perkara 20 sabah

7/28/2019 Perkara 20 Sabah

1/42

PENSYARAH:

PROF. MADYA DATO' DR. MOHAMMAD AGUS YUSOFF

PEMBENTANG:

NURFAIZAH ABBDULLAH (P64558)

SHARIFAH NURSYAHIDAH SYED ANNUAR (P66797)


2/42

KANDUNGAN

Pendahuluani. Pengenalan

ii. Latar belakang isu Perkara 20

Isu-isu Perkara 20

i. Perkara 6 Imigresenii. Perkara 10 Kewarganegaraan

iii. Perkara 8 Borneonisasi

iv. Perkara 11 Cukai dan kewangan

v. Perkara 1 Agamavi. Perkara 20 Tanah, hutan dan kerajaan tempatan dll.

Kepentingan isu perkara 20 terhadap politik Sabah (2004-2012)

Kesimpulan

Rujukan


3/42

PENDAHULUAN


4/42

Perkara 20 Sabah:memorandum yang dipersetujui oleh Tanah Melayu,

Singapura, Sabah (Borneo Utara), dan Sarawak di dalamInter-Governmental Committee (Lansdowne Committee)

Usaha pengaturan perlembagaan bagi memberi jaminanterhadap kedudukan istimewa Negeri-negeri Borneo

Pada 30 Ogos 1962

Inter-Governmental Committee (Lansdowne Committee)terdiri daripada:

i. Lord Lansdowne (Pengerusi)ii. Tun Razak (Timbalan Pengerusi)

iii. Gabenor Sir William Goode (wakil delegasi Sabah)

iv. Tun Datu Haji Mustapha bin Datu Harun, Tun Haji Mohd FuadStephens, Datuk Khoo Siak Chiew da Datuk G.S. Sundan (wakilpemimpin tempatan Sabah)

PENGENALAN


5/42

Perkara 1

Agama

Perkara 2

Bahasa

Perkara 3

Perlembagaan

Perkara 4

Ketuapersekutuan

Perkara 5

Namapersekutuan

Perkara 6Imigresen

Perkara 7Hak menarik diri

Perkara 8Borneonisasi

Perkara 9Pegawa-pegawaiBritish

Perkara 10Kewarganegaraan

Perkara 11Cukai dankewangan

Perkara 12Kedudukanistimewapenduduk asli

Perkara 13Kerajaan negeri

Perkara 14Tempohperalihan

Perkara 15Pendidikan

Perkara 16Perlindungankepadaperlembagaan

Perkara 17Perwakilandalam parlimen

Perkara 18Nama ketuakerajaan negeri

Perkara 19Nama negeri

Perkara 20Tanah, hutandan kerajaantempatan danlain-lain

MEMORANDUM PERKARA 20 SABAH


6/42

LATAR BELAKANG ISU PERKARA 20 SABAH

Disember 1963 Surat-surat rasmi daripada kerajaan Persekutuan yang berbahasa Melayu

Perkara 2 Sabah

Tahun 1967 sehingga 1975 Pentadbiran United Sabah National Organization (USNO)

Tun Datu Haji Mustapha bin Datu Harun

Isu membataskan perkembangan budaya dan agama selain agama Islam

Perkara 1 Agama

Tahun 1976 sehingga 1985

Parti Bersatu Rakyat Jelata Sabah (BERJAYA) Tan Sri Datuk Seri Panglima Harris bin Mohd Salleh

kedatangan pendatang haram daripada Filipina dan Indonesia, pemberiantanah kepada orang asing dan memindahkan pemilikan pulau Labuankepada kerajaaan Persekutuan pada tahun 1984

Perkara 6 dan Perkara 20


7/42

Smbgn.

Tahun 2004 sehingga 2012 Barisan Nasional (BN)

Datuk Seri Panglima Haji Musa bin Haji Aman

Kebanjiran pendatang asing tanpa izin (PATI), Projek I.C, The RoyalCommission of Inquiry (RCI)Perkara 6 Perkara 10

Perlantikan rakyat Sabah ke dalam jabatan/agensi persekutuan diSabah Perkara 8

Perkara 11 Cukai dan kewangan

Patung Ma Tzu Kudat, kalimah Allah Perkara 1

Perkara 20 Tanah, hutan dan kerajaan tempatan dll.


8/42

ISU PERKARA 20 SABAH


9/42

TEORI FEDERALISME (Wheare 1967)

Kaedah untuk membahagikan kuasa supaya kerajaan pusat dankerajaan negeri masing-masing selaras dan bebas.

(Friedrich 1968)

Komuniti-komuniti politik yang berlainan yang bersepakatuntuk mendapatkan penyelesaian, menggunakan dasar-dasaryang serupa dan membuat keputusan bersama tentang sebarangpermasalahan yang dihadapi.

(Livingston 1957)

Tolak ansur antara autonomi dan perpaduan. Maka, iasepatutnya berpaksikan kepada kuasa ekonomi, sosial danbudaya serta tidak harus semata-mata pada istilahperlembagaan dan perundangan sahaja.


10/42

HUBUNGAN PUSAT-NEGERI

Menurut Tilman (1963), terdapat beberapa isu perbalahanpolitik yang akan menjejaskan kestabilan jangka panjanghubungan politik dalam Persekutuan baru ini.

Di dalam Perkara 20 Sabah sendiri, terdapat beberapa isu yang

dibangkitkan berdasarkan beberapa Perkara 20 Sabah, iaitu:

i. Perkara 6 Imigresen

ii. Perkara 10 Kewarganegaraan

iii. Perkara 8 Borneonisasi

iv. Perkara 11 Cukai dan kewangan

v. Perkara 1 Agama

vi. Perkara 20 Tanah, hutan dan kerajaan tempatan dll.


11/42

Smbgn. Menurut beliau lagi, sekiranya isu-isu tersebut tidak diatasi, ia

amat berpotensi untuk menjejaskan kestabilan hubunganantara kerajaan pusat dan kerajaan negeri.

Perkara ini terbukti apabila sehingga sekarang kerajaan pusatgagal menghormati dan melaksanakan tuntutan Perkara 20dalam pelbagai aspek seperti ekonomi, pekerjaan, agama,kerakyatan, tanah adat dan lain-lain lagi.


12/42

PERKARA 6 IMIGRESEN & PERKARA 10

KEWARGANEGARAAN

Tahun 1970 sehingga 2000, jumlah peningkatan populasi diSabah adalah sebanyak 301% berbanding negeri jiran iaitu

Sarawak, 106%. terdapat peningkatan penduduk yang berketurunan Filipina

dan Indonesia, begitu juga dengan warga lain seperti daripadaPakistan, India dan lain-lain.

Dakwaan bahawa Pendatang Asing Tanpa Izin (PATI) di Sabah

diberi hak kerakyatan sebagai rakyat Malaysia sertamempunyai dokumen kad pengenalan yang sah sebagai rakyatMalaysia, bukan sebagai Penduduk Tetap.


13/42

Smbgn.

Cadangan penubuhan penubuhan Royal Comission Inquiry(RCI) Projek I.C bagi menyiasat dakwaan tersebut: Mendapat sokongan daripada UMNO Sabah, Parti pembangkang

seperti SAPP dan DAP

Tahun 2008, UMNO Sabah menyerahkan memorandum kepada TunAbdullah, Perdana Menteri ketika itu

Tahun 2010, ahli parlimen Tuaran ketika itu, WilfredBumburingmengusulkan dakwaaan kepada Parlimen tentang ProjekIC Sabah.

Selepas mengusulkan dakwaan tersebut, Menteri Dalam Negeri,Hishamuddin Tun Hussein meminta beliau untuk membuktikan

dakwaan tersebut. Pada Disember 2010, Wilfred Bumburing telah menyerahkan sebuah

memorandumMemorandum Pembatalan IC Projek (Sabah) YangDiberikan Kepada PATI Melalui Skandal X-Files

Pada 2012, Dato Sri Najib, bersetuju menubuhkan RCI.


14/42

Selepas Pilihan Raya Umum ke-12 pada tahun 2008, PerdanaMenteri Datuk Seri Najib Razak melakukan rombakan kabinetdan perlantikan yang telah menyaksikan rakyat Sabah diberijawatan yang tinggi.

Contohnya, Tan Sri Datuk Seri Utama Pandikar Amin Haji

Mulia sebagai Speaker baru, Datuk Seri Anifah Aman dilantikmenjadi Menteri Luar dan Datuk Seri Shafie Apdal dinaikpangkat menjadi Menteri Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah.

Datuk Seri Dr Rais Yatim memberi sokongan jika ada rakyat

Sabah yang layak untuk mengetuai mana-mana agensi negeridan persekutuan (The Malaysian Insider 2010).

Beliau bersetuju bahawa ingatan tentang komitmen penubuhanMalaysia yang telah diterjemahkan ke dalam PerlembagaanMalaysia perlu dikembalikan dengan perlaksanaan

Borneonisasi.

PERKARA 8 BORNEONISASI


15/42

Tahun 2009, setelah 46 tahun penubuhan Malaysia, 81 jabatanpersekutuan dan 39 agensi, hanya 38 peratus diketuai oleh rakyatSabah

Tahun 2010, terdapat 78 agensi persekutuan di Sabah, 44 peratusrakyat Sabah yang memegang jawatan atau pun 34 daripada 78agensi

Tahun 2011- kes saman Borneonisasi melibatkan Bernard Fung FonChen (pesara polis) dan Mohd Nazib Maidin Dally (bekas guru)sebagai plaintiff yang menyaman kerajaan negeri Sabah dankerajaan Persekutuan

Jeffrey (2011) "Objektif Borneonisasi bukan hanya sekadar bertujuan melantik rakyatSabah dan Sarawak kepada ketua jabatan persekutuan di negeri-negerimereka semata-mata, tetapi juga diberi kuasa penuh untukmelaksanakan dasar-dasar, dengan mengambil kira konteks tempatandan norma-norma budaya Sabah dan Sarawak,"

Smbgn.


16/42

Pembantu Menteri di Jabatan Ketua Menteri Sabah iaitu DatukRadin Malleh menyatakan bahawa seramai 15,390 pegawai danpenjawat awam yang berasal dari Semenanjung Malaysia telahditugaskan di 94 jabatan persekutuan dan 42 badan berkanun di

Sabah.

Jumlah yang paling ramai adalah mereka yang berkhidmat dibawah Jabatan Pelajaran Sabah iaitu seramai 8,152 orang padatahun 2011.

Malahan, secara puratanya sejak lima tahun yang lepas, jumlahkakitangan awam persekutuan dari Semenanjung Malaysia yangdihantar bertugas ke Sabah di pelbagai agensi persekutuan adalahantara 7,500 hingga 8,500 orang setahun (Bernama 2012).

Smbgn.


17/42

PERKARA 11 CUKAI DAN KEWANGAN

Sabah telah memberi sumbangan kepada ekonomi negaradalam pelbagai sektor seperti sektor minyak petroleum,perlancongan, pembalakan, kelapa sawit, koko dan banyak lagi.

Namun, Laporan Bank Dunia pada tahun 2010 menyebut

bahawa Sabah adalah negeri yang paling miskin di Malaysia danakan terus berada dalam keadaan itu jika tidak ada usaha yangefektif untuk membasmi kemiskinan tegar itu.

Terdapat empat isu utama berkenaan dengan hal ini iaitu:i. Isu agihan royalti minyak 5%

ii. Isu Dasar Kabotajiii. Isu gaji minimum bagi sektor swasta

iv. Isu masalah kemudahan air


18/42

Isu Agihan Royalti Minyak 5%

Peristiwa Perjanjian Royalti Minyak ditandatangani pada 14 Jun1976 oleh Datuk Harris Salleh sejurus seminggu selepas kejadiannahas kapal terbang yang mengorbankan Tun Fuad Stephensdan sepuluh orang yang lain.

Pada tahun 2000-2008, Kerajaan Persekutuan hanya membayar

RM2.8 bilion sahaja royalti minyak kepada Sabah. Pada tahun 2009 pula, ia hanya menerima bayaran kira-kira

RM720 juta walaupun pada hakikatnya purata pengeluaranharian minyak Sabah adalah sebanyak 200,000 tong yang boleh

menjadikan negeri ini memperoleh RM19 bilion (Sebastian Lee2009).

Sabah menjana RM15 bilion sehingga RM20 bilion setahunnamun ia hanya menerima kurang dari RM1 bilion setahun.


19/42

smbgn

Pakatan Rakyat pada tahun 2011 telah menjanjikan kenaikanroyalti minyak kepada 20% dalam Buku Jingga Edisi Sabahsekiranya mereka berjaya memerintah Putrajaya.

Namun, Ketua Menteri Sabah, Datuk Seri Musa Aman

menyatakan bahawa janji tersebut adalah tidak masuk akal danperlu ada tolak ansur antara Kerajaan Negeri Sabah denganKerajaan Persekutuan. Kerajaan Persekutuan sudahmenyalurkan semula dengan pembangunan pelbagaiinfrastruktur.

Ini diikuti oleh kenyataan Tun Dr Mahathir Mohamad bahawakekayaan negara seharusnya dikongsi bersama-sama denganyang lain dan negeri pengeluar minyak tidak patut mengambilkesemuanya langsung (Kamarul Yunus 2012).


20/42

Isu Dasar Kabotaj

Dibawah dasar ini, kapal-kapal pengangkutan barang hanyadibenarkan untuk berlabuh di beberapa tempat di SemenanjungMalaysia khususnya di Pelabuhan Klang yang dijadikan sebagaiprincipal concentration port for containerdi Malaysia.

Ini yang mewujudkan persoalan kerana dari segi geografi, Sabah

adalah sangat dekat dengan kapal-kapal yang kebanyakannyadatang dari China, Shanghai, Hong Kong dan sebagainya.

Akibatnya, rakyat Sabah terpaksa menanggung beban sarahidup yang sangat tinggi disebabkan kenaikan harga untukmenampung kos pengeluaran yang lebih besar. Sektor industrijuga semakin lembab kerana kos bahan yang mahal.

Pada tahun 2009, Kerajaan Persekutuan telah berjanji untukmeliberalisasikan dasar itu supaya produktiviti di Sabah danSarawak dapat ditingkatkan (Yong Min Wei 2009).


21/42

Smbgn.

Namun, liberalisasi tersebut tidak dilaksanakan sepenuhnya. Inikerana ia hanya merangkumi pemindahan barang dari luarnegara dan Pelabuhan Klang sahaja (Free Malaysia Today 2011).

Pada tahun 2012, Timbalan Perdana Menteri Tan Sri Muhyiddin

Yassin menyatakan bahawa beliau akan membangkitkan isu inidan akan mencadangkan satu jawatankuasa khas dalammesyuarat Kabinet (The Malaysian Insider 2012).

Namun sehingga kini, tidak ada apa-apa perkembangan.

Sekiranya mereka memerintah, Pakatan Rakyat berjanji untukmenghapuskan dasar itu supaya jurang ekonomi yang lebihdalam antara Semenanjung Malaysia dan Malaysia Timur dapatdielakkan (Clara Chooi 2012).


22/42

Isu Gaji Minimum bagi Sektor Swasta Datuk Seri Najib Razak mengumumkan kadar gaji minimum

kebangsaan bagi sektor swasta adalah sebanyak RM900 sebulanatau RM4.33 sejam untuk Semenanjung Malaysia. Manakala diSabah, Sarawak dan Labuan, paras gaji minimum telahditetapkan pada kadar hanya RM800 sebulan atau RM3.85

sejam.

Menurut Pengerusi STAR Sabah Datuk Jeffrey Kitingan, terdapatdua perkara yang salah tentang gaji minimum yang telahdiumumkan itu.

Pertama, gaji minimum bagi Sabah seharusnya lebih besarkerana kos hidup di Sabah iaitu kira-kira 30% hingga 40% lebihtinggi dari Semenanjung Malaysia yang telah disebabkan olehDasar Kabotaj.

Kedua, gaji minimum sepatutnya lebih tinggi dari gariskemiskinan (Raymond Tombung 2012).


23/42

Smbgn.

Gaji minimum bagi Semenanjung Malaysia adalah RM900 danianya adalah diatas Pendapatan Garis Kemiskinan, iaitu RM763pada tahun 2009.

Tetapi bagi Sabah, gaji minimum sebanyak RM800 pula ternyata

sangat lebih rendah dari Pendapatan Garis Kemiskinan di negeritersebut iaitu RM1048.

Gaji minimum yang telah dicadangkan oleh kerajaan pusatmasih tidak berupaya untuk membantu dan menyelamatkanpekerja-pekerja di Sabah dari kemiskinan.


24/42

Isu Masalah Kemudahan Air Di Sabah, bekalan air adalah yang kedua terendah di Malaysia

dan mempunyai kualiti yang diragui, namun rakyat Sabah tetapdikenakan dengan tarif air yang tertinggi dan paling mahalberbanding negeri-negeri yang lain (Nazli Ibrahim 2011).

Menurut Menteri Pembangunan Infrastruktur Negeri Sabah,

Datuk Raymond Tan, beliau menyatakan bahawa tarif air yangtinggi terpaksa dikenakan kerana negeri itu tidak mempunyaipendapatan dan tabung kewangan yang banyak untukmengurus sumber air.

Ini menyebabkan Sabah terpaksa memohon bantuan pinjamandari kerajaan pusat.

Menteri di Jabatan Perdana Menteri, Datuk Seri MohamadNazri Abdul Aziz menjelaskan bahawa kerajaan pusatberkedudukan lebih baik untuk mengatasi masalah itu

(Bernama 2008).


25/42

PERKARA 1 AGAMA

Isu patung Ma Tzu di Kudat yang berlarutan dari tahun 2005sehingga tahun 2010 menunjukkan bahawa Sabah dikawaldalam urusan agama oleh kuasa lain sehingga projek pembinaanyang sudah separuh jalan itu terpaksa diberhentikan begitusahaja.

Mahkamah Persekutuan arah Tan Sri Chong Kah Kiat untukbayar RM100,000 kepada empat responden iaitu Ketua MenteriDatuk Seri Musa Aman, bekas Setiausaha Kerajaan NegeriDatuk K.Y. Mustafa, Setiausaha Tetap Kementerian Kerajaan

Tempatan dan Perumahan Sabah Datuk Ujang Sulani, sertaLembaga Perbandaran Kudat (Utusan Malaysia 2010).


26/42

Smbgn.Mufti Negeri Sabah Datuk Haji Ahmad Alawi Bin Haji Adnan,

mengeluarkan fatwa bahawa adalah haram di sisi agama Islamuntuk membina patung ataupun replika yang menyerupaimakhluk bernyawa seperti manusia dan haiwan.

Persoalan tentang penggunaan kalimah Allah oleh masyarakatKristian di Sabah dan Sarawak untuk merujuk Tuhan serta isuKitab Injil dalam bahasa Malaysia melahirkan rasa kecewa dalamkalangan penganut Kristian di dua buah negeri itu kerana

perkara ini telah dipandang enteng oleh Kerajaan Persekutuan.


27/42

Pada tahun 2009, Kementerian Dalam Negeri (KDN) telahmenahan hampir 35,000 naskhah Kitab Injil di Pelabuhan Klangdan Pelabuhan Kuching yang diimport dari Indonesia.

KDN menjelaskan tentang ketiadaan dua syarat iaitu nomborbersiri dan cop Hanya untuk penganut Kristian sahaja.

Presiden Perkasa, Datuk Ibrahim Ali mengatakan bahawasekiranya kitab-kitab tersebut ingin diedar di Malaysia Timur,

maka ia seharusnya dikeluarkan dalam dialek masing-masingsahaja. Kenyataan ini jelas tidak menghormati masyarakatKristian di Sabah dan Sarawak (Malaysia Kini 2011).

Smbgn.


28/42

PERKARA 20 TANAH, HUTAN DAN

KERAJAAN TEMPATAN DLL. Isu ini adalah mengenai isu tanah adat

Melibatkan pertindihan hak milik antara rakyat Sabah dankerajaan dan rampasan tanah dengan sewenang-wenangnya

oleh syarikat-syarikat besar yang berselindung disebalik namaagensi dan institusi tertentu atas nama pembangunan dankomersial.

Contohnya Federal Land Consolidation and Rehabilitation

Authority (FELCRA), Projek Mini Estet Sejahtera (MESEJ) danlain-lain lagi.


29/42

Smbgn. Himpunan 123 Bangkit pada 12 Mac 2012 di Kota Kinabalu untuk

mempertahankan tanah adat mereka dari terus dicerobohi olehpihak yang tidak bertanggungjawab (Abdul Rahim Sabri 2012).

Peguam Besar Negeri Sabah, Datuk Roderic Fernandez bahawatidak ada peruntukan dalam Ordinan Tanah Sabah bagi anaknegeri untuk membuat penempatan selepas tahun 1930 (TheStar 2012).


30/42

KEPENTINGAN ISUPERKARA 20 TERHADAP

POLITIK SABAH(2004-2012)


31/42

KESAN DAN KEPENTINGAN TERHADAPPOLITIK SABAH

PRU-11 (2004), berlaku persempadanan semula bahagian pilihanraya di Sabah kerana kebimbangan Barisan Nasional terhadapsokongan pengundi-pengundi Melayu dan ingin menarik undilebih ramai rakyat Sabah.

Oleh itu, parti tersebut cuba memulihkan kepercayaan rakyatdengan hal-hal yang bersangkutan dengan Perkara 20.Keputusannya, Barisan Nasional menang dan ini menunjukkania masih kukuh di Sabah.

Namun, kegagalan kepimpinan Abdullah Ahmad Badawi dalammemenuhi tuntutan Perkara 20 yang didesak oleh rakyat Sabahtelah memberi kesan kepada PRU-12 (2008) apabila sedikitsebanyak tempias 'tsunami' politik turut terkena di negeri itu.


32/42

Ini diikuti pula dengan kekecewaan, hilang percaya dankesedaran politik yang semakin baik sehingga menyebabkanbeberapa pemimpin di Sabah meninggalkan Barisan Nasional danmenubuhkan pelbagai parti politik serta kumpulan pendesak diSabah.

Parti politik - United Borneo Front, KITA Sabah, Sabah PeoplesFront Party, Pakatan Perubahan Sabah, Angkatan PerubahanSabah.

Smbgn.


33/42

Smbgn. Agenda Borneo vs. Agenda Malaya.

Kumpulan pendesak - Demokrasi Sabah (DESAH), SabahSarawak Keluar Malaysia (SSKM), BERSIH Sabah dan yang

terbaru, GEGAR.

Menjelang PRU-13, parti-parti politik ini membangkitkannasionalisme Sabah for Sabahan, Ini Kalilah! dan macam-macam lagi. Ini menjadikan isu Perkara 20 sebagai isu pilihan

raya dan isu anti-persekutuan.


34/42

Smbgn.

Perkara 20 Sabah pada awalnya iaitu sekitar tahun 2004 sehingga2008 tidak begitu penting di dalam mencorakkan politik Sabah.Namun setelah tahun 2008, iaitu secara spesifiknya selepas PRUyang ke 12, kesedaran politik rakyat Sabah telah berubah dan

mereka faham bahawa Sabah adalah penting di dalam membantukemenangan Barisan Nasional.

Tidak kurang juga dengan parti pembangkang yang cubamemenangi undi rakyat Sabah bagi pilihan raya seterusnya. Olehitu, kesemua pihak cuba memberi perhatian terhadap Sabah, dan

ini memberi peluang kepada rakyat serta pemimpin-pemimpinSabah untuk memperdengarkan tuntutan yang sepatutnya telahdilaksanakan berpuluh tahun yang lalu.


35/42

KESIMPULAN

Isu Perkara 20 memang sangat penting dalam politik Sabah. Inikerana ia bukan sahaja tentang diskriminasi yang semakin lamasemakin menekan rakyat Sabah, tetapi juga tentang pencabulanhak rakyat Sabah dan kedaulatan negeri itu.

Kerajaan Persekutuan yang ada sekarang sepatutnya

menyelesaikan masalah selama empat dekad lebih lamanyakerana rakyat Sabah memang tidak diberi layanan yang adil.

Asas dan substance yang telah dibuat dalam Perkara 20membuktikan kesediaan Sabah untuk bersama-sama

membentuk Malaysia. Maka, Perkara 20 amat mustahak dalam politik Sabah untuk

menjaga status dan hak rakyat Sabah sebagai equalpartnersyang harus semuanya sama rata dengan Semenanjung Malaysiadan Sarawak.


36/42

RUJUKANAbdul, A.B. 2001. Perlembagaan Malaysia-Asas-asas dan masalah. Dewan Bahasa dan Pustaka. Kuala Lumpur.

Abdul Rahim Sabri. 2012. Ratusan demo di KK bantah tanah adat diceroboh. Diperolehi 6 Disember 2012 daripadaMalaysiaKini. http://www.malaysiakini.com/news/191798

Abim Sabah. 2010. Memorandum Isu Penggunaan Kalimah Allah. Diperolehi 6 Oktober 2012, daripadahttp://abimsabah.blogspot.com/2010/01/memorandum-isu-penggunaan-kalimah-allah.html

Adib, Z. 2012. Bukan Islam boleh guna kalimah Allah di Sabah, Sarawak. Diperolehi 5 Oktober 2012, daripada

http://www.themalaysianinsider.com/mobile/bahasa/article/Bukan-Islam-boleh-guna-kalimah-Allah-di-Sabah-Sarawak-/

Anon. 2010. Rais sokong rakyat Sabah ketuai agensi negeri, persekutuan. TheMalaysian Insider. Diperolehi 30November 2012, daripada http://www.themalaysianinsider.com/mobile/bahasa/article/rais-sokong-rakyat-sabah-ketuai-agensi-negeri- persekutuan/

Anon. 2011. Cabotage policy keeping Sabahans poor. Free Malaysia Today. Diperolehi 2 Disember 2012, daripadahttp://www.freemalaysiatoday.com/category/nation/2011/01/10/cabotage-policy-keeping-sabahans-poor-industries-uncompetitive/

Anon. 2011. Kecewa dengan kenyataan Ibrahim Ali.MalaysiaKini. Diperolehi 23 November 2012, daripadahttp://www.malaysiakini.com/letters/158970


37/42

Anon. 2012. 15,390 Penjawat awam dari Semenanjung bertugas di Sabah. Bernama. Diperolehi 30 Novermber 2012.Daripda http://www.bernama.com/bernama/state_news/bm/news.php?id=680823&cat=sbm

Anon. 2012. Ongkili tidak setuju dengan tafsiran peguam besar Sabah mengenai status NCR. TheStar. Diperolehi 8Disember 2012, daripadahttp://mstar.com.my/cerita.asp?sec=mstar_berita&file=/2012/2/10/mstar_berita/20120210150516

Anon. 2012. Muhyiddin akan cadangkan jawatankuasa khas untuk isu Kabotaj di Kabinet. The Malaysian Insider.Diperolehi 2 Disember 2012, daripada http://www.themalaysianinsider.com/bahasa/article/muhyiddin-akan-cadangkan-jawatankuasa-khas-untuk-isu-kabotaj-di-kabinet

Anon. 2012. SAPP janji kad pengenalan khas untuk Sabah.Malaysia Kini. Diperolehi 1 November 2012, daripadahttp://www.freemalaysiakini2.com/?p=46873

Azharudin, M.D. 2012. Perlembagaan Malaysia: Penyertaan Sabah dan Sarawak ke dalam Malaysia. Diperolehipada 5 Oktober 2012, daripada http://www.arkib.gov.my/c/document_library/get_file?uuid=9f22cc04-4cec-4b4c-9039-ae42561b2d24&groupId=187507

Bernama. 2012. Semangat dokumen 20 Perkara sah hingga bila-bila, kata Ongkili. Diperolehi 4 Oktober 2012,daripada http://www.theborneopost.com/2012/05/28/semangat-dokumen-20-perkara-sah-hingga-bila-bila-kata-ongkili/

Clara Chooi. 2012. PKR umum ubah dasar penghantaran barang melalui kapal untuk turunkan harga barang diMalaysia Timur. The Malaysian Insider. Diperolehi 3 Disember 2012, daripadahttp://www.themalaysianinsider.com/bahasa/article/pkr-umum-ubah-dasar-penghantaran-barang-melalui-kapal-untuk-turunkan-harga-barang-di-malaysia-timur


38/42

Delaney, J.J. 2005. Jean-Jacques Rousseau (17121778). Diperolehi pada 3 Oktober 2012, daripadahttp://www.iep.utm.edu/rousseau/

Edward, W.Y. 2005. Rousseaus General Will and well-ordered society. Diperolehi pada 24 September 2012,daripada http://www.quebecoislibre.org/05/050715-16.htm

Francis Kok. 2010. Restructuring FederalState relations in Malaysia: From centralised to co-operative federalism?Diperolehi 4 Oktober 2012, daripadahttp://www.tandfonline.com.www.ezplib.ukm.my/doi/full/10.1080/00358531003656180

Free Malaysia Today. 2012. DAP kecewa RCI Sabah gagal dibentuk. Diperolehi pada

3 Oktober 2012, daripada http://www.freemalaysiatoday.com/2012/02/18/dap-kecewa-rci-sabah-gagal-dibentuk/

Friedrich, C.J. 1968. Trends of Federalism in Theory and Practice. New York: Praeger.

Fllesdal. Andreas. 2010. Federalism. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Diperolehi pada 5 Oktober 2012,daripada http://plato.stanford.edu/entries/federalism/

Gerald, N.H. & Kathleen, T.H. 2005. Memorandum. Diperolehi pada 25 Septermber 2012, daripada http://legal-

dictionary.thefreedictionary.com/memorandum

James, F.O. 2003. The problems of Kadazandusun Bumiputeraism: Promises, privileges and politics. Diperolehi pada 4Oktober 2012, daripada http://web.usm.my/km/KM%2021,2003/21-8.pdf

Kaid. 2004. Handbook of political communication research. Lawrence Earbaum Associates. London.


39/42

Kamarul Yunus. 2012. Unfair: Dr M warns against increasing royalty to 20pc.NewStraits Times. Diperolehi 20September 2012, daripada http://www.nst.com.my/nation/general/states-without-oil-will-suffer-1.146048

Keruak. 2009. Yong: I am not outdated, I remember history. Diperolehi pada 5

Oktober 2012, daripada http://www.keruak.com/v2/index.php?option=

com_content&view=article&id=1084:-yong-i-am-not-outdated-i-remember-history&catid=40:terkini

Lim, K.S. 2010.Najib should seriously implement 20-Points Agreement on

Borneonisation by setting target to fill at least half of 59 Federal departments in Sabah with Sabahans as headsbefore the next Malaysia Day on September 16, 2011. Diperolehi pada 5 Oktober 2012, daripada http://blog.

Limkitsiang.com/2010/09/17/najib-should-seriously-implement-20-points-agreement-on-borneonisation-by-setting-target-to-fill-at-least-half-of-59-federal-departments-in-sabah-with-sabahans-as-heads-before-the-

next-malaysia-day-on/

Livingston, W.S. 1956. Federalism and Constitutional Change. Oxford: Clarendon Press.

Luke Rintod. 2012. Borneonisation suit to go ahead. Free Malaysia Today. Diperolehi 28 Disember 2012, daripadahttp://www.freemalaysiatoday.com/category/nation/2012/05/26/borneonisation-suit-to-go-ahead/

Mail, M. 2012. SAPP Tenom bidas kenyataan Akjan pertahan bantahan RCI.Diperolehi pada 3 Oktober 2012, daripada http://www.sapp.

org.my/bm/120102_bm_tenom_bidas_akjan.asp


40/42

Moten & Islam. 2009. Introduction to political science. Edisi ke-3. Singapore. Cengage Learning Asia Pte Ltd

Muttalib. 2010. MP BN kemuka dokumen IC Projek PATI di Sabah. Diperolehi pada 3 Oktober 2012, daripadahttp://blog.marhaen.info/laman-utama/1-artikelmarhaen/603-mp-bn-kemuka-dokumen-ic-projek-pati-di-sabah

Muttalib. 2012. RCI, visi UMNO Sabah semakin jelas. Diperolehi pada 2 Oktober 2012, daripadahttp://sabahkinimirror.blogspot.com/2012/03/rci-visi-umno-sabah-semakin- jelas.html

Nazli Ibrahim. 2011. Bekalan air tidak cukup, tarif tinggi. Free Malaysia Today. Diperolehi 5 Disember 2012, daripadahttp://www.freemalaysiatoday.com/category/nation/2011/11/25/bekalan-air-tidak-cukup-tarif-tinggi/

Portal rasmi Fatwa Malaysia. 2008. Isu Tuntutan Penganut Kristian Terhadap Penggunaan Kalimah Allah.Diperolehi 6 Oktober 2012, daripada http://www.e-fatwa.gov.my/fatwa-kebangsaan/isu-tuntutan-penganut-kristian-terhadap-penggunaan-kalimah-allah#tabset-tab-3

Portal rasmi Kementerian Kewangan Malaysia. 2012. Bajet 2013. Diperolehi 4 Oktober 2012, daripadahttp://www.treasury.gov.my/pdf/bajet/ub13.pdf

Pragalath, K. 2010. Sabah, Sarawak losing points to KL. Diperolehi pada 5 Oktober 2012, daripadahttp://blog.limkitsiang.com/2010/09/18/sabah-sarawak-losing-points-to-kl/

Queville, T. 2010. 'Borneonisation' does not equal anti-KL, says MP Chua. Diperolehi pada 5 Oktober 2012, daripadahttp://batusapi.blogspot.com/2010/12/borneonisation-does-not-equal-anti-kl.html


41/42

Raymond Tombung. 2012.Minimum wage lower than Sabahs poverty line. FreeMalaysiaToday. Diperolehi 4Disember 2012, daripad http://www.freemalaysiatoday.com/category/nation/2012/05/04/minimum-wage-lower-than-sabahs-poverty-line/

Rontogdaily.com. 2012. Apa agenda Dr. Jeffrey, Perkara 20, royalti minyak atau jawatan Ketua Menteri? Diperolehipada 4 Oktober 2012, daripada http://www.rontogdaily.com/wp/?p=3299

Ruben, S. 2011. Calls grow for RCI on migrants in Sabah. Diperolehi pada 2 Oktober 2012, daripadahttp://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2011/11/10/nation/9875732&sec=nation

Sabah Forum. 2008. Inter-Governmental Committee (I.G.C.) 20 Points. Diperolehi pada 4 Oktober 2012, daripada

http://www.sabahforum.com/forum/sabah-malaysia-international-politics/topic6542.html

Sabah Times Online. 2012. Borneonisation case going for full trial. Diperolehi pada 5 Oktober 2012, daripadahttp://www.newsabahtimes.com.my/nstweb/fullstory/61703

Sandra Sokial. 2012. Political leaders differ with Tigabelas on 20 Points. Diperolehi pada 4 Oktober 2012, daripadahttp://www.theborneopost.com/2012/06/13/political-leaders-differ-with-tigabelas-on-20-points/

Sebastian Lee. 2009. Hubungan persekutuan-negeri: Bagai mengharung badai. InsightSabah.http://insightsabah.gov.my/article/read/19 [24 November 2012].


42/42

Shad, S.F. 2009. From Malaya to Malaysia. Diperolehi pada 5 Oktober 2012, daripada

http://www.malaysianbar.org.my/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=25925

The Star Online. 2012.MoreSabahans occupying strategic posts in the state. Diperolehi pada 5 Oktober 2012,daripada http://thestar.com.my/metro/story.asp?file=/2012/9/7/southneast/11843997&sec=southneast

The Star Online. 2012. RCI on Sabah illegals starts investigations. Diperolehi 4 Oktober 2012, daripadahttp://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2012/10/2/nation/20121002212837&sec=nation

Trindade, L. 1986. The Constitution of Malaysia: Further perspectives and developments. Singapore Oxford UniversityPress United Nation Treaty Collection. 2012. Definition of key terms used in the UN Treaty Collection. Diperolehi

pada 30 September 2012, daripadahttp://treaties.un.org/Pages/Overview.aspx?path=overview/definition/page1_en.xml#memoranda

Utusan Online. 2007. Ketua Menteri perjelas isu patung Ma Tzu. Diperolehi pada 6 Oktober 2012, daripadahttp://ww2.utusan.com.my/utusan/special.asp?pr=pilihanraya2008&y=2007&dt=0508&pub=Utusan_Malaysia&sec=Politik&pg=po_03.htm

Utusan Online. 2009. Kes saman isu patung Ma Tzu dibicara hari ini. Diperolehi pada 5 Oktober 2012, daripadahttp://www.utusan.com.my/utusan/info.asp?y=2009&dt=0113&pub=Utusan_Malaysia&sec=Sabah_%26_Sarawak&pg=wb_07.htm#ixzz2FR43EbYP

Wheare, K.C. 1967. Federal government. Edisi ke-4. Ulang cetak. London: Oxford University Press.

Yong Min Wei. 2009. Cabotage policy between West and East Malaysia liberalised. The Edge Malaysia. Diperolehi 3Disember 2012, daripada http://www.theedgemalaysia.com/first/18334-cabotage-policy-between-west-and-east-

malaysia-liberalised.html

perkara 20 sabah

Documents