NOTA RINGKAS

HBML3403 LINGUISTIK DAN SOSIOLINGUISTIK

yang menitikberatkan hubungan antara morfem dan varian morfem.

DEFINISI LINGUISTIK

berasal daripada perkataan Latin lingua - bermaksud bahasa .

bahasa Roman (iaitu bahasa-bahasa yang berasal daripada bahasa

Latin),

langue dan langage dalam bahasa Perancis,

lingua dalam bahasa Itali.

Inggerís memungut kata daripada bahasa Perancis ini menjadi

language.

Istilah linguistics dalam bahasa Inggerís adalah berkaitan

dengan kata language tersebut,

bahasa Melayu pula, istilah linguistik merupakan nama bagi bidang ilmu,

dan kata adjektifnya adalah

linguistic atau „linguistik

Ferdinand de Saussure (1916), - bapa linguistik moden berbangsa Swiss,

dalam bukunya Cours de Linguistique Generale telah

membezakan kata

Perancis langue dan langage. Selain itu, beliau juga turut

membezakan istilah parole (tuturan) berdasarkan kedua-dua istilah

tersebut.

Menurut beliau lagi, langue merupakan suatu „sistem

istilah langage boleh diertikan sebagai bahasa khas yang ada pada

penutur bahasa seperti yang terdapat dalam ucapan „

bahasa Melayu, istilah ahli linguistik disebut „linguis

bidang kajian ilmu linguistik ini tidak bersifat spesifik, yakni hanya

menyelidik kepada bahasa-bahasa tertentu sahaja. Ilmu linguistik

sebenarnya merujuk kepada bahasa secara umum. Ini bertepatan

dengan pandangan Ferdinand deSaussure (1857) yang merumuskan

bahawa ilmu linguistik tidak hanya meneliti salah satu langue sahaja,

tetapi merangkumi bahasa atau language secara umum.

Menurut Verhaar (1985:1), linguistik berasal daripada kata Latin

iaitu lingua yang bermaksud bahasa.

Langacker (1987). -, linguistik adalah kajian terhadap bahasa

manusia. Ini bermakna linguistik mengkaji bahasa-bahasa yang

dihasilkan oleh manusia melalui alat-alat pertuturan tertentu yang

membawa pelbagai makna.

David Crystal (1973) -linguistik sebagai kajian bahasa

secara saintifik. Ini bermakna bahawa bahasa-bahasa yang dikaji mesti

dilihat sebagai satu disiplin ilmu yang tersusun serta mempunyai

organisasi tersendiri.

John Lyons (1968:89).-linguistik adalah The scientific study of

language.

Verhaar (1993) menjelaskan linguistik sebagai satu kajian ilmu

bahasa.

merujuk kepada bagaimana suatu kajian bahasa itu dilaksanakan.

merangkumi bidang linguistik secara khusus; iaitu linguistik

sinkronik, linguistik diakronik, linguistik deskriptif dan linguistik

preskriptif.

Linguistik sinkronik - kajian

pada suatu bahasa dan masa tertentu.

Linguistik diakronik - menumpu kepada kajian yang dibuat mengikut

perkembangan masa dan perbandingan bahasa.

Linguistik deskriptif -huraian beberapa kemungkinan yang ada di dalam

sesuatu bahasa, tanpa penentuan betul dan salah.

linguistik preskripti -membentuk norma atau menentukan yang mana

betul dan yang mana salah di dalam pemerian bahasa.

BIDANG KAJIAN LINGUISTIK

(a) Fonetik dan Fonologi

Kesemua bunyi yang dihasilkan merupakan bidang kajian ilmu fonetik

danfonologi.

Fonetik meneliti bunyi bahasa menurut cara sebutannya dan sifat sifat

akuastiknya,

fonologi pula meneliti bunyi-bunyi bahasa tertentu mengikut fungsi,

susunan dan strukturnya.,

Perbezaan makna yang dibawa oleh bunyi-bunyi tersebut

merupakan bidang kajian ilmu fonologi.

(b) Morfologi

Nik Safiah Karim et al. (1993) - morfologi sebagai bidang ilmu

bahasa yang mengkaji struktur, bentuk dan penggolongan kata,

Arbak Othman (1968) -morfologi sebagai peninjauan linguistik

morfologi ialah bidang yang mengkaji cara kata dibentuk. Bentuk kajian

morfologi yang terkecil ialah morfem dan bentuk yang terbesar ialah kata.

Kata mempunyai bentuk yang bebas,

bermakna dan dapat berdiri sendiri manakala morfem terdiri daripada

dua

bahagian, iaitu bentuk bebas dan bentuk terikat.

Kata-kata yang dibentuk lahir daripada kata yang terdapat di dalam

sesuatu bahasa dan juga melalui proses-proses tertentu. Kata yang

dilahirkan melalui kata tertentu;

(c) Sintaksis

sintaksis berasal daripada perkataan Yunani suntutein -menyusun atau

susunan.

sintaksis bermaksud kajian pembentukan ayat.

Kamus Linguistik (1997), - cabang ilmu linguistik yang mengkaji

proses pembentukan ayat, seperti penyusunan kata kepada ayat dan

cara hubungan antara kata di dalam ayat

Nik Safiah Karim et al. (1986) - bidang linguistik yang mengkaji

proses pembinaan ayat.

Abdullah Hassan (1981) -sintaksis ialah istilah untuk mengkaji

pembentukan ayat, iaitu bagaimana morfem dan kata disusun

menjadi unit sintaksis yang kecil iaitu frasa, atau menjadi klausa, dan ayat

merupakan inti terbesar.

Asmah Hj. Omar (1968) - sintaksis sebagai bahagian daripada linguistik

deskriptif atau sinkronis yang mempelajari kombinasi kata di dalam rangkai

kata dan ayat.

dapat merumuskan - SATU bidang ilmu bahasa yang mengkaji

bentuk, struktur dan binaan ayat.

Bidang kajian sintaksis - meliputi perkataan, frasa, klausa dan ayat. Kajian

sintaksis melibatkan kajian tentang bentuk, struktur dan binaan ayat serta

hukum atau rumus tatabahasa yang mendasari cara

penggabungan dan penyusunan perkataan atau kelompok perkataan untuk

membina ayat.

Ayat yang terhasil melalui penyusunan rangkaian - membentuk

klausa dan seterusnya ayat.

ayat terdiri daripada konstituen frasa dan konstituen klausa. Kedua-

dua konstituen ini terbina daripada susunan perkataan.

TERDAPAT unsur kata atau perkataan, frasa dan klausa.

melibatkan aspek perbezaan binaan ayat melalui jenis jenis

ayat dan ragam ayat; seperti ayat penyata, ayat perintah, ayat

seruan,

ayat tanya, ayat aktif dan ayat pasif.

Sintaksis merupakan cabang daripada ilmu linguistik yang

membicarakanM tentang wacana, ayat, klausa dan frasa. - syntax.

sintaksis membicarakan bagaimana gabungan beberapa frasa bagi

membentuk klausa dan seterusnya gabungan beberapa klausa akan

membentuk ayat.

RUMUSAN

Secara kesimpulannya, bahasa memainkan peranan yang sangat

penting di dalam kehidupan kita seharian. Bahasa bukan sahaja

berfungsi sebagai alat komunikasi tetapi turut memainkan peranan

sebagai alat perpaduan dalam menyatukan masyarakat kita yang

berbilang kaum dan budaya.

Dengan hanya satu bahasa, iaitu bahasa Melayu telah berjaya

menyatukan pelbagai etnik sehingga bangsa kita menjadi satu

bangsa yang aman dan harmoni tanpa sebarang permusuhan atau

persengketaan.

Istilah linguistik berasal daripada kata Latin lingua yang membawa

maksud bahasa .

Ilmu linguistik dikatakan bersifat umum yang bermaksud bahawa

bidang kajian ilmu linguistik ini tidak bersifat spesifik, yakni hanya

menyelidik kepada bahasa tertentu sahaja.

Ilmu linguistik juga dikatakan sebagai ilmu pengetahuan spesifik yang

bermakna di dalam bidang kajian linguistik seperti juga disiplin ilmu yang

Lain mempunyai sistem yang teratur bagi

merealisasikannya sebagai salahsatu bidang ilmu yang dipelajari. Kajian

linguistik meliputi fonetik dan fonologi, morfologi, sintaksis, leksikografi,

semantik, pragmatik, linguistik sinkronik dan linguistik diakronik,

sosiolinguistik dan linguistik teoretis dan linguistik terapan. Struktur

bahasa meliputi tata tingkat bahasa yang terdiri daripada fonem, morfem,

kata, frasa, klausa, ayat dan wacana.

1

http://oumclub.blogspot.com

NOTA RINGKAS

HBML3403 LINGUISTIK DAN SOSIOLINGUISTIK

Bahasa Melayu dipilih sebagai bahasa nasional kerana

penyebarannya yang luas di Nusantara dan peranan tokoh yang

berpengaruh.

Bahasa Melayu telah menjadi alat bahasa pengajaran dan

pembelajaran sepenuhnya di dalam sistem pendidikan negara.

Bahasa Melayu dijadikan sebagai mata pelajaran teras di dalam

peperiksaan Penilaian Menengah Rendah (PMR) dan Sijil Pelajaran

Malaysia (SPM).

Bahasa Melayu memiliki sifat keterbukaan yang membenarkan

penyerapan kata dan istilah daripada pelbagai bahasa seiring dengan

kehendak dan perkembangan zaman.

Bahasa berfungsi untuk membuka perbicaraan, menghindarkan

komunikasi, komunikasi instrumental, komunikasi afektif, melepaskan

tekanan perasaan, menceritakan perkara tahayul dan berfungsi

dalam bidang ritual.

Bahasa juga bersifat deskriptif (menerang, menghurai), ekspresif

(mengungkap) dan berfungsi di dalam bidang sosial.

Pembentukan bahasa adalah konsep umum yang mencakup

infleksi, devirasi, afiksasi dan penggabungan bahasa.

Bahasa Melayu memainkan peranan penting sebagai bahasa

perpaduan dan bahasa pelbagai domain.

TOPIK 2 Stilistik

DEFINISI STILISTIK

Stilistik berasal daripada Bahasa Inggeris, iaitu “style yang bererti gaya

dan daripada bahasa serapan, „linguistic yang bererti

tatabahasa.

Menurut Kamus Bahasa Indonesia - stilistik ialah ilmu kebahasaan yang

mempelajari gaya bahasa.

Bally, Jacobson, Leech, Widdowson, Levin, Ching, Chatman, Dalan dan

lain-lain, - sebagai suatu deskripsi linguistik daripada bahasa

yang digunakan di dalam teks sastra.

Leech, stilistik adalah pembelajaran gaya ilmu linguistik atau „simply defined as the (linguistic) study of style”.

tentang sistem dan kaedah teks sastera sebagai bahagian yang tidak

Chvatik - kajian teks sastera dan kod estetik dengan kajian stilistik yang

mengkaji bahasa dalam teks sastera, sebagaimana bahasa

menjadi objek kajian linguistik (Aminuddin, 1995: 22).

Rene Wellek dan Austin Warren, stilistika perhatian

Aminuddin - pengajian tentang cara pengarang di dalam

menggunakan sistem tanda sejajar dengan gagasan yang ingin

disampaikan secara kompleks, dan juga kekayaan unsur pembentuk

itu yang dijadikan sasaran kajian hanya pada wujud penggunaan

sistem tandanya.

:Kamus Linguistik Edisi Ketiga,-ilmu yang menyelidiki bahasa yang

dipergunakan di dalam karya sastera atau ilmu yang bersifat

interdisiplin antara linguistik dan kesusasteraan ataupun penerapan

linguistik pada penelitian gaya bahasa.

Kamus Za-ba, stilistik - teknik penggunaan gaya bahasa yang

mantap serta secara berkesan di dalam sesuatu penulisan.

Kamus Dewan Edisi Ketiga - kajian tentang teknik penggunaan gaya

bahasa secara berkesan di dalam penulisan. Ianya berkaitan dengan

stail atau gaya, terutamanya gaya bahasa.

stilistik ialah satu kajian stail yang melibatkan bentuk atau bahasa dan isi

kesusasteraan

meliputi kajian mengenai teknik pemakaian bahasa di dalam

penulisan dan teknik yang mengkaji segala kemungkinan yang

berkaitan dengan gaya bahasa penulisan kesusasteraan yang

semata-mata untuk mendapatkan kefahaman sebenar tentang teks

kesusasteraan (Nik Hassan Basri: 378).

merupakan satu lagi disiplin yang mengkaji ciri-ciri linguistik yang berbeza

yang berlaku di dalam kalangan kelompok sosial. Kelompok sosial itu pula

dibezakan oleh bidang pekerjaan atau perbezaan kelas di dalam sesuatu

masyarakat.

stilistik merujuk kepada kajian mengenai bahasa literari sesuatu

komuniti dengan menggunakan kaedah linguistik. Kaedah ini telah

banyak dipakai.

Keris Mas, stilistik ialah kajian stail yang mengkaji segala kemungkinan

gaya kesusasteraan untuk menilai dan mendapat kefahaman sebenar

mengenai sesebuah teks kesusasteraan. Segala hubungan yang

menimbulkan kelainan gaya bahasa, baik gaya individu mahupun implikasi

lain, yang melibatkan lahirnya

hasil sastera yang diperhatikan dan diberi saluran kajian khusus. yang

tidak lagi dari sudut kebahasaan saja tetapi juga dari sudut isi yang

disampaikan dengan penggunaan bahasa itu.

Stilistik merujuk kepada penggunaan prinsip linguistik terhadap

bahasa sastera. Stilistik atau ilmu gaya dapat dianggap sebagai kajian

variasi linguistik. Variasi linguistik ini mempunyai hubungan yang rapat

dengan konteks teks dan konteks situasi.

mempunyai hubungan yang rapat dengan disiplin sosiolinguistik dan

dialektologi. Kedua-duanya pula merupakan cabang linguistik (Azmi

Rahman, Esasterawan.com).

Freeman (1970: 4). - melihat penggunaan bahasa yang

menyimpang atau deviasi daripada norma tatabahasa, penggunaan

pengulangan dan meminjam usaha pengarang (di dalam konteks ini

penyair) untuk mendapatkan kepadatan tulisannya.

Murry - gaya dan sesuatu yang istimewa, teknik eksposisi,

pencapaian estetika dan pernyataan sikap penulis. Pemilihan

kata dan penyusunan struktur ayat itu memperlihatkan ciri-ciri

keperibadian penulis.

Bahasa Perbandingan

digunakan untuk menerangkan sesuatu secara berkias. Maka, secara

tidak langsung ia akan dapat menjaga perasaan terhadap sesuatu yang

ingin disampaikan

menyamakan sesuatu benda dengan keadaan atau peristiwa yang

lain.

contoh bahasa yang menunjukkan perbandingan

Simile

Perbandingan secara eksplisit dan dijelaskan. Penggunaan kata

„seperti,M„ibarat, „bak, „bagaikan, „umpama, „laksana,penaka dan

„serupa.

Personifikasi

Personifikasi ialah perlambangan sifat-sifat manusia yang diberikan kepada

benda tidak bernyawa atau sesuatu yang abstrak. Perkataan personifikasi

(personification) sebenarnya berasal daripada bahasa Yunani,

prosopopoeia

Metafora

-perbandingan secara langsung, iaitu ia

memberi sifat sesuatu objek itu secara perbandingan terus. Terdapat dua

jenis metafora, iatiu seperti berikut:

(i) Metafora yang tidak memerlukan kata-kata perbandingan seperti

bagaikan, laksana, bak dan bagai.

(ii) Metafora yang menggabungkan unsur konkrit dan abstrak.

Eufemisme

Eufemisme adalah bahasa yang digunakan untuk tujuan

memperhaluskan kata atau ucapan. Ia juga disebut sebagai ucapan atau

ungkapan lembut.

Alegori

Alegori adalah cerita yang digunakan sebagai lambang yang

digunakan untuk pendidikan. Kebanyakan gaya bahasa ini digunakan

di dalam penceritaan yang mewakilkan watak binatang sebagai objek.

Antilesis

-membandingkan dua perkara yang berlainan di dalam masa yang

sama. Setiap ayat yang dibina mesti terdiri daripada dua frasa ayat

yang mempunyai makna yang bertentangan. Gaya bahasa ini banyak

digunakan di dalam sesebuah penulisan karya sastera mahu pun di dalam

perbualan seharian

KEBERKESANAN STILISTIK DALAM BAHASA

Gaya bahasa ialah ragam bahasa yang digunakan di dalam penulisan

atau lisan ataupun cara pemakaian bahasa di dalam sesebuah karya

atau susunan kata,frasa dan ayat yang digunakan oleh pengarang

dalam usaha melengkapkan tema dan persoalan dan sebagainya di dalam

karya yang dihasilkan. Gaya dapat dikelompokkan kepada lima jenis, iaitu

gaya bahasa pengulangan, gaya bahasa penyirnaan, gaya bahasa

perbandingan, gaya bahasa pertautan dan gaya bahasa

pertentangan (Nik Hassan Basri, 2007: 145)

RUMUSAN

Ilmu stilistik meliputi definisi ilmu tentang stilistik, ciri-ciri ilmu

stilistik, stilistik di dalam bahasa, bahasa perbandingan dan

keberkesanan stilistik di dalam bahasa.

2

http://oumclub.blogspot.com

NOTA RINGKAS

HBML3403 LINGUISTIK DAN SOSIOLINGUISTIK

Stilistik berasal daripada bahasa Inggeris iaitu „style yang bererti

gaya dan daripada bahasa serapan „linguistic‰ bererti tatabahasa.

Aminuddin mengertikan stilistik sebagai pengajian tentang cara

pengarangan di dalam menggunakan sistem tanda sejajar dengan

gagasan yang ingin disampaikan secara kompleks dan kekayaan

unsur pembentuk itu yang dijadikan sasaran kajian hanya pada wujud

penggunaan sistem tandanya.

Stilistik juga merupakan satu lagi disiplin yang merujuk kajian

mengenai ciri-ciri linguistik yang berbeza yang berlaku di dalam

kalangan kelompok sosial.

Di dalam kajian stilistik, karya sastera dianalisis dengan

menggunakan pendekatan linguistik.

Ciri-ciri yang terdapat di dalam gaya bahasa perbandingan adalah seperti

imejan, metafora, personifikasi, pleonasme dan simile. Gaya bahasa

pertentangan pula seperti hiperbola, inversi dan paradoks. Sementara gaya

pertentangan merangkumi aliterasi, anafora,

asonansi, epifora, rima dan sinkof. Gaya yang terakhir ialah

penyirnaan yang hanya terdapat satu ciri sahaja iaitu sinkof.

Kebanyakan pembicaraan mengenai stilistik selalu dilihat di dalam

hubungan dengan bahasa dan linguistik.

Stilistik merupakan gaya yang digunakan oleh pemakai bahasa untuk

menyatakan fikiran dan perasaan mereka mengikut konteks masing

masing.

Tujuan bahasa perbandingan digunakan untuk menerangkan

sesuatu secara berkias.

Antara bahasa perbandingan yang penting ialah gaya

bahaspersonifikasi,

metafora,

simile,

eufamisme,

alegorin

antilesis.

Keberkesanan stilistik di dalam bahasa ialah stilistik dapat memberi

pendedahan kepada kepelbagaian gaya bahasa. Gaya bahasa

ialah ragam bahasa yang digunakan di dalam penulisan atau lisan

ataupun cara pemakaian bahasa di dalam sesebuah karya atau

susunan kata, frasa dan ayat yang digunakan oleh pengarang dalam usaha

melengkapkan tema dan persoalan dan sebagainya di dalam karya yang

dihasilkan.

Topik3 Asosiasi Kata dan Teori Linguistik

PEMEROLEHAN BAHASA

Teori yang berhubungan dengan pemerolehan bahasa;

Pemerolehan bahasa merupakan proses penguasaan bahasa yang

dilakukan oleh bayi atau kanak-kanak secara semula jadi ketika

berinteraksi atau berkomunikasi dengan orang lain, ibu bapa, adik, kakak,

datuk atau nenek.

merupakan bahasa pertama yang dikuasai oleh mereka tanpa

sebarang pengajaran dan sering disifatkan sebagai sesuatu dapatan yang

natural

Tarigan- perlengkapan hipotesis berdasarkan suatu input data

linguistik primer daripada suatu bahasa, kemudiannya menghasilkan

suatu output yang terdiri daripada tatabahasa yang sepadan secara

deskriptif.

bahasa itu diperoleh daripada sumber yang pertama iaitu ibu bapa,

kemudian menghasilkan satu tatabahasa baru dan dikuasai oleh

kanak-kanak.

Teori Pemerolehan Bahasa

Teori Behaviouris

Pavlov, Thorndike, Hull dan Skinner. Mereka ]

,ujaran terbentuk kerana adanya rangsangan dalam bentuk-bentuk

bahasa atau bukan bahasa. Bentuk-bentuk bahasa yang betul yang

dihasilkan oleh seseorang perlu diteguhkan atau diperkukuhkan

supaya bentuk tersebut dapat diulangi lagi. Selain itu, di dalam proses

pemerolehan bahasa, ibu bapa atau penjaga menggunakan pelbagai cara

untuk memberi peneguhan kepada anak mereka seperti

memberi senyuman, gelak ketawa, menyanyi dan tepuk tangan

sebagai tanda sokongan kepada anak mereka.

Pavlov, menggunakan teori gerak balas terlazim di dalam kajiannya. Beliau

menganggap gerak balas akan berlaku apabila adanya

tindakan terlazim. Di dalam pemerolehan bahasa,

kanak kanak dapat memperoleh bahasa dengan baik apabila

mereka mendapat gerak balas terlazim, iaitu apabila sering

mendengar bunyi dan perkataan yang sama beberapa kali.

Skinner - pembelajaran akan berlaku sekiranya terdapat

rangsangan dan tindak balas yang berulang-ulang.

Beliaumenjalankan kajian terhadap seekor merpati dan tikus. Tikus telah

dimasukkan ke dalam sebuah kotak dan terdapat

sebuah alat yang boleh mengeluarkan makanan untuk tikus tersebut..

ganjaran yang diperoleh selepas pembelajaran akan memberikan kesan

yang lebih baik.

Bloomfiled - bahasa adalah tingkah laku manusia, sama

dengan tingkah laku lain yang disempurnakan di dalam hidup

seharian.

Sekiranya tingkah laku manusia yang lain itu berpunca daripada

rangsangan, maka bahasa dapat dilahirkan sebagai gerak balas

terhadap rangsangan tersebut. Di samping itu, menurut beliau,

perkara yang harus dikaji ialah tingkah laku yang terjadi ketika

ucapan/ujaran terlahir daripada mulut seseorang hingga ucapan

tersebut diterima dan difahami oleh pendengarnya.

melalui pemerolehan bahasa, kanak-kanak memperoleh bahasa

ibundanya melalui peniruan tingkah laku dan pengucapan kata-kata oleh

ibu bapa mereka. Tingkah laku daripada rangsangan berserta dengan

pengukuhan yang dilakukan akan menyebabkan mereka melakukan

aktiviti tertentu secara berulangulang.

(b) Teori Kognitivis atau Menatalis

Ahli kognitivis atau mentalis -Chomsky, Piaget, Miller,

Gestalt, Lenneberg dan Kohler.

Jean Piaget - perkembangan bukan lahir daripada hasil

kematangan organisma dan bukan daripada pengaruh alam sekitar, tetapi

interaksi kedua-duanya.

berpendapat bahawa manusia mempunyai peringkat otak atau

mental dan saraf tertinggi. Melalui otak tersebut, manusia diberi

kebolehan untuk mempelajari pelbagai perkara.

Proses pembelajaran merupakan proses mental dan

bukannya proses mekanis. Ini bermakna, kanak-kanak menyesuaikan

pengetahuan sedia ada di dalam mental mereka dengan data yang diperoleh

daripada persekitarannya.

Gestalt - teori pembelajaran menjadi bermakna sekiranya

fikiran dimasukkan ke dalamnya sebagai satu bahagian yang tidak dapat

dipisahkan.

seseorang kanak-kanak dilahirkan dengan kecekapan semula jadi untuk

menguasai bahasa apabila sampai pada peringkat kematangan tertentu.

Pada setiap peringkat kematangan tersebut, mereka akan membuat

hipotesis terhadap pertuturan ahli masyarakatnya.

Chomsky - kanak-kanak itu dilahirkan, mereka sudah pun

mempunyai kemampuan untuk berkomunikasi, yakni sudah memiliki

sistem bahasa. Di sebaliknya pula, sekiranya kanak-kanak tersebut

tidak diberi pendedahan kepada penguasaan bahasa, proses

penguasaan bahasa akan terbantut dan mungkin tidak berkembang

dengan baik. .

Lenneberg - perkembangan dan kebolehan berbahasa berlaku

secara biologi. In bermakna perkembangan bahasa bergantung kepada

jadual biologi atau perkembangan biologi

bukannya hadir daripada rangsangan yang datang daripada

lingkungan.

pemerolehan mengikut teori kognitif atau mentalis merupakan satu

proses mental dan setiap kanak-kanak dapat menguasainya kerana

mereka mempunyai kebolehan semula jadi.

bermula pada suatu yang umum terlebih dahulu dan kemudian, barulah

mereka dapat mengetahui sesuatu secara spesifik. Elok juga dinyatakan

bahawa mereka memahami makna dahulu sebelum

memahami struktur atau susunan kata di dalam ayat.

2. Mengenal pasti ciri-ciri asosiasi di antara bahasa kanak-kanak

dengan bahasa orang dewasa;

ASOSIASI

kata pinjaman yang diambil daripada bahasa Inggeris. berkait

dengan masyarakat kerana asosiasi digunakan pada hampir semua

keadaan manusia, terutama semasa pertuturan. Kamus Dewan

(2005), - maksud perkaitan antara satu

3

http://oumclub.blogspot.com

NOTA RINGKAS

HBML3403 LINGUISTIK DAN SOSIOLINGUISTIK

dengan yang lain yang mempunyai perhubungan dan pertalian.

Kamus Linguistik asosiasi - perkaitan kata, iaitu

perkataan yang mempunyai kaitan antara perkataan yang lain.

Ahmad Khair (2000) - bentuk bebas terkecil yang berasosiasi

dengan kata lain, membentuk frasa, klausa dan ayat. Secara

keseluruhannya,

asosiasi kata bermaksud penyesuaian dan perkaitan kata yang

digunakan di dalam ayat.

Asosiasi kata merupakan perkaitan atau perhubungan kata di

dalam bahasa. Perkaitan merujuk kepada hubungan kata di dalam

bahasa Melayu dengan frasa, klausa atau ayat yang disusun dengan betul

dan gramatis

Ciri-Ciri Asosiasi

Ciri - ciri Asosiasi di dalam Semantik

Asosiasi kata merupakan kata atau frasa kata yang dicantum di

dalam ayat yang saling berkait di antara satu dengan yang lain.

Ciri-ciri Asosiasi Di dalam Laras Bahasa

Laras bahasa merupakan bentuk bahasa yang digunakan di dalam situasi

tertentu, seperti ketika berkhutbah di masjid, berkuliah di

dewan kuliah universiti, berkempen di arena politik, berucap di dalam majlis

rasmi dan Sebagainya

laras yang digunakan adalah berbentuk propaganda, iklan, akademik,

agama atau apa sahaja yang bertujuan untuk menarik perhatian

penonton atau pendengar

Ciri-ciri Asosiasi di dalam Ayat

Ayat ialah pengucapan yang paling tinggi letaknya di dalam

susunan tatabahasa dan mengandungi makna yang lengkap.

terdapat di dalam kata hubung gabungan seperti

penggunaan dan serta penggunaan tetapi di dalam sesebuah ayat.

3. definisi istilah paradigmatik dan sintagmatik

PARADIGMATIK

perubahan kata di dalam perkataan, sejajar dengan apa yang

diucapkan oleh penutur.

melibatkan penggunaan kata yang mempunyai hubungan secara

menegak yang berlawanan dengan sintagmatik yang mempunyai

hubungan secara mendatar.

Definisi dan Konsep

Kamus Dewan Edisi Ketiga (2000), paradigmatik membawa maksud bukan

paradigma.

Paradigma- merujuk kepada daftar atau kumpulan lengkap bentuk

terbitan sesuatu perkataan, contoh atau model yang jelas tentang sesuatu.

Melihat kepada definisi yang diberikan oleh Kamus Dewan itu,

paradigmatik membawa makna kumpulan perkataan yang

tergolong di dalam sesuatu kategori yang tidak jelas dan mengalami

perubahan pada bila masa di dalam menyatakan kesatuannya.

Kamus Dewan - mendefinisikan pola pradigmatik; yakni contoh, model

atau patron. Oleh itu, di dalam konteks ini, pola pradigmatik merujuk

kepada contoh-contoh penggunaan paradigmatik di

dalam bahasa. Pola-pola tersebut dapat dilihat dengan lebih jelas di dalam

penggunaan ayat. Paradigmatik melibatkan perubahan

penggunaan kata di dalam ayat. Kata yang mempunyai hubungan

secara menegak disebut sebagai hubungan paradigmatik.

Hubungan begini dikaitkan kesamaan dengan makna antara satu kata

dengan kata lain yang disebut sebagai sinoni

RUMUSAN

Asosiasi merujuk kepada penyesuaian dan perkaitan kata di dalam

sesuatuayat.

Jika penggunaan kata tidak betul atau sesuai, maksud ayat terbabit

akan

lari daripada maksud asal. Hal ini menyebabkan kepentingan asosiasi di

dalam ayat dan juga perkataan menjadi penting dan pembaca

mudah memahami sesuatu ayat terbabit dengan baik.

Ciri-ciri asosiasi juga membantu kita mengenali asosiasi itu sendiri kerana

asosiasi tidak boleh lari daripada masyarakat penggunanya.

Paradigmatik merupakan kajian tentang perubahan dan

penggantian di dalam bahasa.

Analisis paradigmatik mencari dan mengenal pasti pelbagai

paradigma

atau set petanda yang wujud yang mendasari segala jenis

kandungan sesuatu teks.

Daripada aspek sintaksis unsur paradigmatik, penggunaan kata di

dalamsesuatu ayat perlu mengambil kira kata yang digunakan supaya ia

bersesuaian apabila digunakan di dalam ayat tersebut.

Penggunaan kata di dalam frasa atau ayat perlu mempunyai

keserasian dan perkaitan antara satu sama lain.

Asosiasi merujuk kepada penyesuaian dan perkaitan kata di dalam

sesuatuayat.

SEMAK KENDIRI 3.2

Topik 4 Pengenalan kepada Sosiolinguistik

1. Konsep sosiolinguistik;

dilihat dapat melengkapi bidang kajian

ilmu linguistik. Ini kerana sosiolinguistik merupakan

kajian yang berkaitan dengan bidang bahasa dan kaitannya dari sudut

kegunaannya dalam masyarakat

satu bidang utama dalam disiplin linguistik. Nama

sosiolinguistik terbentuk daripada dua istilah, iaitu sosio (singkatan

daripada sosiologi-disiplin yang meneliti masyarakat) dan linguistik-

disiplin yang meneliti bahasa.

Sosiolinguistik adalah bahagian pengajian (studies) dan

pengkajian (research) yang menggabungkan dua disiplin, iaitu

sosiologi dan linguistik. Dengan sifat penggabungan dua disiplin ini,

sosiolinguistik memberi tumpuan kepada dua entiti, iaitu bahasa dan

masyarakat.

Sosiolinguistik menganggap bahasa dan masyarakat sebagai satu

struktur, yakni hubungan antara kedua-dua entiti tersebut yang rapat.

Pengkajian dan pengajian

sosiolinguistik

bermatlamat untuk menunjukkan hubungan sistematik yang wujud

antara struktur bahasa dengan struktur sosial, iaitu sama ada sesuatu

struktur bahasa itu menyebabkan sesuatu struktur sosial tertentu atau

sebaliknya (Teo Kok Seong: 42-43).

.merupakan daya usaha kelompok ahli antropologi

dan sesuai dengan hakikat bahawa sosiolinguistik itu merupakan

cabang kepada bidang antropologi, khususnya antropologi sosial

yang mementingkan analisis struktur sosial masyarakat (Nik Safiah

Karim, 1981: 1).

Fishman, kajian sosiolinguistik adalah bersifat kualitatif.

Sosiolinguistik lebih berhubungan dengan perincian-perincian

penggunaan bahasa yang sebenarnya seperti deskripsi pola-pola

pemakaian bahasa atau dialek di dalam budaya tertentu, pilihan

pemakaian bahasa atau dialek tertentu yang dilakukan penutur, topik dan

latar pembicaraan.

membincangkan pelbagai aspek hubungan bahasa dengan

masyarakat. Antara aspek tersebut ialah kedwibahasaan,

kepelbagaian bahasa, bahasa, kelainan bahasa, sikap terhadap

bahasa, perancangan bahasa dan sebagainya.

Bidang sosiolinguistik terapan pula menggabungkan kajian

sosiolinguistik dengan kajian pendidikan. Bidang ini telah menjadi satu

disiplin ilmu yang tersendiri.

sosiolinguistik ialah bidang yang memperkatakan aspek-aspek

hubungan antara bahasa dengan masyarakat.

Bright (1966), tugas ahli sosiolinguistik ialah „untuk memperlihatkan

perbezaan-perbezaan yang saling mempengaruhi antara struktur

bahasa dengan struktur sosial

Hymes (1968) mendefinisikan kegiatan bidang sosiolinguistik

sebagai satu aktiviti disiplin di mana ahli-ahli sosiologi, antropologi

dan falsafah memainkan peranan penting masing-masing, tetapi

peranan yang penting ialah yang disumbangkan oleh ahliahli

linguistik (Wong Shek Seng, 1987: 1).

ditakrifkan sebagai bidang ilmu yang meneliti segala macam aspek yang

berkenaan hubungan antara bahasa dengan masyarakat.

Lingkungan hubungan antara bahasa dengan masyarakat adalah amat

luas dan boleh mengambil pelbagai bentuk atau manifestasi. Hamid,

Ramli Salleh dan Rahim Aman, 2006: 113).

Sosiolinguistik merupakan disiplin antara sosiologi dan linguistik, iaitu

dua bidang ilmu empiris yang mempunyai kaitan sangat erat. Sosiologi

adalah kajian yang objektif dan ilmiah mengenai manusia dalam

masyarakat, dan mengenai lembaga dan proses sosial yang ada dalam

masyarakat. Sosiologi berusaha mengetahui bagaimana masyarakat itu

terjadi, berlangsung dan tetap ada.

4

http://oumclub.blogspot.com

NOTA RINGKAS

HBML3403 LINGUISTIK DAN SOSIOLINGUISTIK

adalah bidang ilmu disiplin yang mempelajari bahasa dalam

kaitannya dengan penggunaan bahasa itu dalam masyarakat (Noriah

Mohamed, 1998: 2).

Kesimpulannya, bidang sosiolinguistik itu adalah merupakan satu

bidang yang membabitkan kajian bahasa dan masyarakat yang

sangat luas cakupannya. Ahli ahli sosiolinguistik banyak

memperkatakan mengenai cakupan bidang sosiolinguistik ini. Disiplin

ini banyak menawarkan pelbagai isu menarik yang berhubungan

antara bahasa dengan masyarakat. Kebanyakan ahli sosiolinguistik

mengaitkan takrifan mereka dengan subbidang sosiolinguistik yang

mereka kaji dengan fokus sama ada kepada aspek bahasa atau

aspek masyarakat bahasa berkenaan. Walau bagaimanapun, hubung

jalin antara aspek bahasa dengan masyarakat itu masih dapat dilihat

dengan jelas, terutamanya apabila kajian membabitkan latar belakang

masyarakat dan kaitannya dengan pelbagai pola penggunaan bahasa

(Nik Safiah Karim, 1981: 4).

Sosiolinguistik mempelajari dan membahaskan aspek-aspek

kemasyarakatan bahasa, khususnya perbezaanperbezaan (variasi) yang

terdapat dalam bahasa yang berkaitan dengan fakta fakta

kemasyarakatan. Selain itu, banyak fungsi yang dimainkan oleh bahasa.

Fungsinya sebagai alat perhubungan.

2. Bidang-bidang kajian sosiolinguistik;

BIDANG KAJIAN SOSIOLINGUISTIK

Hymes (1962), sosiolinguistik merupakan bidang yang mengkaji

bahasa dari segi hubungan antara latar, peserta, tajuk perbincangan,

fungsi sesuatu interaksi, bentuk perhubungan dan nilai-nilai yang

dipegang oleh ahli-ahli yang terlibat dalam pertuturan sesama sendiri. Ada

beberapa jenis kebiasaan atau konvensyen yang digunakan

bagi menguruskan ujaran kita yang diorientasikan kepada tujuan-

tujuan sosial

bagaimana norma dan nilai sosial mempengaruhi perilaku

linguistik

Variasi dan neka bahasa dihubungkan dengan kerangka sosial para

penuturnya

Pemanfaatan unsur-unsur bahasa dalam politik

Aspek-aspek sosial dalam bilingualisme dan multilingualisme laras

bahasa juga merupakan bidang kajian dalam sosiolinguistik. kajian

terhadap bahasa pidjin.

Dialek

(i) Dialek sosial

(ii) Dialek daerah

(iii) Dialek seketika

bilingualisme dan multilingualisme.

aspek yang berkaitan dengan ragam bahasa

(i) Bahasa Formal-Bahasa formal ialah bahasa yang digunakan dalam situasi

rasmi,

(ii) Bahasa Tidak Formal

Bahasa tidak formal merupakan bahasa yang digunakan dalam

situasi tidak rasmi.

bahasa yang digunakan dengan tidak mengambil kira sebutan,

intonasi, pilihan perkataan, nahu, penggunaan peribahasa dan budaya

sesuatu bahasa

perancangan bahasa.

segala usaha dan tindakan yang dilakukan oleh sesebuah

negara untuk menentukan supaya sistem komunikasi verbalnya, yakni yang

menggunakan bahasa, berjalan dengan lancar dalam segala bidang

kehidupan seluruh negara terutama sekali dalam bidang pendidikan,

pentadbiran dan ekonomi, dan yang tidak kurang pentingnya dalam bidang

penyatuan negara.

merangkumi pelbagai masalah seperti bahasa dalam konteks sosial

dan kebudayaan, hubungan faktor-faktor bahasa dengan situasi dan

faktor sosial budaya serta fungsi-fungsi penggunaan bahasa dalam

masyarakat.

memberi tumpuan kepada aspek penggunaan bahasa Tugas utama

sosiolinguistik adalah untuk memperlihatkan dengan jelas fenomena

kelainan bahasa yang wujud dalam masyarakat yang mempunyai hubungan

rapat dengan beberapa keadaan sosial.

3. Sosiolinguistik sebagai bidang dalam kajian bahasa;

(a) Pandangan Ahli Sosiolinguistik terhadap Bahasa

Menurut pandangan ahli sosiolinguistik, bentuk-bentuk bahasa yang

dihasilkan oleh para pengguna bahasa ditentukan oleh kehendak

anggotaanggota masyarakat yang bertindak sebagai penerima, yakni

mereka yang menjadi sasaran para pembicara.

penggunaan bahasa bukan hanya dikawal dan ditentukan oleh atur rumus

formal atau tatabahasa tetapi termasuk juga peraturan-

peraturan bukan tatabahasa yang telah dipersetujui oleh masyarakat

pengguna bahasa tersebut.

(b) Bahasa Daerah

Dalam bahasa Melayu Riau, terdapat bahasa daerah digunakan.

Bahasa daerah ini dapat dikatakan berasal dari daerah eksistensi

atau dikenal, hidup, dipergunakan dan dimiliki sebelumnya. Bahasa-

bahasa daerah ini mencerminkan beberapa ciri tertentu yang khusus dari

daerah-daerah yang terlibat dalam masyarakat tersebut. Di

samping digunakan sebagai alatkomunikasi, bahasa daerah ini juga akan

berfungsi sebagai alat yang berkaitan dengan kepentingan

masyarakat.

(c) Bahasa dan kebudayaan

Dalam kajian sosiolinguistik, kebudayaan yang terdapat dalam

masyarakat juga berkait rapat dengan bahasa yang digunakan oleh

penutur

bahasa mempunyai satu organisasi fenomena perilaku, kebendaan,

kepercayaan dan pengetahuan, serta sikap dan norma masyarakat.

(d) Bahasa dan Variasi

masyarakat dalam sesuatu kelompok mempunyai bahasa mereka

Dialek ialah variasi daripada satu bahasa tertentu yang dituturkan

oleh sekumpulan penutur dalam masyarakat atau komuniti bahasa

Linguistik ialah bahasa manusia iaitu sistem bunyi yang bermakna

untuk digunakan sebagai alat komunikasi oleh kelompok manusia.

4. Kajian yang berkaitan dengan struktur sosiolinguistik;

empat kelompok utama iaitu

interaksi faktor-faktor sosial dengan bahasa atau dialek dalam skala

besar,

penggunaan sebenar bahasa

, bahasa dalam konteks sosialnya dan

penerapan pengetahuan linguistik kepada masalah sosial. Nik

Safiah (1988), kajian sosiolinguistik meliputi semua

aspek bahasa dalam hubungannya dengan masyarakat.

kajian terhadap bahasa, dialek dan idiolek,kedwibahasaan, profil

sosiolinguistik, etnografi bahasa, sikap terhadap bahasa

danperancangan bahasa.

5. Penggunaan bahasa mengikut konteks sosial dan budaya.

Pengaruh Bahasa dalam Pembinaan Tamadun

kegiatan kesusasteraan awal di alam Melayu menjadi

latar belakang bagi memperlihatkan hubungan antara unsur mitos

dengan legenda Sejarah Melayu

Perkembangan Bahasa

sesuatu bahasa itu tidak mungkin berkembang sekiranya

masyarakat tidak mempunyai keinginan untuk mendalami atau

mempelajari bahasa.

dipengaruhi oleh penutur yang menuturkan sesuatu bahasa

Bahasa Melayu dalam Era Teknologi Maklumat dan

Komunikasi (ICT)

bahasa Melayu digunakan di dalam era ICT sebagai bahasa

perantaraan alternatif untuk dimanfaatkan oleh masyarakat

bahasanya atau penggiat-penggiat bahasa Melayu menggunakan ICT

sebagai alat penyelidikan, perkakasan, perisian dan aplikasi untuk

pembangunan bahasa Melayu

perlu menguasai bahasa-bahasa lain dan tahu cara menyebarkan

maklumat di dalam era ICT.

berkembang dalam menerbitkan istilah-istilah baru bagi

menterjemah istilahistilah baru yang asing.

RUMUSAN

Pengkajian bidang ilmu linguistik tidak lengkap jika bidang sosiolinguistik

tidak diberi penekanan sewajar oleh pengkaji bahasa. Sosiolinguistik

merupakan kajian yang berkaitan bidang bahasa dan kaitannya dari sudut

kegunaannya dalam masyarakat.

5

http://oumclub.blogspot.com

NOTA RINGKAS

HBML3403 LINGUISTIK DAN SOSIOLINGUISTIK

Dengan pemahaman sosiolinguistik, pengguna bahasa dapat

menggunakan bahasa dengan tepat mengikut keperluan masyarakat

yangdiwakili oleh mereka.

Sosiolinguistik adalah salah satu bidang utama dalam disiplin

linguistik.

Nama sosiolinguistik terbentuk daripada dua istilah, iaitu sosio;

singkatan daripada sosiologi-disiplin yang meneliti masyarakat dan

linguistikdisiplin yang meneliti bahasa.

aspek kajian sosiolinguistik ialah kedwibahasaan, kepelbagaian

bahasa, bahasa, kelainan bahasa, sikap terhadap bahasa, dan

perancangan bahasa.

Sosiolinguistik juga didefinisikan sebagai ilmu yang mempelajari

ciri dan pelbagai variasi bahasa serta hubungan antara bahasawan

dengan ciri fungsi variasi bahasa itu dalam suatu masyarakat bahasa.

cabang ilmu linguistik bersifat interdisipliner dengan ilmu sosiologi dengan

objek penelitian hubungan antara bahasa dengan faktor-

faktor sosial dalam suatu masyarakat tutur.

bidang yang mengkaji bahasa daripada segi hubungan antara

latar, peserta, tajuk perbincangan, fungsi sesuatu interaksi, bentuk

perhubungan dan nilai-nilai yang dipegang oleh ahli-ahli yang terlibat dalam

pertuturan sesama sendiri.

terdapat istilah peralihan kod (code

switiching), iaitu penggunaan unsur bahasa asing pada tempat-

tempat tertentu, sama ada dalam bentuk kata, frasa dan bahkan ayat

dalam suatu wacana yang diujarkan oleh seseorang.

Dialek boleh dibahagi kepada tiga pecahan iaitu dialek sosial (social

dialect), dialek daerah (regional dialect) dan dialek seketika (temporal

dialect).

Perancangan bahasa ialah segala usaha dan tindakan yang

dilakukan oleh

sesebuah negara untuk menentukan supaya sistem komunikasi

verbalnya, berjalan dengan lancar dalam segala bidang kehidupan

seluruh negara terutama dalam pendidikan, pentadbiran dan

ekonomi, dan penyatuan negara.

merupakan bidang yang mengkaji pelbagai bahan

sosiobudaya yang berhubung dengan aspek-aspek linguistik

Topik5 Sempadan Bahasa

1. bagaimana sesuatu sempadan bahasa itu wujud;

Kamus Websters New World (1994), sempadan membawa maksud apa

sahaja garisan atau benda yang memisah

Kamus ZaÊba (2001) pula,mentakrifkan sempadan sebagai garis

pemisah sesuatu kawasan dengan kawasan yang berlainan atau

batas. Secara mudah, kita boleh berkata sempadan ialah garis yang

memisah dua kawasan, dua tempat atau dua benda.

bahasa, menurut kamus yang sama, ditakrifkan sebagai lambang

bunyi suara yang digunakan sebagai alat perhubungan di dalam satu

lingkungan kelompok manusia, iaitu individu dengan individu yang

lain.

faktor yang memungkinkan seseorang itu berkomunikasi antara

mereka, iaitu:

Pembicara

Pendengar

Mempunyai alat

Kemunculan faktor lain bersama pembicara

Setting kesediaan penerima apa yang dikomunikasikan

Topik dan penjelasan pembicaraan

Peristiwa itu sendiri

Tiga rumpun bahasa - seperti berikut:

Austroasia: terdiri daripada bahasa-bahasa Khasi (di Annam),

Nicobar, Mon atau Peguan, Khmer dan Munda

Tibet-China: terdiri daripada bahasa-bahasa Cina, Tibet, Myanmar, Thai,

Lao, Vietnam dan Annam

Austronesia: terdiri daripada bahasa Nusantara, Milanesia dan

Polinesia

KOMUNITI BAHASA

Kamus Dewan Edisi Kempat (2005:812), komuniti membawa maksud

kumpulan orang yang tinggal di suatu daerah atau negara, masyarakat

yang bermastautin di suatu tempat atau negara) yakni orang ramai

umumnya

Komuniti Bahasa Melayu di Malaysia

Komuniti bahasa Melayu merupakan sekumpulan manusia yang

menggunakan bahasa Melayu di dalam aktiviti harian mereka.

diwarisi ini dikuasai oleh penutur Melayu sebagai bahasa

ibunda.

kelompok kedua pengguna bahasa Melayu terdiri daripada

penduduk Malaysia yang bukan berketurunan Melayu. menjadikan variasi

bahasa Melayu sebagai bahasa ibunda dan terdapat juga yang

menjadikan variasi bahasa berkenaan sebagai bahasa kedua atau fungsi

yang sama.

Komuniti Bahasa Melayu Siber

menggunakan internet sebagai medianya.

PEMBENTUKAN KOD DI DALAM PENGUCAPAN BAHASA

Kamus Dewan Edisi Ketiga, pembentukan adalah suatu perihal

perbuatan, usaha dan sebagainya. Kod pula ialah tulisan dengan tanda

dan lainlain yang mempunyai erti tertentu atau yang

tersembunyi dengan sistem simbol-simbol untuk menyampaikan

maklumat atau arahan kepada komputer.

Bahasa ialah sistem lambang bunyi suara yang dipakai sebagai alat

perhubungan di dalam lingkungan suatu kelompok manusia.

pengucapan ialah perihal mengujarkan atau mengeluarkan

bunyi atau melahirkan bunyi suara yang membawa makna.

Suatu sistem untuk mewakili benda, tindakan, idea dan keadaan Satu

peralatan yang digunakan untuk menyampaikan konsep realiti mereka

kepada fikiran orang lain

Satu sistem maksud yang dikongsi antara mereka

Satu kod yang digunakan oleh pakar linguistik untuk membezakan

antarabentuk dan maksud

Satu ucapan yang menepati tatabahasa yang telah ditetapkan. Satu

penuturan yang dapat difahami oleh masyarakat linguistik Pemikiran

KEPELBAGAIAN BENTUK BAHASA

Kamus Dewan Edisi Ketiga (2000:84), perkataan kepelbagaian

bermaksud perihal berbagai-bagai jenis atau berlainan jenisnya.

Bentuk ditakrifkan sebagai berbagai-bagai cara, gaya, corak dan

susunan. Manakala ia didefinisikan sebagai sistem lambang bunyi suara

yang dipakai sebagai alat

perhubungan di dalam lingkungan atau kelompok manusia.

Bentuk Bahasa Pertuturan

Adbullah Yusof dan Che Rabiaah Mohamed (2005), bahasa

pertuturan yang kita gunakan terdiri daripada berbagai-bagai bunyi yang

dihasilkan sama ada melalui rongga mulut, rongga hidung atau gabungan

kedua-duanya. Gabungan bunyi-bunyi yang dihasilkan melalui rongga

tersebut akan membentuk perkataan. Kata atau perkataan ini difahami

sebagai Âbahasa

pertuturan

Bentuk Bahasa Isyarat

berasaskan kepada sistem bahasa visual yang

digunakan oleh masyarakat kurang upaya, khususnya yang pekak dan

bisu

Bentuk Bahasa Tulisan

Penulisan ini dibuat berdasarkan apa yang dilihat oleh masyarakat

setempat, iaitu melalui alam sekitar seperti daun, ranting kayu, akar, rotan ,

kulit kayu dan batang kayu.

Tulisan rumi kemudiannya terus berubah dan ia mudah diterima oleh

pengguna bahasa. Tulisan jawi terus wujud di samping tulisan rumi

hingga sekarang tetapi peranannya bersifat sekunder. Tulisan jawi

menggunakan huruf Arab

DIALEK

Dialek merupakan variasi bagi sesuatu bahasa. Variasi wujud bagi semua

bahasa, tidak kira bahasa yang mempunyai kod atau yang tidak mempunyai

kod; yang lisan sahaja atau yang lisan dan bertulis. Variasi sesuatu

bahasa berlaku akibat geografi, sosial, atau

mungkin daripada tekanan sosial atau tekanan pemerintah.

Dialek Daerah / Dialek Geografis

6

http://oumclub.blogspot.com

NOTA RINGKAS

HBML3403 LINGUISTIK DAN SOSIOLINGUISTIK

Dialek daerah atau dialek geografi merupakan dialek yang digunakan di

sesuatu kawasan geografi.

Dialek Sosial

dialek sosial ialah dialek yang digunakan semasa

bersosialisasi

RUMUSAN

Sempadan sesuatu bahasa daripada aspek geografi ataupun faktor sosial

dapat membezakan sesuatu variasi bahasa.

Sempadan boleh ditakrifkan sebagai garis pemisah sesuatu

kawasan ataubenda.

Dialek sosial merupakan variasi bahasa yang digunakan semasa

seseorang

itu bersosialisasi dengan orang lain di dalam kelompok tertentu. Austris

merupakan cabang bahasa induk yang terpenting di mana bahasa lain

membiak.

Komuniti bahasa Melayu ialah komuniti bahasa yang berada di dalam

sesuatu kawasan, tempat atau daerah yang menuturkan bahasa yang

sama.

Rumpun Nusantara terbahagi kepada Nusantara Timur dan

Nusantara

Barat.

Orang Melayu membawa maksud orang yang bertutur di dalam

bahasa Melayu, mempraktikkan adat resam orang Melayu dan

beragama Islam.

Komuniti siber terbentuk dan berfungsi di dalam ruang siber. Tanpa

memahami atau mengetahui kod, tidak mungkin seseorang akan dapat

memahami mesej yang disampaikan.

Bahasa isyarat ialah bahasa yang berasaskan sistem visual yang dapat

dilihat tatkala disampaikan.

Topik6 Kepelbagaian Bentuk Bahasa

1. bentuk-bentuk bahasa;

Isoglos bermakna sama bahasa (iso+glos).

Kamus Linguistik mendefinisikan isoglos sebagai garis yang dilakar di

sekeliling satu kawasan yang mempunyai ciri sebutan, tatabahasa, atau

kosa kata tertentu yang serupa

Kamus Dewan mendefinisikan isoglos sebagai garisan yang dilukis pada

peta untuk melingkungi kawasan yang mempunyai ciri linguistik yang sama.

isoglos sebagai satu garis sempadan sesuatu kawasan yang

menuturkan bahasa tertentu atau dialek tertentu.

GEOGRAFI DIALEK Kamus Dewan Bahasa Edisi Baru, dialek merupakan satu bentuk

bahasa yang digunakan dalam sesuatu daerah atau oleh sesuatu

kelas sosial berbeza daripada bahasa standard , loghat, pelat daerah (negeri

dan lain-lain);

dialek geografi merupakan satu bahasa yang digunakan di setiap daerah

yang mempunyai kelainan dari sudut bentuk bahasa, sebutan, intonasi, kosa

kata dan fonem berdasarkan ruang geografi yang

terdapat di sekitarnya.

sejenis kelainan bahasa yang ditentukan berdasarkan

ruang geografi tempat menetapnya penutur kelainan berkenaan.

Konsep ruang geografi dikenali sebagai ruang geografi linguistiK

Dialek Geografi dalam Variasi Bahasa

Variasi didefinisikan sebagai kepelbagaian bahasa yang ditentukan

oleh faktor teknikal bahasa iaitu sebutan, kosa kata dan tatabahasa.

dialek geografi atau boleh juga disebut sebagai dialek kawasan

dikenali sebagai variasi bahasa yang berkaitan dengan pengguna dalam

sesuatu kawasan.

BAHASA PIDGIN

Pidgin adalah bahasa yang berkembang sebagai alat komunikasi antara

dua kelompok masyarakat yang tidak mempunyai bahasa yang khusus

untuk dituturkan dalam kelompok masyarakat tersebut merupakan

penyederhanaan dari dua bahasa atau lebih

tidak mempunyai penutur asli atau (native speaker) serta terbentuk secara

alami di dalam suatu kontak sosial yang terjadi antara

sejumlah penutur

cenderung dicampuradukkan dari aspek kosa kata, bunyi, dan

bentuk-bentuk gramatikal dari kedua-dua

terbentuk semasa pengguna suatu bahasa terlibat dalam suatu

perdagangan dengan pengguna bahasa lain.

BAHASA KREOL

Kreol bermaksud bahasa yang terbentuk daripada campuran dua

bahasa yang berlainan melalui pertuturan sehingga menjadi bahasa utama

dalam komuniti atau daerah tertentu.

Bahasa kreol turut dirujuk sebagai percampuran antara bahasa

penjajah dengan bahasa peribumi

Asmah Haji Omar (1991), pula berpendapat bahawa bahasa kreol

adalah bahasa kacukan yang sudah mantap, yang merupakan

kacukan daripada sekurang-kurangnya dua bahasa. Bahasa kreol

merupakan bahasa yang bukan berasal daripada bahasa

tempatan sesebuah negara tetapi datang dari luar negara tersebut.

Bahasa kreol juga telah lama digunakan dan menerima unsur-unsur

bahasa tempatan. Bahasa tersebut kemudiannya menjadi bahasa

natif atau bahasa ibunda bagi kelompok penutur dalam masyarakat

berkenaan

bahasa kreol adalah berasal daripada bahasa pidgin

atau bahasa lingua franca yang telah diterima masuk ke dalam

bahasa tempatan dan telah diterima sebagai bahasa pertama

mereka.

BAHASA KOLOKIAL

Dr. Mansoer Pateda (1994), menyatakan bahawa bahasa kolokial ialah

bahasa yang dipakai sehari-hari oleh masyarakat yang tinggal di daerah

tertentu.

bahasa sehari-hari, bahasa percakapan

dan kadang-kadang disebut sebagai bahasa pasar

Kamus Dewan, bahasa kolokial ialah bahasa yang bersifat

percakapan atau bahasa basahan dan bukan bahasa baku. Bahasa

kolokial ini ialah bahasa pertuturan sehari-hari.Bahasa ini tidak

mementingkan unsur-unsur tatabahasa kerana yang dipentingkan ialah

kefahaman antara penutur dan pendengar

Ciri-Ciri Bahasa Kolokial

(a) Cara Penyampaian

Penggunaan perkataan ringkas dan tidak mengikuti ejaan

perkataan sepenuhnya, tetapi pendengar dapat memahaminya.

(b) Mewujudkan Kemesraan

penutur tertentu menggunakan penanda-penanda mesra.

melahirkan kemesraan dengan panggilan yang bersahaja serta

intonasi yang menggembirakan.

(c) Penggunaan Dialek

wujud apabila penutur dan pendengar

datang dari satu tempat yang sama

(d) Penggunaan Tatabahasa

penggunaan tatabahasa tidak begitu dipentingkan

menggunakan beberapa strategi seperti memendekkan kata serta

menggugurkan bahagian-bahagian tertentu dalam ayat.

unsur-unsur isyarat dan gerak-geri untuk difahami oleh

pendengar

(e) Percampuran Kod

disebabkan masyarakat Malaysia terdiri daripada pelbagai bangsa dan

keturunan.

(f) Bahan yang Diperkatakan

perbincangandan perbualan dalam bahasa kolokial bergantung

kepada penutur dan pendengar yang terlibat

tajuk perbualan berkisar kepada perkara-perkara yang ringanapabila

mereka bertemu

(g) Cara Penggunaannya

tidak mementingkan unsur-unsur tatabahasa sertaimbuhan.

Kata singkat serta dialek daerah sering digunakan

aspek kemesraan danpemahaman maksud yang lebih diutamakan

berbanding susunan danaturan tatabahasa yang betul.

menggunakan perkataanyang pendek-pendek serta dapat

menimbulkan kesedapan dan kefahaman serta menggambarkan

kemesraan antara mereka dan anggota masyarakatyang terlibat.

PERBEZAAN ANTARA BAHASA BAKU DENGAN BAHASA

BASAHAN

(i) Perkataan berbeza untuk makna yang serupa (ii)

Bentuk kependekan

(iii) Perubahan bunyi

7

http://oumclub.blogspot.com

NOTA RINGKAS

HBML3403 LINGUISTIK DAN SOSIOLINGUISTIK

BAHASA BAKU

Sulaiman Masri dalam bukunya yang bertajuk Inilah Bahasa Baku (1992)

telah mendefinisikan bahasa

baku sebagai bahasa yang betul dari segi ejaan, istilah, sebutan,

penggunaan kata dan frasa, ayat, singkatan dan akronim, tanda baca, dan

laras bahasa.

bahasa yang menjadi dasar dan ukuran dalam menentukan

ketepatan bahasa yang digunakan (Awang Sariyan, 1993).

Wikipedia Bahasa Melayu pula menyatakan bahasa baku ialah jenis

bahasa yang menggambarkan keseragaman dalam bentuk dan fungsi

bahasa.

dirumuskan bahawa bahasa baku merupakan bahasa yang diterima untuk

digunakan dalam situasi rasmi sepertidalam perundangan,

pentadbiran, persekolahan, pengajian tinggi, dan sebagai alat

sebaran am

Ejaan Baku

Pedoman Umum Ejaan Rumi Bahasa Malaysia, terbitan Dewan Bahasa

dan Pustaka (1994), ejaan baku bermaksud ejaan yang betul. Keselarasan

huruf vokal

Kekecualian keselarasan huruf vokal

Perkataan pinjaman, khususnya daripada Bahasa Inggeris

Awalan dan kata sendi ÊdiÊ dan ÊkeÊ

Partikel

Kata ganti singkat

Sebutan Baku

Sebutan dalam bahasa Malaysia hendaklah berdasarkan ejaan

dengan pengertian

bahawa setiap huruf dilafazkan menurut nilai bunyinya dalam bahasa

Malaysia

(Sulaiman Masri, 1992).

bertujuan untuk menyeragamkan sebutan dalam bahasa Malaysia

terutamanya apabila digunakan dalam urusan rasmi.

PENGGUNAAN ISTILAH

istilah bermaksud satu perkataan atau gabungan kata yang jelas

menerangkan suatu konsep, makna, proses, keadaan atau sifat khusus

dalam bidang tertentu, yang disepakati oleh pakar-pakar bidang

berkenaan

satu perkataan, atau perkataan-perkataan yang

dikawal dan untuk tujuan khusus oleh pakar-pakar dalam bidang ilmu

tertentu (Sulaiman Masri, 1992

perkataan yang dinamakan istilah ini hanya terbatas

penggunaannya dalam satu bidang yang berkenaan sahaja

istilah yang betul bererti suatu perkataan atau gabungan perkataan

khusus digunakan bagi melambangkan konsep dalam bidang ilmu

tertentu

BAHASA RASMI

Bahasa Rasmi adalah bahasa yang digunakan dalam situasi rasmi, iaitu

dalam urusan pemerintahan dan pentadbiran, sistem pendidikan negara,

urusan

perdagangan dan perusahaan, upacara rasmi, kehakiman dan

sebagainya.

Tatabahasa Dewan Edisi Baharu, bahasa rasmi ialah bahasa yang

digunakan untuk pentadbiran dan urusan rasmi sesebuah negara

Bahasa Melayu Sebagai Bahasa Rasmi

bahasa Melayu sudah menjadi bahasa kebangsaan dan berupaya

mengambil alih fungsi bahasa Inggeris

mudah difahami oleh semua kaum

Usaha Memartabatkan Bahasa Melayu Sebagai Bahasa Rasmi

(a) Perlembagaan Persekutuan Perkara 152

Menetapkan bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi bagi negara

Malaysia

(b) Pendidikan

sekolah rendah dan sekolah

menengah menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar

(c) Peranan pelbagai pihak

Dasar Bahasa Kebangsaan

meletakkan kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan

dan bahasa rasmi, seperti terkandung dalam Perkara 152 Perlembagaan

Persekutuan.

menyaksikan satu rupa bangsa yang bersatu iaitu pembentukan

budaya kebangsaan selaras dengan keinginan dan hasrat

membentuk satu bangsa Malaysia yang mempunyai identiti

keperibadian yang dapat dibanggakan dan penuh dengan kesetiaan

kepada negara, memupuk ciriciri pengenalan rakyat yang relatif

seragam, menegakkan persatuan antara kaum-kaum yang mendiami

negara ini dan menobatkan Bahasa Melayu sebagai sarana

komunikasi yang berkesan dalam sektor-sektor penting negara.

Fungsi Bahasa Melayu Sebagai Bahasa Kebangsaan

untuk menerbitkan lambang inspirasi dan semangat kebangsaan dan

kemerdekaan.

pengisian bahasa kebangsaan dapat bertindak sebagai alat

perhubungan, dan dengan demikian akan menghasilkan satu

masyarakat yang mempunyai pandangan hidup yang tidak begitu

berbeza

memupuk rakyat Malaysia melalui penggunaan satu bahasa yang

sama ini dicadangkan berdasarkan sistem pendidikan kebangsaan

yang terkandung dalam Laporan Jawatankuasa Pelajaran 1955

RUMUSAN

Isoglos sebagai garis yang dilakar di sekeliling satu kawasan yang

mempunyai ciri sebutan, tatabahasa, atau kosa kata tertentu yang

serupa.

Keluasan isoglos atau sempadan wilayah bahasa atau dialek

ditentukan oleh faktor perpindahan.

Dialek geografi merupakan satu bahasa yang digunakan di setiap daerah

yang mempunyai kelainan dari sudut bentuk bahasa, sebutan, intonasi, kosa

kata dan fonem berdasarkan ruang geografi yang

terdapat di sekitarnya.

Pidgin adalah bahasa yang berkembang sebagai alat komunikasi antara

dua kelompok masyarakat yang tidak mempunyai bahasa

yang khusus untuk dituturkan dalam kelompok masyarakat tersebut.

Bahasa kreol sebagai bahasa pidgin yang telah mempunyai

penuturpenutur yang menukarkannya sebagai bahasa pertama. Antara

faktor yang telah mempengaruhi kewujudan bahasa kreol adalah faktor

geografi, perkahwinan, perniagaan dan sebagainya. Bahasa kolokial

ialah bahasa yang dipakai sehari-hari oleh masyarakat yang tinggal di

daerah tertentu.

Dialek - bentuk tertentu atau variasi satu bahasa yang berhubung

dengan satu kawasan geografi atau kumpulan masyarakat.

Bahasa baku - bahasa yang betul dari segi ejaan, istilah, sebutan,

penggunaan kata dan frasa, ayat, singkatan dan akronim, tanda baca,

danlaras bahasa.

Terdapat tiga huruf diftong iaitu /ai/, /oi/, dan /au/.

Istilah - satu perkataan atau gabungan kata yang jelas

menerangkan suatu konsep, makna, proses, keadaan atau sifat

khusus dalam bidang tertentu, yang disepakati oleh pakar-pakar

bidang berkenaan.

Bahasa Rasmi - bahasa yang digunakan dalam situasi rasmi, iaitu dalam

urusan pemerintahan dan pentadbiran, sistem pendidikan

negara, urusan perdagangan dan perusahaan, upacara rasmi,

kehakiman dan sebagainya.

Pemilihan satu bahasa kebangsaan bagi negara Malaysia timbul sebab

perlunya diadakan satu lambang penyatuan, iaitu dengan

harapan bahawa bahasa itu dapat menjadi dasar bagi satu identifikasi

kebangsaan.

Dasar bahasa di Malaysia meletakkan kedudukan bahasa Melayu

sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa rasmi, seperti terkandung dalam

Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan.

Fungsi utama Bahasa Kebangsaan adalah untuk menerbitkan

lambang inspirasi dan semangat kebangsaan dan kemerdekaan.

SEMAK KENDIRI 6.1

Topik 7 Laras Bahasa

DEFINISI LARAS BAHASA Laras bermaksud gaya atau cara penggunaan sesuatu bahasa. Sesuatu

laras bermaksud bentuk bahasa yang boleh dipilih daripada sekumpulan

variasi yang ada pada tiap-tiap penutur.

Halliday, M.A.K

Menurut Halliday, dialek merupakan variasi bahasa yang digunakan

oleh pengguna berdasarkan tempat atau daerah, sedangkan laras

merupakan variasi bahasa berdasarkan penggunaannya; iaitu bahasa itu

diguna dalam bidang apa dan untuk fungsi apa (Kamaruddin Haji Husin,

1995: 4-6).

Edwards A.D

8

http://oumclub.blogspot.com

NOTA RINGKAS

HBML3403 LINGUISTIK DAN SOSIOLINGUISTIK

laras merupakan bentuk bahasa yang khusus untuk situasi tertentu

dan dapat dibezakan daripada bentuk yang digunakan dalam situasi

lain

Trudghill

laras itu merupakan satu bentuk bahasa khusus yang wujud daripada

keadaan sosial

Wp. Robinson

laras bahasa sebagai bahasa yang dipilih untuk percakapan atau

pengucapan konteks ucapan tersebut.

Dwight Bolinger

laras bahasa merupakan variasi bahasa yang digunakan dalam

peristiwa berkomunikasi.

William Francis Mackey

laras ialah variasi bahasa yang digunakan berdasarkan perkerjaan, tujuan

dan maklumat yang hendak disampaikan.

ciri-ciri laras bahasa Laras merujuk kepada penggunaan, iaitu kepada sesiapa dan

bagaimana kita menggunakan bahasa itu. Laras tulisan berbeza dengan

percakapan. Dalam laras tulisan, terdapat pula laras yang berbeza-beza.

Begitu juga dengan laras percakapan.

Laras bergantung kepada latar belakang penggunaan bahasa itu.

Pengguna dapat dibahagikan mengikut daerah atau kawasan. Ini

disebabkan biasanya daerah pengguna yang berbeza akan

melahirkan bentuk pengguna yang berbeza. Loghat bahasa Kedah berbeza

dengan loghat Kelantan. Penanda laras yang paling penting ialah

perbendaharaan kata. Perbendaharaan kata tertentu akan

merujuk bidang tertentu.

Kamaruddin Husin (1995:24), penggunaan laras bahasa

berbezabeza. Biasanya laras berbeza-beza ini ditentukan oleh

beberapa faktor.Antaranya ialah perbendaharaan kata, susunan ayat, frasa,

perkataan dan tatabahasa. Penggunaan laras yang berbeza-

beza dalam pelbagai perlakuan

sosial dan situasi sangat penting. Berdasarkan ciri-ciri dan jenis laras yang

terdapat dalam sesuatu bahasa, khususnya bahasa Melayu,

terserlah beberapa kepentingan penggunaannya.

Aspek-aspek ini menghasilkan laras-laras yang

berlainan. Empat faktor situasi persekitaran yang ketara ialah :

(a) Cara penyampaian

bentuk perhubungan yang , termasuklah jenis bahan (lisan, bertulis dan

bahasa isyarat), peserta-peserta yang terlibat dalam sesuatu

peristiwa bahasa

dan jangka masa yang diambil untuk penggunaan bahasa

(b) Hubungan sosial

perhubungan sosial dan peribadi yang terlibat dalam penggunaan

sesuatu bahasa.

(c) Bahan yang diperkatakan

Sesuatu bahan yang diperkatakan atau dibincangkan menggunakan laras

bahasa yang berlainan sifatnya dan ini bergantung kepada isi yang hendak

disampaikan.

(d) Fungsi-fungsi sosial perlakuan bahasa.

digunakan untuk menghasilkan sesuatu maksud atau perasaan,

digunakan untuk menghasilkan sesuatu maksud atau perasaan,

(b) Ciri-ciri Linguistik

(i) Aspek Bunyi

Aspek bunyi, misalnya dapat membezakan satu laras daripada

laraslaras lain, terutama laras berbentuk lisan. Nada suara, yakni turun

naik suara amat memberi kesan dalam laras lisan.

(ii) Aspek Perkataan

Perbincangan terhadap aspek perkataan dapat dibahagikan kepada tiga

unsur yang penting iaitu perkataan khusus, unsur kolokasi dan

perkataan pinjaman

(iii) Aspek Ayat

Aspek ayat, dari segi binaan, susunan dan panjang pendeknya

menjadikan kewujudan laras yang berbeza-beza.

LARAS AGAMA DAN SASTERA

Laras Agama

dikenali sebagai laras doa.

menggunakan ragam bahasa yang digunakan dalam lisan dan

penulisan yang berkaitan dengan keagamaan daripada segi istilah atau

diksi, ragam ayat dan isu yang dibicarakan

mendapat pengaruh agama

Islam dan seterusnya penggunaan kata-kata yang dipinjamkan

daripada bahasa Arab menyebabkan banyak perkataan dan ayat

yang digunakan khusus untuk agama mencerminkan ciri-ciri bahasa

Ciri-ciri Laras Agama

(i) Cara penyampaian

penulisnya dan penuturnya mestilah seorang yang mempunyai ilmu

agama yang tinggi, hal ini kerana seseorang itu akan mendapat

kepercayaan yang tinggi kepada pembaca dan juga pendengarnya.

banyak menceritakan mengenai keagamaan yang

membawa kepada kebaikan dan menunjukkan jalan yang benar

Perhubungan sosial dan peribadi

sesuai untuk mendekatkan diri dengan Allah s.w.t

menyampaikan ajaran agama Islam menggunakan laras agama

untuk memberi ilmu dan pengajaran yang sempurna kepada orang

ramai

ceramahceramah agama

Bahan yang diperkatakan

penggunaan bahasa yang berlainan dan penambahan perkataan-

perkataan Arab untuk disesuaikan bagi menyampaikan maksud

hadis, tafsir al- Quran, hukum-hakam agama

penceritaan tentang kisah para nabi dan para sahabat

nabi, penggunaan laras agama digunakan kerana terdapat pelbagai unsur

keagamaan dan juga setiap kelakuan telah mengeluarkan beberapa hadis

dan juga dalil oleh para nabi

Fungsi-fungsi sosial

fungsi sosial dalam khutbah Jumaat, ceramah agama untuk

mendebatkan sesuatu topik bagi mendapatkan kepastian, program

agama

LARAS MANTERA DAN ADAT

Mantera ialah puisi magis, iaitu puisi yang dipercayai mempunyai kuasa

untuk pengamalnya(dukun, pawang atau bomoh) berhubung dengan

makhluk halus

Jenis dan Fungsi Mantera

Haron Daud (2001) - mantera digunakan dalam hampir semua aspek

hidup masyarakat tradisional. Penggunaan mantera yang begitu meluas

di dalam masyarakat memperlihatkan betapa banyak jenis mantera dan

sifatnya yang fungsional.

LARAS BAHASA SAINS DAN TEKNOLOGI

Laras Sains dan Matematik

Laras bahasa sains (sains dan matematik) ialah gaya bahasa yang

digunakan khusus untuk pembinaan dan penyambung ilmu dan

teknologi

memilih kata-kata yang tepat, khusus dan teknikal

laras ilmiah dan dianggap sebagai bahasa moden kerana bersifat formal

dan tidak menggunakan bahasa basahan.

(a) Ciri-ciri Penting Laras Sains

Mengkaji ciri-ciri laras bahasa sains bererti meneliti sesuatu

peristiwa, situasi dan penggunaan bahasa itu dalam bidang yang

khusus.

Istilah Khusus

Kadar penggunaan istilah dalam bahasa sains adan matematik jauh lebih

tinggi daripada dalam bahasa bukan sains. Laras sains dan matematik

mempunyai sejumlah kata yang tidak digunakan dalam laras bahasa lain.

Penggunaan Perkataan

membezakan laras bahasa sains dengan laras yang lain ialah

daripada segi penggunaan perkataannya.

banyak menggunakan istilah khusus,

Kata Sifat

Dibandingkan dengan golongan kata nama dan kata kerja daripada segi

kekerapan penggunaannya dalam teks saintifik, maka bolehlah dikatakan

bahawa kata sifat mempunyai kekerapan yang agak

kurang daripada kedua-dua golongan tersebut.

Kata Kerja

Kata kerja yang digunakan dalam bahasa saintifik terdiri daripada kata

perbuatan dan kata keadaan.

9

http://oumclub.blogspot.com

NOTA RINGKAS

HBML3403 LINGUISTIK DAN SOSIOLINGUISTIK

Kata Nama

Istilah yang terdiri daripada kata nama, sama ada kata nama primer atau

kata nama sekunder (kata nama yang diterbitkan daripada kata kerja, kata

sifat atau adverba melalui proses penambahan) jauh lebih banyak

jumlahnya daripada golongan kata lain.

Pengambilan kata nama daripada bahasa asing membawa

bersamasama penambahan asing.

Ciri-ciri Laras Bahasa Matematik

bagi laras matematik penggunaan istilah berkaitan dengan

pengiraan seperti penambahan dan pendaraban.

Kejelasan

Laras bahasa sains mementingkan kejelasan istilahnya.

diterima sebagai satu istilah tepat yang tidak boleh diberi makna dalam

apa bentuk

Laras Teknologi Maklumat

Proses Pembentukan Istilah Teknologi Maklumat

Istilah Asing disesuaikan dengan Bahasa Melayu Umum

Istilah Asing disesuaikan dengan Bahasa Melayu tidak lazim

Istilah Asing disesuaikan dengan bahasa Serumpun yang lazim Istilah

Asing disesuaikan dengan bahasa Serumpun yang tidak lazim Istilah Asing

diserapkan ke dalam Bahasa Melayu

(i) Tanpa melalui proses penyesuaian ejaan (ii)

Melalui penyesuaian ejaan

(iii) Melalui penambahan vokal pada akhir kata yang hanya berupa satu

suku kata sekali gus dengan penyesuaian ejaan

Masalah Dalam Pembentukan Istilah Laras Teknologi Maklumat (a) Istilah Dalam Bentuk Singkatan

CPU-Central Processing Unit/ Unit Pemprosesan Maklumat

PC-Personal Computer/ Komputer Peribadi

LAN-Local Area Network/ Rangkaian Kawasan Setempat

LCD-Liquid Crystal Display/ Paparan Kristal Cecair

CD-Compact Disk / Cakera Padat

(b) Bentuk Istilah

Istilah yang dipinjam terus juga digunakan untuk menghasilkan bentuk

terbitan lain yang kelihatan aneh dan tidak serasi dengan laras dan lenggok

bahasa Melayu

(i) Menginstall

(ii) Mendownload

(iii)Didownload

(iv)Mengconvert

(c) Istilah yang Tidak LaraS

istilah yang tidak selaras dalam laras bidang ini.

Pencetak -Printer

Muat Naik -Download

Papan Kekunci- Keyboard

Tetikus -Mouse

Tetingkap- Window

(d) Bahasa Melayu yang Terpinggir

Kekerapan penggunaan istilah komputer adalah dalam bahasa

Melayu kian terpinggir penggunaannya.

Inggeris yang diambil terus istilahnya

RUMUSAN

laras memainkan peranan yang sangat penting dalam komunikasi .

berfungsi sebagai alat komunikasi sahaja tetapi turut memainkan

peranan sebagai alat dalam memperkayakan Bahasa Melayu..

Laras bermaksud gaya atau cara penggunaan sesuatu bahasa. Sesuatu

laras bermaksud variasi bahasa yang boleh dipilih daripada sekumpulan

variasi yang ada pada tiap-tiap penutur.

Struktur ayat dalam laras bahasa berbeza-beza berdasarkan bidang

yang hendak diperkatakan.

Laras bahasa ialah satu variasi bahasa yang digunakan dalam

keadaan tertentu ketika bahasa itu digunakan.

Konsep laras bahasa atau register telah diperkatakan oleh seorang ahli

linguistik Barat yang bernama Ried pada tahun 1956..

Empat faktor situasi persekitaran yang ketara ialah cara

penyampaian, hubungan sosial,bahan yang diperkatakan dan fungsi-

fungsi sosial perlakuan bahasa.

Laras agama juga dikenali sebagai laras doa dengan menggunakan

ragam bahasa yang digunakan dalam lisan dan penulisan yang

berkaitan dengankeagamaan daripada segi istilah atau diksi, ragam

ayat dan isu yang dibicarakan.

Mantera - puisi magis, iaitu puisi yang dipercayai mempunyai kuasa

untuk pengamalnya berhubung dengan makhluk halus. Teknik

bahasa yang paling ketara dalam mantera ialah

pengulangan kata.

Mantera jenis perbomohan dan perubatan bermaksud, semua mantera

yang digunakan oleh bomoh untuk menyembuhkan penyakit atau

menjadikan seseorang itu sihat.

Topik8 Fungsi Bahasa Melayu

BAHASA MELAYU SEBAGAI LINGUA FRANCA

Kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa

rasmi diwartakan di dalam Perlembagaan Persekutuan bahasa Melayu

sebagai bahasa rasmi khusus diwartakan di dalam Akta Bahasa

Kebangsaan 1967

bahasa pengantar ilmu pula diwartakan di dalam Akta Pendidikan 1961

dan kemudian di dalam Akta Pendidikan 1996.

Lingua franca merupakan satu bahasa yang terdiri daripada

pelbagai bahasa, termasuk bahasa Itali yang bercampur dengan

Bahasa Perancis, Sepanyol, Yunani dan Arab dan dipakai di

pelabuhan-pelabuhan Laut Mediterranean. Lingua franca juga

dikenali sebagai campuran bahasa lain (seperti Swahili, yang

sekarang dituturkan di Tanzania) dipakai sebagai bahasa pertama atau

bahasa perdagangan atau bahasa perniagaan di antara bangsa yang

berbeza bahasanya.

ciri-ciri penting lingua franca

Bahasanya mudah, senang, tanpa imbuhan

Ayatnya pendek

Mudah difahami oleh penerima

Digunakan untuk tujuan tertentu

Digunakan untuk sementara waktu, buat ketika yang diperlukan

Nahunya tidak menentu, tidak dapat dinyatakan dengan sahih

BAHASA MELAYU SEBAGAI BAHASAKEBANGSAAN

Perenggan 152, para satu di dalam Perlembagaan Malaysia

mengatakan bahawa bahasa Melayu dinaikkan taraf sebagai bahasa

kebangsaan. Perkara 152 mengandungi 6 fasal utama

Fasal 1

„Bahasa Kebangsaan ialah bahasa Melayu dan hendaklah ditulis di dalam

apa-apa tulisan, sebagaimana yang diperuntukkan oleh

Parlimen

Fasal 3

„Walau apa pun peruntukan Fasal 1, selama tempuh sepuluh tahun

selepas hari merdeka dan selepas daripada itu sehingga selainnya

diperuntukkan oleh parlimen, naskhah yang sahih

Fasal 4

„Walau apa pun peruntukan Fasal 1, selama tempuh sepuluh tahun

selepas hari merdeka dan selepas daripada itu sehingga selain

diperuntukkan oleh parlimen, segala perbincangan di dalam

mahkamah persekutuan atau mahkamah tinggi hendaklah dijalankan

di dalam bahasa Inggeris. Dengan syarat bahawa, jika mahkamah

dan peguam bagi kedua-dua pihak bersetuju,keterangan yang diambil

di dalam bahasa yang digunakan oleh saksi tidakpayah

diterjemahkan atau direkodkan di dalam bahasa Inggeris‰.

Fasal 5

„Walau apa pun Fasal 1, sehingga selainnya diperuntukkan oleh

parlimen, segala perbincangan di dalam mahkamah rendah lain

daripada mengambilketerangan, hendaklah dijalankan di dalam

bahasa Inggeris

Fasal 6

„ .... maksud rasmi, ertinya apa-apa jua maksud kerajaan, sama ada

kerajaanpersekutuan atau kerajaan negeri dan termasuk apa-apa

maksud sesuatu pihak berkuasa.

Akta Bahasa Kebangsaan 1963/67.

(i) Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan mesti digunakan di

dalam semua urusan rasmi.

10

http://oumclub.blogspot.com

NOTA RINGKAS

HBML3403 LINGUISTIK DAN SOSIOLINGUISTIK

(ii) Akta ini membenarkan terjemahan ke bahasa lain dibuat untuk

suratsurat dan perutusan-perutusan kerajaan bagi tujuan kepentingan

umum.

(iii) Yang di-Pertuan Agong boleh membenarkan penggunaan bahasa

Inggeris dilanjutkan bagi maksud-maksud rasmi sekiranya difikirkan

perlu.

(iv) Yang di-Pertua Dewan Negara, Dewan Rakyat atau Dewan Negeri

boleh membenarkan ahli-ahli dewan menggunakan bahasa Inggeris

ketika berucap atau perbahasan di dewan mereka.

(v) Teks undang-undang sama ada yang dipinda, yang diluluskan

oleh parlimen atau Dewan Undangan negeri hendaklah di dalam

bahasa kebangsaan dan bahasa Inggeris. Teks di dalam bahasa

Melayu adalah sahih kecuali Yang Dipertuan Agong menetapkan

sebaliknya sama ada secara am atau bagi undang-undang tertentu. (vi) Bagi

undang-undang yang diterjemahkan ke bahasa kebangsaan sebelum 1

September 1967, Yang di-Pertuan Agong boleh

menetapkan sebagai sahih.

(vii) Perbicaraan di mahkamah boleh dijalankan di dalam bahasa

kebangsaan atau bahasa Inggeris atau kedua-duanya sekali atau dengan

kehendak mahkamah atau pihak-pihak yang terlibat setelah

menimbangkan keadilan perbicaraan itu.

(viii) Tulisan bagi bahasa kebangsaan ialah tulisan rumi tetapi tulisan jawi

tidak akan dihalang.

(ix) Borang-borang terjemahan daripada bahasa Inggeris dan borang

borang berbahasa Inggeris yang dibuat atas arahan Perdana Menteri boleh

digunakan bagi maksud borang tersebut.

Pentingnya Bahasa Kebangsaan

faktor yang boleh membantu mengukuhkan

hujahan tentang peranan utama ini adalah:

Penggunaan bahasa Melayu sejak pemerintahan kerajaan

Srivijaya.

Penemuan batu bersurat di Sumatera dan Semenanjung

membuktikan kegunaan bahasa Melayu.

Penulisan oleh sarjana Barat tentang kepentingan bahasa Melayu.

Kitab- kitab lama yang ditulis di dalam bahasa Melayu.

Penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa pemerintah

khususnya di negerinegeri Melayu bukan bersekutu.

Bahasa Melayu telah menjadi lingua franca dan bahasa perantara

beberapa abad lampau.

Bahasa utama yang boleh menyatupadukan rakyat berbilang

kaum.

BAHASA MELAYU SEBAGAI BAHASA RASMI

Kamus Dewan (1970:59), bahasa rasmi adalah bahasa

pentadbiran, bahasa perhubungan awam, bahasa pengantar serta

bahasa ilmiah di sekolahsekolah dan institusi pengajian tinggi.

Sesebuah negara, khususnya yang barumencapai kemerdekaan

selalunya memilih dan mendaulatkan bahasa kebangsaan dan

bahasa rasmi negara

bahasa yang digunakan di dalam sistem

pendidikan negara, urusan perniagaan dan pentadbiran dan di dalam

upacaraupacara rasmi.

isu yang diketengahkan adalah seperti berikut;

Bahasa Melayu tidak sesuai dan tidak layak menggantikan bahasa

Inggeris sebagai bahasa rasmi dan bahasa pengantar di sekolah-

sekolah

Ramai intelek khususnya guru masih belum fasih menggunakan

bahasa Melayu

Penguasaan terhadap bahasa Melayu tidak penting Bahasa

Melayu tidak mempunyai standard, hanya sesuai digunakan oleh

golongan bawahan

Bahasa Melayu tidak sesuai digunakan di dalam bidang kehakiman dan

pendidikan

Bagaimana dan Faktor Pemilihannya

Sejarah negara sejak zaman Srivijaya, membawa kepada

pemerintahan kolonial telah terbukti penggunaan bahasa Melayu

sebagai lingua franca di rantau ini.

Penggunaan bahasa Melayu oleh pelbagai kaum

Bahasa Melayu digunakan sebagai bahasa pentadbiran di negeri

Melayu bersekutu.

dipilih kerana mudah dipelajari dan difahami.

dipilih kerana faktor penyatupaduan rakyat.

mewujudkan suatu suasana kebangsaan yang melibatkan semua rakyat

tanpa mengira kaum.

penting dalam urusan pentadbiran dan sistem pendidikan negara.

Bahasa Melayu mempunyai Âhistoricity, autonomy, ethnicity and

validity.

RUMUSAN

Bahasa Melayu bukan sahaja berfungsi sebagai lingua franca, ia juga

menjadi bahasa kebangsaan, bahasa rasmi dan bahasa

pengantar di sekolah-sekolah.

Lingua franca membawa maksud sesuatu bahasa, contohnya

bahasa Melayu, menjadi bahasa perantara untuk tujuan perdagangan atau

perniagaan.

Bahasa Melayu dinobatkan sebagai bahasa kebangsaan, bahasa rasmi

dan pengantar untuk pendidikan pada tahun 1967.

Sumbangan pelbagai pihak menyebabkan laluan bahasa Melayu untuk

menjadi bahasa kebangsaan dan bahasa rasmi menjadi

mudah.

Kerajaan penjajahan Barat tidak menyekat penggunaan bahasa

Melayu di negeri-negeri Melayu Bersekutu.

Bahasa Melayu telah menjadi bahasa perpaduan rakyat sejak

zaman sebelum merdeka lagi.

Tentangan terhadap bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi adalah

pelbagai.

Topik9 Fungsi Bahasa Melayu 2 BAHASA MELAYU SEBAGAI BAHASA PERPADUAN

Perpaduan atau solidariti dapat didefinisikan sebagai satu proses yang

menyatupadukan rakyat dan seluruh masyarakat dan negara supaya

setiap anggota masyarakat dapat membentuk satu identiti dan nilai

bersama serta perasaan cinta dan bangga akan tanah air sebagai

bahasa yang menjadi lambang penyatuan suara yang digunakan sebagai

alat perhubungan di dalam lingkungan satu

kelompok manusia (antara seorang individu dengan individu yang lain)

yang berfungsi sebagai alat menyatupadukan rakyat yang

berbilang kaum di dalam sesebuah negara.

BAGAIMANA BAHASA MENYATUPADUKAN RAKYAT

dasar pendidikan kebangsaan, bahasa Melayu diajarkan sebagai mata

pelajaran wajib dan telah dijadikan bahasa pengantar utama perlu

menguasai kecekapan berbahasa dan ketepatan

berkomunikasi, tetapi juga perlu memahami sistem bahasa Melayu yang

mampu mengungkapkan segala bidang ilmu dan kegiatan

harian selaras denganfungsinya sebagai bahasa perpaduan rakyat,

perhubungan utama, dan bahasa ilmu pengetahuan yang

mencerminkan akal budi rakyat.

Pemupukan semangat kewarganegaraan dan nilai murni

masyarakat Malaysia diberi penekanan di dalam pendidikan Bahasa

Melayu

BAHASA MELAYU SEBAGAI BAHASA ILMU

Bahasa ilmu boleh ditakrifkan sebagai bahasa yang mempunyai ciri-

ciri formaldan dapat mengungkapkan sesuatu konsep dan

pemprosesan ilmu.

peristilahan, tatabahasa, laras

kosa kata di dalam bahasa Melayu ilmiah sudah bertambah banyak dan

khusus sifatnya.

menerbitkan karya asal DBP

Bagaimana Ia Tercapai

Melalui keintelektualan, bahasa tersebut mestilah

mempunyai keupayaan menyampaikan hujah dan buah fikiran yang

berkesan dan tepat yakni mampu menyampaikan kesinambungan

dan kerumitan fikiran tanpa melalui pelbagai rintangan.

berada di dalam suasana saintifik yang boleh menganalisis

bahasa secara tepat yang mencerminkan kejelasan pemikiran yang

logik.

Keintelektualan perbendaharaan kata boleh dicapai melalui dua cara,

iaitu:

Pengembangan perbendaharaan kata (lexical development)

denganmenambah istilah baru, yang bersifat khusus dan kadangkala

sukardifahami.

11

http://oumclub.blogspot.com

NOTA RINGKAS

HBML3403 LINGUISTIK DAN SOSIOLINGUISTIK

Melalui penukaran bentuk dan corak perbendaharaan kata iaitu

denganmemberi pengertian khusus atau tertentu kepada perkataan

tertentu yangberbeza dengan penggunaan biasa; perkataan baru mesti

bersifat tepat,spesifik dan abstrak.

Kesempurnaan bahasa pula bermaksud satu bahasa yang akan

berfungsi sebagaibahasa ilmiah harus mempunyai sistem dan

peraturan bahasa yang lengkap yakni mempunyai sifat-sifat

kestabilan, kelenturan, kepelbagaian, keberkesanan dan keindahan.

Kestabilan bermaksud sesuatu bahasa itu mesti lah mempunyai

peraturan-peraturan atau sistem, contohnya peraturan sebutan,

peraturan memakai imbuhan, peraturan menggunakan frasa atau

ayat, di samping mempunyai sistem atau cara membentuk kata atau

istilah-istilah.

Bersifat luntur pula bermaksud bahasa itu boleh menerima

pembaharuan yang berlaku di dalam bahasa-bahasa lain. Misalnya,

penggunaan imbuhan pinjaman (pro-, anti-, -isme, is-), penggunaan istilah

baru dan kata pinjaman daripada bahasa Inggeris dan Arab. Sifat

keterbukaan ini membolehkan bahasa Melayu berfungsi

dengan sempurna sebagai bahasa ilmu di dalam pelbagai bidang

termasuk sains dan teknologi.

Sifat keberkesanan pula bermaksud yang sempurna itu

mempunyai keupayaan memberikan maksud dengan tepat dan

berkesan

ciri-cirinya ialah, bahasa itu mestilah mempunyai perkataan, istilah, frasa

dan ayat yang boleh digunakan untuk menyemai maksud

dengan tepat tanpa menimbulkan keraguan, kekeliruan dan

kekaburan erti

Bahasa yang sempurna - mempunyai keindahan bahasa yakni boleh

melahirkan buah fikiran, pendapat ataupun kenyataan dengan bahasa

yang indah dan sedap didengar serta mempunyai nilai-nilai estetika yang

tinggi.

Kemampuannya Menyatakan Pelbagai Topik dan Memahamkan

Pelbagai Bangsa di Dunia

bahasa komunikasi dan bahasa ilmu yang penting di

dunia melalui pelbagai rangkaian kerjasama secara „institutional dan

rasmi.

menyatakan pelbagai topik dan memahamkan pelbagai bangsa di

dunia.

institusi pengajian tinggi telah memainkan peranan yang penting bagi

meningkatkan mutu bahasa dan pengembangan

penggunaannya di dalam pelbagai bidang SPT Penyelidikan korpus dan

pelbagai aspek bahasa, penyeragaman ejaan rumi, pembentukan istilah

sains dan teknologi dan penerbitan

BAHASA MELAYU SEBAGAI BAHASA KOMUNIKASI Halliday,

-„Explorations in the Functions of Language (1973), yang telah

mengemukakan tujuh fungsi bahasa. Antaranya adalah:

(i) Instrumental

bermaksud manusia menggunakan bahasa bagi

melayanipengelolaan lingkungan yang menyebabkan sesuatu

peristiwa berlaku.

(ii) Regulasi

fungsi bahasa yang bertindak sebagai pengawas

danmengendalikan peristiwa-peristiwa yang berlaku. (iii)

Pemerian

boleh ditafsirkan sebagai penggunaan bahasa untuk membuat

penyataan-penyataan, menyampaikan pengetahuan, membuat

penjelasan dan membuat laporan tertentu

(iv) Interaksi

fungsi bahasa yang memainkan peranan bagi menentukan supaya

hubungan antara manusia dapat terus berlangsung ataupun

dipertahankan

(v) Personal

fungsi bahasa yang memberi kesempatan kepada manusia bagi

menyatakan perasaan, emosi, peribadi serta reaksinya. (vi)

Heuristik

melibatkan penggunaan bahasa bagi memperoleh ilmu pengetahuan.

Ini demikian kerana ia disampaikan di dalam bentuk pertanyaan yang

memerlukan jawapan.

(vii) Khayalan

fungsi bahasa yang digunakan oleh manusia bagi mencipta mimpi-

mimpi yang mustahil diterima oleh akal. Fungsi ini dibawa melalui

buku-buku dan cerita-cerita dongeng.

Topik10 Aplikasi Laras Bahasa

LARAS BAHASA DALAM BENTUK LISAN

SUKAN

Kamaruddin Husin dan Siti Hajar Abdul Aziz (1998), berpendapat laras

sukan ialah satu wacana tentang sukan

Istilah yang digunakan dalam laras sukan biasanya merujuk

peraturan-peraturan sukan yang dipertandingkan itu

Laras bahasa dalam lisan adalah seperti ulasan berita sukan,

laporan sukan antarabangsa dan sebagainya.

Ciri-ciri Laras Bahasa Lisan Radio dan Televisyen

Pengguguran kata hubung „yang

Pengguguran kata hubung „bahawa

Pengguguran Kata Depan

Pengguguran Penjodoh Bilangan

Pengguguran Imbuhan

Laras Bahasa Iklan iklan dapat diertikan sebagai sesuatu kenyataan yang ditulis, dibuat

untuk tujuanmemberitahu kepada orang ramai atau

masyarakat tentang sesuatu perkara atau maklumat.

mempengaruhi pengguna dan untuk menimbulkan tanggapan tertentu

tentang sesuatu produk atau barangan atau perkhidmatan yang hendak

diperkenalkan.

Cara Penghasilan Iklan dan Pemilihan Larasnya

(a) Mempunyai Slogan

Slogan ialah kata-kata yang dijadikan pegangan sesuatu

pertubuhan atau syarikat pengeluaran barangan.

(b) Kaedah Pernyataan

Menyatakan secara langsung tujuan pengiklanan.

c) Ada Kaitan Konsep

dengan mengaitkan

sesebuah produk dengan sesuatu atau individu yang terkenal atau yang

mempunyai nilai komersial

(d) Umpanan

merancang strategik

untuk menarik atau memperdayakan pelanggan.

e) Pesanan (Menyertakan Borang)

menyediakan kemudahan pesanan barangan dengan menyediakan

borang pesanan.

(f) Bandingan

membandingkan sesuatu barangan dengan barangan lain.

(g) Gesaan

Laras iklan sebegini menggesa pengguna atau pembaca untuk

mengambil perhatian perkara atau barangan yang diiklankan.

(H)Pertanyaan

Penggunaan penanda "?" kerap didapati dalam iklan-iklan akhbar.

menguatkan hujah/laras iklan

Laras Bahasa Perniagaan

mempengaruhi pengguna untuk

membentuk tanggapan tertentu atau mengubah sikap dan melakukan

tindakan.

digunakan dalam iklan, tender, laporan dan

sebagainya, disokong pula oleh gambar, lukisan, grafik, ilustrasi

Gaya bahasa yang digunakan biasanya memujuk pendengar

supaya membeli barangan menerusi cara penyampaian yang menarik

sekali,

Ciri-ciri laras bahasa perniagaan

(i) Bidang

Ciri-ciri laras bahasa perniagaan dapat dilihat melalui bidang

penggunaannya yang biasanya digunakan dalam dunia korporat,

khususnya bidang perusahaan, perindustrian, perakaunan,

perbankan, perniagaan dan perdagangan. Manakala penggunaan

bahasa Melayu terpaksa bersaing dengan bahasa Inggeris.

Penggunaan laras bahasa perniagaan dalam bahasa Melayu amat

penting, khususnya dalam aspek komunikasi memandangkan

ekonomi negara menjelang abad ke 21 akan berasaskan

perindustrian dan perusahaan.

12

http://oumclub.blogspot.com

NOTA RINGKAS HBML3403 LINGUISTIK DAN SOSIOLINGUISTIK

(ii) Perbendaharaan Kata

Laras bahasa perniagaan

menggunakan istilah khusus atau penanda laras (iii)

Tatabahasa

Ciri yang berikutnya, iaitu dari segi tatabahasa pula dapat dilihat pada

morfologi atau kajian terhadap perkataan. Kata-kata umum iaitu kata tunggal

bahasa Melayu boleh menjadi kata-kata khusus dalam bidang perniagaan

apabila menjadi kata terbitan.

(iv) Gaya Bahasa

Ciri terakhir dalam laras bahasa perniagaan iaitu gaya bahasa. Gaya

bahasa yang digunakan dalam laras bahasa perniagaan adalah

berbentuk ilmiah, iaitu laras bahasa yang mengungkapkan ilmu, bersifat

formal dan mempunyai perkataan, istilah susunan frasa dan ayat yang baik,

sesuai dan tepat serta boleh menyampaikan maksud dan pengertian

dengan berkesan

cara penyampaian banyak menggunakan jadual, graf dan carta, graf

statistik

LARAS BAHASA BERBENTUK TULISAN

Laras Bahasa Akhbar

gaya penulisan ialah kata- kata menarik yang diungkapkan di atas

kertas.

penulis diminta memadankan sesuatu cerita dan gaya mereka

sendiri dengan bentuk- bentuk dan gaya akhbar yang sudah

ditetapkan.

Tanda Baca

Penggunaan Titik

Bentuk tulisan bagi nama-nama singkatan agensi- agensi kerajaan dieja

tanpa titik.

Penggunaan Koma- penggunaan koma yang kerap cuba dielakkan selagi

tidak melanggar aturan- aturan umum sebagaimana yang

telah ditetapkan. -sebagai tanda pengenalan diri seseorang dan dalam

menyenaraikan siri.

Penggunaan Kolon-memperkenalkan siri formal bagi nama atau

kenyataan.

Penggunaan Semikolon - digunakan untuk memisahkan suatu siri

nama dan alamat atau siri yang serupa yang mengandungi koma. -----

-digunakan sebagai ganti titik- titik dalam tajuk berita.

Penggunaan Sengkang -digunakan untuk menunjukkan ayat- ayat yang

belum siap atau struktur ayat terputus

Penggunaan Sempang - digunakan di antara dua angka untuk

menunjukkan termasuknya semua angka yang terkandung di

antaranya seperti „1 5 Mei - memberikan skor seperti „13 6‰.

Penggunaan Tanda Kurung - digunakan untuk menyisipkan sesuatu

perkataan di dalam tajuk

Penggunaan Tanda Petikan- untuk memulakan petikan- petikan

langsung

untuk memulakan tajuk- tajuk ucapan, makalah, buku, sajak,

drama, opera, catan dan program televisyen.

digunakan untuk membezakan perkataan, slanga dan perkataan luar

biasa atau ungkapan yang pertamakalinya digunakan dalam sesebuah

cerita. Namun begitu, bagi tajuk berita, tanda petikan tunggal digunakan.

Penggunaan Koma Atas -untuk membentuk jamak huruf bukan jamak

angka seperti „ `70-an

Penggunaan Huruf Besar

Perkara - perkara di bawah perlu ditulis dengan huru besar di awal

hurufnya dalam akhbar

Gelaran

Sesetengah akhbar selalu menggunakan „Pn.‰ sebelum nama

seseorang perempuan yang sudah bersuami dan „Cik‰ sebelum

nama seseorang perempuan yang belum berkahwin sama ada nama

penuhnya atau hanya nama yang terakhir sahaja digunakan

Laras Undang-undang

merupakan sejenis laras teknikal.

tidak mengandungi gambar, gambar rajah, graf, jadual, simbol, peta,

formula dan sebagainya.

mempunyai struktur ayatnya yang terdiri daripada prinsip undang-

undang diikuti oleh syarat-syarat dan diakhiri oleh keputusan undang-

undang.

mempunyai bentuk frasa sendi nama yang tidak digunakan di dalam teks

teknikal lain

digunakan oleh pakar perundingan, termasuk peguam, hakim dan

pendakwa apabila menulis atau bercakap berkenaan undang-undang di

antara mereka sama ada di dalam atau di luar mahkamah.

dua aspek yang perlu diberikan penekanan iaitu dari segi

perbendaharaan kata, khususnya dari segi peristilahan dan sturktur

tatabahasa.

Laras Bahasa Sastera

Perkataan sastera berasal daripada perkataan sanskrit castra yang

bererti kitab atau buku (Abd Halim A. Ahmad, 1986).

sastera lisan mendahului bentuk sastera yang lain

Unsur bahasa dalam laras sastera

Unsur bahasa mempunyai kaitan dengan keindahan bahasa atau

berbahasa. Keindahan yang digambarkan secara kreatif dan

imaginatif oleh pengarang itu jelas dapat menggambarkan serta

meninggalkan kesan dari segi penghayatan karya yang dibaca

Diksi merupakan pemilihan kata-kata yang dianggap penting kerana ia

harus disesuaikan dengan tema dan persoalan cerita yang mahu

disampaikan oleh pengarang

Ambiguiti pula bermaksud kepelbagaian makna dan juga disebut

ketaksaan

Bahasa ekonomis pula ialah bentuk gaya bahasa yang ringkas, padat,

tepat dan pendek-pendek. Bahasa ekonomis merupakan satu aspek yang

harus ada dalam sesebuah karya, terutamanya puisi dan cerpen, untuk

menggelakkan pembaca daripada rasa bosan atau jemu dengan bahasa

yang meleret-leret.

bahasa konotatif pula ialah bahasa yang mempunyai maksud

Perbandingan- menimbulkan kesan emosi

kepada para pembaca

Penggunaan unsur bahasa perbandingan dapat

meningkatkan kesan dan jalan cerita pada sesebuah hasil karya.

Perbandingan dibuat antara sesuatu benda atau hal tertentu dengan benda

atau hal lain yang umum. Unsur bahasa perbandingan ini

dapat dibahagikan kepada lima jenis, iaitu metafora, simile, hiperbola,

personifikasi dan perlambangan

Unsur penegasan dalam sesuatu karya kesusasteraan pula

merupakan salah satu daripada unsur bahasa dalam sastera.

merujuk kepada penjelasan (yang tidak diragui), penentuan atau

penerangan (yang nyata) untuk menjelaskan sesuatu hal

Dialog pula ialah perbualan antara dua watak atau lebih dan ia

banyak terdapat dalam karya-karya sastera berbentuk drama atau

fiksyen.

kamus Dewan, dialog bermaksud kata-kata yang dituturkan oleh

watak-watak dalam drama atau fiksyen

Monolog adalah salah satu daripada unsur bahasa yang digunakan dalam

karya-karya kesusasteraan.

monolog adalah lawan kepada dialog iaitu yang bercakap hanya

seorang sahaja. Daripadadefinisi ini dapat disimpulkan bahawa

monolog bermakna seorangwatak, biasanya watak utama atau watak

penting bercakap seorang diri tanpa ada tindak balas daripada orang

lain .

PENILAIAN DAN PENGAYAAN

penilaian ditakrifkan sebagai proses menentukan, mendapatkan dan

memberikan maklumat yang berguna untuk membuat

pertimbangan mengenai tindakan selanjutnya.

Dalam konteks pendidikan, penilaian ialah suatu sistem atau proses

yang meliputi aktiviti-aktiviti mengumpulkan maklumat tentang strategi

dan aktiviti pengajaran dan pembelajaran, untuk membuat analisis

dan keputusan dengan tujuan mengambil tindakan yang sewajarnya,

seperti merancang aktiviti pengajaran dan pembelajaran selanjutnya

dengan cara yang lebih berkesan.

mengandungi aspek-aspek pengujian, pengukuran,

penganalisisaan dan penyimpulan

Jenis-jenis Ujian

tiga jenis aktiviti penilaian iaitu,

penilaian mengesan penguasaan, penilaian mengesan kemajuan dan

penilaian mengesan pencapaian. Penilaian mengesan penguasaan ialah penilaian ini dijalankan

semasa guru mengajar di dalam kelas. Tujuannya ialah untuk

mengesan kelemahan penguasaan pelajar dalam sesuatu kemahiran

13

http://oumclub.blogspot.com

NOTA RINGKAS

HBML3403 LINGUISTIK DAN SOSIOLINGUISTIK

matematik yang sedang diajarkan, supaya kelemahan itu dapat

diperbetulkan dengan serta merta.

penilaian tak formal.

dijalankan selepas beberapa kemahiran dan sesuatu topik telah

selesai diajarkan.

mengesan kemajuan pelajar tentang kemahiran-kemahiran yang telah

dipelajari supaya menentukan siapa yang memerlukan aktiviti pengayaan

atau pemulihan.

boleh dijalankan dengan cara formal atau tidak formal.

pemerhatian, latihan contoh soal jawab secara lisan,

memeriksa hasil kerja pelajar atau ujian kertas-pensel untuk menilai

kemajuan pelajar-pelajarnya. Keputusan-keputusan penilaian setiap orang

pelajar direkodkan dalam borang Rekod Prestasi.

Penilaian mengesan pencapaian

penilaian ini dijalankan selepas guru mengajar beberapa pelajaran,

biasanya dalam tempoh satu penggal.

mengesan pencapaian pelajar dalam beberapa pelajaran, biasanya dalam

tempoh satu penggal. Tujuan menjalankan penilaianini ialah

untuk menentukan kedudukan mereka dalam kelas masing-masing.

dijalankan dengan cara formal sahaja,

Pengayaan

sejenis aktiviti pembelajaran yang menarik dan mencabar

untuk memberi peluang kepada murid-murid mengembangkan lagi sifat

ingin tahu, semangat berdikari, daya cipta serta bakat

kepimpinan mereka.

disediakan untuk semua murid dalam kelas, sama ada di peringkat

sekolah rendah atau sekolah menengah, dan sama ada dalam

kumpulan cerdas, sederhana atau lambat.

berlainan daripada aktiviti pembelajaran kemahiran asas. Biasanya, aktiviti

pengayaan diberikan kepada murid-murid selepas mereka

telah berjaya menguasai satu atau beberapa kemahiran asas

tertentu.

Murid-murid menggunakan kemahiran-kemahiran yang telah

dikuasai untuk menjalankan aktiviti pengayaan. mendapat

memperluas pengalaman dan pengetahuan pelajar sejajar

dengan kebolehan dan minat mereka dalam sesuatu bidang tertentu.

Menganalisis Kesilapan Pelajar

kesilapan imbuhan, perulangan

kata, bentuk ayat pasif, kata sendi, struktur ayat, dan ejaan. perubahan makna nahunya. Proses pengimbuhan

melibatkan awalan, akhiran, sisipan dan apitan. Pelajar-pelajar kerap

melakukan kesilapan menggunakan imbuhan yang betul dalam

penulisan mereka.

. Kesilapan ini adalah sama ada berupa kesilapan perulangan pada jamak,

perulangan pada kata nama, atau perulangan pada kata sifat. Kesilapan

bentuk ayat pasif

Ayat pasif terbentuk daripada ayat aktif transitif, dan mengandungi kata

kerja yang mengutamakan objek asal sebagai judul atau unsur yang

diterangkan

Kesilapan kata sendi atau kata penghubung

Menurut Abdullah Hassan dalam Tatabahasa Pedagogi Bahasa Melayu

(1993), sendi nama menentukan hubungan antara dua kata nama. Ia

menentukan tempat dan arah sesuatu.

Kesilapan struktur ayat - cenderung menghasilkan ayat yang tidak

gramatis.

Kesilapan ejaan -merupakan kesilapan yang terjadi akibat kecuaian diri

sendiri di samping pengaruh persekitaran iaitu dialek.

MEMBENTUK PELAJAR YANG MAHIR BAHASA MALAYSIA

Kemahiran bahasa merupakan salah satu aspek yang meliputi

kemahiran mendengar, bertutur, membaca, dan menulis.

teras penguasaan bahasa baku. Kemahiran mendengar dan bertutur

merupakan keupayaan murid memahami perkara yang didengar dan

dituturkan dalam pelbagai situasi pengucapan sama ada perbualan harian

atau situasi fomal.

menimbulkan kemesraan dan mengeratkan persahabatan serta dapat

membincangkan topik yang lebih mencabar.

Kemahiran bertutur merupakan salah satu kandungan yang terdapat dalam

kemahiran berbahasa yang merupakan keupayaan murid

berbual untuk menjalin hubungan dan menyampai kan maklumat,

pendapat, perasaan, serta idea yang kritis dan kreatif dengan sebutan dan

intonasi yang bertul secara sopan. Penekanan diberi kepada

penggunaan pengucapan yang menggunakan tatabahasa yang

sesuai. Kemahiran ini sangat penting dalam memastikan penguasaan

bahasa yang baik dalam kalangan murid-murid. Dengan adanya

kemahiran ini murid-murid dapat dilatih dengan kemahiran berbahasa yang

betul dan ini dapat digunakan dalam perbualan harian mereka. kemahiran

membaca merupakan keupayaan murid membaca ayat dengan lancar serta

sebutan, intonasi, dan jeda yang betul

pemahaman dan penaakulan pelbagai bahan secara kritis

dengan menggunakan pelbagai teknik bacaan.

memupuk minat membaca dalam kalangan muridmurid

dan dapat meningkatkan penguasaan murid dalam bahasa.

Kemahiran menulis pula merupakan keupayaan murid menulis perkataan

dan membina ayat, serta dapat mengeluarkan idea melalui pelbagai jenis

penulisan.

pengalaman peribadi yang dilalui, bahan sastera

bahan berunsur ilmu. Penulisan hendaklah menggunakan ayat yang

gramatis serta tanda baca dan ejaan yang betul

memberi galakan kepada murid-murid untuk menulis sesuatu

perkara yang tersirat dalam fikiran mereka dan diluahkan dalam

bentuk penulisan.

Pendekatan induktif

pendekatan mengajar yang memulakan sesuatu kajian itu dengan

melihat penggunaan unsur-unsur bahasa yang diajarmelalui contoh-

contoh.

menggunakan kaedah pencarian yangmelihat, mengkaji,

menganalisis sesuatu aspek tertentu itu pada awal dan kemudian

membuat satu kesimpulan

mengutamakan contoh contoh

pada awal pengajaran dan dibuat generalisasi daripadanya

pendekatan secara deduktif,

dilakukan dengan membuat

generalisasi pada awal pengajaran dan kemudian dikemukakan

contoh selepasnya

pengajaran dimulakan dengan aktiviti memperkenalkan

huraian undang-undang bahasa sebelum guru memberi contoh-

contoh menggunakan peraturan-peraturan itu dalam ayat.

pendekatan elektrik

yang menggabungkan pendekatan induktif dan

deduktif untuk menghasilkan strategi pengajaran.

memulakan pengajaran itu dengan memberi contoh yang bersabit

dan kemudian mendapatkan contoh-contoh daripada murid-murid.

murid dipandu langkah demi langkah untuk sampai kepada undang-

undang bahasa.

murid-murid boleh menggunakan bahasa yang sesuai untuk

komunikasi.

murid-murid diberi peluang menggunakan bahasa dalam konteks dan

situasi sosial tertentu di dalam kelas.

14

http://oumclub.blogspot.com