EksploraSlsaintifik

, Ketika manusia semakin mengejarpembangunan, INOS dan .institut-institut lain yaltg seangkatan I

dengannya berfungsi sebagai pemangkinkepada masalah-masalah alam sekitarterutamanya berkaitan marin, Yang pastitimbul akibat daripada prosespembangunan

./

Oleh LAUPA JUNUS

S EBAGAl sebuah negara

. kelautan, adalah pentingbagi negara ini memberitumpuan kepada

penjagaan dan penyelidikansumber marinnya yangmerupakan khazanah yangtidak ternilai.

Mengapa demikian?Bayangkan negara yangdikelilingi laut ini atau dikenalisebagai negara maritimmempunyai begitu banyak asetyang berharga di sepanjangpantainya dan wilayah lautnya.

Sehubungan itu, adalahpenting untuk menjadikankelautan atau oseanografisebagai bidang sains yang perludikembangkan di negara ini.

Untuk tujuan itu, Malaysiatelah mempunyai DirektoratOseanografi Kebangsaan atauNOD yang terletak di bawahKementerian Sains, Teknologidan Inovasi (MOSTl).

Namun demikian, sokonganpihak lain perlu untukmenjadikan bidang oseanografi

DR LOKMAN HUSAIN

atau sains marin ini terusberkembang supaya masyarakatmenyedari betapa pentingnyamenghargai laut sebagai satukhazanah yang perlu diterokai.

Sebab itu antara pihak yangmenyedari sejak awal pagi akan

4 kepentingan bidang tersebutialah Universiti MalaysiaTerengganu (UMT).

UMT telah menubuhkanInstitut Oseanografi atau INOS

ALAr pencekau sedimen yang digunakan untuk mengambil sampel dasar laut.

yang merupakan sebuah institut yangberfungsi secara rasmi pada tahun 2001.

INOS berfungsi menjalankanpenyelidikan berkaitan marin dan lautlepas bermula sejak tahun 70-an lagi dibawah naungan UPM (UniversitiPertanian Malaysia ketika itu), iaitusebelum UMT ditubuhkan.

UMT asalnya merupakan sebahagiandaripada UPM sebelum ditukar namakepada Kolej Universiti Sains danTeknologi Malaysia (KUSTEM).

Pertukaran nama yang sejajar dengankenaikan taraf institusi terbabit, bukansahaja itu tidak menjejaskan kewujudanINOS sehingga sekarang, malah skoppenyelidikannya berkembang sehinggake laut lepas.

pengarah INOS, Prof Dr LokmanHusain berkata, INOS merupakan antarapelopor dalam bidang penyelidikan lautlepas di negara ini.

Ketika manusia semakin mengejarpembangunan, INOS daninstitut-institut lain yang seangkatandengannya berfungsi sebagai pemangkinkepada masalah-masalah alam sekitarterutamanya berkaitan marin, yang pastitimbul akibat daripada prosespembangunan.

Kepakaran penyelidik INOS yangdisokong oleh kemudahan peralatansaintifik yang tersedia menjadikan INOSsebagai sebuah pusal: rujukan berkaitanoseanografi dan marin yang pentingkepada agensi-agensi lain sarna ada diperingkat nasional mahupunantarabangsa.

Hasil-hasil penyelidikankebanyakannya diterjemahkan ke dalambentuk data-data yang menjadi rujukankepada pelbagai pihak.

Pada masa sarna khidmat nasihat danperundingan juga disediakan oleh INOSkepada agensi-agensi yang berminatuntuk menjalankan projek-projekberkaitan marin.

Kepakaran IOS juga dimanfaatkanapabila seorang saintis daripada instituttersebut Prof,. Dr. Noor AzharMohamed Sazili menyertai EkspedisiPelayaran Saintifik Perdana (EPSP '09)di Laut Sulu dan Laut Sulawesi pada 15Julai 2009 sehingga 1 Ogos 2009.

Ekspedisi terse but mencatat sejarahapabila 54 saintis daripada universiti daninstitusi penyelidikan tempatari belayardengan kapal hidrografi TLDM KDPerantau telah menjalankan

Ini adalah julung kali lautan sebelahtimur Sabah dikaji secara saintifik.

Wilayah Malaysia di lautan initidaklah begitu luas keranabersempadanan dengan wilayah Filipinadi sebelah timur Sabah di Laut Sulumanakala di bahagian selatan pulabersempadan dengan Indonesia.

Di Lautan Sulu terdapat sangat banyakpulau dan terumbu dan agak banyak

kawasan batuan yang belum dicartakansepenuhnya oleh Pusat HidrografiNasional.

Bagi saintis-saintis oseanografi,kawasan berkenaan penting keranaberada di dalam kawasan tiga segi CoralTriangle Initiative, iaitu lOn yang kayadengan sumber terumbu karang danbiodiversiti marin lain.

Selain itu, lautan Sulu-Sulawesi iniumumnya antara kawasan perairanMalaysia yang dalam, yang manakedalaman mencecah sehingga 3, 000meter (m) atau lebih daripada itu.. Laut Sulawesi dalam wilayah Sulawesimencecah kedalaman sehingga lebih6,000m, manakala Laut Sulu wilayahFilipina mencecah lebih 4,600mkedalaman.

Setakat ini belum ada

penerbitan-penerbitan data saintifik bagikawasan perairan Malaysia sebelahtimur Sabah ini.

Kajian yang dijalankan oleh saintisekspedisi EPSP'09 meliputi kajianoseanografi fizikal, kimia, biologi dangeologi yang mana dibiayai olehKementerian Sains Teknologi danInovasi (MOSTI).

Kumpulan ekspedisi terdiri daripadasaintis terdiri dari Universiti MalaysiaTerengganu (UMT) , Universiti Malaya,_Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM),Universiti Putra Malaysia (UPM) ,Universiti Sains Malaysia (USM) ,Universiti Malaysia Sarawak Unimas),Agensi Nuklear Malaysia (NuklearMalaysia) , Jabatan Mineral danGeosains.

I•

L.L-J _.-~

.... ~

.--- -. \ 1f:.:¥J' r"!;-~·~ 11 • !

Spesifikasi kapal• Panjang: 34.8 m• Tinggi: 7.6 m• Draf: 2.6 m• GRT: 291 t• Penumpang: 23 orang (Japan krew dan 15

penyelidik)• Kemudahan: Makmal basah dan kering.

peralatan-peralatan saintifik• Tempoh pembinaan 20 bulan.• Syarikat pembina Kay Marine Sdn Bhd.• Kos RM13 juta tidak termasuk RM1 juta untuk

p'eralatan saintifik - ------