AGROPOLITAN TANJUNG GAHAI

Mohd Azlan Shah Bin Mokhtar.

College of Law, Government and International Studies (COLGIS)Universiti Utara Malaysia

Kepelbagaian corak kehidupan masyarakat Malaysia yang diwarnai dengan

pelbagai kaum, agama, budaya dan adat resam memerlukan kepimpinan negara

menyediakan landasan yang tepat untuk setiap rancangan. Perancangan yang

menyeluruh dan mampan adalah titik tolak kerajaan yang sentiasa peka dengan

denyut nadi rakyat agar kemakmuran dan keadilan dapat diagih secara

saksama. Kerajaan sentiasa menyediakan perancangan yang tersusun,

menyeluruh dan adil untuk pembangunan negara dan rakyat yang berbilang

kaum.

Rancangan Malaysia ke-9 (RMK 9) adalah kesinambungan pelan rancangan

pembangunan negara jangka sederhana untuk tempoh lima tahun. RMK 8

adalah bagi tempoh 2005 hingga 2010 dirangka amat kritikal bagi meneruskan

agenda pembangunan negara ke arah menuju Wawasan 2020 dengan

berpaksikan negara maju serta berpendapatan tinggi. Selaras dengan Gagasan

1Malaysia Rakyat didahulukan Pencapaian diutamakan, kerajaan menggarap

1

rancangan ini untuk memberi kesejahteraan kepada rakyat tanpa mengira kaum,

sempadan geografi dan politik.

Dalam usaha untuk membantu seluruh anggota masyarakat turut sama

dalam pembangunan negara, golongan miskin dan sederhana tidak dipinngirkan.

Kerajaan komited dalam usaha untuk mewujudkan masarakat yangseimbang

antara desa bandar dengan penubuhan salah satu kaedah melalui

agropolitan.Kewujudan agropolitan merupakan kerangka yang positif untuk

mewujudkan masyarakat luar bandar yang celik ilmu dan dan turut serta dalam

pembangunan negara. Kemajuan negara pasti tercalit sedikit lompang apabila

masih ada yang miskin. Oleh itu perlu ada kesepaduan untuk membangunkan

Negara dan semua penduduknya.

Kerajaan akan terus melaksanakan program meningkatkan pendapatan serta

menyediakan latihan kemahiran dan kerjaya di bawah Skim Pembangunan

Kesejahteraan Rakyat. Selain itu, Program Lonjakan Mega Luar Bandar di Pulau

Banggi, Sabah dan Tanjung Gahai, di Kuala Lipis, Pahang sedang

dilaksanakan. Untuk tujuan ini, peruntukan 20 juta ringgit disediakan, yang akan

memanfaatkan 13,300 isi rumah (Tun Ahmad Badawi Abdullah, 2009).

2. KONSEP AGROPOLITAN

2

Agropolitan adalah kawasan yang teridiri dari satu atau lebih pusat kegiatan

dalam sesebuah kawasan. Agropolitan juga dikenali sebagai sistem produksi

pertanian dan pengelolaan sumber daya alam tertentu yang ditunjukkan oleh

adanya kaitan fungsional ruang sistem permukiman dan sistem pertanian..

Untuk itu agropolitan merupakan suatu pendekatan pembangunan melalui

gerakan masyarakat dalam membangun ekonomi berasaskan pertanian secara

padu dan terancang pada kawasan terpilih melalui pengembangan infrastruktur

perdesaan yang mampu melayani, mendorong, dan memacu pembangunan

pertanian di wilayah sekitarnya.

Konsep agropolitan yang dilaksanakan kementerian bagi membangunkan

kawasan mundur telah membuahkan hasil bagi peserta agropolitan Gahai. Ini

menunjukkan satu petanda baik kepada projek desa bagi melangkah lebih maju

ke hadapan khususnya dalam meneroka peluang perniagaan dalam dan luar

negara. Melalui pendekatan serampang dua mata yang bersepadu itu,

sosioekonomi peserta program dapat dipertingkat sekali gus merangsang

pertumbuhan kawasan sekitarnya melalui lonjakan pembangunan yang

dijanakan melalui pembangunan infrastruktur, kemudahan dan aktiviti ekonomi

yang disediakan. Pelaksanaan yang turut meningkatkan modal insan yang

memfokuskan kepada program pembangunan minda, kecemerlangan pendidikan

serta latihan kemahiran dan keusahawanan desa telah membuahkan hasil bagi

3

peserta. Pembangunan modal insan merupakan satu pendekatan yang sangat

penting dalam pembangunan pekebun kecil.

2.1 Prinsip dasar pengembangan kawasan agropolitan adalah

i. Agropolitan merupakan pendekatan pembangunan kawasan desa

dan mempunyai ruang untuk sistem pertanian dijalankan. (Kawasan

tanah kerajaan dan sebagainya.)

ii. Penetapan kawasan agropolitan dimulai dengan penataan latar

belakang kawasan dalam bentuk cetakan (blue print);

iii. Perencanaan disusun secara bersama antara kerajaan, masyarakat

tani, dan pemaju .Perancangan ini akan dimasukkan dalam

perancangan kerajaan untuk dikeluarkan bajet.

iv. Pengembangan kawasan agropolitan harus berdasarkan Master Plan

yang dipersetujui oleh semua pihak.

2.2 Pengembangan Kawasan Agropolitan bertujuan untuk :

i. Menumbuhkembangkan pusat pertumbuhan ekonomi baru

berasaskan pertanian

ii. Membuka lapangan kerja baru bagi masyarakat perdesaan melalui

kegiatan-kegiatan ekonomi.

iii. Menumbuhkembangkan lembaga-lembaga ekonomi di desa

4

iv. Meningkatkan pendapatan masyarakat;

v. Mewujudkan tata ruang ideal antara kota dengan desa yang saling

mendukung melengkapi dan memperkuat. Antara satu sama lain.

RISDA memberi tumpuan kepada aktiviti-aktiviti pembangunan kepada pekebun

kecil, pemilik dan pengusaha seperti:

i. Memberi keutamaan kepada pembangunan secara berkumpulan,

ii. Memberi peluang kepada pekebun kecil yang progresif

iii. membangunkan ladang secara individu.

iv. Melaksanakan projek ekonomi on farm dan off farm berasaskan

kehendak pasaran untuk menambah pendapatan,

v. Menggunakan khidmat dan kepakaran anakanak syarikat bagi

melaksanakan projek ekonomi berskala besar yang boleh memberi

manfaat kepada pekebun kecil,

vi. Melaksanakan program pembangunan insan melalui pendidikan yang

berterusan bagi melahirkan pekebun kecil yang berinisiatif, berdaya

maju dan memiliki budaya kerja yang cemerlang, dan;

vii. Mendekatkan RISDA kepada kumpulan sasar melalui penubuhan

pejabat-pejabat cawangan di kawasan tumpuan kecil.

5

3. KAWASAN KAJIAN

3.1 Latar belakang Program Agropolitan ( Agropolitan Gahai, Kuala

Lipis)

Program Lonjakan Mega Luar Bandar (PLMLB) merupakan satu program

holistik yang mempunyai matlamat serampang 2 mata iaitu menghapuskan

kemiskinan luar bandar melalui peningkatan pendapatan di samping

membangunkan kawasan mundur, terpencil dan terbiar dengan

mengintegrasikan tiga komponen utama iaitu:

i. komponen ekonomi – ladang sejahtera (getah/sawit) dan Ladang

komersial (Tanaman Jangka Pendek);

ii. komponen fizikal – rumah, jalan raya, bekalan air dan elektrik; dan

iii. komponen modal insan – kursus keusahawanan, latihan dan

kemahiran dan kursus perubahan minda.

6

Rajah 1: Komponen Petempatan Projek Agropolitan Tanjung Gahai

Projek Agropolitan Gahai, Kuala Lipis, Pahang merupakan projek

pembangunan bersepadu di kawasan seluas 223 hektar yang merangkumi 203

hektar kawasan ladang sejahtera iaitu tanaman getah, 14 hektar untuk pertanian

komersial yang ditanami nanas dan 6 hektar kawasan petempatan melibatkan 50

petempatan serta termasuk pembinaan surau, dewan, pusat rekreasi, tabika,

ladang nanas komersial dan premis industri kecil dan sederhana (IKS) yang

dianggarkan kos bernilai hampir sebanyak 13 juta (Utusan Malaysia, 2009).

7

Rajah 2: Projek Agropolitan Gahai, Lipis Pahang

Projek ini melibatkan 50 Ketua Isi Rumah (KIR) miskin tegar. Setiap

peserta akan diberikan dividen/saham yang akan memberi pulangan pendapatan

bulanan melebihi RM1,000 sebulan dan boleh mencecah sehingga RM2,000

sebulan hasil daripada pertanian tersebut.

Sasaran utama penghasilan projek agropolitan ini antaranya adalah untuk

membantu mengeluarkan peserta daripada garis kemiskinan, meningkatkan

purata pendapatan peserta dari RM300.00 kepada RM1,800.00 sebulan

sekeluarga dengan penglibatan peserta secara aktif di ladang, mewujudkan

ekonomi mapan serta terancang dan meningkatkan liputan dan kualiti prasarana

asas, utiliti, ameniti dan kemudahan sosial.

8

4. SUMBANGAN AGROPOLITAN

i. Ekonomi

Rajah 3: Pembangunan Projek Agropolitan di Gahai ialah lambang kesungguhan

kerajaan untuk mempertingkatkan kualiti hidup penduduk luar bandar.

(Sumber: Kosmo, 2010)

Kejayaan yang boleh dibanggakan di bawah Projek Agropolitan Gahai

ialah tanaman nanas yang mencatat jualan berjumlah RM40,000 setakat bulan

Oktober 2009. Malahan, produk nanas Hibrid N36 iaitu kacukan Gandul dan

Sarawak yang dihasilkan di kampung itu dijangka dieksport ke negara-negara

Arab pada tahun 2010.

9

Pihak Lembaga Pemasaran Pertanian Persekutuan Malaysia (FAMA) pula

dalam perbincangan dengan Iran untuk memasarkan nanas keluaran negara.

Sampel juga telah dihantar bagi pemasaran. Nanas yang ditanam ialah jenis

Hibrid N36 iaitu benih terbaik yang istimewa dan mempunyai nilai eksport yang

tinggi selain rasanya yang manis. Sebanyak RM265,494 diperuntukkan bagi

projek tanaman nanas agropolitan Gahai melibatkan 420,000 pokok nanas.

Kejayaan ini adalah kerana usaha gigih petani menerusi perubahan sikap

melaksanakan sesuatu projek pertanian kerana kerajaan telah menyediakan

bantuan baja, racun dan kepakaran.

Rajah 4: Kebun Dapur

Sumber: Utusan Malaysia, 2009

Peserta Projek Agropolitan itu, mengusahakan tanaman serai atau nama

saintifiknya 'cymbopogon citratus' di tanah terbiar seluas enam hektar

berdekatan rumahnya untuk menambah pendapatan keluarganya. Bermodalkan

sedikit wang simpanan, sekumpulan anggota agropolitan menyewa tanah milik

10

penduduk dengan sewa RM3,000 sebulan. Selepas berbelanja hampir RM3,000

untuk projek berkenaan, tanaman itu telah boleh dipasarkan dan berjaya

mengembalikan semula modalnya. Dalam tempoh lima bulan ini, sebanyak

21,600 rumpun serai telah dipasarkan pada 2010.

Menurut pengusaha, setiap rumpun mengandungi antara lima hingga

enam batang serai manakala setiap sehektar terdapat sebanyak 21,600 batang.

Mereka memberitahu, setiap sehektar terdapat 20,000 kilogram serai yang

boleh dipasarkan ke bandar berdekatan. Menerusi perjanjian ladang kontrak

dengan Lembaga Perusahaan Pertanian Persekutuan (FAMA), serai dijual

dengan harga antara 60 sen hingga 80 sen seikat. Pada pusingan pertama,

sebanyak 20,000 kilogram serai dijual dengan perolehan kasar dijangka

mencapai sehingga RM16,000. Perolehan itu telah digunakan untuk modal

pusingan kedua bagi projek tanaman tersebut. Peserta juga telah memulakan

tanaman cili merah dan nanas menerusi perolehan itu di tanah terbiar di

kawasan tersebut.

11

Rajah 5: Hasil tanaman cili di Agropolitan Gahai

Namun begitu, Projek Agropolitan ini bukan sahaja terhad kepada tanaman

getah, nanas, cili merah, malahan peserta agropolitan di sini turut menjalankan

pelbagai aktiviti tanaman komersial yang lain seperti timun, kacang panjang,

tembikai dan sebaginya. Kejayaan-kejayaan ini adalah hasil daripada semangat

peserta agropolitan tersebut dalam mengubah corak pendapatan mereka di

samping bimbingan dan bantuan yang disediakan oleh pihak RISDA dan FAMA.

Segala hasil tersebut telah dipasarkan kepada pihak FAMA.

12

Rajah 6: Tanaman kacang panjang

Rajah 7: Tanaman tembikai

13

Rajah 8: Hasil tanaman timun.

ii. Sosial/Infrastruktur

Di samping pembangunan ladang, kompleks penempatan serba moden

turut disediakan meliputi 50 lot rumah, medan info desa, dewan serbaguna,

masjid, bangunan kedai, industri kecil dan sederhana, setor, padang permainan

dan tabika. Selain memberi tumpuan kepada pembangunan ekonomi,

pelaksanaan projek agropolitan turut disertai dengan penyediaan infrastruktur

asas, utiliti dan kemudahan sosial untuk dinikmati oleh penduduk luar bandar.

14

Rajah 9: Koperasi Aropolitan Gahai Berhad

Sumber: Kerja Lapangan, 2013

Beberapa penduduk yang ditemui menyatakan rasa selesa dengan

infrastruktur yang disediakan di samping berpeluang menambah pendapatan

daripada hasil ladang. Selain pertanian, penduduk turut menghasilkan pelbagai

kraftangan yang menarik daripada bahan terbuang seperti surat khabar untuk

dijadikan pasu dan bakul. Usaha untuk memajukan industri tempatan sentiasa

mendapat perhatian pihak kementerian yang mana ia mampu membuka peluang

pekerjaan dan perniagaan kepada anak kampung itu sendiri.

15

iii. Pendidikan

Rajah 10: Tabika Agropolitan Gahai, Lipis

Dalam sesebuah masyarakat, nilai murni amat perlu diterapkan bagi

mewujudkan suasana yang seimbang dari segi rohani dan jasmani. Usaha

penerapan nilai murni ini perlu dilakukan pada peringkat awal proses sosialisasi,

iaitu semasa individu itu berada pada peringkat persekolahan, selain penerapan

nilai yang diterapkan oleh ibu bapa di rumah.

Penerapan nilai melalui pendidikan mendefinisikan nilai sebagai peraturan

perlakuan standard yang menjadi pegangan ahli masyarakat, ditentukan oleh

masyarakat mengikut budaya masyarakat tersebut (Supeka et,al., 1976). Tujuan

penerapan nilai adalah untuk mempengaruhi diri individu dengan nilai tertentu

yang berbentuk universal dan mutlak, yang difikirkan baik dan sesuai.

Oleh yang demikian Agropolitan ini turut menekan aspek pembentukan

nilai murni melalui pendidikan. Agropolitan menyediakan pendidikan bertaraf

16

permulaan seperti tadika. Tadika memberi peluang pendidikan awal kepada lebih

20 oang kanak-kanak agropolitan dan masyarakat setempat. Jika sebelum iin

kampung yang berhampiran dengan agropolitan ini menghadapi masalah kerana

kekurangan murid, namun masalah tersebut dapat diatasi apabila pelajar dari

kampung Tanjung Gahai berpeluang belajar bersama-sama dengan pelajar

tadika Agropolitan. Ternya Agropolitan memberi manfaat kepada masyarakat

terutamanya penduduk Tanjung Gahai.

Rajah 11: Sekolah Kebangsaan Tanjung Gahai

Kewujudan Agropolitan ini juga turut memberi manfaat yang besar kepada

sekolah yang berhampiran dengan Agropolitan ini. Sekolah Kebangsaan Tanjung

Gahai turut menghadapi masalah yang sama iaitu kekurangan murid. Sebelem

kewujudan Agropolitan ini bilangan pelajar Sekolah Kebangsaan Tanjung Gahai

berada pada tahap yang kritikal sekitar 50 orang sahaja. Apabila Agropolitan

diwujudkan bilangan pelajar telah bertambah sekitar 90 orang sekaligus

memastian sekolah ini melepasi tahap bilangan murid yang kritikal. Kewujudan

17

Agropolitan ternyata memberi impak yang positif kepada pembangunan institusi

pendidikan setempat.

iv. Kesihatan

Kesihatan amat penting dalam kalangan masyarakat pada masa kini.

Kepentingan baik dari segi rohani mahupun jasmani. Setiap insan perlu menjaga

kesihatan diri agar kehidupanlebih sempurna dan terjamin. Harta yang

melimpah tidak bermakna jika badan sakit .Perkara yang perlu diutamakan ialah

memilihmakanan yang seimbang. Pilihlah makanan yang banyak mempunyai zat

yang diperlukan oleh tubuh badan seperti karboidrat, protein dan lain-lain.

Dalam aspek kesihatan ini Agropolitan tidak ketinggalan mendapat

pengurusan dan nasihatkesihatan yang berguna, Klinik bergerak 1Malaysia

disedikan kepada penduduk setempat untuk memastikan kesihatan peserta

terjamin. Penduduk Agropolitan ini akan mendapat aksese klinik ini setiap

minggu. Sumbangan kilinik bergerak ini tidak terhad kepada keluarga peserta

Agropolitan sahaja malah penduduk sekitarnya tuurt menerima tempias

kewujudan Agropolitan ini. Mereka juga turut mendapat perkhidmatan

pemerisaan kesihatan di klinik bergerak ini.

18

Rajah 12: Klinik bergerak 1Malaysia.

v. Politik

Pilihan raya adalah satu proses demokrasi di mana undian digunakan untuk

memilih calon yang sesuai untuk mewakili rakyat di parlimen. Ia merupakan

suatu mekanisme demokrasi untuk memilih calon yang sesuai untuk memenuhi

jawatan-jawatan penggubal undang-undang, eksekutif, perundangan dan

kerajaan tempatan. Di universiti, ia pula penting untuk memilih wakil persatuan

pelajar. Matapelajaran yang berkaitan dengan pilihan raya adalah dipanggil

"psefologi".

Terdapat dua jenis pilihan raya iaitu pilihan raya umum atau pilihan raya kecil.

Kaedah atau sistem pilihan raya boleh dikategorikan kepada dua iaitu samada

perwakilan berkadar (proportional) atau sistem majoriti (majoritarian). Sistem

19

pilihan raya mementingkan pemenang, atau beberapa pemenang menurut

pengiraan undi yang diperolehi setiap calon yang bertanding. Pemenang menjadi

tumpuan sebab dia akan mewakili rakyat di Parlimen dan terlibat dalam proses

penggubalan undang-undang. Oleh itu cara pemilihannya amat penting dan

sepatutnya selari dengan kehendak demokrasi. Selain itu pilihan raya biasanya

dipantau oleh sebuah badan bebas, misalnya di Malaysia ia dipantau oleh

Suruhanjaya Pilihan Raya.

Dalam isu politik khususnya pilihanraya, Agropolitan sangat membantu

dalam mengubah keputusan pilihanraya bagi peti undi Jelai. Kewujudan

Agropolitan membantu kemenangan yang mutlak kepada calon bertanding pada

piliharaya umum ke 12 lepas. Kemenangan berpihak kepada calon Barisan

Nasional Dato Wan Rosdy bin Wan Ismail.

Selain politik berkaitan pilihanraya pembangunan politik tempatan juga

turut berkembang. Bilangan penduduk yang bertambah mewujudkan suasana

pentadbiran beberapa badan seperti Persatuan Belia menjadi lebih aktif. Belia

Agropolitan membentuk satu gabungan ahli yang mantap dengan penganjuran

beberapa aktiviti kemasyarakatan seperti perlawanan bolasepak, bacaan yasin

dan sebagainya. Penganjuran aktiviti yang banyak daripada golongan belia ini

membantu perkembangan minda penduduk dalam berpersatuan. Belia yang

berpersatuan akan berkembang dari aspek minda, daya fikir, semangat

berpasukan dan sebagainya. Persatuan belia ini juga sangat membantu dalam

20

usaha menjaga seluruh ahlinya dalam menjaga sahsiah dan perilaku agar tidak

terlibat dalam gejala nagetif seperti judi, arak , zina , dadah dan sebagainya.

5. KESIMPULAN

Secara keseluruhannya dapatlah disimpulkan bahawa Projek Agropolitan

Gahai sememangnya memberi satu impak yang positif kepada Masyarakat.

Kerajaan telah memperuntukkan jutaan ringgit untuk mewujudkan agropolitan ini.

Matlamat kewujudan antaranya untuk membebaskan golongan berpendapatan

rendah untuk keluar daripada kemiskinan. Agropolitan bukan sahaja memberikan

peluang kedua kepada kehidupan pesertanya. Malah memberi peluang berdikari

untuk pesertanya menambah pendapatan. Projek ini sekaligus mengeluarkan

pesertanya daripada tahap kemiskinan tegar.

Perancangan kerajaan sangat teliti dalam membantu peserta selamat

keluar daripada kemiskinan. Bermula dengan pemberian rumah berharga RM

35000 peserta Agropolitan dibantu dengan sedikit ruang belakang rumah untuk

dibuat kebun dapur. Kebun dapur ini sesuai untuk tanaman sayur-sayuran bagi

membantu mengurangkan perbelanjaan dapur para peserta. Selain itu ladang

turut diberi dan tanah lapang yang ditinggalkan digunakan sepenuhnya untuk

menambah pendapatan seperti buah-buahan, sayur –sayuran dan tanaman

komersial.

21

Agropolitan ini juga sangat memberi impak positif kepada kampung

sekitarnya. Kampung Tanjung Gahai meghadapi masalah kekurangan penduduk

kerana rata-rata golongan muda lebih berminat untuk berhijrah ke bandar.

Hasilnya kampung tersebut menghadapi masalah kerana hanya didiami oleh

golongan tua. Kewujudan Agropolitan memberi nafas baru kepada kampung ini

kerana Sekolah Kebangsaan Tanjung Gahai bertambah hampir sekali ganda

bilangan pelajarnya. Selain itu aktiviti masjid menjadi lebih ramai pesertanya

hasil kewujudan Agropolitan ini. Sememangnya Agropolitan sangat membantu

perkembangan sosial kampung yang berdekatan iaitu Kampung Tanjung Gahai.

RUJUKAN

Kerajaan Negeri Pahang Darul Makmur. 2008. Usaha Berterusan Kerajaan Negeri Ringankan Beban Hidup Rakyat. Bil 2/Feb/08 (16-29 Feb,08) (Jld 3. Atas Talian. http://www.pahang.gov.my/index.php/berita/arkib-berita/290-arkib/khabar-pahang?start=15 [18/1/2013]

Utusan Malaysia . 2009. Projek Agropolitan berjaya. Atas Talian. http://www.utusan.com.my/utusan/info.asp?y=2009&dt=0612&pub=utusan_malaysia&sec=Timur&pg=wt_02.htm&arc=hive [19/1/2012]

2009. Ucapan bajet tahunan 2009. Atas Talian. http://www.hasil.gov.my/pdf/pdfam/Teks2009.pdf [19/1/2013]

RISDA. 2009. Atas Talian. http://www.risda.gov.my/html/download/suara/Suara_Risda_2009_03.pdf [19/1/2013]

KOSMO. 2010. Nanas N36 ke negara Arab: Nanas yang ditanam ialah jenis Hibrid N36 iaitu benih terbaik yang istimewa dan mempunyai nilai eksport yang tinggi selain rasanya yang manis. Atas Talian. http://www.kosmo.com.my/kosmo/content.asp?

22

y=2010&dt=0113&pub=Kosmo&sec=Varia&pg=va_01.htm#ixzz2IV91qG5O [18/1/2013]

23