penulisan fiksyen genre cerpen 08

© DianHikmah Consultancy 2007

Penulisan fiksyen - Genre cerpen

Oleh ZULKIFLI KHAIR

© DianHikmah Consultancy 2007

MAKSUD ‘FICTION’

Main Entry: fic·tion (Merriam-Webster Dictionary) Pronunciation: 'fik-sh&n Function: noun Etymology: Middle English ficcioun, from Middle French fiction,

from Latin fiction-, fictio act of fashioning, fiction, from fingere to shape, fashion, feign -- more at DOUGH

1 a : something invented by the imagination or feigned; specifically : an invented story b : fictitious literature (as novels or short stories) c : a work of fiction; especially : NOVEL

2 a : an assumption of a possibility as a fact irrespective of the question of its truth <a legal fiction> b : a useful illusion or pretense

3 : the action of feigning or of creating with the imagination

© DianHikmah Consultancy 2007

KONSEP CERPEN

Cerpen (cerita pendek) ialah cerita rekaan berbentuk prosa yang relatif pendek. Ia boleh dibaca untuk sekali duduk.

Panjang sekitar 500 - 20,000 perkataan. Wujud cerpendek, cerpen (6-8 halaman) dan

cerpan (lebih 10,000 perkataan). Plot tunggal; watak sehingga 4 watak; latar

yang terhad.

© DianHikmah Consultancy 2007

6 ASPEK PENULISAN FIKSYEN Tema. Plot. Bahasa. Watak. SP

(PoV). Latar.

© DianHikmah Consultancy 2007

TEMA

Tema merupakan idea cerita atau persoalan besar yang mendasari sesuatu karya.

Di bawah tema, terdapat beberapa persoalan yang menyokongnya.

Dalam cerpen moden, tema tidak dinyatakan dengan jelas.

Antara tema popular: Cinta, keluarga dan masyarakat.

© DianHikmah Consultancy 2007

PLOT

Plot ialah jalan cerita yang ditumpukan kepada sebab dan akibat.

Konflik ialah teras plot sehingga sampai ke tahap klimaks.

Boleh gunakan teknik imbas kembali dan imbas muka.

Aspek saspens dan kedekut amat dititikberatkan.

© DianHikmah Consultancy 2007

BAHASA

Bahasa membabitkan aspek:– Diksi atau pemilihan kata.– Sintaksis atau pembentukan ayat (pendek,

panjang atau kompleks).– Langgam penceritaan (dialog, pemikiran,

aksi, deskripsi dan eksposisi).– Tempo (pantas atau lambat).

© DianHikmah Consultancy 2007

WATAK

Watak ialah manusia atau haiwan atau objek yang memainkan peranan dalam plot.

Watak hendaklah bersifat ‘hero’; berprinsip, bijak dan disenangi.

Jenis watak:– Protagonis atau watak utama.– Antagonis atau penjarah.

© DianHikmah Consultancy 2007

SUDUT PANDANGAN

Sudut pandangan (point of view) ialah sudut pandangan bercerita.

Jenis sudut pandangan:– Orang pertama (watak ‘aku’ bercerita).– Serba tahu.– Peninjau (watak ‘dia’ bercerita).– Objektif (tiada komentar dan ulasan).

© DianHikmah Consultancy 2007

LATAR

Latar (setting) ialah rangka bagi sesuatu cerita ditempatkan.

Jenis latar:– Fizikal; individu, tempat dan persekitaran.– Mental, fikiran dan akidah (individu).– Budaya dan ideologi (masyarakat).– Masa.– Suasana; perasaan, cuaca dll.

© DianHikmah Consultancy 2007

“…Empat ekor itik sedang sibuk di sebuah longkang yang airnya hitam berbuih tidak mengalir. Longkang itu terbentuk daripada beberapa buah longkang kecil dari rumah Kamal Bi, Kiah Kedempa, Zaharah Bulat, Marimuthu, Abdul Karim, Kadir Mahmud, Manisah, Abdul Rahman, Haji Musa dan beberapa orang lagi. Longkang-longkang kecil ini bercantum menjadi sebuah longkang yang agak besar bengkang-bengkok memanjang dan berakhir di rimbun semak-semak yang bertimbun dengan kertas-kertas surat khabar lama yang sudah basah dan koyak-koyak, kain-kain perca yang kotor dan ronyok, tin-tin susu bertakungan air yang menjadi dunia bagi beribu-ribu ekor jentik-jentik, botol-botol ompek dan retak yang berminyak dan sisa-sisa makanan basi yang berlendir; nasi, ikan, sayur-sayur dan hampas kelapa…” (A. Samad Said dalam cerpen Longkang)

© DianHikmah Consultancy 2007

“BENDANG kini telah bertukar wajah. Tunggul-tunggul padi kering yang bertampuk-tampuk dalam petak sebahagian besarnya telah dibakar. Sesekali angin bendang berhembus, jalinan asap-asap kelabu tali menali ditolak angin, menipis dan menghilang ke langit.

Budak-budak tersebut kecuali Fuad sedang bersembang dalam pondok jerami mereka. Idah dan Syipah terpaksa duduk di luar sebab tiada lagi ruang dalam pondok. Di atas permatang, budak-budak lain sedang riuh rendah menaikkan layang-layang ke udara. Idah dan Syipah yang saling duduk menghadap antara satu sama lain leka bermain masak-masak bebutir bulat pokok duit-duit dan daun api-api….” (Zulkifli Khair & Ida Idayu Muhamad dalam novel Hore, kita menang!)