1

NAMA : ZAYRUL IQWAN BIN KAMARUDZAMAN

NO.PELAJAR : 2014724257

PROGRAM : SKRIN (FF 223)

KURSUS : FILM, CULTURE AND SOCIETY (CTS 423)

Nordin Ahmad adalah pelakon filem Melayu terulung. Beliau dilahirkan di Butterworth,

Pulau Pinang pada tahun 1932. Lakonan hebat beliau adalah seperti dalam filem Lanchang

Kuning, Sri Mersing, Sultan Mahmud Mangkat Di Julang, Semerah Padi, dan Gurindam Jiwa.

Selain itu beliau juga dikenang dengan lakonan agresif seperti dalam filem Hang Jebat, Cucu

Datuk Merah dan Raden Mas. Dek kerana mutu lakonan Nordin Ahmad inilah yang

menyebabkan majoriti filem yang dibintangi beliau mendapat kejayaan yang luar biasa.

Pengarah-pengarah filem di zaman itu turut berebut peluang untuk mengambil Nordin Ahmad

berlakon di dalam filem mereka. Pada tahun 1964, Nordin Ahmad di tawar bekerja sebagai

pengarah filem oleh Cathay Keris. Filem pertama beliau adalah berjudul Wan Perkasa, namun

demikian filem ini kurang mendapat perhatian. Walaupun begitu Cathay Keris terus memberi

kepercayaan kepadanya untuk terus mengarah, dan beliau berjaya mengarah beberapa buah filem

lagi selepas itu seperti Playboy, Naga Tasek Chini, Lubang Neraka dan banyak lagi. Dalam

karangan ini, pertama sekali saya akan mengkaji kekerapan dan bagaimana Nordin Ahmad

direpresentasikan di dalam majalah hiburan oleh wartawan. Kedua, mengkaji perwatakan Nordin

Ahmad di dalam kehidupan peribadinya sama ada mempunyai persamaan dengan watak-watak

yang dibawa di dalam filem-filem lakonan beliau. Ketiga, mengkaji ideologi di sebalik imejnya

sebagai seorang bintang filem. Dengan cara ini saya akan dapat maklumat dan juga pengetahuan

baru serta menarik mengenai Allahyarham Nordin Ahmad yang merupakan seorang bintang

filem Melayu yang meninggal dunia seawall usia 39 tahun kerana demam kuning.

2

Jika di Shaw Brothers, P.Ramlee merupakan anak emas atau bintang utama mereka,

manakala di Cathay Keris mereka punyai Nordin Ahmad. Seorang bintang yang begitu banyak

mempengaruhi kehebatan Cathay Keris suatu masa dahulu. Antara pandangan tipikal terhadap

seniman Nordin Ahmad adalah beliau sebagai seorang pelakon filem-filem purbawara dek

kerana imej keMelayuan yang dimilikinya terlalu tinggi berbanding P.Ramlee yang lebih

universal karakternya. Sehingga sekarang jika kita bercerita tentang pelakon Melayu yang paling

kuat keMelayuannya sudah tentu nama seniman Nordin Ahmad yang diangkat terlebih dahulu.

Tetapi kerana itu juga seniman Nordin Ahmad dilabel sebagai bintang stereotaip. Lakonannya

sebagai Hang Jebat, Damak dan Awang Janggut sangat memberi impak terhadap penonton yang

menontonnya. Bukan sahaja lengkap dengan imej keMelayuan sahaja tetapi juga bakat dan

keberkesanan lakonannya juga mengangkat Nordin Ahmad lebih tinggi nilainya berbanding

pelakon-pelakon lain ketika itu.

Sehingga kini pengikut ataupun peminat Allahyarham Nordin Ahmad masih lagi ada.

Saya sendiri mengikuti salah sebuah group di Facebook yang bernama A Tribute to Nordin

Ahmad dimana admin kumpulan tersebut merupakan seorang pengkaji tentang Nordin Ahmad

selama 25 tahun, Hidir Ali Razali. Lebih 100 orang berada di dalam kumpulan tersebut. Saya

juga mendapat pelbagai maklumat tentang Nordin Ahmad menerusi kumpulan tersebut. Bila

bercerita tentang imej Nordin Ahmad, sentiasa orang tertanya adakah karakter beliau di luar

sama seperti tiap kali beliau muncul di layar skrin.

Pertama sekali saya akan menerangkan bagaimana seniman Nordin Ahmad di

representasikan di dalam sesebuah akhbar mahupun majalah. Saya telah menjumpai beberapa

artikel tentang Nordin Ahmad di dalam majalah Berita Filem, Daily Mastika Filem, Gelanggang

Filem dan sebuah lagi majalah yang saya tidak pasti apa namanya disebabkan muka depannya

3

telah hilang yang mana majalah ini wujud pada era Nordin Ahmad. Di dalam majalah-majalah

ini sering menampilkan karakter Nordin Ahmad yang hampir sama dengan sub-karakterisitik

watak-watak yang pernah dibawanya. Nordin Ahmad sering digambarkan sebagai seorang yang

tegas, kelakar dan juga penyayang. Antara artikel yang menonjolkan ketegasan Nordin Ahmad

adalah artikel tentang Nordin Ahmad ketika mengarahkan filem Playboy yang ditulis oleh

Jamilah M.Ali dalam majalah Berita Filem bilangan ke-71. Gambar-gambarnya menampakkan

bahawa Nordin Ahmad seorang yang tegas dan serius. Selain itu saya juga dapat melihat bahawa

Nordin Ahmad ini adalah seorang yang bersungguh-sungguh apabila melakukan kerja. Di dalam

majalah Berita Filem ini juga saya menemui sebuah gambar Nordin Ahmad dengan isterinya

Salmah Hitam lantas menguatkan lagi bahawa beliau seorang penyayang. Dek kerana itulah

karakternya di dalam kebanyakan filem adalah sebagai seorang lelaki yang romantis. Saya juga

pernah bertemu dengan seniman Mustafa Maarof, beliau pernah menyatakan pada saya bahawa

Nordin Ahmad adalah seorang yang berperwatakan lemah lembut dan kemas tutur katanya. Di

dalam majalah Berita Filem bilangan ke-63, saya menemui sebuah artikel bertajuk Menjelang

Hari Raya yang tidak diketahui siapa penulisnya memaparkan gambar Nordin Ahmad sedang

bergurau senda dan bermaaf-maafan bersempena Hari Raya Aidilfitri dengan rakan-rakan lakon

dari Studio Cathay Keris yang lain seperti M.Amin, Tony Kassim, Latifah Omar, Malek Selamat

dan Rahmah Ali. Terdapat sebuah gambar dengan caption yang konon-kononnya dipetik dari

Nordin Ahmad sendiri yang berbunyi Bersedia kita sekarang ? Mari kita mulakan, awas

jangan salah lagi. Siapa salah kena denda, dialog atau caption ini seolah-olah menunjukkan

bahawa Nordin Ahmad adalah seorang yang lucu dan juga serius pada masa yang sama. Gambar

itu juga menunjukkan riak wajah Nordin Ahmad yang begitu ceria dan sedang ketawa. Ada lebih

4

kurang 4 keping gambar Nordin Ahmad di dalam artikel ini yang menampakkan sisi ceria Nordin

Ahmad.

Seterusnya saya akan menerangkan apa yang telah saya kaji adakah ada persamaan

diantara Nordin Ahmad di luar dan di dalam skrin. Pertama sekali, Nordin Ahmad seakan-akan

telah dilabel sebagai pahlawan Melayu yakni pendekar kerana kebanyakan filem lakonannya dia

berlakon sebagai pendekar. Di dalam buku World Cinema Through Global Genres tulisan

William V.Costanzo ada menggunakan istilah Men With Guns : The Western Hero dan Men With

Samurai : The Samurai Tradition dalam melabelkan hero klasik di barat dan di Jepun. Suka saya

menyatakan bahawa Nordin Ahmad juga boleh dilabel sebagai Men With Keris : The Malay

Warrior kerana skil persilatan dan mutu lakonannya sebagai seorang pendekar sukar digugat

pelakon lain walaupun Mahmud June yang sering bertindak sebagai koreografer silat Nordin

Ahmad dalam kebanyakan filem lakonan belia. Saya menjumpai sebuah artikel di dalam sebuah

majalah tentang Nordin Ahmad di mana majalah tersebut melabelkan diri Nordin Ahmad sebagai

seorang seniman yang gagah.Memang sudah menjadi satu kebiasaan pada diri seniman gagah

Nordin Ahmad semasa berjalan atau pun ke studio tidak pernah membawa beg duit dan card

pengenalan bersamanya. Tidaklah diketahui mengapa. (Diary Mastika Filem). Dalam pada

masa yang sama saya juga melihat bahawa Nordin Ahmad ini juga merupakan seorang rebel dan

seakan-akan tidak sukakan dirinya dikawal, buktinya adalah beliau sering berjalan tanpa

membawa beg duit dan juga kad pengenalan. Berbalik kepada penglabelan gagah tadi, seperti

yang kita tahu Nordin Ahmad memang berkebolehan dalam ilmu persilatan, dan kerana itulah

dia digambarkan sebagai seorang lelaki gagah. Ini juga boleh saya katakan Nordin Ahmad

sebagai star as professional. Ini berketepatan dengan watak-wataknya di dalam filem yang

seringkali bertindak sebagai seorang lelaki Melayu yang gagah. Nelmes di dalam bukunya

5

Approaches to Studying Film : Form and Text menyatakan bahawa The fact that a stars

persona circulated in the media as part of the promotion for specific movies allowed for a

considerable interaction between the stars performance and offscreen persona Ini

menunjukkan bahawa Nordin Ahmad mempunyai unsur persona tersebut. Selain daripada

kebolehan beliau bersilat dan kelihatan gagah, Nordin Ahmad juga sering dikatakan bahawa hero

filem Melayu yang paling Melayu. Fakta ini boleh disokong lagi dengan sebuah iklan minyak

rambut Vaseline yang saya temui dalam majalah Berita Filem di mana Nordin Ahmad menjadi

duta kepada produk minyak rambut tersebut. Di dalam iklan itu juga ada menyatakan bahawa

Nordin Ahmad adalah bintang filem Melayu yang masyhur. Tagline bagi iklan minyak rambut

ini pula adalah Jadikanlah Vaseline sebagai bintang kecantikan kamu, sambil gambar close-

up Nordin Ahmad dengan rambutnya yang disikat kemas dipapar. Ini boleh kita kaitkan pula

dengan kajian saya yang ketiga, iaitu ideologi di sebalik imej Nordin Ahmad sebagai seorang

bintang filem. Berbalik kepada iklan minyak rambut tadi, ternyata ia menampakkan lagi imej

Nordin Ahmad sebagai seorang lelaki maskulin. Disebabkan imej ini dia membawa terus ke

dalam watak-wataknya di dalam filem. Unsur masculinity yang paling menyerlah dalam

wataknya adalah ketika dia berlakon memegang watak sebagai Damak dalam filem Sri Mersing.

Tambahan pula, dia mencukur misai dan janggut, lagi meyakinkan dan menonjolkan imej

maskulin beliau. Selain itu, boleh juga saya sifatkan bahawa kehidupan peribadinya adakala

terkait dengan watak-wataknya di dalam filem. Sifat penyayang beliau terhadap isterinya, oleh

kerana itu beliau sering mendapat watak dan perwatakan sebagai lelaki romantik. Sebagai contoh

di dalam filem Gurindam Jiwa, gabungan di antara Nordin Ahmad dengan Latifah Omar yang

begitu romantis meyakinkan saya bahawa sifat penyayang yang dimiliki Nordin Ahmad itu

sendiri mempengaruhi karakternya. Nordin Ahmad juga merupakan seorang yang begitu setia,

6

buktinya adalah dia begitu setia dengan Studio Cathay Keris selepas di ambil dari Malay Film

Production dengan tawaran lumayan. Stars rather than being individuals might be seen as

media constructs with a specific role to play within the film industry (Sarah Casey Benyahia,

2006). Nordin Ahmad merupakan bintang utama di Cathay Keris dan dia bergerak sebagai kunci

utama pertumbuhan ekonomi untuk studio Cathay Keris.

Seterusnya, bila kita berbincang mengenai ideologi yang dibawa atau dipegang oleh

Nordin Ahmad, agak sukar untuk saya mendapatkan jawapan bagi persoalan ini. Menurut Bruce

F.Kawin di dalam bukunya yang bertajuk How Movies Work menyatakan An ideology is a set

of interlocking assumptions and expectations held by a person, a group, or a culture a set of

ideas about hiw the worl works, a system of values. Nordin Ahmad juga terkenal dengan watak-

watak yang agresif, rebel dan anti-establishment seperti watak Megat Seri Rama, Awang Janggut

dan yang paling diingati Hang Jebat. Watak-watak ini jika kita lihat dari sudut pandang politik,

ia lebih ke arah pembangkang. Tetapi, pada apa yang saya telah kaji, Nordin Ahmad adalah

seorang A Politic, dia tidak pernah mendedahkan pegangan politiknya di dalam apa bentuk

medium media sekalipun. Tidak seperti Jins Shamsuddin yang terang-terangan menonjolkan

pegangan politik beliau, iaitu UMNO menerusi filem-filemnya seperti Bukit Kepong misalnya.

Watak Nordin Ahmad sebagai Hang Jebat pula dikatakan menjadi salah satu inspirasi kepada

salah sebuah parti pembangkang di Malaysia iaitu Parti Keadilan Rakyat. Saya pernah

menghadiri kempen politik parti tersebut dan salah seorang tokoh politik pembangkang di dalam

parti itu menyatakan bahawa terciptanya PKR ini adalah kerana pengucapan dialog Nordin

Ahmad iaitu Keadilan, keadilan. Keadilan! di dalam filem Hang Jebat. Inilah kesan dan

impak pembawakan watak haluan kiri oleh Nordin Ahmad. Dalam meneraju kerjaya lakonnya,

Nordin Ahmad mempunyai falsafahnya sendiri iaitu Tiap-tiap manusia mempunyai watak

7

tersendiri, terpulang kepada kebijaksanaan masing-masing untuk membentuk ke arah yang

dikehendaki. Dan itulah perbezaan antara seni lakon dan kebiasaan dalam hidup. Apabila saya

membaca kenyataan ini di dalam majalah Gelanggang Filem, saya dapat merasakan bahawa

Nordin Ahmad seolah-olah ingin mematikan segala tanggapan tipikal masyarakat terhadapnya

tentang kestereotaipan lakonan watak-wataknya.

Kesimpulannya, seniman Nordin Ahmad merupakan bintang filem yang sangat berkaliber

dan mempunyai perwatakannya yang tersendiri. Ada ketikanya dirinya di luar ada persamaan

dengan dirinya di layar perak, dan ada juga ketikanya dirinya tidak langsung ada kaitan dengan

watak lakonannya. Dia juga sering digambarkan oleh wartawan sebagai seorang yang begitu

ceria, lucu, tegas selain menonjolkan elemen atau imej maskulin sebagai seorang lelaki Melayu.

Dari sini, muncul lah pengikut-pengikut Nordin Ahmad yang tegar dan begitu fanatik terhadap

beliau, dan sehingga kini nama Nordin Ahmad masih lagi disebut-sebut di dalam akhbar. Namun

apa yang mengecewakan golongan generasi kini tidak mengenali siapa beliau. Saya juga

menemui sebuah artikel bertajuk Hero Filem Melayu : Nama Allahyarham Nordin Ahmad mula

dilupakan ditulis oleh Shirmy di dalam akhbar Bacaria pada tahun 1991. Shirmy menyatakan di

dalam artikel tersebut bahawa seniman Nordin Ahmad dan P.Ramlee tidak jauh bezanya. Kedua-

duanya memberi sumbangan besar terhadap perkembangan filem tanah Melayu, namun Nordin

Ahmad belum pernah menerima apa-apa pengiktirafan dari kerajaan. Namun di dalam majalah

Utusan Filem dan Sport keluaran ke-22 pada tahun 1954, Nordin Ahmad pernah menyatakan

bahawa dia terhutang budi kepada P.Ramlee kerana membantunya dalam perkembangan seni

lakonnya. Akhir sekali, seniman Nordin Ahmad adalah seorang manusia yang mempunyai

pelbagai pengaruh di sebalik imejnya sebagai seorang bintang.

8

BIBLIOGRAFI

William V.Costanvo (2014), World Cinema Through Global Genres. Oxford : Wiley Blackwell

In J.Nelmes (ed.), Introduction to Film Studies (Fifth Edition). London : Routledge

Sarah Casey Benyahia, Freddie Gaffney & John White (2006), As Film Studies : The Essential

Introduction. London : Routledge

Bruce F.Kawin (1992), How Movies Work. University of California Press : London

Anonymous (1966), Menjelang Hari Raya. Berita Filem keluaran ke-63 : Singapura

Jamilah M.Ali (1966), Noodin Ahmad. Berita Filem keluaran ke-71 : Singapura

Shirmy (1991), Hero Filem Melayu : Nama Allahyarham Nordin Ahmad mula dilupakan.

Bacaria : Kuala Lumpur

Anonymous (1954), Nordin terhutang budi. Utusan Filem dan Sport : Singapura