program pencegahan kanser payudara kebangsaan

PROGRAM PENCEGAHAN KANSER PAYUDARA KEBANGSAAN

Dr Nor Izzah binti Haji Ahmad ShaukiPakar Perubatan Kesihatan Awam

Unit Pembangunan Kesihatan Keluarga, [email protected]

Breast Cancer Burden in Malaysia

CANCER BURDEN IN MALAYSIA(National Cancer Registry - 2007)

• 5 most common in general – Breast, colorectal, lung, nasopharynx, cervix uterus

Ten most frequent cancers , all residence, Malaysia 2007 ( NCR 2007)

CANCER BURDEN IN MALAYSIA cont

• 5 most common cancers for females: - Breast, colorectal, Cervix Uteri, Ovary, Lung

Ten most frequent cancers in females, National Cancer Registry Malaysia 2007

Incidence of Breast Cancer in Malaysia (selected years of cancer reporting)

No.of cases reported

ASR

NCR 2002 (Peninsular) 4337 52.8

Penang Cancer Registry 2004 343 55.1

NCR 2003-2005 (Peninsular) 11,952 47.4

NCR 2006 (Peninsular) 3,525 35.9

NCR 2007(Malaysia) 3,242 29.1

DISEASE BURDEN OF BREAST CANCER

• Overall ASR of breast cancer - 29.1 cases per 100,000 population (2007 National Cancer Registry report)

• A total of 3,242 new cases reported in 2007 – 18.1% of all cancer cases registered

• 13.2% of all admissions related to cancer in MOH hospitals in 2008, was due to breast cancer

• 548 deaths - 23% of all adult female cancer deaths in Ministry of Health hospitals in 2008

Incidence of Breast Cancer by state (NCR 2007)

Female Breast Cancer Incidence by ethnicity (NCR 2007)

Female Breast Age Specific Cancer Incidence per 100,000 population (NCR 2007)

BREAST CANCER STAGE AT DIAGNOSIS

National Cancer Registry, 2007

BREAST CANCER STAGE AT DIAGNOSIS (Penang Cancer Registry)

Prevention and Control Programme of Breast Cancer

Awareness on Breast Examination (NHMS II, 1996 & NHMS III, 2006)

PREVENTION AND CONTROL PROGRAMME IN MOH

BREAST SELF EXAMINATION (BSE)

• i.e the physical examination of the breast done by women

• No evidence on its effectiveness in reducing breast cancer mortality.

• BUT , BSE is continuously promoted and recommended for raising awareness and as a means of early detection but not as a screening method

• It is seen to empower women and encourage them to take responsibility for their own health.

CLINICAL BREAST EXAMINATION

• i.e physical examination of the breast done by a health professional/ trained staffs

• Current evidence is insufficient to assess the additional benefits and harms of CBE (CPG Management of Breast Ca Nov 2010)

• Good CBE could have important role for early detection (JK Teknikal Kebangsaan Pencegahan Kanser Payudara)

• Survival from breast cancer depends on early detection and prompt treatment

CLINICAL BREAST EXAMINATION (cont’)

• In 2008, development of training module & annual training to clinic health providers

• CBE activities started in health clinics in year 2009 – opportunistic

• Recommended target group & screening interval :-– 20 to 39 years – every 3 years– 40 years and above – every year– High risk group – every year , regardless of age

CLINICAL BREAST EXAMINATION (cont’)

• Submission of aggregated data from states for activities in health clinics using PKW 206• 3 monthly • age, ethnic, abnormality detected (yes/no),

referral (yes/no)

• Performance indicator :• 50% of women population aged >20 years had

CBE

PERLAKSANAAN PROGRAM PENGESANAN AWAL KANSER

PAYUDARA KEBANGSAAN(BAGI WANITA BERISIKO TINGGI

DI KLINIK KESIHATAN)

Mammography (MMG) screening for high risk women

• An on-going services (formalize)• Mesyuarat JK Teknikal Kebangsaan Pencegahan Kanser

Payudara in Nov 2010 :-– need to be strengthened by having a standard and

structured protocol of screening – criteria, work flow, reports, indicators etc.

– Workshop in January 2011 – Breast Surgeons, Radiologist, Public Health Physicians, FMS, nurses – “Garis Panduan Program Pengesanan Awal Kanser Payu Dara Kebangsaan”

• Role of KKM Health Clinics – as entry points for high risk women to have MMG examinations (refer page 8 & 9, Garis Panduan Program Pengesanan Awal Kanser Payu Dara Kebangsaan)

MMG examination to general women population?

• MMG screening is known to reduce breast cancer mortality.• Organised MMG screening can reduce breast cancer mortality by 20-30%

in women >50 yrs old in high-income countries if coverage >70%• But it is very resource intensive, no research of its cost effectiveness has

been conducted in low-resource settings• A study in Hong Kong – incidence rate 123 per 100,000 pop, approx. 1,302

healthy women need to have MMG annually for 10 years to prevent 1 breast cancer death (Leung at al, 2002).

• Guideline Implementation for Breast Healthcare in Low-and Middle-Income Countries, 2008 by Breast Health Global Initiative (BHGI), low income countries are recommended to have targeted screening and public awareness for early detection.

http://moh.gov.my/v/can

Objektif Umum • Untuk pengesanan awal kanser payu dara

Objektif Spesifik• Untuk meningkatkan pengesanan kanser payu dara pada

peringkat awal• Untuk mengetahui profil epidemiologi kejadian kanser payu

dara termasuk pra invasif di kalangan wanita berisiko tinggi

OBJEKTIF PROGRAM

• Perkhidmatan pemeriksaan klinikal payu dara (PKP) untuk wanita• Perkhidmatan mamogram bagi wanita berisiko tinggi• Pendidikan kesihatan berkaitan risiko kanser, kaedah pencegahan

dan pengesanan awal• Peningkatan kompetensi kakitangan melalui latihan kepada semua

anggota yang berkaitan• Kerjasama inter sektoral dan inter agensi • Perkhidmatan lanjutan yang mencukupi dan berkualiti seperti

perkhidmatan radiologi, pembedahan, patologi dan onkologi • Pemantauan dan penilaian program

Strategi

PERANAN OLEH PELBAGAI PERINGKAT PENJAGAAN KESIHATAN/ AGENSI

• Menjalankan promosi kesihatan dan memberi pendidikan kesihatan

• Melakukan pemeriksaan klinikal payu dara• Mendokumentasi perkhidmatan

pemeriksaan klinikal payu dara dalam Sistem Pengurusan Maklumat Kesihatan (PKW 101, PKW 102)

Peringkat Penjagaan Kesihatan Primer

- KLINIK DESA

• Menjalankan promosi kesihatan dan memberi pendidikan kesihatan • Mengenalpasti wanita berisiko tinggi mengikut kriteria yang ditetapkan • Melakukan pemeriksaan klinikal payu dara• Merujuk dan mendapatkan tarikh temujanji untuk pemeriksaan mamogram atau

klinik bedah payu dara mengikut keperluan. Klien boleh dirujuk kepada agensi lain (seperti LPPKN, National Cancer Society Malaysia, MAKNA dan lain-lain) untuk pemeriksaan mamogram.

• Bertanggungjawab untuk memastikan klien hadir mengikut temujanji yang ditetapkan melalui sistem fail maklumat klien

• Meneruskan pengendalian susulan pesakit yang dirujuk dari klinik bedah payu dara

• Mendokumentasi aktiviti perkhidmatan bagi saringan kanser payu dara dalam Sistem Pengurusan Maklumat Kesihatan dan sistem maklumat lain yang berkaitan.


• Mengenalpasti wanita berisiko tinggi mengikut kriteria yang ditetapkan

• Melakukan pemeriksaan klinikal payu dara• Mengendalikan Program Subsidi Mamogram • Menerima rujukan dari mana-mana fasiliti kesihatan

termasuk fasiliti Kementerian Kesihatan untuk pemeriksaan mamogram

• Mendokumentasi aktiviti perkhidmatan bagi saringan kanser payu dara dalam sistem maklumat yang berkaitan


• Mengenalpasti wanita berisiko tinggi mengikut kriteria yang ditetapkan

• Menyediakan perkhidmatan mamogram (bergantung kepada fungsi organisasi)

• Menerima rujukan dari fasiliti KKM atau merujuk wanita berisiko tinggi kepada KKM untuk pemeriksaan mamogram mengikut keperluan

• Bertanggungjawab untuk memberi tarikh temujanji untuk pemeriksaan mamogram bagi klien yang dirujuk dari klinik kesihatan. Pihak hospital digalak menjadualkan hari khusus untuk mamogram klien yang dirujuk dari klinik kesihatan.

• Menjalankan perkhidmatan mamogram bagi klien yang dirujuk dari klinik kesihatan.

• Mendiagnosa dan merawat pesakit kanser payu dara• Memberi kaunseling dan menjalankan ujian genetik untuk

kes, sekiranya mempunyai kemudahan

Peringkat Penjagaan Kesihatan Sekunder - Hospital KKM, swasta dan lain-lain agensi

• Mengesan dan memberi kaunseling kepada ahli keluarga pesakit kanser payu dara (berdasarkan kriteria wanita berisiko tinggi)

• Merujuk ahli keluarga terdekat (berdasarkan kriteria wanita berisiko tinggi) ke klinik kesihatan untuk saringan

• Merujuk kes-kes tertentu untuk pemeriksaan susulan ke klinik kesihatan

• Mendokumentasi aktiviti perkhidmatan bagi saringan kanser payu dara dalam sistem maklumat yang berkaitan

Peringkat Penjagaan Kesihatan Sekunder - Hospital KKM, swasta dan lain-lain agensi (samb)

KUMPULAN SASAR DAN KEKERAPAN PEMERIKSAAN

• Wanita yang berumur 20 tahun keatas perlu menjalani pemeriksaan klinikal payu dara mengikut kekerapan berikut

• Kumpulan umur 20 hingga 39 tahun - setiap tiga tahun

• Kumpulan umur 40 tahun dan ke atas – setiap tahun

• Wanita berisiko tinggi (tanpa mengira umur) setiap tahun

Pemeriksaan Klinikal Payu Dara

Seorang wanita itu layak menjalani pemeriksaan mamogram jika:-1.Berumur 40 tahun dan ke atas DAN2.Mempunyai faktor berikut iaitu :-

• sekurang-kurangnya SATU (1) faktor pada kumpulan kriteria A

ATAU• sekurang-kurangnya DUA (2) faktor pada

kumpulan kriteria B•

Saringan Mamogram Untuk Wanita Berisiko Tinggi

Kriteria Kekerapan Pemeriksaan Mamogram

Kriteria Asekurang-kurangnya mempunyai satu (1) faktor berikut : –Mempunyai sejarah keluarga menghidap kanser payu dara - ibu, kakak, adik perempuan atau anak perempuan menghidap kanser payu dara.–Pembawa mutasi genetik BRCA 1 dan BRCA 2. –Pernah mempunyai atypia pada biopsi payu dara.

perlu menjalani saringan mamogram pada SETIAP TAHUN

Kriteria Bsekurang-kurangnya mempunyai dua (2) faktor berikut:–Tidak pernah melahirkan anak atau melahirkan anak pertama selepas usia 30 tahun; –Haid pertama pada usia kurang dari 12 tahun; –Menopaus pada usia lebih 55 tahun; –Menerima rawatan terapi hormon gantian (HRT); –Obes iaitu BMI ≥ 27.5

perlu menjalani saringan mamogram pada SETIAP DUA (2) TAHUN

Kumpulan kriteria dan kekerapan pemeriksaan mamogram

Carta Alir Pemeriksaan Klinikal Payudara di klinik

kesihatan

• Klinik kesihatan merupakan entry point untuk pemeriksaan mamogram bagi wanita berisiko tinggi

• Sumber / rujukan untuk saringan Klinik Kesihatan – tetap dan bergerak Klinik Pakar Bedah Fasiliti kesihatan lain Secara sukarela (walk in)

Saringan Mamogram Untuk Wanita Berisiko Tinggi

Carta Alir Saringan Kanser Payu Dara bagi Wanita Berisiko Tinggi

di Klinik Kesihatan

• Laporan mamogram hendaklah mengikut sistem pelaporan BIRADS

• Tempoh menyediakan laporan saringan mamogram tidak melebihi 1 bulan dari tarikh pemeriksaan mamogram

• Keputusan bagi kategori 0, 4 dan 5 BIRADS, Pusat Mamogram perlu memberi maklum balas kepada pusat rujukan dalam tempoh 1 minggu bagi membolehkan tindakan susulan diambil dengan segera (rujuk Lampiran 4 untuk BI-RADS Classifications)

Piawaian dalam menjalankan saringan mamogram

• Hospital KKM yang menyediakan perkhidmatan mamografi (Rujuk Lampiran 11- Senarai Hospital Dengan Kemudahan Mamogram).

• Program Subsidi Mamogram LPPKN – Melalui klinik LPPKN (Rujuk Lampiran 12 - Senarai Klinik Nur Sejahtera LPPKN)

• Hospital kerajaan yang mempunyai kemudahan mamogram seperti hospital universiti dan hospital Kementerian Pertahanan

• Hospital swasta dan fasiliti badan bukan kerajaan

Fasiliti untuk rujukan pemeriksaan mamogram

Keputusan Mesyuarat Bersama Radiologist (08/12/2011)

• Hospital perlu mengkhususkan hari untuk saringan MMG.

• Khusus untuk saringan: – 15 klien/minggu/hospital

• Perlu mengenalpasti satu KK bagi setiap daerah untuk menetapkan tarikh temujanji.

• Semua laporan mamogram perlu dihantar dalam tempoh sebulan selepas MMG dibuat.

Keputusan Mesyuarat Bersama Radiologist (08/12/2011)

• Semua laporan mamogram (normal dan abnormal) perlu dihantar dalam tempoh sebulan selepas MMG dibuat.

• Hanya MMG yang abnormal akan dicetak . Jika ada kes yang dirujuk terus ke SOPD, akan dinyatakan dalam laporan.

• Laporan dari SOPD: KK untuk dapatkan dari klien atau SOPD.

• Hospital TAR Klang: 3 slot setiap hari• Hospital Sungai Buloh:• Hospital Serdang:• Hospital Selayang:• Hospital Ampang:• Hospital Kajang (akan mula

beroperasi mid Jan/early Feb)

Pasangan KK• Hospital TAR Klang:

– KK Botanik / KK Telok Datok / KK Sg Besar• Hospital Sungai Buloh:

– KK Sg Buloh / KK Bestari Jaya• Hospital Serdang:

– KK Medan Maju Jaya / KK Salak• Hospital Selayang:

– KK Serendah / KK Taman Ehsan• Hospital Ampang:

– KK Ampang• Hospital Kajang:

– KK Kajang

Kriteria Wanita Yang Layak Mendapat Pemeriksaan

Mamogram Secara Percuma

Kriteria Wanita Yang Layak Mendapat Subsidi RM50.00

LPPKN menanggung kos sepenuhnya

LPPKN menanggung kos sebanyak RM50.00, kos selebihnya ditanggung oleh klien

Warganegara Malaysia dan Penduduk Tetap

Warganegara Malaysia dan Penduduk Tetap

Wanita yang berisiko tinggi dirujuk oleh LPPKN dibawah Program Subsidi Ujian Mamogram

Wanita yang berisiko tinggi dirujuk oleh LPPKN dibawah Program Subsidi Ujian Mamogram

Berumur 35-70 tahun Berumur 35-70 tahun

Berpendapatan RM5,000 dan ke bawah

Berpendapatan RM5,001 dan ke atas

*semakan semula kriteria oleh LPPKN berdasarkan surat Bil (12) dlm LPPKN 27/11 Jld.15 tarikh 24 Okt 2011, berkuatkuasa serta merta

LPPKN

• Boleh dirujuk ke LPPKN (tanpa borang)– Rujuk ke LPPKN: perlu daftar terlebih dahulu– Kemudian rujuk ke LPPKN– LPPKN perlu hantar laporan ke KK berkenaan– Rujukan ke hospital (selepas mamogram) dari

klinik– Semua reten dari KK

• Akses ke e-mamogram LPPKN (KIV KK Pandamaran & Sg Buloh))

Pelaporan dan Pemantauan Program

Kandungan

• Format pelaporan program pengesanan awal kanser payu dara – Pemeriksaan Klinikal Payu Dara (PKP)– Saringan Mamogram untuk Wanita

Berisiko Tinggi (SMWBT)• Format surat rujukan & maklumbalas• Pemantauan program – senarai

indikator bagi perkhidmatan yang disediakan

Format pelaporan - PKP

• Buku Daftar Pengamal Perancang Keluarga PKW 101 pindaan 2/ 2007

• Buku Daftar Pemeriksaan Pap Smear PKW 102 pindaan 2/2007

• Laporan Bulanan/Tahunan Pemeriksaan Klinikal Payu Dara (PKP) - PKW 206 1/2010

Format pelaporan - Saringan Mamogram untuk Wanita Berisiko Tinggi

Kekerapan Cara hantar

1. Buku Daftar Wanita Berisiko Tinggi Mendapat Kanser Payu Dara – PKW 105 (Lampiran 6 - excel)

- -

2. Laporan Bulanan/Tahunan Perkhidmatan Saringan Mamogram Wanita Berisiko Tinggi Mengikut Kumpulan Umur – PKW 207 (Lampiran 7)

JKN ke BPKK, Setiap 3 bulan

Reten gunasama

3. Laporan Bulanan/Tahunan Perkhidmatan Saringan Mamogram Wanita Berisiko Tinggi Yang dirujuk Mengikut Fasiliti – PKW 208 (Lampiran 8)

JKN ke BPKK, Setiap 3 bulan

Reten gunasama

Format Surat - Saringan Mamogram untuk Wanita Berisiko Tinggi

Nama format Kegunaan format Nota

1. Surat Rujukan Ke Hospital Untuk Siasatan lanjut Selepas Pemeriksaan Mamogram (Lampiran 9)

Untuk rujukan ke hospital bagi wanita berisiko tinggi yang mempunyai laporan mamogram tidak normal

• Hanya diguna untuk kes yang menyertai program saringan wanita berisiko tinggi dan mempunyai laporan mamogram tidak normal• Bagi wanita berisiko tinggi dan mempunyai simptom semasa PKP (cth: ketulan payu dara), rujukan perlu menggunakan surat rujukan umum bagi klinik tersebut.

2. Surat Maklumbalas Hasil Siasatan Lanjut Selepas Pemeriksaan Mamogram (Lampiran 10)

Untuk memberi maklumbalas hasil siasatan ke klinik kesihatan yang merujuk

• Hanya diguna untuk kes yang dirujuk menggunakan format surat di Lampiran 9. • Ianya khusus bagi program saringan wanita berisiko tinggi sahaja. • Ini bagi membantu pemantauan keberkesanan saringan melalui MMG bagi wanita berisiko tinggi

Indikator dan sasaran – Pemeriksaan Klinikal Payu Dara

Bil. Indikator Tujuan indikator Sasaran

1. Peratus wanita menjalani pemeriksaan klinikal payu dara

Liputan wanita yang menjalani PKP

50%

2. Peratus klien wanita menjalani pemeriksaan klinikal payu dara di klinik kesihatan (yang mempunyai TPC)

Liputan klien wanita yang menjalani PKP di klinik kesihatan (yang mempunyai TPC)

90%

3. Peratus klien wanita yang dikesan mempunyai kelainan pada payu dara melalui PKP

Kadar pengesanan kelainan pada payu dara melalui PKP

-

Indikator dan sasaran - Saringan Mamogram untuk Wanita Berisiko Tinggi


1. Bilangan klien wanita berisiko tinggi dikesan

Sebagai data asas dan denominator

Data asas

2. Peratus klien wanita berisiko tinggi menjalani mamogram

Appropriateness of care

Effective counseling

100%

3. Pemeriksaan MMG mengikut fasiliti yang dirujuk

Memantau beban kerja -

4. Peratus laporan MMG diterima dalam tempoh 1 bulan dari tarikh Mamogram dijalankan

Pantau turn-around time untuk perkhidmatan MMG

100%

5. Peratus klien wanita berisiko tinggi yang disahkan kanser payu dara

Pantau keberkesanan saringan melalui MMG

Data asas

6. Peratus tarikh temujanji MMG > 6 bulan Pantau keupayaan sumber

Data asas

Indikator dan sasaran - Saringan Mamogram untuk Wanita Berisiko Tinggi


7. Peratus laporan mamogram abnormal (BI-RADS category 0, 4 dan 5)

Pantau kadar pengesanan melalui mamogram

Data asas

8. Peratus laporan mamogram kategori BI-RADS 0 Pantau kadar pengesanan melalui mamogram

Data asas

9. Peratus laporan mamogram kategori BI-RADS 3 Pantau kadar pengesanan melalui mamogram

Data asas

10. Peratus laporan mamogram kategori BI-RADS 4 dan 5

Pantau kadar pengesanan melalui mamogram

Data asas

11. Peratus klien wanita yang mempunyai faktor risiko sejarah keluarga menghidap kanser payu dara

Prevalen faktor sejarah keluarga dalam risiko kanser payu dara

Data asas

12. Peratus klien wanita mempunyai faktor risiko pembawa mutasi genetik BRCA 1 dan BRCA 2

Proxy indicator bagi kes dirujuk dari hospital untuk susulan

Data asas

13. Peratus klien wanita mempunyai faktor risiko atypia pada biopsi payu dara

Proxy indicator bagi kes dirujuk dari hospital untuk susulan

Data asas

Thank you for your kind attention

program pencegahan kanser payudara kebangsaan

Documents