Bil. 63 / 2020 JAN / MAC 2020

Martabatkan Sejarah Malaysia

KUALA LUMPURDAHULU, KINI DAN MASA DEPAN

Menarik di dalam:

Muka 6

Muka 15

Majlis Sembang-Sembang Sejarah bertajuk “Kuala Lumpur: Dahulu,Kini & Masa Depan” telah diadakan pada 14 Mac 2020 bertempat di tingkat 1, Wisma Sejarah, Jalan Tun Razak, Kuala Lumpur. Ceramah tersebut telah disampaikan oleh Dato’ Ar. Haji Hajeedar Abdul Majid, seorang arkitek terkemuka. Dato’ Haji Jumaat Dato’ Mohd Noor, Pengerusi Persatuan Sejarah Malaysia dalam ucapan alu—aluan mengalu-alukan kehadiran semua peserta di majlis tersebut. Majlis ini menurut beliau, diadakan secara santai dan tidak formal. Dato’ Abd Rahman Yeop selaku moderator telah memperkenalkan Dato‘ Ar. Haji Hajeedar Abd Majid. Walaupun Dato’ Hajeedar bukan seorang ahli sejarah, tetapi pengetahuan beliau tentang Kuala Lumpur amat komprehensif. Ini adalah kerana beliau adalah anak kelahiran Kuala Lumpur. Beliau bersekolah di Pasar Road English School dan Victoria Institution. Beliau telah melanjutkan pelajaran di Portsmouth Polytechnic, United Kingdom dan lulus dalam bidang architecture majoring dalam Urban Studies and Conservation. Sekembali ke tanah air, beliau bertugas dengan UDA sebelum membuka firma Hajeedar and Associate. Antara bangunan yang telah direka bentuk beliau ialan Bangunan Bank Pembangunan Malaysia, Maybank Square, MNI Twin Tower dan Telekom Regional Office. Masjid-masjid yang direka bentuk beliau adalah Masjid Abu Bakar As-Siddiq, Bangsar, Masjid IIUM Gombak dan Masjid SAAS di Petaling Jaya. Beliau juga telah memulihara bangunan Carcosa Seri Negara. Beliau amat aktif dalam pertubuhan profesional dan pernah memegang jawatan Presiden Pertubuhan Arkitek Malaysia (1985-1987). Kini, beliau adalah Presiden ICOMOS. Beliau pernah dilantik sebagai Ahli Lembaga Penasihat DBKL dan terlibat di dalam merangka Pelan Struktur Kuala Lumpur. Antara tetamu Dato’ Ar. Hajeedar yang hadir ialah Jane Rai, Prof. Asmah Abdullah, Datin Anne Yuen, Rosli M. Ali, Jaafar Yaacob dan Datin Sabidatul Majini Abdullah.

Muka 12

Dato’ Ar. Haji Hajeedar Abdul Majid (tengah) bersama Dato’ Haji Jumaat Dato’ Mohd Noor dan para tetamu jemputan di Majlis Sembang-Sembang Sejarah

Muka 5

DATO’ ABD RAHMAN YEOP UCAP JASA PENERIMA ANUGERAH FELO PSM 2019

ARTIKEL DATO’ HAJI JUMAAT

Warkah PSM diterbitkan oleh:

PERSATUAN SEJARAH MALAYSIAAras 3, Anjung, Wisma Sejarah,230, Jalan Tun Razak,50400, Kuala Lumpur.

DR ZAHIDI DATO’ HAJI ZAINOL RASHID (KETUA EDITOR)MOHD AROF ISHAKDATIN ZURAIDAH MOHAMAD

SIDANG REDAKSITel : 03 - 2681 5388 / 2681 6388Faks : 03 - 2681 4388Email : psejmal@gmail.com / sej@psm.org.my

MARTABATKANSEJARAH

MALAYSIA

PRESIDENPERDANA MENTERI MALAYSIA

DATO’ HAJI JUMAAT DATO’ HAJI MOHD NOOR(FELO PSM)

PROF MADYA DR MOHD SHAMSUDDIN

NAIB RESIDENMENTERI PENDIDIKAN MALAYSIAMENTERI PELANCONGAN, SENI DAN BUDAYA

41 NOVEL ENAM DEKAD MERDEKA

JAN / MAC 2020

1. Putera Gunung Tahan karya Pak Sako (1939)2. Anak Mat Lela Gila karya Pak Sako (1941)3. Melati Kota Bahru karya Abdul Kadir Adabi4. Nawa di hujung Pedang karya Ahmad Murad Nasarudin5. Pahlawan Rimba Malaya karya Keris Mas6. Barisan Zubaidah karya Hamdan7. Ustazah karya Ahmad lufti8. Panglima Awang karya Harun Aminurashid9. Anak Panglima Awang karya Harun Aminurashid10. Patah Sayap Terbang Jua karya A. Samad Ismail11.Tulang-tulang Berselerakan karya Usman Awang12. Sungai Mengalir Lesu karya A. Samad Said13. Tembok Tidak Tinggi karya A. Samad Said14. Interlok karya Abdullah Husain15. Pulanglah Perantau karya Aziz Jahpin16. Sandera karya Arenawati17. Ombak Bukan Biru karya Fatimah Busu18. Di Hadapan Pulau karya A.Samad Said19. Hari-hari terakhir Seorang Seniman karya Anwar Ridwan20. Warisan karya Abdul Taib Mohd Hassan21. Korban Keretapi Maut karya Hashim Yop

22. Lepaskan aku Kembali ke Laut Jilid 1,2,3 karya Shaari Isa23. Bukit Kepong karya Ismail Johari24. Saudagar Besar dari Kuala Lumpur karya Keris Mas25. Jatuhnya Kubu Terakhir di Jerampai karya Armin Sani26. Bumi Merdeka karya Talib Samat27. Hujan Pagi karya A. Samad Said28. Kanang Kisah Seorang Pahlawan karya Maznan Nordin29. Rimba Harapan karya Keris Mas30. Sakura Mengorak Kelopak karya Arenawati31. Projek 238 karya H Amir 32. Hujan Debu karya Rosmini Shaari33. Panglima Salleh Selempang Merah karya Zaharah Nawawi34. Pemberontakan kaya Jong Chun Lai35. Anugerah karya Zaharah Nawawi36. Naghoho Astana karya S. Othman Kelantan37. Naratif Ogoshonton karya Anwar Ridwan38. 1515 karya Faisal Tehrani39. Orang Kota Bahru karya S. Othman Kelantan40. Harga Sebuah Maruah karya Azizi Hj Abdullah41. Mahabah karya Shahnon Ahmad

3

Lazimnya kita berkebiasaan meninjau dan menekuni sejarah dan bagaimana sejarah berlaku dengan mengkaji dan menyelidik peristiwa-peristiwa dan perihal yang telah berlaku diangkara oleh manusia sendiri atau pun kerana fenomena alam yang tercetus. Berasaskan fakta-fakta yang terakam dan dokumen-dokumen dengan naratif dan data-data yang rapi ditulis dan disimpan, maka sejarah dan kajian ilmu sejarah dengan methodology yang berdisiplin dapat dipertanggungjawabkan.

Demikianlah segala aspek geopolitik, demografi, sosio-budaya dan sistem pemerintahan yang telah saling membentuk dan membina tamadun, semacam mudah dan cerah dilihat melalui pandangan atau kacamata kebelakang.

“Looking at history through the past” di kalangan umum sudah rata-rata termaklum dan di kalangan para sejarawan dan penggiat sejarah, tuntutan disiplin dan tatakerja “menghidupkan” sejarah perlu diamal dan ditaati.

Bagaimana kalau sejarah mahu difahami dan diterima secara satu realiti yang mendatang? Bukan melalui ramalan rambang atau imaginasi buatan

tetapi melalui pemikiran dan pentafsiran berasaskan kajian saintifik dan humanistik yang global dimana fenomena-fenomena alamiah dan transformasi ciri-ciri dan karekter kemanusiaan telah pun terkini kelihatan mewujudkan tendensi dan gara-gara perubahan yang tidak terelakkan.

Bagaimanakah terkini kita melihat keadaaan perubahan iklim (climate change) atau pun migrasi manusia pelarian menjadi masalah dan tragedi musibah tersaksi berlaku disekitaran?Adakalanya kita rasa terharu serta tertusuk emosi kemarahan apabila berlakunya Islamophobia sebagai bencana kejahatan atau musuh terpendam dipentas dunia menjaja iklim kebencian.

Mutakhir ini, dengan mengejutnya berlaku ancaman COVID-19 dan pandemik ada dibayangkan kemungkinan berlakunya “disruption” dalam ekonomi dagangan dan teknologi perusahaan yang boleh mengakibatkan “recession” sedunia.

Kajian-kajian “Pandang Ke Hadapan” mengenai perkara-perkara atau isu-isu seperti tersebut di atas, serta pula diwujudkan beberapa Akta atau Triti Antarabangsa yang menjadi dasar tadbir dan pemerintahan, tentulah membawa implikasi akan adanya “kemanjadian sejarah” kepada sesuatu lokasi, tempat, negara dan kependudukan masyarakat.

Misalnya perkara perubahan iklim dan Pemanasan Global yang kini telah pun berulang-ulang kali dikaji dan tafsirkan sebagai berat dan genting telah memperlihatkan terbentuknya Kyoto Treaty (1997), Copenhagen Summit (2009), Sidang Paris (2015), dan Sidang COP25 di Madrid (2019), dengan seruan dan gesaan lantang berpadu agar “dunia bertindak” mengusahakan penyelesaian.

Saya memang sudah lama mengikuti “pandangan dan suara dunia” mengenai Perubahan Iklim. Sidangnya yang terbaharu di Madrid mencuit dan memacu saya untuk menulis rencana “Batu Pahat, Bumi Kelahiranku”. Riwayat 1893 Menuju Alam 2030.

Inilah bagi saya “memandang kehadapan” untuk mengesan pembentukan atau kemenjadian sejarah. Tidak syak sekali keadaaan Perubahan Iklim ada membawa kesan dibeberapa tempat di tanah air kita. Baru-baru ini, Sultan Nazrin apabila melancarkan Sambutan Hari Landskap Negeri Perak Darul Ridzuan, bertitah bagi menangani ancaman perubahan iklim dan pemanasan global maka “tindakan adaptasi dan mitigasi perlu dirintis dan dilaksanakan demi menjamin kelestarian alam.

Ini bererti bahawa kerana tindakan dan rancangan yang diusahakan terkini maka akan terlakarlah realiti dan wajah “sejarah yang mendatang”.

Isu alam sekitar tidak boleh dipinggirkan.

Perutusan Pengerusi Jawatankuasa Eksekutif

Dato’ Haji Jumaat Dato’ Haji Mohd NoorPengerusi

Jawatankuasa EksekutifPersatuan Sejarah Malaysia

JAN / MAC 2020

4

PSM DI SANA SINI

Seminar ini telah diadakan pada 13-14 Oktober 2019 bertempat di Hotel Grand Paragon, Johor Bahru dan dianjurkan oleh Perbadanan Perpustakaan Awam Johor. Prof Emeritus Datuk Dr Abdullah Zakaria telah menyampaikan ucaptama bertajuk “Kekayaan Permata Berharga Khazanah Johor”. Y.B. Tuan Haji Aminul Huda Haji Hassan, Pengerusi Jawatankuasa Pendidikan, Sumber Manusia, Sains dan Teknologi Negeri Johor merangkap Pengerusi Perbadanan Perpustakaan Awam Johor telah merasmikan seminar tersebut. Dato’ Haji Jumaat Dato’ Haji Mohd Noor, Pengerusi PSM juga hadir sebagai moderator sesi 3. Tuan Haji Kamdi Kamil, Dr. Mardiana Nordin dan Dr. Zahidi Dato’ Zainol Rashid dari PSM juga menyampaikan kertas kerja masing-masing. Sebanyak 14 kertas kerja telah dibentangkan termasuk juga 2 pembentang dari Pekanbaru, Riau, Indonesia iaitu Prof Suwardi M.S. dan Dr. Ellya Rosa.

SIMPOSIUM DAN MESYUARAT AGUNG PERSATUAN SEJARAH MALAYSIA CAWANGAN PERAK

MAJLIS PENYAMPAIAN ANUGERAHSUBJEK SEJARAH STPM 2019

PROGRAM BEDAH BUKU “PANGLIMA SALLEH: SELEMPANG MERAH” DAN MAJLIS SEMBANG-SEMBANG SEJARAH

Dato’ Haji Jummaat Dato’ Mohd Noor bersama dengan Setiausaha Kehormat dan Bendahari telah hadir di Majlis Peperiksaan Malaysia untuk upacara majlis penyampaian Anugerah Subjek Sejarah terbaik STPM 2019. Anugerah tersebut telah disampaikan oleh Prof Emeritus Datuk Ir. Dr. Mohd Azraai Kassim, Pengerusi Majlis Peperiksaan Malaysia kepada Lee Jia Long.

JANUARI 2020

FEBRUARI 2020

Program Bedah Buku “Panglima Salleh: Selempang Merah” karya Zaharah Nawawi telah dianjurkan oleh PSM Kawasan Batu Pahat pada 8 Mac 2020.

Majlis Sembang-Sembang Sejarah bertajuk “Kuala Lumpur: Dahulu, Kini & Masa Depan” yang telah disampaikan oleh Dato’ Haji Hajeedar Abd Majid, seorang arkitek terkemuka telah diadakan pada 14 Mac 2020 bertempat di Tingkat 1, Wisma Sejarah, Jalan Tun Razak, Kuala Lumpur.

MAC 2020

JAN / MAC 2020

55

DATO’ ABD RAHMAN YEOP Oleh

MAAROF KASSIM

BELANGSUNGKAWAJAN / MAC 2020

Pagi tadi saya pergi ke satu majlis reunion sekolah saya. Sebenarnya sekolah saya itu, Sekolah Dato' Abdul Razak atau SDAR telah berpindah beberapa kali. Mulai tahun 2002 barulah ia berpindah ke kampus kekalnya di Sungai Gadut, Seremban.

Kali ini reunion dibuat di Sekolah Menengah Sains Tuanku Munawir, Jalan Sikamat, Seremban yang lebih dikenali sebagai SASER. Sekolah ini pernah menempatkan SDAR dari tahun 1972 hingga 2001. Saya tidak sempat bersekolah di sini kerana telah meninggalkan SDAR Tg. Malim, Perak pada tahun 1967.

Apa yang saya hendak ceritakan di sini bukanlah tentang sekolah, tetapi mengenai tetamu khas kami. Beliau ialah Dato' Abdul Rahman Yeop yang menjadi Pengetua SDAR dari 1974 hingga 1980. Dia memegang rekod Pengetua paling lama di SDAR. Selepas ini saya akan memanggilnya sebagai Dato' Rahman.

Di majlis tadi Dato' Rahman dikejutkan bila seorang anak muridnya menghadiahnya dengan sejumlah wang yang saya kira (dari pengalaman saya yang aktif dalam satu persatuan pesara kerajaan), lebih kurang sama jumlah dengan sebulan pencennya. Anak muridnya itu sekarang menjadi seorang usahawan berjaya.

Ini mengingatkan saya di satu majlis di Putrajaya beberapa tahun yang bila bila seorang lagi anak muridnya yang baru dilantik menjadi Menteri kabinet Malaysia mengucapkan terima kasih kepadanya kerana kejayaannya di bidang politik.

Apa yang saya hendak ceritakan bukanlah mengenai apa-apa kejayaan yang telah dibuat oleh Dato' Rahman untuk SDAR, yang sudah pasti banyak. Saya hendak ceritakan apa yang telah dibuatnya yang ramai orang tidak tahu.

Dato' Rahman Yeop duduk di kerusi semasa berucap.

Dia sebak bila dihadiahkan hadiah harijadi berupa wang ringgit oleh seorang anak muridnya. Saya kira jumlah wang lebih kurang sama

dengan pencen sebulan Dato'.

6

JAN / MAC 2020Sebenarnya Dato' Abdul Rahman pernah berjasa kepada kejayaan bolasepak Negeri Sembilan dan inilah yang saya katakan ramai orang tidak tahu. Dato' Rahman berasal dari Perak dan sekarang menetap di Kuala Lumpur selepas bersara.

Sebelum tahun lapan puluhan taraf bolesepak Negeri Sembilan amat rendah. Kami dengan senang dikalahkan oleh pasukan-pasukan negeri lain, walau pun di tempat sendiri. Mungkin salah satu sebab ialah kerana kami tidak mempunyai stadium yang besar di masa itu. Tetapi negeri jiran kami Melaka juga tidak mempunyai stadium yang besar. Tetapi taraf bolasepak mereka di masa itu lebih tinggi dari Negeri Sembilan.

Beberapa orang pencinta bolasepak telah berbincang mengenai perkara ini dan ingin saya nyatakan di sini bahawa saya sama-sama terlibat dalam perancangan itu. Kebetulan saya menjadi pengurus pasukan bolasepak jabatan saya Majlis Perbandaran Seremban atau MPS, dan kelab saya antara yang dipilih menganggotai Majlis Persatuan Bolasepak Negeri Sembilan atau NSFA. Saya pula dilantik oleh kelab sukan MPS untuk duduk di kerusi Majlis tersebut.

Satu hari saya menerima panggilan telefon dari seorang guru SDAR. Kebetulan guru ini ialah jurulatih kepada salah satu pasukan kelab bolesepak di Negeri Sembilan yang bertempat di Seremban. Dia minta saya datang ke kuarters Pengetua SDAR pada satu malam. Oleh kerana SDAR ialah sekolah saya dan ramai staff mereka termasuk Dato' Rahman sebagai Pengetua mengenali saya, tidak menjadi masalah bagi saya untuk ke sana.

Saya dapati antara yang dipanggil ke rumah Pengetua ialah kawan-kawan saya yang sama-sama menjadi Ahli Majlis NSFA. Selain menjadi tuan rumah Dato' Rahman juga menjadi pengerusi mesyuarat.

Dato' Rahman seolah-olah sudah tahu mengenai kedudukan bolasepak Negeri Sembilan. Dia memang berhak bercakap, kerana di masa itu SDAR kuat dalam bolasepak antara sekolah-sekolah di Negeri Sembilan. Guru yang menjadi jurulatih kelab itu juga menjadi jurulatih pasukan bolasepak SDAR.

Di masa itu perlembagaan NSFA menyebut jawatan Setiausaha hendaklah dipilih di Mesyuarat Agung. Tidak seperti sekarang di mana jawatan Setiausaha kebanyakan NGO ialah atas lantikan Pengerusi, Presiden atau Yang Di Pertua.

Kami dapati Setiausaha NSFA di masa itu amat berkuasa. Tetapi beliau jugalah punca kemerosotan bolasepak Negeri Sembilan. Beliau pula tidak mahu melepaskan lawatan kerana kepentingan peribadi.

Kesimpulannya Setiausaha tersebut hendaklah dijatuhkan di Meyuarat Agung akan datang dan diganti dengan 'orang kami'. Bukan itu sahaja, Ahli-ahli Majlis NSFA juga hendaklah terdiri dari 'orang-orang kami' sebagai majoriti. Tidak guna mempunyai Setiausaha 'orang kami' sedangkan Ahli-ahli Majlis terdiri dari mereka yang asyik menentangnya.

Di sinilah Dato' Rahman menggunakan kebijaksanaannya mengatur strategi. Kami telah bermesyuarat secara sulit dan rahsia di rumahnya untuk beberapa kali di waktu malam. Sehingga di satu ketika beliau ada bertanya 'Kalau mahu jumpa Tuanku, saya boleh aturkan' yang bermaksud menggunakan penglibatan Yang Di Pertuan Besar, Negeri Sembilan. Kami jawab tidaklah sampai begitu sekali.

Dipendekkan cerita, di Mesyuarat Agung NSFA seterusnya Setiausaha lama dijatuhkan oleh 'orang kami'. Ahli-ahli Majlis yang dipilih juga kebanyakannya 'orang kami'. Dari situlah bermulanya kebangkitan bolasepak Negeri Sembilan, yang dirancang oleh seorang yang bukan berasal dari Negeri Sembilan.

7

KERETA LEMBU HILANG DI MATAJAN / MAC 2020

Sehingga Perang Dunia ke-2, pengangkutan kita adalah dengan kereta lembu. Kereta lembu ini adalah buatan tempatan untuk keperluan membawa padi, beras, kelapa dan alat-alat binaan rumah.

Apabila tentera Jepun tawan Malaya, saya balik tinggal di kampung bersama ibu saya kerana sekolah Inggeris sudah ditutup. Inilah masa saya naik kereta lembu dari Telok Air Tawar ke Kepala Batas untuk menemui sepupu saya yang tinggal di Pajak Song dan membeli beras yang sudah lagi tidak dijumpai di kedai biasa.

Ada dua model kereta lembu, satu tarik oleh 2 ekor lembu jantan dan satu lagi ditarik oleh satu ekor lembu sahaja.

Selepas satu hari saya balik kampung, saya lihat satu konvoi berpuluhan kereta lembu menuju ke Butterworth. Setelah bertanya orang kenalan dapatlah ceritanya.

Kerajaan Kolonial British telah menyimpan banyak gula, tepung, beras dan garam dalam gudang-gudang di Prai yang dibawa oleh kapal laut. Barang ini biasanya dihantar seterusnya oleh kereta api dari Prai ke Selatan Tanah Melayu. Kapal terbang tentera Jepun telah gugurkan bom ke atas gudang-gudang ini dan kandungannya terbuka kepada kautan orang.

Konvoi kereta lembu ini hendak ke Prai untuk mengambil apa yang terdapat. Saya juga dapat lihat muatan kereta lembu yang telah balik selama dua tiga hari.

Ada juga kereta lembu yang membawa alat perabot yang diambil dari rumah tentera di Lapangan Terbang Permatang Kuching (Butterworth).

Apabila tentera Jepun sampai di Pulau Pinang, terdengar siaran radio dalam bahasa Melayu dan Inggeris mengarah penduduk menghantar balik perabot yang diambil. Oleh kerana ketakutan kepada tentera Jepun, perabot-perabot ini tidak dihantar balik tetapi diletak di tepi-tepi jalan sahaja. Tetapi barang makanan tidak dikembalikan. Perabot ini dipungut oleh pekerja tempatan dengan lori tentera.

Pemandu kereta lembu pula naik takut ditangkap oleh tentera Jepun tetapi tiada ada tangkapan. Di zaman ini, tidak lagi kelihatan kereta lembu.

Kereta boleh dibina tetapi mesti ada lembu jantan. Masa ini kita ada banyak lembu tetapi kereta telah hilang di mata. Bersama hilang ialah penjual berkandar diambil ailh oleh penjual dengan motosikal. Kita telah maju dalam sejarah pergerakan awam.

OlehLT. JEN DATUK ABDULLAH SAMSUDIN (BERSARA)

8

JAN / MAC 2020

“Penulis kerdil lahir dari sebuah kampong terpencil!” mukaddimah pengenalan diri apabila dijemput hadir dalam mana-mana perjumpaan dengan para pelajar atau ceramah umum. Keinginan menjadi penulis lahir apabila berjinak-jinak dengan buku satera Melayu, lama dan baru, samenjak zaman Jepun. Hiburan yang wujud ketika itu ialah baca buku untuk berhibur agar terlupa seketika himpitan hidup akibat kemiskinan diburuk dengan suasana perang.

Bernasib baik tinggal bersama datuknya , seorang imam masjid, apabila ayah tercinta maut di laut samudera luas lagi ganas ketika mencari rezeki. Datuknya tidak sahaja memiliki belasan kitab tetapi juga hikayat lama pelbagai genre terpelihara baik bakal diperturunkan kepada anak cucunya kemudian hari.

Setiap petang, bersama sepapunya yang lebih tua mereka akan membaca hikayat dan syair itu secara bergilir-gilir – Hikayat Bustamam, Hikayat Amir Hamzah, Hikayat Panji Semerang, Hikayat Hang Tuah, Syair Selendang Delima dan banyak lagi hampir kesemua dalam simpanan ‘perpustakaan’ Datuk mereka baca dan baca. Ada di antara hikayat misalnya Hikayat Bustamam apabila khatam mesti buat pulut kuning, kononya mendapat berkat atau elak dari ‘panas’ melimpah kepada kami. Tak tahu sebenarnya hikmat atau kepercayaan orang-orang tua ketika itu.

Ketika perang hampir tamat sekolah Melayu Port Weld didatangi seorang guru lulusan SITC, petah bercakap juga seorang nasionalis Melayu. Dia memiliki perpustakaan kecil dalam rak , penuh dengan buku-buku terbitan Pejabat Karang Melayu SITC, dari buku-buku pengetahuan, cerita matagelap,dongeng, jenaka, politik, dsb , guru itu sangat baik hati meminjam buku-buku kepadanya lalu dibaca dengan rakus.

Keupayaan bahasa kian meningkat apabila terpilih ke SITC, satu-satunya institusi tertinggi bahasa Melayu yang menjadi idaman bagi lulusan sekolah Melayu. Bertambah yakin apabila diberi kepercayaan apabila diberi kepercayaan mengajar BM di tingkatan menengah sekolah Inggeris. Keyakinan berbahasa bila berpeluang menterjemah sebuah buku dari bahasa Inggeris ke BM, Gajah Putih buat kali pertama. Hasil dari itu datang bertalu-talu tawaran menterjemah dari DBP. Bagaiamanapun, hasil pertama tertulis Perkembangan Pelajaran di Sabah (akademik) dan mulai saat itu, tidak lagi pandang belakang, terus menulis terutama selepas bersara – kreatif, novel, kembara, akademik kesemuanya hampir 20 buah – novel (3), kembara (2), dongeng (3), terjemahan (4), gurindam (3), akademik (2), dan setiap satu biografi, autobiografi, riyawat hidup, catatan renungan, dan drama. Melihat kepada sumbangannya terlalu kecil dalam memperkaya khazanah kesusasteraan Melayu jika dibanding dengan penulis komtemporari lain sesuai melebel Mohd Nor Long sebagai seorang penulis kerdil!

BELAJAR JADI PENULISOleh

MOHD NOR LONG

9

JAN / MAC 2020

Buku - buku Mohd Nor Long

10

BERITA BERGAMBAR

Suasana di Majlis Sembang-Sembang Sejarah Kuala Lumpur: Dahulu, Kini dan Masa Depan

JAN / MAC 2020

Dato’ Ar. Hajeedar Abdul Majid (penceramah) bersama Dato’ Abd Rahman Yeop (moderator)

MAJLIS SEMBANG-SEMBANG SEJARAHKuala Lumpur: Dahulu, Kini & Masa Depan

11

BERITA BERGAMBARMAJLIS SEMBANG-SEMBANG SEJARAHKuala Lumpur: Dahulu, Kini & Masa Depan

Antara jemputan yang hadir dari kiri Hj. Mohd Nor Long, Hj. Abdul Rahman Mohd Ali, Prof Dato’ Dr. Ahmad Murad Merican, Dato’ Hj. Jumaat Dato’ Hj. Mohd Noor dan Dato’ Nasir Ali

Dato’ Hj. Jumaat Dato’ Hj. Mohd Noor (Pengerusi PSM) menyampaikan cenderamata kepada Dato’ Ar. Hajeedar Abdul Majid

JAN / MAC 2020

12

LT. JEN. DATUK ABDULLAH SAMSUDIN

UCAP JASA PENERIMA ANUGERAH FELO PSM 2019

03 Februari 1955 adalah tarikh yang bersejarah dalam kerjaya saya sebagai seorang professional soldier. Saat yang paling saya banggakan dan sukar untuk dilupai ialah melangkah dengan segak menaiki tangga Grand Steps bangunan Old College semasa istiadat Sovereign’s Parade. Pada hari itu akhirnya saya adalah seorang gentleman officer, Saya percaya perasaan ini t idak mampu untuk diperkatakan melainkan seorang yang turut menyaksikan dan yang telah melaluinya. Wajah keriangan terpancar pada setiap anggota pegawai muda. Kami akhirnya ‘officers and gentlemen’ setelah melalui suatu perjalanan jauh mengikuti latihan berkualit i t inggi di sabuah akademi tentera terulung didunia. RMA Sandhurst menanamkan disiplin, determinasi dan semangat keberanian yang diperlukan bagi menghadapi cabaran mendatang.

LT Gen Datuk AbdullahS kehilangan ayah ketika berumor 8 tahun. Beliau bersama abang kakak dan seorang adik perempuan menerima ketentuan Il lahi dan bersyukur kerana Allah telah menganugerahkan seorang ibu yang bersedia memikul segala tanggungjawab menjaga dan membesarkan anak-anak dengan penuh kasih sayang dan seorang yang prihatin mengutamakan pendidikan sebagai pemberian yang terbaik kepada anaknya.

Tokoh mendapat pendidikan di Sekolah Melayu Telok Ayer Tawar dan seterusnya Bukit Mertajam High School. Setelah berjaya mendapat kelulusan Cambridge Overseas School Certif icate, beliau memilih kerjaya tentera bermula sebagai seorang rekrut dan terpil ih sebagai Potential Officer pasukan Regimen Melayu pada bulan March 1952.

Pada tahun yang sama General Templar telah memulakan tugas sebagai Pesuruhjaya Tinggi Brit ish menggantikan Henry Gurney yang terkorban dalam serang hendap tentera PKM di Bukit Fraser. Beliau memulakan reformasi polit ik bagi Tanah Melayu menuju kemerdekaan. Sebuah negara baru perlukan Pasukan Bersenjata yang mampu memikul tanggungjawab Guardian of National Sovereignty. Atas keperluan ini General Gerald Templer melahirkan visinya MENYEDIAKAN ANGKATAN TENTERA UNTUK PTM YANG AKAN MENJADI SEBUAH NEGARA YANG BERDAULAT DAN MERDEKA…‘Nothing is more l ikely to assist the new state to stand squarely on its own feet in the cockpit of Southeast Asia, than …. well trained forces.’

‘No bad soldiers only bad officers’ suatu general axiom ketenteraan Brit ish suatu yang sinonim dalam menentukan kualit i , keberkesanan dan kecekapan sesebuah pasukan tentera. Bahkan dikatakan European peasants or workmen could only make good soldiers when led by WELL TRAINED GENTLEMAN OFFICERS The quality suffers if led by a bad officer. If led by a weak or selfish officer his morale would collapse rapidly. If led by efficient and fair officers they were prepared to do anything within reason.

Sebagai seorang pemegang tradisi Sandhurst Templar sedar asas kepada pembentukan pasukan tentera yang cekap, taat setia dan berdisiplin tinggi perlukan corp pegawai yang terlatih mengikut acuan tradisi dan legasi Tentera Brit ish, seorang pegawai itu mestilah an officer and a gentleman, Pegawai yang terlatih di RMA Sandhurst.

Pemilihan calon kadet bagi RMA Sandhurst adalah sangat kompetit if kerana akademi berkenaan menjadi idaman bukan sahaja kalangan anak muda di Britain, bahkan juga kalangan anak muda dari negara-negara dominion yang meliputi Kanada, Australia dan New Zealand.

OlehDATO’DR NADZAN HARUN

JAN / MAC 2020

13

Calon pegawai kadet perlu mempunyai kriteria tertentu. Calon mempunyai latar belakang keluarga pegawai tentera, mendapat pendidikan di Public School, dan mempunyai kelulusan akademik yang baik. Mereka dikehendaki lulus ujian Army Entrance Examination seperti yang ditetapkan dalam Regulations Respecting Admission to RMA. Calon pegawai kadet dari Tanah Melayu mestilah juga seorang yang dijangkakan the right material and caliber sama seperti pemilihan calon kadet Tentera Brit ish. Adalah agak sukar untuk mendapatkan calon tempatan yang mempunyai kelayakan demikian. Bagi mengatasi kelayakan yang diperlukan ini ketetapan telah diambil oleh Malcolm MacDonald (Brit ish Commissioner General, Southeast Asia), dan General Ritchie (C-in-C FARELF) untuk tidak menghantar calon tempatan terus ke Britain, sebaliknya mereka dikehendaki mengikuti kursus Pre-OCTU. Calon yang berjaya terpil ih kemudiannya dikehendaki mengikut kursus tauliah jangka pendik selama 6 bulan di Officer Cadets Schools Eaton Hall, Aldershot, atau Mons. Mereka yang lulus dengan cemerlang saja yang diterima menjadi Gentlemen Cadets di RMA Sandhurst.

Kursus bagi tauliah regular di Sandhurst direncanakan melatih dan mentauliahkan seorang pegawai regular lengkap dengan akademik, i lmu ketenteraan dan sifat-sifat yang perlu untuk mencapai kejayaan dalam kerjaya sebagai pegawai tentera. Setelah ditauliahkan sebagai seorang Gentleman Officer mereka diwajibkan pula mengikuti kursus senjata selama dua bulan di Small Arms School, Hythe; dan kursus ketua pelatun selama dua bulan di School of Infantry, Warminster. Liku-liku inilah yang dilalui oleh tokoh bermula dari seorang rekrut, seorang private soldier, seorang Cadet PreOCTU, Seorang Cadet di Officer Cadet Eton Hall, Seorang Gentleman Cadet RMA Sandhurst dan akhirnya ditauliahkan Gentleman Officer. Suatu perjalanan yang panjang untuk mencapai kepuncak. Dikalangan rakan seiringan tidak semua yang berjaya sampai kepuncak, Berlaku kasualties pada peringkat-peringkat yang dilalui bahkan dikalangan GENTLEMEN CADETS SENDIRI masih terdapat beberapa pegawai kadet yang terpaksa mengulangi latihan selama 6 bulan lagi kerana gagal mencapai gred yang disyaratkan..

Abdullah Samsudin adalah antara 12 pegawai kadet Rejimen Persekutuan yang dipil ih khas oleh General Templer dikenali (Templar ’s 12 superb men) sebagai sebahagian daripada anggota pengasas kor pegawai Federation Armed Forces yang dirancangkan. Sejak ditauliahkan beliau telah mengikuti berbagai kursus ikhtisas, termasuk di institusi ketenteraan luar negara, mempunyai pengalaman bertugas di bawah bendera Bangsa-Bangsa Bersatu, berpengalaman luas dalam menghadapi perang gerila semasa Insurjensi Pertama, Konfrontasi, Insurjensi Komunis Sarawak dan Insurjensi Kedua.

Pada 1 May 1966 setelah tamat berkursus di US Army Intell igence School, Fort Holabird beliau bertugas sebagai Pegawai Turus 1 (Risik) Military Staff Special Branch di Bukit Aman dan kemudiannya sebagai Komander Garison Kuala Lumpur semasa negara mengalami kecemasan rusuhan kaum 13 Mei. Beliau adalah saksimata kepada cabaran dan tindakan rusuhan kaum yang berlaku.

Zaman yang beliau lalui adalah seiring dengan segala peristiwa penting yang berlaku. Beliau mengikuti perkembangan dunia yang dilanda Perang Dingin 1948-1990. Perjuangan kemerdekaan dan pembentukan negara Malaysia adalah sezaman dengan Abdullah dan berbagai lagi pengalaman yang dilalui termasuk peranan beliau sebagai Pengarah Task Force VII (Vietnamese Il legal Immigrants).

Disamping memegang jawatan pegawai memerintah padang dalam berbagai kedudukan di peringkat batalion, sebagai Komander Garison Kuala Lumpur, Panglima Brigade dan wilayah termasuk Panglima Wilayah II Sarawak dan Sabah, sebahagian perkhidmatan beliau adalah jawatan staf dalam berbagai kedudukan di Kementerian Pertahanan khasnya unit RISIKAN. Tugasan dalam unit risikan bermula pada 25 June, 1965 sebagai Pegawai Staff Gred 02 (Perisikan) Cawangan Perancangan Operasi dan Perisikan, Kementerian Pertahanan. Pegawai Staff Gred 01 (Perisikan) Mei 1966 hingga Januari 1970; Sebagai Pengarah Perisikan Tentera Januari hingga Disember 1979; dan sebagai Ketua Staff Perisikan Pertahanan pada Januari 1984 sehingga persaraan pada Oktober 1985.

Beliau telah memberikan perkhidmatan yang cemerlang, di kalangan kumpulan Templer ’s 12 yang ditauliahkan kedalam unit-unit Federation Armed Forces, Abdullah bersara dengan pangkat Lieutenant Jeneral berbanding rakan seangkatan yang lain Lakhbir Singh Gill

JAN / MAC 2020

14

dan Amiruddin Mustapha Al Bakri yang meninggalkan ATM pada pangkat Mejar, Thong Chee Sin, Ng Boon Hwa dan Khong Kim Kong bersara pada pangkat Lieutenant Kolonel, Gui Poh Chui besara pada pangkat Kolonel. Daripada 12 orang ini cuma 6 orang yang berjaya meningkat pangkat Brigadier ke atas; Victor Nelson Stevenson dan Asna Mohd. Sutan bersara pada pangkat Brigadier; 3 Mejar Jeneral iaitu N. Selvarajah dengan jawatan terakhir Komander XI Division, Pasukan Simpanan Tentera Darat; Leong Siew Meng dengan jawatan terakhir sebagai Komandan Maktab Pertahanan Angkatan Tentera yang baru ditubuhkan pada tahun 1983; dan Lai Chung Wah bersara pada pangkat Mejar Jeneral semasa memegang jawatan Komandan Maktab Pertahanan Angkatan Tentera.

Mereka adalah diantara tunggak yang membantu mengekalkan kesinambungan Brit ish efficiency dan military pride. Barisan Graduan RMA Sandhurst adalah pengasas kepada kor pegawai yang memimpin ATM hari ini sebagai barisan yang bertanggungjawab keatas keselamatan dan pertahanan sebuah negara yang berdaulat dan merdeka. Kepimpinan mereka telah meningkatkan profesionalisme anggota tentera ATM dalam menghadapi cabaran dan tindakan sebagai a guardian of National sovereignty.

Setiap yang bermula sampai masanya akan berakhir: 17 Julai 1985 adalah tarikh yang sukar saya lupakan. Pada pagi tarikh berkenaan suatu perbarisan perpisahan (farewell parade) telah diadakan di parade ground Kementerian Pertahanan sebagai penghormatan kepada perkhidmatan aktif saya sebagai seorang pegawai kanan Angkatan Tentera Malaysia. Setelah menyerahkan tugas Ketua Staff Perisikan Pertahanan kepada Ketua Staff yang baharu, saya melangkah keluar sambil menoleh ke belakang dengan kenangan saya telah memberikan perkhidmatan terbaik kepada negara ‘soldiering with dignity’ selama 33 tahun.

PERSARAAN

Abdullah adalah seorang tokoh yang ideal, tokoh yang terl ibat dalam berbagai peristiwa sejarah yang dilalui bermula dengan Rundingan Baling 1955 dan seterusnya menghadapi cabaran dan tindakan tentang keselamatan dan pertahanan negara. Beliau meminati sejarah sejak dibangku sekolah dengan mendapat kepujian bagi subjek sejarah dalam peperiksaan Overseas School Certif icate 1950. Minat ini diterjemahkan dalam penghasilan koleksi peribadi meliputi kronologi terperinci catatan kehidupan harian yang dilalui; album gambar; koleksi surat-surat rasmi yang dihantar kepada orang-orang tertentu dan surat-surat kepujian yang diterima daripada pegawai-pegawai atasan, ketua-ketua kerajaan negeri dan pelawat-pelawat luar yang berkaitan. Selain itu ialah koleksi enam puluh kenyataan, pandangan, komen beliau tentang isu-isu semasa terutama yang berkaitan dengan keselamatan dan pertahanan yang telah tersiar dalam akhbar arus perdana New Straits Times, Berita Harian, dan Utusan Malaysia.

Sumbangan kepada PSMTokoh adalah Satu-satunya seorang AHLI MAJLIS PSM yang berlatarbelakangkan dari kerjaya tentera. Beliau Sentiasa hadir dalam mesyuarat Agong dan sentiasa aktif dalam perbincangan. Dan jugaSentiasa memberi respond yang positif setiap kali menerima undangan PSMTokoh adalah juga seorang penyumbang yang aktif kepada Warkah PSM. Penulisan Kenangan kembali tentang peristiwa-peristiwa tertentu yang dilalui.

Bagi mengakhiri ucapjasa ini, izinkan saya membacakan perasaan yang dinyatakan pada akhir wawancara yang berlangsung:

Saya serta rakan-rakan seangkatan anggota kor pegawai ATM yang mendapat latihan di RMA Sandhurst telah menamatkan perkhidmatan sebagai anggota kor pegawai ATM lebih dari 30 tahun yang lalu. When we joined the Army, it was the fulf i l lment of all our boyish hopes and dreams. The world has turned over many times since we took the oath on the Sovereign Parade ground at Sandhurst, and the hopes and dreams have long since vanished. I closed my military career and as the saying goes Old soldiers never die they just fade away.

Kepada tokoh, ucapan setinggi tahniah.

JAN / MAC 2020

15

Saya amat terdorong dan terkesan untuk menulis rencana atau “cerita” yang berjudul seperti tersebut di atas setelah baru-baru ini Persidangan Antarabangsa COP25 yang berlangsung di Madrid, Sepanyol antara 2-13 Disember 2019, gagal mencapai kata sepakat yang diperlukan demi menjaga kesejahteraan planet bumi.

Sidang Antarabangsa COP25 (Conference of Parties 25) iaitu sidang mengenai Perubahan Iklim (Climate Change) telah berusaha untuk mendapatkan keputusan dan persetujuan sebulat suara agar taraf suhu global dikawal paras bawah 2.0ºc atau sebaik-baiknya pada 1.5ºc menjelang tahun 2030, sebagaimana di peraku dan dijanjikan oleh Paris Agreement pada tahun 2015.

Nampaknya persetujuan mencapai sasaran ini telah tidak dapat diperolehi oleh Sidang COP25 tersebut. Perbezaan pendapat dan dasar-dasar tindakan di antara negara-negara besar yang berteraskan industri, terutamanya industri besar dan negara-negara kecil yang bakal tertekan, menjadikan isu pelepasan gas karbon (carbon gas emission) suatu yang semestinya dihadapi mengakibatkan pemanasan global (Global Warming).

Fenomena pemanasan gobal atau lebih umum dan rasminya disebut Perubahan Iklim tentunya akan memberikan impak “membawa petaka kepada bumi” pada kedudukan air dan sumber-sumber pesisir, keselamatan makanan dan pertanian, hutan rimba dan segala biodiversity, infrastruktur dan perhubungan, sumber energi dan kesihatan.

Yang sungguh ketara difahami dan dirasakan kelak ialah pemanasan global akan mengakibatkan paras air lautan meningkat, suatu ancaman yang terkini telah pun tersaksi apabila beberapa pulau kecil dan mukabumi pesisir yang rendah telah kehakisan ditutupi banjiran atau aliran air.

Perubahan iklim, pemanasan global dan ancaman paras air lautan yang meningkat, bagaimanakah senario dan rupa bentuk yang bakal mengunjungi tanah air kita Malaysia?Malaysia seperti juga 197 negara lain adalah signatori pada United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) sejak tahun 1992. Melalui konvensyen ini, Malaysia turut sama memantau, mengkaji dan mengatur usaha-usaha dan tindakan yang perlu bagi menghadapi isu Perubahan Iklim.

Kementerian Tenaga, Sains dan Alam Sekitar, Malaysia adalah badan nasional kita yang bertanggungjawab kepada badan UNFCCC ini untuk menyampaikan laporan.Pada bulan Februari 2019, Malaysia telah pun menghantar Laporan” Third National Communication and Second Biennial Update Report to UNFCCC.

Berasaskan laporan ini, Akhbar STAR, 3 Disember 2019 melaporkan “Malaysia at risk from climate change: Rising sea level a major threat to livelihoods”. Kesan perubahan iklim ini ada memberitakan, oleh kerana paras air lautan akan naik antara 30mm ke 210mm pada tahun 2030, dan antara 110mm ke 620mm pada tahun 2050, maka beberapa kawasan bumi dan bandar-bandar di pesisir akan “tenggelam” dilanda air.

Pemanasan global dan paras air lautan meningkat di Semenanjung Tanah Melayu kerana disekitar tahun 2030, suhu kan bertambah antara 0.6 ºc ke 0,9 ºc.

Berkaitan dengan situasi ini, maka kawasan Langkawi, Kelang, Lumut, Batu Pahat, Kuantan dan Pekan akan terancam oleh peningkatan air.

JAN / MAC 2020

BATU PAHAT, BUMI KELAHIRANKURiwayat 1893 Menuju Alam 2030

OlehDATO HAJI JUMAAT DATO HAJI MOHD NOOR

16

JAN / MAC 2020

BATU PAHAT : “Bandar Akan Hilang”

Perihal Bandar Batu Pahat dibanjiri atau ditenggelami air laut yang meningkat telah pun menjadi berita menarik serta mengharukan saya sejak tahun 2011.

Berita Harian, terbitan 18 Mei 2011 telah memaparkan satu berita eksklusif dengan judul “Bandar Hilang-Paras Air Laut meningkat akibat pemanasan Global ancam 7 kawasan di Malaysia”.

Tempat tempat yang terancam disebut oleh berita tersebut adalah Batu Pahat, Melaka, Pulau Pinang, Miri, Kelang, Pekan dan Selangor.

Dihuraikan bahawa air laut naik 10cm setiap tahun, justeru dihujjahkan fenomena paras air laut mula meningkat dan mengancam tempat-tempat yang disebut menjelang tahun 2020.

Berita ramalan paras air yang meningkat “menenggelami” Bandar Batu Pahat menjadi “hilang” menjelang tahun 2020 ini mendorong saya merenungi dan menginsafi bahawa

i tulah “realit i” sejarah yang bakal memaksa dan merubah suatu kehidupan kelompok Melayu di bumi alam Semenanjung Tanah Melayu ini.

Realit i mendatang ini, semacam terus mengiris rasa sayang dan kalbu setia saya terhadap bumi Batu Pahat. Dengan bahasa dan sentiment sedih, saya ungkapkan sebuah naratif melalui sebuah sajak “Alahai, Kasihan Bumi Tempat Kelahiranku”.

Ramalan “Bandar hilang” ini nampaknya dikira jauh dari kebenaran kejadian, t idaklah pada tahun 2020. Namun tidak dinafikan bahawa terkini ada kesan-kesan luar biasa perubahan iklim berlaku sama ada di dalam atau di luar negara. Lihat sahaja berita-berita yang memaparkan kejadian banjiran luar biasa sekala besar, angin ribut taufan yang menggerunkan, peluncuran dan pencairan kawasan glasier di lautan dan rebakan kebakaran meranapkan kawasan hutan rimba dan perumahan. Inilah fenomena alamiah yang sudah nyata berada disaksikan, sudah meluas wujud kearah dekad-dekad tahun mendatang.

Bumi Batu Pahat, tempat kelahiran saya, belum ternampak menjadi “bumi korban” bagi tahun 2020 yang diramalkan. Tetapi riwayat atau “cerita popular” Batu Pahat sering ditenggelami atau dibanjiri air laut menerjah masuk ke bahagian besar kawasan perbandarannya pernah saya saksikan sendiri dalam tahun-tahun 40an dan 50an iaitu semasa saya masih bersekolah berumur belasan tahun.

Bandar Batu Pahat yang juga diberi nama Bandar Penggaram mula terbina pada tahun 1893, iaitu mengambil sempena nama PANGKAL JERAM, iaitu nama asal tempat tersebut. Sebutan kata “penggaram” adakalanya dikaitkan dengan “air masin yang menenggelamkan” sebahagian besar kawasan bandar tersebut. Terletak di bahagian selatan tebing sungai, iaitu Sungai Batu Pahat, Bandar Penggaram ini mempunyai paras muka bumi yang agak rendah dan apabila berlaku “air pasang” maka aliran air daripada sungai mencurah-curah meredah keluar daripada peparitan yang sempit dan kecil di seluruh perbandaran tersebut.

Apabila berlaku Bandar Penggaram “tenggelam” saya amat gemar sekali berada di kawasan Bandar untuk menyaksikan kemasukan dan pelandaan air di kebanyakan jalan-jalan. Kedai-kedai yang berderetan di tanah rendah sedikit menghadapi kemasukan air hingga ke kedai-kedai. Bagi saya yang amat mahu dil ihat ialah jenis-jenis anak ikan yang berlarian mengikut arus air.

Bapa saya banyak sekali bercerita tentang perihal kisah Bandar Penggaram yang terkait

17

JAN / MAC 2020

dengan kemasukan air sungai / laut yang tidak terelakkan ini, terutamaya pada tahun-tahun sebelum Perang Dunia Kedua, malahan pada zaman pemerintahan Jepun pun.

Sebagai anak jati bumi Batu Pahat, membesar dan membina keluarga di situ, bapa saya tidak terpisah dan tidak terasing daripada “sejarah awal pembukaan dan pembangunan Bandar Penggaram”.

Bapa saudaranya, Penghulu Rahmat Bin Ragam Bin Pulau, Penghulu Mukim Simpang Kanan, dengan pengiktirafan Istana Sultan di Tanjung Puteri, Johor Bahru, ialah datuk saudara kepada saya. Beliau bertindak aktif bersama Datuk Bentara Luar, Dato’ Mohd Saleh bin Perang secara rasmi membuka Bandar Penggaram pada tahun 1893 selepas diperkenankan oleh DYMM Sultan Abu Bakar.

Sebagaimana dipantunkan :

Tajuk Johor, Bandar Penggaram Beriringan nama Batu Pahat Duduk tersohor, memakmurkan alam Berjulangan nama, berbaktikan rakyat

Dato’ Bentara Luar, Orang Tersanjung Disisi istana amat berikram Penghulu Rahmat, bakti penyambung Menyerikan nama, Bandar Penggaram

Kawasan Batu Pahat, dengan Bandar Penggaram membentuk “teras dan paksi” pentadbiran dan perniagaan ketika itu telah pun memperlihatkan kelompok masyarakat yang terdiri daripada Melayu (Johor/Riau) serta lapisan golongan Jawa, Banjar, Sumatra dari Jambi dan Palembang. Tidak ketinggalan kaum-kaum Arab daripada Yamen. Orang Cina dengan kegiatan perniagaan tertumpu di kawasan Bandar Penggaram.

Rangkaian jalan-jalan yang menghidupkan gerakan urusan niaga di deretan kedai-kedai, berjual beli di pasaran dan warung-warung kecil, adalah Jalan Shahbandar, Jalan Ibrahim, Jalan Penggaram dan yang besar Jalan Rahmat, Jalan Zabedah, Jalan Sultanah, semua t idak terelakkan oleh pelandaan dan kebanjiran air yang melimpah ruah daripada Sungai Batu Pahat.

Di bahagian kawasan jauh sedikit ke darat daripda kawasan Bandar Penggaram yang berada di kawasan tepi tebing Sungai Batu Pahat, pusat pentadbiran dengan beberapa bangunan pejabat tadbiran telah dipil ih berdekatan dengan tanah tinggi Bukit Penggaram. Nama bukit ini ditukar kepada Bukit Bendera apabila bendera rasmi Bandar Penggaram dinaikkan disitu secara tetap.

Riwayat Batu Pahat di alam 2030? Hanya mungkin berada atau tidak saya bersamanya. Pada tahun 2020 ini, sesudah menjangkau umur 83 tahun, saya hanya menutupkan “kisah Bandar yang bakal hilang ini”, sebagaimana saya sudahi naratif yang tertera pada hujung puisi “Alahai Kasihan Bumi Tempat Kelahiranku (2011). Bunyinya seperti berikut :

Aduhai! Bandar Penggaram, Kehilangan bumimu kelak mahu aku ratapi. Mahu aku berikan sesedih rintahan. Justeru perjalanan alamiah tercetus satu keterpaksaan Kau bakal menempuh tuntutan baru dalam kesejarahan. Kau akan hilang, tentulah itu aturan Sunnatullah. DariNya terbangkitlah satu keinsafan serta kita berpasrah. Bahawa Bandar Penggaram yang disayangai itu. Adalah secebis bumi Allah. Dalam apa rupa bentuk dan sifatnya yang berubah. KepadaNya kelak dikembali dan reda diserah.

18

JAN / MAC 2020

dengan kemasukan air sungai / laut yang tidak terelakkan ini, terutamaya pada tahun-tahun sebelum Perang Dunia Kedua, malahan pada zaman pemerintahan Jepun pun.

Sebagai anak jati bumi Batu Pahat, membesar dan membina keluarga di situ, bapa saya tidak terpisah dan tidak terasing daripada “sejarah awal pembukaan dan pembangunan Bandar Penggaram”.

Bapa saudaranya, Penghulu Rahmat Bin Ragam Bin Pulau, Penghulu Mukim Simpang Kanan, dengan pengiktirafan Istana Sultan di Tanjung Puteri, Johor Bahru, ialah datuk saudara kepada saya. Beliau bertindak aktif bersama Datuk Bentara Luar, Dato’ Mohd Saleh bin Perang secara rasmi membuka Bandar Penggaram pada tahun 1893 selepas diperkenankan oleh DYMM Sultan Abu Bakar.

Sebagaimana dipantunkan :

Tajuk Johor, Bandar Penggaram Beriringan nama Batu Pahat Duduk tersohor, memakmurkan alam Berjulangan nama, berbaktikan rakyat

Dato’ Bentara Luar, Orang Tersanjung Disisi istana amat berikram Penghulu Rahmat, bakti penyambung Menyerikan nama, Bandar Penggaram

Kawasan Batu Pahat, dengan Bandar Penggaram membentuk “teras dan paksi” pentadbiran dan perniagaan ketika itu telah pun memperlihatkan kelompok masyarakat yang terdiri daripada Melayu (Johor/Riau) serta lapisan golongan Jawa, Banjar, Sumatra dari Jambi dan Palembang. Tidak ketinggalan kaum-kaum Arab daripada Yamen. Orang Cina dengan kegiatan perniagaan tertumpu di kawasan Bandar Penggaram.

Rangkaian jalan-jalan yang menghidupkan gerakan urusan niaga di deretan kedai-kedai, berjual beli di pasaran dan warung-warung kecil, adalah Jalan Shahbandar, Jalan Ibrahim, Jalan Penggaram dan yang besar Jalan Rahmat, Jalan Zabedah, Jalan Sultanah, semua t idak terelakkan oleh pelandaan dan kebanjiran air yang melimpah ruah daripada Sungai Batu Pahat.

Di bahagian kawasan jauh sedikit ke darat daripda kawasan Bandar Penggaram yang berada di kawasan tepi tebing Sungai Batu Pahat, pusat pentadbiran dengan beberapa bangunan pejabat tadbiran telah dipil ih berdekatan dengan tanah tinggi Bukit Penggaram. Nama bukit ini ditukar kepada Bukit Bendera apabila bendera rasmi Bandar Penggaram dinaikkan disitu secara tetap.

Riwayat Batu Pahat di alam 2030? Hanya mungkin berada atau tidak saya bersamanya. Pada tahun 2020 ini, sesudah menjangkau umur 83 tahun, saya hanya menutupkan “kisah Bandar yang bakal hilang ini”, sebagaimana saya sudahi naratif yang tertera pada hujung puisi “Alahai Kasihan Bumi Tempat Kelahiranku (2011). Bunyinya seperti berikut :

Aduhai! Bandar Penggaram, Kehilangan bumimu kelak mahu aku ratapi. Mahu aku berikan sesedih rintahan. Justeru perjalanan alamiah tercetus satu keterpaksaan Kau bakal menempuh tuntutan baru dalam kesejarahan. Kau akan hilang, tentulah itu aturan Sunnatullah. DariNya terbangkitlah satu keinsafan serta kita berpasrah. Bahawa Bandar Penggaram yang disayangai itu. Adalah secebis bumi Allah. Dalam apa rupa bentuk dan sifatnya yang berubah. KepadaNya kelak dikembali dan reda diserah.

BackgroundBorn in Kuala Lumpur on 27th July 1945, Dato’ Ar. Haji Hajeedar Abdul Majid studied at Pasar Road English School and Victoria Institution. He was a Child Artist and member of Wednesday Art Group with works in National Art Gallery permanent collection since 1960. Graduated from Portsmouth Polytechnic, United Kingdom in 1972 in Architecture, majoring in Urban Studies and Conservation. He started his architectural profession in Brighton, U.K before joining Urban Development Authority (UDA) in Kuala Lumpur as Architect ending as Deputy Director. Awarded Certif icate of City Planning from Japan (1974). Awarded Ahli Mangku Negara (AMN) by Yang diPertuan Agong in 1978. He set up his firm, Hajeedar and Associates Sdn. 1978. An active member of the Institute of Malaysian Architects (PAM), he was President of PAM (1985-1987), member of LAM and member to init iate the Aga Khan Foundation For Islamic Architecture in 1980. Other involvements include as Architect Advisor to Kuala Lumpur City Hall (1985-1992), member of Advisory Council for National Culture (1979-1995), and Honorary Consul for the Republic of Maldives in Malaysia. In education, he was an Adjunct Professor to the Faculty

of Architecture at University Putra Malaysia (2006-2015). For his conservation and restoration works, he was awarded the Penguin Prize by the Norwegian Government in 1985. Conferred Fellow of PAM (2009). Conferred Darjah Kebesaran Sharafuddin Idris Shah (DSIS) by DYMM Sultan Selangor Darul Ehsan in 2009. In 2013, he was bestowed the 7 th recipient of the PAM Gold Medal Award 2012. Conferred CIDB Fellowship in 2015. In 2016, Conferred Darjah Setia Tuanku Muhriz Yang Amat Gemilang (DSTM) by DYMM Yang Dipertuan Besar Negeri Sembilan. Awarded President Medal 2017 by Lembaga Arkitek Malaysia (LAM).

Current Professional Activities Active in private practice. President of ICOMOS Malaysia (International Council on Monuments and Sites) and was Chairman of Majl is Warisan Kebangsaan (JWN) under the Ministry of Tourism and Culture (2013 – 2017).

Concept and Philosophy Dato’ Ar. Haji Hajeedar ’s works reflects his philosophy on FORM, FUNCTION and CONTEXT. On these he applies his assessment on client intentions, l imitations of the brief, site potential mixed with the viabil ity, sustainabil ity and dynamism of Architecture as a challenge towards creating artistic expression of space and form. His passion for a range of topics and experience has enabled him to expound his philosophy into contemporary architectural practice and education through his works, seminar papers and his ‘pioneering’ efforts for Conservation and Rehabil itation of historic buildings in urban environmental context especially in Kuala Lumpur.

Works Achievement The range of works and achievement of Dato’ Ar. Haji Hajeedar includes the incorporation of a Conservation Chapter in Kuala Lumpur Structure Plan; his conservation and restoration works on Industrial Courts, Infokraf Centre, Chartered Bank, Kuala Lumpur Museum in historic city centre; conservation and re-adaptation work on the former colonial Brit ish Residence to a boutique hotel Carcosa Seri Negara, Kuala Lumpur; commercial projects such as the high rise office buildings for Development Bank, MNI Twin Tower, Telekom Regional Office, Maybank Square*, PNB Service Apartments in Kuala Lumpur and Tabung Haji Building in Ipoh. Religious projects include the Abu Bakar As – Siddiq mosque in Bangsar, Kuala Lumpur; the IIUM Mosque in the Gombak Campus; the SAAS mosque in Petaling Jaya, Putrajaya Musollas in Precinct 8 and 9 and Islamic Centre and National Mosque in Republic of Maldives. Other buildings include the KDN office at Jalan Duta, IPBMM campus, Kidzania Theme Park, PJ, Istana Negeri Sembilan and Brunsfield Residency at U-Thant. Currently working on a variety of commercial projects and affordable housing.

DATO’ Ar. HAJI HAJEEDAR ABDUL MAJID

Among his works achievement

TOKOH SEMBANG-SEMBANG SEJARAH PSM

19

RESENSI BUKUJudul : FAKTOR WOW MUHYIDDIN YASSINPenulis : M. HANAFIAH A. SAMADPenerbit : NALURI TERATI SDN. BHDCetakan : 2009Halaman : 120

Buku berjudul “Faktor WOW Muhyiddin Yassin” setebal 120 halaman adalah himpunan 13 bab yang ditulis mengenai Muhyiddin Yassin. Buku ini memuatkan biodata ringkas beliau dan di akhir buku ini dimuatkan sorotan akhbar tentang bbeliau.

Sdr. M. Hana�ah A. Samad memberi judul buku ini “Faktor WOW” sebagai mengambil daripada kenyataan Tan Sri Muhyiddin Yassin yang menyatakan UMNO perrlu mengembalikan faktor wow nya bagi menarik semua kepercayaan dan keyakinan rakyat terhadap UMNO. Faktor wow di situ membawa maksud penarik. Faktor wow yang ada pada Tan Sri Muhyiddin ialah pengalaman beliau selama 40 tahun dalam politik dan kerajaan. Perwayakan btliau yang sederhana, lembut tetapi tegas, sukar senyum tetapi mudah mesra ditambah oleh latar belakang agama yang kuat sudah cukup untuk melengkap dirinya. Buku ini sendiri memiliki faktor wow bagi menarik minat sesiapa saja untuk membacanya kerana melalui kandungan buku ini pembaca dapat menyelami sifat, sikap, pemikiran, visi dan misi Tan Sri Muhyiddin Yassin seorang tokoh yang begitu banyak faktor wownya.

JAN / MAC 2020

dengan kemasukan air sungai / laut yang tidak terelakkan ini, terutamaya pada tahun-tahun sebelum Perang Dunia Kedua, malahan pada zaman pemerintahan Jepun pun.

Sebagai anak jati bumi Batu Pahat, membesar dan membina keluarga di situ, bapa saya tidak terpisah dan tidak terasing daripada “sejarah awal pembukaan dan pembangunan Bandar Penggaram”.

Bapa saudaranya, Penghulu Rahmat Bin Ragam Bin Pulau, Penghulu Mukim Simpang Kanan, dengan pengiktirafan Istana Sultan di Tanjung Puteri, Johor Bahru, ialah datuk saudara kepada saya. Beliau bertindak aktif bersama Datuk Bentara Luar, Dato’ Mohd Saleh bin Perang secara rasmi membuka Bandar Penggaram pada tahun 1893 selepas diperkenankan oleh DYMM Sultan Abu Bakar.

Sebagaimana dipantunkan :

Tajuk Johor, Bandar Penggaram Beriringan nama Batu Pahat Duduk tersohor, memakmurkan alam Berjulangan nama, berbaktikan rakyat

Dato’ Bentara Luar, Orang Tersanjung Disisi istana amat berikram Penghulu Rahmat, bakti penyambung Menyerikan nama, Bandar Penggaram

Kawasan Batu Pahat, dengan Bandar Penggaram membentuk “teras dan paksi” pentadbiran dan perniagaan ketika itu telah pun memperlihatkan kelompok masyarakat yang terdiri daripada Melayu (Johor/Riau) serta lapisan golongan Jawa, Banjar, Sumatra dari Jambi dan Palembang. Tidak ketinggalan kaum-kaum Arab daripada Yamen. Orang Cina dengan kegiatan perniagaan tertumpu di kawasan Bandar Penggaram.

Rangkaian jalan-jalan yang menghidupkan gerakan urusan niaga di deretan kedai-kedai, berjual beli di pasaran dan warung-warung kecil, adalah Jalan Shahbandar, Jalan Ibrahim, Jalan Penggaram dan yang besar Jalan Rahmat, Jalan Zabedah, Jalan Sultanah, semua t idak terelakkan oleh pelandaan dan kebanjiran air yang melimpah ruah daripada Sungai Batu Pahat.

Di bahagian kawasan jauh sedikit ke darat daripda kawasan Bandar Penggaram yang berada di kawasan tepi tebing Sungai Batu Pahat, pusat pentadbiran dengan beberapa bangunan pejabat tadbiran telah dipil ih berdekatan dengan tanah tinggi Bukit Penggaram. Nama bukit ini ditukar kepada Bukit Bendera apabila bendera rasmi Bandar Penggaram dinaikkan disitu secara tetap.

Riwayat Batu Pahat di alam 2030? Hanya mungkin berada atau tidak saya bersamanya. Pada tahun 2020 ini, sesudah menjangkau umur 83 tahun, saya hanya menutupkan “kisah Bandar yang bakal hilang ini”, sebagaimana saya sudahi naratif yang tertera pada hujung puisi “Alahai Kasihan Bumi Tempat Kelahiranku (2011). Bunyinya seperti berikut :

Aduhai! Bandar Penggaram, Kehilangan bumimu kelak mahu aku ratapi. Mahu aku berikan sesedih rintahan. Justeru perjalanan alamiah tercetus satu keterpaksaan Kau bakal menempuh tuntutan baru dalam kesejarahan. Kau akan hilang, tentulah itu aturan Sunnatullah. DariNya terbangkitlah satu keinsafan serta kita berpasrah. Bahawa Bandar Penggaram yang disayangai itu. Adalah secebis bumi Allah. Dalam apa rupa bentuk dan sifatnya yang berubah. KepadaNya kelak dikembali dan reda diserah.

20

SENARAI BUKU-BUKU KARYAMOHD NOR LONG

AJKE/PSM

JAN / MAC 2020

dengan kemasukan air sungai / laut yang tidak terelakkan ini, terutamaya pada tahun-tahun sebelum Perang Dunia Kedua, malahan pada zaman pemerintahan Jepun pun.

Sebagai anak jati bumi Batu Pahat, membesar dan membina keluarga di situ, bapa saya tidak terpisah dan tidak terasing daripada “sejarah awal pembukaan dan pembangunan Bandar Penggaram”.

Bapa saudaranya, Penghulu Rahmat Bin Ragam Bin Pulau, Penghulu Mukim Simpang Kanan, dengan pengiktirafan Istana Sultan di Tanjung Puteri, Johor Bahru, ialah datuk saudara kepada saya. Beliau bertindak aktif bersama Datuk Bentara Luar, Dato’ Mohd Saleh bin Perang secara rasmi membuka Bandar Penggaram pada tahun 1893 selepas diperkenankan oleh DYMM Sultan Abu Bakar.

Sebagaimana dipantunkan :

Tajuk Johor, Bandar Penggaram Beriringan nama Batu Pahat Duduk tersohor, memakmurkan alam Berjulangan nama, berbaktikan rakyat

Dato’ Bentara Luar, Orang Tersanjung Disisi istana amat berikram Penghulu Rahmat, bakti penyambung Menyerikan nama, Bandar Penggaram

Kawasan Batu Pahat, dengan Bandar Penggaram membentuk “teras dan paksi” pentadbiran dan perniagaan ketika itu telah pun memperlihatkan kelompok masyarakat yang terdiri daripada Melayu (Johor/Riau) serta lapisan golongan Jawa, Banjar, Sumatra dari Jambi dan Palembang. Tidak ketinggalan kaum-kaum Arab daripada Yamen. Orang Cina dengan kegiatan perniagaan tertumpu di kawasan Bandar Penggaram.

Rangkaian jalan-jalan yang menghidupkan gerakan urusan niaga di deretan kedai-kedai, berjual beli di pasaran dan warung-warung kecil, adalah Jalan Shahbandar, Jalan Ibrahim, Jalan Penggaram dan yang besar Jalan Rahmat, Jalan Zabedah, Jalan Sultanah, semua t idak terelakkan oleh pelandaan dan kebanjiran air yang melimpah ruah daripada Sungai Batu Pahat.

Di bahagian kawasan jauh sedikit ke darat daripda kawasan Bandar Penggaram yang berada di kawasan tepi tebing Sungai Batu Pahat, pusat pentadbiran dengan beberapa bangunan pejabat tadbiran telah dipil ih berdekatan dengan tanah tinggi Bukit Penggaram. Nama bukit ini ditukar kepada Bukit Bendera apabila bendera rasmi Bandar Penggaram dinaikkan disitu secara tetap.

Riwayat Batu Pahat di alam 2030? Hanya mungkin berada atau tidak saya bersamanya. Pada tahun 2020 ini, sesudah menjangkau umur 83 tahun, saya hanya menutupkan “kisah Bandar yang bakal hilang ini”, sebagaimana saya sudahi naratif yang tertera pada hujung puisi “Alahai Kasihan Bumi Tempat Kelahiranku (2011). Bunyinya seperti berikut :

Aduhai! Bandar Penggaram, Kehilangan bumimu kelak mahu aku ratapi. Mahu aku berikan sesedih rintahan. Justeru perjalanan alamiah tercetus satu keterpaksaan Kau bakal menempuh tuntutan baru dalam kesejarahan. Kau akan hilang, tentulah itu aturan Sunnatullah. DariNya terbangkitlah satu keinsafan serta kita berpasrah. Bahawa Bandar Penggaram yang disayangai itu. Adalah secebis bumi Allah. Dalam apa rupa bentuk dan sifatnya yang berubah. KepadaNya kelak dikembali dan reda diserah.

TUN HAMDAN SHEIKH TAHIR : HIS LIFE AND TIMES AS SEEN BY

HIMSELF2001

DARI KUALA KE TANJUNG: MEMOIR SEORANG GURU MALAYA

2004

QALAM MENARI2019

PERJUANGAN TANPA NOKTAH2014