cara penghasilan bunyi konsonan

7/21/2019 Cara Penghasilan Bunyi Konsonan

http://slidepdf.com/reader/full/cara-penghasilan-bunyi-konsonan 1/14

2.0 bunyi konsonan

Konsonan ialah bunyi bahasa selain daripada bunyi vokal. Sekiranya bunyi vokal itu

adalah bunyi yang dihasilkan oleh alat artikulasi dengan udara keluar terus-

menerus tanpa sekatan atau gangguan oleh alat artikulasi, maka bunyi konsonan

ialah bunyi yang semasa menghasilkannya terdapat gangguan atau halangan olehalat artikulasi. Konsonan boleh berdiri daripada konsonan bersuara dan konsonan

tidak bersuara. Konsonan bersuara ialah konsonan yang semasa penghasilannya,

pita suara digetarkan oleh arus udara yang keluar dari paru-paru, contohnya [b], [d]

dan [g]. Konsonan tidak bersuara pula adalah konsonan yang dihasilkan tanpa

mengalami getaran pita suara oleh arus udara seperti [p], [t] dan [k]. Konsonan

dalam bahasa Melayu terdiri daripada dua golongan iaitu konsonan asli dan

konsonan pinaman.

2.! Konsonan asli bahasa Melayu

Konsonan asli dalam bahasa Melayu adalah konsonan yang tersedia ada dalambahasa Melayu dan telah digunakan oleh penutur bahasa Melayu tanpa perubahan.

Menurut "unus Maris, terdapat !# konsonan asli dalam bahasa melayu yang terdiri

daripada$

i. 2 konsonan letupan dua bibir bersuara dan tidak bersuara [p,b]ii. 2 konsonan letupan gusi bersuara dan tidak bersuara [t,d]iii. 2 letupan lelangit lembut bersuara dan tidak bersuara [k,g]iv. ! konsonan hentian glotis [%]v. 2 konsonan letusan bersuara dan tidak bersuara [&,']vi. 2 konsonan geseran tidak bersuara, iaitu geseran gusi tidak bersuara [s]

dan geseran glotis bersuara [h]

vii. ! konsonan getaran bersuara [r]viii. ! konsonan sisian bersuara [l]i(. ) konsonan sengau bersuara [m,n,*,+](. 2 konsonan separuh vocal bersuara, iaitu ! separuh vocal dua bibir

bersuara [] dan ! separuh vocal lelangit keras bersuara []

enghasilan konsonan-konsonan tersebut melibatkan daerah artikulasi tertentu

seperti dua bibir, gusi, lelangit keras, lelangit lembut, pita suara, glottis, rongga

hidung dan lain-lain. erikut diberikan carta konsonan asli bahasa Melayu dan

daerah artikulasi dan cara penyebutannya sekali.



Cara

sebutan

Dua

Bibir

Gusi Gusi

Lelangit

Keras

Lelangit

Keras

Lelangit

Lembut

Pita

Suara

Letupan tak

bersuara

p t k %

Letupanbersuara

b d g

Letusan tak

bersuara

&

Letusan

bersuara

'

Sengau m n * +Geseran tak

bersuara

s

Geseran

bersuara

h

Getaran rSisian lSeparuh

vokal

y/

aah $ 1arta konsonan sli ahasa Melayu

4.0 Cara penghasilan bunyi konsonan

4.1 Letupan dua bibir tidak bersuara [p]

(i) Dua bibir dirapatkan untuk menghalang sepenuhnya udara dari paru-paru yang keluar ke

rongga mulut.

(ii) Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan dan dirapatkan kepada dinding anak tekak bagi

menyekat udara supaya tidak keluar melalui rongga hidung.

(iii) ita suara dibuka (direnggangkan).

(i!) "dara keluar dari paru-paru ke rongga mulut tanpa menggetarkan pita suara. "dara

tersekat sepenuhnya pada bibir# kemudian dilepaskan serta-merta

(!) $unyi yang dihasilkan ialah bunyi konsonan letupan dua bibir tidak bersuara [p].

%ehadiran konsonan ini dalam perkataan adalah seperti yang berikut&

Di a'al perkataan&

[papan]# [pasu]# [pukul]Di tengah perkataan&

[dapur]# [dapat]# [lpas]

Di akhir perkataan&

[dakap]# [atap]# [santap]



a*ah 4.1 & penghasilan konsonan [p]

4.+ Letupan dua bibir bersuara[b]

%onsonan letupan dua bibir bersuara ini dihasilkan melalui proses yang berikut&

i. Dua bibir dirapatkan untuk menghalang sepenuhnya udara yang keluar dari paru-paru ke

rongga mulut.ii. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan dan dirapatkan pada dinding tekak untuk

menyekat udara supaya tidak dapat keluar melalui rongga hidung.

iii. ita suara dirapatkan.

i!. "dara dari paru-paru keluar dengan menggetarkan pita suara ke rongga mulut dan

tersekat sepenuhnya seketika pada bibir mulut# kemudian udara dilepaskan dengan serta-

merta.

!. $unyi yang dihasilkan ialah bunyi konsonan dua bibir bersuara [b] (lihat ra*ah ).


Di a'al perkataan&[buku]# [batu]# [buru,]

Di tengah perkataan&

[tubuh]# [subuh]# [tabur]

Di akhir perkataan&

[sbab]# [karib]# [adab]

a*ah 4.+ & penghasilan konsonan [b]

4. Letupan gusi tidak bersuara [t]

%onsonan ini dihasilkan melalui proses seperti yang berikut&



i. u*ung lidah dirapatkan pada gusi untuk membuat sekatan penuh pada arus udara yang

keluar dari paru-paru ke rongga mulut.

ii. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan dan dirapatkan pada dinding tekak untuk

menutup rongga hidung supaya udara tidak dapat keluar melalui rongga hidung.

iii. ita suara dibuka (direnggangkan).

i!. "dara yang keluar dari paru-paru ke rongga mulut keluar tanpa mengetarkan pita suara#

kemudian tersekat pada bahagian gusi. "dara kemudiannya dilepaskan dengan serta-

merta.

!. $unyi yang dihasilkan ialah konsonan letupan gusi tidak bersuara [t] (lihat ra*ah ).

%ehadiran konsonan ini dalam perkataan adalah seperti yng berikut&

Di a'al perkataan&

[ta,an]# [tahu]# [tolo,]


[putus]# [satu]# [sbut]

Di akhir perkataan&[patut]# [lmbut]# [pnuntut]

a*ah 4. & enghasilan konsonan [t]

4.4 Letupan gusi bersuara [d]"ntuk menghasilkan bunyi konsonan ini# proses yang berikut perlu berlaku&

i. u*ung lidah dirapatkan pada gusi untuk membuat sekatan penuh pada arus udara yang

keluar dari paru-paru ke rongga mulut


menutup rongga hidung supaya udara tidak dapat keluar melalui rongga hidung.


i!. "dara dari paru-paru keluar denggan menggetarkan pita suara ke rongga mulut dan

tersekat sepenuhnya pada gusi# kemudian udara tersebut dilepaskan dengan serta-merta.

!. $unyi yang dihasilkan ialah bunyi konsonan letupan dua bibir bersuara [d] ( lihat ra*ah).

%onsonan ini hadir dalam perkataan berikut&

Di a'al perkataan&

[dalam]# [dahulu]# [duka]


[pada,]# [padah]# [sida,]

Di akhir perkataan&

[abad]# [tekad]# [hasad]



a*ah 4.4& penghasilan konsonan [d]

4./ Letupan lelangit lembut tidak bersuara [k]

%onsonan ini dihasilkan melalui proses yang berikut&

i. $elakang lidah dinaikkan dan dirapatkan pada lelangit lembut untuk membuat sekatan

penuh pada arus udara yang keluar dari pari-paru ke rongga mulut.

ii. Lelangit lembut dan anak tekak dirapatkan pada dinding tekak untuk menyekat udara

supaya tidak dapat keluar melalui rongga hidung.iii. ita suara dibuka (direnggangkan)

i!. "dara dari paru-paru keluar ke rongga mulut tanpa menggetarkan pita suara. "dara

tersekat pada bahagian lelangit lembut# kemudian dilepaskan dengan serta merta.

!. $unyi yang dihasilkan ialah bunyi konsonan letupan lelangit lembut tidak bersuara [k]

(lihat ra*ah). $unyi konsonan ini hadir dalam perkataan yang berikut&

Di a'al perkataan&[ka'an]# [kuda]# [kalau]


[sukat]# [bakat]# [pukat]

Di akhir perkataan&[buda ]# [pka ]# [ma ]Ɂ Ɂ Ɂ

a*ah 4./& enghasilan konsonan [k]

4. Letupan lelangit lembut bersuara [g]


i. $elakang lidah dinaikkan dan dirapatkan pada lelangit lembut untuk membuat sekatan

penuh pada arus udara yang keluar dari paru-paru.

ii. Lelangit lembut dan anak tekak dirapatkan kepada dinding tekak untuk membuat sekatan

supaya udara tidak dapat keluar melalui rongga hidung.



iii. ita suara dirapatkan

i!. "dara dari paru-paru keluar dengan menggetarkan pita suara ke rongga mulut dan

tersekat pada bahagian lelangit lembut. "dara tersebut kemudiannya dilepaskan dengan

serta-merta.

!. $unyi yang dihasilkan ialah bunyi konsonan letupan lelangit lembut bersuara [g] ( lihat

ra*ah). $unyi konsonan ini hadir dalam perkataan seperti yang berikut&

Di a'al perkataan&

[guru]# [ganti]# [gambar]


[agar]# [ragu]# [aga ]ɁDi akhir perkataan&

[beg]# [dialog]# [monolog]

a*ah 4.& enghasilan konsonan [g]

4. entian glotis [ ]Ɂ"ntuk menghasilkan bunyi hentian glotis ini# proses yang berikut perlu berlaku&

i. ita suara dirapatkan serapat-rapatnya.

ii. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan dan dirapatkan kepada dinding tekak untuk

membuat sekatan supaya udara tidak dapat keluar melalui rongga hidung.

iii. "dara dari paru-paru keluar dan tersekat dan terhenti pada bahagian glotis dan tidak

dilepaskan.

i!. $unyi yang dihasilkan ialah bunyi konsonan hentian glotis [ ] yang terdapat dalamɁ

bahasa 2elayu ( lihat ra*ah). Contoh perkataan yang mengandungi bunyi konsonan ini

ialah&

Di a'al perkataan&

[ ibu]# [ ada]# [ ora,]Ɂ Ɂ Ɂ

Di tengah perkataan&[sa at]# [3uma at]# [so al]Ɂ Ɂ ɁDi akhir perkataan&

[tida ]# [ana ]# [gala ]Ɂ Ɂ Ɂ



a*ah 4.& enghasilan konsonan [ ]Ɂ

4. Letusan lelangit keras-gusi tidak bersuara [5]

%onsonan ini dihasilkan melalui proses berikut&

i. Depan lidah dirapatkan pada daerah lelangit keras-gusi untuk membuat sekatan pada arus

udara dari paru-paru ke rongga mulut.

ii. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan dan dirapatkan pada dinding anak tekak untuk

membuat sekatan supaya udara tidak dapat keluar melalui rongga hidung.

iii. ita suara dibuka (direnggangkan).i!. "dara dari paru-paru keluar ke rongga mulut tanpa menggetarkan pita suara. "dara

tersebut tersekat seketika pada bahagian lelangit keras-gusi# kemudian udara tersebut

dilepaskan dengan perlahan (bukan dengan 6epat atau dengan serta merta). 7alau

bagaimanapun# untuk konsonan [5] dalam bahasa 2elayu# pelepasan udara adalah lebih

6epat sedikit berbanding dengan pelepasan udara untuk bunyi konsonan letusan (a8rikat)

dalam bahasa 9nggeris seperti dalam perkataan church. $unyi konsonan [5] yang hadir

dalam bahasa 2elayu adalah seperti yang berikut&

Di a'al perkataan&

[5ari]# [5uri]# [5uti]


[su5i]# [ban5i]# [kun5i]Di akhir perkataan&

[ma5]# [ko5]

a*ah 4. & enghasilam konsonan [5]

4.: Letusan lelangit keras-gusi bersuara [3]

$unyi letusan lelangit keras-gusi bersuara ini dihasilkan melalui proses seperti yang berikut&



i. Depan lidah dirapatkan pada daerah lelangit keras-gusi untuk membuat sekatan pada arus

udara dari paru-paru ke rongga mulut.


menyekat udara daripada memasuki rongga hidung.


i!. "dara dari paru-paru keluar ke rongga mulut dengan menggetarkan pita suara dan

tersekat pada daerah lelangit keras-gusi. "dara dilepaskan perlahan (bukan dilepaskan

dengan 6epat atau serta-merta). $agi bunyi konsonan [3] dalam bahasa 2elayu# pelepasan

udara adalah lebih 6epat daripada pelepasan udara untuk bunyi konsonan * dalam bahasa

9nggeris seperti untuk perkataan judge.

!. $unyi yang dihasilkan ialah bunyi [3] (lihat ra*ah). $unyi konsonan ini hadir dalam

perkataan seperti yang berikut&

Di a'al perkataan&

[3a an]# [3olo ]# [3uga]ɳ ɁDi tengah perkataan&

[ta3am]# [bu3a ]# [hu3an]ɳ Di akhir perkataan&[ime3]# [kole3]

a*ah 4.:& enghasilan konsonan [3]

4.10 ;eseran gusi tidak bersuara [s]


i. Daun lidah dinaikkan ke arah gusi untuk membuat sempitan

ii. Lelangit lembut dan anak tekak dirapatkan pada dinding tekak bagi menyekat udara

daripada keluar melalui rongga hidung.

iii. ita suara dibuka (direnggangkan).

i!. "dara dari paru-paru keluar dengan menggeser melalui sempitan pada daerah gusi. ita

suara tidak digetarkan.!. $unyi yang dihasilkan ialah bunyi geseran gusi tidak bersuara [s] (lihat ra*ah). $unyi

konsonan ini hadir dalam perkataan yang berikut&Di a'al perkataan&

[sapu]# [saya ]# [su guh]ɳ ɳ Di tengah perkataan&

[basuh]# [kasar]# [dasar]

Di akhir perkataan&



[habis]# [bilis]# [hiris]

a*ah 4.10 & enghasilan konsonan [s]

4.11;eseran glotis bersuara [h]

enghasilan bunyi konsonan geseran glotis bersuara ini melalui proses yang berikut&

i. ita suara dibuka (direnggangkan) sedikit untuk membuat sempitan pada glotis .

ii. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan dan dirapatkan pada dinding tekak bagi

menutup rongga ke hidung supaya udara tidak dapat keluar melalui hidung.

iii. "dara keluar dengan menggeser melalui sempitan glotis. ita suara digetarkan.

i!. $unyi yang dihasilkan ialah bunyi konsonan geseran glotis bersuara [h] (lihat ra*ah).%ehadiran bunyi ini adalah seperti yang berikut&

Di a'al perkataan&

[habis]# [hulur]# [hantu]


[lihat]# [tahap]# [sehat]

Di akhir perkataan&

[brseh]# [lteh]# [kaseh]

a*ah 4.11 & enghasilan konsonan [h]

4.1+;etaran gusi bersuara[r]

$unyi getaran gusi bersuara [r] dihasilkan denga 6ara yang berikut&i. u*ung lidah dikenakan pada gusi

ii. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan dan dirapatkan pada dinding tekak supaya

udara tidak dapat keluar melalui rongga hidung.


i!. "dara dari paru-paru keluar ke rongga mulut dan menggetarkan hu*ung lidah dan pita

suara digetarkan.



!. $unyi yang dihasilkan ialah bunyi getaran gusi bersuara [r] (lihat ra*ah). %onsonan ini

hadir dalam perkataan seperti yang berikut&

Di a'al perkataan&[rasa]# [rabun]# [runtuh]


[laras]# [karut]# [bras]Di akhir perkataan&

[kasar]# [lebar]# [edar]

a*ah 4.1+ & enghasilan konsonan [r]

4.1<isian gusi bersuara [l]

%onsonan sisian gusi ebrsuara [l] ini dihasilkan dengan 6ara&

i. u*ung lidah dikenakan pada bahagian tengah gusi untuk membuat sekatan pada arus

udara yang keluar dari paru-paru ke rongga mulut.


menutup rongga ke hidung supaya udara tidak dapat keluar melalui rongga hidung.


i!. "dara dari paru-paru keluar ke rongga mulut tetapi hanya dapat melalui sisian atau

tepian. ita suara digetarkan.!. $unyi yang dihasilkan ialah bunyi konsonan sisian gusi bersuara [l] (lihat ra*ah).


Di a'al perkataan&

[lama]# [lambat]# [lampu]


[kilat]# [bulat]# [slamat]

Di akhir perkataan&

[pukul]# [pe gal]# [ti gal]ɳ ɳ

a*ah 4.1 & enghasilan konsonan [l]



4.14<engau dua bibir bersuara [m]

%onsonan ini dihasilkan melalui 6ara&

i. $ibir ba'ah dirapatkan pada bibir atas untuk membuat sekatan pada arus udara yang

keluar dari paru-paru ke rongga mulut.

ii. Lelangit lembut dan anak tekak diturunkan supaya suara dapat memasuki rongga hidung.

iii. ita suara dirapatkan.i!. "dara dari paru-paru memasuki rongga mulut dan keluar melalui rongg hidung. $ibir

mulut dibuka semasa menyebut bunyi [m] dan pita suara digetarkan (lihat ra*ah). $unyi

konsonan ini hadir dalam perkataan seperti yang berikut&

Di a'al perkataan&

[makan]# [malam]# [mula]

Di tengah perkataan&[timun]# [namun]#[timur]

Di akhir perkataan&

[salam]# [silam]# [dalam]

a*ah 4.14 & enghasilan konsonan [m]

4.1/<engau gusi bersuara [n]

$unyi ini dihasilkan dengan 6ara&

i. u*ung lidah dirapatkan pada gusi untuk membuat sekatan pada arus udara yang keluar

dari paru-paru ke rongga mulut.

ii. Lelangit lembut dan anak tekak diturunkan membuka rongga hidung supaya udara dapat

keluar melalui rongga hidung.


i!. "dara dari paru-paru keluar ke rongga mulut dan terhalang pada bahagian gusi# kemudian

keluar melalui rongga hidung. ita suara digetarkan.

!. $unyi yang dihasilkan ialah bunyi sengau gusi bersuara [n] (lihat ra*ah). %ehadiran bunyi

konsonan ini adalah seperti dalam 6ontoh yang berikut&

Di a'al perkataan&

[nasi]# [nuri]# [naluri]


[binasa]# [panas]# [lontar]

Di akhir perkataan&

[papan]# [simpan]# [lapan]



a*ah 4.1/ & enghasilan konsonan [n]

4.1<engau lelangit keras-gusi bersuara [ ] ɲ

"ntuk menghasilkan bunyi ini# proses yang berikut turut berlaku&

i. Depan lidah diraparkan pada daerah lelangit keras-gusi untuk membuat sekatan pada arus

udara yang keluar dari paru-paru ke rongga mulut.

ii. Lelangit lembut dan anak tekak diturunkan membuka ruang rongga ke hidung supaya

udara dari paru-paru dapat keluar melalui rongga hidung.


i!. "dara dari paru-paru keluar ke rongga mulut dan terhalang pada daerah lelangit keras-

gusi# kemudian keluar melalui rongga hidung. ita suara digetarkan.

!. $unyi yang dihasilkan ialah bunyi konsonan sengau lelangit keras-gusi bersuara [ ɲ]

:lihat ra*ah). %ehadiran bunyi konsonan ini adalah seperti dalam 6ontoh yang berikut&

Di a'al perkataan&

[ a i]# [ ata]# [ yamo ] ɲ ɲ ɲ ɲ ɁDi tengah perkataan&

[ta a]# [su i]# [mi a ] ɲ ɲ ɲ Ɂ

a*ah 4.1 & enghasilan konsonan [ ɲ]

4.1<engau lelangit lembut bersuara[,]

$unyi konsonan ini dihasilkan melalui proses yang berikut&

i. $elakang lidah dinaikkan dan dirapatkan kepada lelangit lembut untuk menyekat udara

yang keluar dari paru-paru ke rongga mulut.



ii. Lelangit lembut dan anak tekak diturunkan membuka rongga hidung supaya udara dapat

keluar melalui rongga hidung.

iii. ita suara dirapatkan.i!. "dara dari paru-paru keluar ke rongga mulut dan terhalang pada daerah lelangit lembut#

kemudian keluar melalui rongga hidung. ita suara digetarkan.

!. $unyi yang dihasilkan ialah bunyi sengau lelangit lembut bersuara[,] (lihat ra*ah).

%ehadiran konsonan ini dalam perkataan adalah seperti dalam 6ontoh yang berikut&

Di a'al perkataan&

[,a,a]# [,iau]


[bu,a]# [si,a]# [ba,ga]

Di akhir perkataan&[bara,]# [gunu,]# [ta,gun]

a*ah 4.1 & enghasilan konsonan [,]

4.1<eparuh !okal dua bibir bersuara [']

$unyi konsonan ini dihasilkan dengan 6ara&

i. $ibir dibundarkan

ii. $elakang lidah diangkat ke arah lelangit lembut tetapi tidak menyentuh lelangit lembut

(sama seperti kedudukan lidah untuk membunyikan !okal belakang [u]).


i!. "dara keluar dari paru-paru ke rongga mulut menggetarkan pita suara. <emasa

menghasilkan bunyi !okal [u]# lidah dengan pantas berubah ke kedudukan (posisi) untuk

menghasilkan !okal tengah [] (lihat ra*ah). %ehadiran konsonan ini adalah seperti

dalam 6ontoh yang berikut&

Di a'al perkataan&['au]# ['aris]# ['a,]


[ka'an]# [la'an]# [le'at]

Di akhir perkataan&

[sepa takra']Ɂ



a*ah 4.1& enghasilan konsonan [']

4.1:<eparuh !okal lelangit keras bersuara [*]

$unyi konsonan ini dihasilkan dengan 6ara&

i. Depan lidah dinaikkan ke gusi sepperti hendak menghasilkan bunyi !okal [i]# kemudian

semasa menghasilkan bunyi itu# kedudukan lidah berubah dengan pantas ke kedudukan

!okal tengah [].ii. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan dan dirapatkan kepada dinding tekak supaya

udara tidak keluar melalui rongga hidung.iii. ita suara dirapatkan.

i!. "dara dari paru-paru keluar ke rongga mulut dan menggetarkan pita suara. <emasa

menghasilkan bunyi !okal [i]# kedudukan lidah berubah dengan pantas ke kedudukan

!okal tengah [].

!. $unyi yang dihasilkan ialah bunyi konsonan separuh !okal [*] (lihat ra*ah). %ehadiran

bunyi konsonan ini dalam perkataan adalah seperti dalam 6ontoh yang berikut&

Di a'al perkataan&

[*a,]# [*akin]# [*atim]Di tengah perkataan&

[sa*a,]# [ba*a,]# [da*a,]

a*ah 4.1:& enghasilan konsonan [*]

cara penghasilan bunyi konsonan

Documents