C ( ANALISIS ITEM )

Pada bahagian B dan C ini mengandungi soalan-soalan yang berkaitan

dengan sikap responden dan faktor-faktor yang mempengaruhi sikap

responden dalam penguasaan Jawi atau penulisan Jawi serta respon

daripada temubual pengkaji dengan guru-guru berkenaan proses

pengajaran dan pembelajaran Jawi di Sekolah Menengah Arab Bustanul

Saadah Morak. Namun untuk bahagian B dan C ini pengkaji tidak akan

menghuraikan secara detail hasil soal selidik dan temuramah yang telah

dijalankan sebagaimana pengkaji telah maklumi di bahagian 15. Secara

keseluruhannya, sebanyak 20 item soalan telah dibina dan ia dibina

berasaskan kepada dua persoalan kajian yang telah dihuraikan sebelum

ini ( sila rujuk borang soal selidik di lampiran ). Kesemua item soalan yang

dibentuk juga menggunakan format skala Likert bagi memudahkan proses

penyelidikan yang dijalankan. Format tersebut bertujuan untuk memberi

32

kemudahan kepada responden untuk membuat pilihan jawapan secara

tepat dan fleksibel ( sila rujuk jadual 3 ). Skala Likert tersebut terdiri

daripada lima kategori skor iaitu 1 = (Sangat Tidak Setuju), 2 = (Tidak Setuju), 3 =

(Kurang Setuju), 4 = (Setuju) dan 5 = (Sangat Setuju). Selaras dengan itu,

penyelidik telah membahagikan proses penganalisisan data pada

bahagian ini kepada dua bahagian yang berbeza iaitu:

i) Analisis Mengikut Setiap Item

ii) Analisis Secara Keseluruhan Berdasarkan Objektif Kajian

6.2.1 Analisis Mengikut Setiap Item

Proses penganalisisan data pada bahagian ini dilaksanakan untuk

mendapatkan hasil kajian secara lebih terperinci berdasarkan setiap satu

item soalan yang dikemukakan. Penganalisisan data ini akan dibuat

dengan merujuk kepada skor kekerapan dan peratus sahaja. Bagi

memudahkan proses analisis dijalankan, item-item soalan yang

dibangunkan telah dibahagikan kepada 2 bahagian iaitu berkenaan

dengan sikap responden dan faktor-faktor berkaitan dengan sikap

responden serta temubual dengan guru berkaitan proses pengajaran dan

pembelajaran Jawi.

6.2.2 Analisis Secara Keseluruhan Berdasarkan Objektif Kajian

Mengetahui tahap penguasaan pelajar tingkatan satu mengenal huruf-huruf Jawi.

Secara keseluruhan, semasa ujian dijalankan hasil kajian menunjukkan 42% murid tidak

mengenal huruf dan 58 % murid mengenal huruf seperti yang terdapat dalam rajah 1.

Rajah 1 : Tahap penguasaan pelajar tingkatan satu mengenal huruf-huruf Jawi.

33

Tidak Mengenal huruf Mengenal Huruf

0

20

40

60 42

58

Ujian Mengenal huruf

Semasa ujian dijalankan hasil kajian menunjukkan 100% daripada 50 orang murid sudah

mengenal huruf pertama dan ketiga Jawi iaitu Huruf . ت dan ا mudah diingati kerana ا

huruf ا ini lebih menyerupai angka 1 dan huruf kecil L iaitu l. Manakala huruf , ث, ب

ن, , ح د dan ي sebanyak 90% dan huruf ه sebanyak 60% sahaja murid menguasainya.

Diikuti pula huruf yang menunjukkan peratusan sebanyak 50%. Hasil kajian و dan س

juga menunjukkan 40% bagi huruf , , ل, ف ص sememangnya boleh dikuasai ء dan ذ

dengan baik juga. Bagi mengenal huruf ر dan م pula, hanya 30% sahaja murid daripada

50 orang yang menguasainya dan diikuti pula huruf ع sebanyak 16% sahaja. Bagi 6 huruf

yang berikutnya iaitu huruf , , , ظ, ط ز خ hanya 7 daripada 50 orang sahaja yang ك dan ,ج

menguasainya sebanyak 14%. Manakala bagi huruf yang berikut pula iaitu , ك, , ڤ ح, ج

, , م, ق ض menunjukkan tahap penguasaaan yang amat rendah sebanyak 6% ى dan ,ش

sehingga 3% sahaja yang menguasainya. Hanya seorang sahaja yang mengenali huruf ن

sebanyak 2% sahaja.( Rujuk lampiran 2 )

6.2.3 Mengetahui tahap penguasaan pelajar tingkatan satu menulis huruf-huruf Jawi.

Secara keseluruhan, hasil kajian menunjukkan 66% murid tidak tahu dan tidak boleh

menulis huruf Jawi dengan betul dan hanya 34% sahaja murid boleh menulis huruf Jawi.

Ini menunjukkan bahawa tahap penguasaan menulis tulisan Jawi di kalangan pelajar

tingkatan satu amat rendah. Ini terdapat dalam rajah 2 di bawah.

34

Tidak Boleh Menulis Boleh Menulis0

10

20

30

40

50

60

70

66

34

Ujian

Rajah 2 : Tahap penguasaan murid Tingkatan Satu menulis huruf-huruf Jawi

Semasa ujian dijalankan menunjukkan keputusan berdasarkan jadual 13 (rujuk lampiran),

semua murid berada pada tahap kebolehan 100% menulis 6 huruf pertama Jawi iaitu

huruf , ج, , , ث ت ب Bagi huruf .ح dan ,ا pula masing-masing memberi خ dan د

keputusan yang baik juga iaitu sebanyak 80% dan 76%. Manakala bagi huruf س hanya

70% daripada 35 orang murid yang menguasainya. Begitu juga bagi huruf ذ dan ص

hanya 64% sahaja dapat dikuasai sepenuhnya dan bagi huruf ر pula hanya 60% sahaja

dapat dikuasai oleh pelajar Tingkatan Satu.

Hasil daripada kajian dan tinjauan melalui latihan menulis ke atas 50 responden didapati

46% hingga 6% sahaja murid tidak dapat menulis huruf jawi dengan betul dan baik bagi

huruf, , , , , , , , , ن, م ك ف ظ ط ض ش ز , Manakala bagi huruf yang berikutnya .ن dan ,چ ع, ع

, , , , , , , , ي, ء ه و و ل ك ق ف ,غ dan ى menunjukkan 0% daripada 50 orang yang langsung

tidak boleh menulis huruf tersebut. Dari analisis ini, pengkaji dapat membuat andaian

bahawa murid-murid tidak dapat menulis huruf-huruf yang berkenaan adalah disebabkan

kurang penekanan dari guru dan ibu bapa di rumah. Sekadar mendengar murid boleh

menghafal dan menyebut urutan huruf-huruf hijaiyah secara lagu atau nasyid sudah

memadai dengan kebolehan mereka tanpa ditekankan lagi pada proses menulis dengan

baik dan betul.

6.2.4 Mengetahui tahap penguasaan pelajar Tingkatan Satu membaca huruf-huruf

Jawi.

35

Secara keseluruhan, semasa ujian dijalankan hasil kajian menunjukkan 48.4% murid tidak

boleh membaca huruf Jawi secara urutan dan hanya 51.6% sahaja murid boleh membaca

huruf Jawi dengan lancar. Ini terdapat dalam rajah 3 di bawah.

Tidak Boleh Membaca Huruf Boleh Membaca Huruf46

47

48

49

50

51

52

48.4

51.6

Ujian

Rajah 3 : Tahap penguasaan murid-murid Tahun tiga membaca huruf-huruf Jawi

Semasa ujian dijalankan, hasil kajian menunjukkan tahap penguasaan membaca huruf

Jawi pada tahap sederhana sahaja. Ini dapat dibuktikan dengan pencapaian 2 huruf

pertama Jawi sahaja yang dapat dibaca secara urutan sebanyak 100%.Huruf ini amat

sinonim dengan murid-murid yang biasa terdedah dengan 2 huruf pertama dalam al-

Quran.

Hasil kajian juga mendapati hampir separuh daripada huruf tidak boleh dibaca secara

urutan dengan baik dan betul sebanyak 47.2% sahaja. Fenomena ini tidak boleh dibiarkan

begitu sahaja tanpa ada usaha untuk memberi penekanan yang mendalam bermula dari

peringkat awal ini lagi. Ini bermakna huruf-huruf berkenaan sememangnya sudah di ajar

dan dapatan dari buku-buku latihan murid didapati sudah banyak latihan menyambung

huruf-huruf Jawi untuk membina suku kata terbuka dan menulis ayat-ayat mudah.

6.2.5 Punca-punca yang mempengaruhi Pelajar Tingkatan Satu tidak dapat menulis

huruf-huruf Jawi.

Hasil kajian yang dijalankan membuktikan bahawa pelajar yang lemah menulis Jawi

adalah berpunca daripada individu itu sendiri, ini kerana mereka berasa malas untuk

belajar, tidak mempunyai masa untuk mengulangkaji, kurang berminat dengan tulisan

36

jawi, lebih cenderung menulis rumi berbanding menulis Jawi, belajar kerana terpaksa,

selain itu mereka juga tidak memberi penumpuan dalam proses pembelajaran.

8.2.6 Bentuk-bentuk huruf Jawi yang tidak dapat dikuasai

Rata-rata huruf Jawi tidak dikuasai dengan sepenuhnya berbanding dengan huruf hijaiyah

yang terdapat di dalam al-quran. Huruf-huruf tersebut adalah seperti yang berikut : , ع, چ

, , ى, و ك iaitu sebanyak 19.4% daripada 36 huruf-huruf Jawi. Ini membuktikan ن dan ,ف

huruf –huruf tersebut jarang digunakan dalam kehidupan seharian dan menyebabkan ianya

sukar dikuasai dengan sepenuhnya.

Kesimpulannya ketiga-tiga bahagian dalam soal selidik yang telah dibina

telah mendapat respon yang positif di kalangan responden yang

menghasilkan natijah yang baik dalam menjawab persoalan kajian.

Peratusan ketiga-tiga bahagian tersebut berada di paras setuju. Justeru,

penguasaan para pelajar Tingkatan Satu Sekolah Menengah Arab Bustanul

Saadah Morak boleh dikatakan berada pada tahap yang baik.

BAB 7

7.0 RUMUSAN DAN CADANGAN

7.1 RUMUSAN

Berdasarkan kepada kajian yang telah dijalankan ini, kajian dapat

merumuskan beberapa dapatan. Dapatan-dapatan tersebut ialah:

1. Majoriti para pelajar mempunyai minat untuk mempelajari Tulisan

Jawi atau menguasainya.

2. Pelajar mempunyai kesedaran yang tinggi terhadap penulisan Jawi

selain penulisan Rumi.

37

3. Pelajar didapati tidak dapat memahami semua pengajaran yang

telah diberikan oleh guru terhadap kaedah-kaedah penulisan Jawi

secara sistematik.

4. Pelajar merasakan masa yang diperuntukkan untuk penerapan

tulisan Jawi dalam subjek Pendidikan Islam dalah sangat terhad dan

mereka merasakan masa yang diberikan tersebut tidak memadai

atau tidak mencukupi.

5. Tahap penguasaan tulisan Jawi masih di tahap penguasaan yang lemah

memandangkan masih terdapat pelajar yang tidak memberi sepenuhnya perhatian

terhadap penulisan Jawi ketika proses pengajaran dan pembelajaran.

7.2 CADANGAN

Berdasarkan kepada hasil analisis terhadap data yang diperoleh,

perbincangan dan rumusan yang telah dilakukan sebelum ini, maka pada

bahagian ini penyelidik ingin mengemukakan beberapa cadangan

terhadap kajian ini. Cadangan-cadangan ini merupakan sebagai langkah

untuk mempertingkat serta memperbaiki penguasaan para pelajar

terhadap penguasaan tulisan Jawi. Antara pihak yang terbabit untuk

cadangan ini ialah Kementerian Pelajaran Malaysia, Yayasan Islam

Kelantan, pentadbiran sekolah dan tenaga pendidik.

7.2.1 Kementerian Pelajaran Malaysia dan Yayasan Islam Kelantan

Pihak pengurusan kurikulum dicadangkan agar mengasingkan Subjek Jawi

daripada subjek Pendidikan Islam lantaran terlalu banyak kaedah-kaedah

yang perlu dipelajari dalam penulisan dan pembacaan Jawi. Perkara ini

perlu diberikan perhatian kerana penulisan Jawi sekarang ini semakin

ketandusan dan ketinggalan, malah semakin ramai pelajar yang tidak

boleh membaca dan menulis Jawi. Justeru tempoh masa yang mencukupi

dapat menjamin proses pengajaran dan pembelajaran dengan lebih baik

lagi. Dalam melahirkan guru yang berkemampuan dalam kaedah

penulisan Jawi, maka pihak Yayasan Islam Kelantan disaran mengadakan

bengkel-bengkel atau seminar berkaitan teknik-teknik yang terbaru dan

38

terbaik dalam pengajaran ilmu ini. Ini bagi memastikan pelajar dapat

mempelajari ilmu ini dengan seronok dan mudah bagi melahirkan pelajar-

pelajar yang benar-benar mahir dalam penulisan dan pembacaan Jawi dan

seterusnya ilmu-ilmu Islam.

7.2.2 Pengurusan dan Pentadbiran Sekolah

Pihak sekolah perlu banyak memberikan bimbingan dan galakan kepada

guru dan pelajar supaya meningkatkan pengetahuan mereka dalam

penulisan Jawi. Pihak sekolah juga memberikan sokongan dan kerjasama

kepada pihak Panitia Pendidikan Islam seperti mengadakan aktiviti yang

menjuruskan kepada kaedah-kaedah penulisan seperti pertandingan seni

kreatif penulisan Jawi, kuiz dan penulisan cerpen, sajak dalam penulisan

Jawi dan sebagainya. Di sebalik aktiviti-aktiviti yang dianjurkan, pihak

sekolah perlu mewujudkan persekitaran yang dapat merangsang kepada

penonjolan unsur-unsur kesenian penulisan Jawi. Sebagai contoh

mewujudkan dan memperbanyakkan sudut serta papan tanda yang

mempamerkan tulisan Jawi yang mempunyai unsur keindahan yang tinggi.

Pihak sekolah juga boleh meletakkan ayat-ayat ini atau bait-bait syair yang

bersesuaian dengan tempat-tempat tertentu di sekolah. Keadaan ini akan

merangsang kecederungan dan keminatan pelajar dalam penulisan dan

pembacaan Jawi.

7.2.3 Tenaga Pendidik

Sebagai insan yang bergelar guru di sekolah, kebijaksanaan serta

ketinggian hikmah dalam pengajaran dan pembelajaran diharapkan oleh

para pelajar. Guru yang kreatif dan inovatif akan dapat menzahirkan satu

bentuk suasana pembelajaran yang kondusif serta bermakna. Perkara

yang paling penting di sini ialah guru diharap dapat mengubah persepsi

pelajar terhadap penulisan Jawi ketika mengajar mata pelajaran

Pendidikan Islam. Persepsi yang dimaksudkan ialah anggapan terhadap

penulisan Jawi adalah sukar. Seterusnya guru perlu menanamkan minat di

kalangan pelajar terhadap penulisan Jawi. Guru tidak seharusnya bersikap

acuh tak acuh terhadap rasa tidak minat pelajar terhadap penulisan Jawi.

39

Kepelbagaian terhadap kaedah atau corak pengajaran dan pembelajaran

juga perlu dilaksanakan guru. Guru yang menggunakan kaedah yang

bersifat stereotype akan menyebabkan pelajar merasa bosan dan tidak

bersemangat untuk belajar. Para guru perlu sentiasa peka dengan

penemuan-penemuan terbaru tentang cara pengajaran penulisan Jawi

yang berkesan. Para guru tidak sepatutnya mengekalkan kaedah

tradisional yang kadangkala merugikan pelajar sendiri. Selain itu, guru-

guru perlu memastikan pelajar dapat mengaplikasikan ilmu mereka pada

kehidupan mereka seperti dalam pembacaan mereka kepada teks-teks

yang bertulisan Jawi.

7.3 Cadangan untuk kajian lanjut

Berdasarkan kepada keputusan-kepuutsan yang diperolehi daripada hasil kajian ini,

beberapa cadangan disarankan untuk pengkaji di masa akan datang agar dapat

melengkapkan lagi kajian seperti ini, iaitu :

7.3.1 Subjek kajian ini hanya melibatkan sebuah sekolah sahaja. Pengkaji pada masa akan

datang disarankan agar menggunakan sekolah dari seluruh daerah supaya dapatan kajian

lebih lengkap dan dipercayai.

7.3.2 Kajian tentang penggunaan bahan bantu belajar untuk meningkatkan lagi minat

terhadap pengajaran dan pembelajaran tulisan Jawi. Kajian mengenai penggunaan bahan

bantu belajar ini banyak dijalankan tetapi tidak banyak berkaitan dengan penguasaan

tulisan Jawi.

7.3.3 Kajian tentang teknik yang digunakan untuk murid menyelesaikan masalah

penguasaan tulisan Jawi. Penggunaan teknik yang telah gunakan terhadap murid-murid

boleh dipelbagaikan mengikut tahap kematangan mereka Melalui kajian ini mungkin guru

boleh memikirkan teknik yang berkesan bagi mereka membantu murid-murid

menyelesaikan masalah penguasaan tulisan Jawi dengan lebih berkesan.

7.3.4 Kajian ini hanya mengkaji sikap dan faktor-faktor yang mempengaruhi kelemahan

murid dalam tulisan Jawi sahaja. Disarankan pada masa akan datang dapat menjalankan

kajian tentang faktor-faktor yang berkaitan dengan sosioekonomi dan taraf kehidupan

pelajar yang mempengaruhi kelemahan murid dalam tulisan Jawi. Implikasi tersebut akan

40

lebih membuka peluang untuk membantu tahap kebolehan menguasai tulisan Jawi murid-

murid.

PENUTUP

Hasil kajian telah menerangkan tentang kebolehan murid-murid di dalam menguasai tulisan

Jawi. Kajian ini juga dapat mengenalpasti bahagian-bahagian apa yang paling lemah dan perlu

diberi perhatian. Malahan tahap penguasaan pelajar terhadap pembelajaran

Jawi juga masih lagi pada kedudukan yang sederhana. Walaupun dapatan

kajian mendapati kebanyakan pelajar berminat mempelajari ilmu ini,

tetapi masih banyak di kalangan para pelajar yang tidak memberi

penekanan atau tumpuan dalam proses pembelajaran Jawi. Minat tersebut

perlu dipupuk dengan persediaan ke arah pembelajaran yang lebih

berkesan. Pendekatan serta pendedahan yang berbagai-bagai menjadi

elemen penting dalam usaha menarik pelajar agar lebih berminat dan

lebih cenderung menulis Jawi. Hasil kajian ini juga diharapkan dapat meningkatkan

kesedaran semua pihak seperti guru, keluarga, Kementerian Pelajaran dan masyarakat

keseluruhannya haruslah menggembleng tenaga untuk meningkatkan tahap kebolehan

kemahiran tulisan Jawi di peringkat awal kanak-kanak lagi secara optimum agar tulisan jawi

ini dapat dimartabatkan diseluruh Negara di masa kini dan masa-masa akan datang.

41

Rujukan .

Ahmad Mahdzan Ayob (1992), Kaedah Penyelidikan Sosioekonomi, Edisi

Kedua, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.

Amat Juhari Moain. 1992. Sejarah Tulisan Jawi. Jurnal Bahasa 35 (11): 101 1012.

Al-Quran al-Karim.

Hamdan Abdul Rahman.1999. Panduan Menulis dan Mengeja Jawi.Kuala Lumpur: Dewan

Bahasa Dan Pustaka.

Kang Kyoung Seock. 1986. Perkembangan jawi dalam masyarakat Melayu. Kuala

Lumpur:

Muzni Hj. Borhan. 1995. Penguasaan pelajaran Jawi dikalangan Murid tahun tiga di sekolah-

sekolah rendah daerah Tampin Negeri Sembilan Darul khusus. Tesis Sarjana. Fakulti

Pendidikan Universiti Kebangsaan Malaysia.

Samarudin Rejab, Nazri Abdullah. (1993), Panduan Menulis Tesis, Dewan

Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.

Sulaiman Masri. (2003), Kaedah Penyelidikan dan Panduan Penulisan (esei,

proposal, tesis), Utusan Publication & Distributors Sdn Bhd., Kuala Lumpur.

Syed Arabi Idid. (1992), Kaedah Penyelidikan Komunikasi dan Sains Sosial,

Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.

42

Akhbar:

LC Fang. 2000. Cabaran Tulisan Jawi Masa Kini. Berita Harian 20 November:8.

Mohamed Jusoh. 2000. Wajibkan Jawi di Sekolah dikaji.Mingguan Malaysia 25 Jun: 13.

Nordin Saad. 2000. Bukan Melayu Turut Gunakan Jawi. Utusan Zaman 10 Disember: 10.

Shahrul Nizam Abdul Talib.2000. Pupuk Minat Pelajar Cintai Jawi. Utusan Zaman 3

Disember: 10.

Temubual

Wan Fakhrulrazi Wan Mahmood, Pengetua Sekolah Menenagah Arab Bustanul Saadah

Morak, Tumpat Kelantan.

Zuraida Mat Yasin, Tenaga Pengajar Menenagah Arab Bustanul Saadah Morak, Tumpat

Kelantan.

43

BAHAGIAN (A)

Arahan : Sila jawab soalan yang dikemukakan dengan menandakan ( √ ) pada ruang

yang disediakan atau sila nyatakan maklumat yang dikehendaki pada tempat

yang bersesuaian.

1. Jantina :- Lelaki Perempuan

2. Tingkatan:

i) Tingkatan Satu

ii) Tingkatan Dua

3. Adakah anda berminat mempelajari Tulisan Jawi ?

i) Minat

ii) Kurang minat

iii) Tidak minat

4. Mula mempelajari Jawi :-

i) Di peringkat pra-sekolah/ tadika

ii) Di peringkat sekolah rendah

iii) Di peringkat sekolah menengah

5. Masa mengulangkaji Jawi dalam seminggu :-

i) Kurang 1 jam

ii) 1 hingga 2 jam

iii) 2 hingga 3 jam

iv) Lebih 3 jam

44

6. Keputusan peperiksaan Jawi ( Pendidikan Islam ) akhir tahun:-

i) A-B

ii) C-D

iii) E

7. Adakah dikalangan saudara anda (contoh: ibu/bapa/abang/kakak) yang pernahmempelajari Jawi ?

i) Ada

ii) Tiada

Nyatakan jika ada : 1. ………………………………………..

2. ………………………………………..

3. ………………………………………..

8. Tujuan mempelajari Tulisan Jawi (boleh tentukan lebih daripada satu) :

i) Menguasai penulisan jawi.

ii) Untuk membaca tulisan jawi dalam majalah, akhbar dan lain-lain.

iii) Untuk menjadi pakar dalam seni tulisan jawi.

iv) Hanya sebagai mata pelajaran tambahan

v) Sebab lain (nyatakan) :

…………………………………………………………………………

9. Sebab kesukaran menulis jawi:

i) Tidak minat dengan tulisan jawi.

ii) Tiada kaedah penulisan jawi yang diajar.

iii) Lebih selesa menulis rumi berbanding menulis jawi.

10. Halangan-halangan dalam penulisan jawi :

i) Ada dua dwi tulisan iaitu rumi atau jawi.

ii) Tidak ada pendirian teguh untuk menulis jawi.

iii) Tidak peka dengan tulisan jawi.

45

BAHAGIAN (B)

Arahan : Tandakan ( / ) pada petak yang telah disediakan berdasarkan skala berikut:

SS - Sangat Setuju

S - Setuju

KS - Kurang Setuju

TS - Tidak Setuju

STS - Sangat Tidak Setuju

Objektif Satu

Mengetahui persepsi dan pengetahuan pelajar terhadap pembacaan dan penulisan jawi.

BAHAGIAN A: Diri Sendiri & Ibu bapa

No Soalan SS S KS TS STS

1 Saya berasa malas untuk belajar/ mengulangkaji subjek

jawi.

2 Saya tidak mempunyai masa untuk mengulangkaji

mata pelajaran jawi.

3 Saya tidak mempunyai sumber rujukan subjek jawi.

4 Saya kurang berminat dengan tulisan jawi.

5 Saya menulis dalam tulisan jawi atas paksaan guru

bukannya kemahuan diri saya sendiri.

6 Saya selalu tidak hadir semasa P & P subjek jawi.

7 Semua bahan bacaan saya lebih cenderung dalam

tulisan rumi berbanding tulisan jawi.

8 Saya mempunyai terlalu banyak subjek yang perlu

dipelajari sehingga saya mengabaikan subjek jawi.

46

9 Saya hanya belajar jawi di sekolah sahaja, di rumah

langsung saya tidak menulis tulisan jawi.

10 Di rumah, saya terpaksa menjaga adik-adik saya dan

membantu ibubapa melakukan kerja-kerja rumah

menyebabkan saya tidak dapat menulis jawi dengan

baik.

BAHAGIAN C: Persekitaran Sekolah

No Soalan SS S KS TS STS

1 Saya tidak memahami pengajaran guru kerana kurang

menarik dan bosan.

2 Saya tidak mendapat perhatian daripada guru kerana

saiz kelas yang besar.

3 Guru tidak memberikan latih tubi yang mencukupi.

4 Suara guru saya terlalu kecil menyebabkan saya tidak

dapat dengar penjelasannya.

5 Guru saya mengajar terlalu cepat sehinggakan saya

tidak dapat mengikuti pengajaran beliau.

6 Tulisan guru saya terlalu kecil menyebabkan saya tidak

menyalin dengan baik.

7 Tiada persaingan yang sihat daripada rakan-rakan

menyebabkan saya tidak mempunyai motivasi untuk

belajar.

8 Rakan saya sering mengganggu saya/ mengajak saya

berbual semasa guru mengajar.

9 Jumlah masa/ waktu yang diperuntukkan untuk subjek

jawi tidak mencukupi.

10 Persekitaran kelas yang tidak kondusif menyebabkan

saya tidak dapat memberikan tumpuan semasa P & P.

(Keadaan kelas yang kurang selesa)

Cadangan pelajar dalam meningkatkan prestasi subjek jawi:

47

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

TERIMA KASIH DI ATAS KERJASAMA DAN SOKONGAN YANG ANDA BERIKAN!LAMPIRAN 2

JADUAL 13 : Penguasaan pelajar Tingkatan Satu mengenal huruf-huruf Jawi

BIL PENGUASAAN MENGENAL JAWI KEKERAPAN %1 iaitu ا dan ت 50 100%

2 huruf , ح, ث ن, , ب د dan 45 ي 90%

3 huruf ه 30 60%

3 huruf س dan 25 و 50%

5 huruf , , ل, ف ص 20 ء dan ذ 40%

6 huruf ر dan م 15 30%

7 huruf ع 8 16%

8 huruf , , , ظ, ط ز خ ك dan ,ج 7 14%

9 huruf , ك, , ڤ , , , م, ق ض ش ح ج , dan ى 3 6%

10 huruf ن 1 2%

JADUAL 14 : Penguasaan Pelajar Tingkatan Satu Menulis Huruf-huruf Jawi

BIL PENGUASAAN MENULIS JAWI KEKERAPAN %1 huruf , ج, , , ث ت ب ح dan ,ا 50 100%

2 huruf 40 د 80%

3 huruf خ 38 76%

3 huruf س 35 70%

5 huruf ذ dan ص 32 64%

6 huruf ر 30 60%

7 huruf , , , , , , , , ن, م ك ف ظ ط ض ش ز ,چ 23 46%

8 huruf ن 3 6%

huruf , ع, , ع , , , , , , , ي, ء ه و و ل ك ق ف غ , dan ى - 0%

48

49