PENGURUSAN ZAKAT DI PUSAT URUS ZAKAT NEGERI PULAU PINANG DAN PUSAT PUNGUTAN ZAKAT WILAYAH PERSEKUTUANSatu Kajian PerbandinganWAN NORHANIZA BINTI WAN HASANSarjana Pengurusan Pembangunan IslamPusat Pengajian Sains KemasyarakatanUSM

Perbincangan

Pengurusan zakat kontemporariPengurusan zakat di MalaysiaPengurusan zakat di Pulau Pinang oleh Pusat Urus Zakat (PUZ) dan di Wilayah Persekutuan oleh Pusat Pungutan Zakat (PPZ)

Pengurusan Zakat KontemporariPelaksanaan kutipan zakat masa kini:Penguatkuasaan undang-undangSecara sukarelaTerdapat negara yang menubuhkan undang-undang mewajibkan pembayaran zakat mengamalkan pengurusan zakat secara berasinganInstitusi yang melakukan kutipan zakat diasingkan dari institusi yang mengagihkannya

Jadual 1: Kaedah Kutipan dan Agihan Zakat oleh Beberapa Negara Islam

NegaraPenguatkuasaan undang-undangSecara sukarelaKutipan dan agihan oleh satu institusiKutipan dan agihan secara berasinganPakistanSudanMalaysiaLibyaArab SaudiYamanKuwaitJordanIranBangladeshBahrainMesirIraq --------------------------

Antara mewajibkan dengan sukarelaKajian oleh Abidin Ahmad Salama daripada IRTI, IDB (1995) di SudanPeningkatan terhadap kutipan zakat secara mendadak selepas mewajibkan pembayaran zakat kepada pemerintah

Pengurusan Zakat di Malaysia2 jenis Kutipan dan agihan oleh institusi yang samaInstitusi yang menguruskan kutipan diasingkan daripada institusi yang menguruskan agihanKutipan oleh institusi korporatAgihan oleh Baitulmal MAIN

Jadual 2: Pengurusan Zakat Negeri-negeri di Malaysia

NegeriKutip dan agih oleh satu institusiKutip dan agih oleh institusi berbezaNegeri SembilanSelangorKedahMelakaPulau PinangSabahJohorTerengganuPerakW. PersekutuanPerlis KelantanPahangSarawak--------------

Wilayah PersekutuanKutipan zakat dilaksanakan oleh Pusat Pungutan Zakat (PPZ) Agihan zakat dilaksanakan oleh Bahagian Baitulmal Majlis Agama Islam Wilayah Persekutuan (Baitulmal)Kutipan zakat melebihi RM100j sejak 2004Purata peratus agihan dalam tempoh 2003 2007 cuma 72%

KutipanDiketuai oleh kumpulan lembaga pengarahDiuruskan oleh seorang pengurus besarMemiliki 13 jawatankuasa 6 menghubungkan PPZ MAIWP7 jawatankuasa lagi terlibat secara langsung dengan pengurusan zakatJawatankuasa ini tidak terdapat dalam PUZ3 bahagian dalam PPZ1 bahagian bertumpu kepada kutipan zakat Bahagian Operasi

Bahagian OperasiTerdapat 10 unitSeorang pengurus operasi, penolong pengurus dan seorang ketua bagi setiap unitJumlah kakitangan (2007) seramai 39 orangCuma 8 unit

Agihan Diketuai oleh seorang pengurus dan dibantu oleh timbalan pengurusMemiliki 8 unit5 unit terlibat secara langsung dalam pengagihan zakatJumlah kakitangan 64 orang dengan 28 daripadanya merupakan kakitangan secara kontrak

Pulau PinangKutipan dan agihan zakat dilaksanakan oleh Pusat Urus Zakat (PUZ)Kutipan zakat melebihi RM20 000 sejak 2003Purata peratus agihan dalam tempoh 2003 2007 hampir 81%

KutipanMenubuhkan 4 jabatan1 jabatan terlibat dalam pengurusan kutipan Mengandungi 4 bahagian17 orang kakitangan

Agihan Diuruskan oleh Jabatan Agihan dan Pembangunan MasyarakatDilengkapi dengan 5 bahagian dengan kapasiti 20 orang kakitanganTurut dilengkapi dengan Bahagian KesihatanMenguruskan Pusat Dialisis PUZ dan klinik kesihatan bergerak

Perbandingan

Wilayah PersekutuanPulau PinangKutipan : 39

Agihan : 64Kutipan : 17

Agihan : 20

Kesimpulan Kapasiti kakitangan yang menguruskan bahagian agihan lebih banyak daripada bahagian kutipan di kedua-dua institusiBilangan kakitangan di PUZ dalam kedua-dua bahagian ini tidak jauh berbeza jika dibandingkan dengan di PPZ dan BaitulmalKajian mendalam diperlukan untuk mengenalpasti aspek yang mempengaruhi peratus agihan zakat yang rendah di Wilayah Persekutuan