CADANGAN PENUBUHAN KELAB ROBOTIK DI SEKOLAH MENENGAH

1. PENGENALAN

Teks ini ialah justifikasi berkenaan cadangan penubuhan kelab robotik di Sekolah

Menengah Kebangsaan Taman Mutiara Rini. Cadangan ini mengkehendaki pembelian

set kurikulum dan kit robot hasil produk Lego, yang telah digunakan secara meluas di

seluruh pelusuk dunia. Sesetengah orang memandang sinis penggunaan Lego sebagai

medium pembelajaran tetapi faktanya ialah pada ketika ini produk Lego telah dibuktikan

sebagai bahan material yang ideal di dalam menjana kreativiti selain memantapkan

kefahaman dan pengetahuan pelajar berkenaan matematik dan sains. Cadangan ini

juga menggariskan tentang tujuan dan kepentingan penubuhan kelab robotik, teknologi

yang diperlukan serta perancangan sistem kurikulum yang sesuai. Mewujudkan kelab

robotik di sekolah secara jelasnya mampu menghasilkan pelajar yang berdaya saing,

berketrampilan serta berkemahiran tinggi di dalam bidang sains & teknologi.

Di zaman yang serba pantas ini, skil yang terpenting yang mampu menjamin kecerahan

masa depan pelajar ialah kebolehan untuk berfikir secara kreatif. Untuk membolehkan

pelajar mendapat pekerjaan yang baik, lebih-lebih lagi pekerjaan berteraskan kepada

teknologi, mereka mestilah mempunyai skil bekerja secara berkumpulan, mampu

berdikari di dalam menyelesaikan permasalahan dan juga mampu memahami sesebuah

sistem yang kompleks. Oleh kerana itu, amat penting untuk pelajar diperkenalkan

kepada asas-asas teknologi masa hadapan dan didedahkan dengan sedikit-sebanyak

kemahiran yang membolehkan mereka menyesuaikan diri untuk bekerja di dalam

suasana teknologi moden.

1

Pembinaan robot adalah satu kaedah berinteraktif yang membolehkan pelajar

mempelopori skil-skil baru selain memberi mereka peluang untuk mencuba pelbagai

kaedah penyelesaian bagi satu-satu permasalahan yang diberikan. Proses

pembelajaran yang menyeronokkan ini mampu meningkatkan kreativiti dan motivasi diri

pelajar serta melegakan tekanan mereka.

2. KEPERLUAN TEKNOLOGI

Teknologi yang akan digunapakai oleh kelab ini ialah robot Lego NXT beserta perisian

Lego Mindstorm NXT. Robot dan perisian ini dijual secara pakej sebagai NXT Robotics

Engineering II – Getting Started Package. Pakej ini menyediakan 12 set robot Lego NXT

yang boleh digunakan oleh 24 orang pelajar (1 set – 2 orang), sebuah perisian Lego

Mindstorm NXT dan juga sistem kurikulum yang menyediakan material pembelajaran

untuk topik-topik seperti pengaturcaraan, sistem & sensor di dalam konteks projek

berasaskan sains yang sesuai untuk pelajar-pelajar sekolah menengah.

3. KONTEKS KURIKULUM

Sistem kurikulum kelab ini direka khas untuk pelajar-pelajar sekolah menengah, bermula

dari tingkatan 1 sehinggalah tingkatan 5. Di bawah ialah elemen-elemen akademik yang

akan diterapkan di dalam sistem kurikulum kelab:

3.1 Sains:

Daya Graviti

Pengumpulan Maklumat Saintifik

Penyelesaian Masalah

Penyelidikan Saintifik

Tenaga Potensi & Kinetik

2

3.2 Matematik:

Pengumpulan & Pengurusan Data

Penyelesaian Masalah

Pengaplikasian Konsep Matematik

Permodelan Matematik

3.3 Teknologi:

Kreativiti & Inovasi

Komunikasi & Kolaborasi

Pemikiran Secara Kritis

Penyelesaian Masalah

Menganalisa & Membuat Keputusan

4. PERANCANGAN AKTIVITI

4.1 Pembelajaran Interaktif

Kit robot Lego NXT adalah sebuah medium yang sangat ideal untuk seseorang mula

mempelajari asas pembinaan robot. Seseorang dalam konteks ayat di atas tidak

merujuk kepada pelajar sekolah menengah semata-mata, akan tetapi juga untuk pelajar-

pelajar di institusi pengajian tinggi dan juga individu-individu yang bukan dari aliran

teknikal tetapi meminati robot (penggemar robot). Walaupun bentuk fizikal robot

keluaran Lego agak keanak-anakkan (penuh warna-warni), akan tetapi tahap kesukaran

kit robot ini bukanlah sesuatu yang boleh diperlekehkan. Untuk membina robot

menggunakan kit robot Lego, pelajar perlulah mempunyai pengetahuan asas yang

kukuh dalam sains dan matematik, selain daripada diberi tunjuk ajar mengenai kaedah

pembinaan berasaskan blok-blok Lego. Berkenaan dengan perisian pula, pelajar

3

mestilah tahu sedikit-sebanyak cara untuk menggunakan Lego Mindstorm NXT bagi

tujuan pemprograman dan pengaturcaraan. Oleh itu, sistem kurikulum yang disediakan

di dalam pakej kit robot, seperti yang dinyatakan di atas, akan digunakan sepenuhnya

bagi melengkapi diri pelajar dengan asas-asas kepada pembinaan robot menggunakan

kit robot Lego, pengaplikasian matematik & sains serta pengaturcaraan. Sudah pastinya

proses pembelajaran akan berlangsung di dalam suasana yang praktikal, interaktif &

kondusif di mana setiap kumpulan yang dianggotai oleh maksimum dua orang pelajar

akan dibekalkan dengan satu set robot Lego NXT.

Jadual di bawah menunjukkan unit-unit aktiviti yang akan digunapakai sebagai silibus di

dalam kurikulum kelab. Segala material serta perincian aktiviti ada di dalam pakej kit

robot NXT Robotics Engineering II – Getting Started Package:

Minggu Aktiviti Tugasan

1 Full Speed Ahead Bangunkan persekitaran

pengaturcaraan, program robot dan

melaksanakan program asas robot

2 The Wheels and Distance Investigation Mengkaji hubungan di antara saiz

roda dan juga jarak yang dilalui oleh

robot berdasarkan kepada bilangan

pusingan roda.

3 The Right Face Membina dua buah program yang

berbeza yang mana setiap satu

menggerakkan robot pada arah

yang berbeza

4

4 The Measured Turns Investigation Mengkaji hubungan di antara

geometri robot, pusingan motor dan

juga magnitude pusingan robot

5 The Clap On, Clap Off Pengenalan kepada sensor bunyi

serta pengaplikasiannya

6 The Frequency and Amplitude Exploration Mengkaji sifat-sifat gelombang bunyi

7 The Follow the Guidelines Membina & melaksanakan program

asas line-following

8 Faster Line Tracking Exploration Mengkaji faktor-faktor yang

signifikan di dalam proses line-

tracking dan menggariskan kaedah

yang boleh digunakan untuk

memperbaiki program line-following

9 Obstacle Detection Membina & melaksanakan program

yang membolehkan robot

bertindakbalas terhadap dua

rangsangan yang berlainan jenis

10 Field of View Investigation Mengkaji kegunaan & sifat-sifat

sensor ultrasonic

11 The Get in Gear Mengkaji kaedah untuk menukar

sistem gear robot serta kesan

penggunaan nisbah gear yang

berbeza terhadap pergerakan robot

12 Gears and Speed Investigation Mengkaji hubungan di antara nisbah

gear dan kelajuan robot

5

4.2 Penyelidikan & Pembangunan

Setelah pelajar dibekalkan dengan ilmu asas yang lengkap berkenaan pembinaan robot

Lego NXT, aktiviti-aktiviti berteraskan penyelidikan akan dimulakan. Dalam fasa ini,

berdasarkan kepada sumber yang ada dilengkapi dengan bimbingan fasilitator, setiap

kumpulan diminta untuk merekacipta robot mengikut spesifikasi yang diberikan. Di

dalam fasa yang sama, pelajar akan didedahkan dengan asas-asas bekerja secara

berkumpulan, kemahiran melakukan penyelidikan bermatlamatkan kepada penyelesaian

masalah, pengaplikasian konsep-konsep matematik & sains serta kemahiran

mendokumentasikan hasil kerja. Berdasarkan kepada testimoni-testimoni yang dicedok

daripada beberapa sumber, proses pembelajaran yang berlangsung di dalam fasa ini

sangat mencabar minda & kebolehan pelajar, mampu menerapkan pelbagai kemahiran

generik serta yang pastinya menyeronokkan.

4.3 Pertandingan

Bagi meningkatkan nilai-nilai kompetitif dan kompetensi pelajar di dalam kemahiran

pembinaan robot berasaskan kit robot Lego NXT, pertandingan-pertandingan rasmi

akan diadakan sesama ahli kelab. Di dalam melaksanakan usaha untuk

memperkenalkan bidang robotik kepada komuniti, pertandingan sebegini akan

dipertontonkan secara umum kepada warga sekolah. Ini dapat meningkatkan motivasi

pelajar untuk menyertai kelab robotik selain daripada mampu menaikkan nama baik

kelab. Selain daripada pertandingan dalaman, kelab juga akan menghantar wakil bagi

menyertai sebarang pertandingan luar yang berkaitan dengan robotik. Sudah pasti,

nama baik sekolah dapat dijulang jika wakil sekolah beraksi cemerlang.

6

4.4 Penilaian

Selain daripada melalui pertandingan, samada dalaman atau luaran, setiap ahli kelab

akan dinilai secara kuantitatif melalui kuiz, ujian teoritikal & praktikal serta penglibatan di

dalam kelab. Ini adalah penting bagi memastikan kualiti diri ahli kelab dapat sekurang-

kurangnya dikekalkan. Selain itu, dengan adanya medium penilaian sebegini, ahli kelab

akan lebih bermotivasi di dalam mengikuti aktiviti-aktiviti kelab selain dapat

mengekalkan persaingan yang sihat sesama ahli.

4.5 Aktiviti Lanjutan

Aktiviti-aktiviti asas sangat sesuai untuk dilaksanakan di dalam fasa awalan, iaitu

semasa proses pengenalan & pendedahan umum terhadap kit robot Lego. Bagi pelajar

yang sudah mula mahir, aktiviti asas dianggap tidak lagi relevan dan pelajar-pelajar ini

akan mula mengharapkan sesuatu yang berlainan dan lebih mencabar. Oleh itu, ada

beberapa aktiviti lanjutan yang yang ingin dicadangkan di dalam teks proposal ini, yang

dijangka dapat memenuhi selera pelajar-pelajar mahir, iaitu:

Rekaan & Pembinaan Robot Berautonomi

Robot Berbilang Agen

Robot SLAM (Simultaneous Localization & Mapping)

Robot Perang Automatik

Robot Humanoid

5. PELAN CADANGAN BILIK OPERASI KELAB

7

Rajah 1 : Pelan Cadangan Bilik Operasi

Rajah 1 menunjukkan pelan cadangan bagi pembinaan bilik operasi kelab. 6 buah

workstation akan digunakan bagi membolehkan kesemua ahli kelab melakukan aktiviti

dengan jayanya. Setiap workstation mampu menampung 2 kumpulan (4 orang pelajar)

dan perlu dilengkapi dengan 2 buah komputer peribadi (sebuah PC bagi setiap

kumpulan) dan beberapa palam sambungan terus ke bekalan kuasa. Sebuah meja

beserta dengan sebuah komputer peribadi juga perlu disediakan untuk kegunaan

fasilitator bagi memudahkan perjalanan proses pembelajaran, pengajaran dan

perlaksanaan aktiviti. LCD projektor juga memainkan peranan yang sangat penting di

dalam sesi pembelajaran lebih-lebih lagi untuk menunjukkan demonstrasi penggunaan

perisian yang digunakan. Dengan adanya projektor, penyampaian ilmu berasaskan

Powerpoint & Flash dapat dilakukan, menjadikan suasana kelas lebih interaktif &

menyeronokkan. Bagi menjadikan bilik operasi kelab lebih teratur dan kemas, sebuah

almari akan digunakan sebagai tempat penyimpanan alatan milik kelab.

6. KELENGKAPAN KIT ROBOT LEGO

8

Kit robot keluaran Lego telah dipilih sebagai material utama aktiviti kelab ini kerana

pakej produk yang ditawarkan adalah sangat lengkap, dijual pada harga berpatutan dan

sesuai untuk pelajar sekolah menengah. Pada ketika ini, berpuluh ribu sekolah &

institusi pengajian tinggi di seluruh dunia menggunakan kit robot Lego sebagai asas

kepada aktiviti-aktiviti makmal mereka. Apabila ditanyakan pendapat berkenaan kit robot

Lego kepada seseorang yang telah merasai sendiri pengalaman mempelajari asas

robotik dengan kit tersebut, kita boleh jangka 3 perkataan yang pastinya akan

diperkatakan olehnya: mencabar, menyeronokkan & merangsang kreativiti.

Bagi menampung perlaksanaan aktiviti kelab untuk 24 orang pelajar, pakej NXT

Robotics Engineering II – Getting Started Package telah dipilih. Pakej ini

mengandungi:

12 set Lego Mindstorm Education NXT Base Set

Sebuah perisian Lego Mindstorms Education NXT

Sebuah perisian NXT Robotics Engineering I Curriculum

Sebuah perisian Guided Research Curriculum

Lesen Tapak

Rajah 2: NXT Robotics Engineering II

9

Bagi setiap Lego Mindstorm Education NXT Base Set, ada 431 elemen disertakan di

dalamnya meliputi:

Blok Pintar NXT

Bateri litium dan pengecaj

3 motor servo

Sebuah sensor peka cahaya, sensor bunyi dan sensor ultrasonic

2 sensor peka sentuh

3 sensor pengesan putaran

10 wayar kabel pelbagai fungsi

Kabel USB

Ratusan elemen pembinaan Technic

Plastik penyimpanan

Rajah 3: Education NXT Base Set

Perisian Lego Mindstorms Education NXT dibina berdasarkan enjin LabVIEW hasil

produk National Instrument. Pengaturcaraan menggunakan perisian ini adalah

berasaskan kepada grafik dan ikon. Oleh itu, tahap kesukaran untuk mempelajari

konsep dan teknik pengaturcaraan tidak begitu tinggi dan sesuai untuk kegunaan pelajar

sekolah menengah. Turut dimuatkan di dalam perisian ini ialah Robot Educator, iaitu

10

satu set tutorial beranimasi sebanyak 40 siri yang dihasilkan bertujuan untuk membantu

pelajar mempelajari cara-cara membina dan memprogram robot secara efektif. Robot

Educator boleh digunakan sebagai alatan pengajaran yang serba mudah dan lengkap

NXT Robotics Engineering I Curriculum ialah sebuah sistem kurikulum yang

memfokus kepada pengenalan terhadap sistem Lego Mindstorms Education NXT dan

juga konsep-konsep asas robot. Pelajar akan didedahkan kepada aktiviti-aktiviti

berkenaan dengan pengaturcaraan, sistem, kawalan, sensor, suap-balik dan banyak

lagi.

Guided Research Curriculum ialah sebuah sistem kurikulum lanjutan yang menyediakan

perincian dan material bagi tiga buah projek yang besar, iaitu Sistem Pencarian

Automatik, Robot Pemantau dan Robot Pengukur Pokok. Ketiga-tiga projek ini

melibatkan aktiviti-aktiviti rekaan dan penyelidikan berasaskan kejuruteraan.

Memudahkan lagi proses perlaksanaan aktiviti, segala garis panduan yang berkaitan

ada disertakan dengan lengkap di dalam sistem kurikulum ini. Guided Research

Curriculum banyak memfokus kepada rekaan bermotivasi, teknologi komunikasi,

pemetaan dan banyak lagi. Aktiviti yang disediakan di dalam sistem ini merangkumi

topic-topik yang kritikal seperti sains, teknologi, kejuruteraan dan matematik. Secara

keseluruhan, sistem kurikulum ini terbahagi kepada dua, iaitu bahagian fasilitator dan

juga bahagian pelajar. Bahagian fasilitator mengandungi pelbagai material yang boleh

mempermudahkan proses pengajaran, seperti tips, nota, rubric penilaian dan lain-lain.

Bahagian pelajar pula dilengkapi dengan video tutorial, arahan perlaksanaan aktiviti

berinteraktif, material-material berkaitan pengaturcaraan dan banyak lagi. Segala ini

boleh didapati di dalam hanya sebuah sistem dan apabila ianya dipadankan dengan

medium aktiviti yang praktikal, interaktif & menyeronokkan iaitu kit robot Lego, maka

11

terhasillah sebuah sistem pembelajaran yang mampu menjana kecemerlangan pelajar

secara intensif dan progresif tanpa mewujudkan tekanan di dalam diri mereka.

Lesen Tapak ialah permit kebenaran untuk menggunakan perisian robot kit Lego secara

sah dan komersial.

Sebagai pelengkap, 6 Education Resource Set akan digunakan di dalam perlaksanaan

aktiviti kelab. Menggunakan set-set ini, pelajar boleh membina robot yang lebih besar &

kompleks. Di dalam setiap set, ada lebih 650 elemen yang pelbagai jenis. Maka jika

dipadankan dengan Lego Mindstorm Education NXT Base Set, pelajar akan

memperolehi lebih banyak sumber bagi tujuan rekaan & pembinaan dan apa yang

menjadi batasan hanyalah imaginasi.

Rajah 4: Education Resource Set

Di dalam setiap Lego Mindstorm Education NXT Base Set, ada disertakan 8 buah

sensor yang pelbagai iaitu sensor peka cahaya, sensor bunyi, sensor ultrasonic, sensor

peka sentuh dan sensor pengesan putaran. Selain daripada yang dinyatakan di atas,

Technic juga ada menyediakan beberapa sensor add-on (tidak termasuk di dalam pakej)

yang sangat mudah dan berguna di dalam pembinaan robot pada tahap sederhana dan

tinggi, iaitu seperti yang ditunjukkan di dalam jadual di bawah:

12

Sensor Kegunaan Gambar

1 HiTechnic Compass Sensor Bertindak sebagai kompas

digital, membolehkan robot

bergerak secara efektif

2 HiTechnic Color Sensor Mengenalpasti jenis warna

bagi satu-satu benda

3 HiTechnic Acceleration Sensor Mengukur pecutan pada tiga

paksi, iaitu paksi –x, -y, dan -z

4 HiTechnic IRSeeker Sensor Terdiri daripada satu set

pengesan cahaya IR,

memberikan sudut pandangan

135 darjah bertujuan

mengesan lokasi sumber

cahaya IR

Pembinaan robot menggunakan kit keluaran Lego boleh dibahagikan kepada 3 proses

iaitu rekaan, pembinaan chasis, pengaturcaraan. Rekaan ialah proses merekacipta

robot berdasarkan kepada spesifikasi yang diberikan. Dalam fasa ini, apa yang pelajar

perlukan hanyalah kertas & pensil dan berdasarkan kepada kreativiti serta imaginasi

semata-mata, mereka perlu menghasilkan pelan penyelesaian yang praktikal dan

bersesuaian dengan permasalahan yang dihadapi. Selepas siap rekaan, pelajar perlulah

merealisasikan pelan mereka dengan membina chasis/badan robot berdasarkan kepada

rekaan yang telah mereka hasilkan. Chasis akan dibina menggunakan komponen-

13

komponen yang disertakan di dalam kit robot Lego. Fasa kedua ini memerlukan kerja

yang teliti dan kesabaran diri bagi memastikan chasis yang dibina adalah seperti apa

yang diingini. Selepas semua perkara berkenaan perkakasan dilengkapkan, tiba giliran

pelajar menulis aturcara/program untuk robot yang telah dibina. Memprogram robot

sama seperti memberi ‘nyawa’ kepada robot tersebut. Segala perlakuan, fungsi dan sifat

robot bergantung sepenuhnya kepada program yang telah dimuatkan ke dalamnya.

Pada hakikatnya, menulis program adalah bahagian yang paling susah di dalam proses

membina sesebuah robot yang lengkap. Akan tetapi, gabungan di antara bahasa

pengaturcaraan NXT-G dan juga perisian Lego Mindstorm Education NXT yang

berkuasa tinggi menjadikan tugas pengaturcaraan sebagai sesuatu yang sangat ringkas

dan mudah. NXT-G ialah sebuah bahasa pengaturcaraan yang berasaskan kepada ikon

& grafik yang menjadikan tugas penulisan program sebagai suatu proses yang interaktif

dan intuitif.

14

Rajah 5: 'Snapshot' daripada perisian Lego Mindstorm Education NXT

7. CADANGAN STRUKTUR ORGANISASI KELAB

15

Rajah di atas menggambarkan struktur organisasi kelab yang dicadangkan manakala

jadual di bawah menyenaraikan setiap jawatan yang ada di dalam struktur beserta

dengan tanggungjawab yang dipikul dan bilangan kekosongan jawatan.

Jawatan Tanggungjawab Kekosongan

1 Pengurus Besar Mengetuai keseluruhan organisasi 1

2 Ketua Arkitek Perisian Mengetuai aktiviti melibatkan perisian 1

3 Pengurus Maklumat Mengetuai aktiviti pencarian informasi 1

4 Ketua Jurutera Mengetuai aktiviti pembinaan fizikal 1

5 Jurutera Perisian Mereka program & menulis dokumentasi 4

6 Pengaturcara Menulis program & melakukan pemprograman 4

7 Pegawai Maklumat Mencari & menguruskan informasi 2

8 Pegawai Tadbir Menguruskan hal pentadbiran organisasi 2

9 Jurutera Elektrik Melakukan tugasan melibatkan isu elektrikal 4

10 Jurutera Mekanikal Melakukan tugasan melibatkan isu mekanikal 4

8. CADANGAN PERUNTUKAN BAGI TUJUAN PEMBINAAN KELAB

Jadual di bawah menyenaraikan item-item yang dicadangkan untuk dibeli bagi

pembinaan kelab robotik. Untuk memastikan perbelanjaan yang dikeluarkan berada

dalam lingkungan yang efisyen, item-item ini akan dibeli secara on-line daripada

pengedar kit robot Lego di Amerika Syarikat. Ingin dijelaskan di sini bahawa harga di

bawah merujuk kepada harga yang telah ditukarkan secara terus daripada matawang

USD (US Dollar) kepada MYR (Malaysian Ringgit). Maka, caj penghantaran perlu

dibayar berasingan.

Item Penjelasan Harga

Seunit

(RM)

Bil Harga

(RM)

16

1 Set Meja Fasilitator Untuk kegunaan fasilitator semasa

perlaksanaan aktiviti kelab

500 1 500

2 NXT Robotics

Engineering II –

Getting Started

Package

Terdiri daripada 12 set robot Lego

NXT, perisian Lego Mindstorm

NXT, sistem kurikulum, material

utama bagi perlaksanaan aktiviti

12,000 1 12,000

3 Education

Resource Set

Pelengkap kepada pakej NXT

Robotics Engineering II

230 6 1,380

4 Acceleration

Sensor

Sensor tambahan, untuk

mengukur pecutan robot

155 3 465

5 Color Sensor Sensor tambahan, mengenalpasti

jenis warna sesuatu benda

155 3 465

6 Compass Sensor Sensor tambahan, bertindak

sebagai kompas digital robot

155 3 465

7 IRSeeker Sensor Sensor tambahan, mengesan

lokasi sumber cahaya IR

130 3 390

8 NXT Robotics

Competititon

Workbook

Buku rujukan berkaitan

pertandingan

81 1 81

9 Lego Mindstorm

NXT Idea Book

Buku rujukan tahap asas 100 1 100

10 Advanced NXT-The

Da Vinci Inventions

Book

Buku rujukan tahap lanjutan 115 1 115

11 Komputer Peribadi Untuk menampung penggunaan 1,500 13 16,500

17

perisian Lego Mindstorm

12 Set Projektor Untuk memudahkan demo

daripada fasilitator, membolehkan

penyampaian ilmu dibuat dalam

bentuk Powerpoint atau Flash

6,000 1 6,000

13 Workstation Tapak kepada perlaksanaan

aktiviti kelab

1,500 6 9,000

14 Pusat

Penyimpanan

Alatan

Tempat storan alatan dan

komponen milik kelab

1,000 1 1,000

15 Sistem Penghawa

Dingin

Mewujudkan persekitaran yang

baik dan kondusif

3,000 1 3,000

Jumlah Keseluruhan (RM) 51,461

Untuk tatapan semata-mata, gambar-gambar di bawah menunjukkan robot-robot yang

boleh dibina menggunakan set kit robot Lego:

9. BERKENAAN PENULIS

Mohammad Nazry Abdul Salam telah menerima ijazah sarjana muda kejuruteraan

(komputer) daripada Universiti Teknologi Malaysia dengan kepujian kelas pertama pada

tahun 2008. Pada masa ini, dia bekerja sebagai tutor di Jabatan Mikroelektronik &

18

Kejuruteraan Komputer, Fakulti Kejuruteraan Elektrik, Universiti Teknologi Malaysia

Skudai. Bidang penyelidikan yang diminatinya ialah SLAM (simultaneous localization &

mapping), HRI (human-robot interaction), HCI (human-computer interaction), sistem

terbenam masa nyata & robotik.

10. RUJUKAN

Edward J. Moskal, “Adding Robotics To Your Computer Science Curriculum”, Saint

Peter’s College, 2008.

Kathy Wiese, “Robot Curriculum Middle School”, Lesley University, 2007.

Meadhra and Stouffer, “Lego Mindstorms: for Dummies”, Wiley, John & Sons, 2000.

Toye and B. Williams, “Introduction To Robotics”, Wright Patterson Air Force Base.

19