a gec environmental education programme lembaran data

37
LEMBARAN DATA: Pemerhatian Biodiversiti Developed by a GEC Environmental Education Programme

Upload: others

Post on 10-May-2022

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

WWW.GEC.ORG.MY

RIVERRANGER.MY

LEMBARAN DATA: Pemerhatian Biodiversiti

Developed by

a GEC Environmental Education Programme

Page 2: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

Pemerhatian biodiversiti adalah bertujuan untuk mengetahui keadaan ekologi sesebuah sungai yang boleh menjadi petunjuk terhadap kesihatan sungai dan sekelilingnya.

• kajianekologidanpemerhatian.

• melaluipenggunaanlembarandata(biodiversiti).

• mengkajipenghayatan/pemerhatiankehidupan/ekologiakuatikmenggunakanderia(lihat,dengar,hidu,sentuh)denganbantuanperalatandanteknologiyangbersesuaian.

Nota: Semua sampel yang ditangkap perlu dikendalikan dengan berhati-hati supaya tidak menyebabkan sebarang masalah dan kemudiannya sampel tersebut dilepaskan semula ke sungai.

PASTIKAN PERALATAN PENGUMPULAN SAMPEL DISEDIAKAN DENGAN LEMBARAN DATA UNTUK MENGISI REKOD DATA DAN MENGESAN ELEMEN BIOLOGI DALAM KAWASAN PERSAMPELAN.

1 2 3 4

PERMERHATIAN DAN REKOD

PERKONGSIAN MAKLUMAT

DENGAN MUAT NAIK KE

PAUTAN

PERSAMPELAN DAN REKOD

MENANGKAP GAMBAR DAN

REKOD

PENGENALAN

2

Page 3: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

GARIS PANDUAN: IKANPERALATAN PENGUMPULAN SAMPEL YANG DIPERLUKAN DENGAN LEMBARAN DATA.

GARIS PANDUAN PERINCIAN UNTUK TUJUAN IDENTIFIKASI IKAN

JARING IKAN

CORAK BADAN

BENTUK SIRIP

BENTUK MULUT

BENTUK EKOR

JARING LEMPAR

Memegang jaring ikan secara menegak dan menghala ke arus lawan air. Ulang tiga kali. Rekod bilangan spesies ikan, bilangan ikan,ukuran badan ikan dan gambar ikan ditangkap sebelum dilepaskan.

Memegang jaring lempar dan lemparkan ke dalam sungai. Keluarkan jaring lempar dan kumpulkan ikan dalam baidi. Ulang tiga kali. Rekodkanbilangan ikan, ukurandangambarikan yang ditangkap.

Sumber: www.redang.org

06 06

3

Page 4: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

SPESIES TEMPATAN

Sumber: www.petesaquariums.com

Lampam Sungai Barbonymus schwanenfeldii

Sumber: unknown

Hangus Ekor Balantiocheilos melanopterus

Sumber: en.wikipedia.org

Belida Chitala lopis

Sumber: redwinebettas.weebly.com

Sepilai Merah Betta livida

Sumber: upload.wikimedia.org

Temoleh Probarbus jullieni

Sumber: alchetron.com

Kelah Tor tambroides

Sumber: gdetail.image-gmkt.com

Ketutu Oxyeleotris marmorata

Sumber: cdn.umpan.com.my

Puyu Anabas testudineus

Sumber: www.tropicalfishsite.com

Kelisa Scleropages formosus

Sumber: upload.wikimedia.org

Sebarau Hampala macrolepidota

Sumber: alchetron.com

Patong Pristolepis fasciata

LEMBARAN DATA: IKANSILA TANDAKAN DAN AMBIL GAMBAR (SEKIRA PERLU) IKAN YANG DIJUMPAI SEMASA PERSAMPELAN.

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

4

Page 5: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

SPESIES INVASIF

Sumber: upload.wikimedia.org

Peacock Bass Cichla ocellaris

Sumber: www.nobanis.org

Lee Koh/CommonCarpCyprinus carpio

Sumber: i.ytimg.com

Flowerhorn Vieja synspila

Sumber: www.fao.org

Tilapia Oreochromis niloticus

Sumber: upload.wikimedia.org

Pacu Colossoma macropomum

Sumber: upload.wikimedia.org

Keli AfrikaClarias gariepinus

Sumber: www.floridamuseum.ufl.edu

MayanCichlid Cichlasoma urophthalmus

Sumber: seriouslyfish.com

Piranha Pygocentrus

Sumber: fishroom.co.uk

Ikan Bandar RayaHypostomus plecostomus

Sumber: nature.mdc.mo.gov

Alligator Gar Atractosteus spatula

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

: Spesies invasif

5

Page 6: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

HELAIAN REKOD IKANTARIKH/MASA: LOKASI (KOORDINAT):

BIL. NAMA SPESIESKUANTITI

TEMPATAN INVASIF

JUMLAH:

PERATUS (%): TEMPATAN ATAU INVASIF

JUMLAH (TEMPATAN + INVASIF) X 100

6

Page 7: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

GARIS PANDUAN: MAMALIA KECILPERALATAN PENGUMPULAN SAMPEL YANG DIPERLUKAN DENGAN LEMBARAN DATA.

PEMERHATIAN

Rekodkan bilangan spesies mamalia kecil,bilangan mamalia kecil dan tangkap gambar.

06

1. TUPAITupaibiasanyamempunyaibadanlangsingdenganekorlebatdanmatabesar.Secaraumum,bulumerekalembutdansutera,walaupunlebihtebaldibeberapaspesiesdaripadayanglain.

Kenchong Tupaia glis Tupai Ekor Pendek

Sundasciurus lowii

Tupai Merah Callosciurus notatus

Tupai Asia Tiga Warna Callosciurus prevostii

Tupai Dada Kelabu Callosciurus caniceps

Sumber: vil.sandi @ flickr

Tupai Terbang Merah Petaurista petaurista

LEMBARAN DATA: MAMALIA KECILSILA TANDAKAN DAN AMBIL GAMBAR (SEKIRA PERLU) MAMALIA KECIL YANG DIJUMPAI SEMASA PERSAMPELAN.

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

7

Page 8: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

2. TIKUSTikus umumnya langsing dengan kepala runcing, mata besar, dan telinga yang menonjol dan berbulu tipis.Mempunyai ekor panjang kelihatan halus tetapi dengan rambut halus.

Tikus Belukar Rattus tiomanicus

Tikus Lembah Sundamys muelleri

Sumber: Wikipedia

Tikus Mondok Ekor Panjang Leopoldamys sabanus

Sumber: Wikipedia

Tikus Bangkung Maxomys whiteheadi

3. KELAWAR Lengandepanmerekadisesuaikansebagaisayap,merekaadalahsatu-satunyamamaliayangmamputerbang.Kelawarlebihmudahdikendalikandaripadaburung,terbangdengandigitpenyebarannyayangsangatpanjangditutup dengan selaput nipis atau patagium.

CecaduPisang Cynopterus brachyotis

CecaduSayapBertitik Balionycteris maculata

Sumber: Wikipedia

Commerson’sLeaf-nosedBat Hipposideros commersoni

Sumber: Wikipedia

Little Red Flying Foxes Pteropus scapulatus

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil. Bil.

Bil.

8

Page 9: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

5. MONYET Kebanyakanprimataberkongsienamciriasas:matamenghadapkedepan,soketmata,tanganmenggenggam,kuku,capjari,dan otak besar. Monyet paling mudah dibezakan dari kera dengan ekornya.

LutongCeneka Presbytis siamensis

LotongCengkung Trachypithecus obscurus

Kera Macaca fascicularis

Lotong Kelabu Trachypithecus cristatus

Beruk Macaca nemestrina

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

4. MEMERANG Mempunyai bulu coklat pendek yang warnanya pudar di perut. Rhinariumnya ditutup dengan rambut pendek. Bibir dan dagu bahagian atasnya berwarna keputihan. Sebilangan individu berwarna chestnut kemerahan. Tubuhnyapanjang,ekornyalangsing,dan cakarnya yang berselubung sepenuhnya mempunyai cakar yang menonjol.

Memerang Hidung Berbulu Lutra sumatrana

Memerang Licin Lutrogale perspicillata

Bil. Bil.

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

9

Page 10: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

HELAIAN REKOD MAMALIA KECILTARIKH/MASA: LOKASI (KOORDINAT):

BIL. JENIS HAIWAN NAMA SPESIES KUANTITI

JUMLAH:

10

Page 11: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

GARIS PANDUAN: SERANGGAPERALATAN PENGUMPULAN SAMPEL YANG DIPERLUKAN DENGAN LEMBARAN DATA.

GARIS PANDUAN PERINCIAN UNTUK TUJUAN IDENTIFIKASI KUPU-KUPU & RAMA-RAMA

GARIS PANDUAN PERINCIAN UNTUK TUJUAN IDENTIFIKASI PEPATUNG & DAMSELFLY

PEMERHATIAN & JARING SERANGGA

WARNA SAYAP

BENTUK SAYAP

Perhatikan serangga terbang yang dijumpai. Rekodkan pemerhatian anda dan tangkap gambar serangga terbang yang dijumpai. Jikaperlu,hayun jaring secarapelahanpadaserangga yang dijumpai dan lepaskan selepas maklumat dicatat.

Kupu-kupu adalah serangga terbang dengan sayap bersisik besar. Seperti semua serangga,merekamempunyaienamkakibersendi,3bahagianbadan,sepasangantena,matamajemuk,dan exoskeleton.

Kedua-dua pepatung dan damselfliesmempunyai dua pasang sayap membran memanjang dengan salib yang kuat dan banyak uratkecilyangbersilangdisayap,menambahkekuatan dan kelenturan pada sayap. Mereka jugamempunyaicirikhas,ataukedudukan,ditepi depan setiap sayap.

Pepatung mempunyai dua mata kompaun besar yang mengangkat sebahagian besar kepalanya. Capung mempunyai sayapmembran panjang dan halus yang telus dan ada yang berwarna kuning muda berhampiran hujungnya. Tubuh mereka panjang dan langsing dan mempunyai antena pendek.

Damselflies, sebaliknya, memiliki sayapdepan dan belakang serupa bentuknya,dan akibatnya mereka terbang lebih lambat daripada pepatung.

06

Sumber: www.migratorydragonflypartnership.org

Sumber: Christophe Brochard @ british-dragonflies.org.uk

11

Page 12: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

GARIS PANDUAN PERINCIAN UNTUK TUJUAN IDENTIFIKASI LEBAHLebah mempunyai badan berbulu dan tiga pasang kaki yang semuanya beruas-ruas.Sepasang kaki belakang memiliki duri-duri yang sangat banyak sehingga mampu memegang erat debunga yang dikutip daripada tumbuhan. Pada bahagian kepala pula terdapat sepasang mata yang lebar dan di belakang kepala lengkap dengan antena sebagai deria pengesanan serta dua pasang kepak. Untuk mebezakan antara lebah madu dahlebahkelulut, lebahkelulutbersaizantara3mmhingga8mmdansangatberbezadenganlebahmaduatauApisyanglebihbesarukurannya.Lebahkelulutmempunyaimulutyanghalus,muncung dan panjang yang membolehkan ia menghisap madu di ruangan yang sempit dan jauh kedalambunga-bungaan.Lebahsangatberbezadengan tebuan,dimana tebuanmempunyaibadanhalus,kakilicinsertabadanyangpanjangdannipis,danmempunyaipinggangyangkecil.

Sumber: 1. https://siakapkeli.my/2019/05/14/ramai-keliru-antara-lebah-dan-tebuan-ini-perbezaan-yang-ramai-tak-tahu/ 2. https://www.ikkm.edu.my/images/dokumen/penerbitan/demensi/demensi-koop-49/49-5.pdf

Sumber: trigonabistari.blogspot.com

CommonGrassYellow Eurema hecabe

CommonMormon Papilio polytes

CommonPalmfly Elymnias hypermnestra

CommonSailor Neptis hylas

Lesser Grass Blue Zizina otis

MagpieCrow Euploea radamanthus

Bil. Bil. Bil.

LEMBARAN DATA: KUPU-KUPU & RAMA-RAMASILA TANDAKAN DAN AMBIL GAMBAR (SEKIRA PERLU) KUPU-KUPU DAN RAMA-RAMA YANG DIJUMPAI SEMASA PERSAMPELAN.

Bil. Bil. Bil.

12

Page 13: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

Five-BarSwordtail Graphium antiphates

ChocolatePansy Junonia hedonia

Peacock Pansy Junonia almana

Little Maplet Chersonesia peraka

CommonBirdwing Troides helena

Black and White Helen Papilio nephelus

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Sumber: alchetron.com

Pyralidae

Bil. Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

13

Page 14: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

Pepatung Mulut Gelap Brachydiplax farinosa

Pepatung Permata Parit Brachythemis contaminata

ScarletChaser Crocothemis erythraea

CommonFlangetail Ictinogomphus decoratus

Longwinged Skimmer Lathrecista asiatica

CoppertoneVelvetwing Neurothemis fluctuans

LEMBARAN DATA: PEPATUNG & DAMSELFLYSILA TANDAKAN DAN AMBIL GAMBAR (SEKIRA PERLU) PEPATUNG DAN DAMSELFLY YANG DIJUMPAI SEMASA PERSAMPELAN.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

CommonBlueSkimmer Orthetrum glaucum

Orange Skimmer Orthetrum testaceum

Asian Pintail Acisoma panorpoides

Pepatung Merah Jambu Trithemis aurora

Indigo Dropwing Trithemis festiva

Shaded Basker Tyriobapta torrida

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

14

Page 15: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

Sumber: agrilife.org

Aeshnidae

Sumber: Inaturalist.org

Calopterygidae

Sumber: odonata.tacc.utexas.edu

CommonBlueJewel Heliocypha perforata

Sumber: Wikipedia

Chlorogomphidae

Sumber: Nhptv.org

Archibasis sp.

Sumber: odonata.tacc.utexas.edu

Corduliidae

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Sumber: entnemdept.ufl.edu

Libellulidae

Sumber: Obeservation.org

Macromiidae

Sumber: alchetron.com

Black-kneedFeatherleg Pseudocopera ciliata

Bil. Bil. Bil.

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

15

Page 16: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

Sumber: entnemdept.ufl.edu

Lebah Tualang Apis dorsata

Sumber: keys.lucidcentral.org

Lebah Madu Apis mellifera

Sumber: www.natureloveyou.sg

Lebah Kampung Apis cerana

Sumber: insecta.pro

Lebah Lalat Apis Florea

Sumber: www.natureloveyou.sg

Lebah lalat Apis andreniformis

Sumber: Fauziah Shariff @ flickr

Kelulut hitam Heterotrigona itama

Sumber: terraincognita96 @ flickr

Kelulut sawo Geniotrigona thoracica

Sumber: terraincognita96 @ flickr

Kelulut kuning Lepidotrigona terminata

LEMBARAN DATA: LEBAHSILA TANDAKAN DAN AMBIL GAMBAR (SEKIRA PERLU) LEBAH YANG DIJUMPAI SEMASA PERSAMPELAN.

Bil. Bil. Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

16

Page 17: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

HELAIAN REKOD SERANGGATARIKH/MASA: LOKASI (KOORDINAT):

BIL. JENIS SERANGGA NAMA SPESIES KUANTITI

JUMLAH:

17

Page 18: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

GARIS PANDUAN: REPTILIA & AMFIBIAPERALATAN PENGUMPULAN SAMPEL YANG DIPERLUKAN DENGAN LEMBARAN DATA.

PEMERHATIAN

Rekodkan bilangan spesies reptilia dan amfibia, bilangan reptilia dan amfibia dantangkap gambar.

06

LEMBARAN DATA: REPTILIASILA TANDAKAN DAN AMBIL GAMBAR (SEKIRA PERLU) REPTILIA YANG DIJUMPAI SEMASA PERSAMPELAN.Semua reptilia mempunyai timbangan atau scute. Timbangan adalah pinggan kecil dan keras yang terbuat dari protein yangdisebutkeratin.Scutesadalahcangkangkura-kuradanperisaibuayadansangatmiripdengantimbangan.Tidaksepertisisik,merekaadalahstrukturtulangdanberkembangpadatahapkulityanglebihdalamdaripadasisik.Kedua-duasisikdanscutememberikanperlindunganfizikaldanmembantumencegahkehilanganairmelaluikulit.

1. KURA-KURA

Kura-kuratelingamerah Trachemys scripta elegans

Sumber: onlinelibrary.wiley.com

Tuntung Sungai Batagur affinis

Sumber: www.zoothailand.org

Baning Perang Manouria emys

Bil.

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

Bil. Bil.

18

Page 19: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

2. ULAR

Ular Sawa Burung Chrysopelea paradisi

Sumber: flickr

Ular Tikus Biasa Ptyas mucosa

Bil. Bil. Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

3. BIAWAK / CICAK

CicakHijau Bronchocela cristatella

Sesumpah Kuning Calotes versicolor

Biawak Air Varanus salvator

Sumber: pinterest

CicakRumahEkorDuri Hemidactylus frenatus

Bil. Bil.Bil.

Bil. Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

19

Page 20: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

Amfibiadalahvertebrata.Kulitmerekalicindanberlendir.Amfibibernafasmelaluikulitmereka,sertaparu-parumereka dalam beberapa kes. Banyak spesies amfibia bersuara. Salah satu contohnya ialah katak korus.

1. KATAK

Sumber: www.majalahsains.com

Katak Rumput Asia Fejervarya limnocharis

Sumber: Wikipedia

Katak Pokok Jalur Biasa Polypedates leucomystax

Sumber: Wikipedia

Katak Anak Sungai Kesat Chalcorana raniceps

LEMBARAN DATA: AMFIBIASILA TANDAKAN DAN AMBIL GAMBAR (SEKIRA PERLU) AMFIBIA YANG DIJUMPAI SEMASA PERSAMPELAN.

Bil. Bil. Bil.

Sumber: Ecology Asia

Katak Hijau Hylarana erythraea

Sumber: calphotos.berkeley.edu

Katak Mulut Sempit Microhyla heymonsi

Sumber: Ecology Asia

Katak Pokok Malaya Polypedates discantus

Sumber: www.researchgate.net

KatakBentong/KatakKembongKaloula pulchra

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

Bil.

Bil.

Bil. Bil.

20

Page 21: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

HELAIAN REKOD REPTILIA & AMFIBIATARIKH/MASA: LOKASI (KOORDINAT):

BIL. JENIS HAIWAN NAMA SPESIES WARNA BADAN KUANTITI

JUMLAH:

2. KODOK

Sumber:ZaharilDzulkafly

Kodok Buduk Sungai Leptobrachella heteropus

Sumber: Thai National Park

Kodok Sunda Biasa Duttaphrynus melanostictus

Sumber: Thai National Park

Kodok Sungai Kecil Ingerophrynus parvus

Bil. Bil. Bil.

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

21

Page 22: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

Helang Hindek Nisaetus cirrhatus

CencalaHitamPutih Rhipidura javanica

Pekaka Belukar Halcyon smyrnensis

: Spesies invasif

GARIS PANDUAN: BURUNGPERALATAN PENGUMPULAN SAMPEL YANG DIPERLUKAN DENGAN LEMBARAN DATA.

PEMERHATIAN

Rekodkan bilangan spesies burung, bilanganburung dan tangkap gambar.

06

GARIS PANDUAN PERINCIAN UNTUK TUJUAN IDENTIFIKASI BURUNGBurung adalah sekumpulan vertebrata berdarahpanasyangmembentukkelasAves,yangdicirikanolehbulu,rahangparuhtanpagigi,bertelurdarikulitkeras.

LEMBARAN DATA: BURUNGSILA TANDAKAN DAN AMBIL GAMBAR (SEKIRA PERLU) BURUNG YANG DIJUMPAI SEMASA PERSAMPELAN.

Bil. Bil. Bil.

Sumber: Charles Ripper @ Cornell Lab

22

Page 23: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

Sumber: birdsoftheworld

Beberek Leher Hijau Merops viridis

Sumber: Wikipedia

Kelicap Bukit Cinnyris jugularis

Sumber: Wikipedia

Belatuk Kecil Sunda Yungipicus moluccensis

Sumber: Wikipedia

Merbah Kapur Pycnonotus goiavier

Sumber: ebird.org

Sepah Bunga Pelangi Prionochilus percussus

Sumber: birdsoftheworld

Bangau Kecil Egretta garzetta

Sumber: birdguide.club

Pucung Kerbau Bubulcus ibis

Sumber: Russia.birds.watch

Pucung Kuak Nycticorax nycticorax

Pucong Kecil Butorides striata

CiakPokok Passer montanus

Sumber: Wikipedia

Pipit Pinang Lonchura punctulata

Gagak Paruh Lampai Corvus enca

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

23

Page 24: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

Sumber: Wikipedia

Gagak Rumah Corvus splendens

Sumber: ebird.org

Gagak Paruh Besar Corvus macrorhynchos

Sumber: birdsoftheworld

Murai Kampong Copsychus saularis

Perling Mata Merah Aplonis panayensis

Sumber: birdsoftheworld

Merbuk Geopelia striata

Sumber: birdsoftheworld

Tekukur Streptopelia chinensis

Sumber: ebird.org

Punai Gading Treron vernans

Sumber: birdsoftheworld

Punai Daun Treron olax

Sumber: ebird.org

BurungLayang-LayangPasifik Hirundo tahitica

Sumber: birdsoftheworld

Layang-LayangRumah Apus nipalensis

Sumber: birdsoftheworld

Tirjup Ekor Panjang Lanius schach

Sumber: birdsoftheworld

Tiong Jawa Acridotheres javanicus

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.Bil.

24

Page 25: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

Sumber: Wikipedia

Tiong Gembala Kerbau Acridotheres tristis

Sumber: birdsoftheworld

Kelicap Kunyit Aegithina tiphia

Sumber: birdsoftheworld

Burung Kunyit Besar Oriolus chinensis

Sumber: Wikipedia

Perenjak Ekor Panjang Orthotomus sutorius

Sumber: birdsoftheworld

RollaParuh-Merah Eurystomus orientalis

Sumber: ebird.org

Merbah Belukar Pycnonotus plumosus

Sumber: ebird.org

Lang Sikap Accipiter trivirgatus

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

25

Page 26: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

HELAIAN REKOD BURUNGTARIKH/MASA: LOKASI (KOORDINAT):

BIL. NAMA SPESIES WARNA PARUH WARNA KAKI WARNA BADAN KUANTITI

JUMLAH:

26

Page 27: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

GARIS PANDUAN: TUMBUHANPERALATAN PENGUMPULAN SAMPEL YANG DIPERLUKAN DENGAN LEMBARAN DATA.Perhatikan tumbuhan yang dijumpai. Rekodkan kriteria dengan merujuk kepada garis panduan yang disediakan.

PEMERHATIAN

GARIS PANDUAN PERINCIAN UNTUK TUJUAN IDENTIFIKASI TUMBUHAN

Sumber: Wikimedia Commons

27

Page 28: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

1. POKOK RIPARIAN SUNGAI

Pokok Pinang Areca catechu

Pokok Nipah Nypa fruticans

Pokok Kundoh Macaranga tanarius

Pokok Buah Salak Salacca zalacca

Pokok Buluh Gigantochloa ligulata

Pokok Akasia Lebar Acacia mangium

Pokok Ara Ficus microcarpa

Sumber: birdsoftheworld

Kasai Pometia pinnata

Sumber: birdsoftheworld

Akar Rarak Anaxagorea javanica Blume

LEMBARAN DATA: TUMBUHAN DARATANSILA TANDAKAN DAN AMBIL GAMBAR (SEKIRA PERLU) TUMBUHAN YANG DIJUMPAI SEMASA PERSAMPELAN.

: Spesies invasif

Bil.

Bil.

Bil. Bil. Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

28

Page 29: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

Sumber: birdsoftheworld

Bemban Donax canniformis

Sumber: mybis.gov.my

NipisKulit/BangasPutih Memecylon dichotomum

Berunai Antidesma salicinum

Sumber: birdsoftheworld

Halban Vitex pinnata

Sumber: birdsoftheworld

SendudukGajah/SendudukHutan Oxyspora bullata

Sumber: birdsoftheworld

Setawar Hutan Amischotolype griffithii

Sumber: birdsoftheworld

Senduduk Bulu Clidemia hirta

Sumber: birdsoftheworld

Gapis/GapisMerah/GapisDaunKecil Saraca declinata

Sumber: birdsoftheworld

BurubahRimbah/MempunaiBukit Antidesma velutinosum

Sumber: birdsoftheworld

Sebasah Aporosa arborea

Sumber: birdsoftheworld

Memali/Mali-mali Leea indica

Sumber: birdsoftheworld

Beras-beras/MataKetam/Pengugur Chassalia chartacea

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

Bil.

: Spesies invasif29

Page 30: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

Sumber: birdsoftheworld

Pelir Pelandok Aglaia yzermannii

Sumber: birdsoftheworld

Kabung/Enau Arenga pinnata

Sumber: birdsoftheworld

Keruing Neram Dipterocarpus oblongifolius

2. POKOK BUAH

Nangka Artocarpus heterophyllus

Jambu Batu Psidium guajava

Sukun Artocarpus altilis

Bil. Bil. Bil.

: Spesies invasif

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

Bil. Bil. Bil.

30

Page 31: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

Pisang Tandok Musa paradisiaca

Jambu Air Syzygium aqueum Kedondong

Spondias dulcis

Durian Kampung Durio zibethinus

Rambutan Nephelium lappaceum

Bil. Bil. Bil.

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

Bil. Bil.

3. PAKU-PAKIS

Paku Tertutup Davallia denticulata

Daun Semun Asplenium nidus

Paku Halberd Tectaria sp.

Paku Pedang Gergasi Nephrolepis biserrata

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

Bil.

Bil.

Bil. Bil.

: Spesies invasif31

Page 32: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

4. POKOK RENEK / POKOK HERBA

Kanching Baju Corchorus capsularis

Rumput Siam Chromolaena odorata

Bias-bias Commelina benghalensis

Pokok Ara Tanah Euphorbia hirta

Monkey’sPotatoPlectranthus monostachyus

Rumput Israel Asystasia gangetica

Keladi Murai Tacca integrifolia

: Spesies invasif

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

Bil.

Bil.

Bil. Bil.

Bil. Bil.

Bil.

32

Page 33: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

1. TUMBUHAN AKUATIK / ALGA

Coontail Ceratophyllum demersum

Rumpai Air Hydrilla verticillata

Rumput Kercut Lepironia articulata

Rasau Pandanus helicopus

Keladi Bunting Eichhornia crassipes

Rumpai Ekor Kucing Utricularia aurea

Bil.

Bil.

Bil. Bil.

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

Bil. Bil.

LEMBARAN DATA: TUMBUHAN AKUATIKSILA TANDAKAN DAN AMBIL GAMBAR (SEKIRA PERLU) TUMBUHAN YANG DIJUMPAI SEMASA PERSAMPELAN.

: Spesies invasif

33

Page 34: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

Nota: (Senarai / lukis ciri-ciri spesies yang dijumpai sekiranya tiada dalam garis panduan)

2. TUMBUHAN TANAH LEMBAP

Sumber: planetayurveda.com

Selada air Nasturtium officinale

Kiambang Pistia stratiotes

Rumput Ganda Kyllinga polyphylla

Keladi Mawar Colocasia esculenta

Teratai Nelumbo nucifera

Ekor Kucing Typha latifolia

Bil. Bil. Bil.

Bil. Bil. Bil.

: Spesies invasif

34

Page 35: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

HELAIAN REKOD TUMBUHAN DARATAN

HELAIAN REKOD TUMBUHAN AKUATIK

TARIKH/MASA: LOKASI (KOORDINAT):

BIL. NAMA SPESIES BUNGA/BUAH BENTUK DAUN URAT DAUN KUANTITI

JUMLAH:

TARIKH/MASA: LOKASI (KOORDINAT):

BIL. NAMA SPESIES BUNGA/BUAH BENTUK DAUN URAT DAUN KUANTITI

JUMLAH:

35

Page 36: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

HELAIAN REKOD KESELURUHANTARIKH/MASA: CUACA:

LOKASI (KOORDINAT):

BIL. KATEGORI JENIS KUANTITI

1 IKAN TEMPATAN

INVASIF

2 MAMALIAKECIL TUPAI

TIKUS

MEMERANG

KELAWAR

MONYET

3 SERANGGA RAMA-RAMA

PEPATUNG/DAMSELFLY

LEBAH

4 REPTILIA KURA-KURA/PENYU

ULAR

5 AMFIBIA BIAWAK/CICAK

KATAK

KODOK

6 BURUNG HELANG

CENCALA

PEKAKA

BANGAU

BURUNG PIPIT

BELATUK

GAGAK

PERLING

MERPATI

7 TUMBUHAN POKOK RIPARIAN SUNGAI

POKOK BUAH

PAKU-PAKIS

POKOKRENEK/HERBA

TUMBUHAN TANAH LEMBAP

TUMBUHANAKUATIK/ALGA

8 LAIN-LAIN

36

Page 37: a GEC Environmental Education Programme LEMBARAN DATA

WWW.GEC.ORG.MY

RIVERRANGER.MY

RIVER CARE PROGRAMME For more information, please contact us:

A: 2nd Floor, Wisma Hing, 78, Jalan SS2/72, 47300 Petaling Jaya, Selangor Darul Ehsan, Malaysia

T: +60 3 7957 2007

F: +60 3 7957 7003

E: [email protected]

#rivercarewecare