Pertanika 12(3), 425-432 (1989)

Analisis Permintaan Pelancongan di Malaysia

AHMAD SHUIB dan NOOR AZIZ MOHD NORFakulti Ekonomi dan Pengurusan

Universiti Pertanian Malaysia,43400 UPM Serdang, Selangor Darul Ehsan, Malaysia.

Perkataan Penunjuk: Pelancongan, permintaan, keanjalan harga, pendapatan, PATA.

ABSTRAKPembangunan industri pelancongan memerlukan perancangan yang komprehensifuntuk tents maju. Unjuranpermintaan pelancongan harus dijadikan asas di dalam proses perancangan dan penggubalan garis panduanpembangunan industri ini. Keputusan analisis permintaan menunjukkan yang pendapatan per kapita, kospelancongan tempatan, kadar pertukaran wang dan peristiwa tertentu di negara destinasi pelancongan mem-punyai pengaruh yang signifikan ke atas permintaan pelancongan antarabangsa.

ABSTRACTFor growth, the tourism industry requires comprehensive planning. Demand analysis could provide a usefultool in planning and in providing guidelines for the development of the industry. The result of the demandanalysis shows that per capita income, the relative cost of touristic activities, exchange rate and special eventsin the tourist destination area are significant in influencing the arrival of international tourists.

PENGENALANPembangunan industri pelancongan di Malay-sia kini mencapai tahap yang dapat di-banggakan. Pelbagai kemudahan telah disedia-kan oleh kerajaan untuk mempertingkatkanprestasi industri pelancongan. Terdapat limafaedah utama yang diperolehi daripada pem-bangunan industri pelancongan, iaitu, sum-bangan kepada imbangan pembayaran negara,pembangunan kawasan bukan perindustrian,pengwujudan peluang pekerjaan, peningkatanpendapatan kepada keseluruhan ekonomi me-nerusi impak pengganda, dan pembangunansosial.

Dalam jangka masa 1975-1985, pen-dapatan tukaran asing yang diperolehi me-nerusi sektor pelancongan di Malaysia telahmeningkat tiga kali ganda, iaitu daripada $389.5juta pada tahun 1975 kepada $1412.4juta padatahun 1985. Peningkatan ini secara langsungberkait dengan peningkatan jumlah ketibaanpelancongan dalam masa yang sama (Jadual 1).Sektor pelancongan kini merupakan sektorkeenam terpenting sebagai sumber tukaranasing (Berita Harian, 24Jun. 1986).

Sebagai sebuah industri perkhidmatan,pelancongan merupakan penyumbang peluangpekerjaan yang penting bagi sesebuah negarasedang membangun terutama di negara yangmempunyai lebihan tenaga kerja. Di kawasan-kawasan pembangunan pelancongan, peluangpekerjaan dapat diwujudkan untuk penduduktempatan yang dapat membantu menambahpendapatan dan seterusnya mempertingkatkantaraf hidup mereka. Industri pelancongan miripkepada intensif buruh dan oleh yang demikianbanyak peluang pekerjaan mahir dan tidakmahir dapat diwujudkan.

Di Semenanjung Malaysia, gunatenagadisektor perhotelan telah meningkat daripada5,200 orang dalam tahun 1970 kepada 30,300orang dalam tahun 1985 (RML, muka surat399, 1986). Peluang pekerjaan juga tidak ter-had kepada sektor perhotelan; sektorperkhidmatan sokongan seperti restoran,pemandu pelancong, pengangkutan, agensipelancongan, industri kraftangan, dan aktiviti-aktiviti sampingan lain telah menawarkanpeluang pekerjaan kepada 31,800 orangdaripada tahun 1970 sehingga tahun 1981

toOS

JADUAL 1Sumbangan Industri Pelancongan Kepada Pendapatan Negara 1974-1990

TahunPelancongke (SM)

(2)

SemenanjungMalaysia$ Juta

(3)

PelancongSabah

(4)

Sabah$ Juta

(5)

PelancongSarawak

(6)

Sarawak$ Juta

(7)

Jumlahke Malaysia

JumlahJuta

(2 + 4 + 6) (3 + 5 + 7)

10s0

p

1974

1975

1976

1977

1978

1979

1980

1981

1982

1983

1984

1985

• 1986

•1987

• 1988

• 1989

•1990

1,165,270

1,461,603

1,451,441

1,546,866

1,880,646

2,039,154

2,067,020

2,344,933

2,588,772

2,750,397

2,779,081

2,933,271

3,027,781

3,146,226

3,374,443

3,673,024

4,026,938

353.9

389.5

275.2

414.3

450.0

495.0

618.9

867.3

1,019.1

1,214.9

1,304.9

1,412.4

1,529.3

1,647.4

1,833.6

2,068.3

2,349.6

47,891

37,373

42,440

40,704

54,870

70,814

76,002

79,467

73,314

68,329

60,923

59,133

41,855

46,041

51,566

57,754

n.a 63,115 n.a 1,276,276 353.9 (Semenanjung)

n.a 64,536 n.a 1,563,512 389.5

n.a 77,415 n.a 1,571,296 275.2

n.a 86,491 n.a 1,674,061 414.3

n.a 90,344 n.a 2,025,860 450.0

n.a 108,128 n.a 2,218,096 495.0

47.83 107,104 46.4 2,250,126 713.13 (Malaysia)

67.78 109,069 65.8 2,533,469 1,000.88

64.01 112,941 48.4 2,775,027 1,131.51

60.53 107,824 53.89 2,926,550 1,329.32

65.50 107,310 55.74 2,947,314 1,426.14

70.92 112,768 59.80 3,109,106 1,543.12

68.47 130,548 71.4 3,217,462 1,669.17

55.36 170,902 92.3 3,358,983 1,795.06

60.89 196,537 112.8 3,617,021 2,007.29

68.20 226,018 129.7 3,950,608 2,266.20

76.38 259,921 149.1 4,344,613 2,575.08

C/)

C3O

• Jangkaan(Telah disemak dan digunakan dalam Rancangan Malaysia ke-5 Separuh Penggal)

Sumber : Perbadanan Pembangunan Pelancongan Malaysia, 1989.

ANAUSIS PERMINTAAN PELANCONGAN DI MALA\SIA

(Danker 1981). Keperluan latihan dan ke-mahiran bagi menyokong industri ini telahdipertingkatkan melalui program yang dijal-ankan oleh beberapa agensi dan pusat latihanseperti Pusat Daya Pengeluaran Negara, Insti-tut Teknologi Mara, pihak Perbadanan Ke-majuan Pelancongan, dan pihak swasta.

Kemajuan industri pelancongan ber-gantung ke atas banyak faktor seperti kemu-dahan masuk, kemudahan infrastruktur dankemudahan rekreasi. Namun perkembangansektor perhotelan harus selari untuk menam-pung ketibaan bilangan pelancongan yang kianmeningkat. Kerajaan telah mengadakan pet-bagai jenis insentif sejak tahun 1968 untukmembantu perkembangan sektor perhotelanini, namum perkembangannya tidaklah begitumenggalakkan. Untuk memperkukuhkan lagipembangunan sektor ini, beberapa jenis insen-tif pelaboran telah diperkemaskan melalui AktaPenggalakan Pelaburan 1986. Insentif tarafperintis bagi hotel baru, kelonggaran cukai pe-laburan, dan pengurangan ctikai pendapatansehingga 30 peratus (untuk tempoh 12 tahun)adalah sebahagian daripada ubahsuaian yangdilakukan untuk menarik minat iebih ramaipelabur ke dalam sektor ini. Malah kerajaantelah menurunkan kadar bayaran letrik se-banyak 20 peratus sejak tahun 1985 untuk me-ngurangkan kos operasi hotel.

Persidangan bertaraf antarabangsa yangdianjurkan di sesebuah negara dapat menjadiperon penting sekurang-kurangnya untuk duamatlamat; pertama, mengiklankan negara itukepada dunia sebagai pusat pelancongan danpelaburan yang menarik. Kedua, meraih pu-langan daripada peserta persidangan antara-bangsa kerana pada amnya mereka ini tinggalIebih lama dan berbelanja Iebih besar daripadapelancong biasa. Malaysia mempunyai ke-upayaan dari segi kemudahan dan perkhid-matan yang diperlukan untuk menganjurpersidangan antarabangsa. Pusat DaganganDunia Putra dan hotel-hotel bertaraf antara-bangsa di bandar besar dan pusat peranginanmenyediakan kemudahan persidangan yangsetanding dengan kemudahan di negara-negaralain di Asia.

Pertumbuhan industri perkhidmatan inisecara langsung juga membantu pertumbuhan

industri pengangkutan. Infrastruktur peng-angkutan termasuk lapangan terbang, jalan raya,landasan keretapi dan pelabuhan yang ber-tujuan memberi keselesaan kepada pelancong,secara tidak langsung memberi manafaat ke-pada penduduk tempatan. Kecekapan yangmeningkat dalam pengendalian dan perkhid-matan sistem pengangkutan di Malaysia untukkeselesaan para pelancong memberi kebaikankepada penduduk tempatan.

Industri kraftangan dan seni pertukang-an juga dapat diperkembangkan melalui per-kembangan industri pelancongan. Padilah(1985) telah mendapati bahawa perkembanganindustri kampung mempunyai pertalian rapatdengan peningkatan permintaan barang-barangkraftangan seperti batik, songket, keluarantembaga dan ukiran kayu.

OBJEKTIFSeperti juga industri lain, pelancongan me-merlukan perancangan dan pengurusan yangkomprehensif untuk berjaya. Kemajuan indus-tri pelancongan pada masa akan datang dapatditentukan jika pengunjuran permintaan pe-lancongan dapat dibuat. Archer (1976) telahmengesyorkan supaya penekanan diberi ke atasproses unjuran permintaan pelancongan dalamperancangan pelancongan. Pihak OrganisasiPelancongan Dunia (World Tourism Organiza-tion) juga telah menyarankan supaya unjuranmasa depan pelancongan dijadikan satu kom-ponen asas pembangunan sektor tersebut.Kajian-kajian berkaitan dengan permintaanpelancongan menjadi bahan penting bagi pe-rancang menggubal garis panduan, arah danimpak pembangunan industri pelancongan diMalaysia.

Objektif umum kajian ini ialah untukmenilai perkembangan industri pelancongandi Malaysia dengan

(i) menentukan faktor-faktor utama yangmempengaruhi permintaan pelanconganMalaysia, dan

(ii) mengesan pengaruh-pengaruh tertentudalam industri pelancongan di Malaysia.

METHODOLOGIBeberapa teknik telah digunakan untukmengkaji permintaan pelancongan. Archer

PERTANIKA VOL. 12 NO. 3, 1989 427

AHMAD SHUIB DAN NOOR AZIZ MOHD. NOR

(1976) membahagikan teknik kajian permin-taan pelancongan kepada (i) model regresipembolehubah berbilang, (ii) model gravitidan penjanaan perjalanan, dan (iii) modelDelphi.

Seldon dan Var (1982) menggelar ketiga-tiga model ini sebagai (i) model siri masa,(ii) model bersebab ekonometrik, (iii) modelteknik subjektif. Walau bagaimanapun regresipembolehubah berbilang (atau model sirimasa) merupakan model yang popular.

Antara faktor-faktor yang menjadi penentupermintaan pelancongan termasuklah pen-dapatan per kapita, kos perjalanan, tingkatharga relatif dan kadar pertukaran am (Archer,1980). Selain daripada itu pembolehubah po-pulasi, keseragaman bahasa dan "daya tarikan"pelancong seperti iklim dan kebudayaan tem-patan juga menentukan kedatangan pelancongke sesebuah negara (Gearing et al 1976).

Dalam kajian yang dijalankan di HongKong, Lin dan Sung (1983) mendapati bahawapenentu permintaan pelancongan yang signi-fikan ialah pendapatan negara bagi negara asalpelancong, indeks harga relatif dan faktorperistiwa luar biasa iaitu Expo 1970 di HongKong. Mereka mendapati bahawa keanjalanpermintaan mengikut pendapatan bagi ketibaanpelancong bernilai 3.9, manakala keanjalanpermintaan mengikut harga bagi ketibaanpelancong ialah -0.8. Di samping itu kesanperubahan pendapatan ke atas perbelanjaanpelancong ialah 1.9 dan kesan perubahan hargake atas perbelanjaan ialah -1.4. Acara Expo1970 telah mendedahkan Hong Kong sebagaipusat pelancongan. Kesan peristiwa itu diramal-kan telah menambah ketibaan pelancongsebanyak 13.7 peratus setahun.

Fuji dan Mak (1982) yang mengkajipermintaan pelancongan di Hawaii telahmendapati bahawa tambang udara, pendapatanper kapita dan bilangan pelawat per kapita ditahun sebelumnya mempengaruhi bilanganketibaan pelawat Amerika Syarikat ke Hawaii.Mereka juga memperolehi nilai keanjalanpermintaan pendapatan per kapita yang tinggi,iaitu 3.2.

Secara amnya, fungsi permintaan menun-jukkan perkaitan hisab antara kuantiti sesuatubarang atau perkhidmatan yang diminta dalam

satu jangka masa dengan harga barang atauperkhidmatan berkenaan. Selain daripada hargabarang itu sendiri, permintaan juga dipengaruhioleh faktor pendapatan pengguna, harga barangpengganti atau penggenap, dan citarasa sertakehendak pengguna. Harga barang penggantiberkait secara songsang dengan kuantiti barangberkenaan yang diminta, harga barang pengge-nap berkait terus, manakala pendapatan jugaberkaitan secara langsung. Penentu citarasa dankehendak mempunyai kaitan positif dengankuantiti sesuatu barang yang diminta itu.

Hubungan hisab fungsi permintaan dapatdinyatakan seperti berikut:

K = f(Hx, H , H 2, P, R) (1)

di dalam persamaan (1) ini Kx menandakankuantiti barang atau perkhidmatan yang dimintauntuk sesuatu jangka masa tertentu. Hx ialahharga seunit barang atau perkhidmatan x. H^.... H^ ialah harga barang lain yang berkaitanseperti barang pengganti atau penggenap. P ia-lah pendapatan pengguna dan R ialah citarasadan kehendak pengguna.

Fungsi permintaan pelancongan dalamkajian ini dihubungkan seperti persamaan (2)di bawah:

TA = f (YPC, CRP, ER, POP, T, D) (2)

Secara hisab hubungan permintaan (2) di atasdapat ditukarkan kepada persamaan (3) dibawah:

In TA = a0 + a. In YPC + a2 In CRP

+ a3ln ER + a4ln POP + a5T + a6D + u (3)

Di dalam persamaan ini

TA = ketibaan pelawat tahunan ke MalaysiaYPC = indeks pendapatan per kapita benar

negara-negara asal yang konstan padatahun 1980 untuk tahun i, dan YPC.= I. (W.. Y./P.. NL)

j v y u y r

CRP • PT/PC = indeks harga relatif matawangtempatan yang konstan pada tahun1980

PT = indeks harga pelancong di Malaysiayang konstan pada tahun 1980

PC = indeks harga pelancong tempatan dinegara'asal yang konstan pada tahun1980PC N I W P

428 PERTANIKA VOL. 12 NO. 3, 1989

ANALISIS PERMINTAAN PELANCONGAN DI MALAYSIA

ER = indeks kadar pertukaran ringgit Malay-sia dalam bentuk mata wang negaraasal yang konstan pada tahun 1980, dan

ER - I W R../R. RJ 1J r y ;(M/LS)

POP = indeks populasi negara asal yang kon-stan pada tahun 1980, dan POP. = £W.. N..

y y

Y. = indeks pendapatan negara benar padatahun i di negara asal j yang konstanpada tahun 1980

Pr = indeks harga pelancongan tempatanbagi negara asal j dalam tahun i yangkonstan pada tahun 1980

N.. = indeks populasi negara asal j dalamtahun yang konstan pada tahun 1980

R. = indeks harga mata wang j dalam US$untuk tahun i yang konstan pada tahun1980

Rj = indeks harga ringgit Malaysia dalamUS$ untuk tahun i (M/US) yang konstanpada tahun 1980

W. = pemberat untuk negara j dalam tahuni berdasarkan kepada peratus ketibaanpelawat daripada jumlah ketibaanpelawat dari sepuluh negara terpilih

D = pembolehubah dumi untuk persidan-gan PATA '72. 1 dalam tahun 1972 dan0 untuk tahun-tahun lain

T = trend masa

u = ralat rawak

Kajian ini menggunakan data-data sirimasa yang diperolehi daripada beberapasumber. Data jumlah ketibaan pelawat (TA)dan wajaran (W.b) diperolehi daripada 'Per-angkaan Pelawat-pelawat Semenanjung Malay-sia' yang dikeluarkan oleh Jabatan PerangkaanMalaysia. Data-data berkenaan dengan pen-dapatan (Y.), kadar pertukaran (R..), populasi(N.) dan pertukaran ringgit Malaysia (R(M/US))diperolehi dari "International Financial Statis-tics". Indeks harga pengguna digunakan sebagaideflator untuk menukarkan pendapatan kepadapendapatan benar dan digunakan sebagai proksiuntuk indeks harga pelancong (PT dan P..).

Indeks-indeks di atas kemudiannya di-gunakan untuk mendapatkan pembolehubah-pembolehubah pendapatan per kapita benar

(YPC), indeks harga relatif mata wang tempatan(CRP), indeks kadar pertukaran ringgit Malay-sia (ER) dan indeks populasi (POP) denganmenggunakan formula-formula yang di-nyatakan.

Jumlah ketibaan pelawat tahunan (TA)dipilih sebagai pembolehubah sandar bagimewakili ukuran permintaan pelanconganantarabangsa. Pertambahan pelawat-pelawatyang melawat ke negara tersebut melambangkanpertambahan permintaan pelancongan antara-bangsa.

Pendapatan per kapita (YPC) memainkanperanan penting sebagai penentu permintaanpelancongan. Oleh sebab pelancongan di-anggap sebagai perkhidmatan mewah (Lin danSung, 1983), maka ketibaan pelancong di-jangka akan beranjal positif dengan pendapatan.Peningkatan dalam pendapatan juga akan men-dorong lebih ramai pelancong termasuk darigolongan yang berpendapatan rendah untukmelancong.

Pembolehubah harga mata wang relatifantara Malaysia dengan negara-negara yangdipilih (CRP) dan pembolehubah kadar per-tukaran ringgit Malaysia dalam mata wang asing(ER) dibuat secara berasingan. Tujuannya ialahuntuk membezakan kesan setiap pembolehubahke atas permintaan pelancongan. Kedua-duakesan ini perlu dibezakan kerana para pelan-cong mungkin telah mengetahui tentang kadarpertukaran, tetapi maklumatdan pengetahuan-nya tentang harga asing mungkin tidak sem-purna. Kenaikan dalam kedua-dua pemboleh-ubah CRP dan ER akan mengurangkan kuan-titi pelancongan yang diminta.

Saiz populasi negara-negara asing (POP)juga diambil kira sebagai pembolehubah bebasdalam persamaan tersebut. Peningkatan dalamsaiz populasi di negara-negara yang dipilihmungkin meningkatkan jumlah ketibaan pelan-cong ke Malaysia.

Selain daripada pembolehubah-pem-bolehubah pendapatan, harga relatif, kadarpertukaran dan populasi, pembolehubah trendmasa (T) dan pembolehubah patung (D)dimasukkan dalam persamaan. Pembolehubahaliran masa (T) dapat menerangkan kesanuntuk jangka panjang, umpamanya perubahandalam kos pengangkutan dan perubahan cita-

PERTANIKA VOL. 12 NO. 3, 1989 429

AHMAD SHUIB DAN NOOR AZIZ MOHD. NOR

rasa (Lin dan Sung 1983 dan Artus 1972).Pembolehubah patung (D) digunakan bagimengesan pengaruh persidangan PATA '72 keatas jumlah ketibaan pelancong ke Malaysia.

Ralat mungkin terjadi kalau model yangdigunakan tidak menggambarkan keadaansebenar (tidak memasukkan pembolehubahyang perlu), di samping masalah pengumpulandata dan kesukaran untuk mengukur datadengan tepat (Pindyck dan Rubinfeld 1976).Umpamanya pembolehubah-pembolehubahseperti polisi kerajaan, kekayaan populasi, cuaca,pengetahuan tentang pelancongan, jarak sertausaha-usaha publisiti oleh TDC tidak di-masukkan ke dalam persamaan kerana ke-tiadaan data yang lengkap. Begitu juga, pem-bolehubah harga ataupun kos pengangkutanantarabangsa sepatutnya dimasukkan sebagaisalah satu pembolehubah bebas ataupun se-bagai sebahagian daripada harga pelancongan.Walau bagaimanapun, kerana kesukaran untukmenggabungkan kos pengangkutan kepada satuindeks tunggal (kerana terdapat perbezaan jenispengangkutan dan juga perbezaan tambanguntuk jenis pengangkutan yang sama) makapembolehubah kos pengangkutan tidak di-masukkan ke dalam persamaan. Kesemua pem-bolehubah yang tidak dimasukkan ke dalammodel dinyatakan sebagai ralat rawak (u) yangnilainya berdasarkan kepada taburan ke-barangkalian.

Fungsi permintaan pelancongan antara-bangsa yang dibentuk itu dianalisis denganmenggunakan kaedah "Ordinary Least Squares(OLS)'\ Data-data dari sepuluh buah negarayang menyumbangkan 90 peratus daripadajumlah ketibaan pelancong asing ke Malaysiadigunakan dalam kajian ini.

KEPUTUSANKeputusan awal yang diperolehi menunjukkanpembolehubah aliran masa (T) berkorelasitinggi dengan pembolehubah pendapatan danterpaksa digugurkan dari persamaan. Pem-bolehubah populasi (POP) juga digugurkan daripersamaan kerana didapati tidak signifikan keatas jumlah ketibaan pelawat. Pembolehubah-pembolehubah iain dikekalkan di dalam per-samaan. Keputusan akhir bagi anggaran per-samaan ketibaan pelawat adalah di bawah:

In TA = 0.0854 + 2.5948 1 n YPC + 1.5898 In CRP(0.026) (5.600) (4.581)

-0.9336 In ER + 0.9148D(-2.986) (4.657)

R2 = 0.8831 Se - 0.0850 DW = 2.4394

Nota: Angka dalam kurungan ialah nilai sta-tistik t,

RL' - koefisyen penentuanSe - sisihan piawai bagi regresi, danDW - statistik Durbin -Watson

Keputusan regresi di atas menunjukkanpembolehubah-pembolehubah pendapatan perkapita (YPT), harga matawang relatif tempatan(CRP), kadar pertukaran (ER) dan pemboleh-ubfth patung (D) signifikan pada paras keertiansatu peratus.

Keputusan yang diperolehi menunjukkanketibaan pelawat mempunyai keanjalan pen-dapatan per kapita yang positif dan tinggi iaitu2.6. Ini menyokong hipotesis bahawa pelancong-an merupakan barang mewah. Kenaikan dalamtingkat pendapatan penduduk di negara-negaraasing akan meningkatkan permintaan untuk me-lancong ke sesebuah negara. Keanjalan pen-dapatan per kapita itu bermakna kenaikan satuperatus pendapatan per kapita akan meningkat-kan perminataan untuk pelancongan sebanyak2.6 peratus.

Pembolehubah harga relatif (CRP) jugamenunjukkan pengaruh yang signifikan ke atasjumlah ketibaan pelawat. Keanjalan harga re-latif untuk ketibaan pelawat bernilai 1.58.Perkaitan langsung ini tidak dijangka samasekali. Bagi para pelancong, keputusan untukmelancong ke sesebuah destinasi pelanconganbergantung kepada kos perjalanan ke destinasiitu; tetapi aktiviti pelancongan yang dijalankansemasa berada di tempat pelancongan ber-gantung pula ke atas kos perkhidmatan pe-lancongan di tempat pelancongan itu. Selagipelancong-pelancong asing ke sesebuah negaradestinasi pelancongan menganggap yang kosaktiviti pelancongan di negara destinasi masihrendah, pelancong asing akan terus melawat kedestinasi pelancongan itu. Walau bagaimanapunpenambahan pelancong-pelancong ini akanmenyebabkan kenaikan harga perkhidmatanpelancongan di negara tersebut (harga pelan-

430 PERTANIKA VOL. 12 NO. 3, 1989

ANALISIS PERMINTAAN PELANCONGAN DI MALAYSIA

congan juga naik disebabkan inflasi). Iniseterusnya akan meningkatkan harga relatifpelancongan seperti yang ternyata denganperkaitan langsung antara ketibaan pelawatdengan harga relatif dalam keputusan yangdiperolehi.

Pembolehubah kadar pertukaran juga me-nunjukkan pengaruh yang signifikan ke atasketibaan pelawat, dan mempunyai nilai ke-anjalan -0.93. Pengurangan satu peratus dalamindeks kadar pertukaran akan meningkatkanketibaan pelawat sebanyak 0.93 peratus. Ke-putusan ini mernang dijangkakan kerana pelan-congan antarabangsa memang sensitif kepadaperubahan dalam kadar pertukaran.

Persidangan PATA '72 memberikan kesanyang signifikan ke atas jumlah ketibaan pela-wat. Sumbangan persidangan PATA '72 ke atasketibaan pelawat dapat dinilai denganmenggunakan keputusan anggaran persamaanyang diperolehi. Untuk itu, nilai pembolehu-bah patung (D) digantikan dengan satu (untukmengambil kira kesan persidangan PATA '72)dan juga digantikan dengan kosong (untuktidak mengambil kira kesan persidangan PATA'72). Didapati sumbangan persidangan PATA'72 ke atas ketibaan pelawat berjumlah seban-yak 1.74 juta pelawat ataupun sebanyak 59.93peratus daripadajumlah ketibaan pelawat padatahun 1972 (Jadual 2).

JADUAL 2Sumbangan persidangan PATA 1972ke atas ketibaan pelawat ke Malaysia

Ketibaan Pelawat

Dengan Persidangan PATA 72 2.8957 jutaTanpa Persidangan PATA '72 1.1603 jutaSumbangan 1.7354 jutaSumbangan (%) 59.93 %

KESIMPULANKeputusan analisis regresi menunjukkan ke-tibaan pelawat-pelawat dari luar negeri keMalaysia dipengaruhi oleh kenaikan dalam pen-dapatan per kapita di negara-negara pelawat.Pendapatan per kapita di negara-negara industridan maju secara relatif tinggi dan meningkatsetiap tahun. Kelebihan ini bukan saja men-dorong ramai pelancong-pelancong dari negara-

negara tersebut untuk melancong bahkanmendorong pelancong-pelancong itu untukberbelanja lebih di pusat pelancongan. Penam-bahan perbelanjaan pelawat-pelawat dan pe-nambahan masa berada di Malaysia akan me-nokok sumbangan tukaran asing ke Malaysia.Keadaan ini seterusnya akan membantu mem-perkembangkan lagi industri pelancongan diMalaysia khususnya dan ekonomi Malaysiaamnya.

Pembolehubah harga relatif yang berkaitsecara langsung cjengan ketibaan pelawat ber-makna walaupun harga pelancongan naik diMalaysia, tetapi jika dibandingkan dengannegara-negara asal pelancong, harga pelancon-gan di Malaysia masih rendah secara relatif. Inimenjadikan kos pelancongan di Malaysia masihlagi rendah dan murah bagi pelawat-pelawatantarabangsa, dan keadaan ini dapat terusmendorong pelancong-pelancong antara-bangsa untttk melancong ke Malaysia.

Kadar pertukaran wang negara destinasipelancongan yang rendah berbanding dengannilai di negara-negara pengwujud pelancong(tourist generating countries) merupakan faktorpenting bagi para pelancong memilih destinasiyang akan dilawati. Nilai ringgit Malaysia yangrendah berbanding dengan nilai wang asing,misalnya nilai yen Jepun, dolar Amerika Syari-kat dan ringgit Singapura menjadikan kos pe-lancongan di Malaysia lebih murah kepadapelancong-pelancong dari negara tersebut. Iniseterusnya akan meningkatkan ketibaan pe-lancong-pelancong berkenaan ke Malaysia.

Daya tarikan pelancong ke sesebuahdestinasi merangkumi berbagai-bagai kom-ponen. Peristiwa-peristiwa penting yang berlakusama ada berbentuk sosial, kebudayaan, ke-agamaan, sukan dan politik dapat dijadikan dayapenarik pelancong ke Malaysia. Persidangan-persidangan antarabangsa juga dapat menjadipendorong penting pertumbuhan industripelancongan. Seperti yang diperolehi dalamkajian ini persidangan PATA dalam tahun 1972mempunyai pengaruh yang besar ke atasjumlahketibaan pelancong ke Malaysia. Oleh itu,persidangan PATA bagi kali kedua yang di-adakan di Malaysia pada tahun 1986 yang lepasdiharapkan akan menjadi tarikan utama parapelancong antarabangsa ke Malaysia.

PERTANIKA VOL. 12 NO. 3, 1989 431

AHMAD SHUIB DAN NOOR AZIZ MOHD. NOR

Selain daripada faktor-faktor penentu yangtersebut di atas, faktor-faktor lain seperti ke-mudahan pengangkutan antarabangsa, per-bezaan iklim dan kebudayaan, kestabilan politikdan kemudahan infrastruktur juga dapat mem-pengaruhi ketibaan pelancong ke Malaysia.Usaha-usaha promosi yang semakin giat dijal-ankan oleh pihak TDC dan firma-firma swastajuga akan mempengaruhi ketibaan pelancongdan seterusnya menggalakkan perkembanganindustri pelancongan di Malaysia. Penumpuanusaha promosi di negara-negara maju sepertiAmerika Syarikat, Eropah, Jepundan Australiaakan mendatangkan hasil yang berlipat ganda.

Usaha-usaha yang lebih giat untuk mem-perkenalkan lagi Malaysia sebagai sebuah pusatpelancongan bukan sahaja di Asia Tenggara,malahan di seluruh dunia pasti memberimanfaat dari segi penambahan ketibaan pe-lancongan. Persidangan PATA yang diadakandi Malaysia untuk kali kedua pada tahun 1986dapat dijadikan asas untuk perkembangan pe-lancongan bagi peringkat kedua, khususnyadalam usaha mencari pasaran-pasaran baruselain daripada. pasaran ASEAN.

Sehingga kini, masih belum banyak usahabersama yang dibuat bagi menggalakkan in-dustri pelancongan di rantau Asia Tenggara.Setiap negara anggota ASEAN masih menjalan-kan program-program industri pelanconganyang berasingan. Adalah lebih baik dan ber-kesan jika usahasama antara negara-negaraASEAN dalam industri pelancongan diadakan.Ini dapat menjamin perkembangan industripelancongan di setiap negara anggota ASEANdan seterusnya akan mengukuhkan ekonomiASEAN secara keseluruhannya.

RUJUKAN

ARCHER, B. 1976. Demand Forecasting in Tour-ism, Bongor Occasional Papers in Economics, No.9, University of Wales Press.

. 1980. Forecasting Demand:Quantitative and Intuitive Techniques. Interna-tional Journal of Tourism Management: 5-12.

BHRITA HARIAN. 1986. Hasil Pelancongan DijangkaMeningkat. Kuala Lumpur.

BURKART, A.J., and S. MEDLIK. 1975. The Manage-ment of Tourism. London: Heinemann.

DANKER, M., and BURHAMUDDIN MUSA. 1981.Wooing the Tourist Dollars. Malaysian Business.Kuala Lumpur.

FUJI, E.T., andj. MAK 1980. Forecasting TourismDemands: Some Methodological Issues. Annalsof Social Research, pp 12-83.

GEARING, C.E., W.W SWART, and T.VAR. 1976. Planning for Tourism Development:Quantitative Approach. New York: Praeger Pub-lishers.

HAMZAH ISA. 1985. Pelancongan Tempatan JugaPenting. Dewan Masyarakat 23(10) : 22—3.

INTERNATIONAL MONETARY FUND. 1984. Interna-tional Financial Statistics, Year Book, 1972—983.

LIN, T.B. and Y.W. SUNG. 1983. The Hong Kong.In Tourism In Asia, ed. E.A. Pye, and T.B. Lin.International Development Research Center,Ottawa, Canada pp 1-98.

MALAYSIA. 1984. Perangkaan Pelawat-pelawatSemenanjung Malaysia, Jabatan Perangkaan :Kuala Lumpur.

MALAYSIA. 1986. Rancangan Malaysia Kelima 1986--1990. Kuala Lumpur.

PADILAH Hj. ALL 1985. Pelancongan Meningkat-kan Ekonomi Negara. Dewan Masyarakat. 23(10): 6-8.

PlNDYCK, R.S. and D.L. RUBENFELD. 1976. Econo-metric Models and Economic Forecasts. McGraw-Hill.

SHELDON, P and T. VAR. 1982. Tourism Forecast-ing: The State of the Art (pers. comm.) School ofTravel Industry and Management, Univ. of Hawaii,Manoa.

(Diterima 28 November, 1989)

432 PERTANIKA VOL. 12 NO. 3, 1989