3.0 METODOLOGI KAJIAN

3.1 PENGENALAN

Bab ini terbahagi kepada dua bahagian. Bahagian pertama membincangkan

pendekatan dan kaedah yang digunakan dalam kajian. Proses penyelidikan dihuraikan dengan

sepenuhnya dalam setiap peringkat bermula dengan tinjauan awal hingga peringkat

menganalisis data. Sehubungan itu, instrumen kajian turut dibincangkan secara terperinci

berkenaan kaedah yang digunakan untuk mendapatkan maklumat. Di dalam kajian ini data

primer diperolehi dengan menggunakan pendekatan kuantitatif dan kualitatif. Manakala

terdapat sebahagian data sekunder diperolehi menerusi ulasan kepustakaan. Perbincangan

dalam bahagian dua berkaitan pemilihan kawasan kajian yang merangkumi justifikasi

pemilihan kawasan kajian, latar belakang dan populasi komuniti di kawasan kajian.

3.2 PROSES KAJIAN

Proses kajian ini merangkumi empat fasa yang menggambarkan aliran kajian. Fasa

yang pertama merujuk kepada kajian awal dan ulasan kepustakaan. Fasa kedua merujuk

kepada pengumpulan data dan maklumat. Fasa ketiga merujuk kepada analisis data.

Manakala fasa keempat merujuk kepada penyediaan laporan akhir. Rajah 3.1 menunjukan

carta aliran kajian ini.

Kajian Awal

i) Ulasan Kepustakaan

ii) Mengenalpasti Masalah dan Isu

iii) Pembentukan Persoalan Kajian dan Objektif

iv) Pembentukan Kerangka Konseptual dan Skop Kajian

Pengumpulan Data

Data Primer

i) Temu Bual

ii) Soal Selidik

iii) Pemerhatian

Data Sekunder

i) Rujukan ilmiah (Buku, laporan, jurnal dan artikel)

ii) Laman Sesawang

iii) Organisasi berkaitan

Analisis Data/Hasil Dapatan Kajian

Laporan Hasil Kajian

Rajah 3.1: Carta Aliran untuk Proses Kajian

Fasa I

Fasa II

Fasa III

Fasa IV

3.2.1 KAJIAN AWAL DAN ULASAN KEPUSTAKAAN

Pada fasa ini, penyelidikan memfokuskan kepada pengumpulan bahan-bahan bacaan

berkaitan dengan kajian. Tema penyelidikan ditentukan berdasarkan isu yang menjadi

menjadi persoalan kajian. Kajian teorikal dilakukan untuk pemahaman konsep berkaitan

pengurusan sisa pepejal yang lestari sebagai bahan bacaan awal sebelum memahami konsep

sistem kitar semula satu aliran dan pelbagai aliran. Kajian empirikal dilakukan sebagai

rujukan kepada penyelidik untuk mengukuhkan lagi kefahaman dan mengetahui

perkembangan terkini berkaitan tema kajian. Selepas itu, isu-isu yang berkaitan pengurusan

sisa pepejal dan sistem kitar semula dikumpul dan dikaji berdasarkan pelbagai peringkat iaitu

global, wilayah dan tempatan. Selain itu, analisis situasi diguna untuk mengenal pasti

permasalahan di kawasan kajian. Persoalan kajian dibentuk berdasarkan isu dan

permasalahan kajian yang telah dikenal pasti. Kemudian berberapa objektif kajian dibentuk

berdasarkan persoalan kajian yang dirangka. Kerangka konseptual dirangka berdasarkan tema

penyelidikan untuk menggambarkan secara ringkas konsep keseluruhan kajian.

3.2.2 PENGUMPULAN DATA

Prinsip utama pengumpulan data dan maklumat adalah untuk mencapai objektif kajian

(Mohd Majid, 1990). Penyelidikan menggunakan pendekatan kuantitatif dan pendekatan

kualitatif untuk memperolehi data dalam kajian ini. Menurut Robinson (1998), gabungan data

kuantitaif dan kualitatif dapat memberi data yang lebih baik. Data yang diperoleh dalan

kajian ini terbahagi kepada dua iaitu data primer dan data sekunder.

I) DATA PRIMER

Menurut Syed Arabi Idid (1992), data primer merupakan data asal yang diperolehi

penyelidik semasa menjalankan kajian dan data tersebut tidak pernah diperolehi daripada

mana-mana kajian sebelum ini. Dalam konteks kajian ini, data primer diperolehi menerusi

pendekatan kuantitatif dan kualitatif. Data kualitatif tidak dinyatakan dalam sifat perangkaan,

manakala data kuantitatif dinyatakan dalam bentuk perangkaan. Butir penyataan yang

diperoleh dari pendekatan kualitatif adalah berdasarkan tindak balas komuniti terhadap

pelaksanaan sistem kitar semula satu aliran. Di samping itu, butiran maklumat yang

diperolehi daripada pendekatan kuantitif adalah lebih spesifik berkaitan penglibatan komuniti

terhadap sistem kitar semula satu aliran yang dilaksanakan.

Data kuantitatif diperolehi melalui pengedaran borang kajian soal selidik. Menurut

Hopkins (2008), kajian kuantitatif bertujuan mengukur hubungan antara pemboleh ubah.

Tindak balas dan penglibatan komuniti dinilai dengan pengedaran borang kajian soal selidik

kepada responden. kualitatif diperolehi melalui pemerhatian turut serta. Pengkaji memilih

untuk berperanan sebagai total-researcher semasa penyelidikan (Robinson, 1998). Menurut

Syed Arabi Idid (1992), kaedah pemerhatian turut serta dianggap satu kajian penerokaan.

Dalam pemerhatian, pengkaji mengumpul data dan maklumat menerusi pemerhatian tingkah

laku komuniti yang dikaji tanpa mempengaruhi situasi dan kelakuan biasa komuniti tersebut

(Suriati dan Colonius, 2008).

II) DATA SEKUNDER

Pengumpulan data sekunder diperolehi daripada buku-buku ilmiah, terbitan jurnal,

kertas seminar dan persidangan, laman sesawang, keratan akhbar, dan risalah-risalah

berkaitan. Penyelidik membuat bacaan daripada bahan-bahan sekunder untuk memantapkan

lagi maklumat dan pemahaman konsep. Kaedah analisis kandungan dilakukan dengan

menyimpan dan merekod segala maklumat yang diperolehi di dalam fail untuk memudahkan

penyelidik merujuk semula data. Merujuk Mohd Majid Konting (1990), kaedah analisis

kandungan dapat mengklasifikasi dokumen atau data berdasarkan tema atau isu yang telah

dikenal pasti berkaitan dengan kajian. Maklumat atau data daripada sumber sekunder ini amat

penting untuk menyokong dan menguatkan hujah-hujah semasa proses menganalisis data.

3.2.3 ANALISIS DATA

Analisis data dilakukan untuk menjawab persoalan kajian dan seterusnya mencapai

ketiga-tiga objektif yang telah dibentuk. Terdapat dua jenis data iaitu data kuantitatif dan data

kualitatif. Oleh itu, setiap data dianalisis dengan menggunakan kaedah yang berbeza

mengikut kesesuian.

I) ANALISIS DATA KUANTITATIF

Dalam kajian ini, data kuantitatif diperolehi dari soal selidik. Pendekatan statistik

digunakan untuk menganalisis data kuantitatif ialah statistik deskriptif.

A) STATISTIK DESKRIPTIF

Statistik deskriptif atau dikenali sebagai statistik perihalan digunakan untuk

meringkaskan data kuantitatif agar mudah difahami (Mohd Majid, 1990). Menurut Mohd

Majid (1990), langkah pertama dalam dalam statistik deskriptif adalah mengenal pasti

pemboleh ubah yang dikaji. Dalam kajian ini berberapa pemboleh ubah telah dikenalpasti

iaitu jantina, umur, bangsa, taraf pendidikan, dan status perkahwinan. Dalam kajian ini, data

kuantitatif diperolehi daripada borang kajian soal selidik. Teknik statistik dalam bentuk

frekuensi digunakan untuk melihat profil demografi responden.

II) ANALISIS DATA KUALITATIF

Data kualitatif yang diperolehi dianalisis menggunakan cara interpretatif dan refleksi.

Menurut Robinson (1998), kaedah interpretatif memerlukan pertimbangan makna dan tafsiran

di sebalik permerhatian yang telah dibuat. Untuk kajian ini, pengkaji mempertimbangkan

pelbagai tafsiran disebalik pemerhatian terhadap tingkah laku komuniti semasa penglibatan

mereka terhadap pelaksanaan pengasingan sia pepejal. Selain itu, kaedah refleksi digunakan

selepas data diperolehi daripada pemerhatian untuk menghasilkan generalisasi dan

interpretasi data (Suriati dan Colonius, 2008). Disamping itu, maklumat yang diperolehi dari

pemerhatian akan dicatat ke dalam buku nota lapangan kerana maklumat ini penting dan akan

digunakan dalam analisis kandungan. Pendekatan analisis kandungan ini telah banyak

digunakan oleh pengkaji untuk menganalisis data kualitatif (Syarilla, 2011; Merriem, 1998).

Menurut Suriati Ghazali dan Colonius Atang (2008), analisis kandungan adalah proses

pengkategorian dan pengelasan maklumat dan data mengikut tema yang telah dikenal pasti

untuk menjawab obejktif kajian.

3.3 KAEDAH PERSAMPELAN

Persampelan merupakan strategi penyelidikan yang digunakan oleh pengkaji untuk

mendapatkan maklumat mengenai sebuah populasi daripada sebahagian individu yang terdiri

daripada populasi tersebut. Perkara utama yang perlu diberi perhatian dalam kaedah

persampelan ini adalah responden yang dipilih benar-benar mewakili populasi keseluruhan

kawasan kajian (Mohd Majid, 1990). Merujuk kajian ini, persampelan dibuat untuk memilih

responden dengan pengedaran borang kajian soal selidik. Kepelbagaian komuniti yang

terdapat di kawasan kajian seperti komuniti pekerja dan komuniti pelajar menyebabkan

kaedah pemilihan responden dibuat mengikut kesesuaian.

3.3.1 PERSAMPELAN RAWAK MUDAH

Persampelan ini adalah satu kaedah asas untuk memilih sampel daripada populasi.

Persampelan ini menjadi dasar kepada reka bentuk kepada kaedah persampelan yang lain.

Kaedah ini memberikan peluang kepada semua populasi untuk menjadi sampel dalam sesuatu

kajian.

Rajah 3.2: Kaedah Persampelan Rawak Mudah.

3.4 INSTRUMEN KAJIAN

Instrumen kajian membincangkan kaedah yang digunakan semasa menjalankan kajian

secara terperinci. Untuk kajian ini, kaedah soal selidik merupakan instrumen yang digunakan

untuk mendapatkan data dan maklumat yang dikehendaki untuk menjawab objektif kajian.

A) SOAL SELIDIK

Borang kajian soal selidik diedarkan kepada responden yang dipilih untuk

mendapatkan data dan maklumat daripada responden. Dalam kajian ini, borang kajian soal

selidik telah dibahagikan kepada enam bahagian utama (Rujuk Lampiran 1) iaitu:

1) Bahagian A: soalan berkaitan latar belakang responden seperti jantina, umur,

bangsa, taraf pendidikan, status perkahwinan, jenis perkerjaan, dan pusat pengajian.

2) Bahagian B: merujuk kepada soalan berkaitan kesedaran responden terhadap

penjagaan alam sekitar.

3) Bahagian C: merujuk kepada soalan berkaitan kesedaran responden terhadap

amalan pengasingan sisa pepejal.

4) Bahagian D: merujuk kepada pengetahuan responden berkenaan pengurusan sisa

pepejal.

5) Bahagian E: merujuk kepada tindak balas responden terhadap pelaksanaan

pengasingan sisa pepejal.

Semua data dan maklumat yang diperolehi dari soal selidik ini merupakan salah satu

data primer yang penting untuk kajian. Bahagian A soal selidik menggunakan soalan tertutup,

soalan terbuka dan gabungan soalan tertutup dan terbuka. Soalan tertutup digunakan untuk

memudahkan responden untuk memberi jawapan yang lebih lengkap dan lebih piawai supaya

jawapan yang diberikan dapat dibandingkan antara satu sama lain (Mohd Majid, 1990; Syed

Arabi, 1992). Menurut Syed Arabi Idid (1992), responden perlu menjawab secara memilih

jawapan-jawapan yang telah disediakan oleh pengkaji untuk soalan tertutup. Responden tidak

dibenarkan memberi jawapan yang lain. Selain itu, satu soalan terbuka digunakan berkaitan

umur responden. Soalan terbuka ini lebih memberi peluang kepada responden untuk

memberikan jawapan yang lebih tepat (Canedo, 1980; Bailey, 1984). Manakala gabungan

soalan tertutup dan terbuka digunakan untuk memberi peluang kepada responden membuat

penambahan jawapan yang lain daripada jawapan yang diberikan (Syed Arabi, 1992).

Selain itu, soalan berbentuk skala likert sesuai digunakan untuk mengukur sikap,

tahap kesedaran, dan penglibatan responden (Mohd Majid, 1990). Penggunaan skala likert

telah dicadangkan untuk meneliti tindak balas individu terhadap sesuatu aktiviti dengan

menggunakan senarai kenyataan berbentuk positif dan negatif (Ary et al., 1985). Untuk

kajian ini, soalan likert digunakan di dalam Bahagian B, Bahagian C, Bahagian D, dan

Bahagian E, untuk melihat tahap kesedaran responden terhadap penjagaan alam sekitar, tahap

kesedaran responden terhadap amalan pengasingan sisa pepejal, tahap pengetahuan

responden terhadap amalan pengasingan sisa pepjal, dan tindak balas responden terhadap

amalan pengasingan sisa pepejal.

Satu set soalan berkaitan gerak balas responden terhadap amalan pengasingan sisa

pepejal diberikan di dalam bentuk skala ordinal. Oleh itu, responden akan menentukan sama

ada Tidak Diamalkan (1), Jarang Diamalkan (2), Kadang-kala Diamalkan (3), Kerap

Diamalkan (4), dan Paling Kerap Diamalkan (5) terhadap kenyataan yang terdapat di dalam

soal selidik (Rujuk Lampiran 1). Selain itu, responden menentukan persetujuan sama ada

Sangat Tidak Setuju (1), Tidak Setuju (2), Setuju (3), dan Sangat Setuju (4) terhadap

kenyataan yang dibentuk untuk mengetahui tahap kesedaran responden terhadap penjagaan

alam sekitar, pengetahuan responden berkaitan amalan pengasingan sisa pepejal, dan tahap

penerimaan responden terhadap amalan pengasingan sisa pepejal. Markat individu untuk

tindak balas terhadap setiap kenyataan ditentukan dengan penambahan nilai-nilai yang

diperolehi daripada responden (Mohd Majid, 1990).