modul pengajar - teknik pengambilan pap smear

Modul Pengajar

Bahagian Pembangunan Kesihatan MalaysiaKementerian Kesihatan MalaysiaDisember 2009

KANDUNGAN

Prakata iii

Penghargaan iv

Pendahuluan 1

Topik I : Kanser Serviks 3

Topik II : Program Saringan Pap Smear Kebangsaan 11

Topik III : Teknik Pengambilan Pap Smear 19

Topik IV : Keputusan Slaid Pap Smear Tidak Memuaskan 27

Dari Perspektif Makmal

Topik V : Pengurusan Keputusan Pap Smear Abnormal 39

ii

Kualiti pengambilan slaid pap smear amat penting bagi memastikan tahap perkhidmatan

saringan Kanser Serviks yang baik dan sekaligus dapat meningkatkan respon kaum

wanita untuk hadir menjalani pemeriksaan pap smear. Pemilihan indikator kualiti iaitu

peratus slaid pap smear yang tidak memuaskan dengan sasaran tidak melebihi 5% yang

memantau kualiti pengambilan pap smear membuktikan penekanan program pada aspek

ini. Menyedari hakikat ini, modul pengajar teknik pengambilan pap smear diwujudkan

bagi membolehkan anggota kesihatan dilatih dengan silibus yang tersusun dan kaedah

pengajaran yang lebih berkesan.

Selain dari topik-topik utama seperti Teknik Pengambilan Pap Smear yang betul dan

penerangan tentang Keputusan Pap Smear Tidak Memuaskan, silibus latihan juga

mengandungi penerangan tentang Kanser Serviks, Program Saringan Pap Smear

Kebangsaan dan Pengurusan Keputusan Pap Smear yang Tidak Normal. Kaedah

pengajaran yang digariskan merangkumi syarahan, demonstrasi, sesi amali dan tayangan

video. Modul ini diharap akan dapat membantu para fasilitator dalam memberi penerangan

semasa menjalankan latihan lanjutan (echo-training) di peringkat masing-masing. Ini akan

dapat menyumbang ke arah peningkatan mutu perkhidmatan saringan Kanser Serviks

dan seterusnya membantu mengurangkan insiden Kanser Serviks di Malaysia.

PRAKATA

iii

Setinggi-tinggi penghargaan dan ucapan terima kasih kepada semua yang terlibat dalam menghasilkan modul ini.

DR. MYMOON ALIAS

Pakar Perubatan Kesihatan AwamBahagian Pembangunan Kesihatan KeluargaKementerian Kesihatan Malaysia

DR. MAJDAH HJ. MOHAMED


DR. ZANARIAH ALIAS

Pakar Perunding PatologiHospital Kuala Lumpur

DR. NORASHIKIN ABDUL FUAD

Pakar Obstetrik & Ginekologi Hospital Sg. Buloh

DR. VALYAKALAYIL DANIEL PHILIP

Pakar Perunding Obstetrik & GinekologiHospital Selayang

DR. FAUZIAH PAIMIN

Pakar Perubatan KeluargaKlinik Kesihatan SalakSelangor

DR. MASTURA ISMAIL

Pakar Perubatan KeluargaKlinik Kesihatan AmpanganNegeri Sembilan

DR. ZALEHA ABD. HAMID

Pakar Perubatan Kesihatan AwamBahagian PembangunanKesihatan KeluargaKementerian Kesihatan Malaysia

DATO’ DR. HALIMAH YAHAYA

Pakar Perunding PatologiHospital SerdangSelangor

DR. FAROUK ABDULLAH

Pakar Perunding Obstetrik & GinekologiHospital Tg. Ampuan Rahimah

DR. AZA MIRANDA ABDUL RAHMAN

Pakar Perunding Obstetrik & GinekologiHospital Sg. Buloh

DR. RAZMIN GHAZALI

Pakar Perunding PatologiHospital Kuala Lumpur

DR. NOR AZLINA AWANG

Pakar Obstetrik & Ginekologi Hospital Kuala Lumpur

DR. ESWARY A/P VEERASAMY

Pakar Perubatan KeluargaKlinik Kesihatan SalakSelangor

DR. MASLINOR ISMAIL

Pegawai PerubatanLembaga Penduduk & Pembangunan Keluarga NegaraKuala Lumpur

DR. IDA DA ALINA NA ORDIN

Pegawai Perubatan & KesihatanKlinik Kesihatan PutrajayaPutrajaya

PENGHARGAAN

iv

DR. ROSLIZA AA BD. MANAF


PUAN MAHAWA AA BD. MANAN

Penyelia Jururawat KesihatanPejabat Kesihatan Daerah Hulu LangatSelangor

PUAN ZAITON BEE HE J. ANUAR

Penyelia Jururawat KesihatanPejabat Kesihatan Daerah KlangSelangor

PUAN RAMLAHRR SHARIF

Pengajar JururawatKolej Kejururawatan Port DicksonNegeri Sembilan

PUAN FATIMAHFF ALI

Ketua Jururawat KesihatanKlinik Kesihatan PutrajayaPutrajaya

PUAN MASIRAH RASIMONRR

Jururawat KesihatanKlinik Kesihatan SalakSelangor

PUAN ZAINUN YAHAYAYY

Penyelia Jururawat KesihatanBahagian Pembangunan Kesihatan KeluargaKementerian Kesihatan Malaysia

PUAN VUCTORIA A/P PA ONNUSAMY

Juruteknologi Makmal Perubatan KananBahagian Pembangunan Kesihatan KeluargaKementerian Kesihatan Malaysia

PUAN ZAITON OTHMAN

Penyelia JururawatLembaga Penduduk & Pembangunan Keluarga NegaraKuala Lumpur

CIK CARNCHANAR A/P TR ANTT KIN

@ PENG

Pengajar JururawatKolej Sains Kesihatan BersekutuSelangor

PUAN NORKIAH HASHIM

Ketua Jururawat KesihatanPejabat Kesihatan Daerah Hulu LangatSelangor

PUAN KARMILAWATIKK KAMARUDINKK

Jururawat Kesihatan Klinik Kesihatan JinjangKuala Lumpur

v

1

Kanser Serviks merupakan kanser kedua paling utama di kalangan wanita Malaysia

selepas kanser payudara. Berdasarkan National Cancer Registry 2003-2005, insiden

ASR (age-standardised incidence) Kanser Serviks ialah 16.1 per 100,000 populasi,

di mana ia telah menyumbang 10.6% dari semua kanser di kalangan wanita. Kanser

Serviks juga adalah penyebab ke-4 kematian yang disebabkan oleh kanser. Walaupun

dengan perkhidmatan saringan pap smear yang meluas di seluruh Malaysia, prevalen

wanita yang hadir menjalani pap smear masih rendah iaitu 45.7% (NHMS III, 2006),

berlaku sedikit peningkatan dari 26% (NHMS II, 1996). Penang Cancer Registry,

1999-2003 turut melaporkan masih terdapat kes-kes yang dikesan lambat pada tahap 3

dan 4 iaitu sebanyak 30.7%.

Perkhidmatan saringan pap smear di Malaysia telah mula diperkenalkan pada

tahun 1969. Objektif utama program ini ialah untuk mengesan awal Kanser Serviks

dan memastikan rawatan awal dan tindakan susulan dapat diberikan. Pada peringkat

permulaan perkhidmatan, program ini disediakan hanya kepada penerima perancang

keluarga. Penekanan tentang kepentingan saringan Kanser Serviks melalui pemeriksaan

pap smear telah dipertingkatkan lagi menerusi Kempen Cara Hidup Sihat tahun 1995

yang bertemakan ‘kanser’, dimana perkhidmatan ini telah diperluaskan kepada semua

wanita layak yang berumur 20 hingga 65 tahun dengan kekerapan setiap 3 tahun.

Agensi-agensi yang terlibat dalam menyediakan perkhidmatan saringan ini ialah

Kementerian Kesihatan Malaysia, Lembaga Penduduk dan Pembangunan Keluarga

Negara (LPPKN), hospital universiti, hospital dan klinik swasta, hospital tentera serta

badan bukan kerajaan seperti Klinik Persatuan Perancang Keluarga dan Persatuan Kanser

Kebangsaan Malaysia.

PENDAHULUAN

2

Salah satu faktor penting dalam perkhidmatan ini ialah kemahiran anggota kesihatan

dalam pengambilan pap smear. Ini bagi memastikan proses persampelan serviks dibuat

dengan betul dan seterusnya dapat memberikan keputusan makmal yang betul dan

tepat. Para anggota kesihatan yang menyediakan perkhidmatan ini perlu diberi latihan

berkala dan dipantau secara berterusan sehingga mahir. Modul ini boleh diguna oleh

tenaga pengajar untuk menyampaikan maklumat berkaitan pap smear secara sistematik,

berkesan dan dapat :-

Serviks, langkah pencegahan dan kepentingan pap smear

Kebangsaan

betul

Topik 1:

4

1. OBJEKTIF AMKK

Untuk meningkat dan memperkukuhkan pengetahuan peserta mengenai Kanser

Serviks

2. OBJEKTIF SKK PESIFIK

Di akhir sesi ini, peserta akan dapat memahami dan menyatakan :

a. Epidemiologi Kanser Serviks

b. Anatomi organ reproduktif

c. Patogenesis

d. Faktor-faktor risiko

e. Manifestasi klinikal

f. Pencegahan

3. KAEDAHKK

a. Syarahan

b. Perbincangan

c. Soal jawab

4. ALAT BAA ANTUAN MENGAJA AR

a. Papan putih

b. Komputer dan LCD

c. Slaid

d. VCD/CD

e. Buku rujukan

5. PERSEDIAAN

1. Susun slaid syarahan Kanser Serviks mengikut susunan dan teliti kandungan yang

disediakan agar dapat memberi penerangan dengan jelas dan lengkap

2. Peserta dikehendaki membaca Modul Pengajar Teknik Pengambilan Pap Smear

sebelum sesi bermula

KANSER SER RVRR IKS

56. NOTATT

Slaid 1-3 : Pengenalan topik

Slaid 4 : Pengenalan

(National Cancer Registry,

NCR 2003-2005)

(pra-invasif) sebelum menjadi kanser

(Penang Cancer

Registry 1999-2003)

NO AKTIKK VITI PEMBELAJA ARANRR MASA

1. Persembahan slaid bertajuk Kanser Serviks 45 minit

2. Dapatkan maklumbalas dari peserta melalui soal jawab. 15 minit Fasilitator membuat rumusan

Jumlah 60 minit

6

Slaid 6 : Insiden Kanser Serviks mengikut umur di Malaysia

(National Cancer Registry 2003-2005)

Age Group

Age

Spe

cific

Can

cer In

cide

nce

per 10

,000

popu

latio

n

0.0

71.6

0-9 70+20-2910-19 30-39 40-49 50-59 60-69

Slaid 5 : 10 Jenis kanser dikalangan wanita di Malaysia

(National Cancer Registry 2003-2005)

0 5 10 15 20 25 30 35

Female Breast

Cervix Uteri

Colon

Corpus Uteri

Rectum

Ovary

Leukaemias

Lung

Stomach

Other Skin

31.0

12.9

6.0

4.3

4.1

4.1

4.0

3.8

2.9

2.7

Percentage of all cancers

7

Slaid 7 : Perbandingan Kanser Serviks – Insiden mengikut umur bagi setiap

100,000 populasi (National Cancer Registry 2003)

Slaid 8 : Anatomi organ reproduktif

pelvis-labium, vagina, external os, internal os, cervix, uterus, ovary and fallopian tube

8

Slaid 9 : Normal serviks

Slaid 10 : Kanser Serviks

Slaid 11 : Organ reproduktif - Normal

Slaid 12 : Kanser Serviks

Kanser Serviks

Slaid 13 : Patogenesis : Etiologi

(HPV)

Slaid 14 : Patogenesis : Faktor risiko

Immunosuppression

- HIV/AIDS

- Penggunaan steroid yang lama

Slaid 15 : Patogenesis : Peringkat pra-kanser

(Cervical

intraepithelial neoplasia)

berterusan

diperingkat tersebut

9

Slaid 16 : Patogenesis : Peringkat pra-kanser

tersebut iaitu CIN 1, CIN 2 dan CIN 3

Slaid 17 : Patogenesis : Natural history from infection to cancer

Serviks

Slaid 18 : Patogenesis : Disease progression

Serviks

Slaid 19 : Peringkat perubahan kepada kanser

CIN1, CIN 2, CIN 3 dan seterusnya Kanser Serviks

: Patogenesis : Peringkat pra kanser

menjadi lebih teruk

masa 1-25 tahun

Slaid 21 : Manifestasi klinikal

- Lelehan yang berbau dari vagina

- Pendarahan luarbiasa dari vagina

- Kesakitan semasa persetubuhan

10

Slaid 22 : Pencegahan

- Elak pasangan seks yang ramai

- Elak hubungan seks di umur yang muda

- Tidak merokok

- Peringkat pra-kanser adalah masa yang paling sesuai

Slaid 23 : Kaedah pengesanan Kanser Serviks

virus HPV

- menggunakan asid asetik atau iodin untuk mengesan Kanser Serviks

Slaid 24 : Rujukan

ASA/13.05(GU)

Pap Smear (Bethesda Classification 2001)

(WHO - 2006) http//:www.who.int/

Topik 2:

12

1. OBJEKTIFKK AF M

Untuk meningkat dan memperkukuhkan pengetahuan peserta mengenai Program

Saringan Pap Smear Kebangsaan

2. OBJEKTIFKK SPESF IFIK

Di akhir sesi ini, peserta akan dapat memahami tentang Program Saringan Pap Smear

Kebangsaan :

- Latarbelakang dan sejarah

- Objektif dan strategi

- Polisi program

- Sistem pelaporan

- Pencapaian program

3. KAEDAH

a. Syarahan

b. Perbincangan

4. ALATAA BANTU MENGAJA AR

a. Papan Putih

b. Komputer dan LCD

c. VCD/CD

d. Buku rujukan

5. PERSEDIAAN

a. Susun slaid syarahan Program Saringan Pap Smear Kebangsaan mengikut susunan

dan teliti kandungan yang disediakan agar dapat memberi penerangan dengan jelas

dan lengkap

b. Peserta dikehendaki membaca Modul Pengajar Teknik Pengambilan Pap Smear


PROGRARR M SARINGAN PAP SMEAR KER BANGSAAN

136. NOTATT

Slaid 1-4 : Pengenalan topik

Slaid 5 : Sejarah Program Saringan Pap Smear Kebangsaan

aktiviti sokongan untuk Program Perancang Keluarga

Pemeriksaan pap smear diperluaskan kepada wanita yang layak

Slaid 6 : Objektif Program Saringan Pap Smear Kebangsaan

program ini


1. Persembahan slaid bertajuk Program Saringan Pap Smear 30 minit Kebangsaan


Jumlah 45 minit

14

Slaid 7 : Strategi Program Saringan Pap Smear Kebangsaan

Maklumat Pengurusan Kesihatan)

pap smear

terlibat

Slaid 8 : Aktiviti Program Saringan Pap Smear Kebangsaan

kebangsaan - klinik, makmal

Standard Operating Procedure (SOP),

borang dan lain-lain

cytotechnologist dan lain-lain

Slaid 9 : Polisi Program Saringan Pap Smear Kebangsaan

- Semua wanita yang berusia antara 20 hingga 65 tahun

- Pernah/aktif mengadakan hubungan seksual

- Bagi kes baru - setiap tahun untuk 2 tahun pertama

Slaid 10 : Kemudahan Perkhidmatan Saringan Pap Smear

- dahulu FFPAM)

15

Slaid 11 : Anggota berkelayakan menjalankan Saringan Pap Smear

Slaid 12 : Garis panduan berkaitan Program Pap Smear dan Kanser Serviks

mengikut Sistem Bethesda 2001 (Disember 2007)

(2002)

Slaid 13 : Sistem Pelaporan Program Saringan Pap Smear Kebangsaan

Slaid 14 : Pencapaian Program Saringan Pap Smear Kebangsaan

43% dalam NHMS III 2006

antenatal, postnatal dan perancang keluarga

16

NOTA : Slaid 15-21 perlu menggunakan data semasa

Slaid 15 : Bilangan Pengambilan Slaid Pap Smear 1995-2008

(Sumber : Pusat Informatik Kesihatan, KKM)

Slaid 16 : Liputan Populasi Mengikut Negeri : 2008


Denominator : wanita yang layak bagi setahun

17

Slaid 17 : Pengambilan Pap Smear Mengikut Kumpulan Umur : 2008


Slaid 18 : Peratus Pengambilan Mengikut Agensi : 2008


0.34%

18

Slaid 20 : Peratus Pap Smear Positif : 1994-2008


Slaid 19 : Peratus Slaid Tidak Memuaskan : 2000-2008


Slaid 21 : Keputusan Pap Smear : 2008


Topik 3:

20

1. OBJEKTIFKK AF M

Untuk meningkatkan pengetahuan, kemahiran dan kecekapan peserta dalam teknik

pengambilan pap smear yang betul


Di akhir sesi peserta kursus dapat:-

- Mengetahui kaedah kaunsel klien pap smear

- Mahir teknik pengambilan pap smear yang betul

- Mengetahui perkara yang perlu dilakukan sebelum, semasa dan selepas

prosedur pap smear dilakukan

- Mengetahui sebab-sebab yang menyumbang kepada keputusan pap smear

yang tidak memuaskan dan cara yang perlu diambil untuk mengelakkannya

3. KAEDAH

a. Syarahan

b. Perbincangan

c. Soal-jawab

d. Tayangan video

e. Sesi demonstrasi dan amali

4. ALATAA BT ANTU MENGAJA AR

a. Komputer dan LCD

b. Slaid syarahan

c. VCD/CD

d. Buku rujukan

e. Model pelvis

f. Peralatan prosedur pengambilan pap smear

5. PERSEDIAAN

a. Susun slaid syarahan mengikut susunan dan teliti kandungan yang disediakan

agar penerangan dapat dapat diberi dengan jelas dan lengkap

b. Edar bahan rujukan nota syarahan kepada peserta

TEKNIK PENGAMBILAN PAP SMEAR

21

6. NOTATT

Slaid 1-4 : Pengenalan Topik

Slaid 5 : Pengenalan

pada pap smear

kepada pap smear yang tidak memuaskan


1. Perkenalkan topik syarahan : 45 minit

2. Demonstrasi pengambilan pap smear 15 minit Demonstrasi peralatan pap smear dan cara-cara mengambil pap smear dengan betul menggunakan model pelvis

3. Soal jawab 15 minit

4. Sesi Amali 30 minit Memberi peluang kepada peserta untuk melakukan demonstrasi cara-cara mengambil pap smear dengan betul Fasilitator memerhati dan memberi maklumbalas

5. Tayangan Video 15 minit Semua peserta dikehendaki menonton video :-

- terbitan British Society For Clinical Cytology BSCC 2003

Jumlah 2 jam

22

Slaid 6 : Pengambilan Pap Smear - 3 Tatacara Utama

Slaid 7 : Nasihat Kepada Pelanggan

(douche) atau memasukkan sebarang ubat

(suppositories) ke dalam vagina dalam masa 24 jam sebelum prosedur

Slaid 8 : Persediaan Sebelum Pengambilan Pap Smear

- Terangkan pada klien tentang prosedur

- Beri arahan yang jelas tentang perkara yang perlu beliau buat

- Maklum pada klien untuk baring dalam posisi dorsal

Slaid 9 : Keperluan Peralatan

1) Set pap smear (sterile)

- 1 Kidney dish saiz M

- 2 Gallipot saiz M

- 1 Cusco speculum

2) 1 cytobrush

3) 1

4)

5) 1 Slaid kaca

6) 1 batang pensil

7) Coplin jar dengan penutup

8) 1 botol alkohol 95% atau

alcohol spray

9) 1 pasang sarung tangan getah

10) 1 botol normal saline

11) 1 kidney dish (untuk

yang telah digunakan)

12) Slide mailer/container

13)

14) Borang Permohonan PS 1/98

(Pindaan 2007)

15) Bekas pengirim slaid

(slide mailer)

16) Lampu

17) Couch & Screen

23

Slaid 10 : Gambar Ayre’s Spatula dana Cytobrush

Slaid 11 : Contoh Borang Permohonan Pap Smear

rujuk

Slaid 12 : Prosedur Semasa Pengambilan Pap Smear (1)

slaid

dorsal

normal saline

normal saline

Slaid 13 : Gambar Posisi Dorsal


untuk elakkan luka

normal pada serviks

untuk

pemeriksaan mikroskopi dan culture and sensitivity

Ayre’s Spatula Cytobrush

24

Gambar Serviks MenunjukkanSquamous Columnar Junction dan n Transformation

Zone


untuk ambil spesimen dari serviks dan pusingkan spatula 360º

di ruang C

endoserviks menggunakan cytobrush dan pusingkan 360º (roll) berus di atas slaid dengan memutarkan tangkai

cytobrush ke atas slaid di ruang D

Ilustrasi Pengambilan Smear Menggunakan Spatula

Slaid 16 : Gambar Pengambilan Pap Smear

ENDOSERVIKS

EKTOSERVIKS

25

Slaid 17 : Ilustrasi Ruang pada Slaid


Coplin jar yang mengandungi

95% ethyl alcohol selama 30 minit ATAA AUTT

alcohol spray fixative. Pastikan

keseluruhan sampel disembur dengan agen penetapan

NOTA

bertutup untuk mengelakkan evaporasi. Agen penetapan mesti

diperbaharui secara berkala

Slaid 19 : Prosedur Selepas Pengambilan Pap Smear (1)

KLIEN

Smear

Putar

26


SLAID

supaya ia kering

slide-mailer. Pastikan label nama dan borang

permohonan betul dan lengkap

segera

NOTA

berkaitan) hendaklah dicatit di dalam borang permohonan


PERALATAN

/kotoran ke dalam bekas sisa klinikal

couch yang telah digunakan

Slaid 22 : Sebab-sebab Smear yang Tidak Memuaskan

30 minit)

pusingan spatula/cytobrush di sekeliling ektoserviks/endoserviks

7. BUKU RUJUKAN

a. Guidebook for Pap Smear Screening - August 2004 - MOH/K/ASA/38.05 (GU)

b. Guidebook for Pap Smear Screening (Management of Abnormal Pap Smear -

Bethesda Classification 2001)

c. Buku Prosedur Pengambilan Pap Smear

Topik 4:

28

1. OBJEKTIFKK AF M

Untuk meningkatkan kemahiran dalam teknik pengambilan smear yang betul serta

berkualiti dan mengurangkan peratus keputusan slaid tidak memuaskan


Di akhir sesi peserta kursus akan dapat memahami dan menyatakan:

- Faktor-faktor yang menyumbang kepada keputusan slaid pap smear

tidak memuaskan

- Kaedah-kaedah yang boleh dilakukan untuk mengatasi faktor-faktor

penyumbang di atas

3. KAEDAH

a. Syarahan

b. Perbincangan

c. Soal-jawab

4. ALATAA BANTU MENGAJA AR

a. Komputer dan LCD

b. Slaid syarahan

c. Buku rujukan

5. PERSEDIAAN


agar penerangan dapat dapat diberi dengan jelas dan lengkap



c. Edar bahan rujukan nota syarahan kepada peserta

KEPUTUSAN SLAID PAP SMEAR TIDAK MEMUASKAN- DARI PERSPEKTIFKK MAKMAL

296. NOTATT


Slaid 5 : Apakah Ujian Pap Smear

mengesan proses pra-kanser dan kanser yang berlaku di serviks

dan endometrium

Slaid 6 : Pap Smear

False Negative Rate - 15-20%

mengambil pap smear


1. Perkenalkan topik syarahan : 45 minit

tidak memuaskan

menyumbang kepada keputusan slaid tidak memuaskan

2. Dapatkan maklumbalas dari peserta melalui soal jawab. 15 minit Fasilitator membuat rumusan Jumlah 60 minit

30

Slaid 7 : Pap Smear (Sambungan)

(Satisfactory Smear) perlu mempunyai :

- Sampel sel yang cukup dari zon transformasi

- Teknik pengekalan sel yang baik melalui langkah fixation yang betul

- Sel yang jelas dan tidak diganggu oleh kehadiran sel darah atau

sel inflammatori yang banyak

Slaid 8 : Anatomi Serviks

Slaid 9 : Perubahan Fisiologi Serviks

Squamous metaplasia

- Sel kolumnar pada epitelium endoserviks diganti dengan sel

squamos

- Biasa berlaku, akibat iritasi kronik pada serviks

- Tertumpu pada zon transformasi

- Bukan perubahan malignan

Slaid 10 : 4 Faktor Utama Keputusan Slaid Tidak Memuaskan

(poor fixation)

pus

(insufficient sample)

31

Slaid 11 : Penambahbaikan Kualiti Sampel Smear

sebelum prosedur:

- Mencuci (douche)

- Hubungan seks

- Memasukkan ubat atau diaphragms ke dalam faraj

pap smear

Slaid 12 : Senarai Alat Persampelan (Sampling Devices)

Slaid 13 : Pemilihan Alat Persampelan (Sampling Devices) - Spatula Kayu

- Murah

- Sampel dari ektoserviks dan endoserviks

- Sel-sel boleh terperangkap pada material kayu

Slaid 14 : Alat Persampelan - Spatula Kayu

contour

serviks dan zon transformasi

permukaan epitelium

jam 9 (atau lawan arah dan berakhir pada tanda aras jam 3), spesimen

terkumpul pada permukaan atas spatula

32

Slaid 15 : Alat Persampelan - Cytobrush

circumferential bristles yang membolehkan ia menyentuh

permukaan os secara menyeluruh sewaktu berus dimasukkan

Slaid 16 : Alat Persampelan - Cytobrush

cytobrush

Slaid 17 : Alat Persampelan - Cervical Broom

thin-prep (liquid based)

bristles tengah yang lebih panjang ke dalam os sehingga

bristles sisi yang lebih pendek tersentuh rapat pada ektoserviks.

Putar 3-5 kali pada kedua-dua arah

Slaid 18 : Alat Persampelan - Cervical Broom

cervical broom, palitkan (smear) broom

ke atas slaid. Lakukan pada kedua-dua permukaan broom. Palitan yang

kedua boleh dilakukan pada permukaan slaid yang sama

33

Slaid 19 : Tajuk - Masalah yang Sering Dihadapi oleh Pihak Makmal

Slaid 20 : Masalah Berkaitan Borang Permohonan Pap Smear

MASALAH

Borang Permohonan Pap Smear

tidak lengkap - butiran pelanggan dan ringkasan klinikal klien

Berlaku kekeliruan pada borang

permohonan dan spesimen

KAEDAH PENYELESAIAN

Lengkapkan borang sebelum melakukan prosedur

Pastikan butiran pada borang dan spesimen bagi klien adalah sama serta maklumat yang betul

Slaid 21 : Masalah Berkaitan Label Spesimen

MASALAH

Slaid dilabel salah

KAEDAH PENYELESAIAN

Label slaid dengan maklumat yang betul dan lengkap di ruang frosted endMasukkan maklumat nama klien dan no. pengenalanIni perlu dilakukan sebelum prosedur pengambilan pap smear dijalankan

34

Slaid 22 : Masalah Berkaitan Smear Spesimen

MASALAH

Smear yang tebal (thick smear)rr – Ini menghalang morfologi sel epitelial dilihat dengan jelas

‘BUTTON SHAPE SMEAR’

Sampel dipalit pada permukaan slaid yang salah

KAEDAH PENYELESAIAN

sampel smear ke atas slaid dengan satu palitan yang berterusan

cytobrush, golekkan berus di atas slaid dengan memutarkan tangkai cytobrushcytobrush pada slaid

Pastikan spesimen dipalit pada permukaan yang betul - iaitu permukaan yang mempunyai frosted end

Slaid 23 : Contoh Smear Tebal

Slaid 24 : Contoh Smear

35

Slaid 25 : Smear yang Baik

Slaid 26 : Smear Tidak Memuaskan - Thick Clumps of Material

Slaid 27 : Smear Tidak Memuaskan - Thick Clumps of Material

36

Slaid 28 : Masalah Berkaitan Teknik Pengekalan Slaid (Slide fixation)nn

MASALAH

‘AIR DR RIED ARTIFACFF T’

Kesan dari proses pengekalan sel yang lewat menyebabkan sel akan mengembang. Perubahan menyerupai sel ASCUS

KAEDAH PENYELESAIAN

rendam slaid smear dalam Coplin jaryang diisi penuh dengan 95% alkohol dengan segera (2-5 saat selepas smear). Rendam selama 30 minit, kemudian keluarkan slaid

alcohol spray,goncang botol sebelum digunakan. Sembur slaid dengan segera (2-5 saat

10 inci dari slaid untuk mengelakkan smear ‘hilang’ dan freezing artifact.Pastikan keseluruhan kawasan smear diliputi dengan alkohol dan biarkan beberapa saat. Kemudian tegakkan slaid

: Air-Drying Artifact

Slaid 30 : Kepentingan Proses Pengekalan Sel (Slide fixation)

(preserve) sel dan sebagai persediaan untuk staining

37

Slaid 31 : Masalah Berkaitan Smear yang Diselaputi Darah, Mukus dan Pus

MASALAH

Kehadiran sel darah, mukus dan pus

Menghalang sel epitelial dilihat dengan jelas dan mengganggu morfologi sel

Ini disebabkan oleh :-

pengambilan sampelfriable cervix

KAEDAH PENYELESAIAN

Sebelum mengambil spesimen, sebarang discaj perlu dibersihkan terlebih dahulu menggunakan gauze

salineIni mungkin menyebabkan hypocellular smear

dan cytobrush, gunakan dahulu untuk mengambil smear, diikuti dengan cytobrush.Ini mengurangkan risiko pendarahan

Slaid 32 : Smear Diselaputi Darah

Slaid 33 : Smear Diselaputi Inflammatory Exudate

38

Slaid 34 : Masalah Berkaitan Sampel yang Tidak Mencukupi

MASALAH

Sampel yang tidak mencukupi

KAEDAH PENYELESAIAN

Petugas perlu mempunyai kemahiran dan pengetahuan tentang teknik pengambilan pap smear yang betul

Penyelia perlu memantau dan menyelia secara berterusan aktiviti pengambilan pap smear oleh petugas

Slaid 35 : Smear yang Memuaskan

Slaid 36 : Scanty Epithelial Cells

7. B. UKU RUJUKAN

a. - MOH/K/ASA/38.05 (GU)

b.


d.

Topik 5:

40

1. OBJEKTIFKK AF M

Untuk meningkat dan memantapkan pengetahuan peserta di dalam pengurusan

pap smear yang abnormal


Di akhir sesi ini, peserta akan dapat :

a. Menganalisa keputusan pap smear

b. Mengendalikan klien berdasarkan keputusan pap smear dan merujuk kes

3. KAEDAH

a. Syarahan

b. Perbincangan

4. ALATAA BT ANTU MENGAJA AR

a. Papan putih

b. Komputer dan LCD

c. VCD/CD

d. Buku rujukan

5. PERSEDIAAN


agar anda dapat memberi penerangan dengan jelas dan lengkap



PENGURUSAN KEPUTUSAN PAP SMEAR AR BNORMAL


1. Persembahan slaid bertajuk pengurusan keputusan 30 minit pap smear :


Jumlah 45 minit

41

6. NOTATT


Slaid 5 : Contoh Format Keputusan Pap Smear

Borang Pap Smear Report PS 2/2007 - rujuk Lampiran C

Slaid 6 : Makluman Keputusan Smear

dimaklumkan keputusan melalui salah satu cara berikut :

- Surat makluman melalui pos (Appendix D1- D4 dalam “Guidebook

for Pap Smear Screening 2004”)

- Telefon

- Lawatan Rumah

- Faks, E-mel dan lain-lain

Slaid 7 : Contoh Format Makluman Kepada Klien - Smear Normal

Slaid 8 : Contoh Format Makluman Kepada Klien - Smear Tidak Normal

Slaid 9 : Pengurusan Keputusan Smear

Slaid 10 : Management of Unsatisfactory Smear

Management of Abnormal Pap Smear (Bethesda Classification 2001)”

Slaid 11 : Management of ‘Negative for Malignant Cells’ Smear


42

Slaid 12 : Summary : Negative for Intraepithelial Lesion or Malignancy

refer gynaecologist

Slaid 13 : Management of Abnormal Smear - Atypical Squamous Cells


Slaid 14 : Summary : Atypical Squamous Cells

- refer for colposcopy

Slaid 15 : Management of Low-grade Squamous Intraepithelial Lesion (LSIL)L


Slaid 16 : Summary : Low-grade Squamous Intraepithelial Lesion (LSIL)L

Slaid 17 : Management of High-grade Squamous Intraepithelial Lesion (HSILHH )L

and Squamous Cell Carcinoma


43

Slaid 18 : Summary : HSIL and SCC

Slaid 19 : Management of Atypical Glandular Cells and Adenocarcinoma


Slaid 20 : Summary : AGC and Adenocarcinoma

Slaid 21 : Pap Smear Guidelines After Hysterectomy

STATUS

neoplastic changes

Subtotal hysterectomy

ACTION

In the absence of symptoms, may not require any further screening

Should continue to have pap smears according to normal screening schedule

Should have one baseline vault smear. If this is normal, further screening should be based on clinical indications

Should continue to have vault smears at yearly intervals

44

Slaid 23 : Management of Abnormal Pap Smear and CIN in Pregnancy

disease

Cervical biopsy is safe in pregnancy

and third trimester to exclude any possible progression to invasive

disease

RUJUKAN

a. Guidebook for Pap Smear Screening - August 2004 - MOH/K/ASA/38.05 (GU)

b. Guidebook for Pap Smear Screening (Management of Abnormal Pap Smear -

Bethesda Classification 2001)


d. Comprehensive Cervical Cancer Control : a guide to essential practice - WHO 2006

Slaid 22 : Pap Smear Guidelines After Hysterectomy (Sambungan)

STATUS

histological assessment inadequate

at hysterectomy

Women previously treated for invasive gynecological malignancy

ACTION

of the Gynecologist. In general, vault smears should be taken at least yearly

Gynecologist, preferably aGynecological Oncologist

45

Senarai Lengkap Peralatan Untuk Pengambilan Pap Smear

a. Set pap smear (sterile)

Kidney dish saiz M

Gallipot saiz M

Cusco speculum

b. 1 cytobrush

c. 1

d.

e. 1 glass slide

f. 1 batang pensil

g. Coplin jar dengan penutup

h. 1 botol alkohol 95% atau alcohol spray

i. 1 pasang sarung tangan getah

j. 1 botol normal saline

k. 1 kidney dish (untuk swab yang telah digunakan)

l. Slide mailer/container

m.

n. Borang Permohonan PS 1/98 (Pindaan 2007)

46

Borang Permohonan Pap Smear PS 1/98 (Pindaan 2007)

47

Pap Smear Report

48

Surat Makluman Kepada Klien Dengan Bacaan Smear Normal

49

Surat Makluman Kepada Klien Dengan Bacaan Smear Tidak Normal

modul pengajar - teknik pengambilan pap smear

Documents