artikel perahu sebatang di sabak bernam

8/19/2019 Artikel Perahu Sebatang Di Sabak Bernam

1/9

PERAHU SEBATANG DI SELANGOR : SUMBANGAN PERAHU

SEBATANG/ PERAHU JALUR DALAM INDUSTRI PERTANIAN DI SABAK

BERNAM.

oleh

HASLINDA BINTI ISMAIL

Perahu sebatang/batang atau dikenali sebagai perahu jalur di Selangor

dipercayai antara kenderaan di air yang terawal dibina oleh manusia untuk tujuan

pengangkutan. Apabila pengetahuan mengenai penggunaan alatan batu atau benda

tajam telah berkembang di dalam masyarakat dahulu kala, mereka mula membuat

kenderaan pengangkutan di air dengan menggunakan sebatang kayu yang dikeruk

atau ditebuk.

Perahu seperti ini diperbuat daripada sebatang kayu keras yang dibelah dua

dan dipotong mengikut bentuk sebuah perahu. Permukaan pada bahagian tengahnya

ditebuk hingga menghasilkan suatu ruang yang luas dari bahagian haluan hingga ke

bahagian butiran. Ruang yang dihasilkan boleh memuatkan sehingga empat atau lima

orang. Ia digunakan oleh penduduk kampung pesisir sungai sebagai alat

pengangkutan untuk membawa penumpang dan membawa barang keperluan harian.

Terdapat pelbagai jenis perahu sebatang tetapi yang biasanya ia diperbuat

daripada batang pokok yang ditarah dan diukir menjadi bentuk perahu. Selain

daripada kayu, terdapat juga perahu jalur yang diperbuat daripada kulit kayu.

anakala di !egeri "tara Semenanjung alaysia seperti !egeri #edah mengenali

perahu jalur sebagai perahu sagur. (Perahu sagur bermaksud pembuatan perahu yang

ditarah daripada sebatang pokok. Ia melibatkan penggorekkan pada bahagian tengah

pokok untuk mendapatkan bentuk. $usteru, sai% perahu yang terhasil bergantung

kepada panjang dan lebar sai% pokok berkenaan. "ntuk mendapat kestabilan perahu

berkenaan, ia diletakkan berhampiran dengan api pada bahagian kiri dan kanan,

sementara bahagian tengah yang telah siap akan dipenuhi dengan air. #erja penarahan

diteruskan sehingga mendapat aras air yang sama di dalam perahu berkenaan. Tujuan

penggunaan api adalah untuk memudahkan penarahan dilakukan. Sehubungan itu,

perahu sagur tidak melibatkan sebarang penyambungan antara satu sama lain pada

bahagian perahu&.


2/9

!egeri Pantai Timur Semenjung alaysia seperti Terengganu pula perahu

yang ditarah dari sebatang kayu juga dikenali dengan nama perahu lading. De Eredia

'Rujukan daripada !orisah (aharum '#etua ed.&, #amus )ewan *disi #etiga, #uala

+umpur )ewan (ahasa dan Pustaka, - hlm --01 ohd 2uso3 Abdullah, 4Perahu

(esar +ambang #egemilangan Tamadun aritim Terengganu5, 6Perahu Sagur di

)aerah (aling, #edah )ata berteraskan kepada $umpaan Tidak Sengaja dan 7ali

8ari Arkeologi9, hlm 00, $ournal Arkeologi alaysia :;;< ohd Supian Sabtu&,

turut menyebut penggunaan perahu ini di elaka dikenali dengan nama balloes dan

nambangues, mempunyai pendayung dan digunakan untuk tujuan penangkapa ikan

dan pengangkutan sungai. $elas ia digunakan semasa dan selepas abad ke=-0 .

>>>7ambar Perahu $alur/Perahu Sebatang )i Sabak (ernam Suatu #etika )ahulu.


3/9

#ajian awal di daerah Sabak (ernam dan Sungai (esar, Selangor di

dilaksanakan berdasar kepada keadaan 3i%ikal dan lokasi daerah=daerah ini dahulu

terkenal dengan pengangkutan air yang menggunakan Sungai (ernam pada satu

ketika dahulu. #edudukan Sabak (ernam adalah sejauh -?@ km dari Shah Alam, Ibu

negeri Selangor dengan tempoh perjalanan menaiki kenderaan selama : jam ?; minit.

#ajian awal dijalankan mengalami kesukaran kerana di daerah ini industri

perikanan di Selangor telah lama mengalami arus kemodenan dan telah mula

menggunakan perahu atau sampan yang lebih moden dengan pembuatan fiber-glass.

arga tua atau orang=orang lama di sini telah menjadi sumber maklumat penting

berkenaan perahu sebatang suatu ketika dahulu.

enurut #ha%in ohd Tamrin'-1


4/9

keledek dan hasil tanaman pertanian yang lain. (erlainan dengan penggunaannya

dengan perahu jalur di #uala +angat dan di tempat=tempat lain Ia lebih popular untuk

kegunaan industri pertanian sebagai salah satu kenderaan pengangkutan membawa

hasil petani dan pesawah.

+aluan tali air dan sungai digunakan kerana lebih pantas dan cepat berbanding

daratan kerana sistem jalanraya yang masih tidak sempurna pada awal=awal tahun

-?; an hingga -8ara Pengangkutan Perahu Sebatang )i #awasan Tali Air #ampung.


5/9

Penggunaan Perahu $alur/Perahu sebatang di daerah ini lebih menyumbang di

dalam sektor pertanian. Pengendalian perahu ini semasa pengangkutan komoditi

pertanian memerlukan tenaga kepakaran : orang lelaki dewasa untuk mengawal dan

memudik perahu tersebut dari darat ke baruh 'dari kawasan lebih tinggi hingga ke

kawasan atau tanah yang lebih rendah letaknya seperti berdekatan pantai&.

"niknya disini, di tempat lain seperti $ohor, Pahang dan #edah perahu

jalur/perahu sebatangnya menggunakan pendayung yang agak sama dengan perahu

nelayan tradisi yang lain. (agaimanapun perahu jalur/perahu sebatang di daerah ini

menggunakan batang galah yang panjang atau kayu panjang untuk memudahkan

pergerakan semasa memudik ke baruh. )ua batang galah atau kayu panjang

diperlukan dengan anggaran panjang galah atau batang kayu dari enam kaki hingga

kaki panjang mengikut kepanjangan galah buluh yang di perolehi.

#awalan terhadap kelajuan perahu akan di ketuai oleh seorang sahaja yang

akan berada di dalam perahu manakala seorang pembantu pula akan berada di daratan

bagi memastikan perahu terus berada di dalam laluan dan tidak melanggar mana=

mana tebing tali air. #edua=dua pendayung memerlukan kekuatan 3i%ilkal dan mental

untuk bertindak pantas bagi mengawal perahu yang penuh sarat dengan hasil

pertanian agar tidak terbalik atau kemalangan melanggar mana=mana tebing dan

perahu=perahu yang lain.

>>>Ilustrasi 8ara=8ara Perahu $alur/Perahu Sebatang Ini )ikendalikan "ntuk

embawa #omoditi Pertanian (oleh )ilihat Pada Ilustrasi Seperti )ibawah.


6/9

elihat dari perspekti3 persekitaran kawasan di kampung=kampung di daerah

ini yang mempunyai saliran tali air di hadapan laman rumah memberi makna

pengangkutan air ini begitu popular digunakan suatu ketika dahulu. alahan

#ampung Sungai Air Tawar dahulu sangat terkenal sebagai tempat atau bengkel

terbesar pembuatan dan penghasilan perahu jalur dari tahun awal -?; an hingga awal

->>Peta #awasan )aerah Sabak (ernam


7/9

Adalah dipercayai penggunaan perahu sebatang mengalamai %aman

penghujung pada lewat tahun ->>Ilustrasi cara=cara perahu jalur/perahu sebatang ini dikendalikan oleh pesawah

untuk membawa anak pokok padi untuk disemai.


8/9

(erdasarkan kepada jumpaan perahu sebatang/jalur di daerah=daerah di

Selangor dan maklumat yang baru diperolehi menunjukkan negeri Selangor

menggunakan pengangkutan air di sungai=sungai sama seperti yang terdapat di $ohor,

#edah, Terengganu, Pahang dan elaka. $ika di $ohor kawasan=kawasan di #ota

Tinggi, uar dan Pontian penggunaan perahu jalur atau dikenali juga sebagai perahu

kolek lebih kepada pengangkutan perdagangan, mengail dan perahu penambang

kepada masyarakat di sana. )i kawasan tersebut juga popular dengan perahu jalur

atau perahu kolek yang diperbuat daripada kulit kayu meranti merah dan kayu resak

yang dijahit dengan rotan bagi mengukuhkan struktur rangkanya.

anakala di Pahang pula, perahu jalurnya lebih kecil sai%nya bayak

digunakan di sungai atau jeram=jeram di pedalaman Pahang. (anyak digunakan oleh

Erang=orang asli dan kawasan=kawasan sekitar tasik 8hini dan Tasik #enyir. Fungsi

sebagai kegunaan sendiri untuk tujuan membeli keperluan harian dan memancing.

6Perahu sebatang yang juga yang lebih dikenali sebagai perahu sagur di

daerah (aling, #edah memberikan makna yang besar dalam konteks budaya

masyarakat disana. enurut keterangan Supian Sabtu

6Gjumpaan perahu sagur yang pernah ditemui di )aerah (aling, #edah, amat jelas

menunjukkan satu keistimewaan dari segi bentuk. Ia menunjukkan kegunaan yang

erat dengan lingkungan geogra3is, dimana sungai merupakan saranan utama untuk

tujuan perhubungan sama ada sebagai pengangkutan atau perdagangan9G

'Rujukan hlm 1


9/9

(ibliogra3i

-. ohd Supian Sabtu, , 66Perahu Sagur di )aerah (aling, #edah )ata

berteraskan kepada $umpaan Tidak Sengaja dan 7ali 8ari Arkeologi9,

$urnal Arkeologi alaysia, :-, :;;

artikel perahu sebatang di sabak bernam

Documents