set indikator gfi versi 2 -...
TRANSCRIPT
2 | P a g e
Daftar IsiDaftar IsiDaftar IsiDaftar Isi
Pengantar ……………………………………………………………………………………3
Panduan Penggunaan ………………………………………………………………..13
FOREST TENURE ........................................................................................... 19
SPATIAL / LAND USE PLANNING .............................................................. 38
FOREST MANAGEMENT .............................................................................. 58
FOREST REVENUES AND ECONOMIC INCENTIVES .............................. 86
3 | P a g e
Pengantar Umum
Penilaian Tata Kelola Kehutanan
Berbasis Indikator
4 | P a g e
Pengantar Umum
Penilaian Tata Kelola Kehutanan Berbasis Indikator
Pendahuluan
Kebutuhan terhadap kerangka metodologis yang komprehensif untuk melakukan penelitian terhadap
kondisi tata kelola (governance) sektor kehutanan telah lama dirasakan oleh pemangku kepentingan di
sektor kehutanan.1 Oleh karenanya, tidak dapat disangkal jika Indonesia sebagai negara dengan tutupan
hutan hujan tropis terbesar ketiga di dunia2 juga memiliki kebutuhan atas perangkat penilaian yang
mampu memberikan hasil penilaian yang komprehensif mengenai kondisi pelaksanaan tata kelola atau
penyelenggaraan kehutanan saat ini.
Gambaran mengenai kondisi aktual dibutuhkan oleh para pembuat kebijakan untuk mengidentifikasi
persoalan dalam tata kelola untuk kemudian merumuskan strategi reformasi kebijakan. Sementara itu
pelaku usaha di sektor kehutanan dapat menggunakannya sebagai alat untuk melihat kelayakan
investasi serta menganalisis resiko-resiko yang mungkin muncul. Serta yang terpenting adalah bagi
masyarakat untuk mengetahui sejauh mana implementasi tata kelola kehutanan memberikan dampak
positif bagi keberlangsungan kehidupannya, khususnya masyarakat di sekitar hutan, atau untuk
melakukan kerja-kerja advokasi jika pelaksanaan tata kelola kehutanan justru merugikan mereka. Seiring
dengan semakin luasnya perhatian dunia terhadap masalah kehutanan Indonesia, terutama dengan
komitmen pemerintah Indonesia untuk mengurangi emisi melalui pencegahan deforestasi dan degradasi
hutan, maka kebutuhan atas sebuah kerangka penilaian terhadap tata kelola kehutanan menjadi
semakin mendesak dan mutlak diperlukan.
Indikator yang digunakan dalam penilaian ini pada awalnya dikembangkan oleh suatu koalisi masyarakat
sipil di tingkat global, yang terdiri dari World Resources Institute, The Instituto do Homem e Meio
Ambiente da Amazonia (IMAZON), and the Instituto Centro de Vida (ICV), terutama untuk melakukan
penilaian bagi negara-negara yang masih memiliki hutan tropis tersisa seperti Brazil dan Kamerun.
Koalisi tersebut tergabung dalam Governance of Forest Initiatives (GFI). Kemudian World Resources
Institute (WRI), yang telah memiliki pengalaman dalam melakukan penilaian tata kelola di bidang
Lingkungan Hidup (2001-2007) dan energy/electricity governance (2005) di Indonesia, kemudian
mengajak beberapa organisasi masyarakat sipil, untuk mengembangkan indikator yang sama khususnya
untuk melakukan penilaian kinerja dari para pelaku kehutanan. Di dalam perjalanannya maka
terbentuklah sebuah Jaringan Tata Kelola Hutan - Indonesia yang beranggotakan ICEL, HuMA, FWI,
SEKALA dan Telapak.
Indikator yang dihadirkan saat ini, bukan lagi indikator awal yang ditawarkan oleh koalisi global, namun
sudah melalui proses kontekstualisasi dengan kondisi Indonesia. Walaupun diakui sulit untuk menyusun
sebuah tolok ukur yang sempurna, demikian juga dengan indikator ini. Tetu saja masih banyak aspek
yang belum bisa tertangkap oleh tim penyusun dalam mengembangkan indikator ini. Oleh karena itu,
indikator ini menjadi sebuah dokumen hidup (living document) yang akan dapat terus berkembang dan
1 Food and Agriculture Organizations, Framework for Assesing and Monitoring Forest Governance, hal. 7
2 Food and Agriculture Organizations, State of the World’s Forests
5 | P a g e
menyesuaikan kondisi yang ada. Meskipun tidak sempurna, tim penyusun menyakini bila indikator ini
dapat terpenuhi, maka hal tersebut sudah menunjukan sebuah kondisi minimal dalam tata kelola
kehutanan Indonesia yang baik. Hal terpenting adalah dokumen ini dapat membantu pengambil
kebijakan, pelaku usaha, dan masyarakat untuk melihat permasalahan yang ada dan mengambil
tindakan untuk perbaikan tata kelola kehutanan di Indonesia.
Indikator Tata Kelola sebagai Metodologi Forest Governance Assessment
a. Kerangka Indikator Tata Kelola
Kerangka indikator ini mengelompokkan aktivitas-aktivitas tata kelola di sektor kehutanan dalam empat
isu tematik pokok yang menggambarkan aktivitas tata kelola dari hulu sampai hilir. Tata kelola
kehutanan diawali dengan aktivitas yang terkait dengan pengukuhan dan penatabatasan kawasan hutan
yang memberikan kejelasan status sebuah kawasan (aspek tenurial). Kepastian tersebut akan
memudahkan proses penatagunaan kawasan hutan sebagai bagian dari aktivitas penataan ruang secara
keseluruhan, dimana dibuat perencanaan penggunaan dan peruntukan kawasan hutan sesuai dengan
fungsinya (aspek penatagunaan kawasan hutan). Dengan adanya proses penatagunaan kawasan hutan
maka aktivitas pengelolaan kawasan hutan beserta pengawasannya dapat dilakukan secara optimal
dengan memperhatikan perencanaan kehutanan sebagai panduannya (aspek manajemen hutan). Dan
pada akhirnya aktivitas pendayagunaan kawasan dan atau sumber daya hutan sebagai bagian dari
kekayaan alam nasional tentunya diharapkan dapat memberikan manfaat bagi masyarakat melalui
penerimaan negara dari pungutan sektor kehutanan (aspek pendapatan dari sektor kehutanan)
Penjelasan lebih lanjut dari empat isu tematik tersebut dapat dilihat di bawah ini:
Penguasaan, Pemilikan dan Pemanfaatan Kawasan Hutan (Forest Tenure)
Merupakan relasi antara masyarakat dengan kawasan hutan yang mencakup hak kepemilikan, hak
penguasaan, maupun akses bagi pemanfaatan atas kawasan dan atau sumber daya hutan. Relasi
tersebut menentukan siapa berhak untuk memiliki, menguasai atau memfaatkan apa, dalam kondisi
seperti apa, serta untuk jangka waktu berapa lama atas kawasan hutan dan atau sumber daya hutan
baik itu dalam bentuk yang formal (diakui oleh negara) maupun informal.
Penatagunaan Kawasan Hutan (Forest/ Land Use Planning)
Merupakan proses berkesinambungan yang melibatkan institusi lintas sektor untuk membuat
perencanaan penatagunaan kawasan hutan dan lahan yang optimal berdasarkan daya dukung dan daya
tampung serta memperhatikan aspek ekologi, ekonomi dan sosial serta keberlanjutan untuk generasi
yang akan datang. Penatagunaan kawasan hutan merupakan bagian yang tidak terpisahkan dari
penatagunaan ruang dan wilayah yang lebih luas. Proses penatagunaan kawasan hutan mencakup
aktivitas penyusunan, pelaksanaan, dan evaluasi.
Pengelolaan Kawasan Hutan atau Manajemen Hutan (Forest Management)
Merupakan aktivitas pengelolaan hutan baik di level kebijakan maupun pada tingkat tapak (tataran
pengelolaan di lapangan) yang mencakup aktivitas penyusunan rencana pengelolaan, pengelolaan dan
perlindungan (termasuk didalamnya pengawasan dan penegakan hukum) atas berbagai bentuk
6 | P a g e
penggunaan dan pemanfaatan kawasan hutan pada semua jenis fungsi hutan (Hutan Lindung, Hutan
Produksi, dan Hutan Konservasi).
Pendapatan dari Sektor Kehutanan dan Mekanisme Insentif Ekonomi di Sektor Kehutanan (Forest
Revenues and Economic Incentives)
Merupakan aktivitas yang terkait untuk memperoleh pendapatan dan penerimaan negara dari pungutan
berupa pajak dan iuran di sektor kehutanan yang dibebankan karena adanya aktifitas penggunaan dan
pemanfaatan kawasan hutan dan pemungutan hasil hutan yang berada di kawasan hutan tersebut.
Penerimaan dari sektor kehutanan lainnya diperoleh dari aktivitas pemberian insentif ekonomi atas
aktivitas usaha pada kawasan hutan atau yang berdampak pada kawasan hutan. Tematik ini mencakup
kebijakan serta implementasi atas kebijakan fiskal dan finansial di sektor kehutanan.
b. Tujuan dan Cakupan Penilaian
Sebagaimana dijelaskan sebelumnya, bahwa indikator ini ditujukan untuk menjadi alat ukur dalam
menilai kondisi pelaksanaan tata kelola pada sektor kehutanan. Proses penilaian dengan menggunakan
indikator-indikator akan memberikan sebuah analisis tentang:
I. Gambaran komprehensif mengenai kondisi tata kelola pada sektor kehutanan di Indonesia.
II. Gap analysis antara kondisi ideal dengan kondisi realitas di lapangan, sebagai dasar untuk
menemukenali titik permasalahan yang krusial untuk dibenahi
III. Berdasarkan kedua poin di atas akan menghasilkan sebuah daftar rekomendasi untuk perbaikan
tata kelola kehutanan di Indonesia
Untuk dapat mencapai tujuan tersebut, cakupan penilaian tidak hanya dilakukan secara tunggal
terhadap keempat isu tematik seperti di atas, tetapi proses penilaian akan menyandingkan keempat isu
tematik tersebut dengan aspek-aspek yang menentukan berjalannya suatu sistem kenegaraan. Mulai
dari aspek aturan hukum (rules) (hukum umum maupun hukum spesifik), para aktor (actors) yang
terlibat, hingga pelaksanaan atas aturan hukum di tingkat tapak (practices). Pemahaman cakupan
terhadap aspek-aspek di atas akan dijabarkan seperti di bawah ini:
1. General Rules (Aturan hukum umum)
Merupakan aspek aturan hukum yang berisi jaminan konstitusional kepada warga negaranya serta
aturan kehutanan dan terkait yang bersifat umum. Termasuk didalamnya adalah aturan hukum di
dalam konstitusi, Undang-undang dan Peraturan Pemerintah Pengganti Undang-undang. Aturan
hukum umum berisi aspek normatif yang menggambarkan kondisi ideal (das sollen) yang diharapkan
dapat dilakukan secara benar dan baik ketika melaksanakan tata kelola kehutanan di Indonesia.
2. Rules (aturan teknis)
Merupakan aspek aturan hukum yang bersifat teknis, berisi aturan-aturan yang lebih spesifik dan
terperinci yang merupakan penjabaran dari aturan hukum umum. Yang termasuk dalam kategori ini
tidak hanya peraturan perundang-undangan, seperti surat keputusan, peraturan menteri, surat
edaran, dan sebagainya. Tetapi juga berupa peraturan teknis yang mengikat bagi aparatur
pemerintah, seperti tugas pokok dan fungsi (tupoksi), struktur/mekanisme kerja, aturan internal,
serta dokumen tertulis lainnya yang relevan dengan administrasi kepemerintahan.
7 | P a g e
Mengenai Jaminan Hukum Pada Penilaian
Berdasarkan Pasal 7 ayat (1) Undang undang No 10 Tahun 2004 tentang Tata Cara Pembentukan
Peraturan Perundang-undangan, hirarki peraturan perundang-undangan di Indonesia adalah:
i) UUD 1945 ;
ii) Undang-undang dan Peraturan Pemerintah Pengganti Undang-undang
iii) Peraturan Pemerintah
iv) Peraturan Presiden
v) Peraturan Daerah
Dalam kaitannya dengan tata kelola di sektor kehutanan, yang termasuk dalam aspek Rules menurut
Indikator mencakup peraturan perundang-undangan dari level Undang-undang/Perpu hingga ke level
Perda. Karakteristik dari peraturan perundang-undangan adalah bersifat mengatur umum.
Selain peraturan perundang-undangan, termasuk dalam komponen yang dianalisis dalam aspek Rules
adalah peraturan kebijakan. Peraturan kebijakan (beleidsregel/ speigelrecht/ policy rules) adalah
ketentuan (bukan rules atau hukum) yang dibuat oleh pemerintah sebagai pelaksana administrasi
negara. Peraturan kebijakan dibuat oleh pejabat atau badan administrasi negara yang memiliki
kewenangan selain berdasarkan kewenangan yang diberikan oleh peraturan perundang-undangan juga
memiliki kewenangan berdasarkan atas asas kebebasan bertindak (beleidsvrijheid atau freises
ermessen).
Peraturan kebijakan tidak termasuk dalam bentuk atau jenis peraturan perundang-undangan, meskipun
dalam banyak hal tampak (menunjukan gejala) sebagai peraturan perundang-undangan. Peraturan
kebijakan pada dasarnya ditujukan kepada badan atau pejabat administrasi negara sendiri (lingkup
administratur pemerintah), meski demikian, ketentuan tersebut secara langsung dapat pula mengenai
masyarakat umum. Misalnya ketentuan tentang Petunjuk Pelaksanaan (Juklak) pengadaan tender
barang dan jasa di lingkungan Kementerian Kehutanan yang tidak hanya harus ditaati oleh pejabat di
lingkup Kementerian Kehutanan tetapi juga oleh masyarakat umum yang hendak mengikuti tender
tersebut.
Dalam pelaksanaannya, peraturan kebijakan di sektor kehutanan dapat menjelma dalam berbagai
bentuk dan jenis, yakni :
• Peraturan kebijakan yang berbentuk peraturan, yakni peraturan kebijakan yang tampak seperti
peraturan perundang-undangan (mengatur umum), misalnya Peraturan Menteri Kehutanan.
• Peraturan kebijakan yang berbentuk keputusan, yakni peraturan kebijakan yang berisi aturan yang
konkret-individual, misalnya Surat Keputusan (SK) Menteri Kehutanan
• Peraturan kebijakan yang berbentuk Surat Edaran
• Peraturan kebijakan yang berbentuk Instruksi
• Peraturan kebijakan yang berbentuk pengumuman.
Oleh karena itu dalam kaitannya dengan penilaian tata kelola di aspek Rules mencakup peraturan
perundang-undangan yang berisi jabaran spesifik mencakup Undang-undang/Perpu sampai Perda, serta
peraturan kebijakan yang berisi aturan yang lebih teknis (Peraturan Menteri, Surat Keputusan, Surat
Edaran, dll).
8 | P a g e
3. Actors (Aktor)
Merupakan pihak-pihak yang terlibat dalam tata kelola yang terkait sektor kehutanan. Dalam
kaitannya dengan tata kelola kehutanan, aspek actors mencakup semua para pemangku kepentingan
(stakeholder) dalam pelaksanaan tata kelola tersebut. Penilaian terhadap pihak-pihak yang terlibat
dalam pelaksanaan tata kelola di sektor kehutanan bertujuan untuk mengetahui persepsi dan
pemahaman mereka atas segala sesuatu yang tertuang dalam aturan hukum dan kebijakan serta
mengetahui kapasitas mereka atas persoalan tata kelola itu sendiri.
Cakupan actors berdasarkan indikator tata kelola di sektor kehutanan ini meliputi aktor-aktor dari
level nasional hingga ke level daerah. Spectrum aktor yang dinilai dimulai dari pelaku langsung di
sektor kehutanan, yaitu pemerintah (pembuat kebijakan), pelaku usaha kehutanan, dan masyarakat
lokal dan adat, sampai kepada para kalangan pemerhati di sektor kehutanan, diantaranya organisasi
masyarakat sipil, media massa, dan kalangan akademisi.
4. Practices (Praktek dan implementasi atas aturan dan kebijkan di tingkat tapak)
Aspek practices dalam indikator merupakan resultan (hasil) atas interaksi aspek actors dan rules.
Implementasi atas aturan hukum dan kebijakan oleh aktor-aktor dalam pelaksanaan tata kelola
merupakan gambaran praktek tata kelola di tingkat tapak, mencakup didalamnya adalah persoalan
efektivitas, pengawasan, dan penegakan hukum. Penilaian terhadap praktek tersebut akan melihat
dampak di tingkat tapak akibat dari hukum yang ada dan bentuk upaya yang telah dilakukan oleh
para aktor berdasarkan pemahaman yang mereka miliki.
Keempat aspek yang dinilai tersebut pada akhirnya akan memberikan gambaran utuh dan komprehensif
persoalan tata kelola sektor kehutanan, baik kondisi de jure atau das sollen yakni kondisi ideal yang
diinginkan sebagaimana tertuang dalam aturan-aturan normatif maupun kondisi de facto atau das sein
yakni kondisi riil terkait implementasi aturan hukum dan kebijakan di tingkat tapak. Kesenjangan (gap)
antara kondisi das sollen dan kondisi das sein menunjukan adanya persoalan dalam pelaksanaan tata
kelola sektor kehutanan di Indonesia.
Kondisi Tata Kelola Aspek Tata Kelola
De Jure atau Das Sollen Aspek Jaminan Hukum Umum
Aspek Aturan Hukum
Kesenjangan antara kondisi ideal dengan kondisi real di lapangan ���� Persoalan pada Tata Kelola
De Facto atau Das Sein Aspek Aktor
Aspek Praktek
9 | P a g e
c. Elemen Tata Kelola yang Baik
Tata kelola yang baik (good governance) tidak dapat dilepaskan dari prinsip dasar, yaitu transparansi,
partisipasi, dan akuntabilitas sebagai unsur utama. Terminologi good governance memang belum baku,
tetapi sudah banyak definisi yang coba membedah makna dari good governance. Namun demikian,
tidak dapat disangkal lagi bahwa good governance telah dianggap sebagai elemen penting untuk
menjamin kesejahteraan nasional (national prosperity). Dengan cara meningkatkan akuntabilitas,
reliabilitas (kehandalan), dan pengambilan kebijakan, yang diperkirakan di dalam organisasi pemerintah,
korporasi (sektor swasta), bahkan dalam organisasi masyarakat sipil.3
Komisi Hak Azazi Manusia Perserikatan Bangsa-Bangsa (UN Commission on Human Rights)
mengidentifikasi beberapa prinsip yakni transparansi, pertanggungjawaban (responsibility),
akuntabilitas, partisipasi, dan ketanggapan (responsiveness) sebagai prinsip kunci good governance.
Sementara The Canadian International Development Agency mendefinisikan bahwa good governance
dicerminkan bila kekuasaan organisasi (atau pemerintah) dijalankan dengan efektif, adil (equitable),
jujur, transparan, dan akuntabel. Sementara itu The UN Development Program (UNDP) pada tahun 1997
mengemukakan 8 (delapan) prinsip good governance yakni :
i. Kesetaraan untuk berpartisipasi dalam pembuatan kebijakan
ii. Ketanggapan atas kebutuhan stakeholder (responsiveness)
iii. Kemampuan untuk memediasi perbedaan diantara stakeholder untuk mencapai consensus
bersama.
iv. Akuntabilitas kepada stakeholder yang dilayani.
v. Transparansi dalam proses pengambilan kebijakan
vi. Aktivitas didasarkan pada aturan/kerangka hukum.
vii. Memiliki visi yang luas dan jangka panjang untuk memperbaiki proses tata kelola yang menjamin
keberlanjutan pembangunan sosial dan ekonomi.
viii. Jaminan atas hak semua orang untuk meningkatkan taraf hidup melalui cara-cara yang adil dan
inklusif.
Konsep serupa juga terdapat dalam UU No. 28 Tahun 1998 tentang Penyelenggaraan Negara yang Bersih
dan Bebas dari Korupsi, Kolusi, dan Nepotisme mengenai asas-asas umum pemerintahan negara yang
baik, yakni:
i. Asas kepastian hukum
ii. Asas tertib penyelenggaraan negara
iii. Asas kepentingan umum
iv. Asas keterbukaan
v. Asas proporsionalitas
vi. Asas profesionalitas
vii. Asas akuntabilitas
Dari berbagai definisi dan prinisp-prinsip good governance tersebut, indikator penilaian di dalam
dokumen ini mengambil Transparansi, Partisipasi, Akuntabilitas dan Koordinasi sebagai prinsip kunci.
Keempat prinsip kunci inilah yang digunakan sebagai dasar dalam proses penilaian terhadap kualitas
aspek Rules, Actors, dan Practices. Pemilihan keempat prinsip good governance dalam indikator bukan
untuk tujuan simplifikasi, melainkan untuk memudahkan identifikasi persoalan melalui pengelompokan
indikator-indikator berdasarkan prinsip minimum tercapainya tata kelola yang baik di sektor kehutanan.
3 Michael D Mehta, “Good Governance”, dalam Mark Bevir, Encyclopedia of Governance, hal. 359-262
10 | P a g e
1. Transparansi, adalah proses keterbukaan untuk menyampaikan aktivitas yang dilakukan sehingga
pihak luar (termasuk masyarakat lokal/adat, pelaku usaha, maupun instansi pemerintah lain) dapat
mengawasi dan memperhatikan aktivitas tersebut. Memfasilitasi akses informasi merupakan hal
yang terpenting untuk menginformasikan dan mendorong partisipasi masyarakat dalam pengelolaan
sumber daya hutan. Komponen transparansi mencakup komprehensifnya informasi, ketepatan
waktu dalam pelayanan informasi, ketersediaan informasi bagi publik, dan adanya upaya untuk
memastikan sampainya informasi kepada kelompok rentan.
2. Partisipasi (inklusifitas), adalah proses pelibatan pemangku kepentingan (stakeholder) seluas
mungkin dalam pembuatan kebijakan. Masukan yang beragam dari berbagai pihak dalam proses
pembuatan kebijakan dapat membantu pembuat kebijakan untuk mempertimbangkan berbagai
persoalan, perspektif, dan opsi-opsi alternatif dalam menyelesaikan suatu persoalan. Proses
partisipasi membuka peluang bagi pembuat kebijakan untuk mendapatkan pengetahuan baru,
mengintegrasikan harapan publik kedalam proses pengambilan kebijakan, sekaligus mengantisipasi
terjadinya konflik sosial yang mungkin muncul. Komponen yang menjamin akses partisipasi
mencakup, tersedianya ruang formal melalui forum-forum yang relevan, adanya mekanisme untuk
memastikan partisipasi publik, proses yang inklusif dan terbuka, dan adanya kepastian masukan dari
publik akan diakomodir di dalam penyusunan kebijakan.
3. Akuntabilitas, adalah mekanisme tanggung-gugat antara pembuat kebijakan dengan stakeholder
yang dilayani. Adanya mekanisme akuntabilitas memberikan kesempatan kepada stakeholder
untuk meminta penjelasan dan pertanggungjawaban apabila terdapat hal-hal yang tidak sesuai
dengan konsesus dalam pelaksanaan tata kelola di sektor kehutanan. Di dalam dokumen indikator
tata kelola, akses kepada keadilan (access to justice) dikategorikan sebagai bagian dari mekanisme
akuntabilitas.
4. Koordinasi, adalah mekanisme yang memastikan sejauhmana pihak-pihak lain (khususnya institusi
pemerintah) yang memiliki kepentingan terhadap sektor kehutanan, memiliki kesamaan tujuan yang
tercermin di dalam program kerjanya. Terdapat berberapa instansi pemerintah yang memiliki
kewenangan yang bersinggungan langsung dengan pengelolaan kawasan hutan, dan umumnya
persoalan minimnya koordinasi menjadi faktor utama yang menyebabkan tidak efisiensi dan
efektifnya tata kelola di sektor kehutanan.
Di setiap prinsip di atas, terdapat indikator-indikator yang dapat dikategorikan kedalam kelompok
“Kapasitas”, seperti kapasitas untuk memfasilitasi proses partisipasi, kapasitas mendorong penegakan
hukum, dan sebagainya. Selain itu, pada indikator ini mengakomodir beberapa prinsip tambahan dari
good governance, seperti keadilan dan kesetaraan gender.
d. Metode Penelitian
Proses penilaian menggunakan metodologi gabungan studi pustaka dan empiris. Studi pustaka
diperlukan untuk melihat berbagai ketentuan hukum yang tersedia dalam aspek kehutanan. Tidak
terbatas pada ketentuan hukum formal, namun juga melihat bagaimana laporan, catatan proses,
dokumentasi, pemberitaan media massa dan dokumen terkait di dalam institusi pemerintahan.
11 | P a g e
Sedangkan studi empiris diperlukan untuk melihat kepada pemahaman dan persepsi setiap aktor
(stakeholder) kehutanan melalui wawancara semi tertutup. Yang dikategorikan sebagai aktor adalah
setiap orang yang terlibat dalam proses pengelolaan hutan, diantaranya instansi pemerintah,
masyarakat lokal dan adat, organisasi masyarakat sipil, akademisi dan media massa.
Data dan informasi hasil wawancara kemudian diverifikasi dengan dokumen-dokumen dan observasi di
lapangan melalui proses pengujian terhadap peraturan yang berlaku, seperti hak atas informasi publik
dan kepastian terkerlibatan publik (partisipasi). Selain itu, persepsi para aktor akan diverifikasi kembali
melalui observasi di lapangan terkait implikasi dari kehadiran aturan dan kebijakan di ltingkat tapak.
Sehingga pada akhirnya, dapat diketahui secara jelas bagaimana pemahaman, pelaksanaan dan
efektifitas dari pengaturan dari berbagai peraturan.
Penelitian ini akan menentukan beberapa kriteria kasus sebagai representasi permasalahan dalam tata
kelola kehutanan di suatu daerah yang dijadikan sebagai daerah penelitian. Suatu wilayah
dimungkinkan memiliki beberapa kasus ataupun keempat kritera kasus untuk masing masing isu
tematik:
Tematik Kriteria kasus
Penguasaan, Pemilikan dan Pemanfaatan
hutan (Forest Tenure)
Kasus yang dijadikan studi adalah hasil atau proses dari
penyelesaian konflik antara pemerintah dengan
masyarakat lokal/adat atau perusahaan dengan
masyarakat lokal/adat
Penatagunaan Kawasan Hutan (Forest/
Land Use Planning)
Kasus yang dijadikan studi adalah, hasil atau proses dari
penatagunaan kawasan hutan di suatu daerah, dimana
proses ataupun hasilnya mendapatkan penerimaan yang
baik dari semua pihak, khususnya masyarakat lokal/adat.
Pengelolaan Kawasan Hutan atau
Manajemen Hutan (Forest Management)
Kasus yang dijadikan studi adalah, hasil atau proses dari
pembentukan wilayah pengelolaan hutan sesuai fungsi
pokok dan peruntukannya, yang dapat dikelola secara
efisien dan lestari (Kesatuan Pengelolaan Hutan/KPH)
Pendapatan dari Sektor Kehutanan dan
Mekanisme Insentif Ekonomi di Sektor
Kehutanan (Forest Revenues and Economic
Incentives)
Kasus yang dijadikan studi adalah, hasil atau proses
penganggaran yang diperoleh dari sektor kehutanan
serta pengalokasiannya kembali untuk kebutuhan
menjaga keberlanjutan sumber daya hutan
Mekanisme Penelitian
Sebagai kegiatan yang bertujuan untuk melakukan penilaian mengenai kondisi, kinerja, dan capaian tata
kelola yang ada saat ini, aktivitas penelitian tentang governance kerap kali diabaikan. Bahkan dipandang
sebelah mata oleh stakeholder, khususnya oleh pihak-pihak yang “dinilai” dalam penelitian tentang
governance. Oleh karena itu maka diperlukan upaya serius untuk membangun kepemilikan (ownership)
12 | P a g e
dari stakeholder kehutanan terhadap proses assessment indikator tata kelola. Dengan demikian maka
hasil penelitian ini dapat diterima oleh para pihak sekaligus memastikan akuntabilitas dari penelitian.
Proses penelitian akan dilakukan oleh struktur penelitian seperti ini:
Pelibatan stakeholder dalam proses assessment dilakukan dengan membentuk Dewan Pengarah
Nasional (National Advisory Panel/ NAP), yang akan terdiri dari individu-individu sebagai representasi
stakeholder di sektor kehutanan (pemerintah, sektor usaha, masyarakat, akademisi dan organisasi
masyarakat sipil). Dalam penelitian ini, yang dijadikan dewan pengarah adalah representasi dari masing-
masing kamar di dewan kehutanan nasional (DKN). Kontribusi dan pelibatan NAP diakomodir melalui
pertemuan rutin untuk mengkonsultasikan proses assessment dan mereview hasil assessment
sepanjang proses penelitian berlangsung.
Pada tingkat daerah, penelitian dilakukan oleh 2 (dua) orang assessor daerah yang terdiri dari 1 (satu)
orang yang berlatar belakang akademisi/atau dari dinas terkait dan 1 (satu) orang yang berlatar
belakang organisasi masyarakat sipil. Komposisi ini diperlukan untuk dapat menjaga subjektifitas
penelitian sekaligus kedalaman analisis. Asesor daerah akan melakukan penelitian di tingkat tapak
untuk setiap kasus yang terdapat di daerahnya, dengan menggunakan kriteria kasus sebagaimana
dijabarkan sebelumnya.
Pada tingkat nasional, penelitian juga dilakukan oleh 2 (dua) orang asesor nasional yang berlatar
belakang organisasi masyarakat sipil. Hal ini dikarenakan asesor di tingkat nasional akan lebih mudah
dan cepat berinteraksi dan berkonsultasi dengan NAP. Peran dari asesor nasional adalah untuk
melakukan penelitian yang berkaitan dengan hukum dan kebijakan yang bersifat nasional. Selain itu
juga melihat kesiapan aktor di tingkat nasional dalam memahami dan melaksanakan peraturan
perundangan.
Hasil assessment di tingkat daerah maupun nasional, secara simultan akan dikonsultasikan kepada NAP
untuk mendapatkan input dan penajaman substansi. Pertemuan bulanan digunakan untuk menjabarkan
berbagai temuan yang telah berhasil dianalisa oleh asesor di tingkat nasional dan tingkat daerah. Untuk
mempermudah pelaksanaan penelitian secara teknis (keseharian), maka asesor nasional maupun daerah
dibantu oleh beberapa orang konsultan. Konsultan berperan untuk membantu proses analisis terhadap
temuan-temuan dari kegiatan assesment untuk disusun kedalam sebuah laporan penelitian. Konsultan
National Advisory Panel
Assesor daerah
Assesor Nasional
Konsultan
Sekretariat
13 | P a g e
dalam penelitian ini terdiri dari 5 organisasi (HuMA, ICEL, FWI, Telapak, dan SEKALA) yang tergabung di
dalam sebuah Jaringan Tata Kelola Hutan - Indonesia.
Untuk memperlancar komunikasi dan konsolidasi dalam pelaksanaan penelitian, proses pelaksanaan
penelitian akan difasilitasi oleh sebuah sekretariat. Di samping itu, sekretariat juga berperan untuk
memastikan semua tahapan penelitian dapat berjalan dengan lancar dan memberi dukungan teknis
administratif agar berjalan sesuai dengan tujuan dan waktu yang tersedia.
14 | P a g e
Panduan Penggunaan
Indikator GFI
15 | P a g e
Bagaimana Membaca Indikator?
Tanya : Bagaimana membaca tabel indikator ini?
Jawab : Dalam penilaian tata kelola kehutanan ini, digunakan 4 tema utama dalam penilaiannya.
Karena yang ingin didapatkan adalah suatu penggambaran lengkap dan komprehensif atas kondisi
tantangan mendasar sektor kehutanan dari “hulu ke hilir”. Semua dimulai dengan tenurial,
perencanaan lahan/hutan, manajemen hutan, dan aspek pendapatan kehutanan. Dari keempat
tema tersebut masing-masing diukur menggunakan 4 prinsip dasar yang sama, yaitu 1) transparansi,
2) inklusifitas / partisipasi, 3) akuntabilitas, dan 4) koordinasi. Penilaian mencakup aspek “hukum”,
“aktor” dan “praktek / implementasi”.
Hukum: akan menilai keberadaan maupun kualitas suatu peraturan perundangan yang
berlaku terkait jaminan hukum yang mengatur mengenai transparansi, inklusifitas/partisipasi,
akuntabilitas dan kordinasi di sektor kehutanan. Penilaian atas hukum dibagi menjadi hukum
umum dan khusus.
Hukum umum dimaksudkan sebagai pengukur suatu kerangka hukum dasar di dalam
mengatur sektor kehutanan (mis: konstitusi, UU Kehutanan, UU Lingkungan Hidup, dll).
Sedangkan Rules, menilai dengan lebih terperinci aturan-aturan hukum dan kebijakan
(peraturan perundang-undangan dan kebijakan) yang tingkatannya lebih rendah (mis:
Peraturan Pemerintah, Instruksi Presiden, Keputusan Menteri, Aturan Tata Laksana, dll).
Aktor: akan menilai bagaimana upaya dan dampak dari aturan hukum yang sudah tersedia
dapat dilaksanakan, berpengaruh positif kepada masyarakat dan insntasi pemerintah. Karena
aktor seharusnya bertindak atas dasar aturan hukum. Sehingga perubahan perilaku atau
status quo dari suatu kondisi dinilai dalam konteks aktor.
Praktek: akan melihat bagaimana hukum dan aktor dapat bekerja sebagai sebuah sistem /
mekanisme yang efektif dan mewujudkan suatu kondisi tata kelola pemerintahan yang baik di
sektor kehutanan.
Tabel Kerangka Berpikir Penilaian
Hukum Aktor Praktek
Transparansi
1) Tenure
2) Perencanaan hutan/lahan
3) Manajemen Hutan
4) Pendapatan kehutanan
Partisipasi/Inklusifitas
Akuntabilitas
Koordinasi
Masing-masing tema (tenure, perencanaan, manajemen, dan pendapatan kehutanan) memiliki
berbagai indikator yang akan menjadi patokan ukuran. Untuk mengukur dan menilai secara lebih
16 | P a g e
terperinci lagi, maka penilaian akan dilakukan dengan menggunakan Prinsip, Kriteria, Indikator dan
Elemen Kualitas.
Tanya: Apakah itu Prinsip, Kriteria, Indikator dan Elemen Kualitas
Jawab: Dalam melakukan penilaian tata kelola kehutanan, digunakan seperangkat prinsip, kriteria,
indicator dan elemen kualitas. Gunanya adalah memberikan penilaian tata kelola kehutanan yang
dilakukan memiliki ukuran yang jelas. Sehingga permasalahan dapat dijawab dengan rekomendasi
konstruktif dan terukur.
Prinsipadalah: Suatu nilai dasar yang digunakan sebagai rujukan dalam melihat kondsi tata
kelola pemerintahan yang baik pada sektor kehutanan. Prinsip yang tercantum merupakan
ukuran untuk mencapai kondisi minimal yang bisa dikatakan sebagai implementasi atas tata
kelola kehutanan yang baik.
Kriteria adalah: Penjabaran lebih lanjut mengenai sebuah prinsip, melihat lebih jauh mengenai
hal-hal yang perlu dimiliki untuk mencapai sebuah prinsip tata kelola kehutanan yang baik.
Indikator adalah : Suatu kondisi yang dapat “memeriksa” factor-faktor dalam sektor
kehutanan dan memiliki bobot kualitas tertentu yang apabila dipenuhi maka sektor kehutanan
dapat dikatakan telah melaksanakan secara minimal tata kelola kehutanan yang baik.
Elemen Kualitas adalah :Suatu tolok ukur dari indikator yang akan menilai kualitas dari suatu
indikator. Sehingga bobot dari indikator tersebut dapat diketahui dengan jelas dan terperinci.
Contoh: Perangkat Analisa “Hukum untuk Tenurial”
Hukum
Prinsip Kriteria Indikator Elemen Kualitas
Keterbukaan
dalam
pengelolaan
hutan dan hak
masyarakat adat
dan lokal dalam
melakukan
pemanfaatan,
pengelolaan,
pemilikan serta
penguasaan
hutan (tenurial)
Transparansi
penggunaan/
pemanfaata
n dan
perubahan
peruntukan/
fungsi
kawasan
hutan
#5 Hukum yang
mengatur
pemanfaatan dan
konversi hutan
negara
mengharuskan
transparansi dalam
mempertimbangka
n hak masyarakat
adat dan lokal
dalam melakukan
pemanfaatan,
pengelolaan,
pemilikan serta
penguasaan hutan
(tenurial)
-INTI-
Terdapat suatu kejelasan dan
ketegasan dari aturan hukum
terkait dengan pemanfaatan
sumber daya hutan akan
digunakan untuk kepentingan
public?
hukum secara jelas menjelaskan
mengenai apa yang dapat dan
tidak dapat dilakukan dengan
hutan negara (public forest)?
hukum mengatur mengenai proses
yang transparan untuk konversi
dan penggunaan kawasan hutan,
termasuk pembuatan kebijakan
yang jelas (partisipatif dan
transparan) serta sistem check and
balances (pengawasan /
monitoring baik indipenden atau
17 | P a g e
pengawasan formal) yang
memadai?
Untuk menggunakan perangkat analisa tersebut, digunakan metode “triangulasi”. Metode ini
melihat kepada apa yang ada secara formal di dalam dokumen (kebijakan, peraturan, prosedur, dll),
kemudian di cocokan dengan pemahaman / “persepsi” dari masing-masing aktor terkait, dan
terakhir di pastikan pada tingkat implementasi. Contoh tabel diatas adalah untuk melihat /
“memeriksa”, apa yang ada didalam dokumen kebijakan secara formal. Sehingga yang dilakukan
adalah apa yang terdapat di dalam ketentuan hukum.
Tanya: Bagaimana saya bisa mengimplementasikannya?
Jawab: Seperti dijelaskan sebelumnya, untuk menggunakan indikator ini maka para penilai harus
membaca secara lengkap perangkat indikator yang tersedia. Hal ini diperlukan agar setiap penilai
mendapatkan pemahaman mendasar terkait nilai yang hendak digambarkan oleh indikator. Setelah
itu, penilai bisa mulai menjawab pertanyaan yang terdapat dalam elemen kualitas dan
menuliskannya dalam form kerja. Setelah dijawab semua, maka penilai dapat mengirimkan hasil
penilaian tersebut kepada sekretariat Jaringan Tata Kelola Hutan Indonesia melalui website
www.tatakelolahutan.net
Tanya: Banyak sekali indikatornya, apakah saya harus isi semua?
Jawab: Untuk melakukan penilaian secara komprehensif, melihat kepada semua indikator dan
melengkapinya akan sangat ideal. Akan tetapi, setiap elemen dalam indikator dapat memberikan
gambaran tersendiri atas masing-masing aspek (Hukum, Aktor, Praktek). Sehingga untuk menjawab
pertanyaan ini, semuanya akan sangat tergantung kepada kebutuhan para penilai. Namun
objektifitas penilaian akan bisa dikatakan valid dan terukur apabila kesemua indikator diisi secara
jelas dan terperinci. Sehingga kondisi tata kelola di sektor kehutanan dapat secara jelas terlihat, dan
pada akhirnya rekomendasi konkrit konstruktif juga dapat diperoleh.
18 | P a g e
Set Indikator
Forest Tenure
19
| P
ag
e
Fo
rest
Te
nu
re
Jam
ina
n H
uk
um
Um
um
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
PJa
min
an
Hu
ku
m U
mu
m
ya
ng
me
ng
ak
om
od
as
i T
ata
Ke
lola
Pe
me
rin
tah
ya
ng
Ba
ik.
Pe
ratu
ran
me
nja
min
tra
nsp
ara
nsi
,
pa
rtis
ipa
si,
ak
un
tab
ilit
as,
da
n k
ord
ina
si
#1
ja
min
an
hu
ku
m m
em
an
da
tka
n
pe
me
rin
tah
un
tuk
me
lak
uka
n
pe
mb
ah
aru
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n?
Atu
ran
hu
ku
m m
en
gh
aru
ska
n p
em
eri
nta
h u
ntu
k m
ela
ku
ka
n p
em
ba
ha
rua
n /
eva
lua
si
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
su
mb
er
da
ya
ala
m t
erm
asu
k
hu
tan
Pe
mb
ah
aru
an
pe
ma
nfa
ata
n h
uta
n d
ila
ku
ka
n b
erd
asa
r p
ad
a k
on
dis
i ya
ng
te
rja
di
di
tin
gk
at
lap
an
ga
n u
ntu
k m
en
ceg
ah
te
rda
pa
tny
a p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
ya
ng
tid
ak
rele
va
n d
en
ga
n k
on
dis
i
Jam
ina
n h
uk
um
me
ng
atu
r m
en
ge
na
i a
kse
s m
asy
ara
ka
t te
rka
it d
en
ga
n i
nfo
rma
si y
an
g
dip
erl
uk
an
da
lam
me
ng
eta
hu
i re
nca
na
pe
mb
aru
an
ya
ng
ak
an
dil
ak
san
ak
an
Ke
bij
ak
an
pe
me
rin
tah
dit
ua
ng
ka
n d
ala
m p
era
ng
ka
t h
uk
um
da
n p
rog
ram
ya
ng
re
lev
an
un
tuk
me
lak
uk
an
pe
mb
aru
an
/ e
va
lua
si p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n s
um
be
r d
ay
a a
lam
#2
ja
min
an
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
ak
ua
n h
ak
ma
sya
rak
at
ad
at
da
n
lok
al
da
lam
me
lak
uk
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
?
Te
rda
pa
t p
en
ga
ku
an
hu
ku
m a
tas
be
rba
ga
i b
en
tuk
te
nu
ria
l (p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
) k
eh
uta
na
n,
teru
tam
a b
ag
i (k
om
un
ita
s) l
ok
al d
an
ma
sya
rak
at
ad
at
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
ak
ua
n d
an
pe
rlin
du
ng
an
ya
ng
be
rag
am
4 b
ag
i b
erb
ag
ai
ha
k
ke
pe
mil
ika
n m
asy
ara
ka
t lo
ka
l
Atu
ran
hu
ku
m p
osi
tif
(hu
kum
na
sio
na
l) m
en
ga
ku
i ke
pe
mil
ika
n k
om
un
al
da
n k
ole
kti
f
Te
rda
pa
t p
en
ga
ku
an
ata
s ke
pe
mil
ika
n h
uta
n s
eca
ra k
ole
kti
f o
leh
ma
sya
rak
at,
da
n/a
tau
pe
ng
ak
ua
n a
tas
pe
ng
gu
na
an
ka
wa
san
hu
tan
ya
ng
wa
jar5
da
n h
ak
pe
ng
elo
laa
n
4 “
Be
rag
am
” d
ala
m k
on
tek
s e
lem
en
ku
alita
s in
i a
da
lah
tid
ak
te
rba
tas
pa
da
sa
tu j
en
is p
en
ga
ku
an
te
nu
ria
l (p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n)
saja
. N
am
un
me
ng
ak
om
od
ir b
erb
ag
ai
pe
ran
gk
at
da
n s
iste
m
hu
ku
m a
da
t y
an
g b
erl
ak
u d
i m
asi
ng
-ma
sin
g m
asy
ara
ka
t a
da
t/lo
ka
l.
5 “
Wa
jar”
da
lam
ele
me
n k
ua
lita
s in
i d
iart
ika
n s
eb
ag
ai
pe
ng
ak
ua
n a
tas
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
milik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n y
an
g d
ila
ku
ka
n o
leh
ma
sya
rak
at
seb
ag
ai se
bu
ah
po
la p
en
gh
idu
pa
n m
asy
ara
ka
t y
an
g t
ing
ga
l d
i
da
lam
da
n s
ek
ita
r h
uta
n t
ers
eb
ut.
20
| P
ag
e
Jam
ina
n H
uk
um
Um
um
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
(ma
na
ge
me
nt
rig
hts
) b
ag
i ma
sya
rak
at
ya
ng
hid
up
did
ala
m a
tau
be
rga
ntu
ng
hid
up
ny
a
ke
pa
da
hu
tan
(h
uta
n n
eg
ara
)
Ke
ran
gk
a h
uk
um
me
ny
ed
iak
an
ru
an
g y
an
g m
em
ad
ai
ba
gi
ma
sya
rak
at
un
tuk
me
ne
ntu
ka
n
atu
ran
in
tern
al6
me
rek
a u
ntu
k a
dm
inis
tra
si t
en
uri
al
da
n u
ntu
k m
en
ge
mb
an
gk
an
me
kan
ism
e m
ere
ka
un
tuk
me
mo
nit
or
da
n m
em
be
ri s
an
ksi
ata
s k
ep
atu
ha
n t
erh
ad
ap
atu
ran
te
rse
bu
t
Ha
k a
tas
ka
wa
san
hu
tan
da
n s
um
be
r d
ay
a h
uta
n d
iatu
r se
cara
je
las
di d
ala
m h
uku
m d
an
tid
ak
be
rte
nta
ng
an
(n
on
-co
nfl
icti
ng
)7
Ke
ran
gk
a h
uk
um
me
nja
min
ke
ters
ed
iaa
n s
ara
na
un
tuk
me
reg
iste
r d
an
me
nd
ok
um
en
tasi
kan
ha
k d
ari
se
mu
a p
iha
k y
an
g m
em
an
faa
tka
n h
uta
n (
rig
hts
of
all
fo
rest
use
rs),
ba
ik h
ak
te
rse
bu
t d
ipe
ga
ng
in
div
idu
al
ata
u k
ole
kti
f
Te
rse
dia
ja
min
an
hu
ku
m y
an
g m
en
ya
tak
an
ba
hw
a h
ak
tid
ak
da
pa
t d
iam
bil
ali
h a
tau
dir
ub
ah
se
cara
se
pih
ak
da
n t
ida
k a
dil
Ke
ran
gk
a h
uk
um
me
ng
atu
r b
ah
wa
ha
rus
terd
ap
at
sua
tu p
rose
s y
an
g t
ran
spa
ran
da
n a
dil
un
tuk
sit
ua
si d
ima
na
ad
a k
em
un
gk
ina
n b
ah
wa
ha
k y
an
g d
imil
iki m
asy
ara
ka
t a
tas
hu
tan
ak
an
dik
ura
ng
i a
tau
dih
ila
ng
ka
n (
mis
: a
da
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
pe
mb
eri
tah
ua
n s
eb
elu
m
sua
tu k
aw
asa
n h
uta
n a
ka
n d
ija
dik
an
su
atu
pro
ye
k p
em
ba
ng
un
an
)
Ke
ran
gk
a h
uk
um
me
ny
ed
iak
an
pe
rlin
du
ng
an
te
rha
da
p b
erb
ag
ai
tin
da
ka
n a
tas
pe
ng
usi
ran
seca
ra p
ak
sa a
tas
ma
sya
rak
at
yan
g t
ing
ga
l d
i d
ala
m d
an
se
kit
ar
hu
tan
(w
ala
up
un
ma
sya
rak
at
ters
eb
ut
tid
ak
me
mil
iki s
ert
ifik
at
/ b
uk
ti f
orm
al
pe
ng
ak
ua
n h
ak)
6 “
Atu
ran
In
tern
al”
di d
ala
m m
asy
ara
ka
t d
ike
na
l ju
ga
de
ng
an
ist
ila
h s
iste
m h
uk
um
ad
at.
Ele
me
n k
ua
lita
s in
i m
em
eri
ksa
ke
mu
ng
kin
an
ya
ng
dib
eri
ka
n o
leh
se
bu
ah
atu
ran
hu
ku
m t
erk
ait
de
ng
an
pe
ng
ak
ua
n a
tas
sist
em
hu
ku
m a
da
t y
an
g
be
rla
ku
un
tuk
me
lak
uk
an
mo
nit
ori
ng
da
n p
em
be
ria
n s
an
ksi
ata
s p
ela
ksa
na
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
milik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
. S
eh
ing
ga
hu
ku
m j
ug
a m
en
ga
ku
i k
eb
era
da
an
sis
tem
hu
ku
m a
da
t y
an
g
dia
nu
t o
leh
ma
sya
rak
at
sete
mp
at
da
n m
em
un
gk
ink
an
un
tuk
sis
tem
te
rse
bu
t b
erl
ak
u d
i k
aw
asa
n m
ere
ka
.
7 “
Jela
s d
an
No
n C
on
flic
tin
g”
dia
rtik
an
da
lam
ele
me
n k
ua
lita
s in
i se
ba
ga
i a
tura
n y
an
g m
en
ceg
ah
pe
ng
atu
ran
te
rka
it d
en
ga
n p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
tid
ak
sa
lin
g b
ert
en
tan
ga
n s
atu
de
ng
an
ya
ng
la
inn
ya
. B
isa
an
tar
sek
tor
terk
ait
(p
ert
am
ba
ng
an
, p
erk
eb
un
an
, p
ert
an
ah
an
, d
ll)
jug
a a
nta
r p
era
tura
n d
i se
kto
r y
an
g s
am
a (
mis
sal U
nd
an
g u
nd
an
g k
eh
uta
na
n d
en
ga
n P
era
tura
n M
en
teri
).
21
| P
ag
e
Jam
ina
n H
uk
um
Um
um
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
#3
h
uk
um
me
mb
eri
ka
n p
en
ga
tura
n
ag
ar
pe
ng
elo
laa
n a
dm
inis
tra
si
pu
bli
k m
en
ge
na
i p
em
an
faa
tan
ka
wa
san
hu
tan
ole
h m
asy
ara
ka
t
did
ala
m d
an
dis
ek
ita
r ka
wa
san
hu
tan
(te
rma
suk
uru
san
ten
uri
al)
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
me
mp
ert
imb
an
gk
an
ke
caka
pa
n
da
n p
en
ge
tah
ua
n a
pa
rat/
ag
en
si
terk
ait
se
rta
me
me
prt
imb
an
ga
n
pri
nsi
p h
ak
asa
si m
an
usi
a s
ert
a
ke
lest
ari
an
lin
gk
un
ga
n?
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
ha
rusa
n b
ah
wa
se
tia
p s
taff
ya
ng
me
na
ng
an
i is
u p
em
an
faa
tan
,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) m
em
ilik
i ke
ma
mp
ua
n d
ala
m
me
ma
ha
mi
da
n m
em
be
rika
n p
en
ila
ian
te
rka
it a
spe
k k
ele
sta
ria
n l
ing
ku
ng
an
(p
ern
ah
me
ng
iku
ti p
ela
tih
an
, se
rtif
ika
si A
MD
AL,
je
nja
ng
ke
pa
ng
ka
tan
diu
ku
r d
ari
je
nja
ng
pe
nd
idik
an
fo
rma
l / n
on
fo
rma
l, d
ll)
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
ata
s ke
sem
pa
tan
pe
ng
em
ba
ng
an
ka
rir
da
n k
ap
asi
tas
da
ri
seti
ap
sta
ff y
an
g t
erk
ait
de
ng
an
isu
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
Hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
sta
ff y
an
g m
en
an
ga
na
ni
isu
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n
sert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) m
em
ilik
i ke
ma
mp
ua
n u
ntu
k m
en
ge
na
li b
erb
ag
ai
jen
is k
on
flik
da
n m
em
fasi
lita
si u
ntu
k m
en
cari
ka
n s
olu
si
#4
ja
min
an
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
ha
rmo
nis
asi
an
tara
pe
ng
ak
ua
n h
ak
ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n s
ek
ita
r h
uta
n d
en
ga
n
sek
tor
lain
dil
ua
r se
kto
r
ke
hu
tan
an
(m
is:p
ert
am
ba
ng
an
,
pe
rke
bu
na
n,
dll
)?
Te
rda
pa
t p
en
ga
tura
n d
i d
ala
m h
uk
um
ke
hu
tan
an
na
sio
na
l y
an
g m
en
gh
aru
ska
n t
erd
ap
at
sua
tu s
ink
ron
isa
si (
kese
sua
ian
) d
en
ga
n s
ekt
or
lain
, te
rka
it d
en
ga
n h
ak
pe
ma
nfa
ata
n
sum
be
r d
ay
a d
i d
ala
m h
uta
n (
tid
ak
te
rba
tas
pa
da
ka
yu
)
Te
rda
pa
t ke
jela
san
da
n k
ete
ga
san
atu
ran
un
tuk
me
ma
stik
an
ba
hw
a s
eti
ap
pe
ratu
ran
ya
ng
be
rka
ita
n d
en
ga
n a
spe
k p
en
ga
ku
an
ha
k m
asy
ara
ka
t d
i da
lam
se
kto
r k
eh
uta
na
n d
ap
at
sin
erg
is d
en
ga
n s
ek
tor
di
lua
r k
eh
uta
na
n
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
ha
rusa
n b
ag
i se
kto
r d
i lu
ar
ke
hu
tan
an
(p
ert
am
ba
ng
an
,
pe
rta
nia
n,
pe
rke
bu
na
n,
pe
rmu
kim
an
, d
ll)
un
tuk
me
lak
uk
an
sin
kro
nis
asi
pe
ng
ak
ua
n h
ak
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) d
i In
do
ne
sia
22
| P
ag
e
Hu
ku
m
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ke
terb
uk
aa
n
da
lam
pe
ng
elo
laa
n
hu
tan
da
n h
ak
ma
sya
rak
at
ad
at
da
n l
ok
al
da
lam
me
lak
uk
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
ria
l)
Tra
nsp
ara
nsi
pe
ng
gu
na
an
/pe
ma
nfa
ata
n d
an
pe
rub
ah
an
pe
run
tuk
an
/fu
n
gsi
ka
wa
san
hu
tan
#5
h
uk
um
Hu
ku
m m
en
jam
in
tra
nsp
ara
nsi
pe
ma
nfa
ata
n d
an
ko
nve
rsi
hu
tan
ya
ng
; d
an
Hu
ku
m
me
nja
min
ha
k m
asy
ara
ka
t a
da
t
da
lam
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t su
atu
ke
jela
san
da
n k
ete
ga
san
da
ri a
tura
n h
uk
um
te
rka
it d
en
ga
n p
em
an
faa
tan
sum
be
r d
ay
a h
uta
n a
ka
n d
igu
na
ka
n u
ntu
k k
ep
en
tin
ga
n p
ub
lic
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s m
en
jela
ska
n m
en
ge
na
i ap
a y
an
g d
ap
at
da
n t
ida
k d
ap
at
dil
ak
uk
an
de
ng
an
hu
tan
ne
ga
ra (
pu
bli
c fo
rest
)
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
pro
ses
ya
ng
tra
nsp
ara
n u
ntu
k k
on
vers
i d
an
pe
ng
gu
na
an
ka
wa
san
hu
tan
, te
rma
suk
pe
mb
ua
tan
ke
bij
ak
an
ya
ng
je
las
(pa
rtis
ipa
tif
da
n
tra
nsp
ara
n)
sert
a s
iste
m c
he
ck a
nd
ba
lan
ces
(pe
ng
aw
asa
n /
mo
nit
ori
ng
ba
ik i
nd
ipe
nd
en
ata
u p
en
ga
wa
san
fo
rma
l) y
an
g m
em
ad
ai
Hu
ku
m m
en
ga
tur
pro
ses
yan
g t
ran
spa
ran
me
ng
en
ai
alo
ka
si p
em
an
faa
tan
su
mb
er
da
ya
da
n
ha
k p
en
ge
lola
an
di
hu
tan
ne
ga
ra (
ba
gi
sem
ua
pih
ak
ma
sya
rak
at,
sw
ast
a,
BU
MN
, d
ll),
term
asu
k p
em
bu
ata
n k
eb
ija
ka
n y
an
g j
ela
s d
an
sis
tem
ch
eck
an
d b
ala
nce
s y
an
g m
em
ad
ai
Hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ad
an
ya
pe
nye
ba
rlu
asa
n i
nfo
rma
si k
ep
ad
a p
ub
lik
me
ng
en
ai k
on
vers
i
da
n p
en
gg
un
aa
n k
aw
asa
n h
uta
n s
ert
a a
loka
si a
tas
pe
ma
nfa
ata
n s
um
be
r d
ay
a d
an
ha
k
pe
ng
elo
laa
n k
aw
asa
n h
uta
n
Hu
ku
m m
en
gh
aru
ska
n p
em
be
ria
n i
nfo
rma
si k
ep
ad
a m
asy
ara
ka
t te
rka
it d
en
ga
n k
eg
iata
n,
seb
elu
m d
ila
ku
ka
nn
ya
pa
rtis
ipa
si m
asy
ara
kat
Tra
nsp
ara
nsi
da
lam
pe
lay
an
an
pu
bli
k t
erk
ait
ha
k m
asy
ara
ka
t
ad
at
da
n l
ok
al
#6
h
uk
um
me
ng
atu
r p
rose
du
r
un
tuk
me
mp
ero
leh
pe
ng
aku
an
hu
ku
m a
tas
ha
k m
asy
ara
ka
t a
da
t
da
n l
ok
al
da
lam
me
lak
uk
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
atu
ran
ya
ng
je
las
da
n t
eg
as
un
tuk
me
ng
atu
r ta
ha
pa
n,
bia
ya
, w
ak
tu
da
n i
nst
itu
si y
an
g b
erw
en
an
g u
ntu
k m
em
be
rik
an
in
form
asi
te
rka
it a
spe
k h
ak
ma
sya
rak
at
ad
at
da
n l
ok
al
da
lam
me
laku
ka
n p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
re)
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ya
ng
je
las
da
n m
ud
ah
dim
en
ge
rti o
leh
ma
sya
rak
at
23
| P
ag
e
Hu
ku
m
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
da
lam
me
lak
uk
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
ria
l)
ba
gi
ke
lom
po
k r
en
tan
/ma
rgin
al
(te
rma
suk
ma
sya
rak
at
ad
at)
8?
-IN
TI-
terk
ait
pro
sed
ur
pe
ng
aju
an
ha
k
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
te
rka
it p
rose
du
r y
an
g m
ud
ah
, ce
pa
t,b
iay
a r
ing
an
da
n j
ela
s d
ala
m m
en
ga
juk
an
ha
k m
em
an
faa
tka
n k
aw
asa
n h
uta
n
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
me
ka
nis
me
ke
be
rata
n d
an
co
mp
lain
ya
ng
da
pa
t
dig
un
ak
an
ole
h m
asy
ara
ka
t k
eti
ka
te
rda
pa
t h
ak
ma
sya
rak
at
ya
ng
te
rla
ng
ga
r a
tau
tid
ak
terp
en
uh
i
#7
ja
min
an
hu
ku
m a
tas
aks
es
info
rma
si m
en
ge
na
i st
atu
s
pe
ng
ua
saa
n d
an
pe
ma
nfa
ata
n
ka
wa
san
hu
tan
?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t a
tura
n y
an
g j
ela
s so
al
ak
ses
pu
bli
k,
terk
ait
de
ng
an
in
form
asi
-in
form
asi
se
pu
tar
asp
ek
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
re)
da
lam
su
atu
are
a (
pe
me
ga
ng
izi
n,
tra
ck r
eco
rd/r
ek
am
je
jak
pe
me
ga
ng
izi
n,
are
a,
lua
san
, w
akt
u,
ma
nfa
at
ba
gi
ma
sya
rak
at
da
n l
ing
ku
ng
an
, re
nca
na
ke
rja
, d
asa
r h
uk
um
, p
eja
ba
t p
em
be
ri i
zin
,
tah
ap
an
pe
rizi
na
n,
do
ku
me
n p
eri
zin
an
)
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
pe
mb
eri
an
in
form
asi
se
cara
be
rka
la,
terk
ait
de
ng
an
pe
rizi
na
n /
ko
nse
si a
tas
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
ya
ng
te
rda
pa
t d
i w
ila
ya
h m
asy
ara
ka
t
Atu
ran
se
cara
je
las
me
ng
atu
r m
en
ge
na
i “k
lasi
fik
asi
in
form
asi
” (i
nfo
rma
si m
an
a s
aja
ya
ng
term
asu
k i
nfo
rma
si y
an
g b
eb
as
da
n i
nfo
rma
si y
an
g d
ike
cua
lik
an
)
Atu
ran
hu
ku
m m
en
gh
aru
ska
n b
ah
wa
in
form
asi
te
rka
it a
spe
k h
ak
ma
sya
rak
at
ad
at
da
n
lok
al
da
lam
me
lak
uk
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
re)
da
pa
t d
isa
jik
an
da
lam
be
ntu
k y
an
g d
ap
at
dip
ah
am
i ma
sya
rak
at
seh
ing
ga
me
nja
di
info
rma
si y
an
g b
erm
an
faa
t
8 “
Ke
lom
po
k r
en
tan
/ m
arg
ina
l (t
erm
asu
k m
asy
ara
ka
t a
da
t)”
ya
ng
dim
ak
sud
ka
n d
i d
ala
m in
dic
ato
r in
i a
da
lah
, k
elo
mp
ok
ma
sya
rak
at
ya
ng
hid
up
di d
ala
m d
an
se
kit
ar
hu
tan
de
ng
an
me
ng
gu
na
ka
n s
iste
m y
an
g m
ere
ka
ak
ui d
an
lak
san
ak
an
se
cara
tu
run
te
mu
run
. H
uk
um
pe
rlu
un
tuk
me
mb
eri
ka
n a
tura
n t
erk
ait
de
ng
an
ke
gia
tan
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
ya
ng
dila
ku
ka
n o
leh
ma
sya
rak
at
ters
eb
ut.
Ka
ren
a s
eri
ng
ka
li
tan
pa
pe
ng
ak
ua
n,
ma
sya
rak
at
cen
de
run
g d
ian
gg
ap
se
ba
ga
i “p
era
mb
ah
”.
24
| P
ag
e
Hu
ku
m
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
#8
ja
min
an
hu
ku
m a
tas
pe
ny
usu
na
n
pe
rizi
na
n k
eh
uta
na
n y
an
g h
aru
s
dil
ak
san
ak
an
se
cara
tra
nsp
ara
n?
-IN
TI-
Hu
ku
m m
en
ga
tur
ba
hw
a p
eri
zin
an
dib
ua
t d
en
ga
n m
ela
ku
ka
n k
on
sult
asi
de
ng
an
ma
sya
rak
at
ya
ng
tin
gg
al
di
da
lam
ma
up
un
di
sek
ita
r ko
nse
si y
an
g a
ka
n d
ibe
rik
an
ijin
Atu
ran
hu
ku
m t
erk
ait
pe
rizi
na
n m
em
ua
t k
ete
ntu
an
te
rka
it p
erl
un
ya
pe
rtim
ba
ng
an
ata
s
kin
erj
a p
eru
sah
aa
n d
ala
m m
ela
ksa
na
ka
n p
eri
zin
an
ya
ng
pe
rna
h d
ipe
role
h s
eb
elu
mn
ya
(me
lih
at
rek
am
je
jak
)
Pe
ratu
ran
te
rka
it p
eri
zin
an
se
cara
je
las
me
ng
atu
r m
en
ge
na
i a
kse
s m
asy
ara
ka
t d
ala
m
do
ku
me
n-d
ok
um
en
pe
nd
uk
un
g d
ari
dit
erb
itk
an
ny
a i
zin
(re
kom
en
da
si b
up
ati
, g
ub
ern
ur,
me
nte
ri)
Hu
ku
m m
en
gh
aru
ska
n b
ah
wa
se
tia
p p
rose
s p
eri
zin
an
(se
be
lum
ke
pu
tusa
n d
iam
bil
) d
ap
at
dia
kse
s o
leh
ma
sya
rak
at
seca
ra m
ud
ah
Ke
terl
iba
tan
ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n
sek
ita
r h
uta
n
pa
da
asp
ek
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
re)
Pa
rtis
ipa
si
pu
bli
k d
ala
m
ke
bij
ak
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
#9
h
uk
um
me
mb
eri
ka
n j
am
ina
n
ke
terl
iba
tan
ma
sya
rak
at
da
lam
pro
ses
pe
ny
usu
na
n,
pe
lak
san
aa
n,
da
n e
va
lua
si s
ert
a p
en
yele
saia
n i
su
ha
k m
asy
ara
ka
t a
da
t d
an
lok
al
da
lam
me
lak
uk
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
?
-IN
TI-
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
te
ga
s d
an
je
las
terk
ait
de
ng
an
ha
k
ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n s
ek
ita
r h
uta
n u
ntu
k t
erl
iba
t d
ala
m p
en
yu
sun
an
, p
ela
ksa
na
an
da
n
ev
alu
asi
ke
bij
ak
an
te
rka
it a
spe
k p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
re)
Hu
ku
m s
eca
ra t
eg
as
me
wa
jib
ka
n k
ep
ad
a p
em
eri
nta
h d
an
pe
me
ga
ng
izi
n u
ntu
k m
eli
ba
tka
n
ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n d
i se
kit
ar
hu
tan
da
lam
pro
ses
pe
ng
am
bil
an
ke
pu
tusa
n
Te
rda
pa
t a
tura
n /
sa
nk
si t
erk
ait
de
ng
an
tid
ak
dil
aks
an
ak
an
ny
a p
art
isip
asi
pu
bli
c d
ala
m
pe
ny
usu
na
n,
pe
lak
san
aa
n d
an
ev
alu
asi
ke
bij
ak
an
te
rka
it a
spe
k p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
re)
Te
rda
pa
t a
spe
k p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
ure
)
ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n s
ek
ita
r h
uta
n,
dip
ert
imb
an
gk
an
se
be
lum
me
ny
ata
ka
n k
laim
ata
s
sua
tu w
ila
yah
Ke
be
rad
aa
n
me
ka
nis
me
pe
ny
ele
saia
n
Ad
an
ya
sis
tem
da
n m
ek
an
ism
e
pe
ny
ele
saia
n
#1
0
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
ba
gi
ke
be
rad
aa
n m
ek
an
ism
e A
DR
be
rba
sis
hu
ku
m f
orm
al m
au
pu
n n
on
Te
rda
pa
t p
era
tura
n y
an
g m
en
ga
ku
i d
an
me
nja
min
te
rse
dia
ny
a m
eka
nis
me
pe
nye
lesa
ian
sen
gk
eta
alt
ern
ati
ve (
dil
ua
r p
en
ga
dil
an
)
25
| P
ag
e
Hu
ku
m
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
sen
gk
eta
ya
ng
be
rke
ad
ila
n
da
n a
ku
nta
be
l.
sen
gk
eta
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
re)
form
al
da
lam
ko
nte
ks
pe
nye
lesa
ian
sen
gk
eta
asp
ek
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
ure
)?
–IN
TI-
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
ba
hw
a p
en
yele
saia
n s
en
gk
eta
fo
rma
l (m
ela
lui
lem
ba
ga
arb
itra
se
da
n m
ed
iasi
da
lam
pe
ng
ad
ila
n)
me
mp
ert
imb
an
gk
an
da
n m
em
pe
rha
tik
an
pe
ny
ele
saia
n
sen
gk
eta
alt
ern
ati
ve y
an
g b
erb
asi
ska
n h
uk
um
ad
at
Atu
ran
hu
ku
m m
em
ua
t a
tura
n y
an
g m
en
jam
in t
erd
ap
at
du
ku
ng
an
pe
nd
an
aa
n u
ntu
k
op
era
sio
na
lisa
si p
en
ye
lesa
ian
se
ng
ke
ta d
i lu
ar
pe
ng
ad
ilan
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
rlin
du
ng
an
te
rha
da
p a
spe
k p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
ole
h m
asy
ara
kat
di d
ala
m d
an
se
kit
ar
hu
tan
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
pe
nye
dia
an
me
ka
nis
me
ya
ng
mu
rah
, p
rose
du
r ce
pa
t
da
n t
ida
k b
erb
elit
, se
rta
bia
ya
te
rja
ng
ka
u b
ag
i ma
sya
rak
at
ren
tan
da
lam
pe
nye
lesa
ian
ko
nfl
ik
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
te
rha
da
p p
en
yed
iaa
n d
am
pin
ga
n b
an
tua
n h
uk
um
ba
gi
pa
ra p
iha
k y
an
g b
ers
en
gk
eta
(te
ruta
ma
ba
gi m
asy
ara
ka
t m
arj
ina
l ya
ng
te
rke
na
da
mp
ak
)
Asp
ek
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
ya
ng
dil
ak
san
ak
an
seca
ra
ko
rdin
ati
f
Ko
ord
ina
si
an
tara
ke
bij
ak
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
de
ng
an
ke
bij
ak
an
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
#1
1
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
ata
s In
teg
rasi
an
tara
ke
bij
ak
an
da
lam
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
de
ng
an
ke
bij
ak
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n?
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
ba
hw
a p
en
yu
sun
an
re
nca
na
ke
hu
tan
an
ha
rus
me
ng
iku
tse
rta
ka
n
pa
ka
r y
an
g r
ele
va
n d
an
me
mil
iki
dis
ipli
n i
lmu
ya
ng
be
rag
am
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ba
hw
a d
ala
m p
ere
nca
na
an
pe
ng
elo
laa
n h
uta
n,
terd
ap
at
ide
nti
fik
asi
da
n p
ert
imb
an
ga
n y
an
g m
en
da
lam
te
rka
it d
en
ga
n k
on
dis
i fa
ctu
al
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
rlin
du
ng
an
ata
s w
ila
ya
h y
an
g t
ela
h d
ima
nfa
atk
an
, d
ike
lola
,
dik
ua
sai
sert
a d
imil
iki
ole
h m
asy
ara
ka
t y
an
g m
em
an
g t
ing
ga
l d
i d
ala
m d
an
di
sek
ita
r h
uta
n,
da
lam
pro
ses
pe
ng
elo
laa
n k
eh
uta
na
n
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ba
hw
a d
ala
m m
ela
ku
kan
pe
ren
can
aa
n p
en
ge
lola
an
hu
tan
ha
rus
did
asa
ri p
ad
a p
en
ila
ian
ka
jia
n l
ing
ku
ng
an
hid
up
str
ate
gis
(st
rate
gic
en
vir
on
me
nt
an
aly
sis)
26
| P
ag
e
Hu
ku
m
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Atu
ran
me
ng
en
ai
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n/h
uta
n m
en
gh
aru
ska
n a
da
ny
a p
ert
imb
an
ga
n
me
ng
en
ai
asp
ek
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
da
lam
pe
ny
usu
na
nn
ya
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
ba
gi
kete
rlib
ata
n m
asy
ara
ka
t ya
ng
tin
gg
al
di
da
lam
da
n s
ek
ita
r h
uta
n s
eca
ra p
en
uh
da
lam
pro
ses
pe
ny
usu
na
n k
eb
ija
ka
n t
erk
ait
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
da
lam
ko
nte
ks
pe
ng
elo
laa
n h
uta
n
(ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
)
Ko
ord
ina
si
da
lam
me
nja
lan
ka
n
ke
bij
ak
an
terk
ait
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
re)
#1
2
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
tug
as,
fu
ng
si,
we
we
na
ng
, t
an
gg
un
g
jaw
ab
da
n p
rofe
sio
na
lita
s9 i
nst
an
si
pe
me
rin
tah
da
lam
me
nja
lan
ka
n
ke
bij
ak
an
te
rka
it p
em
an
faa
tan
,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
ure
)?
-IN
TI-
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
seca
ra j
ela
s d
an
rin
ci t
erk
ait
ke
we
na
ng
an
ba
gi
ma
sin
g-m
asi
ng
inst
an
si y
an
g m
em
ilik
i ke
terk
ait
an
de
ng
an
asp
ek
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n
sert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
re)
(in
sta
nsi
pe
rta
na
ha
n,
pe
rke
bu
na
n,
pe
rta
nia
n,
pe
mu
kim
an
, d
ll)
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ba
hw
a s
yste
m r
ek
rutm
en
ba
gi
seti
ap
sta
ff d
ala
m i
nst
an
si
pe
me
rin
tah
an
ya
ng
te
rka
it t
erk
ait
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
re),
me
ng
gu
na
ka
n “
me
rit
syst
em
” (s
iste
m y
an
g d
ida
sark
an
pa
da
ke
cak
ap
an
,
ke
ma
mp
ua
n,
pe
ng
eta
hu
an
da
n k
ese
sua
ian
de
ng
an
po
sisi
ya
ng
aka
n d
ite
mp
ati
)
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
pe
mb
ag
ian
ke
we
na
ng
an
da
n t
an
gg
un
g
jaw
ab
an
tara
oto
rita
s a
dm
inis
tra
si a
spe
k t
erk
ait
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mili
ka
n
sert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
re)
di
tin
gk
at
na
sio
na
l d
an
da
era
h (
sub
na
sio
na
l)
Pe
rizi
na
n,
pe
ng
gu
na
an
,
da
n p
eru
ba
ha
n
pe
run
tuk
an
/fu
n
gsi
ka
wa
san
hu
tan
be
rja
lan
#1
3
atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
ak
ua
n a
tas
sist
em
hu
kum
ma
sya
rak
at
ya
ng
me
mb
ata
si
pe
lep
asa
n t
an
ah
-ta
na
h k
om
un
al
ke
pa
da
pri
va
t?
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
atu
ran
me
ng
en
ai
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
ure
) se
cara
ko
mu
na
l a
tau
ko
lekti
f
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ba
tasa
n m
en
ge
na
i ke
pe
mil
ika
n t
an
ah
(m
is:
tan
ah
ha
ny
a b
isa
dij
ua
l k
ep
ad
a w
arg
a n
eg
ara
In
do
ne
sia
)
9 “
Pro
fesi
on
alita
s” d
iart
ika
n d
ala
m in
dic
ato
r in
i se
ba
ga
i se
bu
ah
ke
sesu
aia
n b
ida
ng
da
ri s
ese
ora
ng
/ i
nst
an
si y
an
g d
itu
ga
ska
n u
ntu
k m
en
gu
rusi
su
atu
isu
(d
ala
m k
on
tek
s in
i a
da
lah
isu
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n.
27
| P
ag
e
Hu
ku
m
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
seca
ra
sist
em
ati
s d
an
tid
ak
be
rdir
i
sen
dir
i
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
atu
ran
se
cara
je
las
da
n t
eg
as
me
ng
en
ai
ide
nti
fik
asi
be
rka
la
ata
s w
ila
ya
h k
om
un
al
ya
ng
dim
an
faa
tka
n,
dik
elo
la,
dik
ua
sai
sert
a d
imil
iki o
leh
ma
sya
rak
at
#1
4
atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in b
ah
wa
pe
riji
na
n d
i se
kto
r k
eh
uta
na
n
da
pa
t d
ila
nd
ask
an
pa
da
fu
ng
si
da
n d
ay
a d
uk
un
g s
ua
tu k
aw
asa
n
?
Hu
ku
m m
en
ga
tur
ba
hw
a p
eri
zin
an
dib
ua
t b
erd
asa
r p
ad
a p
en
ata
ba
tasa
n y
an
g t
erj
ad
i d
i
tin
gk
at
lap
an
ga
n,
da
n h
al
ters
eb
ut
sesu
ai
de
ng
an
do
kum
en
pe
rizi
na
n y
an
g d
ite
rbit
ka
n
Atu
ran
hu
ku
m t
erk
ait
pe
rizi
na
n m
em
ua
t k
ete
ntu
an
/ k
ew
aji
ba
n b
ag
i p
em
eg
an
g i
zin
un
tuk
me
ng
um
um
ka
n k
ine
rja
da
ri p
em
eg
an
g i
zin
ata
s k
on
sesi
ya
ng
dim
ilik
iny
a
Pe
ratu
ran
te
rka
it p
eri
zin
an
me
mu
at
ke
ten
tua
n y
an
g j
ela
s m
en
ge
na
i p
rose
du
r p
en
ga
wa
san
da
n p
rose
du
r p
en
aa
tan
ata
s k
ine
rja
da
pa
t d
ila
ku
ka
n
Hu
ku
m m
en
gh
aru
ska
n b
ah
wa
pe
rizi
na
n h
aru
s d
ida
sark
an
pa
da
pe
nil
aia
n d
am
pa
k
lin
gk
un
ga
n y
an
g t
ela
h d
ibu
at
seb
elu
mn
ya
Atu
ran
hu
ku
m m
en
gh
aru
ska
n b
ah
wa
pe
ne
rbit
an
izi
n h
aru
s m
en
gik
uti
sta
nd
ar
lin
gk
un
ga
n
ya
ng
ba
ik d
an
me
ka
nis
me
pe
ng
am
an
(sa
feg
ua
rds)
ya
ng
ad
a
Atu
ran
te
rka
it p
eri
zin
an
ya
ng
dit
erb
itk
an
me
mu
at
seca
ra j
ela
s d
an
sis
tem
ati
s te
rka
it a
tura
n
me
ng
en
ai
pe
nin
da
ka
n p
ela
ng
ga
ran
pe
rizi
na
n h
ing
ga
pe
nca
bu
tan
izi
n
Ak
tor
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ke
terb
uk
aa
n
da
lam
pe
ng
elo
laa
n
hu
tan
da
n h
ak
ma
sya
rak
at
ad
at
da
n l
ok
al
da
lam
Tra
nsp
ara
nsi
pe
ng
gu
na
an
/pe
ma
nfa
ata
n d
an
pe
rub
ah
an
pe
run
tuk
an
/fu
n
gsi
ka
wa
san
hu
tan
#1
5
pih
ak
-pih
ak
ya
ng
te
rlib
at
da
lam
pe
ng
usa
ha
an
se
kto
r k
eh
uta
na
n
me
mp
erh
ati
ka
n a
spe
k p
em
an
faa
tan
,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
da
lam
me
lak
uk
an
ko
nve
rsi
kaw
asa
n h
uta
n?
Info
rma
si t
erk
ait
de
ng
an
pe
na
ata
n p
en
eg
an
g i
zin
(co
mp
lia
nce
) te
rha
da
p a
tura
n y
an
g
ters
ed
ia t
erk
ait
de
ng
an
ha
k m
asy
ara
ka
t d
ala
m p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
da
pa
t d
iak
ses
ole
h m
asy
ara
ka
t
Pe
me
ga
ng
izi
n d
ala
m b
ero
pe
rasi
me
me
nu
hi
kri
teri
a d
an
ke
ran
gk
a p
en
ga
ma
n (
safe
gu
ard
)
sert
a m
ela
ksa
na
ka
n P
ers
etu
jua
n A
tas
Da
sar
Info
rma
si A
wa
l T
an
pa
Pa
ksa
an
(P
AD
IA T
AP
A)/
fre
e a
nd
pri
or
info
rme
d c
on
sen
t (F
PIC
)
28
| P
ag
e
Ak
tor
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
me
lak
uk
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
ria
l)
Pe
me
ga
ng
izi
n m
em
bu
ka
ak
ses
ke
pa
da
in
form
asi
ya
ng
dip
erl
uk
an
ba
gi
inst
an
si p
em
eg
an
g
izin
un
tuk
me
lak
uk
an
pe
me
rik
saa
n k
ine
rja
(v
eri
vik
asi
ata
s la
po
ran
ya
ng
dib
eri
ka
n/d
ise
dia
ka
n o
leh
pe
me
ga
ng
izi
n)
Tra
nsp
ara
nsi
da
lam
pe
lay
an
an
pu
bli
k t
erk
ait
ha
k m
asy
ara
ka
t
ad
at
da
n l
ok
al
da
lam
me
lak
uk
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
ria
l)
#1
6
tra
nsp
ara
nsi
da
n A
kse
sib
ilit
as
pu
bli
k d
ala
m m
en
ga
kse
s in
form
asi
terk
ait
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) ?
-IN
TI-
Info
rma
si y
an
g d
ise
dia
ka
n t
erk
ait
asp
ek
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
, d
isa
jik
an
da
lam
be
ntu
k y
an
g m
ud
ah
dip
ah
am
i se
rta
da
pa
t
dia
kse
s o
leh
ma
sya
rak
at
Te
rda
pa
t u
pa
ya p
en
yed
iaa
n i
nfo
rma
si y
an
g t
erd
ap
at
di
tin
gk
at
na
sio
na
l ju
ga
da
pa
t d
iak
ses
ole
h d
ae
rah
(su
b-n
asi
on
al)
Te
rda
pa
t p
en
ye
dia
an
in
form
asi
ya
ng
te
rsis
tem
ati
s10 t
ers
ed
ia d
i se
tia
p i
nst
an
si t
erk
ait
ya
ng
terd
ap
at
pa
da
ka
sus
ya
ng
dit
eli
ti
Te
rda
pa
t u
pa
ya i
nst
an
si k
eh
uta
na
n d
ala
m m
ela
ku
ka
n p
ela
ya
na
n p
erm
inta
an
in
form
asi
seca
ra t
ep
at
wa
ktu
, b
iay
a m
ura
h,
len
gk
ap
da
n d
ap
at
dij
an
gk
au
ma
sya
rak
at
lua
s
Te
rda
pa
t u
pa
ya u
ntu
k m
ela
ku
ka
n p
oo
lin
g i
nfo
rma
si t
ek
nis
te
rka
it k
eh
uta
na
n (
pe
ta,
sta
tus
ka
wa
san
, ta
pa
l b
ata
s, d
ll)
da
lam
su
atu
pu
sat
da
ta
Te
rda
pa
t u
pa
ya d
ari
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
un
tuk
me
ny
ed
iak
an
in
form
asi
ya
ng
be
rag
am
be
ntu
kn
ya
ma
up
un
je
nis
in
form
asi
ny
a s
ert
a d
ap
at
dip
ah
am
i d
en
ga
n m
ud
ah
Pe
ng
uru
san
asp
ek
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
Ka
pa
sita
s
sta
ke
ho
lde
r
ya
ng
me
ma
da
i
da
lam
isu
pe
ma
nfa
ata
n,
#1
7
ka
pa
sita
s in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
(pu
sat
da
n d
ae
rah
) d
ala
m k
on
teks
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) y
an
g p
art
isip
ati
f?
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
ole
h n
eg
ara
ma
up
un
pih
ak
la
in t
erk
ait
de
ng
an
pe
nin
gk
ata
n
ka
pa
sita
s (p
ela
tih
an
) b
ag
i fa
sili
tato
r d
ala
m r
an
gk
a m
en
jari
ng
ma
suk
an
ma
sya
raka
t
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
ba
ik o
lh p
ara
pe
me
ga
ng
izi
n k
on
sesi
ata
u p
em
eri
nta
h d
ala
m
me
lib
atk
an
ma
sya
rak
at
ya
ng
tin
gg
al
did
ala
m d
an
di
sek
ita
r h
uta
n d
ima
na
ko
nse
si a
ka
n
1
0 “
Te
rsis
tem
ati
s” d
ala
m e
lem
en
ku
alita
s in
i d
iart
ika
n b
ah
wa
me
ka
nis
me
pe
ny
ed
iaa
n i
nfo
rma
si s
ud
ah
dila
ku
ka
n s
eca
ra t
ers
tru
ktu
r, t
ere
nca
na
da
n t
ert
ata
de
ng
an
sis
tem
ya
ng
dit
eta
pk
an
se
sua
i d
en
ga
n p
era
tura
n m
en
ge
na
i si
ste
m
info
rma
si p
ub
lik
.
29
| P
ag
e
Ak
tor
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
re)
ya
ng
dil
ak
uk
an
seca
ra i
nk
lusi
f
da
n b
erd
asa
r
pa
da
ke
ma
mp
ua
n
ya
ng
la
ya
k.
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
ria
l)
-IN
TI-
dib
eri
ka
n
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
un
tuk
me
ng
ide
nti
fik
asi
da
n
me
ng
inte
gra
sik
an
ma
suk
an
da
ri m
asy
ara
ka
t k
ed
ala
m p
en
ga
mb
ila
n k
eb
ija
ka
n
#1
8 m
asy
ara
ka
t si
pil
me
mili
ki
ka
pa
sita
s u
ntu
k te
rlib
at
seca
ra
efe
kti
f (s
eb
ag
ai b
ag
ian
da
ri c
he
ck
an
d b
ala
nce
) te
rka
it is
u
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l)?
Te
rda
pa
t p
ub
lik
asi
, k
aji
an
, p
en
eli
tia
n y
an
g d
ila
ku
ka
n o
leh
ke
lom
po
k m
asy
ara
ka
t si
pil
ya
ng
me
mil
iki
focu
s d
ala
m i
su p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n
(te
nu
ria
l)
Ke
lom
po
k m
asy
ara
ka
t si
pil
me
mil
iki k
em
am
pu
an
da
ri s
isi
ku
ali
tas
ma
up
un
ku
an
tita
s u
ntu
k
me
lak
uk
an
pe
nd
am
pin
ga
n k
ep
ad
a b
erb
ag
ai m
asy
ara
kat
di
tin
gk
at
ak
ar
rum
pu
t d
ala
m
me
ng
ha
da
pi
be
rba
ga
i is
u p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n
(te
nu
ria
l) (
mis
: p
ela
tih
an
GIS
, p
em
eta
an
pa
rtis
ipa
tif,
dsb
)
Info
rma
si y
an
g d
ipe
role
h m
asy
ara
ka
t si
pil
me
lalu
i me
ka
nis
me
ya
ng
te
lah
dis
ed
iak
an
pe
me
rin
tah
da
pa
t m
em
pe
ng
aru
hi
po
sisi
ma
sya
rak
at
sip
il d
ala
m m
en
en
tuk
an
pil
iha
n-p
ilih
an
me
rek
a
Te
rda
pa
t ja
rin
ga
n1
1 y
an
g d
imil
iki
ole
h o
rga
nis
asi
ma
sya
rak
at
sip
il u
ntu
k m
em
aju
ka
n i
su
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l)
Te
rda
pa
t u
pa
ya o
rga
nis
asi
ma
sya
rak
at
sip
il u
ntu
k m
en
gu
mu
mk
an
ha
sil m
on
ito
rin
gn
ya
seca
ra t
erb
uk
a
#1
9
keca
ka
pa
n d
an
pe
ng
eta
hu
an
ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n d
i se
kit
ar
hu
tan
da
lam
isu
ke
hu
tan
an
kh
usu
ny
a
terk
ait
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) ?
Ma
sya
rak
at
da
pa
t m
em
pe
role
h i
nfo
rma
si y
an
g d
ike
lola
pe
me
rin
tah
te
rka
it d
en
ga
n
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
ya
ng
da
pa
t m
em
be
rik
an
pe
ng
aru
h b
ag
i m
asy
ara
ka
t d
ala
m m
en
en
tuk
an
po
sisi
Te
rda
pa
t d
uk
un
ga
n y
an
g t
ere
nca
na
un
tuk
da
pa
t m
em
ba
ntu
ma
sya
rak
at
me
nin
gka
tka
n
ke
ma
mp
ua
nn
ya
da
lam
me
ng
ola
h i
nfo
rma
si y
an
g d
ipe
role
h d
ari
in
sta
nsi
pe
me
rin
tah
te
rka
it
1
1 “
Jari
ng
an
” d
ala
m e
lem
en
ku
ali
tas
ini h
en
da
k m
eli
ha
t p
ola
ke
rja
org
an
isa
si m
asy
ara
ka
t si
pil u
ntu
k m
ela
ku
ka
n k
on
soli
da
si d
i d
ala
m s
esa
me
pe
rge
rak
an
org
an
isa
si m
asy
ara
ka
t si
pil.
Ke
rja
be
rje
jari
ng
sa
ng
at
me
mp
en
ga
ruh
i h
asi
l a
kh
ir
ya
ng
dib
eri
ka
n d
an
pe
ne
rim
aa
n y
an
g b
isa
dip
ero
leh
ata
s su
atu
ke
pu
tusa
n y
an
g d
ibu
at.
30
| P
ag
e
Ak
tor
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
-IN
TI-
de
ng
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
Ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n d
i se
kit
ar
hu
tan
me
mil
iki
ak
ses
kep
ad
a m
ek
an
ism
e y
an
g m
em
ad
ai
un
tuk
ga
nti
ke
rug
ian
jik
a m
ere
ka
me
rasa
kla
im a
tas
tan
ah
me
rek
a d
an
ha
k p
en
gu
asa
an
ata
s
sum
be
r d
ata
tid
ak
cuk
up
dia
ku
i
Te
rda
pa
t a
kse
s d
uk
un
ga
n e
kst
ern
al
un
tuk
me
nd
am
pin
gi/
fasi
lita
si p
rose
s p
em
eta
an
pa
rtis
ipa
tif
ya
ng
dil
ak
uk
an
ole
h m
asy
ara
ka
t (m
is:
du
kun
ga
n d
ari
NG
O,
Din
as,
In
sta
nsi
terk
ait
, d
ll)
Pa
rtis
ipa
si
pu
bli
k d
ala
m
pe
ny
usu
na
n
ke
bij
ak
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
ria
l)
#2
0
pe
lem
ba
ga
an
pa
rtis
ipa
si
ma
sya
rak
at
da
lam
pro
ses
pe
ny
usu
na
n d
an
eva
lua
si k
eb
ija
ka
n
(te
rma
suk
pe
riji
na
n)
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
?
-IN
TI-
Pe
me
rin
tah
me
ng
up
ay
ak
an
te
rbe
ntu
ka
ny
a s
ua
tu l
em
ba
ga
mu
ltip
iha
k d
ala
m p
rose
s
pe
ny
usu
na
n d
an
eva
lua
si k
eb
ija
ka
n t
erk
ait
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
Me
ka
nis
me
pa
rtis
ipa
si p
ub
lic d
ala
m p
en
yu
sun
an
se
rta
ev
alu
asi
da
pa
t d
iak
ses
ole
h p
ub
lic
seca
ra m
ud
ah
da
n e
fisi
en
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
pa
ra p
em
eg
an
g i
zin
ko
nse
si d
ala
m m
eli
ba
tka
n m
asy
ara
ka
t
ya
ng
tin
gg
al
did
ala
m d
an
di
sek
ita
r h
uta
n t
em
pa
t ko
nse
si p
ara
pe
me
ga
ng
izi
n t
ers
eb
ut
Te
rda
pa
t u
pa
ya p
em
eri
nta
h u
ntu
k m
em
ast
ika
n p
art
isip
asi
pu
bli
c d
ala
m p
en
yu
sun
an
ke
bij
ak
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l)
dil
ak
san
ak
an
Ke
be
rad
aa
n
me
ka
nis
me
pe
ny
ele
saia
n
sen
gk
eta
ya
ng
be
rke
ad
ila
n
da
n a
ku
nta
be
l.
Ad
an
ya
sis
tem
da
n m
ek
an
ism
e
pe
ny
ele
saia
n
sen
gk
eta
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
#2
1
terd
ap
at
me
ka
nis
me
pe
ny
ele
saia
n s
en
gke
ta a
lte
rna
tiv
e
be
rba
sisk
an
hu
ku
m a
da
t?
Te
rda
pa
t m
ek
an
ism
e p
en
yele
saia
n s
en
gk
eta
alt
ern
ati
ve
be
rba
sis
ad
at
ya
ng
dia
kui
ole
h
pe
me
rin
tah
da
n m
asy
ara
ka
t
Ma
sya
rak
at
da
pa
t d
en
ga
n m
ud
ah
, m
ura
h d
an
ce
pa
t m
em
an
faa
tka
n m
ek
an
ism
e y
an
g
ters
ed
ia t
ers
eb
ut
Te
rda
pa
t u
pa
ya p
em
eri
nta
h d
ala
m m
en
ga
ku
i d
an
me
mp
ert
imb
an
gk
an
pu
tusa
n d
ari
lem
ba
ga
pe
ny
ele
saia
n s
en
gk
eta
no
n f
orm
al
(dil
ua
r p
en
ga
dil
an
da
n b
erb
asi
s a
da
t)
31
| P
ag
e
Ak
tor
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
hu
tan
(te
nu
re)
#2
2
kem
am
pu
an
me
dia
tor
da
n
arb
ite
r d
ala
m u
pa
ya
me
nye
lesa
ika
n
sen
gk
eta
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) d
ala
m m
ek
an
ism
e
pe
ny
ele
saia
n d
ilu
ar
pe
ng
ad
ila
n?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t m
ed
iato
r a
tau
arb
ite
r y
an
g m
en
ge
de
pa
nk
an
pe
rtim
ba
ng
an
pu
tusa
n s
ua
tu p
erk
ara
be
rda
sar
pa
da
sis
tem
hu
ku
m n
on
-fo
rma
l (c
ust
om
ary
) u
ntu
k m
en
ye
lesa
ika
n k
on
flik
Inst
an
si k
eh
uta
na
n m
em
be
rik
an
pe
lua
ng
da
n m
en
gu
pa
ya
ka
n m
ed
iato
r a
tau
arb
ite
r u
ntu
k
me
lak
uk
an
pe
nin
gk
ata
n k
ap
asi
tas
ba
gi
dir
iny
a t
erk
ait
de
ng
an
isu
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) d
i d
ala
m p
en
yele
saia
n s
en
gk
eta
alt
ern
ati
ve
Me
dia
tor
ata
u a
rbit
er
me
ng
gu
na
ka
n i
nfo
rma
si r
ele
va
n y
an
g d
ise
dia
ka
n o
leh
ke
du
a b
ela
h
pih
ak
da
lam
pe
ng
am
bil
an
ke
pu
tusa
n
Me
dia
tor
da
n a
rbit
er
me
nd
ap
atk
an
du
ku
ng
an
su
mb
er
da
ya
ma
nu
sia
da
n f
ina
nsi
al y
an
g
me
ncu
ku
pi
#2
3
ka
pa
sita
s d
an
pro
ak
tifi
sme
ha
kim
ma
up
un
ap
ara
t p
en
eg
ak
hu
ku
m d
ala
m m
en
gg
ali
ke
be
na
ran
ma
teri
l te
rka
it s
en
gk
eta
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l)?
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
ha
kim
da
lam
me
ma
ha
mi
pe
ng
gu
na
an
be
rba
ga
i pe
nd
ek
ata
n
pe
ne
ga
ka
n h
uk
um
da
lam
pe
ny
ele
saia
n p
erk
ara
te
rka
it p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l)1
2
Te
rda
pa
t m
ek
an
ism
e g
ela
r p
erk
ara
ya
ng
dil
ak
uk
an
se
cara
te
ren
can
a d
ala
m m
em
pro
ses
ka
sus-
ka
sus
ya
ng
te
rka
it d
en
ga
n p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
Te
rda
pa
t u
pa
ya u
ntu
k d
ap
at
me
ng
ak
ses
pe
lati
ha
n s
eca
ra k
hu
sus
ba
gi
ha
kim
ma
up
un
ap
ara
t
pe
ne
ga
k h
uk
um
te
rka
it i
su p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n
(te
nu
ria
l)
Pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
Ko
ord
ina
si
inst
an
si
pe
me
rin
tah
#2
4
up
ay
a k
ord
ina
si t
erk
ait
de
ng
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
Te
rda
pa
t u
pa
ya d
ari
in
sta
nsi
pe
me
rin
tah
(li
nta
s se
kto
r) u
ntu
k m
en
gko
rdin
asi
ka
n s
eti
ap
ke
bij
ak
an
ya
ng
dik
elu
ark
an
te
rka
it a
spe
k p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
1
2 Y
an
g d
ima
ksu
d d
en
ga
n “
be
rba
ga
i p
en
de
ka
tan
pe
ne
ga
ka
n h
uk
um
” a
da
lah
, h
ak
im d
ap
at
me
ma
ha
mi
log
ika
hu
ku
m b
ah
wa
se
kto
r k
eh
uta
na
n m
em
ilik
i d
ime
nsi
ya
ng
lu
as,
se
hin
gg
a t
ida
k h
an
ya
te
rpa
ku
pa
da
UU
Ke
hu
tan
an
, ta
pi ju
ga
me
ma
ha
mi b
ah
wa
ke
terk
ait
an
pe
rka
ra k
eh
uta
na
n d
en
ga
n U
U L
ing
ku
ng
an
Hid
up
, U
U H
ak
Asa
si M
an
usi
a,
UU
Ko
rup
si,
da
n U
U P
en
cuci
an
Mo
da
l.
32
| P
ag
e
Ak
tor
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
ya
ng
dil
ak
san
ak
an
seca
ra
ko
rdin
ati
f
(lin
tas
sek
tor)
terk
ait
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
ria
l)
(te
nu
ria
l),
dil
ak
uk
an
se
cara
sist
em
ati
s d
an
te
ren
can
a?
Te
rda
pa
t u
pa
ya d
ari
in
sta
nsi
te
rka
it (
lin
tas
sek
tor)
un
tuk
me
ng
ko
rdin
asi
kan
ke
gia
tan
-
ke
gia
tan
in
ven
tari
sasi
ma
up
un
mo
nit
ori
ng
ke
gia
tan
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n
sert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) y
an
g d
ila
ku
ka
n m
asy
ara
ka
t
Te
rda
pa
t u
pa
ya k
ord
ina
si d
ari
in
sta
nsi
te
rka
it (
lin
tas
sek
tor)
ya
ng
dil
ak
uk
an
se
cara
be
rka
la
un
tuk
me
nsi
ne
rgis
ka
n k
eb
ija
ka
n
Te
rda
pa
t u
pa
ya d
ari
in
sta
nsi
te
rka
it (
lin
tas
sek
tor)
me
ng
ko
rdin
asi
ka
n p
en
erb
ita
n iz
in y
an
g
dik
elu
ark
an
un
tuk
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
#2
5
terd
ap
at
kord
ina
si a
nta
r a
pa
rat
pe
ne
ga
k h
uk
um
de
ng
an
pe
jab
at
ad
min
istr
asi
te
rka
it i
su p
em
an
faa
tan
,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n?
Te
rda
pa
t u
pa
ya k
ord
ina
si a
nta
r p
en
eg
ak
hu
ku
m d
an
pe
jab
at
ad
min
istr
asi
di i
nst
an
si
ke
hu
tan
an
un
tuk
me
nce
ga
h t
erj
ad
iny
a “
kri
min
ali
sasi
” te
rha
da
p m
asy
ara
ka
t y
an
g t
erk
en
a
da
mp
ak
Te
rda
pa
t ko
dri
na
si a
nta
r p
en
eg
ak
hu
ku
m d
an
pe
jab
at
ad
min
istr
asi
un
tuk
sa
lin
g m
en
du
ku
ng
pe
ny
ele
saia
n s
eca
ra a
dil
se
ng
ke
ta p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
ria
l)
Pra
ctic
e
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ke
terb
uk
aa
n
da
lam
pe
ng
elo
laa
n
hu
tan
da
n h
ak
ma
sya
rak
at
ad
at
da
n l
ok
al
da
lam
Tra
nsp
ara
nsi
pe
ng
gu
na
an
/
pe
ma
nfa
ata
n
da
n p
eru
ba
ha
n
pe
run
tuk
an
/fu
n
gsi
ka
wa
san
hu
tan
#2
6
pe
lay
an
an
ad
min
istr
asi
te
rka
it
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) b
erj
ala
n e
fek
tif,
tra
nsp
ara
n
da
n d
ap
at
dia
kse
s se
cara
lu
as?
-IN
TI-
Inst
an
si k
eh
uta
na
n m
em
be
rik
an
la
ya
na
n s
eca
ra k
hu
sus
ya
ng
dit
uju
ka
n u
ntu
k
me
ng
ako
mo
dir
ke
pe
nti
ng
an
ke
lom
po
k r
en
tan
te
rka
it a
spe
k p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l)
Info
rma
si y
an
g i
nst
an
si k
eh
uta
na
n s
ed
iak
an
te
rka
it a
spe
k p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l),
ters
ed
ia d
ala
m b
ah
asa
ya
ng
mu
da
h d
ipa
ha
mi
33
| P
ag
e
Pra
ctic
e
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
me
lak
uk
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
ria
l)
P
ela
ya
na
n a
dm
inis
tra
si y
an
g d
ise
len
gg
ara
ka
n m
en
gg
un
ak
an
sta
nd
ar
pe
lay
an
an
ya
ng
je
las
da
n b
isa
dip
ah
am
i
Pe
lay
an
an
te
rka
it a
dm
inis
tra
si p
ert
an
ah
an
(la
nd
ad
min
istr
ati
on
) te
rse
dia
ba
gi
sem
ua
ora
ng
da
n t
ida
k d
isk
rim
ina
tif
Pe
lay
an
an
ad
min
istr
asi
pe
rta
na
ha
n (
lan
d a
dm
inis
tra
tio
n)
dis
ed
iak
an
de
ng
an
wa
ktu
ya
ng
cep
at,
pro
sed
ur
ya
ng
je
las
(tid
ak
ru
mit
), d
an
bia
ya
ya
ng
te
rja
ng
ka
u b
ag
i se
mu
a p
en
gg
un
a
jasa
ad
min
istr
asi
#2
7
kete
rbu
ka
an
da
n a
kse
sib
ilit
as
info
rma
si t
erk
ait
ad
min
istr
asi
pe
ne
rbit
an
pe
rizi
na
n d
i se
kto
r
ke
hu
tan
an
(fo
rest
lic
en
se)?
Te
rse
dia
in
form
asi
te
rka
it p
en
erb
ita
n i
zin
(iz
in y
an
g d
ike
lua
rka
n d
ala
m j
an
gk
a w
ak
tu
tert
en
tu)
ya
ng
te
rse
dia
se
cara
be
rka
la ,
kh
usu
sny
a p
ad
a a
spe
k p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l)
Ma
sya
rak
at
da
pa
t m
em
ah
am
i in
form
asi
te
rka
it p
eri
zin
an
te
rka
it a
spe
k p
em
an
faa
tan
,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
ya
ng
dis
ed
iak
an
Info
rma
si y
an
g d
ipe
role
h d
ari
ma
sya
rak
at
terk
ait
de
ng
an
pe
rizi
na
n d
ap
at
be
rma
nfa
at
da
lam
pe
ne
ntu
an
po
sisi
ma
sya
raka
t
Tra
nsp
ara
nsi
da
lam
pe
lay
an
an
pu
bli
k t
erk
ait
ha
k m
asy
ara
ka
t
ad
at
da
n l
ok
al
da
lam
me
lak
uk
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
#2
8
pro
du
ksi
da
n p
en
ge
lola
an
info
rma
si t
erk
ait
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
ya
ng
ko
mp
reh
en
sif?
Up
ay
a
po
oli
ng
in
form
asi
te
rka
it i
nfo
rma
si t
ek
nis
(p
eta
, st
atu
s k
aw
asa
n,
lua
san
ko
nse
si,
dll
)
da
lam
pu
sat
da
ta y
an
g d
ike
lola
ole
h i
nst
an
si k
eh
uta
na
n b
erj
ala
n e
fek
tif
Ak
ses
ma
sya
rak
at
terh
ad
ap
in
form
asi
te
kn
is y
an
g t
erk
um
pu
l d
i d
ala
m p
usa
t d
ata
te
rse
bu
t
seca
ra e
fekt
if d
ap
at
dil
ak
uka
n
Info
rma
si t
ek
nis
te
rse
bu
t d
ap
at
dit
erj
em
ah
ka
n k
e d
ala
m b
erb
ag
ai m
ed
ia y
an
g m
ud
ah
dip
ah
am
i o
leh
ma
sya
rak
at
ya
ng
tin
gg
al
di
da
lam
da
n s
ek
ita
r h
uta
n
Info
rma
si t
ek
nis
te
rka
it p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n
(te
nu
ria
l) t
ers
eb
ut
da
pa
t d
idis
em
ina
sika
n d
en
ga
n b
aik
ke
pa
da
ke
lom
po
k r
en
tan
ya
ng
cen
de
run
g s
uli
t m
en
ga
kse
s
34
| P
ag
e
Pra
ctic
e
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
ria
l)
Ke
terl
iba
tan
ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n
sek
ita
r h
uta
n
pa
da
asp
ek
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
re)
Pa
rtis
ipa
si
pu
bli
k d
ala
m
ke
bij
ak
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
#2
9
kete
rlib
ata
n m
asy
ara
kat
da
lam
pe
ma
nta
ua
n d
an
ev
alu
asi
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l)?
Te
rda
pa
t ke
terl
iba
tan
ma
sya
rak
at
da
lam
pro
ses
pe
ma
nta
ua
n d
an
ev
alu
asi
asp
ek
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l)
Te
rda
pa
t m
an
faa
t la
ng
sun
g y
an
g d
ap
at
dir
asa
ka
n o
leh
ma
sya
rak
at
terk
ait
de
ng
an
pe
lib
ata
nn
ya
di
da
lam
pro
ses
pe
ma
nta
ua
n d
an
ev
alu
asi
Te
rda
pa
t p
en
da
pa
t m
asy
ara
ka
t y
an
g d
ipe
rtim
ba
ng
ka
n d
ala
m p
rose
s p
em
an
tau
an
da
n
ev
alu
asi
#3
0
kete
rlib
ata
n m
asy
ara
kat
ya
ng
tin
gg
al
di
da
lam
da
n s
ek
ita
r h
uta
n
da
lam
pro
ses
lob
by
/ d
ialo
g t
erk
ait
de
ng
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) d
en
ga
n p
ara
pe
ng
am
bil
ke
bij
ak
an
(te
rma
suk
pe
mb
eri
an
izin
)?
Te
rda
pa
t p
ert
em
ua
n a
nta
ra m
asy
ara
ka
t d
i d
ala
m d
an
se
kit
ar
hu
tan
de
ng
an
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
(p
en
ga
mb
il k
eb
ija
ka
n)
terk
ait
pe
ny
usu
na
n k
eb
ija
ka
n p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) y
an
g b
erj
ala
n e
fekt
if
Te
rda
pa
t p
eru
ba
ha
n k
eb
ija
ka
n y
an
g m
un
cul
da
ri p
rose
s lo
bb
y/d
ialo
g y
an
g d
ila
ku
ka
n,
da
n
da
lam
pe
rub
ah
an
te
rse
bu
t m
asu
ka
n m
asy
ara
ka
t te
rce
rmin
de
ng
an
je
las
Ma
sya
rak
at
da
pa
t m
ela
ku
kan
me
ka
nis
me
pe
mb
eri
an
ta
ng
ga
pa
n (
fee
db
ack
me
cha
nis
m)
seb
elu
m k
eb
ija
ka
n t
ers
eb
ut
dik
elu
ark
an
, d
an
me
kan
ism
e t
ers
eb
ut
did
asa
rka
n a
tas
info
rma
si y
an
g c
uk
up
Te
rda
pa
t m
asu
ka
n /
pe
nd
ap
at
da
ri m
asy
ara
ka
t y
an
g t
ing
ga
l d
i d
ala
m d
an
se
kit
ar
hu
tan
ya
ng
dip
ert
imb
an
gk
an
da
lam
pe
ne
rbit
an
izi
n
Te
rda
pa
t ke
terl
iba
tan
pa
ka
r d
ari
be
rba
ga
i la
tar
be
lak
an
g y
an
g d
ap
at
me
mp
en
ga
ruh
i p
rose
s
pe
ne
rbit
an
pe
rizi
na
n d
an
pro
ses
pe
ren
can
aa
n p
em
an
faa
tan
hu
tan
Te
rda
pa
t m
an
faa
t y
an
g d
ap
at
dip
ero
leh
ma
sya
rak
at
seca
ra l
an
gsu
ng
ata
s h
asi
l p
art
isip
asi
lan
gsu
ng
ya
ng
dil
ak
uk
an
te
rka
it p
en
yu
sun
an
ke
bij
ak
an
35
| P
ag
e
Pra
ctic
e
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ke
be
rad
aa
n
me
ka
nis
me
pe
ny
ele
saia
n
sen
gk
eta
ya
ng
be
rke
ad
ila
n
da
n a
ku
nta
be
l.
Ad
an
ya
sis
tem
da
n m
ek
an
ism
e
pe
ny
ele
saia
n
sen
gk
eta
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
re)
#3
1 m
eka
nis
me
pe
nye
lesa
ian
ko
nfl
ik
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) b
erj
ala
n e
fek
tif,
te
pa
t
wa
ktu
, b
iay
a t
erj
an
gk
au
, d
an
tid
ak
be
rbe
lit?
Te
rda
pa
t a
tura
n s
tan
da
r o
pe
rasi
on
al
pro
sed
ur
terk
ait
me
ka
nis
me
da
n t
ah
ap
an
pe
ny
ele
saia
n k
on
flik
da
lam
le
mb
ag
a p
en
ye
lesa
ian
se
ng
ke
ta a
lte
rna
tif
da
n p
en
ga
dil
an
Me
ka
nis
me
te
rse
bu
t d
ila
ksa
na
ka
n d
ala
m w
akt
u y
an
g c
ep
at,
tid
ak
be
rbe
lit,
efe
ktif
da
n b
iay
a
ya
ng
te
rja
ng
kau
Me
ka
nis
me
pe
nye
lesa
ian
se
ng
ke
ta y
an
g t
ers
ed
ia (
dil
ua
r p
en
ga
dil
an
ata
u d
i d
ala
m
pe
ng
ad
ila
n)
da
pa
t se
cara
mu
da
h d
iak
ses
ole
h p
iha
k y
an
g b
ers
en
gke
ta
Ma
sya
rak
at
me
mil
iki
kece
nd
eru
ng
an
me
mil
ih p
en
yele
saia
n s
en
gk
eta
di
lua
r p
en
ga
dil
an
#3
2
aks
esi
bil
ita
s d
an
efe
kti
vit
as
me
kan
ism
e p
en
ye
lesa
ian
ko
nfl
ik
me
lalu
i me
ka
nis
me
di
lua
r
pe
ng
ad
ila
n d
ala
m a
spe
k
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) ?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t m
ek
an
ism
e p
en
yele
saia
n s
en
gk
eta
me
lalu
i pe
ng
ad
ila
n m
em
pe
rtim
ba
ng
ka
n
hu
ku
m a
da
t d
ala
m p
en
ga
mb
ila
n k
ep
utu
san
ny
a
Me
ka
nis
me
pe
nye
lesa
ian
ko
nfl
ik d
i lu
ar
pe
ng
ad
ila
n d
ap
at
dia
kse
s d
an
se
cara
efe
ktif
dit
eri
ma
ole
h s
em
ua
pih
ak
di
sem
ua
le
ve
l (n
asi
on
al
da
n s
ub
na
sio
na
l)
Me
ka
nis
me
pe
nye
lesa
ian
se
ng
ke
ta d
ilu
ar
pe
ng
ad
ila
n d
ap
at
dia
kse
s se
cara
mu
da
h,
wa
ktu
pe
ny
ele
saia
n s
en
gke
ta t
ida
k l
am
a,
da
n b
iay
a m
ura
h
Te
rda
pa
t p
en
ye
dia
an
ba
ntu
an
hu
ku
m y
an
g e
fek
tif
ba
gi
pih
ak
ya
ng
be
rse
ng
ke
ta,
teru
tam
a
ma
sya
rak
at
ren
tan
Pih
ak
ya
ng
be
rse
ng
keta
da
pa
t m
ela
ku
ka
n m
ek
an
ism
e b
an
din
g d
ala
m w
akt
u y
an
g s
ing
ka
t
#3
3
inst
an
si p
em
eri
nta
h s
eca
ra
pro
ak
tif
me
lak
uk
an
up
ay
a
pe
ny
ele
saia
n m
asa
lah
ya
ng
efe
ktif
terk
ait
asp
ek
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
?
Te
rda
pa
t u
pa
ya d
ari
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
da
n i
nst
an
si s
ek
tora
l u
ntu
k b
erk
ord
ina
si g
un
a
me
nce
ga
h k
on
flik
te
rja
di
seb
elu
m m
en
en
tuk
an
ata
s su
atu
wil
aya
h
Up
ay
a i
de
nti
fik
asi
ya
ng
dil
ak
uk
an
ole
h i
nst
an
si k
eh
uta
na
n t
erk
ait
ke
gia
tan
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l) b
erj
ala
n s
eca
ra e
fekt
if
36
| P
ag
e
Pra
ctic
e
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
T
erd
ap
at
up
aya
sis
tem
ati
s y
an
g d
ila
ku
ka
n i
nst
an
si k
eh
uta
na
n s
eb
ag
ai
ba
gia
n d
ari
pro
ses
pe
ng
am
bil
an
ke
pu
tusa
n t
erk
ait
de
ng
an
isu
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
Pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
ya
ng
dil
ak
san
ak
an
seca
ra
ko
rdin
ati
f
Ko
ord
ina
si
inst
an
si
pe
me
rin
tah
(lin
tas
sek
tor)
terk
ait
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n
hu
tan
(te
nu
ria
l)
#3
4
efe
kti
fita
s im
ple
me
nta
si
ke
bij
ak
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
ole
h
ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n s
ek
ita
r
hu
tan
?
-IN
TI-
Ku
an
tita
s (j
um
lah
) p
em
an
faa
tan
, p
en
ge
lola
an
, p
em
ilik
an
se
rta
pe
ng
ua
saa
n h
uta
n (
ten
uri
al)
ole
h m
asy
ara
ka
t d
i d
ala
m d
an
di
sek
ita
r h
uta
n m
en
ing
ka
t
Sis
tem
bir
ok
rasi
dil
ak
uk
an
se
cara
re
spo
nsi
ve
te
rha
da
p k
eb
utu
ha
n m
asy
ara
ka
t te
rka
it
de
ng
an
pe
ma
nfa
ata
n,
pe
ng
elo
laa
n,
pe
mil
ika
n s
ert
a p
en
gu
asa
an
hu
tan
(te
nu
ria
l)
37 | P a g e
Set Indikator
Land Use Planning
38
| P
ag
e
Sp
ati
al
/ La
nd
Use
Pla
nn
ing
Jam
ina
n H
uk
um
Um
um
P
rin
sip
K
rite
ria
In
dik
ato
r E
lem
en
Ku
ali
tas
Hu
ku
m y
an
g
me
nja
min
pe
lak
san
aa
n
pe
na
taa
n r
ua
ng
ya
ng
se
sua
i
de
ng
an
asa
s
be
rke
lan
juta
n,
be
rwa
wa
san
lin
gk
un
ga
n,
sert
a
ink
lusi
f d
an
de
mo
kra
tis
(tra
nsp
ara
n d
an
ak
un
tab
el)
.
Jam
ina
n h
uk
um
ata
s
pe
lak
san
aa
n p
en
ata
an
rua
ng
ya
ng
be
rke
lan
juta
n
da
n b
erw
aw
asa
n
lin
gk
un
ga
n.
#1
ja
min
an
hu
ku
m p
ela
ksa
na
an
pe
ren
can
aa
n d
an
pe
ma
nfa
ata
n r
ua
ng
be
rda
sark
an
pa
da
ka
jia
n l
ing
ku
ng
an
hid
up
?
Hu
ku
m m
en
ga
tur
pro
ses
pe
ren
can
aa
n d
an
pe
ma
nfa
ata
n r
ua
ng
di
sem
ua
se
kto
r
ya
ng
te
rka
it d
en
ga
n k
eh
uta
na
n h
aru
s se
sua
i (c
om
ply
) k
aji
an
lin
gk
un
ga
n h
idu
p
Hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
pro
ses
kon
vers
i k
aw
asa
n h
uta
n d
an
alo
ka
si k
aw
asa
n
hu
tan
dis
esu
aik
an
de
ng
an
ka
jia
n l
ing
ku
ng
an
hid
up
Hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
ko
nsi
ste
nsi
de
fin
isi1
3 y
an
g d
igu
na
ka
n d
ala
m
pe
ren
can
aa
n h
uta
n d
an
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
se
cara
um
um
di
tin
gk
at
na
sio
na
l
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
sa
nk
si y
an
g t
eg
as
da
n s
eti
mp
al a
pa
bil
a t
erd
ap
at
pe
lan
gg
ara
n
da
lam
p
en
yu
sun
an
KLH
S p
ad
a p
rose
s p
ere
nca
na
an
ma
up
un
ev
alu
asi
ke
gia
tan
Hu
ku
m m
en
yed
iak
an
sa
nk
si t
eg
as
un
tuk
pe
lan
gg
ara
n p
em
an
faa
tan
ka
wa
san
ya
ng
be
rte
nta
ng
an
de
ng
an
ke
ten
tua
n d
i d
ala
m K
LHS
Jam
ina
n h
uk
um
ata
s
pe
lak
san
aa
n k
eg
iata
n
pe
na
taa
n r
ua
ng
/ l
ah
an
ya
ng
ko
rdin
ati
f, s
ine
rgis
an
tar
sekt
or
da
n
did
asa
rka
n p
ad
a
ke
ma
mp
ua
n p
ere
nca
na
an
ya
ng
ba
ik
#2
ja
min
an
hu
ku
m m
en
ga
tur
ko
ord
ina
si l
inta
s se
kto
ral d
ala
m
pe
ren
can
aa
n p
en
ata
an
ru
an
g?
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
keh
aru
san
da
ri s
em
ua
pro
ses
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/ l
ah
an
un
tuk
dil
ak
uk
an
ole
h s
em
ua
se
kto
r
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
dib
en
tuk
ny
a f
oru
m m
ult
ipih
ak
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n t
ata
ru
an
g (
mis
: ti
m t
erp
ad
u p
en
ata
an
ru
an
g,
ata
u f
oru
m l
ain
ya
ng
seje
nis
)
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
te
rka
it p
ere
nca
na
an
ru
an
g/l
ah
an
un
tuk
me
mp
ert
imb
an
gk
an
ma
suka
n d
ari
pe
ran
gk
at
pe
me
rin
tah
an
di
leve
l te
ren
da
h (
mis
:
ka
nto
r k
eca
ma
tan
, ke
lura
ha
n,
ke
pa
la D
esa
, d
usu
n,
RT
, R
W)
#3
ja
min
an
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
pe
nin
gk
ata
n
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
ha
rusa
n b
ag
i in
sta
nsi
ya
ng
be
rta
ng
gu
ng
ja
wa
b u
ntu
k
me
lak
san
aa
n p
en
ata
an
ru
an
g u
ntu
k m
ela
ku
ka
n p
en
ing
ka
tan
ka
pa
sita
s ke
pa
da
1
3 “
Ko
nsi
ste
nsi
De
fin
isi”
ya
ng
dim
ak
sud
ka
n d
ala
m e
lem
en
ku
alita
s in
i a
da
lah
ke
sesu
aia
n d
efi
nis
i y
an
g t
erk
ait
de
ng
an
isu
la
nd
use
/ s
pa
tia
l p
lan
nin
g p
ad
a s
atu
pe
ratu
ran
de
ng
an
pe
ratu
ran
se
kto
ral la
in.
39
| P
ag
e
Jam
ina
n H
uk
um
Um
um
P
rin
sip
K
rite
ria
In
dik
ato
r E
lem
en
Ku
ali
tas
ka
pa
sita
s b
ag
i a
pa
ratu
r y
an
g
be
rwe
na
ng
me
lak
uk
an
pe
ren
can
aa
n?
ap
ratn
ya
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ba
hw
a y
an
g m
ela
ksa
na
ka
n p
ere
nca
na
an
ad
ala
h a
pa
ratu
r y
an
g t
ela
h m
em
ilik
i ka
pa
sita
s cu
ku
p d
an
te
lah
me
ng
iku
ti p
ela
tih
an
ten
tan
g p
en
ata
an
ru
an
g/l
ah
an
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
keb
era
ga
ma
n d
ari
je
nis
pe
nin
gk
ata
n k
ap
asi
tas
ba
gi a
pa
ratu
r y
an
g b
erp
era
n s
eb
ag
ai
pe
ren
can
a
#4
ke
jela
san
atu
ran
hu
ku
m
me
ng
en
ai
pe
ran
da
n t
an
gg
un
g j
aw
ab
da
lam
pe
lak
san
aa
n k
eg
iata
n
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
ya
ng
sin
erg
is d
an
sist
em
ati
s?
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
da
n r
inci
me
ng
en
ai
ke
we
na
ng
an
da
n t
an
gg
un
g j
aw
ab
da
lam
pe
lak
san
aa
n k
eg
iata
n p
ere
nca
na
an
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
da
n r
inci
me
ng
en
ai
keg
iata
n
pe
ren
can
aa
n y
an
g d
ila
ku
ka
n s
ek
tor
lain
un
tuk
be
rko
rdin
asi
de
ng
an
ke
gia
tan
pe
ren
can
aa
n d
i se
kto
r ke
hu
tan
an
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
me
ng
en
ai
inst
an
si y
an
g b
ert
an
gg
un
g j
aw
ab
da
lam
ke
gia
tan
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
di
tin
gk
at
da
era
h
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
pe
mb
ag
ian
/ p
em
isa
ha
n k
ew
en
an
ga
n d
an
ta
ng
gu
ng
jaw
ab
an
tara
in
sta
nsi
pe
ren
can
aa
n d
i ti
ng
ka
t d
ae
rah
(su
b n
asi
on
al)
da
n i
nst
an
si
pe
ren
caa
n d
i ti
ng
ka
t p
usa
t (n
asi
on
al)
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
ke
we
na
ng
an
, ta
ng
gu
ng
ja
wa
b d
an
pe
lak
san
aa
n
ko
rdin
asi
an
tara
in
sta
nsi
pe
ren
can
aa
n s
ek
tor
keh
uta
na
n d
en
ga
n i
nst
an
si p
ere
nca
an
rua
ng
/la
ha
n n
asi
on
al
Jam
ina
n h
uk
um
te
rha
da
p
pe
ran
se
rta
ma
sya
rak
at
ya
ng
efe
kti
f d
an
be
rma
kn
a
(me
an
ing
ful)
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/
#5
ja
min
an
hu
ku
m t
erh
ad
ap
pe
ng
ak
ua
n k
eg
iata
n p
em
eta
an
pa
rtis
ipa
tif
ya
ng
dil
ak
uk
an
ole
h
ma
sya
rak
at
da
lam
pro
ses
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n?
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
ya
ng
je
las
da
n r
inci
te
rha
da
p k
eg
iata
n p
em
eta
an
pa
rtis
ipa
tif
ya
ng
dil
ak
uk
an
ole
h m
asy
ara
ka
t se
ba
ga
i b
ag
ian
da
ri p
en
ata
an
rua
ng
/la
ha
n
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
te
rha
da
p k
eh
aru
san
un
tuk
me
mp
ert
imb
an
gk
an
40
| P
ag
e
Jam
ina
n H
uk
um
Um
um
P
rin
sip
K
rite
ria
In
dik
ato
r E
lem
en
Ku
ali
tas
lah
an
.
ke
gia
tan
pe
me
taa
n p
art
isip
asi
ya
ng
dil
ak
uk
an
ma
sya
rak
at
da
lam
ke
gia
tan
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n
#6
ja
min
an
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
lan
gka
h-l
an
gk
ah
pe
me
rin
tah
da
lam
me
lak
uk
an
imp
lem
en
tasi
re
nca
na
ta
ta r
ua
ng
(la
ng
ka
h t
eru
ku
r, t
erl
ap
ork
an
da
n
da
pa
t d
ive
riv
ika
si)?
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
te
rka
it d
en
ga
n k
eb
ija
ka
n p
em
eri
nta
h y
an
g
dik
elu
ark
an
tid
ak
bo
leh
be
rte
nta
ng
an
de
ng
an
pe
ren
can
aa
n t
ata
ru
an
g
Hu
ku
m m
en
gh
aru
ska
n b
ah
wa
pe
me
rin
tah
ha
rus
me
mil
iki
stra
teg
i y
an
g
ko
mp
reh
en
sif
terk
ait
de
ng
an
im
ple
me
nta
si p
ere
nca
na
an
ru
an
g/l
ah
an
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
ha
rusa
n u
ntu
k m
ela
ku
ka
n e
valu
asi
ata
s p
ela
ksa
na
an
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/ l
ah
an
se
cara
pe
rio
dik
Hu
ku
m m
en
yed
iak
an
atu
ran
te
rka
it p
en
da
na
an
ya
ng
me
ncu
ku
pi
un
tuk
me
lak
san
ak
an
imp
lem
en
tasi
re
nca
na
pe
na
taa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ba
gi
pe
me
rin
tah
un
tuk
me
lak
san
aka
n
imp
lem
en
tasi
pe
na
taa
n r
ua
ng
da
lam
wa
ktu
ya
ng
te
pa
t (r
ea
son
ab
le t
imin
g)
sete
lah
pe
ren
can
aa
n d
ise
pa
ka
ti
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ke
terb
uk
aa
n
info
rma
si t
erk
ait
de
ng
an
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n
Ke
gia
tan
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
ya
ng
me
ng
ed
ep
an
ka
n
ke
terb
uka
an
in
form
asi
ke
pa
da
se
mu
a p
em
an
gk
u
ke
pe
nti
ng
an
#7
ja
min
an
hu
ku
m b
ag
i ma
sya
rak
at
(te
rma
suk
ya
ng
tin
gg
al
di
da
lam
da
n
di
sek
ita
r h
uta
n)
un
tuk
me
mp
ero
leh
info
rma
si t
erk
ait
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n?
-IN
TI-
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
da
n t
erp
eri
nci
te
rka
it
me
kan
ism
e/p
rose
du
r b
ag
i ma
sya
rak
at
un
tuk
me
mp
ero
leh
in
form
asi
te
rka
it
pe
na
taa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
atu
ran
me
ng
en
ai k
eh
aru
san
ba
gi p
em
eri
nta
h u
ntu
k
me
mb
eri
kan
in
form
asi
(se
cara
ak
tif
tan
pa
dim
inta
) te
rka
it p
ere
nca
na
an
ru
an
g /
lah
an
se
cara
be
rka
la k
ep
ad
a m
asy
ara
ka
t
Hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
in
form
asi
ya
ng
dis
ed
iak
an
ha
rus
dis
ed
iak
an
de
ng
an
wa
ktu
,
be
ntu
k,
ba
ha
sa p
en
ya
mp
aia
n y
an
g m
ud
ah
dij
an
gk
au
da
n d
ipa
ha
mi m
asy
ara
ka
t
41
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
un
tuk
me
nye
ba
rlu
ask
an
in
form
asi
(d
iscl
osu
re
pe
rio
d)
de
ng
an
sa
ran
a y
an
g t
ep
at
ba
gi k
on
dis
i ma
sya
rak
at
(m
is:
pe
ny
am
pa
ian
info
rma
si m
ela
lui
we
bsi
te b
ag
i m
asy
ara
ka
t p
erk
ota
an
, p
en
ya
mp
aia
n i
nfo
rma
si
me
lalu
i p
en
gu
mu
ma
n d
i b
ala
i d
esa
ba
gi m
asy
ara
ka
t p
ed
esa
an
, d
ll)
Pe
ran
me
dia
ma
ssa
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/la
ha
n
#8
ja
min
an
hu
ku
m k
eb
eb
asa
n d
an
ind
ep
en
si p
ers
da
lam
me
lipu
t
ke
gia
tan
pe
na
taa
n r
ua
ng
/la
ha
n?
Hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s d
an
te
ga
s m
em
be
rik
an
pe
ran
me
dia
ma
ssa
da
lam
pro
ses
pe
ny
usu
na
n p
en
ata
an
ru
an
g/l
ah
an
Hu
ku
m m
en
ga
tur
pe
rlin
du
ng
an
te
rha
da
p g
ug
ata
n S
LAP
P1
4 t
erh
ad
ap
me
dia
te
rka
it
de
ng
an
pe
mb
eri
taa
n m
en
ge
na
i p
en
ata
an
ru
an
g/l
ah
an
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
be
ba
san
ma
up
un
ba
tasa
n b
ag
i me
dia
(p
ers
) d
ala
m
me
mp
ero
leh
da
n m
en
go
lah
in
form
asi
Ke
terl
iba
tan
ma
sya
rak
at
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/ l
ah
an
Pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
ya
ng
me
mb
eri
ka
n j
am
ina
n
terh
ad
ap
ma
sya
rak
at
un
tuk
da
pa
t b
erp
era
n
sert
a s
eca
ra p
en
uh
(me
an
ing
full
pa
rtic
ipa
tio
n)
#9
ja
min
an
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
te
rha
da
p p
rose
du
r
pa
rtis
ipa
si p
ub
lik
se
cara
pe
nu
h d
ala
m
pro
ses
pe
ren
can
aa
n p
en
ata
an
ru
an
g
/ la
ha
n?
-IN
TI-
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
de
fin
isi
ya
ng
je
las
terk
ait
de
ng
an
ap
a y
an
g d
ima
ksu
d d
en
ga
n
ma
sya
rak
at
ya
ng
da
pa
t b
erp
art
isip
asi
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ru
an
g b
ag
i m
asy
ara
ka
t u
ntu
k b
erp
art
isip
asi
da
n k
eh
aru
san
ba
gi
inst
an
si p
ere
nca
na
un
tuk
me
lib
atk
an
ma
sya
rak
at
da
lam
pro
ses
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n
Hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ba
gi s
eti
ap
in
sta
nsi
pe
ren
can
a
rua
ng
/la
ha
n u
ntu
k m
em
ilik
i
pro
sed
ur
ya
ng
je
las
ba
gi
ma
sya
rak
at
un
tuk
be
rpa
rtis
ipa
si
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ca
ku
pa
n y
an
g j
ela
s d
an
te
rpe
rin
ci t
erk
ait
pro
sed
ur
ma
sya
raka
t
1
4 G
ug
ata
n S
LAP
P m
eru
pa
ka
n k
ep
an
jan
ga
n d
ari
“Str
ate
gic
La
wsu
it A
ga
inst
Pu
blic
Pa
rtic
ipa
tio
n”,
te
rka
da
ng
pe
me
rin
tah
ata
u p
eru
sah
aa
n m
ela
ku
ka
n t
ind
ak
an
ya
ng
tid
ak
se
sua
i d
en
ga
n k
ep
en
tin
ga
n p
ub
lic.
Se
hin
gg
a p
ad
a a
kh
irn
ya
pu
bli
c m
era
sa t
ida
k p
ua
s d
en
ga
n k
eg
iata
n t
ers
eb
ut
da
n m
en
gg
ug
at
ata
u m
en
ya
tak
an
op
inin
ya
di m
ed
ia.
Na
mu
n t
ind
ak
an
da
ri m
asy
ara
ka
t in
i se
rin
gk
ali d
isik
ap
i o
leh
pe
me
rin
tah
ata
u p
ela
ku
usa
ha
de
ng
an
tin
da
ka
n “
me
ng
gu
ga
t”
ma
sya
rak
at
ya
ng
me
nco
ba
un
tuk
me
mb
eri
ka
n p
en
da
pa
tny
a s
eb
ag
ai b
en
tuk
ke
be
rata
n a
tas
ke
gia
tan
ya
ng
dila
ku
ka
n o
leh
pe
me
rin
tah
/ p
eru
sah
aa
n t
ers
eb
ut.
Tin
da
ka
n t
ers
eb
ut
dik
ate
go
rik
an
se
ba
ga
i SLA
PP
su
it,
hu
ku
m n
asi
on
al
pe
rlu
me
mb
eri
ka
n j
am
ina
n b
ah
wa
ma
sya
rak
at
ya
ng
be
rpa
rtis
ipa
si u
ntu
k m
em
pe
rju
an
gk
an
ha
k d
asa
r m
ere
ka
ha
rus
be
ba
s d
ari
gu
ga
tan
hu
ku
m.
(ba
ca:
Ge
org
e W
. P
rin
g a
nd
Pe
ne
lop
e C
an
an
, SLA
PP
s: G
ett
ing
Su
ed
fo
r Sp
ea
kin
g
Ou
t, (
19
96
), 8
-9)
42
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
un
tuk
me
lak
uk
an
pa
rtis
ipa
si p
ub
lik
#1
0
jam
ina
n h
uk
um
te
rha
da
p
ke
gia
tan
mo
nit
ori
ng
ke
gia
tan
pe
na
taa
n r
ua
ng
/la
ha
n y
an
g d
iak
uk
an
ole
h m
asy
ara
ka
t?
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
ha
rusa
n b
ag
i in
sta
nsi
pe
ren
can
a u
ntu
k m
ela
ku
ka
n k
eg
iata
n
ev
alu
asi
te
rha
da
p p
en
ata
an
ru
an
g/l
ah
an
se
cara
be
rka
la
Hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
pe
ny
ele
saia
n k
on
flik
ya
ng
te
rja
di
ak
iba
t ke
gia
tan
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ru
an
g b
ag
i m
asy
ara
ka
t d
ala
m p
rose
s e
va
lua
si a
tas
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
te
rha
da
p p
rose
s e
va
lua
si t
erk
ait
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n y
an
g d
ila
ku
ka
n m
asy
ara
ka
t
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
ke
jela
san
tin
da
k l
an
jut
da
ri s
eti
ap
ma
suk
an
ma
sya
rak
at
ya
ng
dib
eri
ka
n (
mis
: a
pa
ka
h m
asu
ka
n d
ite
rim
a a
tau
dit
ola
k,
be
sert
a a
lasa
n a
tas
pe
no
lak
an
ny
a)
Pe
lak
san
aa
n
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/la
ha
n
dil
ak
uk
an
de
ng
an
ak
un
tab
el1
5 d
an
be
rta
ng
gu
ng
gu
ga
t (l
iab
le)
Te
rse
dia
me
ka
nis
me
up
ay
a k
eb
era
tan
ole
h
ma
sya
rak
at
ata
s d
am
pa
k
ya
ng
dit
eri
ma
ak
iba
t
pe
na
taa
n r
ua
ng
/la
ha
n
#1
1
jam
ina
n h
uk
um
te
rha
da
p r
ua
ng
ba
gi
ma
sya
rak
at
un
tuk
me
ny
ata
ka
n
ke
be
rata
n /
me
lak
uk
an
up
ay
a h
uk
um
ak
iba
t ke
bij
ak
an
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n?
-IN
TI-
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
atu
ran
me
ng
en
ai k
eb
era
da
an
me
ka
nis
me
ke
be
rata
n t
erk
ait
ke
gia
tan
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n1
6
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
ha
rusa
n b
ag
i p
ere
nca
na
un
tuk
me
na
ati
se
tia
p k
ep
utu
san
ya
ng
dih
asi
lka
n d
ari
me
ka
nis
me
ke
be
rata
n t
ers
eb
ut
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
ha
rusa
n t
erh
ad
ap
be
rba
ga
i me
ka
nis
me
pe
ny
ele
saia
n
sen
gk
eta
te
rse
bu
t u
ntu
k d
ap
at
be
rla
ng
sun
g d
en
ga
n m
ud
ah
, m
ura
h,
da
n j
an
gk
a
wa
ktu
ya
ng
wa
jar
1
5 “
ak
un
tab
el”
ya
ng
dim
ak
sud
ka
n d
ala
m p
rin
sip
in
i a
da
lah
bu
ka
n h
an
ya
da
pa
t d
ipe
rta
ng
gu
ng
jaw
ab
ka
n,
na
mu
n j
ug
a s
esu
ai
de
ng
an
se
ga
la k
ete
ntu
an
, p
rose
du
r m
au
pu
n n
orm
a y
an
g b
erl
ak
u d
ala
m p
rose
s p
ere
nca
na
an
. 1
6 Y
an
g d
ima
ksu
d d
en
ga
n m
ek
an
ism
e k
eb
era
tan
ad
ala
h,
me
ka
nis
me
ya
ng
te
rda
pa
t d
i d
ala
m i
nst
an
si d
an
di lu
ar
inst
an
si t
erk
ait
. M
isa
lny
a:
me
ka
nis
me
ke
be
rata
n i
nte
rna
l in
stit
usi
pe
ren
can
a d
an
me
ng
gu
na
ka
n p
en
ga
dil
an
ata
u
pe
ny
ele
saia
n s
en
gk
eta
alt
ern
ati
f u
ntu
k m
ek
an
ism
e k
eb
era
tan
di lu
ar
inst
itu
si p
ere
nca
na
.
43
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
te
rha
da
p k
eb
era
tan
ya
ng
da
pa
t d
iaju
ka
n o
leh
ma
sya
rak
at
terk
ait
de
ng
an
pe
na
taa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Ev
alu
asi
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n y
an
g d
ap
at
teru
ku
r, t
erl
ap
ork
an
,
terv
eri
fik
asi
.
#1
2
terd
ap
at
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
ev
alu
asi
ata
s re
nca
na
ta
ta r
ua
ng
ha
rus
dil
ak
uk
an
be
rda
sark
an
imp
lem
en
tasi
di
lap
an
ga
n ?
-IN
TI-
Hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
ke
ha
rusa
n d
iad
ak
an
nya
ev
alu
asi
se
cara
be
rka
la p
ad
a
seti
ap
ak
hir
pe
rio
de
imp
lem
en
tasi
pe
ren
can
aa
n p
en
ata
an
ru
an
g/l
ah
an
Hu
ku
m m
en
ga
tur
seca
ra j
ela
s d
an
te
rpe
rin
ci m
en
ge
na
i p
ela
ksa
na
an
pro
ses
ev
alu
asi
ata
s im
ple
me
nta
si p
ere
nca
na
an
ru
an
g/l
ah
an
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
ke
terl
iba
tan
ma
sya
rak
at
da
lam
pro
ses
ev
alu
asi
imp
lem
en
tasi
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
ha
rusa
n b
ah
wa
pe
ren
can
aa
n d
i m
asa
ya
ng
ak
an
da
tan
g
me
refl
ek
sik
an
ha
sil
da
ri e
valu
asi
Pe
ren
can
aa
n d
an
pe
na
taa
n r
ua
ng
ya
ng
sesu
ai
ka
jia
n l
ing
ku
ng
an
hid
up
.
#1
3
terd
ap
at
jam
ina
n h
uku
m b
ag
i
pe
lak
san
aa
n k
aji
an
lin
gk
un
ga
n h
idu
p
ya
ng
be
rko
mp
ete
n d
an
in
de
pe
nd
en
?
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
kom
pe
ten
si b
ag
i p
ara
pe
ny
usu
n k
aji
an
lin
gk
un
ga
n h
idu
p
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ba
hw
a p
en
yu
sun
an
ka
jia
n l
ing
ku
ng
an
hid
up
dil
ak
uk
an
de
ng
an
me
tod
olo
gi
ya
ng
da
pa
t d
ipe
rta
ng
gu
ng
jaw
ab
ka
n
Pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/la
ha
n y
an
g
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
sin
erg
is
da
n k
ord
ina
tif
di
ma
sin
g-m
asi
ng
sek
tor
Ko
rdin
asi
li
nta
s se
kto
r
de
ng
an
me
mp
erh
ati
ka
n
efi
sie
nsi
da
n e
fekt
ifit
as
pe
ren
can
aa
n p
en
ata
an
rua
ng
/la
ha
n
#1
4
jam
ina
n h
uk
um
me
ng
atu
r
pe
lak
san
aa
n p
rose
s p
ere
nca
na
an
ya
ng
me
ng
ed
ep
an
ka
n e
fekt
ifit
as
da
n
efi
sie
nsi
?
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ag
ar
seti
ap
in
sta
nsi
ya
ng
me
lak
uk
an
pe
ren
can
aa
n
me
lak
uk
an
pro
ses
pro
cure
me
nt
ya
ng
ak
un
tab
el d
an
te
ruk
ur
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ba
hw
a p
rose
s p
ere
nca
na
an
dil
ak
uk
an
de
ng
an
ko
nse
sus
ata
s se
mu
a p
iha
k y
an
g b
erk
ep
en
tin
ga
n
Hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s d
an
te
rpe
rin
ci m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
pro
ses
pe
ren
can
aa
n
dil
ak
uk
an
me
lalu
i p
rose
s b
ott
om
-up
#1
5
jam
ina
n h
uk
um
te
rha
da
p
ke
jela
san
we
we
na
ng
da
n t
an
gg
un
g
Hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s d
an
te
rpe
rin
ci m
en
ga
tur
terk
ait
ke
we
na
ng
an
da
n t
an
gg
un
g
jaw
ab
in
sta
nsi
ya
ng
me
lak
uk
an
ke
gia
tan
pe
ren
can
aa
n
44
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
jaw
ab
in
sta
nsi
da
lam
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/ l
ah
an
?
-IN
TI-
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
ha
rusa
n p
rose
s ko
ord
ina
si a
nta
ra s
ekt
or
terk
ait
dil
ak
san
ak
an
da
lam
ke
gia
tan
pe
ren
can
aa
n
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
me
ng
en
ai
pro
sed
ur
pe
ng
am
bil
an
ke
pu
tusa
n y
an
g
ak
an
me
mu
da
hk
an
bir
okr
asi
da
lam
pro
ses
pe
na
taa
n r
ua
ng
/la
ha
n1
7
Ke
terk
ait
an
da
lam
sy
ste
m
info
rma
si d
an
da
ta a
nta
ra
inst
an
si p
ub
lik
(a
nta
r
inst
an
si)
da
n d
i d
ala
m
inst
an
si p
ub
lik
(in
tern
al
inst
an
si)
da
lam
pe
ren
can
aa
n p
en
ata
an
rua
ng
/la
ha
n
#1
6
jam
ina
n h
uk
um
me
mb
eri
ka
n
ke
jela
san
pe
ng
atu
ran
un
tuk
ko
ord
ina
si a
nta
r in
sta
nsi
pe
ren
can
a
terk
ait
de
ng
an
ali
ran
in
form
asi
da
n
da
ta y
an
g d
igu
na
ka
n s
eb
ag
ai
da
sar
ke
gia
tan
pe
ren
can
a?
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
da
n t
erp
eri
nci
me
ng
en
ai
me
ka
nis
me
po
la p
en
yeb
ara
n i
nfo
rma
si a
nta
r in
sta
nsi
(d
an
di
da
lam
in
sta
nsi
) p
ere
nca
na
da
lam
ke
gia
tan
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
te
rka
it k
eh
aru
san
pe
lak
san
aa
n p
ere
nca
na
an
did
asa
rka
n p
ad
a i
nfo
rma
si y
an
g s
am
a
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ba
hw
a i
nfo
rma
si d
an
da
ta y
an
g d
ija
dik
an
da
sar
pe
ren
can
aa
n a
da
lah
me
rup
ak
an
ha
sil
pe
ng
ola
ha
n i
nfo
rma
si d
an
da
ta y
an
g b
era
sal
da
ri b
erb
ag
ai
sekt
or
terk
ait
#1
7
jam
ina
n h
uk
um
me
mb
eri
ka
n
pe
ng
atu
ran
te
rha
da
p k
eb
era
da
an
lem
ba
ga
ya
ng
ak
an
be
rpe
ran
se
ba
ga
i
pu
sat
da
ta d
an
in
form
asi
un
tuk
me
nd
uk
un
g p
rose
s p
ere
nca
na
an
rua
ng
/la
ha
n?
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
la
nd
asa
n b
ag
i p
em
be
ntu
ka
n k
ele
mb
ag
aa
n y
an
g b
erf
un
gsi
seb
ag
ai
pu
sat
da
ta d
an
in
form
asi
Hu
ku
m m
en
ga
tur
seca
ra j
ela
s m
en
ge
na
i me
ka
nis
me
ko
mu
nik
asi
le
mb
ag
a y
an
g
dib
en
tuk
de
ng
an
se
kto
r la
in y
an
g t
erk
ait
Hu
ku
m m
en
ga
tur
seca
ra j
ela
s m
en
ge
na
i ke
we
na
ng
an
da
ri p
usa
t d
ata
da
n i
nfo
rma
si
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n
Act
ors
1
7 T
erk
ad
an
g p
rose
du
r p
en
ga
mb
ila
n k
ep
utu
san
te
rha
mb
at
ole
h a
da
ny
a b
iro
kra
si d
an
ke
we
na
ng
an
ya
ng
tid
ak
je
las.
Se
hin
ga
pa
da
ak
hir
ny
a p
rose
s p
en
ata
an
ru
an
g/l
ah
an
me
nja
di te
rha
mb
at.
Ha
l te
rse
bu
t sa
ng
at
vit
al k
are
na
ak
an
be
rpe
ng
aru
h k
ep
ad
a k
ese
luru
ha
n p
rose
s p
em
ba
ng
un
an
. E
lem
en
ku
alita
s in
i m
en
cob
a u
ntu
k m
eli
ha
t b
ag
aim
an
a p
rose
s tr
ou
ble
sh
oo
tin
g a
tas
ha
mb
ata
n b
iro
kra
si t
ers
eb
ut
da
pa
t te
rja
wa
b.
45
| P
ag
e
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ke
terb
uk
aa
n
info
rma
si t
erk
ait
de
ng
an
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n
Ke
gia
tan
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
ya
ng
me
ng
ed
ep
an
ka
n
ke
terb
uka
an
in
form
asi
ke
pa
da
se
mu
a p
em
an
gk
u
ke
pe
nti
ng
an
#1
8
terd
ap
at
kete
rse
dia
an
sis
tem
info
rma
si p
ub
lik
te
rka
it k
eg
iata
n
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/ l
ah
an
?
- IN
TI-
Te
rda
pa
t si
ste
m i
nfo
rma
si d
i d
ala
m i
nst
an
si p
ere
nca
na
ya
ng
d
ila
ksa
na
ka
n u
ntu
k
da
pa
t m
em
en
uh
i k
eb
utu
ha
n i
nfo
rma
si p
ub
lik
te
rka
it k
eg
iata
n p
ere
nca
na
an
Te
rda
pa
t si
ste
m i
nfo
rma
si y
an
g m
en
ge
de
pa
nk
an
ke
tep
ata
n w
akt
u,
vali
dit
as
info
rma
si,
kele
ng
ka
pa
n d
an
ke
mu
rah
an
bia
ya
Te
rda
pa
t si
ste
m i
nfo
rma
si y
an
g t
ers
ed
ia d
iba
ren
gi
de
ng
an
ke
sed
iaa
n s
taf
pe
nd
uk
un
g y
an
g m
em
ilik
i ke
ma
mp
ua
n m
en
jala
nk
an
sis
tem
in
form
asi
Te
rda
pa
t si
ste
m i
nfo
rma
si d
idu
ku
ng
kri
teri
a d
an
ba
tasa
n y
an
g j
ela
s te
rha
da
p
info
rma
si y
an
g b
isa
dib
eri
kan
ata
u y
an
g d
ira
ha
sia
ka
n
Te
rda
pa
t si
ste
m i
nfo
rma
si d
i d
ala
m i
nst
an
si p
ere
nca
na
ya
ng
ju
ga
me
nca
ku
p a
rus
info
rma
si d
i d
ala
m i
nst
an
si m
au
pu
n a
nta
r in
sta
nsi
#1
9
terd
ap
at
kete
rse
dia
an
da
n
ke
terj
an
gk
au
an
in
form
asi
me
ng
en
ai
ke
pa
tuh
an
ata
s re
nca
na
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n?
- IN
TI-
Inst
an
si p
ere
nca
na
me
lak
uk
an
pu
bli
ka
si (
pe
ny
eb
ara
n in
form
asi
) se
cara
pe
rio
dik
terk
ait
ke
pa
tuh
an
ata
s p
rose
s p
ere
nca
na
an
ru
an
g /
la
ha
n
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
ke
lom
po
k m
asy
ara
ka
t si
pil
me
lak
uk
an
pe
nil
aia
n
/pe
ng
aw
asa
n s
eca
ra b
erk
ala
te
rka
it d
en
ga
n t
ing
ka
t ke
pa
tuh
an
te
rha
da
p p
en
ata
an
rua
ng
/la
ha
n
Te
rda
pa
t u
pa
ya d
ari
me
dia
ma
ssa
me
lak
uk
an
pe
lip
uta
n t
erh
ad
ap
isu
te
rka
it
ke
pa
tuh
an
te
rha
da
p p
en
ata
an
ru
an
g/l
ah
an
Te
rda
pa
t in
form
asi
me
ng
en
ai
ke
pa
tuh
an
ya
ng
di
dis
em
ina
sik
an
ke
pa
da
pu
bli
k
dis
aji
ka
n d
en
ga
n b
ah
asa
da
n b
en
tuk
ya
ng
mu
da
h d
ipa
ha
mi
sert
a d
ap
at
dia
kse
s
seca
ra l
ua
s
#2
0
keb
era
da
an
me
dia
ma
ssa
ya
ng
ak
tif,
pro
gre
sif
da
n i
no
va
tif
da
n
did
uk
un
g o
leh
ka
pa
sita
s d
an
inte
gri
tas
ya
ng
ku
at.
Me
dia
ma
ssa
me
leta
kk
an
lip
uta
n t
erk
ait
de
ng
an
isu
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
me
nja
di
sala
h s
atu
pri
ori
tas
pe
mb
eri
taa
n s
eca
ra b
erk
ala
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
ke
lom
po
k m
ed
ia u
ntu
k m
en
ga
rusu
tam
ak
an
isu
terk
ait
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n k
ep
ad
a p
ub
lik
46
| P
ag
e
Act
ors
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Te
rda
pa
t u
pa
ya m
ed
ia u
ntu
k m
en
ye
dia
ka
n i
nfo
rma
si k
ep
ad
a p
ub
lik
se
cara
be
rim
ba
ng
te
rka
it p
ere
nca
na
an
ru
an
g/l
ah
an
Ke
terl
iba
tan
ma
sya
rak
at
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/ l
ah
an
Pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
ya
ng
me
mb
eri
ka
n j
am
ina
n
terh
ad
ap
ma
sya
rak
at
un
tuk
da
pa
t b
erp
era
n
sert
a s
eca
ra p
en
uh
(me
an
ing
full
pa
rtic
ipa
tio
n)
#2
1 o
rga
nis
asi
ma
sya
rak
at
sip
il
me
mil
iki k
ap
asi
tas
un
tuk
te
rlib
at
da
n
me
mp
en
ga
ruh
i p
rose
s p
ere
nca
na
an
rua
ng
/la
ha
n?
Org
an
isa
si m
asy
ara
ka
t si
pil
me
mil
iki k
eca
ka
pa
n d
ala
m m
em
be
rik
an
in
pu
t te
rha
da
p
inst
an
si p
ere
nca
na
, k
hu
susn
ya
te
rka
it i
su k
eh
uta
na
n (
mis
: o
rga
nis
asi
me
mil
iki
terb
ita
n b
erk
ala
te
rka
it i
su t
ert
en
tu,
rise
t sp
esi
fik
te
rka
it p
ere
nca
na
an
, d
ll)
Org
an
isa
si m
asy
ara
ka
t si
pil
me
lak
uk
an
up
aya
me
nye
ba
rka
n h
asi
l k
aji
an
, ri
set,
info
rma
si b
ek
ala
ke
pa
da
ma
sya
rak
at
seca
ra l
ua
s
Te
rda
pa
t d
uk
un
ga
n f
ina
nsi
al
ya
ng
me
ma
da
i u
ntu
k m
em
pro
du
ksi
in
form
asi
da
n
me
nye
ba
rlu
ask
an
nya
ke
pa
da
pu
bli
k
LSM
me
mil
iki d
uk
un
ga
n f
ina
nsi
al
seca
ra b
erk
ala
(b
aik
da
ri p
em
eri
nta
h m
au
pu
n
sum
be
r la
in)
un
tuk
me
nd
uk
un
g u
pa
ya
pe
nin
gk
ata
n k
ap
asi
tas
ma
sya
rak
at
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Te
rda
pa
t ke
lom
po
k m
asy
ara
ka
t si
pil
ya
ng
te
rlib
at
ata
u m
ela
ku
ka
n k
eg
iata
n
mo
nit
ori
ng
pro
ses
pe
ren
can
aa
n
Ma
sya
rak
at
sip
il m
em
ilik
i ke
be
ba
san
da
n i
nd
ipe
nd
en
si d
ala
m m
ela
ku
ka
n r
ise
t d
an
an
ali
sa b
erb
ag
ai
isu
te
rka
it p
ere
nca
na
an
Org
an
isa
si m
asy
ara
ka
t si
pil
me
mil
iki k
em
am
pu
an
un
tuk
me
mb
aw
a
ka
sus/
pe
rma
sala
ha
n t
erk
ait
de
ng
an
pe
na
taa
n r
ua
ng
ke
me
ka
nis
me
-me
ka
nis
me
yu
dis
ial
ma
up
un
no
n y
ud
isia
l y
an
g d
imu
ng
kin
ka
n
Org
an
isa
si m
asy
ara
ka
t si
pil
me
mil
iki k
em
am
pu
an
un
tuk
me
ng
ide
nti
fik
asi
ke
bu
tuh
an
in
form
asi
se
rta
ak
ses
terh
ad
ap
in
form
asi
ya
ng
dib
utu
hk
an
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n p
en
ata
an
ru
an
g
47
| P
ag
e
Act
ors
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
org
an
isa
si m
asy
ara
kat
sip
il d
ala
m m
ela
ku
kan
pe
nd
am
pin
ga
n k
ep
ad
a m
asy
ara
ka
t a
ka
r ru
mp
ut
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/la
ha
n (
mis
: la
po
ran
pe
nd
am
pin
ga
n k
asu
s, d
ll)
Te
rda
pa
t a
ge
nd
a a
dvo
ka
si k
eb
ija
ka
n y
an
g d
ila
ku
ka
n o
rga
nis
asi
ma
sya
raka
t si
pil
ya
ng
me
nce
rmin
ka
n k
ep
en
tin
ga
n m
asy
ara
ka
t d
i ti
ng
kat
ak
ar
rum
pu
t
Ke
terw
ak
ila
n m
asy
ara
ka
t
ren
tan
di
ak
ar
rum
pu
t
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
#2
2 m
asy
ara
ka
t re
nta
n/a
kar
rum
pu
t
me
mil
iki
ak
sesi
bil
ita
s u
ntu
k te
rlib
at
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/la
ha
n ?
Te
rda
pa
t p
rose
du
r y
an
g d
imil
iki o
leh
in
sta
nsi
pe
ren
can
a u
ntu
k b
erk
om
un
ika
si
de
ng
an
ma
sya
rak
at
ak
ar
rum
pu
t
Te
rda
pa
t ko
mp
osi
si m
asy
ara
ka
t d
ala
m p
rose
s p
ere
nca
na
an
ru
an
g /
la
ha
n y
an
g
dis
ed
iak
an
ole
h i
nst
itu
si p
ere
nca
na
Te
rda
pa
t u
pa
ya p
em
eri
nta
h u
ntu
k m
en
ye
ba
rka
n i
nfo
rma
si t
erk
ait
ke
mu
ng
kin
an
ke
terl
iba
tan
ke
pa
da
ke
lom
po
k m
asy
ara
ka
t re
nta
n
Inst
an
si-i
nst
an
si p
ub
lik
ya
ng
te
rlib
at
da
lam
pe
ren
can
aa
n p
en
ata
an
rua
ng
me
mil
iki
sem
an
ga
t
pa
rtis
ipa
tif
#2
3
inst
an
si p
ere
nca
na
me
mil
iki
ke
ma
mp
ua
n u
ntu
k m
en
am
pu
ng
da
n
me
ng
ola
h s
em
ua
ma
suk
an
da
ri p
ub
lik
terk
ait
de
ng
an
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/la
ha
n?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
ku
ka
n o
leh
in
sta
nsi
pe
ren
can
a u
ntu
k m
em
bu
at
pu
bli
k
da
pa
t m
em
be
rik
an
ma
suk
an
se
lua
s-lu
asn
ya
Inst
an
si p
ere
nca
na
me
mb
eri
ka
n d
oro
ng
an
ke
pa
da
pu
bli
k u
ntu
k m
ela
ku
kan
pa
rtis
ipa
si d
ala
m p
ere
nca
na
an
Inst
an
si s
ekt
or
ke
hu
tan
an
be
rko
rdin
asi
de
ng
an
in
sta
nsi
se
kto
r la
in d
ala
m m
en
go
lah
ma
suk
an
ma
sya
rak
at
terk
ait
de
ng
an
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Pe
lak
san
aa
n
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/la
ha
n
dil
ak
uk
an
de
ng
an
ak
un
tab
el
da
n
be
rta
ng
gu
ng
gu
ga
t (l
iab
le)
Ke
ma
mp
ua
n i
nst
an
si
pe
ren
can
a d
ala
m
me
lak
uk
an
pe
ren
can
aa
n
ya
ng
be
rla
nd
ask
an
ke
be
rla
nju
tan
da
n
ke
lest
ari
an
#2
4
sta
f p
ere
nca
na
me
mil
iki
ke
ma
mp
ua
n u
ntu
k m
en
go
lah
,
me
ng
an
ali
sa,
me
lak
uk
an
in
terp
ert
asi
da
ta d
an
in
form
asi
(te
rma
suk
in
pu
t
ya
ng
dib
eri
ka
n m
asy
ara
ka
t) s
eb
ag
ai
da
sar
da
ri p
ere
nca
na
an
?
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
in
sta
nsi
pe
ren
can
a u
ntu
k m
ela
ku
kan
id
en
tifi
ka
si
ma
sin
g-m
asi
ng
in
sta
nsi
se
kto
ral y
an
g m
em
ilik
i in
form
asi
da
n k
ep
en
tin
ga
n t
erk
ait
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
ole
h i
nst
itu
si p
ere
nca
na
un
tuk
me
nin
gk
atk
an
ka
pa
sita
s d
ari
sta
fny
a t
erk
ait
pe
ng
ola
ha
n d
an
an
ali
sa d
ata
un
tuk
ke
pe
rlu
an
pe
na
taa
n r
ua
ng
/la
ha
n
48
| P
ag
e
Act
ors
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
T
erd
ap
at
up
aya
da
ri i
nst
itu
si p
ere
nca
na
un
tuk
me
nye
dia
ka
n p
era
ng
ka
t k
erj
a (
bu
ku
,
lite
ratu
r, r
efe
ren
si,
dll
) b
ag
i sta
f p
ere
nca
na
da
lam
me
mp
erl
an
car
an
ali
sa d
an
pe
ren
can
aa
n y
an
g d
ila
ku
ka
n
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
in
stit
usi
un
tuk
me
ny
ed
iak
an
su
mb
er
pe
nd
an
aa
n
ba
gi
pe
lak
san
aa
n k
erj
a s
taf
pe
ren
can
a
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
in
sta
nsi
pe
ren
can
a d
ala
m m
em
fasi
lita
si k
eg
iata
n
pe
me
taa
n p
art
isip
ati
f (b
aik
ya
ng
dii
nis
iasi
ole
h m
asy
ara
ka
t m
au
pu
n y
an
g
me
rup
ak
an
in
isia
tif
inst
an
si p
ere
nca
na
)
#2
5
ka
pa
sita
s, i
nd
ep
en
de
nsi
, d
an
inte
gri
tas
ya
ng
me
ma
da
i d
ari
ak
ad
em
isi
un
tuk
te
rlib
at
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n p
en
ata
an
ru
an
g
?
-IN
TI-
Inst
an
si p
ere
nca
na
me
lib
atk
an
be
rba
ga
i p
em
an
gk
u k
ep
en
tin
ga
n y
an
g m
em
ilik
i
ke
pa
ka
ran
, k
red
ibil
ita
s, i
nte
gri
tas
da
n m
ora
lita
s (y
an
g d
iak
ui
du
nia
ak
ad
em
is)
terk
ait
de
ng
an
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Te
rda
pa
t p
erh
ati
an
ya
ng
dif
ok
usk
an
ke
pa
da
ke
gia
tan
pe
na
taa
n r
ua
ng
/la
ha
n b
ag
i
ka
lan
ga
n a
ka
de
mis
i (m
is:
me
mil
iki
jurn
al m
en
ge
na
i p
ere
nca
na
an
, b
ull
eti
n,
art
ike
l,
bu
ku
, d
ll)
Te
rda
pa
t a
kse
sib
ilit
as
terh
ad
ap
du
ku
ng
an
fin
an
sia
l te
rka
it d
en
ga
n p
ela
ksa
na
an
pe
ne
liti
an
/ k
aji
an
me
ng
en
ai
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n b
ag
i k
ala
ng
an
ak
ad
em
is
Du
nia
ak
ad
em
is m
em
ilik
i ke
ma
mp
ua
n d
an
ke
sem
pa
tan
un
tuk
be
rpa
rtis
ipa
si a
tau
me
mo
nit
or
pro
ses
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Ind
ep
en
de
nsi
du
nia
ak
ad
em
is t
erk
ait
de
ng
an
isu
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Me
ka
nis
me
pe
ng
aju
an
ke
be
rata
n y
an
g d
ila
ku
kan
#2
6
keb
era
da
an
me
ka
nis
me
pe
ng
aju
an
ke
be
rata
n y
an
g e
fek
tif,
Up
ay
a y
an
g d
ila
ku
ka
n i
nsn
tan
si p
ere
nca
na
da
lam
me
ny
ed
iak
an
me
ka
nis
me
pe
ny
ele
saia
n s
en
gke
ta/k
eb
era
tan
49
| P
ag
e
Act
ors
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
ma
sya
rak
at
ata
s d
am
pa
k
ya
ng
dia
lam
i ak
iba
t
pe
na
taa
n r
ua
ng
/la
ha
n
efi
sie
n,
cep
at
da
n m
ura
h u
ntu
k
me
nye
lesa
ika
n p
en
ga
jua
n k
eb
era
tan
?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t ke
be
rag
am
an
me
ka
nis
me
pe
nye
lesa
ian
se
ng
ke
ta /
ke
be
rata
n y
an
g
dis
ed
iak
an
da
n d
iak
ui o
leh
pe
me
rin
tah
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
in
sta
nsi
pe
me
rin
tah
da
lam
me
ny
ed
iak
an
me
kan
ism
e p
en
ye
lesa
ian
se
ng
ke
ta t
ers
eb
ut
me
ng
ed
ep
an
ka
n a
sas
ya
ng
efe
kti
f,
efi
sie
n,
cep
at
da
n m
ura
h
Te
rda
pa
t m
ek
an
ism
e p
en
yele
saia
n s
en
gk
eta
/ke
be
rata
n y
an
g d
iba
ren
gi
de
ng
an
ka
pa
sita
s su
mb
er
da
ya
ma
nu
sia
ya
ng
me
ma
da
i (m
is:
ha
kim
, m
ed
iato
r, a
rbit
er,
po
lisi
, ja
ksa
)
Inst
an
si p
ere
nca
na
me
ny
ed
iak
an
ke
sem
pa
tan
ya
ng
lu
as
ba
gi
seti
ap
sta
f y
an
g
be
rtu
ga
s u
ntu
k m
en
ye
lesa
ika
n k
eb
era
tan
ma
sya
rak
at
un
tuk
me
ng
iku
ti
pe
ng
em
ba
ng
an
ka
pa
sita
s
Ev
alu
asi
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n y
an
g d
ap
at
teru
ku
r, t
erl
ap
ork
an
,
terv
eri
fik
asi
.
#2
7 m
eka
nis
me
ev
alu
asi
ata
s
ren
can
a p
en
ata
an
ru
an
g/l
ah
an
dil
ak
uk
an
me
lalu
i me
ka
nis
me
ev
alu
asi
ya
ng
te
ruk
ur,
te
rla
po
rka
n
da
n t
erv
eri
vik
asi
?
Te
rda
pa
t u
pa
ya i
nst
an
si p
ere
nca
na
un
tuk
me
ny
iap
ka
n m
ek
an
ism
e e
va
lua
si s
eca
ra
be
rka
la a
tas
seti
ap
pe
ren
can
aa
n y
an
g d
ila
ku
ka
n
Te
rda
pa
t u
pa
ya i
nst
an
si p
ere
nca
na
me
lib
atk
an
be
rba
ga
i p
iha
k d
ala
m p
rose
s
ev
alu
asi
ny
a d
an
me
lap
ork
an
ha
sil
ev
alu
asi
ny
a k
ep
ad
a p
ub
lik
Inst
an
si p
ere
nca
na
me
leta
kk
an
/me
mp
ert
imb
an
gk
an
ha
sil
ev
alu
asi
di
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n d
i ma
sa y
an
g a
ka
n d
ata
ng
Te
rda
pa
t ko
rdin
asi
ya
ng
dila
ku
ka
n a
nta
ra p
em
eri
nta
h n
asi
on
al
da
n s
ub
na
sio
na
l
terk
ait
de
ng
an
ke
gia
tan
eva
lua
si a
tas
pre
nca
na
an
ru
an
g/l
ah
an
Ke
ters
ed
iaa
n p
en
yu
sun
ka
jia
n l
ing
ku
ng
an
hid
up
ya
ng
ko
mp
ete
n d
an
ind
ep
en
de
n.
#2
8
terd
ap
at
pro
ses
sert
ifik
asi
pe
ny
usu
n k
aji
an
lin
gk
un
ga
n h
idu
p
ya
ng
me
nsy
ara
tka
n k
om
pe
ten
si y
an
g
sesu
ai
da
n t
ida
k b
era
sal
da
ri
Te
rda
pa
t p
rose
s se
rtif
ika
si y
an
g m
en
jad
i d
asa
r le
git
ima
si b
ag
i se
seo
ran
g y
an
g a
kan
me
nja
di
pe
ny
usu
n k
aji
an
lin
gk
un
ga
n h
idu
p
Pro
ses
sert
ifik
asi
dil
ak
uk
an
ole
h l
em
ba
ga
-le
mb
ag
a y
an
g t
ela
h m
en
da
pa
tka
n
50
| P
ag
e
Act
ors
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
inst
an
si/l
em
ba
ga
ya
ng
me
mil
iki
ke
pe
nti
ng
an
se
kto
ral?
ak
red
ita
si s
eca
ra j
ela
s d
an
me
kan
ism
e a
kre
dit
asi
ny
a d
ap
at
dip
ert
an
gg
un
gja
wa
bka
n
Pro
ses
sert
ifik
asi
dil
ak
uk
an
de
ng
an
me
ka
nis
me
ya
ng
me
mu
ng
kin
ka
n u
ntu
k
me
mb
eri
kan
ko
mp
ete
nsi
ke
pa
da
pe
ny
usu
n k
aji
an
lin
gk
un
ga
n h
idu
p
Pe
ren
can
aa
n d
an
pe
ma
nfa
ata
n r
ua
ng
ya
ng
sesu
ai
de
ng
an
ka
jia
n
lin
gk
un
ga
n h
idu
p
#2
9
pe
ny
usu
n r
en
can
a t
ata
ru
an
g
da
n s
elu
ruh
pih
ak
ya
ng
te
rlib
at
me
ma
ha
mi
ba
hw
a p
ere
nca
na
an
rua
ng
ha
rus
did
asa
rka
n p
ad
a k
aji
an
lin
gk
un
ga
n h
idu
p?
Pe
ny
usu
n r
en
can
a t
ata
ru
an
g d
an
se
luru
h p
iha
k y
an
g t
erl
iba
t m
em
pe
rtim
ba
ng
ka
n
KLH
S s
eb
ag
ai
da
sar
acu
an
pe
ny
usu
na
n r
en
can
a
Do
ku
me
n p
ere
nca
na
an
me
mu
at
pe
nje
lasa
n s
eca
ra d
eti
l m
en
ge
na
i d
ay
a d
uk
un
g
lin
gk
un
ga
n (
surp
lus
/ m
inu
s) p
ad
a s
ua
tu w
ila
ya
h d
an
pe
run
tuk
an
ny
a s
esu
ai
de
ng
an
pe
nje
lasa
n t
ers
eb
ut
Pe
ne
tap
an
pe
ma
nfa
ata
n r
ua
ng
/ l
ah
an
tid
ak
me
leb
ihi
(se
sua
i) d
en
ga
n k
ete
ran
ga
n
di
da
lam
KLH
S
#3
0
pe
lak
u p
em
an
faa
tan
ru
an
g
me
ma
ha
mi
ba
hw
a p
em
an
faa
tan
rua
ng
ha
rus
did
asa
rka
n p
ad
a r
en
can
a
tata
ru
an
g y
an
g t
ela
h d
ite
tap
ka
n?
Pe
me
ga
ng
izi
n /
ma
sya
rak
at,
me
mil
iki
pe
ma
ha
ma
n y
an
g c
uk
up
te
rka
it d
en
ga
n
pe
ne
tap
an
ru
an
g /
la
ha
n y
an
g d
ida
sark
an
pa
da
KLH
S
Pe
me
ga
ng
izi
n /
ma
sya
rak
at
me
mil
iki
ren
can
a (
form
al m
au
pu
n n
on
fo
rma
l)1
8 u
ntu
k
me
na
faa
tka
n r
ua
ng
/ l
ah
an
me
rek
a b
erd
asa
r p
ad
a h
asi
l p
en
ila
ian
da
lam
KLH
S
Pe
me
ga
ng
izi
n /
ma
sya
rak
at
me
lak
uk
an
up
ay
a y
an
g d
ipe
rlu
ka
n u
ntu
k m
eli
nd
un
gi
wil
ay
ah
me
rek
a d
ari
ke
gia
tan
-ke
gia
tan
ya
ng
me
mil
iki p
ote
nsi
me
lan
gg
ar
KLH
S
Pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/la
ha
n y
an
g
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
sin
erg
is
da
n k
ord
ina
tif
di
Ko
rdin
asi
li
nta
s se
kto
r
de
ng
an
me
mp
erh
ati
ka
n
efi
sie
nsi
da
n e
fekt
ifit
as
pe
ren
can
aa
n p
en
ata
an
rua
ng
/la
ha
n
#3
1
inst
an
si p
ere
nca
na
da
lam
me
lak
uk
an
pe
ren
can
aa
n m
am
pu
me
nja
ga
pe
rim
ba
ng
an
ke
pe
nti
ng
an
lin
tas
sekt
ora
l da
lam
me
mb
ua
t
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
se
sua
i de
ng
an
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
ole
h i
nst
an
si p
ere
nca
na
un
tuk
me
lak
uk
an
ko
nso
lid
asi
de
ng
an
in
sta
nsi
se
kto
ral t
erk
ait
pro
ses
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
ole
h i
nst
an
si p
ere
nca
na
da
lam
me
ng
ako
mo
da
si
ke
pe
nti
ng
an
se
kto
r la
in d
ala
m p
ere
nca
na
an
ru
an
g/l
ah
an
se
cara
um
um
1
8 “
Re
nca
na
Fo
rma
l/ n
on
fo
rma
l” y
an
g d
ima
ksu
d d
ala
m e
lem
en
in
i a
da
lah
ke
ran
gk
a r
en
can
a k
eg
iata
n y
an
g a
ka
n d
ila
ku
ka
n o
leh
pe
me
ga
ng
izi
n a
tau
ma
sya
rak
at
sete
mp
at.
Ha
l in
i m
en
en
tuk
an
ap
ak
ah
re
nca
na
pe
ma
nfa
ata
n s
ua
tu
ka
wa
san
te
lah
se
sua
i d
en
ga
n k
ete
ntu
an
ya
ng
te
rda
pa
t d
ala
m R
en
can
a T
ata
Ru
an
g W
ila
ya
h d
an
Ka
jia
n L
ing
ku
ng
an
Hid
up
Str
ate
gis
.
51
| P
ag
e
Act
ors
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
ma
sin
g-m
asi
ng
sek
tor
k
ew
en
an
ga
nn
ya
?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
ole
h i
nst
an
si p
ere
nca
na
un
tuk
me
nja
dik
an
ka
jia
n
lin
gk
un
ga
n h
idu
p s
tra
teg
is s
eb
ag
ai
sala
h s
atu
tit
ik t
em
u d
ala
m p
erb
ed
aa
n p
ers
ep
si
da
lam
pe
ren
can
aa
n
#3
2
pa
rle
me
n m
em
ilik
i ke
ma
mp
ua
n
un
tuk
me
wa
kil
i ke
pe
nti
ng
an
ma
sya
rak
at
terk
ait
de
ng
an
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n?
-IN
TI-
An
gg
ota
pa
rle
me
n b
eru
pa
ya u
ntu
k h
ad
ir s
eca
ra p
en
uh
da
lam
pe
mb
ah
asa
n t
erk
ait
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Ku
ali
tas
dis
ku
si (
ku
ali
tas
arg
um
en
tasi
da
n p
en
gu
asa
an
su
bst
an
si m
asa
lah
) y
an
g
terj
ad
i d
i d
ala
m d
an
an
tar
ko
mis
i d
i p
arl
em
en
te
rka
it p
ere
nca
na
an
ru
an
g/l
ah
an
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
an
gg
ota
pa
rle
me
n u
ntu
k m
en
gh
ad
irk
an
na
ra
sum
be
r (e
xpe
rts)
da
lam
pe
mb
ah
asa
n p
ere
nca
na
an
ru
an
g/l
ah
an
Te
rda
pa
t u
pa
ya d
ari
se
kre
tari
at
pa
rle
me
n m
en
ye
dia
kan
ris
ala
h s
ida
ng
ya
ng
te
rse
dia
ba
gi
pu
bli
k
Te
rda
pa
t u
pa
ya d
ari
pa
rle
me
n u
ntu
k m
en
yele
ng
ga
rak
an
ra
pa
t d
en
ga
r p
en
da
pa
t
um
um
de
ng
an
ma
sya
rak
at
seb
elu
m d
iam
bil
su
atu
ke
pu
tusa
n
Te
rda
pa
t u
pa
ya d
ari
pa
rle
me
n m
em
be
rik
an
re
spo
n (
seca
ra t
ert
uli
s) a
tas
seti
ap
ma
suk
an
ya
ng
dib
eri
ka
n o
leh
ma
sya
rak
at
(ma
suk
an
ya
ng
tid
ak
da
pa
t d
iako
mo
dir
da
lam
ke
pu
tusa
n a
kh
ir)
Ke
terk
ait
an
da
lam
sy
ste
m
info
rma
si d
an
da
ta a
nta
ra
inst
an
si p
ub
lik
(a
nta
r
inst
an
si)
da
n d
i d
ala
m
inst
an
si p
ub
lik
(in
tern
al
inst
an
si)
da
lam
pe
ren
can
aa
n p
en
ata
an
rua
ng
/la
ha
n
#3
3
inst
an
si p
ere
nca
na
me
mil
iki
ke
ma
mp
ua
n u
ntu
k m
ela
ku
ka
n
ide
nti
fik
asi
in
form
asi
ya
ng
dip
erl
uk
an
un
tuk
me
lak
san
aka
n p
ere
nca
na
an
rua
ng
/la
ha
n?
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
ole
h i
nst
an
si p
ere
nca
na
un
tuk
me
mp
ero
leh
info
rma
si d
ari
se
kto
r la
in d
ala
m k
era
ng
ka
me
ny
am
ak
an
in
form
asi
aw
al
pe
ren
can
aa
n
Te
rda
pa
t u
pa
ya u
ntu
k m
em
pe
role
h i
nfo
rma
si,
dil
ak
uk
an
de
ng
an
me
ng
kon
soli
da
sik
an
ny
a d
en
ga
n i
nst
an
si l
ain
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
in
sta
nsi
pe
ren
can
a u
ntu
k m
en
gg
ali
in
form
asi
ya
ng
be
rasa
l d
ari
ma
sya
rak
at
52
| P
ag
e
Act
ors
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
#3
4
ali
ran
da
ta d
an
in
form
asi
dil
ak
uk
an
se
cara
sis
tem
ati
s d
an
tra
nsp
ara
n p
ad
a i
nst
an
si p
ere
nca
na
da
n d
ian
tara
in
sta
nsi
se
kto
r la
inn
ya
da
lam
ke
ran
gk
a k
ord
ina
si
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n?
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g d
ila
kuk
an
ole
h i
nst
an
si p
ere
nca
na
un
tuk
me
ny
usu
n s
ite
m a
lur
info
rma
si d
i d
ala
m i
nst
an
si d
an
an
tar
inst
an
si u
ntu
k m
ela
ku
ka
n k
ord
ina
si d
ala
m
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Info
rma
si d
ari
se
kto
r te
rka
it d
ap
at
dia
kse
s o
leh
in
sta
nsi
pe
ren
can
an
da
n d
ija
dik
an
da
sar
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n
Pra
ctic
e
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ke
terb
uk
aa
n
info
rma
si t
erk
ait
de
ng
an
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n
Ke
gia
tan
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
ya
ng
me
ng
ed
ep
an
ka
n
ke
terb
uka
an
in
form
asi
ke
pa
da
se
mu
a p
em
an
gk
u
ke
pe
nti
ng
an
#3
5
ak
ura
si,
kele
ng
ka
pa
n,
da
n
ak
sesi
bil
ita
s in
form
asi
me
ng
en
ai
ren
can
a t
ata
ru
an
g /
lah
an
da
n
imp
lem
en
tasi
ny
a?
Info
rma
si y
an
g d
ise
dia
ka
n o
leh
in
sta
nsi
pe
ren
can
a d
isa
jik
an
se
cara
le
ng
ka
p,
terk
ini
(up
to
da
te)
da
n r
inci
Info
rma
si t
erk
ait
pe
ta d
en
ga
n s
ka
la y
an
g l
ay
ak
(a
de
qu
ate
) d
an
ke
tera
ng
an
ya
ng
be
rsif
at
tek
nis
bis
a d
ipe
role
h m
asy
ara
ka
t
Info
rma
si y
an
g d
isa
mp
aik
an
dip
erb
aru
i se
cara
be
rka
la o
leh
in
sta
nsi
pe
ren
can
a
Ma
sya
rak
at
da
pa
t se
cara
efe
kti
f m
en
ga
kse
s in
form
asi
ya
ng
dis
ed
iak
an
da
lam
ba
ha
sa y
an
g m
ud
ah
dim
en
ge
rti
Ma
sya
rak
at
dib
eri
ka
n r
ua
ng
un
tuk
me
ng
aju
ka
n k
eb
era
tan
/ke
tid
ak
pu
asa
n a
tas
pe
me
nu
ha
n i
nfo
rma
si y
an
g d
isa
mp
aik
an
Pe
ran
ak
tif
me
dia
ma
ssa
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
#3
6
pe
lip
uta
n m
ed
ia (
cove
rag
e)
terk
ait
de
ng
an
pe
na
taa
n r
ua
ng
/la
ha
n
dil
ak
uk
an
se
cara
ak
tif,
pro
gre
sif,
be
rim
ba
ng
da
n k
on
sist
en
?
Me
dia
me
mil
iki p
en
ga
ruh
(in
flu
en
ce)
ke
pa
da
ha
sil a
kh
ir d
ala
m k
eb
ija
ka
n t
ata
ru
an
g
(mis
: d
ap
at
me
mb
an
din
gk
an
an
tara
ke
pu
tusa
n a
kh
ir d
en
ga
n p
em
be
rita
an
me
dia
sela
ma
pro
ses)
Ku
ali
tas
ma
up
un
ku
an
tita
s li
pu
tan
te
rka
it d
en
ga
n k
eg
iata
n p
ere
nca
na
an
rua
ng
/la
ha
n s
ela
ma
pro
ses
pe
ren
can
aa
n
53
| P
ag
e
Pra
ctic
e
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Lip
uta
n m
ed
ia t
erk
ait
pro
ses
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n d
isa
jik
an
se
cara
be
rim
ba
ng
da
n k
on
sist
en
Ke
terl
iba
tan
ma
sya
rak
at
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/ l
ah
an
Pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
ya
ng
me
mb
eri
ka
n j
am
ina
n
terh
ad
ap
ma
sya
rak
at
un
tuk
da
pa
t b
erp
era
n
sert
a s
eca
ra p
en
uh
(me
an
ing
full
pa
rtic
ipa
tio
n)
#3
7
pe
lak
san
aa
n p
ere
nca
na
an
rua
ng
/la
ha
n d
ila
ku
ka
n s
eca
ra
bo
tto
m-u
p d
an
be
rja
lan
efe
kti
f?
Ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n d
i se
kit
ar
hu
tan
me
ng
eta
hu
i d
an
tu
rut
sert
a d
ala
m p
rose
s
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/la
ha
n
Pro
ses
ko
nsu
lta
si t
erk
ait
re
nca
na
ru
an
g/l
ah
an
be
rla
ng
sun
g s
eca
ra i
nte
rak
tif
(mis
:
ma
sya
rak
at
dib
eri
ka
n k
ese
mp
ata
n p
en
uh
un
tuk
me
nya
mp
aik
an
pe
nd
ap
at,
bis
a
dil
iha
t d
ari
no
tule
nsi
pe
rte
mu
an
)
Ma
sya
rak
at
da
pa
t m
en
ge
tah
ui
ha
sil
da
ri a
spir
asi
me
rek
a y
an
g d
isa
mp
aik
an
me
lalu
i
pro
ses
ko
nsu
lta
si (
ap
ab
ila
asp
ira
si m
ere
ka t
ern
ya
ta d
ito
lak)
(m
is:
me
nd
ap
atk
an
pe
nje
lasa
n m
en
ge
na
i a
lasa
n p
en
ola
ka
n)
Ha
sil
ak
hir
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n m
ere
fle
ksi
ka
n a
spir
asi
ma
sya
rak
at
ya
ng
tin
gg
al
di
da
lam
da
n d
i se
kit
ar
hu
tan
#3
8 o
rga
nis
asi
ma
sya
rak
at
sip
il
seca
ra e
fekt
if d
ap
at
me
wa
kil
i
ke
pe
nti
ng
an
ma
sya
rak
at
di
tin
gk
at
ak
ar
rum
pu
t y
an
g t
ing
ga
l d
i d
ala
m
da
n d
i se
kit
ar
hu
tan
pa
da
pro
ses
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n?
LSM
da
pa
t b
erp
era
n s
ert
a d
ala
m p
rose
s p
ere
nca
na
an
ru
an
g (
mis
: d
ap
at
dil
iha
t d
ari
rep
rese
nta
si L
SM y
an
g h
ad
ir)
LSM
me
lak
uk
an
fa
silit
asi
se
cara
te
rsis
tem
ati
s u
ntu
k m
em
ba
ntu
ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n s
ek
ita
r h
uta
n m
ela
ku
ka
n p
em
eta
an
pa
rtis
ipa
tif
LSM
me
mil
iki p
ola
ko
mu
nik
asi
ya
ng
je
las
de
ng
an
ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n s
ek
ita
r
hu
tan
te
rka
it d
en
ga
n p
era
n L
SM
te
rse
bu
t d
ala
m m
ere
pre
sen
tasi
ke
pe
nti
ng
an
ma
sya
rak
at
(mis
: d
ilih
at
da
ri p
ola
hu
bu
ng
an
me
rek
a d
en
ga
n m
asy
ara
ka
t
da
mp
ing
an
)
Info
rma
si y
an
g d
isa
mp
aik
an
ole
h L
SM
da
pa
t d
ima
nfa
atk
an
de
ng
an
ba
ik o
leh
ma
sya
rak
at
seb
ag
ai
ba
ha
n r
uju
ka
n d
ala
m p
rose
s ko
nsu
lta
si
Ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n d
i se
kit
ar
hu
tan
me
ng
ak
ui k
ete
rwa
kil
an
ata
s ke
pe
nti
ng
an
54
| P
ag
e
Pra
ctic
e
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
me
rek
a m
ela
lui L
SM
#3
9
pe
me
taa
n p
art
isip
ati
f y
an
g
dil
ak
uk
an
se
cara
ma
nd
iri
ole
h
ke
lom
po
k m
asy
ara
ka
t d
i d
ala
m d
an
di
sek
ita
r h
uta
n d
ipe
rtim
ba
ng
ka
n
seb
ag
ai
ruju
ka
n d
ala
m p
en
ata
an
rua
ng
/la
ha
n?
-IN
TI-
Efe
kti
fita
s p
en
da
mp
ing
an
ya
ng
dil
ak
uk
an
in
sta
nsi
pe
ren
can
a d
ala
m m
em
fasi
lita
si
pe
me
taa
n p
art
isip
ati
f
Ha
sil
ak
hir
da
ri p
ere
nca
na
an
me
nce
rmin
ka
n k
on
dis
i ta
ta b
ata
s y
an
g r
il d
i d
ala
m
wil
ay
ah
ma
sya
rak
at
Ma
sya
rak
at
da
pa
t se
cara
efe
kti
f m
em
inta
ba
ntu
an
te
knis
ma
up
un
pe
nd
an
aa
n
ke
pa
da
in
sta
nsi
pe
ren
can
a u
ntu
k m
ela
ku
ka
n p
em
eta
an
pa
rtis
ipa
tif
(mis
: d
ap
at
dil
iha
t k
ep
ad
a k
eb
era
da
an
pro
sed
ur
di
da
lam
in
sta
nsi
pe
ren
can
a)
Pe
lak
san
aa
n
pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/la
ha
n
dil
ak
uk
an
de
ng
an
ak
un
tab
el
da
n
be
rta
ng
gu
ng
gu
ga
t (l
iab
le)
Pe
ne
ga
ka
n h
uk
um
ke
bij
ak
an
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n
#4
0
ap
ara
tur
pe
me
rin
tah
me
nin
da
kla
nju
ti s
em
ua
je
nis
pe
lan
gg
ara
n,
ke
jah
ata
n,
da
n
pe
rse
ng
ke
taa
n a
kib
at
ren
can
a t
ata
rua
ng
/la
ha
n ?
-IN
TI-
Pe
me
rin
tah
se
cara
sis
tem
ati
s d
an
te
ruk
ur
me
lak
uka
n id
en
tifi
ka
si,
inv
en
tari
sasi
seg
ala
je
nis
pe
lan
gg
ara
n,
keja
ha
tan
, d
an
pe
rse
ng
ke
taa
n a
kib
at
ren
can
a t
ata
rua
ng
/la
ha
n
Pe
me
rin
tah
se
cara
efe
kti
f m
en
ind
ak
lan
juti
da
n m
en
yele
saik
an
se
ga
la j
en
is
pe
lan
gg
ara
n,
ke
jah
ata
n,
da
n p
ers
en
gk
eta
an
ak
iba
t re
nca
na
ta
ta r
ua
ng
/la
ha
n
Pe
me
rin
tah
te
lah
me
nd
oro
ng
pa
ra p
iha
k y
an
g b
ers
en
gk
eta
un
tuk
me
ng
gu
na
ka
n
me
kan
ism
e r
eso
lusi
ko
nfl
ik,
dim
ula
i d
ari
ya
ng
di
lua
r p
en
ga
dil
an
hin
gg
a m
ela
lui
pe
ng
ad
ila
n
Me
ka
nis
me
ko
nfl
ik (
dil
ua
r m
au
pu
n d
i d
ala
m p
en
ga
dil
an
) d
igu
na
ka
n o
leh
pih
ak
yan
g
be
rse
ng
ke
ta
Ke
pu
tusa
n d
ari
me
ka
nis
me
pe
ny
ele
saia
n s
en
gk
eta
dip
atu
hi
ole
h p
iha
k-p
iha
k y
an
g
be
rse
ng
ke
ta
Te
rse
dia
me
ka
nis
me
up
ay
a k
eb
era
tan
ole
h
ma
sya
rak
at
ata
s d
am
pa
k
#4
1 m
eka
nis
me
un
tuk
me
nya
mp
aik
an
ke
be
rata
n o
leh
ma
sya
rak
at
da
pa
t b
erj
ala
n s
eca
ra
Inst
an
si p
ere
nca
na
me
ny
ed
iak
an
de
sk p
en
ga
du
an
ya
ng
efe
kti
f (d
ile
ng
ka
pi
de
ng
an
SD
M d
an
in
fra
stru
ktu
r) u
ntu
k m
en
eri
ma
da
n m
en
ind
ak
lan
juti
ke
be
rata
n/p
en
ga
du
an
ya
ng
dia
juk
an
ma
sya
raka
t
55
| P
ag
e
Pra
ctic
e
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
ya
ng
dit
eri
ma
ak
iba
t
pe
na
taa
n r
ua
ng
/la
ha
n
efe
kti
f, t
ran
spa
ran
da
n m
em
ua
ska
n
ke
du
a b
ela
h p
iha
k y
an
g b
ers
en
gk
eta
?
-IN
TI-
De
sk p
en
ga
du
an
ya
ng
dis
ed
iak
an
ole
h i
nst
an
si p
ere
nca
na
, b
isa
dip
erg
un
ak
an
se
cara
efe
kti
f o
leh
ma
sya
rak
at
(te
rja
ng
ka
u,
bia
ya
mu
rah
, w
ak
tu c
ep
at,
tid
ak
be
rbe
lit)
De
sk p
en
ga
du
an
da
pa
t m
en
ye
lesa
ika
n p
en
ga
du
an
/k
eb
era
tan
ya
ng
dia
juk
an
ma
sya
rak
at
da
n k
ep
utu
san
ny
a d
ap
at
me
cerm
ink
an
ke
ad
ila
n b
ag
i m
asy
ara
ka
t
Lem
ba
ga
arb
itra
se/m
ed
iasi
se
cara
efe
kti
f m
en
eri
ma
pe
rse
ng
ke
taa
n y
an
g t
iad
k
da
pa
t te
rse
lesa
ika
n m
ela
lui m
ek
an
ism
e i
nte
rna
l in
sta
nsi
pe
ren
can
a
Ev
alu
asi
pe
na
taa
n
rua
ng
/la
ha
n y
an
g d
ap
at
teru
ku
r, t
erl
ap
ork
an
,
terv
eri
fik
asi
.
#4
2
pro
ses
mo
nit
ori
ng
da
n e
va
lua
si
ata
s im
ple
me
nta
si p
ere
nca
na
an
rua
ng
/la
ha
n d
ila
ku
ka
n s
eca
ra b
erk
ala
ole
h i
nst
an
si p
ere
nca
na
da
n s
eca
ra
ind
ipe
nd
en
dil
ak
uk
an
ole
h
ma
sya
rak
at
/ LS
M?
Inst
an
si p
ere
nca
na
me
lak
uk
an
ke
gia
tan
mo
nit
ori
ng
da
n e
va
lua
si s
eca
ra s
iste
ma
tis
ata
s p
en
era
pa
n p
ere
nca
na
an
ru
an
g/l
ah
an
Inst
an
si p
ere
nca
na
se
cara
je
las
me
nye
ba
rka
n l
ap
ora
n h
asi
l m
on
ito
rin
g d
an
eva
lua
si
Inst
an
si p
ere
nca
na
se
cara
efe
kti
f m
en
do
ron
g m
asy
ara
ka
t u
ntu
k m
ela
ku
ka
n
mo
nit
ori
ng
se
cara
in
dip
en
de
n
Insn
tasi
pe
ren
can
a m
en
ga
kui
da
n m
en
ind
ak
lan
juti
ha
sil
mo
nit
ori
ng
ya
ng
dil
ak
uk
an
ole
h m
asy
ara
ka
t se
cara
in
dip
en
de
n
Pe
na
taa
n r
ua
ng
dil
ak
uk
an
de
ng
an
be
rda
sark
an
ka
jia
n l
ing
ku
ng
an
hid
up
ya
ng
me
nja
min
terp
en
uh
iny
a a
sas
be
rke
lan
juta
n d
an
be
rwa
wa
san
lin
gk
un
ga
n.
#4
3
pe
ren
can
aa
n d
an
pe
ma
nfa
ata
n
rua
ng
did
asa
rka
n p
ad
a k
aji
an
lin
gk
un
ga
n h
idu
p.?
Pe
ne
ntu
an
Zo
na
si d
i da
lam
do
ku
me
n r
en
can
a t
ata
ru
an
g /
la
ha
n t
ida
k m
ele
bih
i
da
ya
du
ku
ng
lin
gk
un
ga
n y
an
g t
ert
ua
ng
da
lam
KLH
S
Do
ku
me
n r
en
can
a t
ata
ru
an
g/
lah
an
me
mb
eri
ka
n p
an
du
an
ya
ng
je
las
terh
ad
ap
wil
ay
ah
-wil
ay
ah
ya
ng
bis
a d
ima
nfa
atk
an
da
n t
ida
k
Wil
ay
ah
pe
ng
elo
laa
n d
ari
un
it p
en
ge
lola
hu
tan
dib
ag
i be
rda
sar
pa
da
fu
ng
si-f
un
gsi
ka
wa
san
ya
ng
te
lah
dit
en
tuk
an
da
lam
KLH
S
Pe
ren
can
aa
n
rua
ng
/la
ha
n y
an
g
Ko
rdin
asi
li
nta
s se
kto
r
de
ng
an
me
mp
erh
ati
ka
n
#4
4
pe
lak
san
aa
n k
ord
ina
si a
nta
r
inst
an
si d
ala
m k
on
teks
pe
ren
can
an
Inst
an
si p
em
eri
nta
h s
eca
ra a
kti
f m
ela
ku
ka
n k
ord
ina
si u
ntu
k d
ap
at
me
ng
efe
kti
fka
n
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
56
| P
ag
e
Pra
ctic
e
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
sin
erg
is
da
n k
ord
ina
tif
di
ma
sin
g-m
asi
ng
sek
tor
efi
sie
nsi
da
n e
fekt
ifit
as
pe
ren
can
aa
n p
en
ata
an
rua
ng
/la
ha
n
rua
ng
/la
ha
n b
erj
ala
n s
eca
ra
sist
em
ati
s, t
ere
nca
na
da
n b
erk
ala
?
Ke
terl
iba
tan
be
rba
ga
i in
sta
nsi
se
kto
ral y
an
g t
erk
ait
da
lam
pe
lak
san
aa
n p
rose
s
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n (
mis
: se
mu
a i
nst
an
si t
erk
ait
su
da
h d
ilib
atk
an
da
lam
pe
rte
mu
an
, m
en
jad
i b
ag
ian
da
ri t
im,
dll
)
Inst
an
si p
ere
nca
na
me
mil
iki
sua
tu m
ek
an
ism
e d
an
pro
sed
ur
ya
ng
je
las
da
n
terp
eri
nci
me
ng
en
ai p
ola
ko
rdin
asi
an
tar
insn
tan
si d
ala
m p
rose
s p
ere
nca
na
an
rua
ng
/la
ha
n
Insn
tasi
pe
ren
can
a s
eca
ra r
esp
on
sif
me
me
nu
hi
pe
rmin
taa
n i
nst
an
si s
ek
tora
l la
inn
ya
terk
ait
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/la
ha
n
Ke
terk
ait
an
da
lam
sy
ste
m
info
rma
si d
an
da
ta a
nta
ra
inst
an
si p
ub
lik
(a
nta
r
inst
an
si)
da
n d
i d
ala
m
inst
an
si p
ub
lik
(in
tern
al
inst
an
si)
da
lam
pe
ren
can
aa
n p
en
ata
an
rua
ng
/la
ha
n
#4
5
alu
r in
form
asi
di
da
lam
da
n
an
tar
inst
an
si t
erk
ait
de
ng
an
pe
ren
can
aa
n r
ua
ng
/ l
ah
an
da
pa
t
be
rja
lan
se
cara
efe
kti
f se
ba
ga
i b
ah
an
un
tuk
ko
rdin
asi
?
Inst
an
si p
ere
nca
na
me
mil
iki
me
ka
nis
me
ko
mu
nik
asi
ya
ng
je
las
da
n t
erp
eri
nci
in
tra
da
n a
nta
r in
sta
nsi
Me
ka
nis
me
ko
mu
nik
asi
ya
ng
dim
ilik
i d
ap
at
dik
eta
hu
i d
an
dip
ah
am
i o
leh
se
mu
a
pih
ak
ya
ng
te
rlib
at
Pe
rtu
ka
ran
da
ta s
eca
ra i
ntr
a d
an
an
tar
inst
an
si p
ere
nca
na
be
rja
lan
se
cara
efe
ktif
da
n e
fisi
en
57 | P a g e
Set Indikator
Forest Management
58
| P
ag
e
Fo
rest
Ma
na
ge
me
nt
Jam
ina
n H
uk
um
Um
um
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Pe
ratu
ran
pe
run
da
ng
-un
da
ng
an
ya
ng
me
nja
min
ta
ta
ke
lola
hu
tan
ya
ng
ba
ik (
go
od
fo
rest
go
ve
rna
nce
);
Ku
ali
tas
pe
ratu
ran
seca
ra u
mu
m
me
mil
iki
dim
en
si
de
mo
kra
tisa
si,
tra
nsp
ara
nsi
,
ak
un
tab
ilit
as
da
n
ke
lest
ari
an
#1
te
rda
pa
t p
era
tura
n y
an
g
me
ma
stik
an
ad
an
ya
ke
jela
san
ke
we
na
ng
an
da
n s
tru
ktu
r
ke
lem
ba
ga
an
(te
rma
suk
me
ka
nis
me
ke
rja
) se
rta
pa
rtis
ipa
si m
asy
ara
ka
t
da
lam
me
ng
elo
la k
aw
asa
n h
uta
n d
i
tin
gk
at
tap
ak
(la
pa
ng
an
)?
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
te
rha
da
p a
kse
s m
asy
ara
ka
t y
an
g m
ela
ku
ka
n
pe
ng
elo
laa
n h
uta
n t
erh
ad
ap
in
form
asi
te
rka
it k
eh
uta
na
n
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
ke
we
na
ng
an
me
ng
en
ai
ke
be
rad
aa
n l
em
ba
ga
di
tin
gk
at
tap
ak
(fo
rest
ma
na
ge
me
nt
un
it)
ya
ng
be
rwe
na
ng
me
ng
elo
la h
uta
n
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ya
ng
je
las
da
n t
eg
as
me
ng
en
ai k
ew
en
an
ga
n
da
n p
ola
re
lasi
an
tara
lem
ba
ga
di
tin
gk
at
tap
ak
(fo
rest
ma
na
ge
me
nt
un
it)
de
ng
an
inst
an
si l
ain
ya
ng
te
rka
it d
an
ju
ga
ma
sya
rak
at
sete
mp
at
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
da
n t
eg
as
terk
ait
de
ng
an
pa
rtis
ipa
si s
eca
ra p
en
uh
(m
ea
nin
gfu
ll p
art
icip
ati
on
) o
leh
ma
sya
rak
at
da
lam
pe
ng
elo
laa
n h
uta
n y
an
g d
ilak
uk
an
ole
h l
em
ba
ga
di t
ing
ka
t ta
pa
k (f
ore
st m
an
ag
em
en
t
un
it)
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
sist
em
di
da
lam
le
mb
ag
a d
i ti
ng
ka
t
tap
ak
(fo
rest
ma
na
ge
me
nt
un
it)
un
tuk
me
ng
ed
ep
an
ka
n p
rin
sip
tra
nsp
ara
nsi
,
ink
lusi
fita
s d
an
ak
un
tab
ilit
as
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
kri
teri
a y
an
g j
ela
s (i
nte
gri
tas,
pro
fesi
on
ali
tas,
da
n k
ap
asi
tas)
da
lam
me
mil
ih p
imp
ina
n l
em
ba
ga
di t
ing
ka
t ta
pa
k
(fo
rest
ma
na
ge
me
nt
un
it)
Ca
tata
n:
mis
aln
ya
ap
ak
ah
dim
un
gk
ink
an
pim
pin
an
dil
ua
r k
ala
ng
an
bir
ok
rat
ata
u n
on
ka
rie
r
#2
te
rda
pa
t k
eb
ija
ka
n d
an
pe
ratu
ran
ya
ng
me
ne
ntu
ka
n p
ere
nca
na
an
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
ba
hw
a p
ere
nca
na
an
se
kto
r k
eh
uta
na
n
dil
an
da
ska
n p
ad
a k
aji
an
str
ate
gis
lin
gk
un
ga
n h
idu
p
59
| P
ag
e
Jam
ina
n H
uk
um
Um
um
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
ke
hu
tan
an
ja
ng
ka
pa
nja
ng
ya
ng
se
sua
i
de
ng
an
tu
jua
n p
en
ge
lola
an
hu
tan
da
n
da
pa
t d
ija
dik
an
pa
nd
ua
n d
ala
m
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
?
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
ba
hw
a p
ere
nca
na
an
ke
hu
tan
an
ha
ny
a d
ap
at
dil
ak
uk
an
be
rda
sar
pa
da
pe
ng
uk
uh
an
ka
wa
san
hu
tan
(k
ep
ast
ian
pe
na
ta b
ata
san
)
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
me
ng
en
ai
pro
ses
pe
ren
can
aa
n h
aru
s
me
ng
iku
tse
rta
ka
n m
asy
ara
ka
t ya
ng
tin
gg
al
di
da
lam
da
n s
ek
ita
r h
uta
n
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
kri
teri
a y
an
g j
ela
s d
an
te
rpe
rin
ci t
erk
ait
de
ng
an
pe
ren
can
aa
n k
eh
uta
na
n y
an
g m
em
pe
rtim
ba
ng
ka
n a
spe
k s
osi
al,
eko
no
mi
da
n e
kolo
gis
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ya
ng
je
las
da
n t
eg
as
terk
ait
ha
k m
asy
ara
ka
t
un
tuk
me
mp
role
h a
kse
s in
form
asi
te
rka
it p
ere
nca
na
an
ke
hu
tan
an
?
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
ke
ha
rusa
n p
ere
nca
na
an
ta
ta g
un
a k
aw
asa
n h
uta
n
me
ng
iku
tse
rta
ka
n m
asy
ara
ka
t d
an
me
mp
ert
imb
an
ga
n k
ese
imb
an
ga
n s
osi
al-
ek
olo
gi
#3
te
rda
pa
t p
era
tura
n m
au
pu
n
ke
bij
ak
an
ya
ng
me
mb
eri
ka
n
pe
ng
atu
ran
te
rka
it k
eh
uta
na
n s
eca
ra
jela
s d
an
ko
nsi
ste
n (
tid
ak
ove
rla
p)?
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
ha
rusa
n b
ah
wa
pe
ny
usu
na
n k
eb
ija
ka
n h
aru
s d
isu
sun
de
ng
an
ka
lim
at
ya
ng
te
ga
s d
an
je
las
un
tuk
me
ng
hin
da
ri m
ult
i in
terp
ert
asi
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
ke
ha
rusa
n b
ah
wa
su
atu
ke
bij
aka
n y
an
g d
ibu
at
ha
rus
be
rda
sark
an
pa
da
ko
nsi
ste
nsi
Atu
ran
hu
ku
m m
en
gh
aru
ska
n a
da
ny
a h
arm
on
isa
si a
nta
ra s
ekt
or
ke
hu
tan
an
de
ng
an
sek
tor
lain
ya
ng
ju
ga
te
rka
it d
en
ga
n k
eh
uta
na
n (
di
leve
l n
asi
on
al)
Atu
ran
hu
ku
m m
en
gh
aru
ska
n a
da
ny
a h
arm
on
isa
si a
nta
ra s
ekt
or
ke
hu
tan
an
di t
ing
ka
t
na
sio
na
l d
en
ga
n s
ek
tor
keh
uta
na
n (
ma
up
un
se
kto
r te
rka
it k
eh
uta
na
n)
di
tin
gk
at
sub
na
sio
na
l
#4
p
era
tura
n d
an
ke
bij
ak
an
ya
ng
terk
ait
de
ng
an
pe
rub
ah
an
fu
ng
si d
an
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
je
las
me
ng
en
ai
pe
ma
nfa
ata
n k
aw
asa
n h
uta
n
ma
up
un
ko
nv
ers
i ya
ng
tid
ak
me
ny
eb
ab
ka
n p
en
uru
na
n k
ua
lita
s h
uta
n
60
| P
ag
e
Jam
ina
n H
uk
um
Um
um
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
pe
run
tuk
an
(ko
nve
rsi)
hu
tan
me
mp
ert
imb
an
ga
n k
ese
imb
an
ga
n
sosi
al e
kolo
gis
?
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
atu
ran
ba
hw
a k
on
ve
rsi k
aw
asa
n h
uta
n m
au
pu
n
pe
ma
nfa
ata
n d
ida
sark
an
pa
da
ka
jia
n l
ing
ku
ng
an
ya
ng
ma
tan
g (
be
rda
sar
pa
da
ka
jia
n
lin
gk
un
ga
n h
idu
p s
tra
teg
is,
ka
jia
n a
ka
de
mis
, in
ven
tari
sasi
su
mb
er
da
ya
, d
ll)
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
ha
rusa
n b
ah
wa
ko
nv
ers
i m
au
pu
n p
em
an
faa
tan
ka
wa
san
hu
tan
did
asa
rka
n p
ad
a p
ert
imb
an
ga
n a
spe
k s
osi
al-
ek
on
om
i ma
sya
raa
t y
an
g
terk
en
a d
am
pa
k
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s m
em
be
rika
n p
en
ga
tura
n s
eca
ra j
ela
s d
an
te
rpe
rin
ci
me
ng
en
ai t
ata
ca
ra p
em
an
faa
tan
da
n k
on
vers
i h
uta
n
#5
p
era
tura
n s
eca
ra j
ela
s m
em
be
rika
n
pe
ng
atu
ran
ya
ng
ko
mp
reh
en
sif
un
tuk
me
ng
ura
ng
i d
efo
rest
asi
da
n d
eg
rad
asi
hu
tan
?
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
te
rka
it d
en
ga
n k
era
ng
ka
pe
ng
am
an
(sa
feg
ua
rds)
ya
ng
da
pa
t m
en
ceg
ah
pe
ma
nfa
ata
n d
an
ko
nve
rsi
hu
tan
ya
ng
da
pa
t
me
nye
ba
bk
an
te
rja
din
ya
de
fore
sta
si d
an
de
gra
da
si h
uta
n
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
da
n t
erp
eri
nci
me
ng
en
ai
me
kan
ism
e p
ola
pe
nce
ga
ha
n a
pa
bil
a t
erj
ad
i h
al-
ha
l ya
ng
da
pa
t m
en
ye
ba
bka
n
terj
ad
iny
a d
efo
rest
asi
da
n d
eg
rad
asi
Ca
tata
n:
mis
aln
ya
pe
na
ng
an
an
ke
ba
ka
ran
hu
tan
, il
leg
al
log
gin
g,
ille
ga
l p
ou
chin
g,
dll
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
da
n t
erp
eri
nci
te
rka
it
pe
lak
san
aa
n p
en
ceg
ah
an
de
fore
sta
si d
an
de
gra
da
si h
uta
n d
ilu
ar
sek
tor
ke
hu
tan
an
,
ak
an
te
tap
i ma
sih
te
rka
it d
en
ga
n s
ek
tor
ke
hu
tan
an
Ca
tata
n:
mis
aln
ya
pe
rta
mb
an
ga
n,
pe
rke
bu
na
n,
tra
nsm
igra
si,
dll
#6
atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
pe
nin
da
ka
n t
ind
ak
pe
lan
gg
ara
n d
an
ke
jah
ata
n k
eh
uta
na
n y
an
g s
eti
mp
al
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s m
em
be
rika
n k
ate
go
ri d
an
kla
sifi
ka
si t
erh
ad
ap
se
tia
p
be
ntu
k p
ela
ng
ga
ran
da
n a
tau
ke
jah
ata
n d
i se
kto
r k
eh
uta
na
n
61
| P
ag
e
Jam
ina
n H
uk
um
Um
um
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
de
ng
an
da
mp
ak
eko
log
is,
ek
on
om
is
da
n s
osi
al y
an
g d
iak
iba
tka
n?
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s m
em
pe
rtim
ba
ng
ka
n s
an
ksi
ya
ng
be
rim
ba
ng
de
ng
an
ke
rug
ian
eko
no
mi-
ek
olo
gi a
tas
pe
lan
gg
ara
n a
tau
ke
jah
ata
n y
an
g d
itim
bu
lka
n
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s m
em
be
rika
n s
an
ksi
ata
s se
tia
p p
ela
ng
ga
ran
/ke
jah
ata
n
ya
ng
dil
ak
uk
an
Pe
ratu
ran
me
mu
at
kete
ntu
an
me
ng
en
ai m
ek
an
ism
e p
ela
po
ran
ba
gi m
asy
ara
ka
t a
tas
pe
lan
gg
ara
n m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n y
an
g t
erj
ad
i
Pe
ratu
ran
me
ng
atu
r m
en
ge
na
i p
erl
ind
un
ga
n s
ak
si d
an
ko
rba
n y
an
g m
ela
ku
ka
n
pe
lap
ora
n t
erk
ait
de
ng
an
pe
lan
gg
ara
n /
ke
jah
ata
n m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n y
an
g t
erj
ad
i
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
ya
ng
me
ng
aru
suta
ma
ka
n
tra
nsp
ara
nsi
da
lam
pe
lak
san
aa
nn
ya
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
be
rda
sar
pa
da
info
rma
si y
an
g a
ktu
al
#7
ja
min
an
hu
ku
m a
tas
keb
era
da
an
sist
em
in
form
asi
se
ba
ga
i d
asa
r d
ari
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
?
-IN
TI-
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
sist
em
in
form
asi
di li
ng
ku
p i
nst
an
si
ke
hu
tan
an
(m
en
cak
up
ta
pi t
ida
k t
erb
ata
s p
ad
a :
ke
lem
ba
ga
an
, p
rose
du
r
pe
ng
um
pu
lan
da
ta d
an
in
form
asi
, p
en
ge
lola
an
, d
an
pro
du
ksi
in
form
asi
ya
ng
sia
p
dig
un
ak
an
)
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ba
hw
a s
eti
ap
ke
bij
ak
an
te
rka
it d
en
ga
n m
an
aje
me
n
ke
hu
tan
an
mu
tla
k d
ida
sark
an
pa
da
ha
sil
an
ali
sis
da
ta d
an
in
form
asi
ya
ng
ak
tua
l,
ko
mp
reh
en
sif
da
n v
ali
d
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
pro
sed
ur
terk
ait
ha
k m
asy
ara
ka
t u
ntu
k d
ap
at
me
mp
ero
leh
in
form
asi
me
ng
en
ai
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
te
rka
it d
en
ga
n h
ak
ma
sya
rak
at
un
tuk
me
nya
mp
aik
an
in
form
asi
ya
ng
re
leva
n d
en
ga
n m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n s
eb
ag
ai
ba
ha
n
pe
rtim
ba
ng
an
pe
lak
san
aa
n p
rose
s m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n
62
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
ten
tua
n y
an
g j
ela
s d
an
te
ga
s m
en
ge
na
i p
en
ye
ba
rlu
asa
n
info
rma
si t
erk
ait
ke
hu
tan
an
se
cara
be
rka
la,
mu
da
h,
tep
at
wa
ktu
da
n e
fisi
en
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai m
ek
an
ism
e p
en
yele
saia
n s
en
gk
eta
da
n
jug
a h
ak
gu
ga
t a
kib
at
pe
lan
gg
ara
n k
ep
ad
a h
ak
in
form
asi
pu
bli
k
#8
ja
min
an
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
pa
stia
n a
tas
ha
k m
asy
ara
ka
t
me
mp
ero
leh
in
form
asi
da
lam
pro
ses
pe
ny
usu
na
n k
eb
ija
ka
n d
an
pe
ratu
ran
pe
run
da
ng
-un
da
ng
an
te
rka
it d
en
ga
n
ma
na
jem
en
hu
tan
?
-IN
TI-
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
ba
hw
a m
asy
ara
kat
ha
rus
dib
eri
ka
n i
nfo
rma
si
da
lam
pro
ses
pe
ny
usu
na
n k
eb
ija
ka
n/p
era
tura
n
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
te
rka
it p
rose
du
r u
ntu
k p
en
ya
mp
aia
n i
nfo
rma
si
ke
pa
da
ma
sya
rak
at
(da
lam
pe
ny
usu
na
n k
eb
ija
ka
n/p
era
tura
n)
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
me
ng
en
ai k
ew
aji
ba
n i
nst
an
si
ke
hu
tan
an
un
tuk
me
ng
um
um
ka
n i
nfo
rma
si s
eca
ra b
erk
ala
te
rka
it r
en
can
a
pe
ny
usu
na
n s
ua
tu k
eb
ija
ka
n/p
era
tura
n
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
me
ng
ed
ep
an
ka
n
pri
nsi
p i
nk
uli
sifi
tas
da
n p
eli
ba
tan
be
rba
ga
i p
iha
k
teru
tam
a m
asy
ara
ka
t
di
da
lam
ma
up
un
sek
ita
r h
uta
n
Pe
lib
ata
n b
erb
ag
ai
pih
ak
dia
rtik
an
se
cara
lua
s o
leh
pe
ng
elo
la
wil
ay
ah
hu
tan
.
#9
ja
min
an
hu
ku
m a
tas
rua
ng
be
rpe
ran
se
rta
ba
gi m
asy
ara
ka
t d
i
da
lam
da
n d
i se
kit
ar
hu
tan
un
tuk
da
pa
t
terl
iba
t d
ala
m p
rose
s m
an
aje
me
n
ke
hu
tan
an
?
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
rsy
ara
tan
se
cara
je
las
da
n t
erp
eri
nci
te
rka
it k
eh
aru
san
un
tuk
me
lib
atk
an
ma
sya
rak
at
yan
g t
ing
ga
l d
i d
ala
m d
an
se
kit
ar
ka
wa
san
hu
tan
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n k
eh
uta
na
n
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
rsy
ara
tan
se
cara
je
las
da
n t
erp
eri
nci
te
rka
it k
eh
aru
san
un
tuk
me
lib
atk
an
ma
sya
rak
at
yan
g t
ing
ga
l d
i d
ala
m d
an
se
kit
ar
ka
wa
san
hu
tan
da
lam
pe
ng
elo
laa
n k
eh
uta
na
n
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
rsy
ara
tan
se
cara
je
las
da
n t
erp
eri
nci
te
rka
it k
eh
aru
san
un
tuk
me
lib
atk
an
ma
sya
rak
at
yan
g t
ing
ga
l d
i d
ala
m d
an
se
kit
ar
ka
wa
san
hu
tan
da
lam
ke
gia
tan
ev
alu
asi
pe
ng
elo
laa
n h
uta
n
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
da
n t
eg
as
terk
ait
de
ng
an
me
ka
nis
me
pa
rtis
ipa
si p
ub
lic
di
da
lam
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
63
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
#1
0
jam
ina
n h
uk
um
ata
s p
rose
s
pe
na
tab
ata
san
da
n p
en
gu
kuh
an
hu
tan
ya
ng
me
lib
atk
an
ma
sya
raka
t d
i d
ala
m
da
n s
ek
ita
r h
uta
n s
eca
ra l
ua
s?
-IN
TI-
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
ha
k m
asy
ara
ka
t u
ntu
k t
erl
iba
t d
ala
m p
rose
s
pe
na
tab
ata
san
da
n p
en
gu
kuh
an
ka
wa
san
hu
tan
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pra
sya
rat
ba
hw
a s
eti
ap
pro
ses
pe
na
tab
ata
san
da
n
pe
ng
uk
uh
an
ka
wa
san
hu
tan
ha
rus
me
lib
atk
an
ma
sya
rak
at
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra t
erp
eri
nci
me
mb
eri
ka
n p
en
ga
tura
n m
en
ge
na
i me
ka
nis
me
pe
lib
ata
n m
asy
ara
ka
t d
ala
m p
rose
s p
en
ata
ba
tasa
n d
an
pe
ng
uk
uh
an
ka
wa
san
hu
tan
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ru
an
g b
ag
i u
pa
ya
pe
me
taa
n p
art
isip
ati
f u
ntu
k d
ap
at
dia
ko
mo
dir
da
lam
pro
ses
pe
na
tab
ata
san
da
n p
en
gu
ku
ha
n h
uta
n
#1
1
terd
ap
at
jam
ina
n h
uku
m b
ag
i
ma
sya
rak
at
ma
up
un
in
snta
si
pe
me
rin
tah
un
tuk
da
pa
t m
ela
ku
ka
n
pe
ma
nta
ua
n r
an
tai
sup
lai
ha
sil
hu
tan
19?
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s d
an
te
rpe
rin
ci m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
pe
ma
nta
ua
n a
tas
ran
tai
sup
lai
ha
sil
hu
tan
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
sem
pa
tan
da
n r
ua
ng
ba
gi
ma
say
rak
at
un
tuk
da
pa
t
me
lak
uk
an
pe
ma
nta
ua
n r
an
tai
sup
lai
ha
sil
hu
tan
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ye
dia
ka
n p
era
ng
ka
t p
en
ila
i u
ntu
k m
ela
ku
ka
n p
em
an
tau
an
ra
nta
i
sup
lai
ha
sil
hu
tan
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ba
hw
a s
eti
ap
ha
sil
tem
ua
n p
em
an
tau
an
(pe
lan
gg
ara
n/k
eja
ha
tan
) h
aru
s d
ila
ku
ka
n t
ind
ak
lan
jut
seca
ra h
uk
um
(b
aik
ad
min
istr
ati
f m
au
pu
n p
ida
na
)
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
seca
ra j
ela
s d
an
te
rpe
rin
ci k
eg
iata
n p
em
an
tau
an
ya
ng
da
pa
t
dil
ak
uk
an
ole
h m
asy
ara
ka
t
1
9 Y
an
g d
ima
ksu
d d
en
ga
n r
an
tai
sup
lai
ha
sil
hu
tan
ad
ala
h r
an
gk
aia
n p
en
ge
lola
an
ha
sil
hu
tan
(k
ay
u m
au
pu
n n
on
-ka
yu
) m
ula
i d
ari
sa
at
pe
ma
ne
na
n h
ing
ga
me
nja
di
pro
du
k a
kh
ir.
Ya
ng
me
nja
di
ob
jek
pe
nil
aia
n d
ala
m i
nd
ica
tor
ini
ad
ala
h
me
ng
en
ai le
ga
lita
s, k
ea
bsa
ha
n,
ke
lest
ari
an
da
n k
eb
erl
an
juta
n d
ari
ra
nta
i su
pla
i te
rse
bu
t.
64
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
da
n t
erp
eri
nci
te
rka
it d
en
ga
n
tin
da
k l
an
jut
ata
s h
asi
l p
em
an
tau
an
ya
ng
dil
ak
uk
an
ole
h m
asy
ara
ka
t
Pe
lib
ata
n m
asy
ara
kat
seca
ra l
ua
s d
ala
m
up
ay
a p
en
eg
ak
an
hu
ku
m d
an
pe
ng
aw
asa
n
ke
hu
tan
an
#1
2
terd
ap
at
jam
ina
n h
uku
m b
ag
i
selu
ruh
ele
me
n m
asy
ara
ka
t u
ntu
k
da
pa
t m
en
ga
juk
an
la
po
ran
/ ke
be
rata
n/
pe
ng
ad
ua
n/
gu
ga
tan
a
tas
pe
lan
gg
ara
n
ata
u t
ind
ak
ke
jah
ata
n k
eh
uta
na
n?
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
pe
rlin
du
ng
an
ke
pa
da
pe
lap
or
ata
up
un
sa
ksi
da
lam
tin
da
k p
ida
na
ke
hu
tan
an
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
ba
hw
a p
ela
po
r /
pe
ng
gu
ga
t a
ka
n d
ilin
du
ng
i d
ari
seg
ala
je
nis
tin
da
ka
n h
uk
um
ata
u t
ud
uh
an
pe
nce
ma
ran
na
ma
ba
ik (
an
ti S
LAP
P s
uit
20)
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ba
hw
a t
ind
ak
pid
an
a k
oru
psi
ak
an
me
ne
rap
ka
n s
iste
m p
em
bu
kti
an
te
rba
lik
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
ba
hw
a S
tric
t li
ab
ilit
y (
tan
gg
un
g j
aw
ab
mu
tla
k)2
1
da
pa
t d
ite
rap
ka
n d
ala
m p
ela
ng
ga
ran
pe
ng
elo
laa
n k
eh
uta
na
n
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
lua
san
ke
pa
da
ma
sya
rak
at
un
tuk
da
pa
t m
en
ga
juka
n
gu
ga
tan
(m
ela
lui
be
rba
ga
i me
kan
ism
e d
an
pro
sed
ur)
un
tuk
me
ng
gu
ga
t h
ak
-ha
kn
ya
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
da
n t
erp
eri
nci
me
ng
en
ai
pro
sed
ur
(me
ka
nis
me
) p
ela
po
ran
/gu
ga
tan
/pe
ng
ad
ua
n/k
eb
era
tan
ata
s p
ela
ng
ga
ran
ata
u t
ind
ak
ke
jah
ata
n k
eh
uta
na
n
Pe
ran
se
rta
se
luru
h
pih
ak
ya
ng
te
rka
it
(te
ruta
ma
#1
3
terd
ap
at
jam
ina
n h
uku
m a
tas
pe
lib
ata
n m
asy
ara
ka
t d
ala
m
pe
mb
en
tuk
an
da
n p
en
yu
sun
an
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s d
an
te
rpe
rin
ci m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
pro
sed
ur
ba
gi
ma
sya
rak
at
un
tuk
da
pa
t te
rlib
at
seca
ra a
ktif
da
lam
pe
ny
usu
na
n
ke
bij
ak
an
/pe
ratu
ran
2
0 G
ug
ata
n S
LAP
P m
eru
pa
ka
n k
ep
an
jan
ga
n d
ari
“Str
ate
gic
La
wsu
it A
ga
inst
Pu
blic
Pa
rtic
ipa
tio
n”,
te
rka
da
ng
pe
me
rin
tah
ata
u p
eru
sah
aa
n m
ela
ku
ka
n t
ind
ak
an
ya
ng
tid
ak
se
sua
i d
en
ga
n k
ep
en
tin
ga
n p
ub
lic.
Se
hin
gg
a p
ad
a a
kh
irn
ya
pu
blic
me
rasa
tid
ak
pu
as
de
ng
an
ke
gia
tan
te
rse
bu
t d
an
me
ng
gu
ga
t a
tau
me
ny
ata
ka
n o
pin
iny
a d
i m
ed
ia.
Na
mu
n t
ind
ak
an
da
ri m
asy
ara
ka
t in
i se
rin
gk
ali d
isik
ap
i o
leh
pe
me
rin
tah
ata
u p
ela
ku
usa
ha
de
ng
an
tin
da
ka
n “
me
ng
gu
ga
t” m
asy
ara
ka
t
ya
ng
me
nco
ba
un
tuk
me
mb
eri
ka
n p
en
da
pa
tny
a s
eb
ag
ai
be
ntu
k k
eb
era
tan
ata
s k
eg
iata
n y
an
g d
ila
ku
ka
n o
leh
pe
me
rin
tah
/ p
eru
sah
aa
n t
ers
eb
ut.
Tin
da
ka
n t
ers
eb
ut
dik
ate
go
rik
an
se
ba
ga
i SLA
PP
su
it,
hu
ku
m n
asi
on
al
pe
rlu
me
mb
eri
ka
n
jam
ina
n b
ah
wa
ma
sya
rak
at
ya
ng
be
rpa
rtis
ipa
si u
ntu
k m
em
pe
rju
an
gk
an
ha
k d
asa
r m
ere
ka
ha
rus
be
ba
s d
ari
gu
ga
tan
hu
ku
m.
(ba
ca:
Ge
org
e W
. P
rin
g a
nd
Pe
ne
lop
e C
an
an
, SLA
PP
s: G
ett
ing
Su
ed
fo
r Sp
ea
kin
g O
ut,
(1
99
6),
8-9
)
21 A
sas
stri
ct l
iab
ilit
y (
tan
gg
un
g j
aw
ab
mu
tla
k)
me
rup
ak
an
da
sar
gu
ga
tan
ga
nti
ke
rug
ian
ya
ng
tid
ak
pe
rlu
me
mb
uk
tik
an
un
sur
ke
sala
ha
n d
ari
gu
ga
tan
te
rse
bu
t, d
igu
na
ka
n u
ntu
k b
erb
ag
ai
ke
gia
tan
ya
ng
me
nim
bu
lka
n a
nca
ma
n s
eri
us
ke
pa
da
lin
gk
un
gn
a h
idu
p.
(le
bih
la
nju
t li
ha
t P
en
era
pa
n A
sas
Ta
ng
gu
ng
Ja
wa
b M
utl
ak
di B
ida
ng
Lin
gk
un
ga
n H
idu
p,
ICE
L 1
99
7 d
an
Un
da
ng
un
da
ng
32
ta
hu
n 2
00
9 t
en
tan
g P
erl
ind
un
ga
n d
an
Pe
ng
elo
laa
n L
ing
ku
ng
an
Hid
up
pa
sal:
88
)
65
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n s
ek
ita
r h
uta
n)
terk
ait
de
ng
an
pe
ny
usu
na
n
ke
bij
ak
an
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
pe
ratu
ran
da
n a
tau
ke
bij
aka
n
ke
hu
tan
an
(y
an
g a
ka
n m
en
gik
at
pu
bli
c)?
-IN
TI-
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
rsy
ara
tan
ba
hw
a d
ala
m p
rose
s p
en
yu
sun
an
pe
ratu
ran
ke
bij
ak
an
ke
hu
tan
an
ha
rus
dil
ak
uk
an
ra
pa
t k
on
sult
asi
(ra
pa
t d
en
ga
r p
en
da
pa
t u
mu
m)
de
ng
an
ma
sya
rak
at
ya
ng
tin
gg
al
di
da
lam
da
n d
i se
kit
ar
hu
tan
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
lua
ng
ba
gi
ma
sya
rak
at
un
tuk
da
pa
t m
en
ga
juk
an
pe
ng
uji
an
ma
teri
l a
tas
sua
tu
ke
bij
ak
an
/pe
ratu
ran
ya
ng
dis
usu
n t
ida
k m
ela
lui
me
kan
ism
e p
art
isip
asi
pu
bli
c se
cara
te
pa
t
Hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai m
ek
an
ism
e p
art
isip
asi
pu
bli
c y
an
g
me
ma
da
i22 d
ala
m p
rose
s p
en
yu
sun
an
pe
ratu
ran
pe
rud
na
ng
an
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
be
rpe
ga
ng
pa
da
asa
s
ak
un
tab
ilit
as
yan
g
be
rta
ng
gu
ng
gu
ga
t
da
n b
erk
ea
dil
an
Pe
ne
ga
ka
n h
uk
um
di
sek
tor
keh
uta
na
n
me
mil
iki
atu
ran
ma
in
ya
ng
je
las;
#1
4
pe
ng
atu
ran
hu
ku
m a
tas
ke
jela
san
ma
nd
at
da
n t
an
gg
un
g j
aw
ab
da
ri
ap
ara
t p
en
eg
ak
hu
ku
m d
i se
kto
r
ke
hu
tan
an
?
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ke
jela
san
ma
nd
at
da
n t
an
gg
un
g j
aw
ab
ap
ara
t p
en
eg
ak
hu
ku
m d
ala
m m
ela
ku
ka
n p
en
ind
ak
an
ata
s k
eja
ha
tan
ke
hu
tan
an
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
oto
rita
s y
an
g m
em
ad
ai
di b
aw
ah
pe
ratu
ran
di
bid
an
g
ke
hu
tan
an
ba
gi
ap
ara
t p
en
eg
ak
hu
ku
m u
ntu
k d
ap
at
me
ne
ga
ka
n h
uk
um
di
sek
tor
ke
hu
tan
an
se
cara
re
spo
nsi
ve
, e
fek
tif,
efi
sie
n d
an
da
pa
t m
em
en
uh
i ra
sa k
ea
dil
an
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
pro
sed
ur
pe
ng
um
pu
lan
ala
t b
uk
ti
seb
ag
ai
lan
da
san
un
tuk
me
lak
uk
an
pro
ses
hu
ku
m
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s d
an
te
rpe
rin
ci m
en
ga
tur
hu
bu
ng
an
ke
rja
da
lam
pe
na
ng
an
an
pe
rka
ra
an
tar
lem
ba
ga
in
sta
nsi
pe
me
rin
tah
(e
kse
ku
tif)
, K
eja
ksa
an
da
n
Ke
po
lisi
an
de
ng
an
le
mb
ag
a p
era
dil
an
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ya
ng
je
las
terk
ait
de
ng
an
sa
nks
i (t
erm
asu
k
san
ksi
dis
ipli
n)
terh
ad
ap
pe
lan
gg
ara
n a
pa
rat
ya
ng
tid
ak
me
nja
lan
ka
n t
an
gg
un
g j
aw
ab
de
ng
an
ba
ik
2
2 “
me
ma
da
i” d
ala
m e
lem
en
ku
ali
tas
ini
dia
rtik
an
se
ba
ga
i se
bu
ah
ko
nd
isi
dim
an
a p
rose
du
r p
art
isip
asi
dit
ua
ng
ka
n d
ala
m s
eb
ua
h m
ek
an
ism
e/p
rose
du
r y
an
g b
erb
asi
s p
ad
a
66
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
#1
5
terd
ap
at
jam
ina
n h
uku
m t
erk
ait
pro
sed
ur
pe
na
ng
an
an
pe
rka
ra
ke
jah
ata
n/
pe
lan
gg
ara
n d
i se
kto
r
ke
hu
tan
an
ya
ng
me
nja
min
efe
ktif
ita
s
da
n e
fisi
en
si?
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ru
mu
san
ya
ng
je
las
da
n t
erp
eri
nci
me
ng
en
ai
jen
is-j
en
is
san
ksi
pid
an
a u
ntu
k s
eti
ap
je
nis
pe
lan
gg
ara
n s
eh
ing
ga
tid
ak
me
nim
bu
lka
n m
ult
i ta
fsir
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra k
hu
sus
me
ng
atu
r m
en
ge
na
i ta
ta c
ara
/pro
sed
ur
(hu
ku
m a
cara
)
pe
na
ng
an
an
tin
da
k p
ida
na
di
sek
tor
ke
hu
tan
an
, k
hu
susn
ya
ya
ng
be
rka
ita
n d
en
ga
n
tin
da
k p
ida
na
la
in (
pe
ncu
cia
n u
an
g,
ko
rup
si,
dll
)
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s m
en
ga
tur
ke
we
na
ng
an
PP
NS
Ke
hu
tan
an
un
tuk
me
laku
ka
n
pe
ne
ga
ka
n h
uk
um
di
sek
tor
ke
hu
tan
an
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
de
ng
an
je
las
me
ng
en
ai
pe
ran
, k
ew
en
an
ga
n d
an
ko
ord
ina
si
an
tara
PP
NS
Ke
hu
tan
an
de
ng
an
PO
LRI,
Ja
ksa
da
n a
pa
rat
pe
ne
ga
k h
uk
um
la
inn
ya
Atu
ran
hu
ku
m m
am
pu
me
min
ima
lisi
r te
rja
din
ya
pe
nya
lah
gu
na
an
ke
ku
asa
an
ole
h
ap
ara
t p
en
eg
ak
hu
ku
m d
ala
m p
en
an
ga
na
n p
erk
ara
tin
da
k p
ida
na
ke
hu
tan
an
Ca
tata
n:
mis
aln
ya
atu
ran
hu
ku
m y
an
g s
eca
ra j
ela
s m
en
ga
tur
me
ng
en
ai s
ya
rat-
sya
tart
SP
3,
me
ng
en
ai
pro
ses
pra
-pe
nu
ntu
tan
ata
u P
-19
dsb
PP
NS
Ke
hu
tan
an
da
lam
me
lak
uk
an
pe
na
ng
an
an
pe
rka
ra s
ekt
or
ke
hu
tan
an
me
mili
ki
Sta
nd
ar
Op
era
sio
na
l Pro
sed
ur
(SO
P)
ya
ng
je
las
Pro
ses
ev
alu
asi
da
n
pe
ng
aw
asa
n d
ala
m
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
be
rja
lan
seca
ra a
ku
nta
be
l
#1
6
terd
ap
at
jam
ina
n h
uku
m a
tas
ke
gia
tan
ev
alu
asi
da
n p
en
ga
wa
san
ya
ng
dil
ak
uk
an
se
cara
in
tern
al
inst
itu
si
ke
hu
tan
an
se
cara
be
rka
la,
da
n b
isa
dip
era
tan
gg
un
g j
aw
ab
ka
n?
-IN
TI-
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ad
an
ya
le
mb
ag
a a
ud
it in
tern
al
di
lin
gk
up
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
ya
ng
da
pa
t m
ela
ksa
na
ka
n t
ug
as
po
kok
ny
a s
eca
ra i
nd
ep
en
de
n
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
ten
tan
g p
eri
od
isa
si p
en
ga
wa
san
ya
ng
dil
ak
uk
an
ole
h
lem
ba
ga
au
dit
in
tern
al
da
lam
lin
gk
up
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
ten
tan
g s
tan
da
r b
ak
u d
an
min
imu
m y
an
g m
en
jad
i a
cua
n
pe
nil
aia
n a
ud
ito
r in
tern
al
67
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in b
ah
wa
ha
sil
pe
ng
aw
asa
n y
an
g t
ela
h d
ila
ku
ka
n o
leh
au
dit
or
inte
rna
l d
ap
at
dia
kse
s o
leh
pu
bli
k
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in a
da
ny
a t
ind
ak
la
nju
t o
leh
pim
pin
an
ata
u le
mb
ag
a p
en
eg
ak
hu
ku
m a
tas
lap
ora
n h
asi
l p
en
ga
wa
san
ole
h le
mb
ag
a a
ud
it i
nte
rna
l (t
ind
ak
lan
jut
da
pa
t
be
rup
a t
ind
ak
an
ad
min
istr
ati
f a
tau
tin
da
ka
n h
uk
um
la
inn
ya
)
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
keh
aru
san
un
tuk
me
ny
eb
arl
ua
ska
n
/ m
en
yed
iak
an
la
po
ran
te
rka
it p
en
eg
ak
an
hu
ku
m d
i se
kto
r ke
hu
tan
an
#1
7
terd
ap
at
jam
ina
n h
uku
m a
tas
ke
gia
tan
ev
alu
asi
da
n p
en
ga
wa
san
seca
ra i
nd
ipe
nd
en
ata
s p
rose
s
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
?
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
la
nd
asa
n l
eg
al
ke
pa
da
le
mb
ag
a i
nd
ep
en
de
n u
ntu
k
me
lak
uk
an
mo
nit
ori
ng
ata
s k
eg
iata
n m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
da
n p
erl
ind
un
ga
n b
ag
i o
rga
nis
asi
ma
sya
raka
t si
pil
un
tuk
me
lak
uk
an
mo
nit
ori
ng
se
cara
in
de
pe
nd
en
ata
s m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
dip
ert
imb
an
gk
an
ny
a h
asi
l e
va
lua
si
da
n
mo
nit
ori
ng
le
mb
ag
a i
nd
ep
en
de
n a
tau
org
an
isa
si m
asy
ara
ka
t si
pil
da
lam
pro
ses
pe
mb
ua
tan
ke
bij
ak
an
da
n p
era
tura
n d
i se
kto
r ke
hu
tan
an
#1
8
jam
ina
n h
uk
um
me
mb
eri
ka
n
ara
ha
n d
ala
m m
en
ind
ak
lan
juti
ke
jah
ata
n/
pe
lan
gg
ara
n d
i se
kto
r
ke
hu
tan
an
?
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
seca
ra j
ela
s d
an
rin
ci m
en
ge
na
i p
rose
du
r d
ala
m
me
ng
um
pu
lka
n b
uk
ti-b
uk
ti d
an
me
nd
ok
um
en
tasi
ka
n p
ela
ng
ga
ran
se
ba
ga
i d
asa
r b
ag
i
tin
da
ka
n p
ro j
ust
isia
ya
ng
ak
an
dil
ak
uk
an
ole
h a
pa
rat
pe
ne
ga
k h
uk
um
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in b
ah
wa
JP
U m
em
ilik
i a
kse
s ke
pa
da
ala
t b
ukt
i d
an
in
form
asi
ya
ng
dib
utu
hk
an
se
rta
me
mil
iki k
ap
asi
tas
un
tuk
be
rtin
da
k a
tas
info
rma
si a
tau
da
ta
ters
eb
ut
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
ba
hw
a J
ak
sa a
da
lah
“p
en
ga
cara
ne
ga
ra”,
se
hin
gg
a h
aru
s
be
ke
rja
sa
ma
de
ng
an
Ke
po
lisi
an
/PP
NS
un
tuk
me
nja
ga
te
rse
lesa
ika
nn
ya
su
atu
pe
rka
ra
68
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in a
da
ny
a b
an
tua
n h
uk
um
Cu
ma
-Cu
ma
ata
u g
rati
s b
ag
i
ma
sya
rak
at
ku
ran
g m
am
pu
da
n k
elo
mp
ok
ren
tan
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in a
da
ny
a p
rose
s p
en
eg
ak
an
hu
ku
m y
an
g t
ran
spa
ran
se
rta
did
asa
rka
n p
ad
a p
era
tura
n p
eru
nd
an
g-u
nd
an
ga
n y
an
g b
erl
ak
u
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in a
ga
r te
rwu
jud
pro
ses
pe
rsid
an
ga
n y
an
g c
ep
at,
te
pa
t d
an
bia
ya
mu
rah
se
rta
me
ng
ha
silk
an
pu
tusa
n y
an
g m
em
en
uh
i ra
sa k
ea
dil
an
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in a
da
ny
a a
kse
s in
form
asi
pu
bli
k t
erh
ad
ap
pu
tusa
n-p
utu
san
ya
ng
dih
asi
lka
n
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in a
da
ny
a m
ek
an
ism
e a
tau
pro
sed
ur
pe
ng
aju
an
ba
nd
ing
(ke
be
rata
n)
ata
s p
utu
san
ya
ng
te
lah
dij
atu
hk
an
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
me
nja
ga
ko
rdin
asi
an
tar
pih
ak
ya
ng
terl
iba
t
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
ole
h
inst
an
si k
eh
uta
na
n
seca
ra k
ord
ina
tif
ba
ik
seca
ra i
nte
rna
l
ma
up
un
an
tar
inst
an
si t
erk
ait
;
#1
9
jam
ina
n h
uk
um
ya
ng
me
mb
eri
kan
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
terk
ait
de
ng
an
Ta
ta L
ak
san
a O
rga
nis
asi
(O
RT
ALA
)
da
lam
lin
gk
up
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
(te
rma
suk
pe
lak
san
aa
n k
ord
ina
si
seca
ra i
nte
rna
l d
i ti
ng
ka
t n
asi
on
al
ma
up
un
da
era
h)?
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
seca
ra j
ela
s m
en
ge
na
i su
sun
an
org
an
isa
si d
an
ta
ta l
ak
san
a
inst
an
si k
eh
uta
na
n
Atu
ran
hu
ku
m d
en
ga
n j
ela
s m
en
ye
bu
tka
n t
ug
as
po
kok
da
n f
un
gsi
se
mu
a u
nsu
r d
i
seti
ap
le
ve
l da
lam
tu
bu
h i
nst
an
si k
eh
uta
na
n
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
seca
ra j
ela
s m
en
ge
na
i me
ka
nis
me
ko
ord
ina
si i
nte
rna
l a
nta
r
sta
ff a
tau
lem
ba
ga
da
lam
tu
bu
h i
nst
an
si k
eh
uta
na
n
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
ten
tan
g m
ek
an
ism
e t
ata
na
ska
h d
ina
s d
ala
m r
an
gka
ko
ord
ina
si d
i li
ng
ku
p i
nst
an
si k
eh
uta
na
n2
3
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ka
nis
me
pe
ng
aw
asa
n d
an
pe
nin
da
ka
n p
ela
ng
ga
ran
da
lam
2
3 M
eka
nis
me
ta
ta n
aska
h d
inas a
da
lah
pe
nge
lola
an
in
form
asi te
rtu
lis y
ang
me
lipu
ti p
eng
atu
ran
jen
is,
form
at, p
en
yia
pa
n,
pe
ng
am
ana
n,
pe
nga
bsa
ha
n,
dis
trib
usi d
an p
en
yim
pan
an
na
ska
h d
inas s
ert
a m
ed
ia y
ang
d
igu
na
ka
n d
ala
m k
om
un
ika
si ke
din
asa
n.
(Pe
rmen
dag
ri N
o.5
4/2
009
te
nta
ng T
ata
Na
ska
h D
ina
s D
i Lin
gku
nga
n P
em
erin
tah
D
ae
rah
)
69
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
me
nja
lan
ka
n T
UP
OK
SI
#2
0
terd
ap
at
jam
ina
n h
uku
m y
an
g
jela
s m
en
ga
tur
po
la k
ord
ina
si d
en
ga
n
inst
an
si l
ain
(d
ilu
ar
keh
uta
na
n)
terk
ait
pe
lak
san
aa
n m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n?
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in p
ola
ko
ord
ina
si a
nta
r in
sta
nsi
ya
ng
te
rka
it d
en
ga
n s
ek
tor
ke
hu
tan
an
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ad
an
ya
po
la k
ete
rka
ita
n a
nta
r in
sta
nsi
da
lam
me
mb
eri
kan
izi
n d
i k
aw
asa
n h
uta
n2
4
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in t
ida
k t
erj
ad
iny
a t
um
pa
ng
tin
dih
an
tar
inst
an
si t
erk
ait
de
ng
an
pe
ma
nfa
ata
n k
aw
asa
n h
uta
n
Ak
tor
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
ya
ng
me
ng
aru
suta
ma
ka
n
tra
nsp
ara
nsi
da
lam
pe
lak
san
aa
nn
ya
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
be
rda
sar
pa
da
info
rma
si y
an
g a
ktu
al
#2
1 m
asy
ara
ka
t si
pil
me
mili
ki
ka
pa
sita
s u
ntu
k m
en
gid
en
tifi
ka
si d
an
me
ng
ak
ses
info
rma
si m
en
ge
na
i
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
?
-IN
TI-
Org
an
isa
si m
asy
ara
ka
t si
pil
da
pa
t m
en
gid
en
tifi
ka
si i
nfo
rma
si y
an
g d
ibu
tuh
ka
n t
erk
ait
de
ng
an
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
se
cara
te
pa
t d
an
se
sua
i d
en
ga
n t
uju
an
org
an
isa
si
(dib
uk
tik
an
de
ng
an
ad
an
ya
up
ay
a-u
pa
ya
un
tuk
me
nd
ap
atk
an
in
form
asi
-in
form
asi
ters
eb
ut)
Ku
an
tita
s d
an
ku
ali
tas
ma
sya
rak
at
sip
il d
ala
m m
ela
ku
ka
n p
rose
s p
erm
oh
on
an
info
rma
si p
ub
lik
ke
pa
da
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
, g
un
a m
en
da
pa
tka
n i
nfo
rma
si t
ert
en
tu
sesu
ai
de
ng
an
pe
ratu
ran
pe
run
da
n-u
nd
an
ga
n y
an
g b
erl
ak
u
Ma
sya
rak
at
sip
il d
ap
at
me
ng
kla
sifi
ka
si i
nfo
rma
si-i
nfo
rma
si m
en
ge
na
i m
an
aje
me
n
ke
hu
tan
an
(d
ibu
kti
ka
n d
en
ga
n a
da
ny
a d
ata
ba
se i
nfo
rma
si k
eh
uta
na
n y
an
g s
ud
ah
terk
lasi
fik
asi
)
Ma
sya
rak
at
sip
il d
ap
at
me
lak
uk
an
an
ali
sis
ata
s d
ata
da
n i
nfo
rma
si y
an
g d
ida
pa
tka
n
(dib
uk
tik
an
de
ng
an
ad
an
ya
pu
bli
ka
si c
eta
k a
tau
on
lin
e m
en
ge
na
i a
na
lisi
s d
ata
da
n
2
4 Y
an
g d
ima
ksu
dk
an
de
ng
an
po
la k
ete
rka
ita
n a
da
lah
in
tera
ksi
ak
tif
an
tara
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
de
ng
an
in
sta
nsi
la
in d
ilu
ar
ke
hu
tan
an
ya
ng
dila
ku
ka
n d
ala
m p
rose
s p
ere
nca
na
an
hin
gg
a e
va
lua
si p
eri
jin
an
, se
hin
gg
a p
em
be
ria
n i
jin
da
pa
t
dip
ast
ika
n t
ida
k a
ka
n m
em
ba
ha
ya
ka
n s
ek
tor
ke
hu
tan
an
de
ng
an
im
ple
me
nta
si k
eg
iata
n d
ilu
ar
ke
hu
tan
an
.
70
| P
ag
e
Ak
tor
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
info
rma
si m
en
ge
na
i ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
)
#2
2
ap
ara
t k
eh
uta
na
n m
em
ilik
i
ka
pa
sita
s u
ntu
k m
ela
ku
ka
n d
ise
min
asi
info
rma
si m
en
ge
na
i ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
?
Ap
ara
t k
eh
uta
na
n t
ela
h m
ela
ku
ka
n k
ate
go
risa
si d
an
pe
ng
elo
mp
ok
an
in
form
asi
(in
form
asi
ya
ng
dik
ecu
ali
kan
, in
form
asi
ya
ng
te
rse
dia
, d
ll)
sesu
ai
de
ng
an
pe
ratu
ran
pe
run
da
ng
an
-un
da
ng
an
ya
ng
be
rla
ku
Up
ay
a y
an
g d
ila
ku
ka
n o
leh
inst
an
si k
eh
uta
na
n d
ala
m h
al
me
ng
ide
nti
fik
asi
in
form
asi
ya
ng
re
lev
an
da
n d
ibu
tuh
kan
ma
sya
rak
at
Inst
an
si k
eh
uta
na
n m
em
pu
ny
ai
kom
itm
en
un
tuk
me
lay
an
i p
erm
inta
an
in
form
asi
terk
ait
de
ng
an
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
(d
itu
nju
kka
n d
en
ga
n a
da
ny
a P
eja
ba
t P
en
ge
lola
Info
rma
si d
an
Do
ku
me
nta
si a
tau
de
ng
an
na
ma
la
in,
sesu
ai
de
ng
an
pe
ratu
ran
pe
run
da
ng
-un
da
ga
n y
an
g b
erl
ak
u)
Te
rda
pa
t m
ek
an
ism
e y
an
g j
ela
s d
an
rin
ci t
erk
ait
de
ng
an
pe
ng
aju
an
ke
be
rata
n d
ala
m
ha
l a
kse
s in
form
asi
Te
rda
pa
t a
da
ny
a S
OP
ata
u t
ata
ca
ra p
en
ga
jua
n p
erm
oh
on
an
in
form
asi
se
rta
me
kan
ism
e p
ela
ya
na
nn
ya
di
lin
gk
up
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
ya
ng
da
pa
t d
iaks
es
ole
h
pu
bli
k
Te
rda
pa
t p
ub
lik
asi
se
cara
be
rka
la m
en
ge
na
i in
form
asi
-in
form
asi
te
rka
it m
an
aje
me
n
ke
hu
tan
an
ke
pa
da
pu
bli
k d
ala
m b
erb
ag
ai f
orm
at
(ce
tak
da
n o
nli
ne
)
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
me
ng
ed
ep
an
ka
n
pri
nsi
p i
nk
uli
sifi
tas
da
n p
eli
ba
tan
be
rba
ga
i p
iha
k
teru
tam
a m
asy
ara
ka
t
Pe
lib
ata
n b
erb
ag
ai
pih
ak
dia
rtik
an
se
cara
lua
s o
leh
pe
ng
elo
la
wil
ay
ah
hu
tan
.
#2
3
org
an
isa
si m
asy
ara
ka
t si
pil
me
mil
iki k
ap
asi
tas
un
tuk
ak
tif
da
lam
pe
ng
am
bil
an
ke
pu
tusa
n,
pe
ng
aw
asa
n
da
n p
en
eg
ak
an
hu
ku
m t
erk
ait
de
ng
an
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
?
-IN
TI-
Ka
pa
sita
s d
an
pe
ran
me
dia
ma
ssa
da
lam
mo
nit
ori
ng
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
me
ma
da
i
un
tuk
me
ny
am
pa
ika
n i
nfo
rma
si t
erk
ait
de
ng
an
pe
ng
am
bil
an
ke
pu
tusa
n,
pe
ng
aw
asa
n
da
n p
en
eg
ak
an
hu
ku
m t
erk
ait
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
Ke
cak
ap
an
org
an
isa
si m
asy
ara
ka
t si
pil
da
lam
isu
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
, y
an
g
dib
uk
tik
an
de
ng
an
be
rag
am
je
nis
ris
et
da
n a
na
lisa
ya
ng
te
lah
dil
ak
uk
an
NG
O t
erl
iba
t d
ala
m p
rose
s p
em
bu
ata
n k
eb
ija
ka
n,
dit
un
juk
ka
n d
en
ga
n p
rog
ram
71
| P
ag
e
Ak
tor
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
di
da
lam
ma
up
un
sek
ita
r h
uta
n
reg
ule
r a
tau
ad
vok
asi
ya
ng
te
lah
me
rek
a l
ak
uk
an
?2
5
NG
O m
em
be
rik
an
du
ku
ng
an
ke
pa
da
ke
lom
po
k-k
elo
mp
ok
ma
rjin
al
da
n a
ka
r ru
mp
ut,
dit
un
juk
ka
n d
en
ga
n p
rog
ram
re
gu
ler
ata
u a
dvo
ka
si y
an
g t
ela
h m
ere
ka
la
ku
ka
n
NG
O m
em
pu
ny
ai
ak
ses
sum
be
r p
en
da
na
an
, p
en
da
mp
ing
an
te
kn
is d
ari
be
rba
ga
i
dis
ipli
n i
lmu
, se
rta
SD
M y
an
g m
em
ad
ai
NG
O m
en
da
pa
tka
n a
kse
s d
an
pe
lua
ng
un
tuk
me
nin
gka
tka
n p
en
ge
tah
ua
n t
erk
ait
ke
hu
tan
an
se
cara
be
rke
sin
am
bu
ng
an
Pa
rtis
ipa
si d
ala
m
pe
ny
usu
na
n
ke
bij
ak
an
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
#2
4
ap
ara
tur
ke
hu
tan
an
me
mil
iki
ka
pa
sita
s u
ntu
k m
em
fasi
lita
si m
asu
ka
n
da
ri m
asy
ara
ka
t si
pil
da
lam
pe
ny
usu
na
n d
an
pe
mb
en
tuk
an
pe
ratu
ran
da
n a
tau
ke
bij
aka
n
ke
hu
tan
an
?
-IN
TI-
Aa
pa
rat
inst
an
si k
eh
uta
na
n d
ap
at
me
mfa
sili
tasi
pe
rte
mu
an
de
ng
an
be
rba
ga
i la
pis
an
ma
sya
rak
at
un
tuk
me
nja
rin
g a
spir
asi
se
ba
ga
i d
asa
r p
em
bu
ata
n p
era
tura
n d
an
ke
bij
ak
an
di
seko
r ke
hu
tan
an
(d
ibu
kti
ka
n d
en
ga
n a
da
ny
a b
erb
ag
ai
seri
dis
ku
si,
FGD
,
Wo
rksh
op
, d
ll,
ya
ng
te
rbu
ka u
ntu
k p
ub
lik
)
Te
rda
pa
t ra
pa
t d
en
ga
n p
en
da
pa
t d
en
ga
n m
asy
ara
ka
t y
an
g d
ila
ksa
na
ka
n o
leh
ap
ara
t
inst
an
si k
eh
uta
na
n s
eb
ag
ai b
ag
ian
ta
k t
erp
isa
hk
an
da
ri p
rose
s p
en
yu
sun
an
pe
ratu
ran
da
n k
eb
ija
ka
n d
i se
kto
r k
eh
uta
na
n
Ma
suk
an
pu
bli
c y
an
g t
erk
um
pu
l p
ad
a p
rose
s k
on
sult
asi
ata
up
un
ya
ng
dip
ero
leh
da
ri
sura
t d
ap
at
terd
ok
um
en
tasi
ka
n d
en
ga
n t
ers
tru
ktu
r d
an
sis
tem
ati
s
Ma
suk
an
pu
bli
c y
an
g t
erk
um
pu
l d
an
re
lev
an
, d
ita
ng
ga
pi
seca
ra j
ela
s26 o
leh
pa
ra
pe
jab
at
ya
ng
be
rwe
na
ng
.
#2
5
lem
ba
ga
Le
gis
lati
f m
em
pu
ny
ai
ka
pa
sita
s u
ntu
k m
en
ga
kom
od
ir
ke
pe
nti
ng
an
da
n k
eb
utu
ha
n
Ku
ali
tas
da
n k
ua
nti
tas
pe
rte
mu
an
ata
u k
un
jun
ga
n k
erj
a
(pro
ga
m r
eg
ule
r) d
ari
lem
ba
ga
leg
isla
tif
ke m
asy
ara
ka
t y
an
g d
ima
ksu
dk
an
un
tuk
me
nd
ap
atk
an
in
form
asi
ak
ura
t se
sua
i d
en
ga
n f
akt
a d
i la
pa
ng
an
da
n d
ija
dik
an
da
sar
pe
ng
am
bil
an
ke
bij
ak
an
2
5 P
rog
ram
re
gu
ler
da
pa
t d
iart
ika
n s
eb
ag
ai
seb
ua
h p
en
da
mp
ing
an
ru
tin
ke
pa
da
su
atu
ke
lom
po
k m
asy
ara
ka
t y
an
g d
itu
juk
an
un
tuk
da
pa
t m
en
ing
ka
tka
n t
ara
f k
eh
idu
pa
n m
asy
ara
ka
t d
i ti
ng
ka
t a
ka
r ru
mp
ut.
2
6 Y
an
g d
ima
ksu
d d
en
ga
n “
dit
an
gg
ap
i se
cara
je
las”
ad
ala
h t
an
gg
ap
an
ya
ng
ko
mp
reh
en
sif
me
nca
ku
p a
lasa
n d
i te
rim
a /
tid
ak
dit
eri
ma
ny
a s
ua
tu m
asu
ka
n m
asy
ara
ka
t y
an
g r
ele
van
de
ng
an
ma
na
jem
en
hu
tan
72
| P
ag
e
Ak
tor
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
ma
sya
rak
at
da
lam
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
?
-IN
TI-
Ra
pa
t d
en
ga
r p
en
da
pa
t u
mu
m d
ila
ku
ka
n s
eca
ra s
iste
ma
tis
seb
elu
m m
em
utu
ska
n
sua
tu k
eb
ija
kan
ya
ng
me
nya
ng
ku
t m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n
Ku
ali
tas
dis
ku
si /
pe
rde
ba
tan
ya
ng
dil
ak
uk
an
da
lam
ra
pa
t-ra
pa
t y
an
g m
em
bic
ara
ka
n
ke
bij
ak
an
te
rka
it d
en
ga
n m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n (
da
pa
t d
ilih
at
da
ri r
isa
lah
sid
an
g)
Lem
ba
ga
le
gis
lati
ve
me
mil
iki
ag
en
da
ra
pa
t k
hu
sus
un
tuk
me
mb
ica
rak
an
se
cara
terp
isa
h b
erb
ag
ai
jen
is m
asu
ka
n p
ub
lic
ya
ng
dip
ero
leh
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
be
rpe
ga
ng
pa
da
asa
s
ak
un
tab
ilit
as
yan
g
be
rta
ng
gu
ng
gu
ga
t
da
n b
erk
ea
dil
an
Pe
ne
ga
ka
n h
uk
um
di
sek
tor
keh
uta
na
n
me
mil
iki
atu
ran
ma
in
ya
ng
je
las;
#2
6
ap
ara
t p
en
eg
ak
hu
ku
m m
em
ilik
i
ka
pa
sita
s d
an
in
teg
rita
s u
ntu
k
me
ng
ide
nti
fika
si d
an
me
nin
da
kla
nju
ti
ke
jah
ata
n/p
ela
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
?
-IN
TI-
Ka
pa
sita
s a
pa
rat
kep
oli
sia
n d
an
ke
jak
saa
n
da
lam
pe
ne
ga
ka
n h
uk
um
di
sek
tor
ke
hu
tan
an
da
pa
t m
em
ah
am
i b
erb
ag
ai m
od
us
da
n t
ipo
log
i ke
jah
ata
n t
ero
rga
nis
asi
Te
rda
pa
t d
uk
un
ga
n s
um
be
r d
ay
a k
eu
an
ga
n d
an
te
kn
is y
an
g m
em
ad
ai
un
tuk
me
lak
uk
an
pe
ne
ga
ka
n h
uku
m d
i se
kto
r ke
hu
tan
an
Te
rda
pa
t ju
mla
h s
taff
ya
ng
me
ma
da
i u
ntu
k m
en
gid
en
tifi
ka
si d
an
me
na
ng
an
i ti
nd
ak
pid
an
a d
i se
kto
r ke
hu
tan
an
(d
i K
ep
oli
sia
n d
an
Ke
jak
saa
n)
Te
rda
pa
t m
on
ito
rin
g d
an
su
pe
rvis
i ya
ng
te
rsis
tem
ati
s a
tas
akt
ivit
as
sta
ff d
i la
pa
ng
an
ole
h a
tasa
n d
ari
pa
ra p
en
eg
ak
hu
ku
m y
an
g b
ert
ug
as
Te
rda
pa
t tr
ain
ing
un
tuk
ap
ara
t m
en
ge
na
i ke
ran
gk
a h
uk
um
/pe
run
da
ng
– u
nd
an
ga
n d
i
sek
tor
keh
uta
na
n
Te
rda
pa
t tr
ain
ing
un
tuk
sta
ff/a
pa
ratu
r K
eh
uta
na
n t
erk
ait
ke
gia
tan
mo
nit
ori
ng
ya
ng
efe
kti
f u
ntu
k d
ap
at
me
nin
da
kla
nju
ti a
kti
vit
as
ille
ga
l?
#2
7
ka
pa
sita
s st
aff
In
sta
nsi
ke
hu
tan
an
da
lam
me
ne
rap
ka
n p
era
tura
n
pe
run
da
ng
-un
da
ng
an
da
n k
eb
ija
ka
n
ke
hu
tan
an
?
Sta
ff d
an
PP
NS
ke
hu
tan
an
ya
ng
be
rtu
ga
s m
ela
ku
ka
n p
en
eg
ak
an
hu
ku
m d
i se
kto
r
ke
hu
tan
an
me
ma
ha
mi
be
rba
ga
i m
od
us
da
n t
ipo
log
i ke
jah
ata
n k
eh
uta
na
n y
an
g
tero
rga
nis
ir
Jum
lah
sta
ff d
an
PP
NS
ke
hu
tan
an
ya
ng
be
rtu
ga
s m
ela
ku
ka
n p
en
eg
ak
an
hu
ku
m
73
| P
ag
e
Ak
tor
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
me
ma
da
i u
ntu
k d
itu
ga
ska
n m
ela
ku
ka
n p
en
ye
lid
ika
n t
ind
ak
pid
an
a k
eh
uta
na
n?
27
Te
rda
pa
t p
en
ga
wa
san
da
n s
up
erv
isi y
an
g t
ers
iste
ma
tis
ata
s a
kti
vit
as
sta
ff m
au
pu
n
PP
NS
in
stit
usi
ke
hu
tan
an
dila
pa
ng
an
Te
rda
pa
t t
rain
ing
sta
ff y
an
g m
em
ad
ai m
en
ge
na
i k
era
ng
ka
hu
ku
m k
eb
ija
ka
n/r
eg
ula
si
ke
hu
tan
an
Te
rda
pa
t t
rain
ing
ba
gi
sta
ff d
an
PP
NS
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
un
tuk
me
nin
gk
atk
an
efe
kti
vit
as
pe
ng
aw
asa
n d
an
pe
nin
da
ka
n a
tas
ke
gia
tan
-ke
gia
tan
ill
eg
al
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
me
nja
ga
ko
rdin
asi
an
tar
pih
ak
ya
ng
terl
iba
t
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
ole
h
inst
an
si k
eh
uta
na
n
seca
ra k
ord
ina
tif
ba
ik
seca
ra i
nte
rna
l
ma
up
un
an
tar
inst
an
si t
erk
ait
;
#2
8
ap
ara
tur
ke
hu
tan
an
da
lam
lin
gk
up
inst
an
si p
ela
ksa
na
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
me
mil
iki
pe
ma
ha
ma
n y
an
g
me
ma
da
i me
ng
en
ai n
ila
i st
rate
gis
hu
tan
da
n b
erk
ord
ina
si d
en
ga
n i
nst
an
si
di
lua
r se
kto
r k
eh
uta
na
n?
Pe
ma
ha
ma
n a
pa
rat
ke
hu
tan
an
me
nil
ai
po
ten
si s
um
be
r d
ay
a h
uta
n d
ari
asp
ek
ek
on
om
i d
an
ek
olo
gi m
em
ad
ai
da
ri s
isi
ked
ala
ma
n m
ate
ri d
an
ko
nd
isi
di
lap
an
ga
n
Ap
ara
t k
eh
uta
na
n m
em
ilik
i p
em
ah
am
an
da
n k
ap
asi
tas
ya
ng
cu
ku
p d
ala
m m
en
ila
i
hu
tan
se
ba
ga
i ke
satu
an
eko
sist
em
(te
rce
rmin
da
ri k
eb
ija
ka
n y
an
g d
iha
silk
an
)
Inst
an
si k
eh
uta
na
n m
ela
ku
ka
n k
ord
ina
si d
en
ga
n b
erb
ag
ai
sek
tor
lain
(d
ilu
ar
ke
hu
tan
an
) y
an
g m
em
ilik
i da
mp
ak
ke
pa
da
se
kto
r ke
hu
tan
an
da
lam
me
lak
uk
an
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
se
cara
sis
tem
ati
s d
an
te
ren
can
a
Ap
ara
t k
eh
uta
na
n t
erl
iba
t d
ala
m b
erb
ag
ai
pe
ng
am
bila
n k
eb
ija
ka
n s
ekt
or
lain
y
an
g
me
mil
iki
imp
lik
asi
ke
pa
da
hu
tan
Ap
ara
t k
eh
uta
na
n m
em
ilik
i p
em
ah
am
an
ya
ng
me
nd
ala
m t
erk
ait
de
ng
an
fu
ng
si d
an
ma
nfa
at
hu
tan
ba
gi
ma
kh
luk
hid
up
(te
rce
rmin
da
ri k
eb
ija
ka
n y
an
g d
iha
silk
an
)
Ap
ara
t k
eh
uta
na
n m
em
ilik
i a
ge
nd
a k
ord
ina
si y
an
g t
ere
nca
na
an
tar
ap
ara
t ke
hu
tan
an
ma
up
un
de
ng
an
ap
ara
t in
sta
nsi
la
inn
ya
#2
9
kord
ina
si s
eca
ra i
nte
rna
l d
i d
ala
m
Ke
gia
tan
ko
rdin
asi
di
da
lam
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
dil
aks
an
ak
an
de
ng
an
me
lib
atk
an
2
7 Y
an
g d
ima
ksu
d d
en
ga
n m
em
ad
ai
bu
ka
n h
an
ya
da
ri s
isi ju
mla
h t
ap
i ju
ga
ke
ma
mp
ua
n t
ek
nis
da
lam
me
lak
uk
an
pe
ny
eli
dik
an
.
74
| P
ag
e
Ak
tor
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
inst
an
si k
eh
uta
na
n d
ila
ku
kan
se
cara
sist
em
ati
s, t
ers
tru
ktu
r d
an
dit
ind
ak
lan
juti
se
ba
ga
i b
ag
ian
da
ri
pe
ng
am
bil
an
ke
bij
ak
an
?
sem
ua
su
b b
ida
ng
ya
ng
te
rda
pa
t d
i in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
Ap
ak
ah
ko
rdin
asi
ya
ng
dil
ak
uk
an
me
mb
ah
as
pro
gra
ma
tik
/ p
roy
ek
ata
u m
em
ba
ha
s
be
rba
ga
i ta
nta
ng
an
ya
ng
te
rda
pa
t d
ala
m m
ela
ksa
na
kan
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
/
me
lak
san
ak
an
ke
bij
ak
an
?
Ko
rdin
asi
ya
ng
dil
ak
uk
an
ole
h i
nst
an
si k
eh
uta
na
n s
eca
ra i
nte
rna
l d
ap
at
dij
ad
ika
n
da
sar
ba
gi
pe
ny
ele
saia
n b
erb
ag
ai
tan
tan
ga
n d
ala
m m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n
#3
0
terd
ap
at
pe
ng
aw
asa
n in
tern
al
seca
ra b
erk
ala
da
n e
fekt
if d
ala
m t
ub
uh
org
an
isa
si p
ela
ksa
na
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t ka
pa
sita
s (k
em
am
pu
an
da
n i
nd
ep
en
de
nsi
) le
mb
ag
a a
ud
it i
nte
rna
l d
i li
ng
ku
p
inst
an
si k
eh
uta
na
n y
an
g d
ap
at
me
lak
san
ak
an
tu
ga
s p
ok
ok
ny
a s
eca
ra i
nd
ep
en
de
n
Te
rda
pa
t p
en
ga
wa
san
se
cara
be
rka
la y
an
g d
ila
ku
ka
n o
leh
le
mb
ag
a a
ud
it i
nte
rna
l
da
lam
lin
gk
up
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
Te
rda
pa
t st
an
da
r b
ak
u d
an
min
imu
m y
an
g m
en
jad
i a
cua
n p
en
ila
ian
au
dit
or
inte
rna
l
(me
nca
ku
p p
ula
sta
nd
ar
lay
an
an
ke
pa
da
pu
bli
k)
Ha
sil
pe
ng
aw
asa
n a
ud
ito
r in
tern
al
ya
ng
dil
ak
uk
an
da
pa
t d
iak
ses
ole
h p
ub
lic
seca
ra
mu
da
h,
mu
rah
da
n t
ep
at
wa
ktu
Te
rda
pa
t ti
nd
ak
la
nju
t o
leh
pim
pin
an
ata
u le
mb
ag
a p
en
eg
ak
hu
ku
m a
tas
lap
ora
n h
asi
l
pe
ng
aw
asa
n o
leh
le
mb
ag
a a
ud
it i
nte
rna
l (t
ind
ak
la
nju
t b
eru
pa
tin
da
ka
n a
dm
inis
tra
tif
ata
u t
ind
ak
an
hu
ku
m l
ain
ny
a)
Pra
kte
k
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
ya
ng
me
ng
aru
suta
ma
ka
n
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
#3
1
sist
em
in
form
asi
ya
ng
te
rpe
rca
ya
da
n k
om
pre
he
nsi
f m
en
jad
i ba
sis
da
ri
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
?
Te
rda
pa
t p
eja
ba
t k
hu
sus
yan
g b
ert
an
gg
un
g j
aw
ab
ata
s p
en
ge
lola
an
da
n d
ok
um
en
tasi
info
rma
si d
i le
mb
ag
a p
ela
ksa
na
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
Te
rda
pa
t si
ste
m i
nfo
rma
si y
an
g k
om
pre
he
nsi
f (m
en
cak
up
be
rba
ga
i b
an
ya
k h
al)
da
n
75
| P
ag
e
Pra
kte
k
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
tra
nsp
ara
nsi
da
lam
pe
lak
san
aa
nn
ya
be
rda
sar
pa
da
info
rma
si y
an
g a
ktu
al
-IN
TI-
be
risi
in
form
asi
ya
ng
dib
utu
hk
an
un
tuk
efe
kti
vit
as
ma
na
jem
en
da
n p
en
eg
ak
an
hu
ku
m
ke
hu
tan
an
(fo
rest
ma
na
ge
me
nt
da
n e
nfo
rce
me
nt)
Te
rda
pa
t in
form
asi
ya
ng
te
rse
dia
se
cara
sis
tem
ati
s, m
ud
ah
dia
kse
s d
an
dip
erb
ah
aru
i
seca
ra r
eg
ula
r u
ntu
k m
en
gg
am
ba
rka
n d
ata
te
rkin
i y
an
g t
ers
ed
ia
Te
rda
pa
t si
ste
m i
nfo
rma
si y
an
g d
ike
lola
se
cara
te
rpu
sat
(ce
ntr
all
y m
ain
tain
ed
) d
ap
at
dia
kse
s o
leh
se
mu
a p
en
gg
un
a i
nte
rna
l (i
nst
an
si p
ela
ksa
na
na
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
)
Te
rda
pa
t si
ste
m i
nfo
rma
si y
an
g d
ap
at
me
nd
oro
ng
te
rja
din
ya
sa
lin
g t
uk
ar
da
ta d
an
info
rma
si (
inte
rop
era
bil
ita
s) a
nta
ra i
nst
an
si k
eh
uta
na
n d
i le
vel
na
sio
na
l d
an
da
era
h
Te
rda
pa
t si
ste
m i
nfo
rma
si d
ap
at
me
nd
oro
ng
te
rja
din
ya
sa
lin
g t
uka
r d
ata
da
n
info
rma
si (
inte
rop
era
bil
ita
s) d
en
ga
n i
nst
an
si d
ilu
ar
sekt
or
ke
hu
tan
an
(m
isa
lny
a
ke
me
ntr
ian
la
in y
an
g t
erk
ait
)?
Te
rda
pa
t si
ste
m i
nfo
rma
si y
an
g t
ela
h a
da
da
pa
t d
igu
na
ka
n u
ntu
k m
en
du
ku
ng
pro
ses
pe
ng
am
bil
an
ke
bij
ka
n m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n t
erb
aru
Ak
sesi
bil
tas
pu
bli
k
terh
ad
ap
in
form
asi
ma
na
jem
en
hu
tan
#3
2 m
asy
ara
ka
t se
cara
lu
as
da
pa
t
me
ng
ak
ses
info
rma
si r
ele
van
, a
ku
rat,
mu
da
h d
ime
ng
ert
i, t
erk
ini d
an
te
pa
t
wa
ktu
te
rka
it m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n?
Te
rse
dia
ny
a i
nfo
rma
si s
eca
ra k
om
pre
he
nsi
f ,
ak
ura
t d
an
te
rkin
i ya
ng
te
rka
it d
en
ga
n
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
Te
rse
dia
ny
a i
nfo
rma
si b
erd
asa
rka
n k
lasi
fik
asi
-kla
sifi
ka
si y
an
g t
ela
h d
ite
ntu
ka
n s
esu
ai
de
ng
an
pe
ratu
ran
pe
run
da
ng
-un
da
ng
an
ya
ng
be
rla
ku
Te
rda
pa
t in
form
asi
ya
ng
da
pa
t d
iak
ses
seca
ra l
ua
s o
leh
pu
bli
k d
ala
m b
erb
ag
ai b
en
tuk
(fo
rma
t) y
an
g b
erm
an
faa
t d
an
be
rgu
na
ba
gi
ma
sya
rak
at
Te
rse
dia
ny
a i
nfo
rma
si k
eh
uta
na
n y
an
g r
ele
va
n d
ala
m b
erb
ag
ai
ba
ha
sa y
an
g r
ele
va
n
ba
gi
ma
sya
rak
at
ya
ng
tin
gg
al
di
da
lam
da
n s
ek
ita
r h
uta
n
76
| P
ag
e
Pra
kte
k
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Pe
rmin
taa
n i
nfo
rma
si o
leh
ma
sya
rak
at
dil
ay
an
i / d
ija
wa
b d
en
ga
n p
rose
du
r y
an
g
mu
da
h,
tep
at
wa
ktu
da
n b
iay
a y
an
g m
ura
h
Ev
alu
asi
da
n
pe
ng
aw
asa
n k
ine
rja
pe
rusa
ha
an
da
n
pe
me
rin
tah
te
rka
it
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
#3
3
efe
kti
vit
as
ev
alu
asi
kin
erj
a
pe
rusa
ha
an
pe
me
ga
ng
izi
n k
eh
uta
na
n
ole
h l
em
ba
ga
in
tern
al
keh
uta
na
n ?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t e
va
lua
si y
an
g d
ila
ku
ka
n o
leh
le
mb
ag
a i
nte
rna
l d
i li
ng
ku
p i
nst
an
si k
eh
uta
na
n
seca
ra b
erk
ala
me
ng
en
ai p
en
ge
lola
an
/pe
ma
nfa
ata
n h
uta
n o
leh
pe
me
ga
ng
izi
n k
on
sesi
Te
rda
pa
t st
an
da
r e
va
lua
si k
ine
rja
pe
me
ga
ng
izi
n k
on
sesi
ya
ng
did
asa
rka
n p
ad
a a
spe
k
sosi
al
da
n e
kolo
gis
(d
ida
sark
an
pa
da
RK
L d
an
RP
L)
Pe
do
ma
n e
valu
asi
(k
rite
ria
da
n i
nd
ika
tor)
ya
ng
ko
mp
reh
en
sif
da
pa
t d
igu
na
ka
n u
ntu
k
me
ng
ev
alu
asi
ke
ne
rja
pe
me
ga
ng
izi
n u
sah
a k
eh
uta
na
n
Ha
sil
ev
alu
asi
kin
erj
a p
em
eg
an
g i
zin
usa
ha
ke
hu
tan
an
ole
h l
em
ba
ga
in
tern
al
di
lin
gk
up
inst
an
si k
eh
uta
na
n d
ija
dik
an
ba
sis
da
lam
me
ne
ntu
ka
n k
eb
erl
an
juta
n i
zin
se
rta
ba
sis
da
lam
pe
ne
ntu
an
ke
bij
ak
an
ke
hu
tan
an
(d
ibu
kti
kan
de
ng
an
do
ku
me
n e
va
lua
si k
ine
rja
da
n c
ata
tan
pro
ses
pe
mb
eri
an
izi
n)
Te
rda
pa
t p
en
ind
ak
an
leb
ih la
nju
t se
cara
hu
ku
m,
ata
s p
ela
ng
ga
ran
ya
ng
dit
em
uk
an
me
lalu
i p
rose
s e
va
lua
si
#3
4
efe
kti
vit
as
pe
ng
aw
asa
n h
uta
n
seca
ra i
nd
ep
en
de
n o
leh
ma
sya
rak
at
sip
il ?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t h
asi
l p
en
ga
wa
san
hu
tan
ole
h m
asy
ara
ka
t si
pil
da
pa
t b
erp
era
n e
fek
tif
(dip
ert
imb
an
gk
an
da
lam
pro
ses
pe
ng
elo
laa
n)
da
lam
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
Te
rda
pa
t p
en
ga
wa
san
hu
tan
ole
h m
asy
ara
ka
t ya
ng
da
pa
t m
em
an
faa
tka
n d
uk
un
ga
n
tek
nis
/te
kn
olo
gi
ya
ng
me
ma
da
i d
ari
in
snta
si p
em
eri
nta
h
Pe
ng
aw
asa
n h
uta
n y
an
g d
ilak
uk
an
ma
sya
rak
at
sip
il d
ap
at
be
rsin
erg
i d
en
ga
n i
nfo
rma
si
da
n d
ata
ya
ng
dim
ilik
i ole
h p
em
eri
nta
h
Pe
ng
aw
asa
n h
uta
n y
an
g d
ilak
uk
an
ole
h m
asy
ara
ka
t si
pil
da
pa
t m
en
gg
un
ak
an
te
na
ga
ah
li/e
xpe
rt u
ntu
k m
en
gin
terp
reta
sik
an
da
ta
77
| P
ag
e
Pra
kte
k
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Te
rda
pa
t h
asi
l p
en
ga
wa
san
hu
tan
ole
h m
asy
ara
ka
t si
pil
ya
ng
be
rsif
at
kom
pre
he
nsi
f
(me
nca
ku
p i
nfo
rma
si m
en
ge
na
i tu
tup
an
hu
tan
, p
en
gg
un
aa
n d
an
pe
ma
nfa
ata
n
ka
wa
san
hu
tan
, ra
nta
i su
pla
i, d
ll)
da
n d
isa
jik
an
da
lam
be
ntu
k y
an
g b
erm
an
faa
t b
ag
i
ma
sya
rak
at
se
rta
se
cara
re
gu
ler
dip
ub
lik
asi
ka
n
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
me
ng
ed
ep
an
ka
n
pri
nsi
p i
nk
uli
sifi
tas
da
n p
eli
ba
tan
be
rba
ga
i p
iha
k
teru
tam
a m
asy
ara
ka
t
di
da
lam
ma
up
un
sek
ita
r h
uta
n
Pe
lib
ata
n b
erb
ag
ai
pih
ak
dia
rtik
an
se
cara
lua
s o
leh
pe
ng
elo
la
wil
ay
ah
hu
tan
.
#3
5
pe
lak
san
aa
n m
an
aje
me
n
ke
hu
tan
an
me
ng
ed
ep
an
ka
n p
art
isip
asi
ma
sya
rak
at
lua
s, k
hu
susn
ya
ma
sya
rak
at
ad
at
da
n lo
ka
l ?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t p
rog
ram
asi
ste
nsi
te
kn
is d
an
fin
an
sia
l y
an
g d
ise
dia
ka
n s
eca
ra j
ela
s d
an
teru
ku
r d
ap
at
me
ng
ua
tka
n k
ap
asi
tas
ma
sya
rak
at
un
tuk
me
mb
ua
t d
an
me
ng
imp
lem
en
tasi
ka
n r
en
can
a m
an
aje
me
n h
uta
n
Pro
du
k h
uk
um
di s
ekt
or
ke
hu
tan
an
kh
usu
sny
a y
an
g m
en
ga
tur
ten
tan
g p
art
isip
asi
ma
sya
rak
at
da
pa
t m
ud
ah
dip
ah
am
i d
an
dim
en
ge
rti o
leh
ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n d
i
sek
ita
r h
uta
n
Pe
rte
mu
an
ya
ng
dis
ele
ng
ga
rak
an
ole
h p
em
eri
nta
h d
ae
rah
, k
hu
susn
ya
ya
ng
te
rka
it
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
, se
cara
ko
nsi
ste
n t
ela
h m
eli
ba
tka
n m
asy
ara
ka
t y
an
g t
ing
ga
l d
i
da
lam
da
n d
i se
kit
ar
hu
tan
Te
rda
pa
t ko
mu
nik
asi
dia
nta
ra s
take
ho
lde
r (p
em
an
gk
u k
ep
en
tin
ga
n)
da
n a
tau
pih
ak
-
pih
ak
te
rka
it d
ala
m m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n y
an
g b
erj
ala
n d
en
ga
n b
aik
da
n e
fek
tif
#3
6 m
on
ito
rin
g a
tas
ran
tai s
up
lai
ha
sil
hu
tan
dil
ak
uk
an
de
ng
an
efe
kti
f, e
fisi
en
da
n b
erk
ea
dil
an
?
Te
rda
pa
t le
mb
ag
a y
an
g m
em
ilik
i ma
nd
at
un
tuk
me
laku
ka
n p
en
gu
mp
ula
n d
an
an
ali
sa
da
ta t
erk
ait
de
ng
an
mo
nit
ori
ng
ke
selu
ruh
an
ra
nta
i su
pla
i
Ko
ord
ina
si d
an
tu
ka
r d
ata
/in
form
asi
se
cara
efe
kti
f d
ila
ku
ka
n a
nta
r p
iha
k te
rka
it
da
lam
ra
ng
ka
me
mo
nit
or
ran
tai
sup
lai
ha
sil
hu
tan
Te
rda
pa
t m
eto
de
ba
ku
da
lam
pe
ng
um
pu
lan
da
ta/i
nfo
rma
si d
ala
m k
on
tek
s m
on
ito
rin
g
ran
tai
sup
lai
Te
rda
pa
t a
kse
s te
rha
da
p t
ek
no
log
i ya
ng
me
ma
da
i d
an
SD
M y
an
g k
om
pe
ten
gu
na
me
lak
uk
an
mo
nit
ori
ng
se
cara
me
ny
elu
ruh
Te
rda
pa
t si
ste
m p
ela
cak
an
ka
yu
ya
ng
dil
ak
uk
an
de
ng
an
efe
ktif
da
n e
fisi
en
da
n
dij
ad
ika
n d
asa
r b
ag
i p
en
ga
mb
ila
n k
ep
utu
san
78
| P
ag
e
Pra
kte
k
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Pro
ses
pe
ng
am
bil
an
ke
bij
ak
an
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
ya
ng
pa
rtis
ipa
tif;
#3
7
pe
ny
usu
na
n d
an
pe
mb
en
tuk
an
pe
ratu
ran
da
n a
tau
ke
bij
aka
n
ke
hu
tan
an
me
lib
atk
an
ma
sya
rak
at
lua
s
da
n d
ari
be
rba
ga
i ra
ga
m l
ata
r b
ela
ka
ng
?
Pro
du
k h
uk
um
ya
ng
dih
asi
lka
n t
ela
h m
ere
fle
ksi
ka
n u
sula
n/m
asu
kan
ole
h m
asy
ara
ka
t
(pa
rtis
ipa
si)
da
n d
ap
at
terl
iha
t d
ari
ha
sil
ak
hir
ke
bij
aka
n y
an
g d
ibu
at
Ku
an
tita
s d
an
ke
be
rag
am
an
ma
sya
rak
at
(te
rma
suk
ko
mu
nit
as
sert
a m
asy
ara
kat
yan
g
tin
gg
al
di
da
lam
da
n d
i se
kit
ar
hu
tan
) d
ala
m p
rose
s p
en
yu
sun
an
pe
ratu
ran
da
n a
tau
ke
bij
ak
an
di
sek
tor
ke
hu
tan
an
Te
rda
pa
t p
en
ind
ak
lan
juta
n o
leh
in
snta
si k
eh
uta
na
n a
tas
lap
ora
n a
tau
ke
be
rata
n d
ari
ma
sya
rak
at
terk
ait
pe
ny
usu
na
n d
an
pe
mb
en
tuk
an
pe
ratu
ran
da
n a
tau
ke
bij
ak
an
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
Pro
ses
Re
kru
itm
en
,
pro
mo
si d
an
po
siti
on
ing
sta
ff y
an
g
efe
kti
f;
#3
8
Re
kru
tme
n,
pro
mo
si d
an
po
siti
on
ing
sta
ff a
pa
ratu
r ke
hu
tan
an
be
rla
nd
ask
an
pa
da
kri
teri
a s
tan
da
r
ya
ng
te
rin
teg
rasi
da
lam
sis
tem
da
n
me
ng
ed
ep
an
ka
n i
nd
ep
en
de
nsi
se
rta
pe
nce
ga
ha
n k
oru
psi
?
Te
rda
pa
t si
ste
m r
ek
ruit
me
n y
an
g j
ela
s d
an
be
rda
sark
an
pa
da
pro
fesi
on
ali
tas
sert
a
dil
ak
san
ak
an
se
cara
efe
ktif
(D
ilih
at
da
ri l
ap
ora
n h
asi
l pe
ne
rim
aa
n s
taff
ta
hu
na
n).
Pro
mo
si s
taff
ap
ara
tur
ke
hu
tan
an
did
asa
rka
n p
ad
a k
ed
isip
lin
an
da
n p
rest
asi
ya
ng
terl
iha
t d
ari
re
ka
m j
eja
k s
taff
ya
ng
be
rsa
ng
ku
tan
Re
kru
tme
n d
an
pro
mo
si s
taff
ap
ara
tur
keh
uta
na
n d
ila
ku
ka
n d
en
ga
n s
ele
ksi
ya
ng
ke
tat,
pro
fesi
on
al d
an
ob
ye
kti
f (M
eka
nis
me
BA
PE
RJA
KA
T y
an
g k
red
ibe
l)2
8.
Re
kru
tme
n d
an
po
siti
on
ing
sta
ff a
pa
ratu
r k
eh
uta
na
n d
ila
ku
ka
n b
erd
asa
rka
n
ke
ma
mp
ua
n d
an
ka
pa
sita
sny
a
Po
siti
on
ing
sta
ff a
pa
ratu
r ke
hu
tan
an
dil
ak
uk
an
be
rda
sark
an
pe
nil
aia
n a
tas
tin
gk
ah
lak
u,
pe
rbu
ata
n d
an
ha
sil k
erj
a d
ari
ya
ng
be
rsa
ng
ku
tan
Re
kru
tme
n a
pa
ratu
r ke
hu
tan
an
dil
ak
uk
an
se
cara
tra
nsp
ara
n d
an
te
rbu
ka
ba
gi
sia
pa
pu
n y
an
g m
em
en
uh
i pe
sya
rata
n s
ert
a k
ua
lifi
ka
si y
an
g t
ela
h d
i te
ntu
ka
n
2
8 B
AP
ER
JAK
AT
(B
ad
an
Pe
rtim
ba
ng
an
Ja
ba
tan
da
n K
ep
an
gk
ata
n)
ad
ala
h T
im y
an
g b
ert
ug
as
me
mb
eri
ka
n p
ert
imb
an
ga
n k
ep
ad
a p
eja
ba
t y
an
g b
erw
en
an
g,
da
lam
pe
ng
an
gk
ata
n,
pe
min
da
ha
n p
erp
an
jan
ga
n b
ata
s u
sia
pe
nsi
un
da
n
pe
mb
erh
en
tia
n d
ala
m d
an
da
ri j
ab
ata
n s
tru
ktu
ral E
selo
n I
I k
e b
aw
ah
.
79
| P
ag
e
Pra
kte
k
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Sa
nk
si /
me
ka
nis
me
dis
inse
nti
f d
ibe
rik
an
se
cara
te
ga
s a
tas
pe
lan
gg
ara
n
pro
fesi
on
ali
sme
da
n i
nte
gri
tas
ap
ara
t y
an
g d
ibe
rik
an
ole
h b
ad
an
pe
ng
aw
as
inte
rna
l
(in
spe
kto
rat)
#3
9
Re
kru
itm
en
sta
ff a
pa
ratu
r
ke
hu
tan
an
me
mb
uk
a r
ua
ng
ba
gi
ma
sya
rak
at
ad
at/
sete
mp
at
?
Te
rda
pa
t re
kru
itm
en
sta
ff k
eh
uta
na
n y
an
g m
em
bu
ka
ru
an
g b
ag
i m
asy
ara
ka
t y
an
g
tin
gg
al
da
n d
i d
ala
m d
an
se
kit
ar
hu
tan
un
tuk
po
sisi
-po
sisi
te
rte
ntu
Te
rda
pa
t p
ub
lik
asi
da
n i
nfo
rma
si t
erk
ait
Re
kru
itm
en
sta
ff a
pa
ratu
r ke
hu
tan
an
bis
a d
i
jan
gk
au
se
mu
a k
ala
ng
an
(te
rma
suk
ma
sya
rak
at
di
da
lam
da
n d
ise
kit
ar
hu
tan
)
Te
rda
pa
t re
kru
itm
en
sta
ff a
pa
ratu
r k
eh
uta
na
n y
an
g d
ise
len
gg
ara
ka
n d
i se
tia
p p
rov
insi
da
n K
ab
up
ate
n/K
ota
se
cara
sis
tem
ati
s d
an
me
ng
gu
na
ka
n m
ek
an
ism
e y
an
g d
em
ok
rati
s
Mo
nit
ori
ng
asp
ek
bio
fisi
k k
aw
asa
n
hu
tan
ya
ng
pa
rtis
ipa
tif
#4
0.
efe
kti
vit
as
sist
em
ko
ntr
ol
ata
s
ga
ng
gu
an
ke
hu
tan
an
ya
ng
me
nye
ba
bk
an
de
gra
da
si h
uta
n ?
Te
rda
pa
t u
pa
ya/a
kti
vit
as
yan
g t
ela
h d
ila
ku
ka
n u
ntu
k m
en
gu
ran
gi
resi
ko
ke
ba
kara
n
hu
tan
da
n g
an
gg
ua
n l
ain
ny
a (
term
asu
k ta
pi
tid
ak
te
rba
tas
pa
da
up
ay
a k
am
pa
ny
e
ke
pa
da
pu
bli
k)
be
rja
lan
de
ng
an
efe
kti
f
Te
rda
pa
t u
pa
ya y
an
g t
ela
h d
ila
ku
ka
n u
ntu
k m
en
do
ron
g d
ete
ksi
din
i a
tas
ke
ba
kara
n
hu
tan
da
n g
an
gg
ua
n l
ain
ny
a
Te
rda
pa
t re
nca
na
ya
ng
te
lah
dib
ua
t d
ap
at
me
resp
on
ke
ba
ka
ran
hu
tan
da
n g
an
gg
ua
n
lain
ny
a s
ert
a d
ap
at
me
ng
koo
rdin
asi
ka
n i
nst
an
si-i
nst
an
si t
erk
ait
gu
na
me
ne
ntu
kan
inst
an
si y
an
g p
ali
ng
be
rta
ng
gu
ng
ja
wa
b
Te
rda
pa
t d
ata
da
n i
nfo
rma
si y
an
g m
em
ad
ai
sert
a k
ap
asi
tas
un
tuk
be
rtin
da
k d
ap
at
ya
ng
da
pa
t m
en
ing
ka
tka
n k
ua
lita
s p
en
an
gg
an
an
ke
ba
ka
ran
hu
tan
/ga
ng
gu
an
la
inn
ya
#4
1 m
on
ito
rin
g a
tas
kon
dis
i d
an
pe
rub
ah
an
tu
tup
an
hu
tan
da
pa
t
be
rja
lan
efe
kti
f d
en
ga
n d
uku
ng
an
sara
na
da
n p
rasa
ran
a?
Te
rda
pa
t a
kse
s te
rha
da
p S
DM
, te
kn
olo
gi
pe
ng
ind
era
an
ja
uh
da
n G
IS d
ala
m m
on
ito
rin
g
ata
s ko
nd
isi
da
n p
eru
ba
ha
n t
utu
pa
n h
uta
n
Te
rda
pa
t a
kse
s k
ep
ad
a p
aka
r y
an
g m
em
ilik
i ke
cak
ap
an
te
kn
is u
ntu
k m
en
gg
un
aka
n
da
n m
en
gin
terp
reta
sika
n d
ata
ha
sil
pe
ng
ind
era
an
ja
uh
da
n d
ap
at
dim
an
faa
tka
n
80
| P
ag
e
Pra
kte
k
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
seca
ra o
pti
ma
l
Me
tod
olo
gi y
an
g d
igu
na
ka
n u
ntu
k m
en
ila
i ti
ng
ka
t d
efo
rest
asi
da
n d
eg
rad
asi
hu
tan
/la
ha
n d
ila
ku
ka
n d
en
ga
n m
eto
de
ya
ng
da
pa
t d
ipe
rta
ng
gu
ng
jaw
ab
ka
n
Te
rda
pa
t u
pd
ate
da
ta y
an
g d
ila
ku
ka
n s
eca
ra b
erk
ala
da
n t
ers
ed
ia a
tau
da
pa
t d
iaks
es
ole
h p
ub
lik
Insn
tasi
/ le
mb
ag
a y
an
g b
ert
an
gg
un
g j
aw
ab
me
lak
uk
an
mo
nit
ori
ng
me
mil
iki
me
kan
ism
e p
ert
an
gg
un
jaw
ab
an
ata
s ke
ak
ura
tan
da
n k
ele
ng
ka
pa
n d
ata
Ca
tata
n:
da
pa
t d
ilih
at
da
ri p
en
eri
ma
an
be
rba
ga
i p
iha
k d
en
ga
n d
ata
te
rse
bu
t d
an
me
tod
olo
gi
pe
ng
um
pu
lan
da
ta
#
42
e
fek
tiv
ita
s m
on
ito
rin
g a
tas
pe
rub
ah
an
pe
run
tuk
an
da
n f
un
gsi
ka
wa
san
hu
tan
?
Pe
rub
ah
an
pe
run
tuk
an
da
n f
un
gsi
ka
wa
san
hu
tan
da
pa
t d
an
ma
mp
u d
imo
nit
or
ole
h
inst
an
si k
eh
uta
na
n,
de
ng
an
me
ng
gu
na
ka
n t
ek
no
log
i GIS
, a
lat
pe
ng
ind
era
an
ja
rak
ja
uh
da
n p
era
lata
n l
ain
ya
ng
re
lev
an
se
pe
rti k
en
da
raa
n/p
esa
wa
t d
en
ga
n k
em
am
pu
an
terb
an
g r
en
da
h
Te
rda
pa
t st
aff
la
pa
ng
an
ya
ng
te
rla
tih
ya
ng
da
pa
t m
ela
ku
ka
n p
en
ge
cek
an
la
pa
ng
an
ata
s m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n d
an
ak
tiv
ita
s p
en
gg
un
aa
n k
aw
asa
n h
uta
n (
hu
tan
ne
ga
ra
da
n h
uta
n h
ak
)
Te
rda
pa
t in
spe
ksi
la
pa
ng
an
ya
ng
did
asa
rka
n p
ad
a p
rose
du
r y
an
g j
ela
s d
an
kri
teri
a
pe
lap
ora
n i
nsp
eks
i y
an
g s
ud
ah
dih
arm
on
isa
sik
an
un
tuk
me
mfa
sili
tasi
sa
lin
g t
uk
ar
da
ta
da
n i
nfo
rma
si d
ian
tara
se
sam
a i
nst
an
si
81
| P
ag
e
Pra
kte
k
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Te
rda
pa
t in
form
asi
te
kn
is d
an
sp
asi
al
me
ng
en
ai
kon
sesi
da
n b
en
tuk
-be
ntu
k p
eri
zin
an
un
tuk
pe
ng
gu
na
an
/pe
ma
nfa
ata
n d
an
/ata
u m
an
aje
me
n k
aw
asa
n h
uta
n d
ike
lola
di
lok
asi
ya
ng
te
rpu
sat
da
n t
ers
am
bu
ng
de
ng
an
ak
tiv
ita
s m
on
ito
rin
g a
tas
pe
rub
ah
an
pe
run
tuk
an
da
n f
un
gsi
ka
wa
san
hu
tan
Dij
ad
ika
nn
ya
ha
sil
mo
nit
ori
ng
pe
rub
ah
an
pe
rutu
ka
n d
an
fu
ng
si k
aw
asa
n h
uta
n d
ala
m
pe
ng
am
bil
an
ke
bij
ak
an
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
be
rpe
ga
ng
pa
da
asa
s
ak
un
tab
ilit
as
yan
g
be
rta
ng
gu
ng
gu
ga
t
da
n b
erk
ea
dil
an
Efe
kti
vit
as
pe
ne
ga
ka
n
hu
ku
m d
i se
kto
r
ke
hu
tan
an
;
#4
3
pe
ne
ga
ka
n h
uk
um
pid
an
a u
ntu
k
me
nd
uk
un
g m
an
aje
me
n h
uta
n y
an
g
be
rke
lan
juta
n d
ap
at
be
rja
lan
se
cara
efe
kti
f?
Ku
an
tita
s d
an
ku
ali
tas
vo
nis
ya
ng
dih
asi
lka
n (
uk
ura
ny
a k
ua
nti
tas
da
ri b
an
ya
kn
ya
ka
sus
ya
ng
su
da
h s
am
pa
i p
ad
a t
ah
ap
vo
nis
in
kra
cht/
be
rke
ku
ata
n h
uk
um
te
tap
, u
ku
ran
ku
ali
tas
da
ri r
en
tan
g v
on
is y
an
g d
ija
tuh
ka
n k
ep
ad
a t
erd
ak
wa
da
n k
ete
pa
tan
da
lam
me
nja
tuh
kan
sa
nk
si)
Te
rda
pa
t ke
rug
ian
ne
ga
ra y
an
g d
ap
at
terb
ay
ark
an
de
ng
an
pe
ne
rap
an
sa
nk
si h
uk
um
(de
nd
a,
ata
u j
en
is l
ain
) y
an
g d
ike
na
ka
n k
ep
ad
a p
ela
ku
tin
da
k p
ida
na
ke
hu
tan
an
Sa
nk
si h
uk
um
me
mb
eri
ka
n e
fek
jera
ba
gi
pa
ra p
ela
ku
pe
lan
gg
ara
n/k
eja
ha
tan
di
sek
tor
ke
hu
tan
an
?
(Dib
uk
tik
an
de
ng
an
ma
ste
r m
ind
tid
ak
lag
i b
erp
rakt
ek)
.
Pe
ng
aw
asa
n o
leh
pe
ne
ga
k h
uk
um
(P
PN
S K
eh
uta
na
n d
an
Ke
po
lisia
n)
da
pa
t m
en
ceg
ah
terj
ad
iny
a t
ind
ak
pid
an
a d
i se
kto
r ke
hu
tan
an
#4
4
pe
ne
ga
ka
n H
uk
um
Ad
min
istr
asi
un
tuk
me
nd
uk
un
g m
an
aje
me
n
ke
hu
tan
an
te
rla
ksa
na
se
cara
efe
ktif
?
Sa
nk
si a
dm
inis
tra
si d
ite
rap
ka
n s
esu
ai
de
ng
an
ke
ten
tua
n y
an
g b
erl
ak
u t
an
pa
me
mb
eri
kan
be
rba
ga
i p
en
ge
cua
lia
n
Ta
ta c
ara
pe
nja
tuh
an
sa
nk
si a
dm
inis
tra
si y
an
g d
iatu
r o
leh
pe
ratu
ran
pe
run
da
ng
an
,
dil
ak
san
ak
an
se
cara
pe
nu
h d
ala
m p
ela
ng
ga
ran
ya
ng
dit
em
uk
an
Pe
nja
tuh
an
sa
nk
si a
dm
inis
tra
si j
ug
a d
ila
ku
ka
n b
erd
asa
r p
ad
a h
asi
l p
en
ga
wa
san
re
gu
lar
82
| P
ag
e
Pra
kte
k
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
ya
ng
dil
ak
uk
an
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
#4
5
pe
ne
ga
ka
n h
uk
um
pe
rda
ta
dil
ak
san
ak
an
ole
h m
asy
ara
ka
t m
au
pu
n
ole
h n
eg
ara
un
tuk
me
nd
uku
ng
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
?
Ha
k g
ug
at
ma
sya
rak
at
ya
ng
dij
am
in d
ala
m p
era
tura
n p
eru
nd
an
ga
n d
ap
at
dip
rak
tek
an
di
pe
ng
ad
ila
n t
an
pa
ha
mb
ata
n p
rose
du
ral
Ma
sya
rak
at
ke
tik
a h
en
da
k m
en
ga
juk
an
gu
ga
tan
ke
pe
ng
ad
ila
n,
me
nd
ap
atk
an
info
rma
si /
pe
nd
am
pin
ga
n t
erk
ait
de
ng
an
ta
ta c
ara
pe
ng
aju
an
gu
ga
tan
Ma
sya
rak
at
da
pa
t m
em
an
faa
tka
n m
eka
nis
me
pe
nye
lesa
ian
se
ng
ke
ta d
i lu
ar
pe
ng
ad
ila
n s
eca
ra e
fekt
if d
an
efi
sie
n.
Sis
tem
hu
ku
m y
an
g
efe
kti
f u
ntu
k
pe
ne
ga
ka
n h
uk
um
di
sek
tor
keh
uta
na
n
#4
6
efe
kti
vit
as
pe
ne
ga
ka
n h
uk
um
ad
min
istr
asi
di s
ekt
or
ke
hu
tan
an
?
Ek
sek
usi
ata
s p
utu
san
a
dm
inis
tra
si d
ija
lan
ka
n (
dib
uk
tik
an
de
ng
an
ju
mla
h p
en
ga
wa
san
da
n t
ind
ak
la
nju
tny
a)
Pro
ses
pe
ne
ga
ka
n a
dm
inis
tra
si d
ap
at
dij
ala
nk
an
de
ng
an
ce
pa
t, t
ep
at
da
n b
iay
a r
ing
an
Pe
ne
ga
ka
n h
uk
um
ad
min
istr
asi
d
ipa
tuh
i d
an
dij
ad
ika
n p
ert
imb
an
ga
n d
ala
m t
ata
ad
min
istr
asi
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
di
ma
sa y
an
g a
ka
n d
ata
ng
Te
rda
pa
t m
ek
an
ism
e p
utu
san
pe
ng
ad
ila
n a
dm
inis
tra
si b
erp
en
ga
ruh
/be
rpe
ran
se
ba
ga
i
pe
do
ma
n t
ind
ak
an
-tin
da
ka
n h
uk
um
ya
ng
la
in
#4
7
efe
kti
fita
s p
en
eg
ak
an
hu
ku
m
pid
an
a t
erh
ad
ap
pe
lan
gg
ara
n/k
eja
ha
tan
di
sek
tor
ke
hu
tan
an
?
Te
rda
pa
t p
era
n h
uk
um
pid
an
a s
eb
ag
ai
ult
imu
m r
em
ed
ium
(u
pa
ya
te
rak
hir
) y
an
g
sig
nif
ika
n
da
lam
pe
ne
ga
ka
n h
uk
um
ata
s p
ela
ng
ga
ran
/ke
jah
ata
n d
i se
kto
r k
eh
uta
na
n
Pro
ses
pe
me
rik
saa
n d
an
pe
na
ng
an
an
pe
rka
ra p
ida
na
da
pa
t d
ija
lan
ka
n d
en
ga
n c
ep
at,
tep
at
da
n b
iay
a r
ing
an
Pu
tusa
n p
ida
na
dip
atu
hi
da
n d
ija
lan
ka
n s
ert
a m
em
be
rik
an
efe
k j
era
ba
gi
pa
ra p
ela
ku
pe
lan
gg
ara
n/k
eja
ha
tan
di
sek
tor
keh
uta
na
n
83
| P
ag
e
Pra
kte
k
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Pu
tusa
n
pid
an
a d
ap
at
dia
kse
s d
an
dik
eta
hu
i o
leh
pu
bli
k s
eca
ra m
ud
ah
, m
ura
h d
an
tep
at
wa
ktu
Ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
de
ng
an
me
nja
ga
ko
rdin
asi
an
tar
pih
ak
ya
ng
terl
iba
t
Ko
ord
ina
si l
inta
s
sek
tora
l d
ala
m
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
#4
8
rela
si s
ali
ng
me
nd
uk
un
g a
nta
ra
sek
tor
no
n-k
eh
uta
na
n d
an
se
kto
r
ke
hu
tan
an
da
lam
pe
laks
an
aa
n
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t p
rose
du
r p
eri
zin
an
ya
ng
sa
lin
g t
erk
ait
da
n t
erg
an
tun
g s
atu
sa
ma
la
in d
ala
m
pe
mb
eri
an
izi
n d
i ka
wa
san
hu
tan
(m
isa
l: p
ert
am
ba
ng
an
da
n p
erk
eb
un
an
) o
leh
in
sta
nsi
ya
ng
be
rwe
na
ng
Pe
ng
gu
na
an
ka
wa
san
hu
tan
un
tuk
ke
gia
tan
no
n-k
eh
uta
na
n d
an
ata
u p
eru
ba
ha
n
pe
run
tuk
an
da
n f
un
gsi
ka
wa
san
hu
tan
me
mp
erh
ati
ka
n a
spe
k s
osi
al
da
n l
ing
ku
ng
an
Te
rda
pa
t m
ek
an
ism
e p
eri
zin
an
da
n p
ert
imb
an
ga
n t
ekn
is d
ari
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
ya
ng
dig
un
ak
an
pa
da
pro
ses
pe
ng
gu
na
an
ka
wa
san
hu
tan
un
tuk
ke
gia
tan
no
n-k
eh
uta
na
n
da
n k
ep
en
tin
ga
n u
mu
m
Te
rda
pa
t p
ela
ksa
na
an
pro
gra
m k
erj
a a
nta
r se
kto
r ti
da
k s
ali
ng
tu
mp
an
g t
ind
ih d
an
did
asa
ri p
ad
a k
ord
ina
si y
an
g b
erk
ala
da
n t
ere
nca
na
Pro
gra
m k
erj
a a
nta
r se
kto
r te
rin
teg
rasi
se
sua
i d
en
ga
n R
en
can
a P
em
ba
ng
un
an
Ja
ng
ka
Pa
nja
ng
/Me
ne
ng
ah
Na
sio
na
l (R
PJP
N d
an
RP
JMN
) d
an
tid
ak
sa
lin
g o
ve
rla
p
#4
9
efe
kti
vit
as
koo
rdin
asi
ata
s p
iha
k-
pih
ak
ya
ng
be
rta
ng
gu
ng
jaw
ab
da
lam
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
?
Te
rda
pa
t fo
rum
lin
tas
sek
tora
l u
ntu
k m
ela
ku
ka
n p
em
ba
ha
san
mu
lti
sek
tor
terk
ait
de
ng
an
pe
lak
san
aa
n m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n y
an
g t
erk
ait
de
ng
an
se
kto
r la
in (
ya
ng
ju
ga
be
rda
mp
ak
pa
da
hu
tan
Ko
ord
ina
si l
inta
s se
kto
ral d
ala
m r
an
gk
a m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n d
ila
ksa
na
ka
n s
eca
ra
pe
rio
dik
/be
rka
la
Ko
rdin
asi
lin
tas
sek
tora
l d
ala
m r
an
gk
a m
an
aje
me
n k
eh
uta
na
n d
itin
da
kla
nju
ti d
ala
m
be
rba
ga
i p
rog
ram
ke
rja
di
inst
an
si m
asi
ng
-ma
sin
g y
an
g s
eja
lan
de
ng
an
tu
jua
n
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
Ko
ord
ina
si
#5
0
pe
ng
elo
laa
n k
aw
asa
n h
uta
n d
i P
en
ge
lola
an
ka
wa
san
hu
tan
di
tan
ah
wil
ay
ah
ad
at
me
mp
erh
ati
ka
n k
eb
utu
ha
n d
an
84
| P
ag
e
Pra
kte
k
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
pe
ng
elo
laa
n h
uta
n d
i
wil
ay
ah
ad
at
tan
ah
wil
ay
ah
ad
at
dil
ak
uka
n s
eca
ra
ad
il d
an
le
sta
ri?
ko
nd
isi m
asy
ara
ka
t a
da
t
ke
be
rad
aa
n h
uta
n a
da
t d
iak
ui
seca
ra n
ya
ta d
ala
m p
en
ge
lola
an
ka
wa
san
hu
tan
(d
ilih
at
da
ri k
ep
ast
ian
ka
wa
san
)
Pe
ng
elo
laa
n k
aw
asa
n h
uta
n d
i w
ila
ya
h h
uta
n a
da
t m
em
pe
rha
tik
an
ke
ari
fan
lo
ka
l da
n
bu
da
ya
ma
sya
rak
at
ad
at?
Inv
en
tari
sasi
su
mb
er
da
ya
hu
tan
me
nja
di
ba
sis
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
#5
1
inve
nta
risa
si s
um
be
r d
ay
a h
uta
n
ya
ng
le
ng
ka
p d
an
ak
ura
t d
igu
na
ka
n
seb
ag
ai
pe
rtim
ba
ng
an
da
lam
me
ma
nfa
atk
an
su
mb
er
da
ya h
uta
n?
Inv
en
tari
sasi
po
ten
si
sum
be
r d
ay
a k
eh
uta
na
n d
ila
ku
ka
n s
eb
elu
m p
em
an
faa
tan
ka
wa
san
hu
tan
da
pa
t b
erj
ala
n e
fekt
if d
an
be
rpe
ng
aru
h p
ad
a p
ola
ma
na
jem
en
hu
tan
Info
rma
si t
erk
ait
po
ten
si s
um
be
rda
ya h
uta
n y
an
g a
ku
rat
da
n s
ela
lu d
ipe
rba
ha
rui d
an
be
rpe
ran
da
lam
ma
na
jem
en
ke
hu
tan
an
#5
2
inve
nta
risa
si s
um
be
r d
ay
a h
uta
n
dij
ad
ika
n p
ert
imb
an
ga
n d
ala
m
me
ne
ntu
ka
n k
aw
asa
n h
uta
n ?
Pe
rub
ah
an
pe
run
tuk
an
da
n f
un
gsi
ka
wa
san
hu
tan
me
mp
erh
ati
ka
n k
on
dis
i e
kolo
gis
hu
tan
da
n d
ay
a d
uk
un
g l
ing
ku
ng
an
(b
iore
gio
n)
Pe
ren
can
aa
n k
eh
uta
na
n m
em
pe
rha
tik
an
fu
ng
si d
an
pe
run
tuk
an
ka
wa
san
hu
tan
ya
ng
dis
esu
aik
an
de
ng
an
ko
nd
isi f
ak
tua
l
Pe
ma
nfa
ata
n k
aw
asa
n h
uta
n d
ida
sark
an
pa
da
ha
sil
Inv
en
tari
sasi
su
mb
er
da
ya
hu
tan
ya
ng
dil
ak
uk
an
be
rda
sar
pa
da
ke
ten
tua
n y
an
g b
erl
ak
u
85 | P a g e
Set Indikator
Forest Revenues and
Economic Incentives
86
| P
ag
e
Fo
rest
Re
ve
nu
es
an
d E
con
om
ic I
nce
nti
ve
s Ja
min
an
Hu
ku
m U
mu
m
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Jam
ina
n H
uk
um
Um
um
ya
ng
me
ng
ako
mo
da
si
pe
ng
um
pu
lan
(co
lle
ctin
g)
da
n
pe
ng
elo
laa
n
pe
nd
ap
ata
n
sek
tor
keh
uta
na
n
seca
ra
ko
mp
reh
en
sif,
tra
nsp
ara
n d
an
ak
un
tab
el
Ku
ali
tas
pe
ratu
ran
se
cara
um
um
me
mil
iki
dim
en
si
de
mo
kra
tisa
si,
tra
nsp
ara
nsi
da
n
ak
un
tab
ilit
as
#1
h
uk
um
me
ng
atu
r se
cara
je
las
me
kan
ism
e p
en
gu
mp
ula
n (
coll
ect
ing
)
pe
nd
ap
ata
n k
eh
uta
na
n?
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
seca
ra j
ela
s d
an
te
rpe
rin
ci m
en
ge
na
i me
ka
nis
me
pe
ng
um
pu
lan
(co
lle
ctin
g)
da
ri p
en
da
pa
tan
ke
hu
tan
an
(d
ilih
at
da
ri
atu
ran
hu
ku
m
me
ng
atu
r p
era
n d
an
ta
ng
gu
ng
ja
wa
b a
nta
ra p
usa
t d
an
da
era
h d
an
me
ng
atu
r
me
ng
en
ai o
bje
k p
un
gu
tan
da
lam
ra
ng
ka
pe
ng
um
pu
lan
da
na
ke
hu
tan
an
)
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
da
n t
erp
eri
nci
me
ng
en
ai
ha
k
ma
sya
rak
at
(kh
usu
sny
a m
asy
ara
ka
t y
an
g t
ing
ga
l d
i d
ala
m d
an
di
sek
ita
r h
uta
n)
un
tuk
me
ng
eta
hu
i me
ka
nis
me
pe
ng
um
pu
lan
(co
lle
ctin
g)
pe
nd
ap
ata
n k
eh
uta
na
n
(mis
: m
asy
ara
ka
t m
em
ilik
i ak
ses
un
tuk
me
ng
eta
hu
i si
ste
m y
an
g b
erl
ak
u)
Atu
ran
hu
ku
m m
ew
aji
bk
an
pih
ak
-pih
ak
ya
ng
te
rlib
at
da
lam
pro
ses
pe
ng
um
pu
lan
pe
nd
ap
ata
n d
ari
se
kto
r k
eh
uta
na
n m
em
ilik
i ka
pa
sita
s (l
ata
r b
ela
ka
ng
pe
nd
idik
an
)
ya
ng
te
pa
t
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
keh
aru
san
ko
rdin
asi
an
tara
pe
me
rin
tah
pu
sat
da
n d
ae
rah
te
rka
it d
en
ga
n m
eka
nis
me
pe
ng
um
pu
lan
(co
lle
ctin
g)
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
seca
ra j
ela
s m
en
ge
na
i kre
dib
ilit
as
pro
ses
de
ng
an
pe
lib
ata
n p
ara
pih
ak
te
rka
it t
erm
asu
k C
SO
#2
h
uk
um
me
mb
eri
ka
n p
en
ga
tura
n
ya
ng
je
las
da
n t
erp
eri
nci
me
ng
en
ai
pe
mb
an
gu
na
n p
en
da
pa
tan
ke
hu
tan
an
di
lin
gk
up
pe
me
rin
tah
(da
era
h-p
usa
t)?
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
po
rsi a
tau
pro
sen
tase
pe
mb
ag
ian
pe
nd
ap
ata
n k
eh
uta
na
n y
an
g m
en
cerm
ink
an
ke
ad
ila
n2
9 d
ala
m p
em
ba
gia
n
pe
nd
ap
ata
n d
ari
se
kto
r k
eh
uta
na
n
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ya
ng
je
las
un
tuk
me
mb
eri
ka
n r
ua
ng
ba
gi
da
era
h u
ntu
k t
erl
iba
t d
ala
m u
rusa
n p
em
ba
gia
n k
eu
an
ga
n (
pu
sat-
da
era
h)
2
9 Y
an
g d
ima
ksu
d d
en
ga
n p
ors
i p
em
ba
gia
n y
an
g m
en
cerm
ink
an
ke
ad
ila
n a
da
lah
pe
mb
ag
ian
be
rda
sark
an
ta
ng
gu
ng
ja
wa
b u
ntu
k m
en
jag
a k
ele
sta
ria
n k
aw
asa
n h
uta
n s
eh
ing
ga
po
rsi
un
tuk
ka
bu
pa
ten
da
n
pro
vin
si h
aru
s le
bih
b
esa
r d
ari
po
rsi
un
tuk
pu
sat
87
| P
ag
e
Jam
ina
n H
uk
um
Um
um
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
uk
ura
n d
an
pra
sya
rat
sosi
al
da
n
ek
olo
gi3
0 y
an
g j
ela
s d
ala
m p
em
ba
gia
n p
en
da
pa
tan
ke
hu
tan
an
#3
h
uk
um
me
mb
eri
ka
n p
en
ga
tura
n
ba
hw
a p
en
gg
un
aa
n p
en
da
pa
tan
ke
hu
tan
an
ha
rus
sesu
ai
de
ng
an
pri
ori
tas
ke
rja
di l
ing
ku
p i
nst
an
si
ke
hu
tan
an
?
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
pe
ng
gu
na
an
pe
nd
ap
ata
n
ke
hu
tan
an
ya
ng
tu
jua
nn
ya
un
tuk
ke
lest
ari
an
hu
tan
aka
n (
dig
un
ak
an
ke
mb
ali
) u
ntu
k
ke
pe
nti
ng
an
ke
hu
tan
an
Te
rda
pa
t p
en
ga
tura
n m
en
ge
na
i a
lok
asi
pe
ng
gu
na
an
an
gg
ara
n u
ntu
k i
nse
nti
f
ek
on
om
i ma
sya
rak
at
ya
ng
tin
gg
al
di
da
lam
/se
kit
ar
hu
tan
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in p
en
gg
un
aa
n a
lok
asi
an
gg
ara
n s
eca
ra p
rop
ors
ion
al
di
sek
tor
keh
uta
na
n 3
1
Atu
ran
hu
ku
m m
em
ast
ika
n p
en
ye
rap
an
an
gg
ara
n o
leh
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
me
lalu
i
pe
ny
usu
na
n R
KA
ya
ng
be
rba
sis
kom
pe
ten
si d
an
fe
asi
be
l
#4
h
uk
um
me
mb
eri
ka
n j
am
ina
n a
tas
tra
nsp
ara
nsi
da
lam
pro
ses
pe
ren
can
aa
n,
pe
ny
usu
na
n,
pe
ne
tap
an
da
n r
ev
isi
sist
em
bia
ya
ke
hu
tan
an
32?
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
da
n t
erp
eri
nci
me
ng
en
ai
me
kan
ism
e r
ev
isi
bia
ya
ke
hu
tan
an
ya
ng
me
ng
ed
ep
an
kan
tra
nsp
ara
nsi
da
n
pa
rtis
ipa
si p
ub
lik
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
pe
me
rin
tah
un
tuk
me
lak
uk
an
ko
nsu
lta
si p
ub
lik
terh
ad
ap
re
nca
na
pe
ny
usu
na
n k
eb
ija
ka
n s
iste
m b
iay
a k
eh
uta
na
n
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ke
terl
iba
tan
ma
sya
rak
at
da
lam
pe
ng
aw
asa
n
pe
ne
rap
an
sis
tem
bia
ya
ke
hu
tna
n
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ke
terl
iba
tan
ma
sya
rak
at
da
lam
pro
ses
ev
alu
asi
da
n
rev
isi s
iste
m b
iay
a k
eh
uta
na
n
3
0 U
ku
ran
da
n p
rasy
ara
t so
sia
l -
ek
olo
gi
ya
ng
dim
ak
sud
ad
ala
h m
en
gu
ku
r d
en
ga
n m
en
gg
un
ak
an
da
ta s
eb
ara
n j
um
lah
ma
sya
rak
at
pe
ma
ng
ku
hu
tan
da
n b
en
tan
g a
lam
ka
wa
san
hu
tan
3
1 E
lem
en
in
i d
ap
at
diu
ku
r d
ari
ad
an
ya
pro
po
rsio
na
lita
s d
ala
m a
lok
asi
an
gg
ara
n b
ag
i se
tia
p e
selo
n 1
di
lin
gk
up
ke
me
nte
ria
n k
eh
uta
na
n.
De
ng
an
ka
ta la
in a
lok
asi
an
gg
ara
n p
rop
ors
ion
al
an
tara
tu
jua
n
pe
ne
ga
ka
n h
uk
um
, e
ko
no
mi,
ke
lest
ari
an
lin
gk
un
ga
n,
da
n k
ese
jah
tera
an
ma
sya
rak
at.
Uk
ura
n p
rop
ors
ion
ali
tas
da
pa
t d
ite
ntu
ka
n d
ari
ke
be
rim
ba
ng
an
da
n p
ert
imb
an
ga
n y
an
g d
ima
nd
atk
an
da
lam
atu
ran
hu
ku
m.
32 S
iste
m b
iay
a k
eh
uta
na
n a
da
lah
pu
ng
uta
n-p
un
gu
tan
ata
u b
iay
a y
an
g d
ike
na
ka
n t
erh
ad
ap
pih
ak
-pih
ak
ya
ng
me
ma
nfa
atk
an
ka
wa
san
hu
tan
un
tuk
be
rba
ga
i k
ep
en
tin
ga
n.
88
| P
ag
e
Jam
ina
n H
uk
um
Um
um
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
#5
h
uk
um
me
mb
eri
ka
n p
en
ga
tura
n
me
ng
en
ai
pe
rtim
ba
ng
an
asp
ek
so
sia
l
da
n l
ing
ku
ng
an
da
lam
me
lak
uk
an
pe
ren
can
aa
n,
pe
ny
usu
na
n,
pe
ne
tap
an
da
n r
ev
isi
sist
em
bia
ya
ke
hu
tan
an
?
Atu
ran
hu
ku
m m
ew
aji
bk
an
dil
ak
uk
an
ny
a p
en
ila
ian
nila
i ti
da
k l
an
gsu
ng
(n
ila
i
ek
olo
gis
da
n s
osi
al)
te
rha
dp
su
mb
er
da
ya
hu
tan
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ke
terl
iba
tan
n m
asy
ara
kat
da
lam
pe
ne
ntu
an
nil
ai t
ida
k
lan
gsu
ng
su
mb
er
da
ya
hu
tan
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
seca
ra j
ela
s m
en
ge
na
i p
rose
nta
se i
nte
rna
lisa
si n
ila
i ti
da
k
lan
gsu
ng
da
ri e
ko
sist
em
hu
tan
ke
da
lam
pe
ne
ntu
an
bia
ya
ke
hu
tan
an
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ke
bij
ak
an
ek
on
om
i d
an
pe
nd
ap
ata
n
ke
hu
tan
an
me
ng
ed
ep
an
ka
n
tra
nsp
ara
nsi
Sis
tem
ke
ua
ng
an
se
kto
r
ke
hu
tan
an
me
nce
rmin
ka
n
tra
nsp
ara
nsi
#6
h
uk
um
me
mb
eri
ka
n a
tura
n j
ela
s
ata
s tr
an
spa
ran
si d
ala
m m
ek
an
ism
e
ba
gi
ha
sil
sek
tor
ke
hu
tan
an
?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t p
en
ga
tura
n y
an
g j
ela
s d
ala
m a
tura
n h
uk
um
ya
ng
me
mb
eri
ka
n j
am
ina
n
tra
nsp
ara
nsi
da
lam
sis
tem
ba
gi
ha
sil
da
n i
nfo
rma
si t
ers
eb
ut
da
pa
t d
iaks
es
pu
bli
k
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
ata
s in
form
asi
te
rka
it d
an
a b
ag
i h
asi
l u
ntu
k
da
pa
t d
iak
ses
ole
h p
ub
lik
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
un
tuk
me
lak
uk
an
dis
em
ina
si
info
rma
si d
en
ga
n m
asy
ara
ka
t te
rka
it s
iste
m b
ag
i h
asi
l
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ru
an
g y
an
g j
ela
s a
tas
ren
eg
osi
asi
sis
tem
ba
gi
ha
sil
ind
ust
ri k
eh
uta
na
n y
an
g s
ed
an
g b
erj
ala
n s
aa
t in
i
# 7
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ten
tan
g t
ran
spa
ran
si k
eu
an
ga
n d
i
sek
tor
keh
uta
na
n?
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in t
ran
spa
ran
si a
ng
ga
ran
(tr
an
sak
si f
isk
al3
3 y
an
g i
nk
lusi
f)
un
tuk
se
kto
r k
eh
uta
na
n
Atu
ran
hu
ku
m m
ew
aji
bk
an
ad
an
ya
SO
P d
ala
m m
ek
an
ism
e p
en
gg
un
aa
n a
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ba
hw
a l
ap
ora
n a
ud
it i
nd
ep
en
de
n h
aru
s d
isa
mp
aik
an
ke
pa
da
an
gg
ota
pa
rle
me
n d
an
ma
sya
rak
at
seh
ing
ga
me
nu
nju
ka
n s
eca
ra j
ela
s
ba
ga
ima
na
ua
ng
ne
ga
ra (
AP
BN
) d
igu
na
ka
n o
leh
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ba
hw
a s
em
ua
pe
nd
ap
ata
n d
an
ass
et
ne
ga
ra
3
3 Y
an
g d
ima
ksu
d d
en
ga
n t
ran
sak
si f
isca
l a
da
lah
tra
nsa
ksi
ke
ua
ng
an
ba
ik d
ala
m b
en
tuk
jua
l b
eli
ma
up
un
hib
ah
da
lam
sis
tem
an
gg
ara
n
89
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
(ke
ua
ng
an
ne
ga
ra)
di s
ekt
or
ke
hu
tan
an
h
aru
s d
ila
po
rka
n k
ep
ad
a m
asy
ara
ka
t
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in b
ah
wa
d
ata
in
form
asi
an
gg
ara
n k
em
en
teri
an
Ke
hu
tan
an
da
pa
t d
iak
ses
ole
h p
ub
lik
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in b
ah
wa
la
po
ran
pe
ng
gu
na
an
an
gg
ara
n K
em
en
hu
t d
ap
at
dia
kse
s o
leh
pu
bli
k
# 8
te
rda
pa
t ja
min
an
hu
ku
m a
tas
ke
wa
jib
an
pe
rusa
ha
an
-pe
rusa
ha
an
di
sek
tor
keh
uta
na
n u
ntu
k m
em
bu
at
da
n m
em
pu
bli
ka
sik
an
la
po
ran
ke
ua
ng
an
/ke
gia
tan
be
rda
sark
an
sta
nd
ar
ak
un
tan
si d
an
au
dit
inte
rna
sio
na
l?
Atu
ran
hu
ku
m s
eca
ra j
ela
s m
ew
aji
bk
an
pe
rusa
ha
an
un
tuk
me
mb
ua
t la
po
ran
ke
ua
ng
an
se
cara
be
rka
la d
an
dil
ap
ork
an
ke
pa
da
pu
bli
c
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
sa
nk
si t
eg
as
ap
ab
ila
pe
rusa
ha
an
tid
ak
me
mb
ua
t
lap
ora
n k
eu
an
ga
n s
eca
ra b
erk
ala
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in p
eru
sah
aa
n d
i se
kto
r ke
hu
tan
an
me
mp
ub
lik
asi
ka
n
lap
ora
n k
eu
an
ga
nn
ya
se
cara
re
gu
lar
seti
ap
ta
hu
n,
term
asu
k s
em
ua
pe
mb
ay
ara
n
(pa
ym
en
ts)
un
tuk
pe
me
rin
tah
34
Te
rda
pa
t si
ste
m o
pe
rasi
on
al
pro
sed
ur
(SO
P)
di
da
lam
lem
ba
ga
ke
ua
ng
an
ya
ng
me
mb
eri
kan
kre
dit
ke
ua
ng
an
ke
pa
da
pe
rusa
ha
an
ke
hu
tan
an
un
tuk
me
mp
erh
ati
ka
n
tra
ck r
eco
rd p
eru
sah
aa
n s
eb
elu
m m
em
be
rik
an
kre
dit
usa
ha
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ara
ha
n d
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
me
ng
en
ai k
rite
ria
pe
ny
usu
na
n l
ap
ora
n k
eu
an
ga
n a
ga
r d
ap
at
me
nja
ga
in
dip
en
de
nsi
, k
om
pe
nte
nsi
da
n
ku
ali
tas
da
ri l
ap
ora
n k
eu
an
ga
n
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in a
kse
s m
asy
ara
ka
t te
rha
da
p la
po
ran
ya
ng
dis
usu
n o
leh
pe
rusa
ha
an
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
me
ka
nis
me
in
sest
if d
an
dis
inse
nti
f e
ko
no
mi
terh
ad
ap
pe
rusa
ha
an
- p
eru
sah
aa
n y
an
g m
em
atu
hi
ata
u m
en
ga
ba
ika
n k
ew
aji
ba
n
pe
mb
ua
tan
da
n p
ub
lik
asi
lap
ora
n k
eu
an
ga
n
Tra
nsp
ara
nsi
pe
ny
usu
na
n
# 9
. a
tura
n h
uk
um
te
rka
it
Atu
ran
se
cara
je
las
me
ny
eb
utk
an
ba
hw
a R
KA
-Ke
me
nte
ria
n d
an
Le
mb
ag
a a
da
lah
3
4 I
nd
ika
tor
ini
da
n e
lem
en
ku
ali
tasn
ya
me
nco
ba
un
tuk
me
lih
at
ba
ga
ima
na
sis
tem
di
da
lam
Ne
ga
ra d
ap
at
be
rja
lan
se
cara
sis
tem
ati
s u
ntu
k m
en
ceg
ah
te
rja
din
ya
ko
rup
si.
Ne
ga
ra d
un
ia k
eti
ga
ya
ng
ka
ya
su
mb
er
da
ya
se
rin
gk
ali
ma
lah
te
rje
rat
de
ng
an
ke
mis
kin
an
. A
pa
ya
ng
dis
eb
ut
seb
ag
ai
“ku
tuk
an
su
mb
er
da
ya
” k
era
p k
ali
te
rja
di
ka
ren
a b
an
ya
k h
asi
l p
en
jua
lan
, ro
ya
lty
, p
aja
k,
dll
da
ri s
um
be
r d
ay
a a
lam
tid
ak
ke
mb
ali
ke
pa
da
ka
s n
eg
ara
ata
u d
ima
nfa
atk
an
un
tuk
ke
seja
hte
raa
n r
ak
ya
t. P
elu
an
g k
oru
psi
sa
ng
at
be
sar
terj
ad
i a
pa
bil
a p
eru
sah
aa
n t
ida
k m
en
jela
ska
n s
eca
ra t
erb
uk
a a
pa
sa
ja y
an
g t
ela
h d
iba
ya
rka
n o
leh
me
rek
a k
ep
ad
a p
em
eri
nta
h.
De
ng
an
pe
lap
ora
n p
ub
lic
me
ng
en
ai
seg
ala
je
nis
pe
mb
ay
ara
n y
an
g d
ila
ku
ka
n p
eru
sah
aa
n k
ep
ad
a p
em
eri
nta
h,
ma
sya
rak
at
da
pa
t m
en
ge
tah
ui
se
cara
je
las
jum
lah
ma
up
un
be
sara
n p
en
eri
ma
an
ne
ga
ra d
ari
pe
rusa
ha
an
-pe
rusa
ha
an
ya
ng
me
lak
uk
an
pe
ma
nfa
ata
n s
um
be
r d
ay
a a
lam
te
rse
bu
t. P
elu
an
g k
oru
psi
ak
an
me
nja
di
leb
ih k
eci
l.
90
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
an
gg
ara
n s
ek
tor
ke
hu
tan
an
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
RK
A (
Re
nca
na
Ke
rja
da
n A
ng
ga
ran
) d
i se
kto
r
ke
hu
tan
an
me
ng
atu
r te
rka
it
tra
nsp
ara
nsi
da
n p
rose
s y
an
g d
ap
at
dip
red
iksi
?
do
ku
me
n t
erb
uk
a u
ntu
k p
ub
lik
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
se
cara
je
las
me
ng
en
ai
pro
sed
ur
ak
ses
pu
bli
k k
ep
ad
a d
ok
um
en
RK
A
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ya
ng
je
las
da
n t
erp
eri
nci
me
ng
en
ai
me
kan
ism
e k
eb
era
tan
pu
blic
ata
s a
kse
s p
ub
lic
ke
pa
da
RK
A
Ke
bij
ak
aja
n
ke
ua
ng
an
se
kto
r
ke
hu
tan
an
dis
usu
n s
eca
ra
ink
lusi
f d
an
me
lib
atk
an
be
rba
ga
i p
iha
k
Pa
rtis
ipa
si d
ala
m
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
di
sek
tor
keh
uta
na
n
#1
0.
atu
ran
hu
ku
m m
en
gh
aru
ska
n
pro
ses
pe
ny
usu
na
n d
an
pe
ng
aw
asa
n
pe
ng
gu
na
an
an
gg
ara
n (
AP
BN
) d
i
sek
tor
keh
uta
na
n m
eli
ba
tka
n p
era
n
sert
a a
kti
f m
asy
ara
ka
t y
an
g t
ing
ga
l d
i
da
lam
da
n d
i se
kit
ar
hu
tan
?
-IN
TI-
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ad
an
ya
pa
rtis
ipa
si p
ub
lik
da
lam
pro
ses
pe
ny
usu
na
n
RK
A d
an
pe
ng
aw
asa
n p
en
gg
un
aa
nn
ya
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ja
min
an
ba
gi m
asy
ara
ka
t y
an
g i
ng
in m
en
ga
juka
n
ke
be
rata
n a
tas
an
gg
ara
n k
eh
uta
na
n y
an
g t
ida
k s
esu
ai d
en
ga
n k
eb
utu
ha
n
ma
sya
rak
at
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ad
an
ya
SO
P y
an
g j
ela
s d
i d
ala
m i
nsn
tasi
ke
hu
tan
an
terk
ait
pa
rtis
ipa
si p
ub
lik
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ad
an
ya
tin
da
ka
n h
uk
um
ata
u r
ua
ng
ke
be
rata
n a
pa
bil
a
pa
rtis
ipa
si p
ub
lik
tid
ak
dil
ak
san
ak
an
Ak
un
tab
ilit
as
da
lam
ke
bij
ak
an
ke
ua
ng
an
(pe
ng
um
pu
lan
pe
nd
ap
ata
n s
ert
a
me
kan
ism
e
inse
nti
f-
dis
inse
nti
f) d
ala
m
sek
tor
keh
uta
na
n
Ad
an
ya
sis
tem
in
sen
tif
da
n d
isin
sen
tif
eko
no
mi d
i
sek
tor
keh
uta
na
n
#1
1.
ja
min
an
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai m
ek
an
ism
e i
nse
nti
f d
an
dis
inse
nti
f35 d
i se
kto
r ke
hu
tan
an
terh
ad
ap
se
tia
p p
iha
k y
an
g
be
rke
gia
tan
di
da
lam
ka
wa
san
hu
tan
?
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
ad
an
ya
pro
po
rsi
da
n s
iste
m in
sen
tif
da
lam
pe
ny
usu
na
n
RK
A i
nsn
tasi
ke
hu
tan
an
Atu
ran
hu
ku
m m
en
jam
in t
ers
ed
ian
ya
Sta
nd
ar
Op
era
sio
na
l P
rose
du
r u
ntu
k
me
mb
eri
kan
in
sen
tif
ata
u m
en
jatu
hka
n d
isin
sen
tif
terh
ad
ap
se
tia
p p
iha
k y
an
g
be
rke
gia
tan
di
da
lam
ka
wa
san
hu
tan
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai m
ek
an
ism
e k
eb
era
tan
te
rha
da
p
sist
em
in
sen
tif
/ d
isin
sen
tif
ya
ng
tid
ak
dir
asa
ka
n b
erm
an
faa
t te
rha
da
p s
eti
ap
pih
ak
ya
ng
be
rke
gia
tan
di
da
lam
ka
wa
san
hu
tan
Ev
alu
asi
(a
ud
it)
pe
ng
gu
na
an
an
gg
ara
n
#1
2
hu
ku
m m
en
ga
tur
ba
hw
a p
rose
s
ev
alu
asi
(a
ud
it)
pe
ng
gu
na
an
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
me
ng
en
ai
pe
ng
gu
na
an
an
gg
ara
n y
an
g
did
asa
rka
n p
ad
a k
ine
rja
3
5 M
ek
an
ism
e i
nse
nti
f d
an
dis
inse
nti
f a
da
lah
me
ka
nis
me
un
tuk
me
nd
oro
ng
up
ay
a p
en
aa
tan
te
rha
da
p k
ete
ntu
an
/pe
ratu
ran
ya
ng
be
rla
ku
un
tuk
ha
sil
ya
ng
le
bih
op
tim
al
me
lalu
i p
em
be
ria
n i
nse
nti
f b
aik
se
cara
lan
gsu
ng
ma
up
un
tid
ak
la
ng
sun
g d
an
dis
inse
nti
f b
eru
pa
sa
nk
si a
tau
pe
mb
eri
an
be
ba
n
91
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
dil
ak
uk
an
de
ng
an
ko
rdin
asi
an
tar
be
rba
ga
i
pih
ak
(se
kto
r) l
ain
ya
ng
terk
ait
ke
hu
tan
an
an
gg
ara
n d
ila
ku
ka
n d
en
ga
n b
erb
asi
s
kin
erj
a d
an
be
rja
lan
se
cara
ak
un
tab
el
?
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
ru
an
g b
ah
wa
pro
ses
ev
alu
asi
pe
ng
un
aa
n a
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
da
pa
t ju
ga
dia
wa
si o
leh
ma
sya
rak
at
da
lam
pe
lak
san
aa
nn
ya
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
ba
hw
a h
asi
l d
ari
ev
alu
asi
pe
ng
gu
na
an
an
gg
ara
n s
ek
tor
ke
hu
tan
an
dij
ad
ika
n d
asa
r b
ag
i p
en
yu
sun
an
an
gg
ara
n b
eri
ku
tny
a
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai
ev
alu
asi
da
ri p
en
gg
un
aa
n a
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
me
lib
atk
an
be
rba
ga
i se
kto
r la
in y
an
g t
erk
ait
de
ng
an
se
kto
r k
eh
uta
na
n 3
6
Ke
bij
ak
an
ke
ua
ng
an
di
sek
tor
keh
uta
na
n
ya
ng
me
ng
ed
ep
an
ka
n
ko
ord
ina
si
Pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
dil
ak
uk
an
me
lalu
i ko
rdin
asi
#1
3.
ja
min
an
hu
ku
m m
en
ga
tur
me
ng
en
ai k
oo
rdin
asi
lin
tas
sek
tora
l
da
lam
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
se
rta
pri
ori
tas
ma
ta a
ng
ga
ran
ya
ng
be
rka
ita
n d
en
ga
n a
spe
k s
oci
al
da
n
lin
gk
un
ga
n d
i se
kto
r ke
hu
tan
an
?
-IN
TI-
Atu
ran
hu
ku
m m
en
sya
ratk
an
ad
an
ya
ko
ord
ina
si l
inta
s se
kto
ral d
lm p
en
yu
sun
an
an
gg
ara
n k
eh
uta
na
n y
an
g k
em
un
gk
ina
n b
erd
am
pa
k b
esa
r d
an
pe
nti
ng
te
rha
da
p
sosi
al
da
n l
ing
ku
ng
an
Atu
ran
hu
ku
m m
em
be
rik
an
pe
ng
atu
ran
ya
ng
je
las
me
ng
en
ai
lem
ba
ga
ya
ng
me
mil
iki o
tori
tas
da
lam
pe
ng
esa
ha
n a
ng
ga
ran
un
tuk
me
lak
uk
an
ko
rdin
asi
lin
tas
sek
tora
l se
be
lum
me
lak
uka
n p
en
ge
sah
an
Atu
ran
hu
ku
m m
en
ga
tur
seca
ra j
ela
s d
an
te
rpe
rin
ci m
eka
nis
me
ko
rdin
asi
lin
tas
sek
tor
ya
ng
dip
erl
uk
an
da
lam
me
ny
usu
n a
ng
ga
ran
#1
4
hu
ku
m m
en
gh
aru
ska
n b
ida
ng
-
bid
an
g d
i d
ala
m i
nst
an
si k
eh
uta
na
n
me
lak
uk
an
ko
mu
nik
asi
, k
ord
ina
si d
an
ko
nso
lid
asi
in
form
asi
se
rta
da
fta
r
an
gg
ara
n m
asi
ng
-ma
sin
g b
ida
ng
da
lam
pro
ses
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
?
Te
rda
pa
t ke
ten
tua
n /
sis
tem
ya
ng
je
las
di
da
lam
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
ya
ng
me
ng
atu
r
me
ng
en
ai k
eh
aru
san
me
laku
ka
n k
ord
ina
si a
nta
ra m
asi
ng
-ma
sin
g b
ida
ng
da
lam
pro
ses
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
Sis
tem
te
rse
bu
t m
em
be
rika
n k
ele
lua
saa
n b
ag
i se
tia
p b
ida
ng
un
tuk
me
ng
aju
ka
n
an
gg
ara
n s
esu
ai
de
ng
an
ke
bu
tuh
an
ny
a
Sis
tem
ya
ng
dim
ilik
i me
mb
eri
ka
n p
en
ga
tura
n t
erk
ait
ko
nso
lid
asi
an
gg
ara
n u
ntu
k
sek
tor
keh
uta
na
n a
nta
ra p
em
eri
nta
h d
ae
rah
da
n p
em
eri
nta
h p
usa
t
Sis
tem
ya
ng
dim
ilik
i me
ng
atu
r m
en
ge
na
i p
en
ga
jua
n u
sula
n a
ng
ga
ran
ole
h m
asi
ng
-
ma
sin
g b
ida
ng
di
da
lam
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
ha
rus
me
refl
ek
sik
an
ev
alu
asi
da
ri t
ah
un
an
gg
ara
n s
eb
elu
mn
ya
3
6 D
ala
m b
erb
ag
ai
ko
nd
isi,
se
pe
rti
mis
aln
ya
ke
ba
ka
ran
hu
tan
da
n l
ah
an
, se
rin
gk
ali
pa
ra p
iha
k t
erk
ait
(p
erk
eb
un
an
, k
eh
uta
na
n,
tra
nsm
igra
si,
pe
rhu
bu
ng
an
dll
) sa
lin
g t
un
juk
da
n e
ng
ga
n u
ntu
k b
ert
an
gg
un
g
jaw
ab
. N
am
un
an
gg
ara
n t
eta
p s
aja
me
nja
di
sala
h s
atu
ke
nd
ala
. E
lem
en
in
i in
gin
me
lih
at
ba
ga
ima
na
ko
rdin
asi
an
tar
sek
tor
jug
a t
erj
ad
i d
ala
m e
valu
asi
pe
ng
gu
na
an
an
gg
ara
n,
seh
ing
ga
pe
nce
ga
ha
n b
erb
ag
ai
ko
nd
isi
ya
ng
me
ny
eb
ab
ka
n d
efo
rest
asi
da
n d
eg
rad
asi
ju
ga
da
pa
t te
rku
ran
gi.
92
| P
ag
e
Ru
les
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
#1
5
hu
ku
m m
en
gh
aru
ska
n
ad
an
ya
pro
ses
pe
ny
ari
ng
an
asp
ira
si
ma
sya
rak
at
ma
up
un
in
sta
nsi
di
da
era
h d
ala
m p
rose
s p
en
yusu
na
n
an
gg
ara
n k
eh
uta
na
n (
bo
tto
m u
p)
?
Te
rda
pa
t si
ste
m /
pe
ng
atu
ran
ya
ng
me
ng
ha
rusk
an
ba
hw
a d
ala
m p
rose
s
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
pe
rlu
dil
ak
uk
an
ve
rifi
ka
si k
eb
utu
ha
n d
i ti
ng
ka
t la
pa
ng
an
Te
rda
pa
t si
ste
m /
pe
ng
atu
ran
ya
ng
me
mb
eri
ka
n r
ua
ng
da
lam
pe
ny
usu
na
n
an
gg
ara
n b
ag
i m
asy
ara
ka
t y
an
g t
ing
ga
l d
i d
ala
m d
an
se
kit
ar
hu
tan
un
tuk
be
rpe
ran
sert
a d
ala
m p
en
yu
sun
an
nya
Act
ors
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ke
bij
ak
an
ek
on
om
i d
an
pe
nd
ap
ata
n
ke
hu
tan
an
me
ng
ed
ep
an
ka
n
tra
nsp
ara
nsi
Sis
tem
ke
ua
ng
an
se
kto
r
ke
hu
tan
an
me
nce
rmin
ka
n
tra
nsp
ara
nsi
#1
6
Inst
an
si k
eh
uta
na
n m
ela
ku
ka
n
dis
em
ina
si i
nfo
rma
si (
seca
ra a
kti
f)
ya
ng
sis
tem
ati
s d
an
te
ren
can
a
ke
pa
da
ma
sya
rak
at
terk
ait
de
ng
an
pro
ses
pe
ny
usu
na
n,
pe
ma
nfa
ata
n,
da
n e
va
lua
si a
ng
ga
ran
pe
nd
ap
ata
n
ke
hu
tan
an
?
Inst
an
si k
eh
uta
na
n m
en
ye
dia
ka
n s
ara
na
pra
sara
na
un
tuk
me
mfa
sili
tasi
up
ay
a
dis
em
ina
si i
nfo
rma
si k
ep
ad
a m
asy
ara
ka
t te
rka
it p
en
yu
sun
an
, p
em
an
faa
tan
da
n
ev
alu
asi
an
gg
ara
n p
en
da
pa
tan
ke
hu
tan
an
Inst
an
si k
eh
uta
na
n m
en
yia
pk
an
su
mb
er
da
ya
ma
nu
sia
ya
ng
me
ma
da
i 37u
ntu
k d
ap
at
me
lak
uk
an
dis
em
ina
si i
nfo
rma
si t
erk
ait
an
gg
ara
n k
eh
uta
na
n
In
sta
nsi
ke
hu
tan
an
me
mb
eri
ka
n k
era
ga
ma
n j
en
is m
ed
ia p
en
ya
mp
aia
n i
nfo
rma
si
de
ng
an
re
leva
nsi
ke
pa
da
isu
pe
ng
an
gg
ara
n k
eh
uta
na
n
#1
7 o
rga
nis
asi
ma
sya
rak
at
sip
il
ma
up
un
ma
sya
rak
at
ya
ng
tin
gg
al
di
da
lam
da
n s
ek
ita
r h
uta
n m
em
ilik
i
ke
ma
mp
ua
n y
an
g c
uk
up
un
tuk
me
mp
ero
leh
se
ga
la j
en
is i
nfo
rma
si
terk
ait
an
gg
ara
n p
en
da
pa
tan
ke
hu
tan
an
?
Ma
sya
rak
at
sip
il m
ela
ku
ka
n u
pa
ya
un
tuk
me
mfa
sili
tasi
ke
lom
po
k m
asy
ara
ka
t y
an
g
tin
gg
al
di
da
lam
da
n d
i se
kit
ar
hu
tan
un
tuk
da
pa
t m
em
ah
am
i h
ak
me
rek
a a
tas
info
rma
si s
ert
a t
ata
ca
ra p
erm
oh
on
an
in
form
asi
Ma
sya
rak
at
ya
ng
tin
gg
al
di d
ala
m d
an
di
sek
ita
r h
uta
n m
em
pe
role
h b
an
tua
n t
ek
nis
da
ri i
nst
an
si k
eh
uta
na
n t
erk
ait
ta
ta c
ara
pe
rmo
ho
na
n in
form
asi
da
n h
ak
ma
sya
rak
at
ata
s in
form
asi
Ma
sya
rak
at
sip
il d
an
ke
lom
po
k m
asy
ara
ka
t y
an
g t
ing
ga
l d
i d
ala
m d
an
se
kit
ar
hu
tan
me
mil
iki k
em
am
pu
an
un
tuk
me
ng
aju
ka
n k
eb
era
tan
ata
s in
form
asi
ya
ng
tid
ak
sesu
ai
de
ng
an
ya
ng
dih
ara
pk
an
3
7 S
um
be
r d
ay
a m
an
usi
a y
an
g m
em
ad
ai
da
pa
t d
iart
ika
n s
eb
ag
ai
sta
ff k
eh
uta
na
n /
in
form
asi
ya
ng
me
ma
ha
mi
me
ka
nis
me
pe
ny
eb
ara
n i
nfo
rma
si d
an
me
lak
uk
an
ko
mu
nik
asi
de
ng
an
ma
sya
rak
at
lua
s. S
eh
ing
ga
pe
ny
am
pa
ian
in
form
asi
da
pa
t se
sua
i d
en
ga
n s
asa
ran
.
93
| P
ag
e
Act
ors
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
#1
8
ka
pa
sita
s d
ari
me
dia
ma
ssa
seb
ag
ai
salu
ran
in
form
asi
ya
ng
te
rka
it
de
ng
an
pro
ses
pe
ny
usu
na
n,
pe
ma
nfa
ata
n,
da
n e
va
lua
si a
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
?
Me
dia
ma
ssa
(ce
tak
da
n e
lek
tro
nik
) b
eru
pa
ya
un
tuk
me
mb
eri
kan
ru
an
g u
ntu
k
me
mb
eri
kan
pe
rha
tia
n k
ep
ad
a i
su p
en
ga
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
Te
da
pa
t p
ay
a m
ed
ia m
ass
a (
ceta
k d
an
ele
ktr
on
ik)
me
ma
pa
rka
n a
na
lisa
me
nd
ala
m
da
ri p
ara
ah
li y
an
g k
om
pe
ten
se
cara
ob
jek
tif
terk
ait
de
ng
an
be
rita
me
ng
en
ai
an
gg
ara
n k
eh
uta
na
n
Me
dia
me
lak
uk
an
up
ay
a p
en
ing
ka
tan
ka
pa
sita
s b
ag
i pe
wa
rta
me
dia
te
rse
bu
t te
rka
it
de
ng
an
isu
ke
hu
tan
an
ata
u a
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
Me
dia
ma
ssa
me
lak
uk
an
up
ay
a u
ntu
k m
ela
ku
ka
n l
ipu
tan
in
ve
stig
ati
f a
tau
be
rka
la
terk
ait
de
ng
an
isu
an
gg
ara
n k
eh
uta
na
n
#1
9
up
ay
a d
ari
pe
rusa
ha
an
un
tuk
me
lak
uk
an
pe
lap
ora
n b
erk
ala
(ke
pa
da
pe
me
rin
tah
) te
rka
it d
en
ga
n
seg
ala
je
nis
pu
ng
uta
n y
an
g t
ela
h
dib
ay
ark
an
ke
pa
da
pe
me
rin
tah
?
Pe
lak
u u
sah
a m
ela
ku
kan
up
ay
a u
ntu
k m
em
bu
at
lap
ora
n k
eu
an
ga
n t
erk
ait
se
mu
a
pe
ng
elu
ara
n y
an
g t
ela
h d
ise
tork
an
ke
pa
da
pe
me
rin
tah
Se
jau
ha
ma
na
up
aya
te
rse
bu
t d
ila
po
rka
n s
eca
ra b
erk
ala
ke
pa
da
pe
me
rin
tah
Insn
tasi
ke
hu
tan
an
me
ny
ed
iak
an
in
form
asi
te
rka
it l
ap
ora
n p
eru
sah
aa
n t
ers
eb
ut
ke
pa
da
pu
bli
c
Ke
bij
ak
aja
n
ke
ua
ng
an
se
kto
r
ke
hu
tan
an
dis
usu
n s
eca
ra
ink
lusi
f d
an
me
lib
atk
an
be
rba
ga
i p
iha
k
Pa
rtis
ipa
si d
ala
m
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
di
sek
tor
keh
uta
na
n
#2
0
up
ay
a y
an
g d
ila
ku
kan
ole
h
inst
an
si k
eh
uta
na
n d
ala
m
me
nye
dia
ka
n r
ua
ng
da
n m
ek
an
ism
e
pa
rtis
ipa
si d
ala
m p
rose
s p
en
yu
sun
an
da
n p
en
ga
wa
san
pe
ng
gu
na
an
an
gg
ara
n (
AP
BN
/D)
di s
ekt
or
ke
hu
tan
an
?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t p
art
isip
asi
pu
bli
k d
ala
m p
rose
s p
en
yu
sun
an
RK
A d
an
pe
ng
aw
asa
n
pe
ng
gu
na
an
ny
a
Te
rda
pa
t S
OP
ya
ng
da
pa
t d
ipa
ha
mi
da
n d
igu
na
ka
n u
ntu
k m
en
ga
tur
pa
rtis
ipa
si
pu
bli
k
Te
rda
pa
t ti
nd
ak
an
hu
ku
m y
an
g t
ep
at
(se
sua
i U
U d
an
me
me
nu
hi
rasa
ke
ad
ila
n)
dil
ak
uk
an
ap
ab
ila
pa
rtis
ipa
si p
ub
lik
tid
ak
dil
aks
an
ak
an
#2
1 o
rga
nis
asi
ma
sya
rak
at
sip
il
me
mil
iki k
ap
asi
tas
ya
ng
me
ma
da
i
un
tuk
me
mp
en
ga
ruh
i p
ers
oa
lan
ya
ng
terk
ait
de
ng
an
asp
ek
ek
on
om
i se
kto
r
ke
hu
tan
an
?
-IN
TI-
Ma
sya
rak
at
sip
il m
em
ilik
i p
en
ge
tah
ua
n y
an
g m
em
ad
ai te
rka
it p
rose
s b
ud
ge
t,
pe
ren
can
aa
n e
ko
no
mi,
ek
on
om
i ma
kro
/mik
ro d
an
ma
na
jem
en
ke
ua
ng
an
Ma
suk
an
, sa
ran
, id
e d
ari
ma
sya
rak
at
sip
il y
an
g f
ocu
s d
i is
u a
ng
ga
ran
da
pa
t
dip
ert
imb
an
gk
an
ole
h i
nst
an
si k
eh
uta
na
n d
ala
m m
ela
ku
ka
n p
ere
nca
na
an
an
gg
ara
n
Ma
sya
rak
at
sip
il m
en
da
pa
tka
n a
kse
s ke
pa
da
su
mb
er
pe
nd
an
aa
n,
SD
M d
an
ke
ah
lia
n
tek
nis
ya
ng
me
ma
da
i
Ma
sya
rak
at
sip
il d
ap
at
me
mil
iki
jari
ng
an
ya
ng
ku
at
di a
nta
ra k
elo
mp
ok
org
an
isa
si
94
| P
ag
e
Act
ors
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
ma
sya
rak
at
sip
il
Org
an
isa
si m
asy
ara
ka
t si
pil
da
pa
t m
ew
ak
ili
kep
en
tin
ga
n k
elo
mp
ok
re
nta
n,
ma
sya
rak
at
lok
al
da
n t
erm
asu
k m
asy
ara
ka
t a
da
t
Pe
ny
usu
n (
da
n y
an
g
me
ng
esa
hk
an
) a
ng
ga
ran
sek
tor
keh
uta
na
n m
em
ilik
i
ke
pa
sita
s m
em
ad
ai
di
sek
tor
keh
uta
na
n
#2
2.
oto
rita
s p
en
yu
sun
an
an
gg
ara
n
(AP
BN
) m
em
ilik
i pe
ng
eta
hu
an
ata
u
ak
ses
ke
pa
da
na
rasu
mb
er/
pa
ka
r
ke
hu
tan
an
da
lam
pe
ny
usu
na
n
an
gg
ara
n u
ntu
k s
ek
tor
ke
hu
tan
an
?
-IN
TI-
Ad
ak
ah
ak
ses
ke
pa
da
sta
ff d
en
ga
n k
eca
kap
an
kh
usu
s d
i se
kto
r k
eh
uta
na
n,
ba
ik
seca
ra i
nte
rna
l (s
taff
ah
li)
ata
u e
kst
ern
al
(ak
ad
em
isi,
exp
ert
in
de
pe
nd
en
, a
tau
sta
ff
tek
nis
da
ri k
em
en
teri
an
te
rka
it)
Up
ay
a i
nst
an
si y
an
g b
erw
en
an
g m
en
ge
sah
ka
n a
ng
ga
ran
un
tuk
me
lak
uk
an
ko
nsu
lta
si d
en
ga
n i
nst
an
si k
eh
uta
na
n k
eti
ka
me
ne
ntu
ka
n b
esa
ran
alo
ka
si a
ng
ga
ran
un
tuk
se
kto
r k
eh
uta
na
n d
an
ya
ng
te
rka
it
Te
rda
pa
t k
ete
rlib
ata
n (
en
ga
ng
em
en
t) d
en
ga
n i
nst
an
si k
eh
uta
na
n k
eti
ka
me
lak
uka
n
rev
iew
ata
s re
nca
na
an
gg
ara
n y
an
g d
iaju
ka
n
Pih
ak
ya
ng
be
rwe
na
ng
un
tuk
me
ng
esa
hk
an
se
bu
ah
an
gg
ara
n m
em
ilik
i b
ida
ng
ya
ng
be
rge
rak
di
isu
ke
hu
tan
an
se
hin
gg
a m
em
ilik
i pe
ng
eta
hu
an
me
ng
en
ai k
ew
aja
ran
/
ke
lay
ak
an
se
bu
ah
an
gg
ara
n
Ak
un
tab
ilit
as
da
lam
ke
bij
ak
an
ke
ua
ng
an
(pe
ng
um
pu
lan
pe
nd
ap
ata
n s
ert
a
me
kan
ism
e
inse
nti
f-
dis
inse
nti
f) d
ala
m
sek
tor
keh
uta
na
n
Ad
an
ya
sis
tem
in
sen
tif
da
n d
isin
sen
tif
eko
no
mi d
i
sek
tor
keh
uta
na
n
#2
3
inst
an
si k
eh
uta
na
n m
ela
ku
ka
n
up
ay
a p
em
be
ria
n i
nse
nti
f d
an
dis
inse
nti
f y
an
g b
erd
asa
r p
ad
a
pe
nil
aia
n /
ev
alu
asi
se
cara
be
rka
la
de
ng
an
me
tod
e y
an
g t
ela
h
dit
eta
pk
an
?
Te
rda
pa
t u
pa
ya i
nst
an
si k
eh
uta
na
n m
ela
ku
ka
n p
en
ila
ian
ke
pa
da
pe
rusa
ha
an
ata
u
un
it k
erj
a m
ikro
(y
an
g d
ike
lola
ma
sya
rak
at)
un
tuk
da
pa
t m
en
en
tuk
an
sis
tem
pe
mb
eri
an
in
sen
tif/
dis
inse
nti
f
Pe
nil
aia
n y
an
g d
ila
ku
ka
n o
leh
in
snta
si p
em
eri
nta
h t
erk
ait
de
ng
an
pe
mb
eri
an
inse
nti
f d
an
dis
inse
nti
f
Ke
rag
am
an
be
ntu
k in
sen
tif
ya
ng
dib
eri
ka
n o
leh
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
na
mu
n t
ida
k
terl
ep
as
da
ri p
rose
du
r
Ev
alu
asi
(a
ud
it)
pe
ng
gu
na
an
an
gg
ara
n
dil
ak
uk
an
de
ng
an
ko
rdin
asi
an
tar
be
rba
ga
i
pih
ak
(se
kto
r) l
ain
ya
ng
terk
ait
ke
hu
tan
an
#2
4
inst
an
si k
eh
uta
na
n m
ela
ku
ka
n
up
ay
a y
an
g d
ipe
rlu
ka
n u
ntu
k
me
ng
kon
soli
da
sik
an
da
n
me
ng
kord
ina
sik
an
ha
sil e
valu
asi
an
gg
ara
n p
en
da
pa
tan
ke
hu
tan
an
de
ng
an
be
rba
ga
i se
kto
r la
in y
an
g
terk
ait
ke
hu
tan
an
38?
Te
rda
pa
t u
pa
ya
ya
ng
dil
aku
ka
n o
leh
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
me
mb
uk
a r
ua
ng
ko
rdin
asi
de
ng
an
be
rba
ga
i in
sta
nsi
se
kto
ral
terk
ait
ev
alu
asi
an
gg
ara
n
Te
rda
pa
t u
pa
ya
ko
rdin
asi
ya
ng
dil
ak
uk
an
se
cara
sis
tem
ati
s d
an
be
rka
la s
ert
a
dil
ak
uk
an
ole
h i
nst
an
si t
ert
en
tu y
an
g m
em
an
g b
ert
ug
as
me
lak
uk
an
ko
rdin
asi
ha
sil
ev
alu
asi
ata
s a
ng
ga
ran
te
rse
bu
t m
en
jad
i la
nd
asa
n d
ala
m p
ela
ksa
na
an
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
ta
hu
n b
eri
ku
tny
a
3
8 S
eri
ng
ka
li s
ek
tor
dil
ua
r k
eh
uta
na
n j
ug
a b
erd
am
pa
k p
ad
a k
eb
erl
an
juta
n e
ko
sist
em
hu
tan
se
pe
rti
tam
ba
ng
, p
em
ba
ng
un
an
in
fra
stru
ktu
r (j
ala
n),
pe
mu
kim
an
(tr
an
smig
rasi
) d
an
ju
ga
pe
rke
bu
na
n.
Ha
l in
i p
erl
u
dij
aw
ab
de
ng
an
su
atu
ko
nso
lid
asi
ke
bu
tuh
an
ya
ng
ko
mp
reh
en
sif
an
tar
be
rba
ga
i se
kto
r te
rse
bu
t. D
em
ikia
n j
ug
a h
aln
ya
de
ng
an
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
be
rda
sar
pa
da
kin
erj
a d
an
ke
bu
tuh
an
da
ri m
asi
ng
-
95
| P
ag
e
Act
ors
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ke
bij
ak
an
ke
ua
ng
an
di
sek
tor
keh
uta
na
n
ya
ng
me
ng
ed
ep
an
ka
n
ko
ord
ina
si
Pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
dil
ak
uk
an
me
lalu
i ko
rdin
asi
#2
5.
le
mb
ag
a k
eu
an
ga
n y
an
g
me
mb
eri
kan
fa
sili
tas
pe
mb
iay
aa
n
me
mp
ert
imb
an
gk
an
asp
ek
so
sia
l d
an
lin
gk
un
ga
n u
ntu
k a
kti
vit
as
usa
ha
ya
ng
be
rda
mp
ak
pa
da
se
kto
r k
eh
uta
na
n ?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t u
pa
ya d
ari
le
mb
ag
a k
eu
an
ga
n u
ntu
k m
en
ga
wa
si s
eti
ap
kre
dit
ya
ng
te
lah
dib
eri
ka
n k
ep
ad
a p
eru
sah
aa
n d
i se
kto
r k
eh
uta
na
n (
de
ng
an
me
ng
gu
na
ka
n k
rite
ria
da
n k
ete
ntu
an
je
las
da
n t
eg
as)
Te
rda
pa
t m
ek
an
ism
e s
an
ksi
th
d p
erb
an
ka
n y
an
g m
em
be
rik
an
pin
jam
an
ke
pa
da
pe
rusa
ha
an
yg
te
rbu
kti
me
lak
uk
an
pe
ng
eru
sak
an
Te
rse
dia
me
ka
nis
me
in
sen
tif
da
n d
isin
sen
tif
thd
pe
rba
nk
an
te
rka
it i
su s
osi
al
da
n
lin
gk
un
ga
n (
gre
en
ba
nk
ing
)
#2
6
up
ay
a k
ord
ina
si i
nte
rna
l d
an
an
tar
inst
an
si y
an
g t
erk
ait
(ke
mu
ng
kin
an
be
rda
mp
ak
) d
en
ga
n
sek
tor
keh
uta
na
n d
ala
m p
rose
s
pe
ng
an
gg
ara
n?
Da
lam
me
lak
uka
n p
en
yu
sun
an
an
gg
ara
n k
eh
uta
na
n,
seti
ap
bid
an
g d
i b
aw
ah
inst
an
si k
eh
uta
na
n b
eru
pa
ya
un
tuk
me
lak
uk
an
ko
rdin
asi
Da
lam
me
lak
uka
n p
en
yu
sun
an
an
gg
ara
n k
eh
uta
na
n,
inst
an
si k
eh
uta
na
n b
eru
pa
ya
un
tuk
me
lak
uk
an
ko
rdin
asi
de
ng
an
in
snta
si s
ek
tora
l d
i lu
ar
ke
hu
tan
an
Te
rda
pa
t u
pa
ya k
ord
ina
si y
an
g d
ila
ku
ka
n d
ap
at
be
rla
ng
sun
g s
eca
ra b
erk
ala
da
n
sist
em
ati
s se
cara
in
tern
al
ata
u a
nta
r in
sta
nsi
In
snta
si k
eh
uta
na
n m
ela
ku
ka
n u
pa
ya
un
tuk
me
nja
rin
g a
spir
asi
ma
sya
rak
at
da
lam
pro
ses
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
Pra
ctic
es
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ke
bij
ak
an
ek
on
om
i d
an
pe
nd
ap
ata
n
ke
hu
tan
an
me
ng
ed
ep
an
ka
n
tra
nsp
ara
nsi
Sis
tem
ke
ua
ng
an
se
kto
r
ke
hu
tan
an
me
nce
rmin
ka
n
tra
nsp
ara
nsi
#2
7
rose
s p
en
yu
sun
an
an
gg
ara
n
da
pa
t se
cara
efe
kti
f m
en
cerm
ink
an
ap
a y
an
g m
en
jad
i ke
bu
tuh
an
di
tin
gk
at
tap
ak
(la
pa
ng
an
)?
Te
rda
pa
t sl
ot
an
gg
ara
n y
an
g s
esu
ai /
re
lev
an
de
ng
an
ap
a y
an
g d
ibu
tuh
ka
n o
leh
ma
sya
rak
at
ya
ng
tin
gg
al
di
da
lam
da
n s
ek
ita
r h
uta
n
Ma
sya
rak
at
da
pa
t se
cara
efe
kti
f tu
rut
sert
a s
eca
ra a
kti
f d
i d
ala
m p
rose
s
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
ma
sin
g s
ek
tor
ters
eb
ut,
su
da
h s
ela
ya
kn
ya
un
tuk
me
lak
uk
an
ko
nso
lid
asi
an
tar
sek
tor
ya
ng
te
rka
it y
an
g m
en
cerm
ink
an
ha
sil
eva
lua
si a
tas
tah
un
an
gg
ara
n s
eb
elu
mn
ya
. S
eh
ing
ga
an
gg
ara
n y
an
g d
iha
silk
an
ak
an
me
nja
di
seb
ua
h p
ere
nca
na
an
ya
ng
ko
mp
reh
en
sif
da
n b
erk
esi
na
mb
un
ga
n a
nta
r se
kto
r.
96
| P
ag
e
Pra
ctic
es
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Re
ali
sasi
an
gg
ara
n y
an
g d
ire
nca
na
ka
n d
an
da
pa
t b
eri
mp
lik
asi
po
siti
f k
ep
ad
a
ma
sya
rak
at
ya
ng
hid
up
di
da
lam
da
n d
i se
kit
ar
hu
tan
#2
8
sist
em
ba
gi
ha
sil
ata
s
ke
un
tun
ga
n y
an
g d
ida
pa
tka
n d
ari
sek
tor
keh
uta
na
n d
ap
at
seca
ra e
fek
tif
dik
elo
la m
ela
lui
sist
em
in
form
asi
ya
ng
me
ma
da
i?
-IN
TI-
Ke
sesu
aia
n d
ata
pe
nd
ap
ata
n s
ek
tor
ke
hu
tan
an
da
ri t
ing
ka
t k
ab
up
ate
n h
ing
ga
tin
gk
at
pu
sat
Te
rda
pa
t si
ste
m o
nli
ne
ya
ng
me
nca
tat
da
ta p
en
da
pa
tan
se
kto
r k
eh
uta
na
n
Te
rda
pa
t si
ste
m i
nfo
rma
si t
erk
ait
de
ng
an
pe
nd
ap
ata
n s
ek
tor
ke
hu
tan
an
da
n
dis
trib
usi
ny
a y
an
g d
ap
at
dia
kse
s o
leh
pu
bli
c se
cara
lu
as
Te
rda
pa
t ke
rag
am
an
be
ntu
k i
nfo
rma
si y
an
g s
esu
ai
de
ng
an
ko
nte
ks
lok
al (
un
tuk
me
ma
ha
mi)
te
rka
it p
en
da
pa
tan
se
kto
r k
eh
uta
na
n d
an
dis
trib
usi
ny
a
Te
rse
dia
me
ka
nis
me
ke
be
rata
n d
an
ke
luh
an
da
lam
pe
mb
ag
ian
pe
nd
ap
ata
n
ke
hu
tan
an
Ke
bij
ak
an
ke
ua
ng
an
se
kto
r
ke
hu
tan
an
dis
usu
n s
eca
ra
ink
lusi
f d
an
me
lib
atk
an
be
rba
ga
i p
iha
k
Pro
ses
rev
isi d
an
pe
ne
tap
an
be
rba
ga
i
ke
bij
ak
an
ke
hu
tan
an
be
rja
lan
se
cara
in
klu
sif
#2
9
pro
ses
rev
isi
da
n p
en
eta
pa
n
bia
ya
ke
hu
tan
an
39 (
fore
st c
ha
rge
s)
dil
ak
uk
an
se
cara
efe
kti
f d
en
ga
n
pe
nd
ek
ata
n y
an
g t
ran
spa
ran
da
n
pa
rtis
ipa
tif?
-IN
TI-
Pa
rtis
ipa
si p
ub
lik
be
rla
ng
sun
g e
fek
tif
da
n b
erk
ua
lita
s d
ala
m p
rose
s p
en
yu
sun
an
ke
bij
ak
an
bia
ya
ke
hu
tan
an
(diu
ku
r d
ari
ad
an
ya
do
ku
me
nta
si a
tas
rap
at
de
ng
ar
pe
nd
ap
at
um
um
, ra
pa
t
ko
nsu
lta
si,
sert
a f
oru
m la
in y
an
g m
eli
ba
tka
n m
asy
ara
kat
da
lam
pe
mb
ua
tan
ke
bij
ak
an
bia
ya
ke
hu
tan
an
)
Me
ka
nis
me
pe
ng
aw
asa
n d
ala
m p
rose
s re
vie
w b
iay
a k
eh
uta
na
n d
ila
ku
ka
n s
eca
ra
efe
kti
f
Re
vie
w d
an
re
vis
i bia
ya
ke
hu
tan
an
dil
ak
san
ak
an
da
lam
pe
rio
de
ya
ng
te
ratu
r d
an
me
ma
da
i (
ad
eq
ua
te r
eg
ula
rity
)
Te
rda
pa
t ro
ses
rev
iew
bia
ya k
eh
uta
na
n y
an
g d
idu
ku
ng
de
ng
an
in
form
asi
ya
ng
ko
mp
reh
en
sif
da
n a
ku
rat
me
ng
en
ai
da
mp
ak
da
n e
fek
tiv
ita
s d
ari
sis
tem
ya
ng
ad
a
saa
t in
i
Me
ka
nis
me
bia
ya
ke
hu
tan
an
me
refl
eks
ika
n m
asu
ka
n p
ub
lik
sa
at
pe
ny
usu
na
nn
ya
3
9 L
iha
t ca
tata
n k
ak
i no
4 t
en
tan
g s
iste
m b
iay
a k
eh
uta
na
n
97
| P
ag
e
Pra
ctic
es
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Pro
ses
pe
ng
um
pu
lan
pe
nd
ap
ata
n (
da
ri b
iay
a k
eh
uta
na
n)
dic
ata
t o
leh
le
mb
ag
a y
an
g
be
rta
ng
gu
ng
jaw
ab
da
n d
ise
ba
rlu
ask
an
ke
pa
da
pu
bli
k
Lem
ba
ga
se
kto
r ke
hu
tan
an
me
lak
uk
an
pe
mu
kta
hir
an
se
mu
a b
iay
a k
eh
uta
na
n y
an
g
rele
va
n d
en
ga
n k
on
dis
i sa
at
ini
Ma
sya
rak
at
me
mil
iki
ak
ses
ya
ng
mu
da
h u
ntu
k m
en
ge
tah
ui
info
rma
si t
erb
aru
me
ng
en
ai
hu
ku
m,
pe
ratu
ran
da
n p
rose
du
r y
an
g t
erk
ait
de
ng
an
im
ple
me
nta
si
sist
em
bia
ya
ke
hu
tan
an
da
n i
nse
nti
f e
ko
no
mi d
i se
kto
r k
eh
uta
na
n d
an
ya
ng
te
rka
it
Ma
sya
rak
at
me
mil
iki
ak
ses
ke
pa
da
ma
suk
an
da
ri p
rofe
sio
na
l se
rta
me
nd
ap
atk
an
ba
ntu
an
un
tuk
me
mb
an
tu m
ere
ka
me
ma
ha
mi
ha
k d
an
ke
wa
jib
an
dib
aw
ah
hu
ku
m/p
era
tura
n y
an
g m
en
ga
tur
me
ng
an
ai
sist
em
bia
ya
ke
hu
tan
an
#3
0.
pro
ses
pe
ne
tap
an
in
sen
tif
ek
on
om
i d
i se
kto
r ke
hu
tan
an
dil
ak
uk
an
me
lalu
i p
rose
s ya
ng
tra
nsp
ara
n d
an
in
klu
sif?
-IN
TI-
Pe
ne
ntu
an
me
ka
nis
me
in
sen
tif
eko
nim
i se
kto
r ke
hu
tan
an
te
lah
me
mp
ert
imb
an
gk
an
asp
ek
so
sia
l, e
kon
om
i d
an
lin
gk
un
ga
n
Pe
ne
ntu
an
pe
mb
eri
an
in
sen
tif
da
n d
isin
sen
tif
did
uk
un
g o
leh
in
form
asi
ya
ng
ak
ura
t
da
n k
om
pre
he
nsi
f m
en
ge
na
i d
am
pa
k d
an
efe
kti
fita
s d
ari
sis
tem
in
sen
tif
da
n
dis
inse
nti
f e
kon
om
i di
sekt
or
keh
uta
na
n
Me
ka
nis
me
ko
nsu
lta
si y
an
g m
eli
ba
tka
n b
erb
ag
ai
pih
ak
dit
era
pk
an
un
tuk
me
mp
erh
ati
ka
n d
am
pa
k d
ari
pe
ne
rap
an
in
sen
tif
eko
no
mi s
ekt
or
ke
hu
tan
an
Pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
dil
ak
uk
an
de
ng
an
pe
lib
ata
n
ma
sya
rak
at
seca
ra l
ua
s
#3
1
kete
rlib
ata
n m
asy
ara
kat
da
lam
pro
ses
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
(A
PB
N)
un
tuk
se
kto
r k
eh
uta
na
n b
erj
ala
n
de
ng
an
efe
ktif
?
-IN
TI-
Ma
sya
rak
at
ya
ng
hid
up
di d
ala
m d
an
se
kit
ar
hu
tan
da
pa
t se
cara
ak
tif
be
rpe
ran
sert
a d
ala
m p
rose
s p
en
yu
sun
an
re
nca
na
ke
rja
da
n a
ng
ga
ra s
ek
tor
ke
hu
tan
an
Pe
ny
usu
na
n r
en
can
a k
erj
a d
an
an
gg
ara
n k
eh
uta
na
n d
ap
at
me
refl
ek
sik
an
ap
a y
an
g
dib
utu
hk
an
ole
h m
asy
ara
kat
Pe
ny
usu
n (
da
n y
an
g
me
ng
esa
hk
an
) a
ng
ga
ran
sek
tor
keh
uta
na
n m
em
ilik
i
ke
pa
sita
s m
em
ad
ai
di
sek
tor
keh
uta
na
n
#3
2
kep
ak
ara
n,
ke
cak
ap
an
da
n
pe
ng
ua
saa
n t
erh
ad
ap
ma
sala
h
ke
hu
tan
an
me
mp
en
ga
ruh
i se
cara
efe
kti
f h
asi
l a
kh
ir d
ari
an
gg
ara
n
(AP
BN
) u
ntu
k se
kto
r k
eh
uta
na
n y
an
g
dis
ep
ak
ati
?
Info
rma
si y
an
g d
ida
pa
tka
n d
ari
sta
ff d
en
ga
n k
eca
ka
pa
n k
hu
sus
di
sekt
or
ke
hu
tan
an
,
ba
ik s
eca
ra i
nte
rna
l (st
aff
ah
li)
ata
u e
kst
ern
al (
ak
ad
em
isi,
exp
ert
in
de
pe
nd
en
, a
tau
sta
ff t
ek
nis
da
ri k
em
en
teri
an
te
rka
it)
da
lam
pro
ses
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
,
me
mb
eri
kan
da
mp
ak
po
siti
f
Pih
ak
ya
ng
be
rwe
na
ng
un
tuk
me
ng
esa
hk
an
an
gg
ara
n d
ap
at
seca
ra e
fek
tif
me
lak
uk
an
ko
mu
nik
asi
da
n k
ord
ina
si k
ep
ad
a i
nsn
tan
si k
eh
uta
na
n d
an
in
sta
nsi
terk
ait
se
be
lum
dis
ah
kan
ny
a s
eb
ua
h a
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
Ke
terl
iba
tan
(e
ng
an
ge
me
nt)
de
ng
an
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
ke
tika
me
lak
uk
an
re
vie
w
ata
s re
nca
na
an
gg
ara
n y
an
g d
iaju
ka
n
98
| P
ag
e
Pra
ctic
es
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ak
un
tab
ilit
as
da
lam
ke
bij
ak
an
ke
ua
ng
an
(pe
ng
um
pu
lan
pe
nd
ap
ata
n s
ert
a
me
kan
ism
e
inse
nti
f-
dis
inse
nti
f) d
ala
m
sek
tor
keh
uta
na
n
Ev
alu
asi
(a
ud
it)
pe
ng
gu
na
an
an
gg
ara
n
dil
ak
uk
an
de
ng
an
ko
rdin
asi
an
tar
be
rba
ga
i
pih
ak
(se
kto
r) l
ain
ya
ng
terk
ait
ke
hu
tan
an
#3
3
sist
em
ak
uta
nsi
ya
ng
dim
ilik
i
ole
h I
nst
an
si k
eh
uta
na
n d
ap
at
me
laca
k (
tra
cin
g)
seca
ra e
fek
tif
pe
ng
elu
ara
n d
an
pe
nd
ap
ata
n d
i
sek
tor
keh
uta
na
n?
-IN
TI-
Sis
tem
ak
uta
nsi
di
da
lam
in
sta
nsi
ke
hu
tan
an
da
pa
t se
cara
efe
kti
f m
ela
cak
se
tia
p
pe
ne
rim
aa
n m
au
pu
n p
en
da
pa
tan
ke
hu
tan
an
Te
rda
pa
t p
ela
cak
an
se
tia
p p
en
ge
lua
ran
da
n p
en
da
pa
tan
ke
hu
tan
an
te
rse
bu
t d
ap
at
dia
kse
s o
leh
pu
bli
c
Sta
nd
ar
ak
uta
nsi
an
tara
tin
gk
at
da
era
h d
en
ga
n t
ing
ka
t n
asi
on
al
tela
h d
isa
ma
ka
n
sta
nd
ard
an
pro
sed
urn
ya
Sis
tem
ak
un
tan
si m
am
pu
me
nca
tat
da
n m
en
do
ku
me
nta
sik
an
se
mu
a t
ipe
pe
ng
elu
ara
n d
i se
kto
r k
eh
uta
na
n
Sis
tem
ak
un
tan
si d
ap
at
me
nct
at
da
n m
en
do
ku
me
nta
sik
an
be
rba
ga
i p
en
ge
lua
ran
(pe
ng
gu
na
an
ke
ua
ng
an
) d
ala
m w
ak
tu y
an
g t
ep
at
Sis
tem
ak
un
tan
si m
en
cak
up
pu
la m
ek
an
ism
e y
an
g e
fek
tif
un
tuk
me
lak
uk
an
pe
ng
um
pu
lan
da
n k
on
soli
da
si d
ata
pe
ng
elu
ara
n (
pe
ng
gu
na
an
ke
ua
ng
an
)
pe
me
rin
tah
da
era
h (
sub
na
tio
na
l le
ve
l) d
i ti
ng
ka
t p
usa
t
Te
rda
pa
t p
ela
ksa
na
an
re
kon
sili
asi
da
ta p
en
ge
lua
ran
(p
en
gg
un
aa
n k
eu
an
ga
n)
seca
ra
reg
ule
r b
aik
an
tara
da
ta y
an
g t
erd
ap
at
di
inte
rna
l ma
up
un
ek
ste
rna
l
#3
4
pe
lap
ora
n a
ktif
ita
s fi
sca
l d
i
sek
tor
keh
uta
na
n d
ija
lan
ka
n s
eca
ra
sist
em
ati
s d
an
efe
kti
f o
leh
inst
an
si
ke
hu
tan
an
?
-IN
TI-
Te
rda
pa
t la
po
ran
ya
ng
me
nca
ku
p s
elu
ruh
tra
nsa
ksi
pe
nd
ap
ata
n
da
n p
en
ge
lua
ran
un
tuk
se
kto
r k
eh
uta
na
n
Te
rda
pa
t la
po
ran
ya
ng
me
nca
ku
p s
em
ua
in
form
asi
fis
ka
l y
an
g r
ele
va
n (
mis
aln
ya
ass
et
ho
ldin
gs,
re
sik
o f
isk
al,
dsb
)
Lap
ora
n d
isa
mp
aik
an
se
cara
re
gu
lar
da
n t
ep
at
wa
ktu
Info
rma
si y
an
g d
isa
mp
aik
an
da
lam
la
po
ran
dis
aji
ka
n d
en
ga
n c
ara
ya
ng
da
pa
t
dim
en
ge
rti d
an
ko
mp
reh
en
sif
Lap
ora
n d
ap
at
dia
kse
s se
cara
lu
as
ole
h m
asy
ara
ka
t d
an
te
rse
dia
da
lam
be
rba
ga
i
99
| P
ag
e
Pra
ctic
es
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
form
at
(on
lin
e,
pri
nt,
dsb
)
#3
5
sist
em
ak
uta
nsi
da
pa
t se
cara
efe
kti
f m
en
cata
t d
an
me
nd
ok
um
en
tasi
kan
se
tia
p
pe
mb
aya
ran
in
sen
tif
eko
no
mi
da
n
pe
nd
ap
ata
n d
ari
dis
inse
nti
f e
kon
om
i
di
sek
tor
ke
hu
tan
an
?
Ke
be
rad
aa
n le
mb
ag
a y
an
g m
em
ilik
i ta
ng
gu
ng
jaw
ab
un
tuk
me
lak
uk
an
mo
nit
ori
ng
da
n s
ert
ifik
asi
ke
pa
tuh
an
de
ng
an
sta
nd
ar
ak
un
tan
si d
an
pe
lak
san
aa
nn
ya
dia
tur
de
ng
an
je
las
Sta
nd
ar
ak
un
tan
si d
an
pe
ne
rap
an
ny
a t
ers
ed
ia d
en
ga
n j
ela
s d
an
da
pa
t d
iak
ses
pu
bli
k d
en
ga
n c
ara
ya
ng
mu
da
h d
ida
pa
t
Sta
nd
ar
ak
un
tan
si d
an
pe
ne
rap
an
ny
a t
ela
h d
iha
rmo
nis
asi
dia
nta
ra b
erb
ag
ai
leve
l
pe
me
rin
tah
an
(n
asi
on
al
da
n d
ae
rah
)
Sis
tem
ak
un
tan
si m
am
pu
me
nca
tat
da
n m
en
do
ku
me
nta
sik
an
se
mu
a t
ipe
pe
ng
elu
ara
n
Sis
tem
ak
un
tan
si d
ap
at
me
nca
tat
da
n m
en
do
ku
me
nta
sik
an
be
rba
ga
i p
en
ge
lua
ran
(pe
ng
gu
na
an
ke
ua
ng
an
) d
ala
m w
ak
tu y
an
g t
ep
at
Te
rda
pa
t si
ste
m a
ku
nta
nsi
ya
ng
me
nca
ku
p m
ek
an
ism
e y
an
g e
fekt
if u
ntu
k
me
lak
uk
an
pe
ng
um
pu
lan
da
n k
on
soli
da
si d
ata
pe
ng
elu
ara
n (
pe
ng
gu
na
an
ke
ua
ng
an
) p
em
eri
nta
h d
ae
rah
(su
bn
ati
on
al
leve
l) d
i ti
ng
ka
t p
usa
t
Te
rda
pa
t re
kon
sili
asi
da
ta p
en
ge
lua
ran
(p
en
gg
un
aa
n k
eu
an
ga
n)
seca
ra r
eg
ule
r b
aik
an
tara
da
ta y
an
g t
erd
ap
at
di
inte
rna
l ma
up
un
ek
ste
rna
l
Ad
an
ya
sis
tem
in
sen
tif
da
n d
isin
sen
tif
eko
no
mi d
i
sek
tor
keh
uta
na
n
#3
6
pe
ny
ele
ng
ga
raa
n d
an
pe
lak
san
aa
n p
rog
ram
in
sen
tif
ek
on
om
i d
i se
kto
r ke
hu
tan
an
be
rja
lan
efe
kti
f ?
Te
rja
di
pe
nin
gk
ata
n e
kon
om
i/k
ese
jah
tera
an
ma
sya
rak
ka
t d
i se
kit
ar
/di d
ala
m h
uta
n
ak
iba
t in
sne
tif
ya
ng
did
ap
atk
an
Te
rda
pa
t “e
fek
je
ra”
da
ri b
erb
ag
ai
pih
ak
ata
s p
en
era
pa
n m
ek
an
ism
e d
isin
sen
tif
Sis
tem
in
sen
tif
da
pa
t m
en
uru
nk
an
ju
mla
h k
on
flik
pe
ma
nfa
ata
n s
um
be
r d
ay
a a
lam
Sis
tem
in
sen
tif
ma
up
un
dis
inse
nti
f d
ap
at
me
nin
gk
atk
an
ku
ali
tas
da
ri s
um
be
r d
ay
a
ala
m
10
0 |
Pa
ge
Pra
ctic
es
Pri
nsi
p
Kri
teri
a
Ind
ika
tor
Ele
me
n K
ua
lita
s
Ke
bij
ak
an
ke
ua
ng
an
di
sek
tor
keh
uta
na
n
ya
ng
me
ng
ed
ep
an
ka
n
ko
ord
ina
si
Dip
erh
ati
ka
nn
ya
asp
ek
sosi
al
lin
gk
un
ga
n d
ala
m
pe
mb
iay
aa
n a
tau
pe
mb
eri
an
in
sen
tif
ek
on
om
i d
i se
kto
r n
on
ke
hu
tan
an
da
lam
ka
wa
san
hu
tan
#3
7
pe
mb
eri
an
in
sen
tif
eko
no
mi
di
sek
tor
lain
ya
ng
me
mp
en
ga
ruh
i
sek
tor
keh
uta
na
n m
em
pe
rha
tik
an
pe
rtim
ba
ng
an
so
cia
l li
ng
ku
ng
an
?
Pe
lib
ata
n m
asy
ara
kat
da
lam
pe
ne
ntu
an
me
ka
nis
me
inse
nti
f d
ilu
ar
sek
tor
ke
hu
tan
an
Pe
lib
ata
n m
asy
ara
kat
da
lam
pe
mb
ag
ian
/pe
lak
san
aa
n d
an
pe
ng
aw
asa
n m
ek
an
ism
e
inse
nti
f
Te
rse
dia
me
ka
nis
me
ke
be
rata
n t
erh
ad
p m
ek
an
ism
e i
nse
nti
f d
ilu
ar
sek
tor
ke
hu
tan
an
Pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
dil
ak
uk
an
me
lalu
i ko
rdin
asi
#3
8
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
dil
ak
uk
an
me
lalu
i
ko
rdin
asi
de
ng
an
be
rba
ga
i pih
ak
ya
ng
terk
ait
se
cara
efe
kti
f d
an
me
nja
di
lan
da
san
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
?
Me
ka
nis
me
ko
rdin
asi
in
tern
al
ma
up
un
ek
ste
rna
l ya
ng
dil
ak
uk
an
da
lam
ra
ng
ka
pe
ny
usu
na
n a
ng
ga
ran
ke
hu
tan
an
da
pa
t te
rce
rmin
da
lam
an
gg
ara
n y
an
g d
ise
tuju
i
Te
rda
pa
t ko
rdin
asi
te
rka
it e
va
lua
si y
an
g d
ila
ku
ka
n d
iha
dir
i o
leh
pe
rwa
kil
an
ya
ng
me
ma
da
i40 d
ari
ma
sin
g-m
asi
ng
se
kto
r
Ha
sil
da
ri k
ord
ina
si y
an
g p
ern
ah
dil
ak
uk
an
me
nja
di
lan
da
san
da
ri p
en
yu
sun
an
an
gg
ara
n s
aa
t in
i
4
0 P
ert
em
ua
n k
ord
ina
si p
ad
a b
eb
era
pa
isu
lin
gk
un
ga
n h
idu
p b
iasa
ny
a d
ila
ku
ka
n a
nta
r b
erb
ag
ai
sek
tor
terk
ait
, n
am
un
pe
rte
mu
an
te
rse
bu
t se
rin
gk
ali
ha
ny
a d
iha
dir
i o
leh
be
be
rap
a p
erw
ak
ila
n s
ek
tor
ya
ng
tid
ak
me
mil
iki
ke
we
na
ng
an
un
tuk
me
ng
am
bil
ke
pu
tusa
n.
Se
hin
gg
a k
ord
ina
si d
ila
ku
ka
n h
an
ya
se
ke
da
r b
ert
uk
ar
info
rma
si,
sert
a b
uk
an
un
tuk
me
lak
uk
an
ko
nsi
lid
asi
ko
mp
reh
en
sif.
In
dik
ato
r d
an
ele
me
n k
ua
lita
s
ini
me
nco
ba
un
tuk
me
nil
ai,
ku
ali
tas
da
ri k
ord
ina
si y
an
g d
ila
ku
ka
n.
101 | P a g e