Selepas mempelajari bab ini, para pelajardapat:

1. Menjelaskan konsep perpaduan dalamkepelbagaian.

2. Menerangkan konsep kesepaduan sosial.

3. Menghuraikan dinamika sejarah hubunganetnik di Malaysia.

Tumpuan modul kepada;

Bentuk, tahap, tingkat intensiti hubungan antarakumpulan etnik.

Mempelajari, menganalisis serta memahaminegara dan masyarakat di Malaysia.

Hubungan individual dalam masyarakat tidakhanya dipengaruhi oleh unsur-unsur etnik;dipengaruhi juga oleh unsur-unsur sosial yanglain seperti kelas, status, agama, gender, bahasa,kedudukan sosioekonomi, ideologi politik danwilayah.

Sebuah Negara, Dua Imaginasi

Sosiologikal: Antara Perpaduan

atau Kesepaduan

Definisi Perpaduan ialah satu proses yang menyatupadukan anggota masyarakat dannegara seluruhnya melalui ideologi negarasupaya tiap-tiap anggota masyarakat dapatmembentuk satu identiti dan nilai bersamaserta satu perasaan kebangsaan bersama di kalangan mereka.

Perpaduan ialah KeSAMAan atau keSATUan -1 bangsa, 1 agama, 1 bahasa dan 1 negara.

Kesepaduan sosial boleh difahami sebagaijalinan hubungan kerjasama antara kaum dankelompok, berkongsi aktiviti budaya danpinjam meminjam unsur budaya masing-masing.

Jalinan hubungan terjelma dalam putaranekonomi dan pasaran yang menyebabkansaling kebergantungan melalui kegiatanekonomi seharian.

3. Konsep ‘kesepaduan sosial’ adalah

fenomena praperpaduan dan difahami

menerusi konsep ‘takrifan harian’

(everyday define) dan ‘takrifan autoriti’

(authority define).

Justeru setiap anggota masyarakat bebasbertindak dan berperilaku demi survivaldiri, keluarga dan kelompok sosial.

Contoh Takrifan Autoriti Cenderung bersifat tetapContoh: Melayu-menganut agama Islam, bertutur dalam

bahasa Melayu, dan mengamalkan adat resam danbudaya Melayu

Harian Takrifan masyarakat awam berbeza dalam kehidupan

seharian.Contoh: Melayu-sebahagian bertutur dalam bahasa

Inggeris. Adakah layak dipanggil Melayu?

Kesepaduan sosial memberi pengiktirafan terhadap takrifanharian oleh anggota masyarakat dan ia menjadi pelekatsosial dalam konteks hubungan etnik tanpa campur tangandaripada pihak negara.

Dinamika Hubungan Etnik di

Malaysia

A. ERA KONFLIK (1945-1960)

Pasca Perang Dunia Kedua (PD2)

◦ Rusuhan etnik

◦ Huru-hara Buruh

◦ Darurat dan Pengganas

◦ Perubahan governans: Unitari ke Federalisme

Tiang seri pembinaan semula

◦ Keselamatan

◦ Pembangunan Lima Tahun

◦ Perundingan Etnik A | ERA KONFLIK (1945 – 60) A | ERA KONFLIK (1945 – 60)

Rumusan Era Konflik (1945-1960) di Malaya sebenarnya era cukup kritikal dari semua aspek antaranya:

o Asas pembentukan negara Malaysia

o Sistem pemerintahan

o Pengagihan kuasa

o Sistem perundangan

o Tadbir Urus

o Penentuan hak-hak rakyat dalam

sebuah sistem demokrasi

B. ERA STABIL TAPI TEGANG (1961 – 1970)

Pelbagai cabaran masih wujud mengujikesepaduan sosial.

Pembentukan Malaysia 16 Sept 1963: Kesanpositif & negatif

Konfrontasi melibatkan Indonesia dan Malaysia-sebab konsep M’sia tidak diterima oleh Indonesia.

Konflik etnik terbuka 1964 & 1969

◦ 21 Julai & 3 September 1964, Singapura (masihdalam Malaysia)

◦ 13 Mei 1969, di Kuala Lumpur & 3 tempat lain

Singapura & Malaysia berpisah 9 Aug. 1965

Selepas 13 Mei 1969 – pelbagai usahapihak kerajaan (top down) dilaksanakanseperti:

Majlis Perundingan Rakyat

JPNIN

Rukun Negara

Dasar Ekonomi Baru

Ranc. M’sia Kedua (RMK2) – Bermulalahperpaduan dijadikan sebagai harapannasional rakyat M’sia.

C. ERA KESEPADUAN SOSIAL (1971-2011)

Lebih 40 tahun keamanan dan kestabilan,

kecuali pada 2001 peristiwa Kg. Medan yang

mengingatkan bahawa faktor ekonomi sangat

penting untuk kesepaduan sosial.

Harapan untuk ‘perpaduan’ tetap ada:

1Malaysia

Apakah anak kunci kesepaduan sosial

Malaysia???

Hubungan stabil, sama ada di Peringkat

Masyarakat, Negara, Pasaran = M+N+P-

meskipun sewaktu krisis global.

Masyarakat Malaysia yang matang:

◦ Suka bertikam lidah tetapi tidak

berparangan

◦ Konflik wujud, namun masih hidup dalam

kesepaduan

◦ Keterbukaan rakyat M’sia menyuarakan

pandangan/tidak puas hati

Rumusan ekonomi pesat & politik stabilpaksi kepada KESEPADUAN SOSIAL.

Potret Hubungan Etnik di Malaysia

Negara Malaysia dengan kerencaman demografiterus kukuh, maju dan membangun malah diseganioleh jiran tetangga dalam konteks negara berbilangetnik.

Keadaan yang aman damai telah melahirkan suatubentuk kestabilan politik, ekonomi dan sosial yang baik.

Malaysia berjaya mencapai tahap negaraberpendapatan sederhana dalam tempoh kurangdaripada 50 tahun.

Keunikan tadbir urus negara mengurus perpaduandalam kepelbagaian amat penting.

Hubungan Saling Terkait &

Saling Bergantungan

Jalinan hubungan sosial terbina secaraberterusan…Contoh cerita sepinggan nasi

Dari manakah datangnya sepinggan nasi yang anda makan pada tengahari ini?

Siapakah yang terlibat untuk memastikananda dapat menjamah sepinggan nasisebentar tadi?

Di manakah anda membeli makanantengahari anda tadi?

Kesimpulan

• “Kesepaduan dalam kepelbagaian”, bukan“perpaduan dalam kepelbagaian”.

• Perpaduan adalah ‘work in progress’ .

• Kesepaduan sosial sedia ada perlu dikekalkandan dipertahankan.

• Hubungan etnik di M’sia perlu dilihat daridimensi KESEPADUAN SOSIAL –formulakesejahteraan masyarakat pelbagai etnik.

BAB 2POTRET HUBUNGAN ETNIK

17

Kandungan Slide

1) Hasil pembelajaran

2) Kesultanan Melayu Melaka –lambang pertemuan masyarakat pelbagai etnik

3) Pembentukan masyarakat majmukera kolonialisme Inggeris

4) Kerangka teoritikal

5) Kerangka konseptual

6) Konsep-konsep hubungan etnik

18

Hasil Pembelajaran

1) Memahami Kesultanan Melayu Melaka sebagailambang kemuncak kepada pluraliti diNusantara.

2) Memahami kesan penjajah Barat kepadamasyarakat pelbagai etnik di negara ini.

1) Menguasai kemahiran untuk menganalisisfenomena sosial dan masalah hubungan etniknegara ini.

19

Pengenalan

• Masyarakat dalam negara yang berlatar belakangkanpelbagai etnik cenderung untuk mengkategorikan danmenilai sesuatu kumpulan masyarakat yang lain berdasarkan pemikiran dan pemahaman sendiri selainterpengaruh oleh pelbagai faktor termasuk melaluiperspektif budaya majoriti atau budaya tersendiri.

• Justeru perlunya pemahaman mendalam dan tepattentang teori dan definisi tentang budaya, ras, danetnik bagi mengelakkan konflik antara etnik.

20

Kesultanan Melayu Melaka –Lambang Pertemuan Masyarakat Pelbagai Etnik

• Melaka di gelar The Venice of the East yang menjaditempat pertemuan pedagang seluruh dunia.

• Pemerintahan - Hukum Kanun Melaka; Undang-undangLaut Melaka; pemerintahan secara diplomasi danterbuka; mementingkan keharmonian kaum, buktinyapegawai istana meliputi etnik Melayu dan India; amalan perkahwinan campur seperti perkahwinanputeri Hang Li Po dengan Sultan Mansur Shah.

• Perdagangan - Undang-undang Kanun Melaka danUndang-undang Laut Melaka berteraskan Islam. Bertujuan menjaga keselamatan laut Melaka dariancaman perompak dan lanun; dan pemerintahanterbuka dan pentadbiran sistem pelabuhan yang cekapoleh Laksamana Melaka.

21

• Kependudukan - Zaman Pluraliti akibatpenghijrahan pedagang dari Arab, India, China dan negara lain tanpa memerlukan pasport atauvisa sebagai pengenalan diri untuk memasukisesuatu kawasan, di samping bebas berdagangdan berinteraksi menyebabkan berlakunya prosesasimilasi dan amalgamasi.

• Kepelbagaian Budaya - Melaka sebagai kotametropolitan dan kota multibudaya. Pluralismebudaya hasil daripada interaksi pelbagai budayaseperti Arab pra-Islam, Hinduisme, Buddhisme, Arab Islam dan Eropah - Portugis, Sepanyol, Belanda dan British dengan budaya alam Melayusejak abad 5 masihi.

22

Budaya Masyarakat Baba & Nyonya

Pengaruh Dlm Majlis Perkahwinan

Pembentukan Masyarakat MajmukEra Kolonialisme Inggeris

• Dasar pemisahan agama dengan negara diteruskanoleh British di Tanah Melayu dengan British menguasai pentadbiran negara, manakala Sultan menjaga hal ehwal agama Islam dan adat istiadatMelayu, dan pengenalan sistem pentadbiranberdasarkan pengagihan kuasa antara Kehakiman, Eksekutif dan Perundangan.

• Pertembungan "Islam sebagai agama dan parapenganutnya" dan "negara kolonial sekular".

26

MENGUASAI BAHASA PRIBUMI

MENJALANKAN KAJIAN SOAL SELIDIK

MENGUMPUL MAKLUMAT STATISTIK

MEMPAMERKAN BAHAN DAN ARTIFAK

MENGASASKAN SISTEM PENGINTIPAN-PERISIKAN

MEMBINA KEPUSTAKAAN HISTORIOGRAFI

• Penghijrahan etnik Cina dan India secara besar-besaran pada akhir abad ke-19 dan awal abad ke-20 di Tanah Melayu akibat daripada perusahaanlombong bijih timah dan getah mengakibatkanterbentuknya masyarakat majmuk pelbagai etnik, namun tetap mengekalkan kebudayaan masing-masing dari segi agama, bahasa dan cara hidup.

• Penghijrahan etnik Cina di Sabah untuk bekerja diladang getah dan tembakau, manakala diSarawak bekerja sebagai pedagang, petani danpelombong.

28

• Kesan migrasi dan faktor migrasi massagolongan migran Cina dan India demimemenuhi tuntutan kepentingan ekonomipenjajahan Barat telah mewujudkanmasyarakat pelbagai etnik yang bersegmenmengikut kegiatan ekonomi.

• Pelbagai kumpulan etnik hidup secaraberasingan dan mengekalkan kebudayaanmasing-masing, namun wujud persefahamandan keharmonian yang erat.

29

Kerangka Teori

• Geertz (1963) menyatakan setiap etnik terikat kepadasentimen primordial mereka yang menguatkankesetiaan dan ikatan kepada kelompok sendiri danmenyebabkan mereka bersikap stereotaip dan prejudisterhadap etnik lain.

• Kajian hubungan etnik menumpu kepada persoalanasas dalam hubungan etnik, memahami danmenjelaskan bentuk hubungan antara manusia yang dikenalpasti melalui bekerjasama, penyesuaian, persaingan dan konflik.

30

31

T.Freudian StrukturFungsionalisme

T.Kelas

T.Ekologi

T.MasyarakatMajmuk

T.PilihanRasional Ttg HE

T.PertukaranSosial

T.SistemEkologikal

Bronfenbrenner

T.Pasaran BuruhTerpisah

Kerangka Teori

32

Caucasoid

Negroid

Mongoloid American Indian

Austroloid

HOMO-SAPIENS

RAS

33

KERANGKA KONSEPTUAL

Ras Rasisme

Etnik

Etnosentrisme

Budaya

Stereotaip Prejudis Diskriminasi

Konsep Ras dan Etnik di Malaysia

• Konsep ras merujuk kepada warisan fizikal, manakala etnikmerujuk kepada warisan kebudayaan. Namun, batas atausempadan dalam kumpulan etnik dan ras tidak jelas dan tetapkerana dua konsep ini sering bertindih dan maknanya kabur.

• Seseorang itu tidak boleh dilabel berdasarkan ciri-cirifizikalnya atau warisan kebudayaan dan nenek moyangnya.

• Percampuran ras disebabkan perkahwinan campurmenyebabkan ciri-ciri warisan fizikal berubah seperti warnakulit. Contohnya perkahwinan antara etnik Cina dan India melahirkan anak menyerupai etnik Melayu.

34

• Dalam masyarakat kontemporari, ketebalan batas etnikdipengaruhi oleh faktor sosioekonomi seperti material, status dan sosial. Aktiviti harian dalam kalanganmasyarakat pelbagai etnik di Malaysia tidak dipengaruhisemata-mata oleh pengiraan etnik atau batas etnik yang sedia ada. Hubungan simbiosis atau saling bergantunganwujud dan menipiskan batas etnik sehingga membentuksatu sistem sosial yang kompleks.

• Pengkategorian kumpulan memang wujud tetapimasyarakat mempunyai pilihan sama ada menebalkan, menipiskan atau melenyapkan batas-batas etnik denganmengenali dan mengakui kelebihan dan kekuatan setiapkumpulan etnik.

• Tanpa mengira ketulenan batas fizikal dan etnik, manusiaakan bertindak berlainan berbanding dengan ahli-ahlidaripada kumpulan sosialnya atas sebab kepentingan danperkiraan sosial dalam masyarakat itu sendiri.

35

36

Integrasi

• “Proses penyatuan kelompok-kelompok etnik yang berbeza latar belakang menjadi satu entiti yang terikat oleh norma dan nilai serta kepentingan bersama”

• “Pelaksanaan proses bagi mewujudkan identiti nasional di kalangan kumpulan yang terpisah dari segi kebudayaan, sosial, pekerjaan dan lokasi.”

Segregasi

• Pemisahan atau pengasingan antara satukumpulan etnik dengan kumpulan etnikyang lain dalam sesebuah negara

• Contoh, Dasar Apartheid di Afrika Selatan (1948-1994)

37

• de Jure (didasari undang-undang):

Dasar Apartheid 1948-1994

• de Facto (tidak didasari undang-undang):

Pengasingan tempat tinggal, pengangkutan,

kemudahan awam

41

42

AKOMODASI

Proses mempertahankan budaya masing-masing.

Bebas mengamalkan budaya masing-masing.

Perbezaan kebudayaan adalah lazim & tidak dapat dielakkan serta kekal dengan identiti masing-masing.

Menerima;

Setiap etnik mempunyai hak terhadap warisan.

Menyedari & menghormati budaya etnik lain.

A + B + C = A + B + C

• Proses yang menyebabkan setiapkumpulan etnik menyedari sertamenghormati norma dan nilai kumpulanetnik lain dan tetap mempertahankanbudaya hidup masing-masing.

• Contoh – Malaysia dan Switzerland

43

44

AKULTURASI • Peminjaman dan penerimaan unsur kebudayaan di kalangan

kelompok lain.

• Biasanya, kelompok minoriti mempelajari daripada kelompok dominan.

• Unsur kebudayaan asing akhirnya diterima dan diolah ke dalam kebudayaan sendiri.

• Tidak menyebabkan kehilangan identiti asal kelompok menerima.

Ai + B + C = Ai + Bi + Ci

45

ASIMILASI Cara hidup atau kebudayaan sesuatu masyarakat

(biasanya migran dan minoriti) telah diserap oleh kebudayaan dominan tanpa membawa perubahan kebudayaan yang menyerap.

Kelompok B dan C akan kehilangan budaya, bahasa dan agama masing-masing dan akan mengamalkan budaya, bahasa dan agama kelompok A.

A + B + C = A

• Proses pencantuman dan penyatuanantara kumpulan etnik berlainan budayasehingga membentuk satu kelompokdengan kebudayaan dan identiti yang sama

• Asimilasi mutlak – penghapusan penuhperbezaan dari segi kebudayaan danidentiti

46

• Contoh – Melayu di Thailand; masyarakat Jawa, Cina Kelantan, Baba dan Nyonya di Malaysia. (tetapitidak melibatkan anutan agama)

• Proses yang panjang dankesanggupan etnik minoriti

47

48

AMALGAMASI

Percampuran budaya mewujudkan budaya baru. Asimilasi biologi.

• Jenis1: Percantuman budaya sahaja.

• Contoh 1: Masyarakat Portugis (Melaka).

• Kaedah 1: Budaya Portugis + Budaya Melayu

• Implikasi 1: Percantuman 2 budaya menghasilkan budaya baru.

A + B + C = D

• Satu proses yang terjadi apabila budayaatau ras bercampur untuk membentukjenis budaya dan ras baru

• Cara utama – perkahwinan campur

49

Kesimpulan

• Hubungan etnik tidak wajar dilihat darisudut luaran sahaja tetapi lebih pentingdari sudut konseptual

• Aspek-aspek yang menjadi teraskebudayan kebangsaan sewajarnyadipelihara kerana ia berteraskan kepadakebudayaan rakyat asal rantau ini

50

• Penerimaan unsur kebudayaan lain yang sesuai menunjukkan bahawakebudayaan kebangsaan itu tidakmeminggirkan kebudayaan lain

• Sebaliknya meraikan kepelbagaianyang ada di Malaysia

51

52

• Perpaduan merupakan cabaran besar kerana kejayaan mewujudkan perpaduan akan menjamin keharmonian sosial, kestabilan politik dan pertumbuhan ekonomi.

• Malaysia merupakan sebuah masyarakat majmuk yang berjaya mewujudkan perpaduan nasional kerana sikap kesederhanaan, bertolak ansur dan bekerjasama terhadap kepelbagaian.

“KESEPADUAN SOSIAL”

BAB 3LIMPAHAN KEMAKMURAN MERENTASI ETNIK

3.1 Pengenalan

3.2 Isu Sosioekonomi pada Awal Kemerdekaan

3.3 Ekonomi menjadi Isu Etnik

3.4 Dasar Ekonomi Baru (DEB)

3.5 Kejayaan Ekonomi Malaysia

3.6 Isu dan Cabaran

3.7 Kesimpulan

3.1 Pengenalan

• Pertumbuhan dan pembangunan ekonomi amat berkait rapat dengan kestabilan sosiopolitik dalam sesebuah negara.

• Kekayaan negara perlu diagihkan dengan adil dan saksama agar semua etnik dapat menikmati faedah pembangunan.

• Falsafah panduan kerajaan untuk capai perpaduan: “pertumbuhan dengan agihan”

Antara Pertumbuhan dan Agihan

Antara Pertumbuhan Dan Agihan• Isu pembangunan ekonomi berkait rapat dengan isu

sosial terutama berkaitan dengan isu kemiskinan dan agihan pendapatan menurut golongan etnik. Beberapa isu penting :– Antara Pertumbuhan dan Agihan– Antara Equality dan Equity

• Isu agihan pendapatan ini dapat dilihat dua sudut, – antara kelas sosial yang berbeza.– antara kelompok etnik yang berbeza.

• Untuk atasi masalah, DEB dilancarkan.

Isu Sosioekonomi pada Awal Kemerdekaan

• Penerusan dasar ekonomi bebas penjajah telah mewujudkanisu ekonomi di kalangan masyarakat pelbagai etnik.

• Isu guna tenaga dan pekerjaan : pada 1970, hampir 2/3 gunatenaga dalam sektor pertama (pertanian dan perikanan) terdiridari etnik Melayu.

MelayuEtnik

(65.9%)

Cina

(27.5%)

India (40.2%)

Cina(27.2%)

Melayu(2.4%)

India

(1.1%)

Isu kemiskinan (1970) Isu hak milik kekayaan (1970)

Sektor-sektor Pekerjaan

• Isu-isu kemiskinan dan ketidakseimbangan tersebutboleh dan berpotensi bertukar kepada isu berbau etnikapabila ia gagal ditangani oleh kerajaan termasuk:

– Kajian dan data menunjukkan tahap kemiskinan di kalangan etnik Melayu lebih menonjol pada tahun1957-1970.

Perbezaanpendapatan isi

rumah

Perbezaangolongan kaya dan

miskin

Pendapatangolongan bandar

dan golongan luarbandar

Ekonomi menjadi Isu Etnik

Bandar & Luar Bandar

Ekonomi menjadi Isu Etnik

Isu-isu kemiskinan dan ketidakseimbangan tersebut boleh dan berpotensi bertukar kepada isu berbau etnik apabila ia gagal ditangani oleh kerjaan termasuk:-isu perbezaan pendapatan isi rumah-isu jurang berbezaan golongan kaya dan miskin.-isu jurang pendapatan golongan bandar dan luar bandar.

– Kajian dan data menunjukkan tahap kemiskinan dikalangan etnik Melayu lebih menonjol pada tahun 1957-1970.

Dasar Ekonomi Baru (DEB)

• DEB telah diperkenalkan oleh Tun Abdul Razak pada tahun 1970 hingga 1990.

• Ia merupakan sebuah usaha kerajaan bagi memperbaiki kedudukan ekonomi selepas tragedi 13 Mei 1969 dan strategi ke arah pembentukan perpaduan nasional.

• Agenda “serampang dua mata” DEB merangkumi dua objektif iaitu:

a. Pembasmian kemiskinan tanpa mengira kaum.

b. Penyusunan semula masyarakat tanpa mengikut fungsi ekonomi dihapuskan.

• Sasaran dan objektif DEB

Kadar kemiskinan:

(Sumber: Malaysia (1991) -Semenajung Malaysia sahaja)

Kemiskinan 1970 (dalam %) Sasaran pada1990

(dalam %)

Keseluruhan 49.3 16.7

Luar bandar 58.7 23

Bandar 21.3 9.1

Pemilikan ekuiti korporat:

(Sumber: Malaysia (1991) -Semenajung Malaysia sahaja)

Pemilikan 1970(dalam %)

Sasaran pada 1990(dalam %)

Bumiputera 2.4 30

Bukan Bumiputera 34.3 40

Pemodal asing 63.3 30

• Industrial Coordination Act (ICA) 1975 – digubalbertujuan mewujud penstrukturan ekuiti danpemilikan;

Formula pemilikan

30:30:40

Melayu:bangsa asing:etnik Cina

• Bagi mencapai objektif di atas, beberapa institusi dan agensibaru telah diwujudkan seperti:

DEB diteruskan di dalam kerangka Dasar Pembangunan Negara (1991-2000) dan Dasar Wawasan Nasional (2001-2010).

FELDA MARA FAMA

MARDI RISDA PERNAS

• Bank Dunia mengiktiraf kejayaan ekonomi Malaysia sebagai salah sebuah negara “keajaiban ekonomiAsia Timur” (World Bank 1993).

• Selain itu, kejayaan ini dapat dikategorikan kepadatiga perspektif iaitu:

Pertumbuhan danperubahan strukturekonomi yang pesat

Pembangunan manusia dan

pengurangan kadarkemiskinan

Kualiti hidup yang meningkat

Kejayaan Ekonomi Malaysia

Kerajaan berperanan penting di dalam mencari titik keseimbangan antara agenda pertumbuhan dengan agenda agihan yang adil.

DEB adalah dasar negara yang dibentuk untuk mewujudkan perpaduan nasional.

Sepanjang tempoh empat dekad yang lalu, ekonomi Malaysia mencatatkan prestasi yang sangat membanggakan.

Namun, kepesatan ekonomi ini perlu diurus dengan bijjak agar jurang antara kaya dan miskin serta ketaksamarataan pendapatan dapat ditangani.

3.7 Kesimpulan

BAB 4 PerlembagaanPersekutuan: Tiang Seri

Hubungan Etnik

Hasil Pembelajaran:

1. Menjelaskan sikap akomodatif yang wujuddalam kalangan pelbagai etnik semasapenggubalan Perlembagaan Persekutuan.

2. Membahaskan peranan dan kepentinganunsur-unsur tradisi dan permuafakatan sosialdalam konteks hubungan etnik di Malaysia.

3. Menganalisis rasional unsur-unsur tradisidalam Perlembagaan Malaysia.

PENGENALAN

Perlembagaan negara ini dipengaruhi oleh perjuangan nasionalisme Melayu dan bumiputera serta penglibatan etnik-etnik lain yang berunding sesama mereka dan dengan Sultan negeri-negeri dan British.

Kepentingan setiap rakyat, negeri dan kumpulan minoriti diambil kira dan dilindungi oleh Perlembagaan Persekutuan dan undang-undang tubuh setiap negeri.

Definisi dan Konsep Perlembagaan Perlembagaan : dokumen yang mengandungi

semua undang undang tertinggi.

Perlembagaan - sumber kepada undang-undang dalam negara berkenaan.

Semua undang undang lain tidak boleh bertentangan dengan undang-undang dan prinsip-prinsip perlembagaan dan jika bertentangan, maka undang undang perlembagaan yang lebih unggul diterima pakai sebagai undang undang yang lebih utama.

• Keperluan perlembagaan ~

–Menjamin kestabilan politik

–Sistem pemerintahan negara > cekap & adil

–Perpaduan nasional & pembangunannegara

–Melindungi kepentingan semuakumpulan etnik

• Perlembagaan Msia telah menelusuri banyakpengalaman sejarah negara ~

– Dijajah selama 446 tahun

– Siri-siri peperangan dgn kuasa yg menjajah

(cth ~ Peperangan dgn Siam, British, Jepun)

– Siri-siri perundingan

(cth ~ kekalahan Jepun 1945 & kedatanganBritish semula ke Tanah Melayu)

– Malayan Union & tentangan rakyatterhadapnya

SEJARAH PENGGUBALAN PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN

• Malayan Union – diistihar pada 1 April 1946.

• Mendapat tentangan kerana;

i. Kuasa Raja-raja Melayu

ii. Pemberian hak kerakyatan yang sama - prinsip jus soli.

iii. Hak sama rata kepada semua warganegara tanpa mengira bangsa; penduduk peribumi tidak memiliki apa-apa keistimewaan.

iv. Cara Harold MacMichael mendapatkan tandatangan Raja-raja Melayu.

• Akhirnya MU telah digantikan dgn Persekutuan Tanah Melayu (1 Feb 1948)

Kerjasama Antara Etnik dalam Menuju Kemerdekaan

Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu -kerjasama antara etnik Melayu dan bukan Melayu mula terjalin:-penubuhan Jawatankuasa Perhubungan Kaum (CLC) 1949 yang terdiri daripada pelbagai etnik telah berusaha menyelesaikan sesetengah masalah perlembagaan, politik dan ekonomi yang wujud akibat permintaan yang berlainan daripada pelbagai etnik

PRU1955, Parti Perikatan telah bertanding dalam pilihan raya dengan meletakkan calon bagi semua 52 kerusi iaitu Parti Negara sebanyak 33 kerusi danPAS sebanyak11 kerusi.

Jadua l 4.1: Kedudukan Calon Parti Perikatan dalam Pilihan Raya Umum 1955

PARTI PERUNTUKAN KERUSI

PERATUSAN KERUSI

PERATUSAN PENGUNDI

UMNO 35 69 84.2 (Melayu)

MCA 15 28 11.2 (Cina)

MIC 2 3 3.9 (India)

• PRU1955 – memperlihatkan penolakan sikap perkauman dalam kalangan orang Melayu

• Jan 1956 ~ rombongan kemerdekaan ygdiketuai oleh Tunku Abdul Rahman & 8 wakil(Raja-raja Melayu & wakil Perikatan) telahberangkat ke London utk menuntutkemerdekaan Tanah Melayu

• Perundingan berlangsung pd 18 Jan hingga 8 Feb 1956 dgn pihak British ~ telahmenghasilkan ‘Perjanjian London’

Perjanjian London telah menetapkan agar perlembagaan yang hendak digubal perlu mengambil kira perkara-perkara berikut:

i. Pembentukan sebuah persekutuan dengan kerajaan pusat yang kuat.

ii. Pemeliharaan kedudukan, keistimewaan, kehormatan dan hak Raja raja Melayu.

iii. Pengwujudan jawatan ketua negara yang bergelar Yang di-Pertuan Agong.

iv. Pemeliharaan hak-hak istimewa orang Melayu serta hak-hak yang sah milik kaum-kaum lain.

v. Pembentukan sebuah sistem kewarganegaraan yang seragam untuk seluruh Persekutuan Tanah Melayu.

UNSUR-UNSUR TRADISI DALAM PERLEMBAGAAN

• Penting utk mewujudkan identiti Malaysia

• Unsur tradisi ini menstabilkan sistem politiknegara

• Satu bentuk prasyarat & pemuafakatan yg diterimaoleh orang Melayu & bukan Melayu

• Pembentukan Msia pada 1963 ~– Kemasukan Sabah & Sarawak, bumiputera

diberikan status sama spt orang Melayu

– Sabah & Sarawak t.tangan Perjanjian 20 Perkara & Perjanjian 18 Perkara ~ utk melindungi kepentingan& autonomi rakyat Sabah & Sarawak

81

(Dua) Teras utama Kontrak Sosial

Penerimaan orang Melayu

terhadap sebilangan besar

penduduk bukan

Melayu sebagai

rakyat ‘jus soli’

Penerimaan penduduk

bukan Melayu

terhadap pengiktirafan

hak istimewa serta

kepentingan

kaum Melayu

dalam negara.

4 UNSUR TRADISI DALAM

PERLEMBAGAAN

PEMERINTAHAN BERAJA

Sistem raja mutlakkepada

raja berperlembagaan

AGAMA ISLAM

Agama rasmi

Persekutuan

KEDUDUKAN ISTIMEWA

ORANG MELAYU

Dijaminperlembagaan

dandipeliharaoleh YDPA

BAHASA MELAYU

Bahasakebangsaan

Perjanjian 20 Perkara bagi Sabah dan Perjanjian Perkara 18 bagi Sarawak

Perjanjian Malaysia (1963) merupakan satu persetujuan yang telah disepakati antara pemimpin Tanah Melayu, Sabah dan Sarawak yang dikenali sebagai Perjanjian 20 Perkara bagi Sabah dan Perjanjian 18 Perkara bagi Sarawak.

Antara tuntutannya adalah tentang imigresen, bahasa, kewangan dan hak istimewa bumiputera Sabah dan Sarawak.

Kedudukan Sabah dan Sarawak dalam perlembagaan dilindungi oleh kuasa Yang di-Pertua Negeri berkenaan.

Kesimpulan

Perlembagaan Persekutuan telah digubal dengan mengambil kira kepentingan setiap etnik di Malaysia.

Permuafakatan sosial yang dipersetujui sewaktu menggubal perlembagaan adalah persetujuan yang telah diterima oleh semua etnik pada ketika itu.

Pengingkaran kepada permuafakatan sosial akan menimbulkan perasaan tidak puas hati dalam kalangan etnik.

BAB 5

PERMUAFAKATAN POLITIK DALAM KONTEKS HUBUNGAN ETNIK DI

MALAYSIA

Sub-topik

Selepas mempelajari bab ini, pelajar dapat:1. Mengetahui perkembangan parti politik di

Malaysia.2. Menghuraikan usaha yang diambil untuk

mengukuhkan kesepaduan sosial melalui politik.3. Mengenal pasti cabaran yang dihadapi dalam

memupuk integrasi etnik di negara ini dalamkonteks politik.

87

POLITIK DI MALAYSIA

S1

3)Kesedaran Politik

-umno

-perikatan

--ncp

-bn

2) Implikasi

Penjajahan

British

-hakis kuasa

sultan

-ns/nnmb/nnmtb

-mu

1) Politik Tradisi

- melaka

88

POLITIK DI MALAYSIA

S2

4)Pembangunan

Politik dan

Modenisasi

-negara bangsa

6) Demografi

Politik

-komposisi dan

taburan penduduk

5)Muafakat

Politik

-clc

-umno dibuka

8) Politik Sarawak

-tiada majoriti etnik

supp/sca/panas/snap/pb/da

p/pbds

7) Politik Sabah

-usno/pbs

-unko+usno+sca

-bn

89

POLITIK DI MALAYSIA

S3

10)Perubahan Trend

dan Corak

Pengundian

-gaya politik baru

-pemimpin berintegriti

9)Tsunami Politik

-pr2008

11) Kesimpulan

-konflik

-politik semakin matang

prinsip muafakat politik

Pengenalan Sejarah Politik Malaysia

• Pentadbiran feudalisme Kesultanan Melayu Melaka:

- sultan dibantu oleh 4 pembesar Melayu.

- kerajaan Melayu Melaka memiliki undang-undang kanun Melaka.

- sistem politik tidak membenarkan persaingan kuasa secara bebas.

- sultan mempunyai kuasa mutlak dan kesetiaan rakyat dan kedaulatan raja.

• Kemasukan penjajah ke Tanah Melayu:

- pengenalan sistem residen melalui penjanjian Pangkor 1874 dan negeri-negeri Melayu dipaksa menerima residen.

Sejarah Politik Malaysia (samb)

• Implikasi pelaksanaan sistem residen menghakiskan kuasa institusi kesultanan Melayu;

- kuasa memungut cukai terhakis.

- bertanggungjawab terhadap soal kedudukan agama Islam dan hal ehwal berkaitan dengan adat resam orang Melayu sahaja.

• British meneruskan usaha menguasai negeri-negeri Melayu dengan memperkenalkan unit pentadbiran NNMB DAN NNMBTB.

• Kemuncak penguasaan British dengan memperkenalkan Malayan Union.

Sejarah Politik Malaysia (Samb)

• Penubuhan UMNO reaksi penentangan terhadap Malayan Union sehingga diganti dengan Persekutuan Tanah Melayu, 1948.

• 1950, UMNO bergabung dengan MCA bagi mewujudkanparti Perikatan walaupun memperjuangkan kepentinganmengikut etnik.

• Perkembangan seterusnya menyaksikan Malaysia padaawal kemerdekaan mempunyai pelbagai parti politik yang pada dasarnya mewakili pelbagai kaum.

• Akhirnya, asas kerjasama parti pemimpin politik pelbagaikaum adalah menjurus kepada permuafakatan.

Sejarah Politik Malaysia (Samb)

• Parti politik yang mewakili pelbagai etnik dapat bekerjasama

untuk menjalankan pentadbiran negara dan membawa

pembangunan.

• Kini, di peringkat kerajaan persekutuan, BN kini dianggotai

oleh 14 buah parti (UMNO, MCA, MIC,

GERAKAN, PPP, PBB, SUPP, PBS, LDP, PBRS, UPKO,

SPDP dan PRS) dan Pakatan Rakyat dianggotai 8 buah parti

(PKR, DAP, PAS, SNAP, PRM, PSM, MDP dan SAPP)

Pembangunan Politik

• Pembinaan negara bangsa merupakan matlamat utama

pembangunan politik.

• Pembinaan negara bangsa dapat dicapai melalui pelbagai

pendekatan.

- penerapan dasar awam yang digubal oleh kerajaan dan

pemupukan semangat nasionalisme.

• Usaha mewujudkan negara bangsa bukan suatu yang

mudah kerana terdapat pelbagai faktor perlu diambil kira.

Pemupukan Hubungan Etnik Secara Formal

dalam Politik

• Semasa pelaksanaan MU tahun 1946, secara tersirat

memperlihatkan pihak British ingin memperkenalkan corak

pemerintahan unitary yang berasaskan penguasaan majoriti

oleh pihak British dan rakyat pula ditadbir sebagai satu bangsa.

• Sejak menjelang kemerdekaan lagi, Parti Perikatan

mengamalkan konsep perkongsian kuasa atau pakatan politik.

• Pada tahun 1960-an, satu lagi parti berbilang etnik yang wujud

ialah National Convention Party (NCP) pimpinan Abdul Aziz

Ishak.

Pemupukan Hubungan Etnik Secara Formal dalam Politik (Samb)

• Pada tahun 1972, Perikatan telah bertambah besar dengan

penyertaan Parti Islam Se-Malaysia (PAS) dan Gerakan dari

Semenanjung dan parti politik lain dari Sabah dan Sarawak.

- Pengabungan ini bagi kestabilan politik bagi mengelak tragedi

13 mei berulang kembali.

- Pada Julai 1963, Perjanjian Malaysia ditandatangani sebagai

tanda persetujuan antara pemimpin Persekutuan Tanah

Melayu, Sabah, Sarawak dan Singapura.

Demografi dan Politik

• Bilangan pengundi merupakan faktor penting dalam politik dan pilihan raya.

- Peranan dan kedudukan etnik Melayu dalam politik negara adalah jelas. Di Semenanjung, Sabah dan Sarawak, etnik Melayu atau Bumiputera mempunyai 125 kerusi, iaitu etnik Melayu merupakan pengundi majoriti di kawasan parlimen berkenaan.

- Di Sabah dan Sarawak pula terdapat 31 kerusi majoriti peribumi. Secara keseluruhan, kerusi Melayu atau bumiputera dalam politik negara adalah 156 atau bersamaan 71.2 peratus kerusi. (Analisa Pilihan raya 1995, 1999 dan 2004)

Demografi dan Politik (Samb)

• Kejayaan BN di Semenanjung, Sabah dan Sarawak untuk terus

mengekalkan kuasa membuktikan kejayaan konsep dan

amalan pakatan dan kerjasama politik antara pelbagai etnik.

• Formula perkongsian kuasa membolehkan pemimpin yang

mewakili pelbagai etnik bekerjasama menentukan dasar dan

hala tuju dan masa depan negara.

• Kerjasama UMNO-MCA-MIC melalui Parti Perikatan

Kerjasama UMNO -MCA

Pilihan Raya Perbandaran Kuala Lumpur 1952

Pembentukan Parti Perikatan

Pilihanraya Umum 1955

(MIC)

12 kerusi

52 kerusiManifesto Perikatan

Pakatan Politik di Sabah dan Sarawak

• Di Sabah dan Sarawak terdapat banyak parti politik yang

mewakili etnik masing-masing, terutamanya menjelang

pembentukan Persekutuan Malaysia.

• Politik Sabah dan Sarawak lebih kompleks daripada di

Semenanjung.

• Gabungan sedemikian penting untuk menjamin kestabilan dan

memastikan suara semua etnik diwakili.

Pakatan Politik di Sabah

• Di Sabah, tidak terdapat kelompok dominan dari segi saiz penduduk.

• Perkembangan politik di Sabah dan Sarawak memperlihatkan pola yang hampir sama.

• Dengan mengambil ilham daripada model kerjasama UMNO-MCA-MIC, UNKO, USNO dan SCA di Sabah bergabung untuk menubuhkan parti Perikatan.

• Selepas pilihan raya negeri 1967, Perikatan Sabah terdiri daripada USNO dan SCA setelah UPKO dibubarkan dan majoriti ahlinya menyertai USNO.

Pakatan Politik di Sabah (Samb)

• Parti Berjaya yang memerintah Sabah dari tahun 1976 sehingga tahun 1985 merupakan sebuah parti berbilang etnik dianggotai oleh bumiputera Islam dan bukan Islam yang ditubuhkan pada Julai 1975 meskipun pucuk pimpinannya dimonopoli oleh bumiputera Islam.

• Ketika Sabah berada dalam genggaman PBS, krisis dan ketegangan berlaku antara kerajaan negeri dengan kerajaan pusat.

• PBS yang merupakan sebuah parti pelbagai etnik dimonopoli bumiputera bukan Islam dari segi kepemimpinan.

Pakatan Politik di Sabah (samb)

• Kejatuhan PBS membawa perubahan besar seperti berikut

dalam politik di Sabah:

1. UMNO berjanji sekiranya parti tersebut berjaya merampas

pemerintahan negeri, jawatan Ketua Menteri akan mengikut

giliran

2. UMNO berjaya menyatukan pelbagai etnik

3. Lahirkan beberapa buah parti baharu

Pakatan Politik di Sarawak

• Di Sarawak, komposisi penduduk turut memperlihatkan wujudnya pluraliti.

• Pelbagai parti politik ditubuhkan menjelang penubuhan Persekutuan Malaysia pada tahun 1963.

• SUPP - menjadi inspirasi kepada etnik bumiputera untuk turut menubuhkan parti masing-masing yang dapat memperjuangkan kepentingan, kebajikan dan aspirasi bumiputera.

• Cadangan penubuhan Persekutuan Malaysia turut menggerakkan penubuhan beberapa parti etnik

• Bagi etnik Melayu dan Melanau, dua parti ditubuhkan berasaskan etnik dan kawasan.

Parti-Parti Politikdi Sarawak

Etnik CinaEtnik Melayu

& Melanau

Etnik Dayak

∞ SNAP

∞ PESAKA

∞ SPDP

∞ PBB

∞ PBDS PRS

∞ BERJASA

∞ PANAS

∞ SCA

∞ DAP

∞ SUPP

Parti yang gabung dalam perikatan

Pakatan Politik di Sarawak

• Dalam konteks etnik Cina pula, SUPP telah diundang menyertai kerajaan campuran BN selepas pilihan raya umum pada tahun 1969 hingga tahun 1971.

• Selama lebih 30 tahun selepas penubuhan Parti Bumiputera, kemunculan beberapa parti baharu Melayu dan Melanau tidak berjaya menggugat kedudukan politik Melayu dan Melanau.

• Sebelum tahun 1963, etnik Dayak sering berpecah antara SNAP dan Pesaka sebelum penubuhan Malaysia, namun kini etnik terbabit menyertai semua parti politik, sama ada BN atau parti pembangkang.

• Parti Rakyat Sarawak (PRS) dan SNAP mengalami masalah dalaman

Tsunami Politik: Politik PerkaumanSemakin Mengendur

• Pilihan raya umum ke-12 pada 8 Mac 2008 disertai lebih daripada 20 parti politik yang menyaksikan BN gagal mengekalkan majoriti dua pertiga di Dewan Rakyat.

• Dalam pilihan raya tahun 2008, BN hanya menguasai 140 atau memperoleh 63 peratus kerusi termasuk lapan kerusi dimenangi tanpa dicabar, manakala pembangkang memenangi 82 kerusi bersamaan 37 peratus daripada 222 kerusi Parlimen yang dipertandingkan.

• Dalam pilihan raya 2004, BN memperoleh 24 daripada 25 kerusi manakala di Sarawak 27 daripada 28 kerusi.

Perubahan Trend dan Corak Pengundian

• Keputusan pilihan raya 2008 memperlihatkan trend dan corak

pengundian yang berbeza daripada pilihan raya sebelumnya,

iaitu BN menguasai majoriti kerusi tanpa banyak cabaran,

kecuali bagi pilihan raya 1969.

• Terdapat pemimpin dan parti politik yang memanipulasi isu

perkauman untuk meraih undi kerana strategi sedemikian

mudah memancing emosi pengundi kaum terbabit, apatah lagi

jika yang disentuh itu membabitkan hak dan kepentingan kaum

berkenaan seperti agama, bahasa, ekonomi dan pendidikan.

Perubahan Trend dan Corak

Pengundian (Samb)

• Pengundi lebih berminat dengan isu yang lebih besar dan

utama membabitkan tadbir urus yang baik, ketelusan,

akauntabiliti, kebebasan bersuara, keadilan dan

seumpamanya.

• Perubahan tersebut sedikit sebanyak menggambarkan

perubahan dari segi kematangan demokrasi dan berpolitik

dalam kalangan rakyat.

Masyarakat Pelbagai Etnik Beralih Angin

• Dalam pilihan raya 2008, di luar daripada jangkaan ramai, rakyat lebih memihak kepada pembangkang dan menolak BN yang disifatkan sebagai tsunami politik.

• Untuk pertama kali BN kehilangan sokongan masyarakat pelbagai kaum.

• Persaingan sengit begitu ketara bagi kawasan bercampur, yang satusatu etnik bukan majoriti menyaksikan calon BN mengalami kekalahan sedangkan sebelumnya kawasan sedemikian merupakan kubu kuat BN.

Masyarakat Pelbagai Etnik Beralih Angin

(Samb)

• Bagi kawasan yang didominasi kaum Cina pula, sokongan

terhadap BN adalah rendah.

• Untuk pertama kali BN kehilangan sokongan masyarakat

pelbagai kaum.

• Semakin ramai orang Cina dan India di sesuatu kawasan,

semakin rendah pula sokongan mereka terhadap BN.

• Sokongan orang Melayu terhadap PKR kian meningkat di

kawasan yang mempunyai ramai pengundi Melayu.

• Kegagalan BN mengekalkan majoriti dua pertiga dan

kejayaan Sarawak dan Sabah menjadi kubu kuat.

Kesimpulan

• Pengalaman lalu membuktikan bahawa negara kita berjaya mengukir kejayaan dalam pelbagai bidang dan mencapai perpaduan kerana rakyat pelbagai kaum bersedia untuk menjalin kerjasama, berkongsi kuasa dan permuafakatan dari segi politik.

• Parti politik yang mewakili pelbagai kaum membentuk kesepakatan, baik di pihak parti kerajaan mahupun pembangkang.

• Prinsip perkongsian kuasa dan permuafakatan serta akomodasi antara kaum dan pelbagai parti politik merupakan tonggak keutuhan dan survival negara ini.