TAJUK : KEBERKESANAN KAEDAH IQRA’ DALAM MENGUASAI PEMBACAAN AL-QURAN DI

KALANGAN MURID-MURID SEKOLAH RENDAH TAHUN 4 SEKOLAH KEBANGSAAN TUDM

SUBANG.

ABSTRAK

Kajian ini bertujuan untuk mendapatkan maklumat tentang tahap keberkesanan kaedah

Iqra’ dalam menguasai pembacaan Al-Quran di kalangan murid-murid sekolah rendah di tahun 4

iaitu di Sekolah Kebangsaan TUDM Subang. Aspek-aspek yang ditinjau adalah berkaitan dengan

tahap pencapaian bacaan Al-Quran, persepsi murid tentang kaedah Iqra’ serta bentuk masalah

yang dialami semasa mempelajari Al-Quran dengan kaedah Iqra’. Maklumat kajian diperolehi

menerusi ujian lisan bacaan, temubual dan soal selidik. Sampel kajian terdiri daripada 15 orang

murid tahun 4 dan hasil daripada kajian ini telah mendapati bahawa keberkesanan kaedah Iqra’

dalam mempelajari bacaan Al-Quran adalah pada tahap yang baik. Terdapat banyak faktor yang

membantu kepada kejayaan kaedah ini antaranya murid-murid telah mempelajari Al-Quran

dengan menggunakan kaedah Iqra’ pada umur 5 tahun lagi, sokongan daripada keluarga dan

keberkesanan pengajaran guru. Namun begitu terdapat beberapa bidang kelemahan yang perlu

diberi perhatian oleh semua pihak dalam menambahbaik keberkesanan kaedah ini iaitu yang

berkaitan dengan jumlah bilangan murid yang terlalu ramai dalam sebuah kelas dan ilustrasi

pada kulit setiap jilid buku Iqra’ yang tidak menarik minat murid.

BAB 1

PENGENALAN

1.1 Latar Belakang

Kaedah Iqra’ adalah satu kaedah pengajaran dan pembelajaran al-Quran yang disusun oleh

Ustaz Haji As’ad Human yang merupakan Pengasas Team Tadarus Angkatan Muda Masjid-

Musholla di Yogyakarta , Indonesia pada tahun 1984. Melalui kaedah ini pelajar-pelajar akan

menguasai kemahiran pembacaan al-Quran tahap demi tahap mengikut kemampuan sendiri

dengan bimbingan guru. Oleh itu, penyusun telah membahagikan kaedah pengajarannya kepada

enam jilid iaitu buku Iqra’ 1 , 2, 3, 4, 5 dan buku Iqra’ 6.

Buku-buku Iqra’ sepertimana juga buku Qiraati disusun untuk memudahkan pengajaran

dan pembelajaran al-Quran dari peringkat pengenalan huruf Hijaiyyah hinggalah menguasai

tilawah al-Quran dengan baik dan mengikut hukum tajwid.Kaedah ini mengutamakan bimbingan

dan latih tubi. Oleh kerana itulah setiap orang guru hanya akan membimbing lima atau enam

orang murid sahaja bagi satu sesi pengajaran yang mengambil masa selama enam puluh minit.

Kaedah Iqra’ telah diterima dan digunakan oleh Kementerian Pendidikan Malaysia pada tahun

1994 bagi pengajaran dan pembelajaran al-Quran di sekolah. (petikan daripada sumber

lamanweb:

http://yaqeenahmad.wordpress.com/2008/10/08/kaedah-pengajaran-al-quran-masa-kini/)

Di Malaysia, kaedah Iqra’ mula mendapat tempat dalam sistem pendidikan negara

apabila Kementerian Pendidikan ( sekarang dikenali sebagai Kementerian Pelajaran)

memperkenalkan kaedah ini pada tahun 1994. Sehubungan itu, semua sekolah di bawah kelolaan

kementerian dikehendaki melaksanakan pengajaran dan pembelajaran tilawah Al-Quran

menggunakan kaedah Iqra’ pada enam bulan pertama penggal persekolahan kepada murid-murid

tahun 1.Jangkamasa enam bulan ditetapkan dengan harapan murid-murid mampu menguasai

kemahiran pembacaan Al-Quran dengan menguasai enam jilid buku Iqra dengan purata satu jilid

pada setiap bulan.

Berdasarkan matlamat Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) yang mahu melihat

murid-murid yang akan menamatkan zaman persekolahan peringkat sekolah rendah mampu

menguasai kemahiran tilawah Al-Quran,maka KPM telah melaksanakan Model Tasmik pada

tahun 2005 hasil cetusan idea Mantan Perdana Menteri Tun Abdullah Hj.Ahmad Badawi.

Pelaksanaan kaedah ini kepada murid-murid tahun 1 oleh guru-guru Pendidikan Islam yang lebih

dikenali sebagai guru j-Qaf adalah langkah alternatif kepada kaedah Iqra’ yang diperkenalkan

sejak tahun 1994. Oleh itu , kajian yang dijalankan ini akan melihat sejauhmana kaedah Iqra’

memberikan kejayaan yang dihasratkan dalam membantu murid-murid menguasai pembacaan

Al-Quran.

Dalam konteks pendidikan di sekolah Al-Quran menjadi satu komponen daripada mata

pelajaran Pendidikan Islam. Mata pelajaran Pendidikan Islam merupakan mata pelajaran teras

dan wajib dipelajari oleh setiap murid Islam di semua peringkat sama ada rendah atau menengah.

Mata pelajaran ini wajib diadakan walaupun jumlah murid Islam dalam sebuah sekolah tersebut

cuma terdapat lima orang murid Islam. Ini adalah perkara yang telah ditetapkan oleh pihak

kerajaan melalui Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM). Dalam Akta Pendidikan 1996 terdapat

beberapa kenyataan yang menentukan akta berkaitan pengkelasan institusi pendidikan,

pelaksanaan pengajaran Pendidikan Islam, pengajaran bahasa Arab dan pelaksanaan kurikulum

Pendidikan Islam. Berikut diperturunkan kenyataan berkaitan iaitu :

‘Jika di dalam institusi pendidikan terdapat lima orang murid atau

lebih yang menganut agama Islam, maka murid-murid itu hendaklah

diberikan pendidikan agama Islam oleh guru yang diluluskan oleh

Pihak berkuasa Negeri.’

( Seksyen 50 (1) )

Pembelajaran Al-Quran di sekolah menengah adalah lanjutan daripada peringkat sekolah

rendah. Pembelajaran di sekolah rendah yang berkesan akan menentukan kemampuan murid-

murid membaca Al-Quran apabila mereka meneruskan pendidikan di sekolah menengah.

Penekanan kepada usaha membolehkan murid-murid membaca Al-Quran adalah langkah terbaik

dan utama ke arah mencapai hidayah daripada Allah s.w.t.

Al-Quran adalah mukjizat yang terbesar dan teragung yang dikurniakan oleh allah s.w.t.

kepada Rasulullah s.a.w. melalui perantaraan malaikat Jibril a.s. untuk disampaikan kepada

seluruh manusia di mana kandungannya pada dengan wahyu ilahi untuk menerangi kegelapan

dan membawa manusa kepada kebahagiaan hidup di dunia dan akhirat. Al-quran wajib dipelajari

kerana ia mempunyai fungsi dan sumbangan yang penting sebagai sumber serta panduan yang

dapat menyelesaikan segala persoalan dan memenuhi segala kehendak manusia (Hanafi

Mohamed, 1996).

Matlamat Pendidikan Al-Quran dengan jelasnya membuktikan bahawa ajaran-ajaran

yang terkandung di dalamnya mampu memberi kejayaan dalam pelbagai lapangan bidang yang

diceburi. Ahli sains mengambil Al-Quran sebagai asas sains, ahli hukum mengeluarkan hukum

daripada Al-Quran, ahli falsafah membicarakan falsafah dalam Al-Quran dan ahli pendidikan

pula mengambil Al-Quran sebagai dasar, kaedah, falsafah dan matlamat pendidikan ( Mohd

Yusuf Ahmad, 2004). Ajarannya meliputi ruang lingkup kehidupan manusia serta membuka

jalan dalam membina kekuatan iman kepada Allah s.w.t. disamping membentuk akhlak dan

peribadi mulia sebagai khalifah Allah di bumi yang fana ini.

1.2 Penyataan Masalah

Kelemahan murid-murid dalam kemahiran membaca Al-Quran seringkali dikaitkan

dengan pelbagai sebab dan faktor. Satu laporan kajian oleh Mohd Alwi Yussof, Adel

M.Abdulaziz, dan Ahmad Kamel Mohamed (2003) menyatakan kaedah Iqra’ pada umumnya

memberi kesan baik terhadap pencapaian pengajaran Al-Quran di Sekolah-Sekolah Kebangsaan

di Malaysia sebagai satu kaedah alternatif. Cuma ada beberapa kelemahan daripada sudut

pelaksanaannya yang mana jika dapat diatasi, maka ia boleh meningkatkan lagi

keberkesanannya. Sementara itu kajian yang dilakukan oleh Mohammad Naim Mat Salleh

(2003) tentang pencapaian tilawah Al-Quran melalui kaedah Iqra’ di Sekolah Rendah

Kebangsaan Daerah Setiu, Terengganu, mendapati 49.8% murid boleh membaca Al-Quran

dengan baik, manakala 50.2 % murid masih tidak boleh menguasai bacaan Al-Quran.

Sehubungan itu melalui kajian Amri Daud (2005) dalam kajiannya model enam bulan khatam

Al-Quran, dapatan ujian murid yang mengikuti program ini iaitu 75.8 % mencapai objektif dan

terdapat 15.2 % yang tidak boleh menguasai bacaan Al-Quran. Ini menunjukkan pencapaian

objektif ini agak sederhana.Graf di bawah menunjukkan peratus pencapaian tersebut.

Berdasarkan satu kajian yang telah dibuat pada tahun 1996, kebanyakan murid tidak tahu

membaca Al-Quran walaupun mereka telah mempelajarinya dari peringkat sekolah

rendah.Dapatan daripada kajian tersebut, menunjukkan ramai murid Islam lepasan sekolah

rendah tidak tahu membaca Al-Quran apabila mereka berada di sekolah menengah (Pusat

Perkembangan Kurikulum KPM, 1996).

Berdasarkan senario ini, maka Kementerian Pelajaran Malaysia telah diarahkan bagi

menyelesaikan masalah ini.Bagi mengatasi masalah buta Al-Quran pihak Kementerian Pelajaran

Malaysia telah mengadakan pelbagai program dalam bidang kurikulum dan ko-kurikulum.

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Peratus (%)

PERATUS (%)

PEN

CAPA

IAN

OBJ

EKTI

F M

OD

EL

Contohnya, penekanan bidang tilawah al-Quran dalam sukatan mata pelajaran Pendidikan Islam

serta sebagai soalan penting di dalam peperiksaan, mengadakan kelas khas kemahiran Al-Quran

(kelas aliran agama) dan yang terbaru ialah program j-Qaf.

Oleh itu, kajian yang akan dilaksanakan ini akan menilai semula tahap keberkesanan

kaedah Iqra’ dalam pengajaran tilawah Al-Quran kepada murid-murid sekolah rendah di sebuah

sekolah dan tempat yang berlainan sama ada mencapai matlamat ataupun sebaliknya setelah

dapatan hasil kajian yang telah dibuat pada tahun 2003 oleh Mohd Alwi Yusoff, Abdel M

Abdulaziz dan Ahmad Kamel Mohamad dari Kolej Universiti Islam Malaysiadi 27 buah sekolah

di beberapa buah negeri di bawah Kementerian Pelajaran Malaysia dan 6 buah sekolah swasta

yang pada umumnya menunjukkan keberkesanan kaedah Iqra’ dalam pengajaran tilawah Al-

Quran di sekolah-sekolah tersebut.

1.3 Matlamat Kajian

Berdasarkan kepentingan Al-Quran kepada generasi pelajar pada hari ini, maka kajian

berkaitan dengan kaedah Iqra’ sebagai model pengajaran tilawah Al-Quran ingin mencapai

matlamat-matlamat seperti berikut;

1. Mengenal pasti tahap kemahiran tilawah Al-Quran murid yang mempelajari Al-

Quran dengan kaedah Iqra’.

2. Mendapatkan persepsi murid tentang kaedah Iqra’ yang digunakan semasa

pengajaran tilawah Al-Quran.

3. Mengenalpasti masalah yang dihadapi oleh murid semasa pembelajaran tilawah

Al-Quran dengan menggunakan kaedah Iqra’ .

Berikut adalah soalan-soalan kajian yang akan dijadikan panduan oleh pengkaji sebagai

memenuhi matlamat kajian yang akan dilaksanakan ;

1.Apakah tahap penguasaan kemahiran tilawah Al-Quran murid pada buku Iqra’ jilid 6 ?

2.Apakahmurid berminat dengan kaedah Iqra’ yang digunakan semasa mengajar tilawah

Al-Quran ?

3.Apakah bentuk kesukaran yang dihadapi murid semasa menggunakan kaedah Iqra’.

1.4 Kepentingan Kajian

Menguasai kemahiran membaca Al-Quran merupakan elemen terpenting dalam membina

generasi yang berakhlak mulia serta menyediakan sumber modal insan yang berkualiti. Dalam

konteks pembacaan al-Quran kemampuan murid-murid mengusai kemahiran membaca Al-Quran

menunjukkan kejayaan dasar kerajaan yang terkandung dalam Falsafah Pendidikan Kebangsaan

(FPK) yang terasnya bertunjangkan kepada kesepaduan insan daripada aspek jasmani , emosi ,

rohani dan intelek. Sebagai umat Islam bidang rohani yang akan diterapkan kepada murid-murid

seperti yang terkandung dalam FPK tidak akan terpisah daripada bersumberkan kepada Al-

Quran. Penekanan FPK adalah seperti berikut:

" Pendidikan di Malaysia adalah satu usaha berterusan ke arah memperkembangankan lagi

potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk mewujudkan insan yang seimbang dan

harmonis dari segi intelek, rohani, emosi, dan jasmani berdasarkan kepada kepercayaan dan

kepatuhan kepada Tuhan.  Usaha ini adalah bagi melahirkan rakyat Malaysia yang berilmu,

bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta memberi sumbangan

terhadap keharmonian dan kemakmuran masyarakat dan negara. "

(Pusat Perkembangan Kurikulum, KPM 2005)

Oleh itu, kepentingan kajian ini kepada proses pengajaran dan pembelajaran tilawah Al-

Quran melalui kaedah Iqra’ akan dapat dijadikan panduan kepada guru-guru Pendidikan Islam

yang lain dalam menilai semula kaedah pengajaran di bilik darjah. Apa yang lebih penting hasil

daripada kajian yang akan dijalankan dapat dijadikan penanda aras tentang keberkesanan kaedah

Iqra’ dalam membantu murid-murid mahir dalam bidang tilawah Al-Quran sepertimana yang

dihasratkan oleh Jabatan Pendidikan Islam Dan Moral Kementerian Pelajaran Malaysia seperti

berikut:

“Pendidikan Islam adalah satu usaha berterusan ke arah memperkembangkan lagi

potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk melahirkan insan soleh, harmonis dan

seimbang dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan kepatuhan

kepada Allah swt untuk melahirkan insan yang berilmu, berakhlak mulia, berketerampilan,

bertanggungjawab sebagai hamba dan khalifah yang boleh memberi sumbangan terhadap

kesejahteraan ummah.”

( Jabatan Pendidikan Islam Dan Moral, KPM 2005)

Kepentingan kajian ini juga boleh dinilai daripada sudut kaedah pelaksanaannya oleh

guru-guru.Perkara yang paling penting iaitu kaedah penilaian yang dilakukan serta

mendokumentasikan data maklumat murid-murid yang mengikuti kaedah Iqra’. Selain daripada

itu, bimbingan berterusan guru,ibubapa dan rakan turut juga memberikan kesan kepada

tercapainya matlamat kajian ini.Hasil dapatan daripada kajian oleh Mohd Alwi Yusoff, Adel

M.Abdul Aziz dan Ahmad Kamel Mohamed (2003) merumuskan bahawa terdapat beberapa

faktor yang menjejaskan keberkesanan kaedah Iqra’.Antaranya adalah disebabkan kelemahan

dalam mengawasi proses pelaksanaannya disamping terdapat perbezaan cara pengajaran Al-

Quran antara guru di sekolah dengan kaedah pengajaran ibubapa di rumah.

Hasil dapatan daripada kajian yang akan dilaksanakan ini akan memberi sumbangan serta

cadangan kepada pihak pengurusan sekolah dalam membantu meningkatkan keberkesanan

pelaksanaan pengajaran tilawah Al-Quran khususnya pengajaran menggunakan kaedah Iqra’.

Selain itu, kajian ini juga akan menentukan tahap keberkesanan kaedah tersebut di sekolah

tempat kajian ini akan dilaksanakan.

1.5 Batasan Kajian

Kajian yang dijalankan ini terhad kepada murid-murid yang belajar di Sekolah

Kebangsaan TUDM Subang .Reka bentuk kajian adalah bersifat kualitatif dan lebih kepada reka

bentuk kajian naratif.Pemilihan sampel kajian hanya melibatkan satu kelas sahaja murid-murid

tahun 4.Kajian ini hanya memberi tumpuan kepada menilai tahap kemahiran tilawah Al-Quran

murid-murid yang dipilih.Kajian ini juga turut mengkaji pandangan murid-murid tentang kaedah

Iqra’ yang telah mereka lalui semasa pengajaran tilawah Al-Quran. Dapatan hasil kajian ini

hanya dapat digunapakai sebagai panduan di sekolah tempat pengkaji membuat kajian

penyelidikan dan tidak dapat digeneralisasi atau dijadikan ukuran oleh sekolah yang lain.

1.6 Definisi Istilah

Penggunaan istilah yang digunakan dalam kajian ini adalah berkaitan dengan maksud dan

ruang lingkup yang tertentu sahaja.Ini bertujuan untuk memberikan maksud yang jelas

sepertimana yang dikehendaki oleh pengkaji.Ia juga membantu pembaca memahami dengan

lebih jelas perkara yang dibincangkan.

1.6.1 Kaedah

Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat, kaedah bermaksud cara atau peraturan membuat

sesuatu (terutamanya yang bersistem atau biasa). Dalam kertas kajian ini, penggunaan istilah

kaedah difokuskan kepada proses pengajaran yang dilaksanakan oleh guru untuk mencapai

objektif pengajaran yang ditetapkan.

Menurut Mok Soon Sang (1992), kaedah merujuk kepada satu siri tindakan guru yang

sistematik dengan tujuan mencapai objektif pelajaran spesifik dalam jangka pendek. Dengan

perkataan lain, kaedah mengajar ialah cara mendekati sesuatu objektif pelajaran dengan langkah-

langkah penyampaian tersusun.

1.6.2 Iqra’

Kalimah Iqra’ merujuk kepada satu siri tindakan guru yang memberi penekanan kepada

latihan sebutan atau bacaan ayat-ayat suci Al-Quran sepertimana yang digariskan oleh penyusun

buku Iqra’ Al-Marhum Ustaz Haji As’ad Human.

1.6.3 Tilawah Al-Quran

Kaedah yang digunakan dalam kajian ini bersifat ujian lisan dan kaji selidik berdasarkan

soalan-soalan yang berkaitan. Oleh itu, perkataan menilai semula membawa maksud penilaian

yang dilakukan tentang keberkesanan kaedah Iqra’ dalam proses pengajaran tilawah Al-Quran

setelah dilaksanakan kepada murid-murid sasaran.

1.6.4 Reka bentuk Naratif

Reka bentuk naratif adalah kaedah yang digunakan oleh seseorang individu

untukmenceritakan secara sendiri kepada pengkaji apa yang berlaku kepadanya.Dalam kajian

naratif, pengkaji menghuraikan kehidupan individu, mengutip dan menceritakan tentang

kehidupan seseorang serta menulis naratif pengalaman seseorang individu ( Connelly&

Clandinin, 1990). Sebagai satu bentuk kajian kualitatif yang berbeza, kajian naratif biasanya

berfokus kepada mengkaji orang perseorangan dan mengumpul data daripada satu set cerita.

(OUM , 2007)

1.6.5 Tasmik

Menurut takrifan yang dikeluarkan oleh Jabatan Pendidikan Islam Dan Moral

Kemenerian Pelajaran Malaysia, model Tasmik Khatam Al-Quran ialah satu program

membimbing dan merekod perkembangan Iqra’ dan bacaan Al-Quran secara individu

berdasarkan program yang diatur bagi membolehkan murid khatam Al-Quran semasa berada di

sekolah kebangsaan dan dilaksanakan di luar jadual waktu.Fokusnya kepada murid-murid Islam

tahun 1.

1.6.6 j-QAF

Istilah j-QAF merujuk kepada bidang kemahiran dalam model tasmik iaitu penguasaan

kemahiran jawi, tilawah Al-Quran, bahasa arab dan fardhu ain.

1.6.7 Minat

Istilah minat yang dinyatakan dalam tulisan kajian ini merujuk kepada faktor luaran dan

dorongan dalaman murid untuk menguasai kemahiran tilawah Al-Quran.

1.6.8 Kajian kualitatif

Kajian kualitatif adalah kajian yang menekankan kepada penghasilan makna untuk

memahami fenomena sosial.Dalam kajian ini penghasilan makna merujuk kepada murid yan

dijadikan sampel.

1.7 Rumusan

Dalam bab pertama ini perbincangan lebih kepada pemilihan tajuk kajian yang hendak

dijalankan. Pemilihan tajuk mempunyai kaitan yang sangat rapat antara penyataan masalah

dengan kesesuaiannya kepada proses pengajaran dan impak kepada orang lain.

BAB 2

TINJAUAN LITERATUR

2.1 Pengenalan

Dalam bab ini tinjauan lebih kepada membincangkan hasil-hasil dapatan yang telah

dijalankan oleh pengkaji-pengkaji yang menjalankan kajian atas bidang yang hampir sama

dengan kajian yang akan dijalankan iaitu keberkesanan kaedah Iqra’ dalam pengajaran tilawah

Al-Quran dan perkara berkaitan pengajaran tilawah Al-Quran pada peringkat sekolah rendah.

Sistem pendidikan di Malaysia meletakkan pendidikan Islam sebagai satu mata pelajaran

yang wajib diajar kepada murid-murid yang beragama Islam sekiranya terdapat lima orang atau

lebih murid yang beragama Islam dalam sesebuah sekolah atau institusi pendidikan seperti

berikut:

‘Jika di dalam institusi pendidikan terdapat lima orang murid atau

lebih yang menganut agama Islam, maka murid-murid itu

hendaklah diberikan pendidikan agama Islam oleh guru yang

diluluskan oleh PihakBerkuasa Negeri’.

( Seksyen 50 (1) )

Pembelajaran Al-Quran amat diberi penekanan oleh sebahagian besar masyarakat Islam di

Negara ini.Walaupun bahasa Al-Quran merupakan bahasa yang asing bagi mereka, ini tidak

melemahkan semangat dan hasrat mereka untuk mempelajari ilmu Al-Quran khasnya yang

berkaitan dengan tilawah Al-Quran.Mereka telah menubuhkan pondok, madrasah dan sekolah

yang mementingkan pembelajaran dan pengajaran Al-Quran yang merupakan langkah awal

untuk memahami isi kandungan dan pengajaran yang terdapat di dalam Al-Quran.

Hassan Mahmud (1987) merumuskan bahawa cara pengambilan Al-Quran daripada guru

terbahagi kepada dua metod utama iaitu Metod al-Mutaqaddimin dan yang kedua Metod al-

Mutaakhirin.Metod al-Mutaqaddimin merujuk kepada kaedah dimana guru membaca di hadapan

murid dan murid hanya mendengar sahaja cara bacaan guru. Adapun metod al-Mutaakhirin pula

merujuk kepada kaedah dimana murid membaca dihadapan guru dan guru hanya

mendengarkannya sahaja.Walaupun begitu beliau berpendapat adalah lebih baik jika dapat

digabungkan antara kedua-dua kaedah ini seandainya suasana membenarkan dan sesuai dengan

masa dan tempat.Cara ini juga menurut ulama’ amat sesuai melatih lidah mampu menyebut

huruf-huruf Al-Quran dengan betul.

Al-Kailani (1986) menjelaskan bahawa kaedah yang digunakan semasa mengajar Al-

Quran harus dipadankan dengan objektif pengajaran tersebut.Jadi guru harus terlebih dahulu

merancang apakah objektif pengajarannya dan siapa pelajarnya, kemudian baru memilih kaedah

mana yang sesuai. Beliau menggariskan lima perkara penting sebagai panduan guru memilih

kaedah mengajar Al-Quran, iaitu;

1. Kaedah yang dipilih mesti selaras dengan tujuan dan objektif pengajaran.

2. Kaedah mesti sesuai dengan mata pelajaran yang diajar.

3. Kaedah yang digunakan mesti sepadan atau setara dengan umur pelajar.

4. Guru harus mampu menggunakan dan mengaplikasikan kaedah yang dipilih.

5. Masa harus mencukupi apabila mengaplikasikan mana-mana kaedah.

Berdasarkan kepada panduan di atas, guru haruslah bijak memilih dan mengaplikasikan

mana-mana kaedah yang sesuai dengan masa, tempat dan keadaan mengikut tahap pencapaian

murid, umur serta kemampuan guru itu sendiri.Tanpa ada kesesuaian ini pengajaran dan

pembelajaran menjadi kurang berkesan.

Ghazali (2004) menyatakan untuk mencapai keberkesanan pengajaran dan pembelajaran

membaca Al-Quran dan penghayatannya memerlukan kaedah pengajaran guru yang

berkesan.Antaranya melalui kaedah latih tubi, bermusyafahah secara individu dan

kumpulan.Manakala aspek membaca, menghafaz, memahami dan menghayatinya memerlukan

aktiviti-aktiviti yang melihat, mendengar, menyebut, memahami, mengenal dan menghayati.

Guru jugaharus mampu untuk memperdengarkan bacaan Al-Quran yang baik dan fasih di

hadapan muridnya sehingga mampu menimbulkan perasaan khusyuk, tenang dan lega bila

mendengarnya.Dengan demikian menimbulkan minat kepada murid untuk terus mendengar

bacaan ayat Al-Quran. Jika guru tidak mampu bertindak seperti yang tersebut, maka murid akan

mencari bunyi-bunyian lain yang dianggap merdu walaupun kita tidak menganggapnya seperti

demikian , malahan dikira berdosa. (Mohd Yusuf Ahmad, 2000). Kenyataan ini disokong oleh

Siti Fatimah (2002) denganmenyatakan bahawa bahan kaedah mengajar merupakan faktor

terpenting dalam pengajaran dan pendidikan. Ianya akan menentukan keberkesanan pengajaran

yang disampaikan oleh sseorang guru.

2.2. Literatur Berkaitan

Kajian yang akan dijalankan ini akan mengenalpasti tahap kemahiran murid dalam

tilawah Al-Quran serta mendapatkan persepsi mereka tentang kaedah Iqra’ yang digunakan

semasa pengajaran dan pembelajaran Al-Quran. Oleh itu, dalam bab ini, pengkaji akan

menyatakan kaedah-kaedah dan prinsip-prinsip yang berkaitan dengan tajuk kajian.

2.2.1. Teori Pembelajaran Al-Quran

Kitab Al-Quran adalah mukjizat agung yang dikurniakan oleh Allah s.w.t. kepada

junjungan nabi Muhammad s.a.w. sebagai panduan kehidupan umat manusia akhir zaman.

Penurunan Al-Quran adalah pelengkap risalah Allah s.w.t. kerana selepas daripada kebangkitan

baginda s.a.w. tidak ada nabi dan rasul lagi yang diutuskan oleh Allah s.w.t. Penurunan wahyu

pertama daripada surah Al-Alaq ayat 1 hingga 5 kepada Rasulullah s.a.w. semasa baginda

bersendirian di Gua Hira’ merupakan kaedah pengajaran yang diajarkan oleh Allah s.w.t. kepada

malaikat Jibril a.s. Antaranya dapat dirumuskan seperti berikut;

1. Kaedah talaqqi dan musyafahah

Menurut (Mohd Yusuf Ahmad, 2000) bahawa proses pembelajaran Al-Quran perlu

dilakukan secara talaqqi dan musyafahah sebagaimana cara Rasulullah s.a.w. menerima wahyu

daripada malaikat Jibril a.s. Selain itu bacaan secara tadwir (sederhana perlahan/cepat) juga

dibenarkan terutamanya kepada hafiz Al-Quran.yang telah lancar membaca ayat-ayat Al-Quran.

Perkataan talaqqi membawa maksud berdepan manakala musyafahah ialah bercakap dengan

seseorang secara berdepan. (az-Zarqani, 1995) . Oleh itu, untuk melahirkan individu yang mahir

dalam penguasaan bacaan Al-Quran mengikut bacaan dan hukum tajwid yang betul, mereka

mesti mempelajarinya daripada guru Al-Quran yang mahir dan arif serta pakar ilmu tersebut.

2. Kaedah latih tubi

Teknik latih tubi amat berkesan untuk membolehkan murid menghafal fakta dan konsep

utama. Melalui latihan (lisan atau bertulis) yang berulang-ulang, ia akan menjadi satu kebiasaan

dan kekal dalam ingatan. Di samping itu, ulangkaji dari semasa ke semasa dapat

mempertingkatkan lagi ingatan.Pelajaran ulangkaji dapat dijalankan melalui soal jawab,

membuat ringkasan isi pelajaran, membuat perkaitan antara pelbagai pelajaran, ujian dan

peperiksaan.

Satu eksperimen pembelajaran yang telah dijalankan oleh Edward Lee Thorndike (1874-

1949) (disebut dalam buku Mok Soon Sang & Lee Shok Mee, 1991) yang dikenali sebagai

Hukum Kesan Thorndike menjelaskan suatu perlakuan yang dicuba secara berulangan akan

dapat dikekalkan dalam ingatan. Dalam kajian ini, beliau telah menggunakan seekor kucing

sebagai bahan ujikaji.Dalam konteks pengajaran tilawah Al-Quran melalui kaedah Iqra’ latihan

berterusan dan berulang kali akan mengekalkan kemahiran yang dipelajaridaripada buku Iqra’

dalam ingatan murid.

3. Pengajaran bersifat sistematik dan berperingkat

Menurut (Mok Soon Sang dan Lee Shok Mee, 1991)isi pembelajaran hendaklah disusun

secara berperingkat-peringkat mengikut satu urutan yang rapi.Pelajaran harus berkembang

daripada yang mudah kepada yang kompleks dan daripada yang konkrit kepada yang

abstrak.Pelajaran disampaikan langkah demi langkah untuk memudahkan murid

memahaminya.Pemahaman setiap peringkat pelajaran penting untuk membina konsep dan

menjamin pemindahan positif serta meningkatkan ingatan murid terhadap pelajaran yang

disampaikan.Dalam pengajaran tilawah Al-Quran, kaedah Iqra’ memberi penekanan kepada

pembelajaran secara sistematik dan isi pengajaran berkembang daripada yang mudah kepada

yang susah. Jilid pertama dalam buku Iqra’ murid diperkenalkan dengan sebutan huruf-huruf

hija’iyah baris satu di atas dan seterusnya kepada membaca potongan ayat Al-Quran pada buku

Iqra’ jilid 6. Kaedah ini adalah proses penurunan Al-Quran dari Baitul Izzah kepada Rasulullah

s.a.w. secara berperingkat selama 23 tahun.

2.3. Kajian Berkaitan

Menurut kajian yang dilaporkan oleh Nik Salida Maizah (2004), berkaitan keberkesanan

pengajaran tilawah Al-Quran yang bergantung kepada penggunaan teknik dan pengajaran guru di

bilik darjah. Dapatan beliau iaitu 70.6% sample berminat untuk belajar Al-Quran walaupun

14.7% hanya mampu pada aras baik dan 23.3% tidak berminat dan tidak menguasai tilawah Al-

Quran dan mendapat keputusan peperiksaan yang berada di tahap lemah. Menurut Nurul Amali

Mohd Shamsudin (2004), dalam dapatan hasil kajiannya menunjukkan bahawa majority guru

(71.7%) yang mengajar Pendidikan Quran dan Sunnah di Selangor telah memperuntukkan waktu

mengajar tilawah kepada pelajar. Namun demikian, terdapat sebilangan guru (28.9%) yang

menafikan pengajaran tilawah Al-Quran sebagai salah satu objektif utama mata pelajaran

ini.Dapatan juga menunjukkan terdapat perbezaan antara guru dalam memperuntukkan waktu

bagi mengajar tilawah kepada murid dan kaedah yang digunakan dalam pengajaran tilawah tidak

banyak membantu murid menguasai kemahiran membaca Al-Quran.

Satu kajian yang telah dijalankan oleh Mohd Alwi Yusoff, Adel M.Abdulaziz dan

Ahmad Kamel Mohamed (2003), berkaitan keberkesanan Iqra’ sebagai kaedah pembelajaran

membaca Al-Quran di 27 buah sekolah kelolaan Kementerian Pelajaran Malaysia dan 6 buah

sekolah swasta mendapati kaedah Iqra’ memberi kesan baik terhadap pencapaian pembelajaran

Al-Quran di sekolah-sekolah kebangsaan di Malaysia sebagai satu kaedah alternatif. Cuma

terdapat beberapa kelemahan daripada sudut pelaksanaannya yang mana jika diatasi , maka ia

boleh meningkatkan lagi keberkesanannya. Adalah didapati 29 % sahaja daripada guru-guru di

sekolah yang dilawati di negeri-negeri, mempunyai rancangan harian terutama yang melibatkan

pengajaran Iqra’ dalam bilik darjah. Ini berlaku disebabkan kurangnya pendedahan guru terhadap

cara mengajar yang sebenar dan betul bagi kaedah Iqra’.Hasil daripada kajian itu juga mendapati

hanya 35% sahaja guru-guru yang ditemui, pernah menerima latihan dan menghadiri kursus

dalam melaksanakan cara pengajaran Iqra’. Sebahagian besar guru tidak pernah mengikuti

kursus.Mereka hanya bergantung kepada panduan yang tercatat dalam buku Iqra’.Di negeri

Pahang dan Perak mencapai 99% guru-guru yang betul-betul mengikut cara pengajaran Iqra’ dan

menggunakan tempoh masa seperti yang ditetapkan. Ia disebabkan oleh pemantauan yang kuat

oleh pihak berkenaan dan pendedahan yang cukup kepada guru-guru.Hasil daripada soal selidik

yang dijalankan guru ada mengemukakan beberapa masalah yang dihadapi oleh mereka dalam

mengajar kaedah Iqra’ sebagaimana berikut;

1. Tidak ada buku panduan khusus yang menerangkan cara pengajaran Al-Quran

mengikut kaedah Iqra’.

2. Tidak terdapat kursus-kursus intensif yang berterusan kepada guru-guru.

3. Bilangan murid yang ramai dalam satu bilik darjah.

4. Tempoh masa yang singkat iaitu enam bulan tidak mencukupi untuk mengajar kaedah

ini.

5. Perbezaan cara pengajaran Al-Quran diantara sekolah dan rumah.

6. Tidak ada buku yang khusus untuk latihan harian dan bulanan.

7. Kurangnya aktiviti sampingan dalam pengajaran Al-Quran.

8. Tidak ada pengawasan pihak berkaitan terhadap buku-buku yan diedarkan di sekolah-

sekolah.

9. Naskah buku Iqra’ yang digunakan tidak mempunyai tarikan-tarikan yang dapat

menarik perhatian murid seperti warna-warna dan lain-lain.

Satu kajian yang telah dijalankan berkaitan penglibatan ibu bapa dalam merealisasikan

hasrat penguasaan kemahiran membaca Al-Quran kepada anak-anak menunjukkan sikap ibu

bapa yang tidak prihatin dengan pendidikan anak-anak terutamanya tilawah Al-

Quran.Berdasarkan kajian yang telah dijalankan oleh pengkaji Mohd Nasir (2001) menjelaskan

bahawa terdapat sikap tidak acuh ibu bapa telah menyebabkan keciciran berlaku di kalangan

anak-anak dalam menguasai tilawah Al-Quran.

Abd. Rahman Hassan (1996), dalam kajiannya tentang bentuk-bentuk pengajian Al-

Quran di Sekolah Menengah Kebangsaan Agama (SMKA) mendapati masih banyak kelemahan

dalam kalangan murid tersebut dalam membaca Al-Quran secara fasih dan bertajwid. Antara

faktor yang dikenalpastiialah sikap ibu bapa. Terdapat 60% daripada ibu bapa yang menyerahkan

sepenuhnya tanggungjawab mendidik anak-anak kepada guru Al-Quran.Ibu bapa tidak

mengambil berat tentang pencapaian anak-anak mereka.Anak-anak hanya membaca di hadapan

guru tanpa mengulangkaji di rumah.

Satu kajian pencapaian tilawah Al-Quran melalui penggunaan kaedah Iqra’ telah

dijalankan oleh Mohammad Naim Mat Salleh (2003) di kalangan murid-murid tahun lima

sekolah-sekolah rendah kebangsaan di daerah Setiu, Terengganu. Kajian dijalankan dalam

bentuk tinjauan yang menggunakan soal selidik, ujian pencapaian dan temubual sebagai alat

mengumpul maklumat.Kajian ini melibatkan seramai 237 orang murid dan 20 orang guru di

sekolah-sekolah dalam daerah Setiu, Terengganu.Satu set ujian bacaan yang merangkumi buku

Iqra’ jilid 1 hingga jilid 6 disediakan kepada murid-murid tersebut. Dapatan daripada kajian yang

dilaksanakan adalah dirumuskan 49.8% murid boleh membaca Al-Quran manakala 50.2% masih

tidak boleh menguasai bacaan Al-Quran dengan kadar 34.4% dalam kategori buta huruf Al-

Quran. Kajian ini juga mendapati perbezaan yang signifikan antara jantina, bersekolah agama

petang, mengaji di rumah, dan pemilikan buku Iqra’dengan pencapaian tilawah Al-

Quran.Manakala tidak terdapat perbezaan signifikan antara kedudukan sekolah dengan tahap

pencapaian tilawah Al-Quran.

Pendidikan anak dalam menguasai pembacaan Al-Quran bukan hanya terletak dan

menjadi tanggungjawab pihak Kementerian Pelajaran semata-mata. Ibu bapa masih lagi

memainkan peranan yang penting membentuk anak mereka menjadi muslim yang syamil dan

berakhlak mulia. Sejak dari dalam buaian lagi ibu bapa harus mendidik anak mencintai Al-

Quran. Kajian yang telah dijalankan oleh Siti Fatimah Sudin (2002) mengenai pembelajaran

tilawah Al-Quran di sebuah sekolah di Kuching, Sarawak, menunjukkan ibu bapa perlu

memainkan peranan mendidik anak membaca Al-Quran kerana dapatan beliau menunjukkan

bahawa terdapat sebilangan kecil murid tidak membaca Al-Quran disebabkan tidak didedahkan

dengan tilawah Al-Quran sejak dari kecil.

Satu kajian kes yang telah dibuat oleh Mohd Yusuf Ahmad yang melaporkan hasil kajian

penguasaan tilawah Al-Quran (1997) atas 26 orang murid yang menunjukkan tidak ada seorang

murid yang dapat membaca Al-Quran dengan lancer tanpa sebarang kesalahan bacaan. Malah

hasil kajian itu juga menunjukkan sejumlah 54.2% sample yang dikaji tidak dapat

menyempurnakan nun sakinah. Situasi ini juga berlaku disebabkan kemerosotan penguasaan Al-

Quran di kalangan murid sekolah rendah dan menengah di seluruh Negara amat ketara.Antara

faktor penyebab kelemahannya ialah kurang minat dalam kalangan murid terhadap pelajaran ini

serta kurang penekanan daripada pihak sekolah kerana ia tidak dinilai kepentingannya di dalam

peperiksaan awam dan ianya juga sudah kurang dipraktikkan dalam masyarakat. Sebagai langkah

untuk mengembalikan semula Al-Quran kepada tahap yang sewajarnya, maka perlu satu

tindakan reformasi dalam system pendidikan ke arah memartabatkan Pendidikan Islam (Amri

Daud, 2005)

Situasi hari ini meletakkan pembelajaran Al-Quran sekadar memenuhi kurikulum sekolah

dan tidak mempunyai kesedaran sebagai satu tuntutan fardhu ain.Oleh itu sampai hari ini masih

dipertikaikan keberkesanan pembelajaran Al-Quran di sekolah yang mengatakan bahawa

pembelajaran Al-Quran belum mencapai kejayaan sepenuhnya terhadap murid. Ini berdasarkan

kajian yang telah dijalankan oleh Mohamad Naim Mat Salleh yang menilai pencapaian tilawah

Al-Quran melalui penggunaan kaedah Iqra’ di Sekolah Rendah Kebangsaan Daerah Setiu,

Terangganu (2003) yang hasil dapatannya 50.2% murid masih tidak boleh membaca Al-Quran.

2.4 Rumusan

Dalam bab ini pada umumnya menunjukkan bahawa pendidikan tilawah Al-Quran

memerlukan usaha yang bersungguh-sungguh dan berterusan daripada semua pihak yang

terbabit. Dapatan kajian jelas menunjukkan bidang kelemahan yang berlaku jika tidak diatasi

akan memberi kesan kepada pencapaian tilawah Al-Quran di kalangan murid-murid sekolah.

BAB 3

METODOLOGI

3.1 Pengenalan

Bab ini menghuraikan kaedah untuk mendapatkan data dan maklumat mengenai murid-

murid Tahun Empat yang berkaitan dengan tahap kemahiran tilawah Al-Quran dan mendapatkan

tanggapan murid tentang pengajaran Al-Quran melalui kaedah Iqra’.Disamping itu kajian yang

dijalankan juga akan mengenalpasti masalah yang dihadapi semasa pembelajaran tilawah Al-

Quran dengan kaedah Iqra’. Data dan maklumat diperoleh melalui ujian lisan bacaan buku Iqra’

jilid 6 dan temu bual dengan murid-murid yang dijadikan sampel di sekolah kajian ini

dilaksanakan. Oleh itu, kajian yang akan dijalankan bersifat kualitatif.

3.2 Reka bentuk kajian.

Kajian ini menggunakan reka bentuk kualitatifyang bertujuan untuk

mengetahuipencapaian murid-muriddalam kemahiran tilawah Al-Quran dan mengetahui

permasalahan yang dihadapi. Pemilihan reka bentuk kajian ini adalah disebabkanpengkaji

akanterlebih dahulu menjalankan ujian bacaan kepada sekumpulan individu yang telah dipilih

untuk mengetahui murid yang boleh menguasai bacaan Al-Quran dan murid-murid yang tidak

menguasai tilawah Al-Quran. Temubual naratif pula djalankan untuk mendapatkan maklumat

tentang persepsi murid dan masalah yang dihadapi semasa pengajaran dengan kaedah Iqra’

dalam tilawah Al-Quran.

3.3 Populasi dan Sampel

3.3.1 Lokasi kajian.

Kajian ini dijalankan di sebuah sekolah yang terletak di daerah Shah Alam, iaitu Sekolah

Kebangsaan TUDM dan bilangan sampelnya seramai 15 orang yang dipilih berdasarkan data

pencapaian pendidikan Islam dalam peperiksaan tertentu yang dijalankan oleh pihak

sekolah.Murid-murid dari sekolah ini hanya terdiri daripada keturunan Melayu dan mempunyai

latar belakang keluarga yang berbeza. Pemilihan sampel melibatkan murid yang belajar dalam

darjah Empat UIA sahaja. Di sekolah ini terdapat enam kelas darjah empat iaitu Empat UM ,

Empat UPM, Empat UITM, Empat UIA, Empat UKM dan Empat USM.. Murid akan diagihkan

secara seimbang kepada tiga kumpulan dan setiap kumpulan mengandungi lima orang. Sampel

yang seimbang akan memudahkan pengkaji membuat rumusan tentang hasil kajian khasnya

mendapatkan persepsi murid dan masalah yang dihadapi dalam pengajaran tilawah Al-Quran

dengan kaedah Iqra’.

3.3.2 Subjek kajian.

Pemilihan murid darjah empat dalam kajian ini kerana mereka telah melalui pengajaran

tilawah Al-Quran dengan menggunakan kaedah Iqra’ dan tidak terlibat dengan peperiksaan Ujian

Penilaian Sekolah Rendah (UPSR) pada tahun kajian ini dijalankan. Sampel yang dipilih juga

adalah terdiri daripada kategori pencapaian tinggi, sederhana dan pencapaian rendah berdasarkan

jadualdi bawah;

Markah Pencapaian Kategori Sampel

80 - 100 Pencapaian tinggi

79 - 60 Pencapaian sederhana

59 - 20 Pencapaian rendah

Jadual 1: Kategori sampel berdasarkan kepada pencapaian

3.4 Instrumen Kajian

Instrumen penyelidikan yang pertama merupakan satu set ujian bacaan Al-Quran yang

terdapat dalam buku Iqra’ jilid 6. Instrumennya mengandungi sepuluh ujian lisan yang

melibatkan kemahiran yang terdapat dalam buku Iqra’ jilid tersebut. Ujian ini merangkumi aras

kemahiran yang berbeza daripada yang mudah kepada yang kompleks mengikut prinsip

pembelajaran. Maklumat yang diperolehi daripada ujian ini akan digunakan untuk soalan kajian.

Instrumen kajian yang kedua adalah dalam bentuk temuduga yang dijalankan kepada

semua sampel yang telah dipilih.Tujuan temuduga dilaksanakan ialah untuk mengutip

maklumat.Kaedah temuduga adalah teknik mengutip data daripada subjek melalui soalan yang

dikemuka dan mendapatkan reaksi daripada mereka secara verbal atau tanpa verbal.(OUM,

2007). Dalam kajian ini juga, pengkaji akan menggunakan pita rakaman untuk merekod isi

perbualan jika tidak menjejaskan keselesaan sampel.

3.5 Prosedur kajian.

Penyelidik terlebih dahulu mendapatkan kebenaran dari pihak sekolah iaitu guru besar

tempat di mana kajian ini akan dilaksanakan.

Seterusnya mendapatkan data pencapaian murid tahun empat dalam mata pelajaran

pendidikan Islam dalam peperiksaan dan ujian tertentu yang dijalankan oleh pihak sekolah

daripada setiusaha peperiksaan sekolah. Tujuannya untuk mengenalpasti murid yang akan

dijadikan sampel kajian berdasarkan pencapaian markah dalam peperiksaan tersebut. Dalam sesi

temubual yang akan dijalankan dengan murid, pengkaji akan terlebih dahulu memaklumkan

kepada pihak sekolah dan waris murid tersebut agar tidak timbul salah faham daripada kedua

belah pihak. Pengkaji juga akan memberi ruang masa kepada sampel kajian untuk hadir pada sesi

temubual tersebut dengan mencadangkan tarikh, tempat dan masa temubual yang hendak

dijalankan.

3.5.1 Pertimbangan Etika.

Data yang dipungut ini adalah di kalangan murid tahun empat di Sekolah Kebangsaan

Tudm Subang. Sebarang maklumat yang diperolehi daripada murid di sekolah ini akan

dirahsiakan dari pengetahuan umum dan hanya digunakan untuk kepentingan penyelidikan.

3.6 Analisis data.

Data yang akan diterima melalui ujian bacaan murid seperti yang terdapat dalam

lampiran soalan ujian bacaan buku Iqra’ jilid enam akan direkodkan dalam borang senarai semak

pencapaian bacaan Al-Quran berpandukan kod 1 hingga kod 10. Penanda aras kemampuan

murid dalam menguasai tilawah Al-Quran adalah seperti berikut;

Tahap Penguasaan Kemahiran Penanda Aras

Kod 1 hingga kod 10 Dapat membaca dengan lancar, makhraj yang betul

dan bertajwid.

Kod 1 hingga 5 Dapat membaca potongan ayat pada tahap bacaan

terputus-putus.

Kod 1 hingga 2 Tidak lancar ketika menyebut kalimah iaitu pada

tahap bacaan tersekat-sekat.

Tidak dapat membaca Gagal menyebut kalimah yang diberikan oleh guru.

Jadual 2: Penanda aras tahap penguasaan sampel dalam bacaan Al-Quran

Item-item soalan temubual yang digunakan akandijalankan analisa dengan menggunakan

langkah-langkah berikut;

1. Menyedia dan menyusun data untuk dianalisis.

2. Menghurai dan membina tema daripada data.

3. Melaporkan dapatan kajian.

4. Menafsirkan dapatan kajian.

5. Mengesahkan ketepatan dan kebolehpercayaan dapatan kajian

(OUM , 2007)

3.7 Rumusan

Metodologi kajian yang digunakan akan menentukan tahap keberkesanan dan

kebolehpercayaan hasil kajian yang akan dijalankan oleh pengkaji. Oleh itu dalam bab ini,

pengkaji telah mengemukakan reka bentuk kajian kualitatif yang bersifat temubual naratif dan

melalui edaran borang soal selidik.

BAB 4

HURAIAN DAN ANALISIS DATA

4.1 Pengenalan

Bab ini bertujuan menerangkan hasil dapatan tahap kebolehan murid-murid dalam

membaca Al-Quran dengan menggunakan kaedah Iqra’ serta memperolehi maklumat tentang

tanggapan murid dengan kaedah yang digunakan oleh guru semasa mengajar tilawah Al-Quran.

Disamping itu dalam bab ini juga akan menerangkan tentang permasalahan yang dihadapi oleh

murid semasa guru menggunakan kaedah Iqra’ dalam proses pengajaran dan pembelajaran di

bilik darjah. Tumpuan khusus dalam bab ini adalah untuk menjawab soalan-soalan kajian dalam

Bab I.

Hasil kajian akan dinyatakan dalam fasal 4.1, fasal 4.2, dan fasal 4.3. Dalam fasal 4.1

akan dibentangkan hasil dapatan berhubung tahap kebolehan sampel dalam pembacaan Al-Quran

setelah mengikuti pembelajaran menggunakan kaedah Iqra’ ketika berada pada tahun 1. Fasal 4.2

perkara yang akan dihuraikan ialah analisis kajian berhubung dengan latar belakang profil

sampel. Dalam dalam fasal 4.2 juga akan dihuraikan secara terperinci maklumat mengenai

jantina, lokasi tempat tinggal, bila mula mempelajari Al-Quran dengan kaedah Iqra’, tempat

mempelajari Al-Quran dengan kaedah Iqra’, mula belajar di kelas KAFA, tahap pembacaan Al-

Quran dengan kaedah Iqra’, minat sampel dengan kaedah Iqra’ dalam mempelajari Al-Quran,

tahap kefahaman sampel tentang kaedah Iqra dan pendapat sampel tentang penerusan kaedah

Iqra’ dalam mempelajari bacaan Al-Quran.

Fasal 4.3 adalah berhubung masalah yang dihadapi oleh sampel semasa mempelajari Al-

Quran dengan kaedah Iqra’ daripada sudut permasalahan yang pelbagai.

4.2 Profil Sampel

Penyelidik telah membuat kajian penyelidikan di salah sebuah sekolah dalam daerah

Shah alam iaitu Sekolah Kebangsaan TUDM Subang tentang keberkesanan kaedah Iqra’ untuk

membolehkan murid membaca Al-Quran. Sampel kajian adalah terdiri daripada kalangan murid

berpencapaian tinggi, rendah dan sederhana dalam pencapaian mata pelajaran Pendidikan Islam

peperiksaan akhir tahun 2010. Sampel adalah murid tahun 4 yang terdiri daripada 15 orang

murid iaitu 3 orang murid lelaki dan 12 orang murid perempuan. Latar belakang keluarga sampel

kebanyakannya golongan sederhana yang terdiri daripada pelbagai latar belakang keluarga

seperti anak-anak tentera, bekerja sendiri dan anak-anak pekerja swasta yang tinggal di bandar.

Pecahan sampel adalah seperti berikut:-

4.3 Analisis Pencapaian Sampel Dalam Peperiksaan Akhir Tahun 2010

Pencapaian Tinggi 4 orang 26.67 %

Pencapaian Sederhana 6 orang 40.00 %

Pencapaian Rendah 5 orang 33.33 %

Jadual 3: Pencapaian sampel dalam Peperiksaan

Sampel telah mempelajari mata pelajaran Pendidikan Islam bidang Asuhan Tilawah Al-

Quran dengan kaedah Iqra’ pada tahun Satu secara khusus pada enam bulan pertama . Manakala

pada 6 bulan kedua, tahun Dua dan Tiga secara sampingan dalam mata pelajaran Pendidikan

Islam di sekolah dan kelas KAFA. Penyelidik mendapati sampel memberi kerjasama yang baik

dan kajian dapat dijalankan dengan lancar dan menghasilkan dapatan yang membanggakan.

Situasi ini telah mendorong penyelidik untuk melaksanakan kajian untuk mengetahui

keberkesanan kaedah Iqra’ sebagai kaedah pengajaran tilawah Al-Quran di sekolah rendah.

4.4 Analisis Data Pencapaian Sampel Dalam Pembacaan Al-Quran

Tahap Penguasaan

Kemahiran

Penanda Aras Jumlah Peratus %

Kod 1 hingga kod 10 Dapat membaca dengan lancar ,makhraj

yang betul dan bertajwid.

10 orang 66.67

Kod 1 hingga 5 Dapat membaca potongan ayat dalam

keadaan bacaan tidak lancar

2 orang 13.33

Kod 1 hingga 2 Menyebut kalimah-kalimah Al-Quran

dalam keadaan tidak lancar

3 orang 20.00

Tidak dapat

membaca

Gagal menyebut kalimah yang

ditunjukkan.

0 00.00

Jadual 4: Maklumat Pencapaian Pembacaan Al-Quran Dengan Kaedah Iqra’

Daripada data yang dipungut, menunjukkan seramai 10 orang sampel menguasai bacaan

Al-Quran dengan lancar, sebutan makhraj yang betul dan bertajwid (66.67%). Data juga

menunjukkan tahap bacaan Al-Quran pada aras sederhana iaitu seramai 2 orang (13.33%) dan

lemah seramai 3 orang (20.00%). Tidak terdapat sampel yang tidak menguasai bacaan Al-Quran

daripada kajian ini.

Menguasai Sederhana Tidak menguasai

Lemah0

10

20

30

40

50

60

70

80

Tahap Penguasaan Murid

Peratus (%)

Pencapaian Murid

Pera

tus %

Rajah 1: Tahap penguasaan bacaan Al-Quran

Berdasarkan analisa hasil dapatan tahap kebolehan murid-murid menguasai bacaan Al-

Quran melalui kaedah Iqra’ setelah ujian lisan bacaan dijalankan menunjukkan tahap bacaan Al-

Quran adalah aras yang baik. Hasil dapatan juga menunjukkan tidak ada seorang murid yang

tidak boleh membaca Al-Quran.

4.5 Respon Berdasarkan Soal Selidik Dan Temubual

Hasil dapatan data yang diperolehi pada bahagian ini menunjukkan seramai 3 orang

(20.00%) terdiri daripada lelaki manakala 12 orang adalah sampel perempuan. Bagi

perbandingan sampel berdasarkan lokasi tempat tinggal pula, analisis menunjukkan semuanya

adalah tinggal di bandar iaitu seramai 15 orang (100%).

Perbandingan sampel berdasarkan masa mula mempelajari Al-Quran dengan kaedah Iqra’

menunjukkan seramai 10 orang (66.67%) sejak berumur 5 tahun, 2 orang (13.33%) ketika usia 6

tahun. Selebihnya 3 orang (20.00%) pula sejak berumur 7 tahun. Data dipamerkan pada rajah di

bawah.

67%

13%

20%

Perbandingan sampel usia mempelajari Al-Quran

Lima

Enam

Tujuh

Rajah 2: Perbandingan sampel mula mempelajari Al-Quran

Analisis deskriptif mendapati tahap bacaan Al-Quran menggunakan kaedah Iqra’ hasil

maklumbalas sampel iaitu mampu membaca pada tahap sangat baik seramai 4 orang (26.67%) , 2

orang (13.33%) baik, 4 orang kurang baik (26.67%) dan tidak pasti seramai 5 orang (33.33%).

Rajah 3: Pecahan tahap membaca Al-Quran sampel dengan kaedah Iqra’

Berdasarkan tempat di mana sampel mempelajari Al-Quran melalui kaedah Iqra’ pula,

terdapat seramai 3 orang (20%) hanya belajar di sekolah semata-mata , 1 orang (6.66%)

menyatakan di sekolah dan Kelas KAFA dan seramai 11 orang (85%) belajar di sekolah , kelas

KAFA, di rumah dan tempat lain.

Sangat Baik Baik Kurang Baik Kurang Pasti0

5

10

15

20

25

30

35

Pecahan Tahap Membaca Al-Quran

Peratus (%)

Tahap Murid

Pera

tus %

Sekolah

Sekolah & Kelas KAFA

Lain - lain

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Pecahan tempat belajar Al-Quran

Peratus (%)

Peratus %

Tem

pat B

elaa

jar

Rajah 4: Pecahantempat belajar Al-Quran

Analisis bagi sampel berdasarkan sejak bila mula belajar di kelas KAFA menunjukkan

seramai 11 orang (73.34%) adalah merupakan murid yang belajar sejak dari tahun 1 lagi, 2 orang

(13.33%) pada tahun 2 dan tahun 3.

Rajah 5: Pecahan sampel mulabelajar di kelas KAFA

Bagi bilangan berdasarkan hasil dapatan maklumbalas sampel iaitu minat terhadap

pengajaran yang menggunakan kaedah Iqra’ pula, analisis menunjukkan kebanyakkannya adalah

sangat berminat iaitu seramai 8 orang (53.34%).Seramai 4 orang (26.67%) adalah kurang

berminat, 2 orang (13.33%) tidak berminat, manakala 1 orang (6.66%) tidak pasti.

Satu Dua Tiga0

10

20

30

40

50

60

70

80

Pecahan sampel mula belajar di kelas KAFA

Peratus (%)

Umur ( tahun )

Pera

tus %

Rajah 6: Petunjuk minat kepada pengajaran dengan kaedah Iqra’

Hasil dapatan daripada soal selidik seterusnya iaitu berkaitan dengan tahap kefahaman

murid tentang kaedah Iqra’ yang menunjukkan 8 orang (53.34%) sangat faham, 5 orang

(33.33%) kurang faham, 2 orang (13.33%) tidak pasti dan tiada seorang murid memberi

maklumbalas tidak faham dengan kaedah Iqra’ dalam mempelajari bacaan Al-Quran.

53%

27%

13%7%

Pecahan Minat Murid Kepada Iqra'

Sangat Minat Kurang Berminat Tidak Berminat Tidak Pasti

Sangat Faham

Kurang Faham

Tidak Pasti

0 10 20 30 40 50 60

Tahap Kefahaman Kaedah Iqra'

Peratus %

Taha

p Ke

fahm

an

Rajah 7: Tahap kefahaman sampel dengan kaedah Iqra’

Hasil dapatan kajian daripada sampel juga mendapati tahap persetujuan murid untuk

meneruskan kaedah Iqra’ dalam pengajaran tilawah Al-Quran adalah baik iaitu seramai 7 orang

(46.66%) sangat bersetuju, 4 orang (26.67%) menyatakan kurang bersetuju dan tidak pasti. Tiada

seorang sampel menyatakan tidak bersetuju untuk tidak menggunakan kaedah ini dalam

pengajaran Al-Quran. Hasil dapatan ditunjukkan pada rajah di bawah.

Rajah 8: Pecahan tahap kemahuan sampel kepada kaedah Iqra’

Rumusan yang dapat dibuat dalam bahagian ini ialah:

1. Murid-murid telah mempelajari Al-Quran dengan kaedah Iqra’ sejak berumur 5 tahun

lagi.

2. Tahap bacaan Al-Quran melalui kaedah Iqra’ murid adalah pada tahap sangat baik.

Sangat Bersetuju Kurang Bersetuju Tidak Pasti05

101520253035404550

Pecahan tahap kemahuan sampel kepada kaedah Iqra’

Tahap Kemahuan

Pera

tus %

3. Murid mempelajari Al-Quran menggunakan kaedah Iqra’ bukan hanya di sekolah sahaja

tetapi di kelas KAFA, rumah dan tempat-tempat lain.

4. Analisis juga menunjukkan bahawa sejak dari tahun satu lagi murid mula belajar di

kelas KAFA.

5. Minat murid terhadap pengajaran Al-Quran dengan kaedah Iqra’ adalah sangat tinggi.

6. Hasil dapatan juga menunjukkan bahawa pengajaran dengan kaedah Iqra’ yang

dijalankan oleh guru di bilik darjah memudahkan murid mempelajari Al-Quran.

7. Kebanyakkan sampel bersetuju agar kaedah Iqra’ terus dilaksanakan oleh guru dalam

mengajar tilawah Al-Quran.

4.6Analisis Permasalahan Pembelajaran-Pengajaran Dengan Kaedah Iqra’ Dalam Asuhan

Tilawah Al-Quran.

Dalam kajian ini penyelidik menggunakan metod ujian kaji selidik secara bertulis dan

sesi temubual dengan sampel untuk mengetahui masalah yang dihadapi oleh murid semasa

mengikuti pengajaran dan pembelajaran tilawah Al-Quran menggunakan kaedah Iqra’. Setelah

sesi ujian dilaksanakan penyelidik mendapati tahap maklumbalas sampel terhadap keberkesanan

kaedah Iqra’ untuk membolehkan murid menguasai pembacaan Al-Quran amat baik. Seramai 9

orang (60%) sangat bersetuju, 2 orang (13.33%) kurang bersetuju, 4 orang (26.67%) tidak pasti

dan tiada seorang sampel memberi maklumbalas tidak setuju.

60%13%

27%

Pecahan Tahap Keberkesanan Kaedah Iqra'

Sangat BersetujuKurang BersetujuTidak Pasti

Rajah 9: Tahap keberkesanan kaedah Iqra’ dalam pengajaran Al-Quran

Seterusnya hasil dapatan penyelidik juga menunjukkan beberapa masalah yang timbul

apabila kaedah Iqra’ ini digunakan oleh guru semasa pengajaran tilawah Al-Quran.Antaranya

tentang bilangan murid terlalu ramai dalam sebuah kelas iaitu seramai 6 orang sampel (40%)

memberi maklumbalas sangat setuju sebaliknya 9 orang (60%) kurang bersetuju.Tidak ada

seorang sampel menyatakan tidak setuju dan tidak pasti.

Rajah 10: Permasalahan tentang jumlah murid yang ramai dalam kelas

Hasil dapatan tentang masalah kekeliruan dengan pelbagai kaedah yang digunakan dalam

pengajaran tilawah Al-Quran yang dihadapi oleh murid menunjukkan 7 orang sampel (46.67%)

kurang bersetuju, 3 orang (20%) sangat bersetuju, 2 orang (13.33%) tidak bersetuju dan 3 orang

(20%) menyatakan tidak pasti dengan masalah yang dihadapi sewaktu mengikuti kaedah tersebut

dalam pembelajaran Al-Quran. Hasil dapatan dipamerkan pada rajah di bawah.

Sangat Bersetuju

Kurang Bersetuju

Tidak Pasti

Tidak Bersetuju

0 10 20 30 40 50 60

Permasalahan tentang jumlah murid yang ramai dalam kelas

Peratus (%)

Rajah 11: Pecahan sampel keliru dengan pelbagai kaedah pengajaran Al-Quran

Bidang permasalahan yang seterusnya yang dikaji oleh penyelidik berkaitan dengan

proses pengajaran yang dilaksanakan oleh guru dengan kaedah Iqra’ di bilik darjah. Hasil

dapatan menunjukkan 4 orang (26.67%) menyatakan guru mengajar terlalu cepat menjadikan

mereka tidak mampu mengikuti sesi pengajaran tersebut. Sebaliknya 6 orang (40%) kurang

bersetuju dengan kenyataan tersebut. 2 orang (13.33%) tidak bersetuju dan 3 orang sampel tidak

pasti (20%).

Sangat Bersetuju

Kurang Bersetuju

Tidak Pasti Tidak Bersetuju

0

10

20

30

40

50

Pecahan sampel keliru dengan pelbagai kaedah pengajaran Al-Quran

Peratus (%)

Pendapat Tentang Tahap Kekeliruan

Pera

tus %

27%

40%

20%

13%

Pecahan Pendapat tentang corak pengajaran guru terlalu cepat.

Sangat BersetujuKurang BersetujuTidak PastiTidak Bersetuju

Rajah 12:Pecahan tentang corak pengajaran guru terlalu cepat.

Kajian berkenaan pembelajaran kaedah Iqra’ hanya di sekolah sahaja menghasilkan

dapatan seramai 9 orang sampel (61%) memberi maklum balas tidak bersetuju, 2 orang (13%)

menyatakan sangat setuju, 2 orang (13%) kurang setuju dan 2 orang lagi (13%) tidak pasti.

Rajah 13: Pecahan tempat sampel belajar Al-Quran hanya di sekolah

Selanjutnya hasil dapatan juga menunjukkan bahawa 3 orang (20%) sampel menyatakan

sangat setuju bahawa pengajaran guru dengan kaedah Iqra’ menyebabkan mereka merasa bosan

dan jemu. Sebaliknya 9 orang (60%) tidak setuju, 3 orang (20%) sangat setuju dan begitu juga

Sangat Bersetuju

Kurang Bersetuju

Tidak Pasti

Tidak Bersetuju

0 10 20 30 40 50 60 70

Pecahan Pendapat tempat sampel belajar Al-Quran hanya di sekolah

Peratus (%)

Peratus %

dengan maklumbalas kurang pasti iaitu 3 orang (20%). Tidak ada seorang sampel (0%)

menyatakan tidak pasti.

Rajah 14: Petunjuk tahap kepuasan sampel terhadap pengajaran guru

Bidang terakhir yang dikaji oleh penyelidik ialah berkaitan dengan daya tarikan kepada

ilustrasi jilid buku Iqra’ adalah baik. Hasil dapatan daripada kajian tersebut menunjukkan

seramai 8 orang sampel (53.34%) tidak bersetuju, 3 orang (20%) sangat setuju dan sama juga

sampel yang kurang setuju iaitu 3 orang (20%). Tidak ada seorang sampel menyatakan tidak

pasti (0%).

Sangat Bersetuju Tidak Bersetuju Tidak Pasti Kurang Pasti0

10

20

30

40

50

60

Petunjuk tahap kepuasan sampel terhadap penga-jaran guru

Tahap Kepuasan

Pera

tus %

Sangat Bersetuju Tidak Bersetuju Kurang Setuju Tidak Pasti0

10

20

30

40

50

60

Pecahan pandangan sampel dengan ilustrasi buku Iqra

Pendapat

Pera

tus %

Rajah 15: Pecahan pandangan sampel dengan ilustrasi buku Iqra

4.7 Rumusan

Hasil dapatan berkaitan permasalahan yang dihadapi oleh murid semasa mempelajari Al-

Quran dengan kaedah Iqra’ adalah seperti berikut:

1. Kebanyakkan sampel kurang setuju dengan masalah terlalu ramai murid dalam sebuah

kelas menyukarkan mereka mempelajari Al-Quran dengan kaedah Iqra’.

2. Sebilangan besar sampel kurang setuju dengan masalah pelbagai kaedah pengajaran Al-

Quran yang digunakan memberi kesan negetif kepada mereka.

3. Kebanyakkan sampel juga menyatakan tidak setuju bahawa pengajaran guru dengan

kaedah Iqra’ membosankan sebaliknya sangat bersetuju dengan ilustrasi pada kulit jilid

buku Iqra’ yang digunakan tidak menarik.

Bab 5 dalam proses. ...................

Sangat Bersetuju Tidak Bersetuju Kurang Setuju Tidak Pasti0

10

20

30

40

50

60

Pecahan pandangan sampel dengan ilustrasi buku Iqra

Pendapat

Pera

tus %