MONOGRAF PILIHANRAYA 1

SEJARAH PERKEMBANGAN PILIHANRAYA ERA PRA-MERDEKA, 1955

RAMLAHADAM

Diterbitkan oleh : Institut Kajian Sejarah Dan Patriotisme Malaysia

Cetakan Pertama 2003

Diterbitkan oleh Institut Kaj ian Sejarah Dan Patrioti sme Malaysia GRAHAIKSEP No. 6-I , Jalan Mutiara Melaka 3, Taman Mutiara Melaka, Batu Berendam, 75350 Melaka. Tel : 06-31 7 4475 Fax: 06-3172671

Semua hak terpelihara. Tiada mana-mana bahagianjua daripada penerbitan in i boleh diterbitkan semula atau di simgan dalam bentuk yang boleh diperolehi semul a atau di siarkan dalam sebarang bentuk dengan apa cara sekaJipun termas uk elektronik, mekanikal , fotokopi, rakaman, atau sebaliknya tanpa mendapat izin daripada penerbit.

Perpustakaan Negara Malaysia Data Pengkatalogan-dalam-Penerbitan

Ramlah Adam, Datuk Sejarah perkemb311gan pilihanraya era pra merdeka, 1955/ Datuk Dr. Ramlah Adam. ISBN 983-2600-02-2 1. Elections-Malaya-History. 2. Party affiliation-Malaysia-History. 3. Political parties-Malaya-History. 4. Malaya-Politics and government-History. 1. Judu!. 324.9595 1

Rekabentuk dan Cetakan oleh : Unique Communications Sdn. Bhd.

Kandungan

Ucapan YAB Datuk Seri Utama Dr. Mahathir Bin Mohamad~.h

Perdana Menteri Malaysia

Seulas Pinang Datuk Seri Mohd Ali Bin Mohd Rustam Ketua Menteri Melaka

Kata-Kata Alu-Aluan Kamarudin Bin Md. Shah Pengurus Besar IKSEP

Sejarah Perkembangan Pilihanraya Era Pra-Merdeka

Nota Akhir

v

VI

VII

1-44

45

UCAPAN YAB DATUK SERI UTAMA DR. MAHATHIR BIN MOHAMAD, PERDANA MENTERI MALAYSIA DI MAJLIS;/PERAYAAN 25

TAHUN PARLIMEN MALAYSIA PADA 3(j',MAC 1985 DI BANGUNAN PARLIMEN ;1

Sejak negara kita mencapai kemerdekaan, sistem pemerintahan negara ditentukan melalui pilihanraya yang bebas diadakan dalam tempoh mas a selewat-lewatnya lima tahun sekali. Melalui pilihanraya, rakyat memilih wakil-wakil mereka yang diamanahkan untuk melaksanakan harapan dan hasrat rakyat berlandaskan semangat dan peruntukan-peruntukan dalam Perlembagaan Negara. Walaupun demokrasi mengutamakan kehendak majoriti, tetapi kita tetap berpegang teguh kepada prinsip-prinsip keadilan terutama kepada kumpulan minoriti yang termaktub dalam Perlembagaan Negara.

SEJARAH PERKEMBANGAN PILIHANRAYA ERA PRA-MERDEKA

Pilihanraya merupakan salah satu asas berkerajaan sendiri dan mengisi kemerdekaan sesebuah negara. Ja adalah satu proses dan satu sistem yang membolehkan rakyat negara bangsa tersebut memilih pemimpin dan parti yang akan membentuk kerajaan. Pilihanraya merupakan salah satu asas utama dalam pengamalan sistem demokrasi bagi negara-negara yang telah merdeka.

Bagi Persekutuan Tanah Melayu, peruntukan \.!!~tuk mengadakan pilihanraya telah termaktub dalam Perjanjian PerseKutuan 1948 yang menjanjikan pilihanraya kepada Tanah Melayu pada. satu masa yang sesuai. ' Ternyata ia bukan dimulakan dan didesak semata-mata oleh National Convention Perikatan UMNO-MCA. 2 la adalah kesedaran semua pihak orang Melayu yang telah terlibat dalam gerakan nasionalisme, politik dan pentadbiran Persekutuan Tanah Melayu. l

Pilihanraya awal yang diadakan ialah di peringkat perbandaran. Ini dilakukan setelah Akta Majlis Berkuasa Tempatan diluluskan pada akhir 1950. Pilihanraya Bandaran 1951 yang diadakan pertama kalinya di Pulau Pinang adalah tindakan politik yang awal oleh British untuk menyerahkan kerajaan sendiri kepada Tanah Melayu secara beransur-ansur. Pilihanraya bandaran ini semata-mata untuk memberi pengalaman politik kepada penduduk Tanah Melayu sebelum pilihanraya negeri dan persekutuan yang akan diadakan bagi memilih kerajaan sendiri .

Pilihanraya bandaran Kuala Lumpur yang diadakan pada Febuari 1952 pula bukan sahaja memberi pengalaman pilihanraya kepada para penduduknya tetapi turut memberi makna yang lebih daripada itu. Pilihanraya ini telah menyaksikan kelahiran satu kerjasama politik di an tara parti-parti perkauman bagi melahirkan kejayaan dalam pilihanraya. Independence of Malayan Party (IMP) yang memulakan kerjasama dengan MCA dan MIC, telah mendapat tandingan daripada UMNO-MCA. Dengan kejayaan kerjasama yang dibuat di an tara UMNO-MCA dalam pilihanraya bandaran Kuala Lumpur itu, terbukalah satu alternatif baru kepada permasalahan politik Tanah Melayu itu.

muka

« >­« ~

z « I

.....J

u..

« Ct:

~ o z o :2

Namun kerjasama ini bukanlah dilakukan dengan satu perancangan yang jelas dari pucuk pimpinan UMNO-MCA. Ia sebenarnya berlaku di an tara dua orang pemimpin kecil UMNO-MCA Kuala Lumpur iaitu Dato' Razak Yahya dengan B.S. Lee yang kecewa dengan layanan Dato' Onn kepadanya dalam IMP (Dato' Onn hanya berkeljasama dengan Tan Cheng Lock sebagai presiden pada hari penubuhan IMP), telah mengenepikan keljasama MCA dengan IMP yang masih lagi berjalan dengan baik. H.S. Lee telah be~jaya meletakkan 6 calon setelah memberi UMNO sebanyak $500,000 untuk belanja pilihanraya. UMNO bersetuju meletakkan 5 calon sahaja, walaupun pada awalnya telah mendapat calon bagi 6 kerusi. Gabungan itu telah mendapat 9 kerusi daripada 12 kerusi dipertandingkan.

Kegagalan IMP dalam pilihanraya bandaran j, mila Lumpur itu menjadi satu ujian getir kepada idea kerjasama politik : .a am sebuah parti Dato' Onn. MCA kini telah mempunyai piIihariI sarna ada untuk bekerjasama dengan UMNO secara lebih meluas atau dengan terus kekal dengan IMP. Sikap berbelah bagi MCA ini membingungkan Dato' Onn. Beliau juga melihat sikap tidak ikhlas Tan Cheng Lock memajukan IMP cawangan Melaka. Dato' Onn juga melihat sikap ah li -ahli IMP Cina yang menuntut beliau melepaskan kerakyatan jus soli terbuka dalam 'State Nationality 1951', menggugurkan rang undang-undang 'The Business Act dan Immigration Act 195111952'. Dato' Onn hilang sabar dan melepaskan kritikan terbukanya kepada Tan Cheng Lock dan MCA pada awal tahun 1953. Ini menyebabkan pemimpin-pemimpin MCA menyisihkan diri daripada Dato' Onn dan IMP pada pertengahan tahun 1953. Ini diikuti pula oleh MIC pada akhir tahun 1953 kerana keengganan Dato' Onn untuk mempercepatkan tarikh kemerdekaan.5

British pula cuba mewujudkan satu parti gabungan bagi berbagai bangsa di Tanah Melayu. Dengan cara itu, kepentingan bangsa masing­masing dapat dijaga oleh parti mereka dan kepentingan bersama akan dirundingkan di peringkat gabungan. Dengan itu, National Conference (N Conf.) telah ditubuhkan oleh British pada tahun 1953 sebagai satu aIternatif baru kepada politik Tanah Melayu. Kesemua parti politik sama ada kecil mahupun besar telah dijemput oleh Malcom MacDonald, Gabenor General Asia Tenggara ke King 's House, Kuala Lumpur. Ini termasuklah UMNO, MCA, MIC, IMP, MTUC (Malayan Trade Union Cooperation). Bagaimanapun Tengku Abdul Rahman meninggalkan persidangan itu ker-

muka

3

« >­« ~

z « I

LL

<C 0:: (!)

o z o :E

ana kehadiran Dato ' Onn. Tengku juga tidak gemar dengan Dato ' Panglima Bukit Gantang, pengerusi majlis kerana Dato ' Panglima Bukit Gantang adalah pemimpin UMNO Perak yang merupakan saingannya dalam UMNO Persekutuan. Persidangan itu telah membuat keputusan untuk menubuhkan satu parti politik gabungan yang dinamakan National Conference dengan Dato ' Panglima Bukit Gantang sebagai pemimpinnya. Dato' Onn yang tidak bersetuju dengan idea gabungan parti itu , tetap dengan konsep IMP. Pada Febuari 1954, beliau menubuhkan Parti Negara, di atas dasar ker­jasama bangsa dalam sebuah parti seperti IMP.

Syor untuk mengadakan pilihanraya bagi memilih anggota Majli s Mesyuarat Persekutuan telah dibuat pada 15 JuJai 1953. Dal am

",j.

pengisytiharan itu, satu jawatankuasa pilihanraya telah ' bentuk dengan 46 orang ahli Majli s Mesyuarat Persekutuan menj a '1 ahlinya. Tugas jawatankuasa itu ialah untuk mengkaji segal a hU! hwal mengenai pilihanraya ini termasuklah mencadangkan satu {uruhanjaya be bas pilihanraya. Ini telah dibincangkan bersama oleh semua pihak termasuk wakil-wakil UMNO dan MCA dalam MajJis Mesy uarat Undangan Persekutuan.

Pada 21 Ogos 1953, disebabkan tidak mahu dibayangi oleh Dato ' Onn dan Dato ' Panglima Bukit Gantang, pemimpin-pemimpin UMNO lama, Tengku Abdul Rahman telah mengadakan 'National Convention'. la disokong oleh MCA, PAS, (Parti Islam SeMalaya), Persatuan Melayu Semenanjung dan beberapa buah persatuan kecillain. Dua minggu sebelum itu, Tengku telahpun mengadakan satu pertemuan dengan pelbagai pertubuhan Melayu dari seluruh Semenanjung untuk melihat pendirian politik masing-masing terhadap masalah orang Melayu. Dengan pengetahuan itu, mudahlah untuk mereka mengadakan National Convention iaitu satu kerjasama sokongan parti-parti politik pelbagai bangsa seperti yang dibuat oleh Briti sh yang menubuhkan National Conference.

'National Convention' itu bolehlah dikatakan lebih berjaya daripada National Conference yang dinaungi oleh British. Walaupun idea National Convention itu diambil daripada Briti sh tetapi ia te1ah memperlihatkan kebebasannya dari pengaruh British. lni menimbulkan simpati yang tinggi dari persatuan-persatuan politik dan parti-parti di luar

muka

5

0..

LL.

« ~

(.I)

o z o :2

muka

« >­« ~

z « :r:

u.. « ~

<.!> o z o ~

6

National Conference. Sebenarnya, cadangan-cadangan dari kedua-dua perhimpunan itu sama, iaitu bergerak ke arah sebuah kerajaan sendiri secm·a demokrasi dan berperlembagaan, menjaga kedaulatan Raja-raja Melayu sebagai Raja BerperJembagaan, menyokong kebebasan beragama dan lai n-lain lagi. Perbezaan yang besar di an tara kedua-duanya ialah National Convention tajaan Tengku Abdul Rahman menuntut kemerdekaan pada tahun 1954, sedangkan National Conference pimpinan Dato' Panglima Bukit Gantang pula menetapkannya pada 1956.6

Penubuhan National Convention ini juga satu cara Tengku Abdul Rahman memenuhi janjinya kepada British, sewaktu beliau mengambil alih pimpinan UMNO daripada Dato' Onn. Beliau telah berjanji " .. ... to form a new organization which will combine wi'ti(:l other races ... if he is unable to

" . obtain the cooperation of other races to this end, he wants participation with northern part of Malaya to go to the Malays and Southern part go to the Chinese".7 Janji itu bukan sahaja untuk menubuhkan satu organisasi baru tetapi juga sanggup membahagikan Tanah Melayu kepada dua jika masalah politik perkauman tidak dapat diselesaikan lebih awa!. Nampaknya hal itu tidak teljadi kerana National Convention telah menjadi Perikatan kemudiannya.

British mula melihat kekuatan kerjasama UMNO-MCA sebagai satu golongan pendesak yang penting. Malah, dasar kerjasama yang harmon i seperti inilah yang dicat·i oleh British. Walaupun National Conference yang menghasilkan keljasama yang baik di antara UMNO­MCA itu bukan ditajanya tetapi ternyata cetusan idea British dalam National Conference itu telah diterima pakai oleh Tengku dan Tan Cheng Lock. Ini memudahkan dasar 'Malaya for Malayan' yang ditaja oleh British sejak tahun 1946 itu terpenuh. Keljasama antara parti perkauman lebih mudah dilakukan daripada mencantumkan bangsa-bangsa dalam sebuah patti seperti TMP.

British dengan itu menawarkan dua jawatan menteri kepada UMNO-MCA dalam Sistem Ahli British. Sistem ini dibentuk oleh British bertujuan memberi pengalaman pentadbiran kepada orang tempatan. Ia dibentuk pada tahun 1951 akibat desakan Dato' Onn yang tidak dapat melanti k seorang Timbalan Pesuruhjaya Tinggi Melayu pada tahun 1949. Dato' Onn telah dilantik sebagai Ahli Hal Ehwal Dalam Negeri, manakala

dengan British bagi mengelakkan huru-hara politik di Tanah Melayu. Mengikutnya, ancaman Parti Komunis Malaya sudah CUkUp.9

Laporan Jawatankuasa Pilihanraya itu telah dibincangkan sebanyak tiga kali dan pada 21 Januari 1954, perbincangan akhir telah dibuat. Ta kemudian dikemukakan kepada Pesuruhjaya Tinggi dan Raja-raja Melayu untuk mendapatkan persetujuan mereka sebelum diterbitkan untuk orang ramai pada I Febuari 1954. Ia dikeluarkan sebagai Kertas Putih NO. 21, 1954. Ia merupakan satu tolak an sur di antara Majority Report (British 'Minority Report' (Perikatan UMNO-MCA). IO Beberapa prinsip Minority Report seperti piJihanraya yang segera dan 'fully elected Legislative Council ' I I telah diajukan. Perikatan UMNO-MCA telah bersetuju dengan kehendak Majority Report supaya pili~anraya diadakan apabila sesuai dan '(f practicable' tanpa menetapkan t~ikhnya. Perikatan UMNO-MCA juga bersetuju dengan cadangan Majoriy Report supaya hanya 52 orang sahaja ahli Majlis Mesyuarat Undangan Persekutuan dipilih melalui pilihanraya. Ini dilakukannya dengan tolak ansur dan tidak ada sebarang bantahan besar dari Perikatan UMNO-MCA terhadap kertas putih itU .12 Ini kerana dikatakan ahli-ahli Perikatan dalam jawatankuasa itu sangat kecil bilangannya dan tidaklah hairan mereka kalah dengan suara terbanyak dan syor bentuk A (cadangan UMNO-MCA) itu tertolak begitu sahaja. 13

'Election Report' itu telah ditolak oleh UMNO-MCA dan mendesak 'Minority Report ' dij adikan dasar Election Committee itu. Keputusan ini dibuat setelah National Convention berunding semula dan mengkaji Majority Report British. National Convention menuntut ahli yang dipilih hendaklah 60 orang dan bukannya 52 orang seperti cadangan Majority Report. Kehendak baru ini timbul daripada resolusi mesyuarat agung UMNO di Alor Star, Kedah dan ia kemudiannya dipersetujui MajJis Kebangsaan Perikatan. Mereka juga mendesak pilihanraya diadakan pada November 1954.14

Satu perundingan telah diadakan antara British, Raja-raja Melayu dan UMNO-MCA. Satu kompromi telah dicapai apabila UMNO-MCA bersetuju dengan kehendak 'Majority Report' . Tuntutan UMNO-MCA dalam Minority Report juga ditolak dalam perbincangan Majlis Perundangan Persekutuan. Sebaliknya Majority Report British diterima kerana beberapa sebab. Pertama, kerana anggota majlis ini terdiri daripada

muka

9

« >­« 0::

Z « I

u.. c( 0:: (!)

o z o ~