ILUSTRASI DALAM BAHAN BACAAN PENDIDIKAN KANAK-KANAK: SATUKAJIAN TENTANG ILUSTRASI BUKU TEKS SEKOLAH RENDAH TABAP DUA

(10 HINGGA 12 TAHUN) TERBITAN DEWAN BAHASA DAN PUSTAKA

NOR ZALIZA BT. MD. NOR961497106

PROGRAM IJAZAH SARJANA MUDAFAKULTI SENI LUKIS DAN SENI REKA (GRAFIK)

UNIVERSITI TEKNOLOGI MARAKAMPUS ALOR GAJAH

OKTOBER 2000

ILUSTRASI DALAM BAHAN BACAAN PENDIDlKAN KANAK-KANAK: SATUKAJIAN TENTANG ILUSTRASI BUKU TEKS SEKOLAH RENDAH TAHAP DUA (10

HINGGA 12 TAHUN ) TERBITAN DEWAN BAHASA DAN PUSTAKA

NOR ZALIZA BT. MD. NOR96149706

Tesis ini dikernukakan kepada Fakulti Seni Lukis dan Seni Reka Grafik, UniversitiTeknologi MARA sebagai rnernenuhi sebahagian daripada keperluan Ijazah Sarjana Muda

Seni Reka Grafik.

1. Diperiksa oleh .

2. Diperiksa oleh .

3. Diperiksa oleh .

Tarikh .

Tarikh .

Tarikh .

DekanFakulti Seni Lukis dan Seni Reka (Grafik)

Universiti Teknologi MARA40450 Shah Alam

Selangor Daml Ehsan

SINOPSIS

Dalam mata pelajaran TESIS 471 ini menerangkan tentang ilustrasi yang digunakandalam bahan bacaan pendidikan kanak-kanak di mana satu kajian telah dibuat iaitumengenai ilustrasi buku teks sekolah rendah tahap dua ( 10 hingga 12 tahoo ) yang telahditerbitkan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka.

Masalah penyelidikan : Tujuan kajian ini dibuat adalah ootuk mengetahuibagaimanakah pengaruh penggunaan ilustrasi terhadap mental dan emosi kanak-kanakseterusnya mengetahui bagaimana kesan baik dan buruknya penggunaan ilustrasi ini kepadakanak-kanak. Di samping itu juga ia bertujuan ootuk mengetahui tentang hubungkait diantara bahan bacaan pendidikan ini dengan penggunaan ilustrasi dalam meningkatkan mutupelajaran kanak-kanak. Selain dari itu juga penyelidikan ini dijalankan bertujuan ootukmengenal pasti teknik-telrnik yang sesuai digunakan dalam menghasilkan ilustrasi dalambahan bacaan pendidikan ini agar setiap mesej yang hendak disampaikan akan mudahdifahami oleh kanak-kanak dan juga ia dilakukan ootuk mengetahui pandangan danpendapat ibu bapa terhadap kesesuaian penggunaan ilustrasi dalam bahan bacaanpendidikan ini

Kesignifikanan penyelidikan : Penyelidikan yang dijalankan ini memberi banyakkepentingan kerana ia dapat membuka minda kita sebagai golongan pelajar melaluipenyelidikan yang telah dibuat dari segi pembacaan dan juga temubual dengan orang-orangtertentu terutamanya kakitangan yang bertugas di Dewan Bahasa dan Pustaka. Ia jugadilakukan untuk memberi kesedaran kepada ibu bapa mengenai betapa pentingnyapenggunaan ilustrasi dalam bahan bacaan pendidikan terutamanya buku teks seterusnyakepada golongan kanak-kanak itu sendiri di mana ia memberi banyak manfaat kepadamereka dan pengetahuan tentang ilustrasi. Penyelidikan ini juga penting dilakukan kepadaibu bapa dan juga guru-guru di mana golongan ini merupakan orang yang memberidorongan kepada anak-anak dan penting juga untlli"'<: kanak-kanak im sendiri dalammenimba ilmu pengetahuan.

Kaedah dan metodologi : Pelbagai kaedah dan juga prosidur yang dijalankanuntuk membuat penyelidikan ini dan biasanya kaedah yang digunakan adalah temubual,soal selidik, pembacaan, pemerhatian dan juga analisis. Bagi ibu bapa dan guru kaedahtemubual dan soal selidik dilakukan dan soal selidik telah dijalankan di sekitar kawasanSyeksen g, Shah Alam serta di kawasan Jalan 6, Bandar Baru Bangi. Seramai 100 orangyang disoal selidik. Pemerhatian dan analisis turut dijalankan begitu juga dengan kaedahpembacaan. Kaedah-kaedah ini dijalankan ootuk mendapatkan maklumat yang lebihterperinci dan berkesan.

Secara kesimpulannya, dapatlah dikatakan bahawa daripada penyelidikan yang telahdijalankan, didapati sebanyak 95% daripada ibu bapa yang bersetuju dengan penggunaanilustrasi dalam buku teks ini dan penulisan tesis ini memberi banyak pengetahuan disamping pengalaman-pengalaman bam yang dapat ditimba dan ini menjadikan pelajarberfikiran lebih terbuka dan matang.

iii

ffilKANDUNGAN MUKASURAT

Halaman PemeriksaPenghargaan I

Sinopsis iiilsi Kandungan IV

Ilustrasi dan Gambar Rajah VI

BABIPENGENALAN1.1 Pengenalan 11.2 Tujuan Penyelidikan 31.3 Objektif 41.4 Metodo1ogi / Kaedah 51.5 Hipotesis 71.6 Kekangan / Skop Perbincangan 81.7 Penutup 10

BAB 2 PENULISAN DAN PENYELIDIKAN YANG BERKAITAN2.1 Pengenalan 112.2 Definisi Ilustrasi 132.3 Sejarah Perkembangan Ilustrasi 162.4 Perkembangan Ilustrasi Di Malaysia 202.5 Kategori Ilustrasi 22

2.5.1 Ilustrasi Berbentuk lnformatif 222.5.2 Ilustrasi Berbentuk Suggestif 232.5.3 Ilustrasi Berbentuk Dekoratif 242.5.4 Ilustrasi Berbentuk Representatif 25

2.6 Definisi Kanak-kanak 262.7 Psikologi Kanak-kanak 272.8 Definisi Pendidikan 282.9 Sejarah Penubuhan Dewan Bahasa dan Pustaka 302.10 Sejarah Penerbitan Bahan Bacaan Pendidikan Kanak-kanak 332.11 Media Yang Digunakan Dalam Ilustrasi Bahan Bacaan Pendidikan

Buku Teks 382.11.1 Pensi1 dan Pensil Wama 382.11.2 Cat Air ( Water Colour) 402.11.3 Marker 402.11.4 Pastel atau Kapur 412.11.5 Pen 422.11.6 Akri1ik 432.11.7 Kertas 44

2.12 Teknik Penghasi1an dan Kaedah Ilustrasi Yang Sesuai 442.13 Ilustrasi Fotografi Di Dalam Bahan Bacaan Pendidikan 49

BAB 3 ANALISIS DATA I MAKLUMAT3.1 Pengenalan 523.2 E1emen Seni Reka Di Dalam Ilustrasi Buku Teks 54

IV

3.2.1 Wama 553.2.2 Susun Letak 573.2.3 Imej 603.2.4 Stroke 61

3.3 Ilustrasi Dalam Bahan Bacaan Pendidikan Kanak-kanak 633.3.1 Diskriminasi Pendengaran 663.3.2 Diskriminasi Penglihatan 66

3.4 Konsep Ilustrasi Dalam Bahan Bacaan Pendidikan Kanak-kanak 673.5 Fungsi Ilustrasi Dalam Bahan Bacaan Pendidikan Kanak-kanak 723.6 Hubungkait Di Antara Bahan Bacaan Pendidikan Kanak-kanak Dengan

Ilustrasi 803.7 Kesesuaian Penggunaan Ilustrasi Dalam Bahan Bacaan Pendidikan Kanak-

kanak 823.8 Keberkesanan Penggunaan Ilustrasi Dalam Bahan Bacaan Pendidikan

Kanak-kanak 843.9 Pandangan Ibu Bapa dan Kepentingan Ilustrasi Dalam Bahan Bacaan

Pendidikan Kanak-kanak 933.10 Kebaikan dan Keburukan Penggunaan Ilustrasi Dalam Bahan Bacaan

Pendidikan Kanak-kanak 1013.10.1 Kebaikan 1023.10.2 Keburukan 106

BAB 4 PENEMUAN, CADANGAN DAN RUMUSAN4.1 Pengenalan 1084.2 Penemuan Penyelidikan 1094.3 Rumusan 1164.4 Cadangan 118

BIBLI()GIUlFI 121

RESP()NDEN TEMUBUAL 124

v