empresa chiki juli 2011
TRANSCRIPT
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
1/20
4/5 Curinde tabrinda fasilidatKrsou su
bentahanan
3Kon atkeralgu di e-zone
www.empresachiki.com
E mundu di
e-tur kos
15
12
13
CARILEC ta
reun na Krsou
GRATISYli 2011
pgina
pgina
pgina
pgina
pgina
pgina 10pgina 10
pgina 9pgina 9
E-zone serka
HBM Group
E-zone serka
HBM Group
Un publikashon mensual
di Kmara di Komrsio
Un publikashon mensual
di Kmara di Komrsio
E-businessOportunidat pa drenta
Lei pa regla
e-commerce
Lei pa regla
e-commerce
2-14
pginanan
Na Vredenberg.
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
2/20
Ken ta krda ku ntes tabatin un empresa di produkshon di webu E&E na Rooi Catootje? Eempresa no tei mas, pero e nmber a keda den mente di hopi hende. Tg e no tabata unprekursor di e kadena di negoshinan nobo den ambiente di e e-business, e-commerce,e-zone, etc. E e den e kaso aki ta para pa uzo di medionan elektrniko pa hasi negoshi.
Algun aa atras Krsou tabata entre esnan prom na mundu pa ankra den lei kon por hasinegoshi internashonal den e ramo aki, semper i kuando ku ta kumpli ku tur e otro rekisi-tonan pa un forma di hasi negoshi limpi i responsabel. E lei aki a nifik un empuhe fuertepa e E-Commerce Park na Vredenberg, pa CURINDE su E-zone na Hato i den haf, i otrosentronan komersial plam rnt Krsou kaminda a desaroy aktividatnan di e ndole aki.
E ramo aki ta hopi dinmiko pareu ku teknologia avans, e ramo aki tambe mester adapti wak pa nan no kai atras. Pasobra si nan no ta prepar na ora, mesora, nan ta prdmerkado. Si otronan pasa bo dilanti, bo a prd i bo mester hasi bastante mas esfuerso palogra haa e klientenan ei bk. Mas ku klaro ta konta den e kaso aki ku pa e ramo aki taeksitoso, e kompanianan mester por konfia kasi siegamente riba un infrastruktura di teleko-munikashon ku ta sano, sigur i rpido. No por sorprend niun hende ku for di e sektor aki apusha mash pa Krsou sigui mesora ora tin sistemanan nobo i mas rpido pa interkambidato. Pa nan ta vital pa nan keda dilanti.
For di mas di kasi mei siglo pas Krsou ta dispon di un zona liber na haf. Prom tabataBIO (Bureau Industrile Ontwikkeling) komo departamentu di gobirnu di Krsou ku tabatamaneh esaki. Ku un impuesto di ganashi di apnas 2% riba e volmen di benta, esaki
mester a atra kompanianan internashonal pa aki import, proses i despues eksportprodukto i merkansia di tur sorto: paa, sapatu, aparato elektrniko, frf industrial, etc. Tate 25% di e artkulonan so por a trese riba merkado lokal, mar na diferente otro kondishonpa evit kompetensia inhustu. For di 1980 BIO a bira CURINDE n.v. ku gobirnu di Krsoukomo akshonista. CURINDE a kontinu desaroyando e rea den haf i despues a desaroyun rea similar den besindario di aeropuerto Hato. Despues di tempu, ora hasimentu dinegoshi atraves di e karetera digital a drenta, nan a perkur pa e zonanan liber aki tambeforma parti di e desaroyonan aki: E-zone. Esun prom tabata e fasilidatnan na Hato kumesora a haa e denominashon di (Hato) E-zone. Pero dependiendo di karakterstikanandi e aktividatnan, e otro zona liber i otro sentronan komersial tambe por aplik pa e denomi-nashon aki.
Den pueblo a krea un pensamentu erneo ku negoshi den zona liber i konsekuentementeden E-zone tambe ta asuntu di komersiante ku a bini di af f alo mnos di desendensiaIndio, Arabir, Merikano, Hulandes, etc. Esaki ta un interpretashon robes. Alo mnos riba
papel. Den prktika en brdat ta asina ku masha poko komersiante Yu di Krsou (no kibuk:hopi di e Indio i Arabirnan den zona liber tin mas ku un generashon kaba na nos isla i hopidi nan a naturalis bira Hulandes tambe) a bira aktivo den e ramo aki. Pesei ta bon pa dene edishon nobo aki di Empresa Chik nos para ketu na e opshon aki ku e tereno di sektorpriv ta brinda na esnan ku ke lanta un negoshi di nan mes. Posiblemente e informashonkonkreto di e ramo aki ta motiv mas yu di tera sin import for di unda su mayornan abini pa eksplor nan posibilidatnan. E sektor ta importante pa e divisanan ku e ta gener,pa e impuesto ku e ta paga loke ta kontribu na kaha di gobirnu, na e empleo di kalidat kue ta gener i pa kontinu ku e tradishon di mas ku 5 siglo di Krsou komo sentro komersialinternashonal.
22
E-e! E-business tambe ta un opshon!
Empresa Chikta un publikashon di
Kmara di Komrsio i
Industria di Krsou
Su meta ta pa inform i
eduk empresario chik
pa e por sigui kontribu
na desaroyo
ekonmiko di Krsou.
Redakshon:
Un tim di Kmara di Komrsio
huntu ku diferente kolaborador
Aviso:
Spotlite Productions
Farley Lourens
Telefon: 767-0907
Telefon: 560-8284
E-mail:
Kompaginashon i imprenta:
Drukkerij Amigoe
Kordinashon:
Intermediate N.V.
Telefon: 737-1070
Tur derecho reserv
Empresa Chik - Tambe riba
Facebook!
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
3/20
33
Kiko ta rekerTur empresario, kon-tal ku su kompania taregistr na Kmara di
Komrsio, por kumprapor mayor den E-zone.Mustrando un kompro-bante i su inskripshon naentrada di E-zone, e por
drenta pa hasi negoshi/ kompra por mayor. Eprueba di inskripshonno por ta mas ku tresluna prom ku e fecha
ku e present kun naentrada. Importante sipa tene kuenta ku sibenta di produktonanku ta dese na atkerta destin pa merkadolokal, no ta eksoner diimpuesto. Den hopi kasoe negoshinan establesden e E-zonenan ta ofre-s pa hasi e trmitenanpa por entreg e produk-tonan serka e empre-sario ku ta oper ribamerkado lokal.
Lmite benta kumerkado lokal
Riba e pregunta ku sitin un lmite pa e komer-siantenan ku ta operden E-zonenan bendeprodukto ku merkadolokal, seora Hernan-dez a reakshon. Mes-ter tene kuenta ku enprinsipio e E-zonenan tadestin pa re-eksportprodukto pa otro merka-donan di mundu. Denkaso ku e komersian-tenan ku ta oper den
E-zonenan ke bendeparti di nan merkansiaku merkado lokal, nanmester pidi prmit papor hasi esei. Ku e pr-
mit aki nan por bendelokal te na un mksimodi 25% di nan benta totalanual.
Tipo di negoshi kutin den E-zone
E negoshinan establesden haf ta hasi negoshiden produktonan mane-ra paa, sapatu, mueb-el, aparato elektrnikoetc. E negoshinan akita bende por mayor.Empresarionan lokalna nan turno por atkermerkansia por mayor papor bende den merkado
lokal.
E negoshinan denE-zone na aeropuertota negosh den produk-tonan manera hoya,produkto farmaseu-tiko, piesa, partinan divehkulo di transporteetc. Empresarionanlokal no nesesariamentemester traha un sita pre-vio ku e komersiantenanku ta oper den E-zone,
pero pa efisiensia diparti di mbos partidonaturalmente esaki tarekomendabel.
Registrashon ikntrl
Por ltimo seora Her-nandez konta kon edrentamentu i salimentuden e E-zonenan ta bai
den prktika. E zona-nan ta regul pa leinanestables pa zonananekonmiko na Krsou.Na entrada ta registr epersonanan ku drenta.Pa loke ta trata e trafi-kashon di merkansia,Duana ta hiba un kntrlestrikto pa tur kos kanasegun regla i e leinan
stipul. Mester perkurpa tur transakshon takompa pa e dokumen-tonan reker i ku e pago-
nan di impuestonan atuma lug pa por sali kuprodukto pa bende ribamerkado di Krsou.
Pa mas informashonpor bishit nos site ribaInternt 24 ora pa dia 7 dia pa siman, f poryama durante oranandi ofisina di djaluna padjabirn. Nos gustosa-mente lo kontest pre-guntanan i duna infor-mashon adishonal.
Bou di sierto kondishon empresarionanlokal tambe por atker produkto den E-zone
H
opi biaha ta biba e pregunta serka empresarionan lokal ku sita posibel pa nan kumpra produkto den e E-zone na NieuweHaven f Hato. Fiorina Hernandez, Investment Promotor
na Curinde, a suministr mas informashon relashon ku esaki.
Skirb pa Farley I. Lourens
Zona liber na haf, na Koningsplein
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
4/20
44
E-zone na Nieuwe Haven i Hato ku amplioposibilidat i insentivo pa empresarionan
mbos zona ta brinda eposibilidat na empresarion-an di risib karga na Krsou,i pa bolbe distribu i eksport
esakinan pa otro partinan dimundu. E eksportashon nota nikamente di produktosino tambe di servisio. Ediferensia ta sinta den eecho ku si e empresario tahaa ku su tipo di aktividatta mas efisiente pa operden serkania di nos haf fdi nos aeropuerto.
Aktividatnan na eE-zonenan
Aktualmente e tipo di aktivi-datnan ku tin na e E-zonena Hato banda di tin aktivi-datnan dirig riba distribus-hon di merkansia i servisiologstiko tin alabes aktivi-datnan di reparashon. Puesku re-empaket, asambli /f hasi reparashon paeksport (ku avion) pa otromerkadonan di mundu.E fasilidatnan ta pa turempresario, tantu estran-hero komo lokal, pa pordistribu merkansia paf diKrsou. Alabes na Hato porbrinda servisio logstiko nakualke pais paf di Krsou.
Insentivonan fiskalGobirnu di Krsou, pamedio di e lei di E-zone
a krea insentivonan paempresanan den E-zone ita otorg bentahanan fis-kal pa stimul komrsiointernashonal i gener masentrada di divisa. E bentah-anan fiskal aki ta: Impuesto di nikamente
2% riba ganashi ge-ner pa eksportashon
No ta kobra impuestoriba produktonan kuta import pa zonaekonmiko
No ta kobra impuestoriba tereno riba kua taehers aktividatnan
Ta eksoner di paga
OB pa merkansia i ser-visio ku ta eksport No ta kobra OB pa ser-
visio/produktonan lokalku ta brinda na empre-sarionan den zona(nan)liber
Rekisito pa negoshiden E-zone
Pa por estables un kom-pania i oper esaki den undi e E-zonenan tin algunaspekto ku mester tene
kuenta kun: Un mnimo di 75% di
e volmen di bentaanual mester ta gen-
er ku aktividatnan dieksportashon. Benta kumerkado lokal ta pr-mit te un mksimo di
25% di e benta total.Pa benta ku merkadolokal e impuestonannormal ta aplikabel paimportashon i ganashi.
Mester tin un puestodi trabou mnimo pakada 70 meter kuadrdi espasio ku ta okup.
Pa inisi un negoshimester yena un for-mulario di aplikashon idrenta den kontakto kuCurinde.
E kompania mester taun sosiedat annimoku ta oper segun lei-nan dedik na komrsioden un zona ekonmiko(E-zone).
Mester tin lisensiadi komrsio / direktorlokal.
Prmit di trabou / re-
sidensia na Krsou. Pa sera un kontrakt
pa hr tereno pa hopitempu ta reker ku ta
hasi un estudio di fak-tibilidat.
Invershon kontinuo diCurinde
Curinde no solamente tamaneh e dos zonananekonmiko den rea dinos haf i aeropuerto, sinota desaroy nan tambe.Curinde NV ta invert kon-tinuamente pa manten eparkenan den bon estado.E invershonnan ku ta hasita tantu den edifisio komoden infrastruktura pa di eforma ei e parkenan kedaatraktivo i kompetitivo.
KntrlTa hasi un registrashonestrikto i kntrl na entradadi e zonanan ekonmiko diken i kiko ta drenta i sali.Den mbos E-zone por hasinegoshi den tantu produktokomo servisio. Den tur dosparke tin Duana presenteku ta hasi kntrl riba etrfiko di merkansia ku tadrenta i sali ku ta kumpliku tur eksigensia i e lokeleinan ta stipul.
K
asi tur hende na Krsou ku ta hasi uso di Rijkseenheidboulevard, riba un distansia ta mira parti di e zona franka
(E-zone) ku tin na Nieuwe Haven. E E-zone aki ta konos pahopi aa kaba komo un sentro di komrsio i distribushon di produktopa otro partinan di mundu. E negoshinan estables den e zona aki tadirig nan operashonnan riba benta di merkansia i servisio logstiko.E mesun tipo di operashon aki ta efektu na e E-zone na Hato tambe.
Skirb pa Farley I. Lourens
E parke industrial na Brievengat ku
tambe CURINDE ta maneh.
Bista di ariba e zona franka banda di haf.
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
5/20
5555
Pa invershonista internashonal i empresario lokal
Curinde ta brinda fasilidatnanmultifunshonal i bon infrastruktura
Website na 4 idiomaEn bista di e importan-
sia pa e invershonista /empresario, tantu estran-hero komo esnan lokal, tinakseso na informashon diki posibilidat i fasilidatnane parkenan ariba men-shon ta brinda i alabeskiko nos pais ta ofres pahasi negoshi den e zona-nan franka di nos haf inos aeropuerto, Curindetin un sitio riba Internt kuopshonnan di informashonna kuater idioma: Ingles,Spa, Portugues Brazi-lero i Chines.
KontaktoTa rekomendabel pa unempresario f grupo diempresario/invershonistaku ta interes pa inisi unf otro aktividat di negoshiden un di e zonanan fran-ka f e Parke Industrialna Brievengat, pa tumakontakto ku Curinde paasina e instansia aki tinmas informashon di e tipodi aktividat komersial kuke realis. Di e forma akiCurinde di su banda porduna informashon tokanteloke ta reker i otro eksi-gensia ku mester kumpli
kun. Curinde di su bandata trata kada proyekto ku emesun profeshonalismo ita garantis konfidensiali-dat apsoluto.
PetishonUnabes ku a determin kue proyekto ta kumpli ku e
eksigensianan i e dos par-tidonan ta mira ku e inisia-
tiva komersial ta unu rea-lisabel den un di e zonan-
an i/f parke industrial, eempresario(nan) mesterentreg un petishon poreskrito kompa ku algundokumento reker. Curindee ora ei ta trata e petis-hon. Ta bon pa inform kutantu empresarionan inter-nashonal komo lokal poraplik pa oper un f masnegoshi den un di e zona-
nan i/f parke industrial.
Prmitnan rekerPa loke ta trata prmit papor estables i oper un fmas negoshi den un di ezonanan i/f parke indus-trial, mester tene kuentaku ta reker algun prmit.Empresanan ku ke esta-bles den E-zone mes-ter tin un prmit di zonaekonmiko. Pa loke tatrata e parke industrial nan
Brievengat mester bisa kuesaki no ta un E-zone; kon-
sekuentemente e empre-sanan ku ta oper den eparke aki no tin mesterdi un prmit pa E-zone.Prmit di establesimentusi ta algu reker pa tur dosE-zone i tambe pa Parkeindustrial Brievengat.Den kaso ku ta trata diun invershonista estran-hero mester tin un prmitdi estadia tambe. E identi-dat di gobirnu ku ta outo-ris pa otorg e prmitnanaki ta Ministerio pa AsuntuEkonmiko.
E diferensha entre e3 parkenan
Manera a inform masariba Curinde ta mane-h i desaroy 3 parke: eE-zone na Nieuwe Haven,e E-zone na Hato i e ParkeIndustrial na Brievengat.Fsikamente e parkenan tadiferensi a base di e tipodi aktividat ku ta desaroyden kada unu. Por men-shon komo ehmpel kupa e E-zonenan tin kn-trl di duana na entrada.E edifisionan ta apropipa showroom i ofisina. NaParke Industrial Brievengat
di otro banda tin espasio-nan mas grandi pa por rea-lis aktividatnan industrial.
Disponibilidat diespasio i tereno
Pa por akomod e diferenteinvershonista / empresa-rionan ku ta interes paoper un f mas negoshiden un f mas di e parke-nan, Curinde kontinua-mente ta perkur pa etin espasio disponibel. Abase di demanda ta kon-tinu ku ekspanshon i kon-strukshon di mas fasilidat.Dependiendo di e tipo di
aktividatnan ku e empre-sario ke realis, Curindepor fasilit e invershonistatereno pa e por konstru efasilidat ku tin mester.
Curinde N.V.Landhuis Koningsplein
Emancipatie Blvd. 7www.curinde.comtelefon: [email protected]
E zona liber peg ku aeropuerto Hato.
Curinde NV. ta para pa Curaao Industrial & International Trade
Development. E ta un kompania annimo di gobirnu ku,manera e nmber mes ta indik. ta enkarg ku i ta promovdesaroyo di komrsio internashonal i industria na Krsou. Aparte di taatra invershonista pa bin estables nan empresa(nan) aki na Krsou,Curinde ta maneh i desaroy vrios parke di komrsio i negoshi ribanos isla ku ta e.o. e asina yam E-zone na Nieuwe haven, e E-zonena Hato, i e Parke Industrial na Brievengat. E parkenan aki tin boninfrastruktura i espasio multifunshonal kaminda por realis diferentetipo di aktividat di negoshi.
Skirb pa Farley I. Lourens
CURINDE ta perkur pa lots moderno ku negoshinan por hr.
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
6/20
66
Ofisina pa Propiedat Intelektual ta inform
Nmber di mi empresa por ser proteh komo marka?
Den e lei di marka, esta e Ordenansa Nashonal di Marka 1995, P.B.1996, no. 188, tin stipul e rekisitonan ku mester tene kuenta ku ne
pa registr un marka.
E prom rekisito ta ku derechi di marka ta sirbi pa distingu produktof servisio for di esun di un otro persona. Kemen pa e nmber di eempresa por ser proteh komo marka e nmber mester identifik seaun produkto f e servisio di e kompania. Por ehmpel, si e empresa
su nmber ta X den e empresa mester tin produktonan di e marka Xtambe pa bende sea eksklusivamente f banda di otro produktonan diotro marka. Na hulandes nan ta yamanan e tipo di markanan ku tin emesun nmber ku e empresa huismerken.
Un otro rekisito ta ku e nmber no por ta deskriptivo pa ku eprodukto. Por ehmpel, si e nmber di e kompania taLechi N.V. anto e kompania ta bended di e produkto lechi, enmber di e kompania no por ser proteh komo marka paso enmber ta deskrib e produkto ku e kompania ta bende.
Si e nmber di e empresa lokal ta igual ku un marka di un otropersona i kual marka ta unu mundialmente konos, tampoko lo bopor haa protekshon di e nmber di bo empresa komo marka. Por
ehmpel, si bo kompania yama Coca Cola N.V. anto bo ke registr enmber di bo kompania komo marka pa produktonan maneralimonada. E petishon aki lo no keda honr pa diferente motibu. Pa di
prom e marka Coca Cola ta un marka mundialmente konos i komo
tal Ofisina pa Propiedat Intelektual no por registr na nmber di bokompania lokal. Un otro motibu ta ku e marka Coca Cola ta
pertenes na e kompania The Coca Cola Company i e chns ta grandiku e marka Coca Cola ya ta registr kaba.
Registr e nmber di bo empresa komo marka por, pero mester tenekuenta ku e stimulashonnan den e Ordenansa Nashonal di Marka1995, P.B. 1996, no. 188. Pa mas informashon por aserka Ofisina paPropiedat Intelektual di Krsou.
Edit pa: Ofisina pa Propiedat Intelektual Krsou
Berg Carmelweg 10
Telefn: 465-7800Email:[email protected]
Web: www.bip.an
pa registr bo marka
pa proteh bo patnt
pa proba ku ta B kreashon
Informashon general di E-zone
Na Krsou gobirnudi Antia (di e tempuei) na febrari 2001a aprob e amienda dizona liber pa loke ta trataaktividatnan e-commerceden e reanan aki. Esakita nifik ku for di e fecha ei
no ta nesesario pa produk-tonan ta fsikamente pre-sente den e zona manerae lei di zona liber tabatareker anteriormente. Names momentu a kambiae palabra di freezone paeconomic zone. Esaki ahabri oportunidatnan nobopa e-commerce.
Aktualmente tin 8 zonaliber na nos isla, respekti-vamente:E-zone KoningspleinAirport e-zoneAirside office parke-commerce parke-powerhousee-trading houseNew haven e-zonee-zone
Freezone (zona liber)Hopi pais tin f tin di nan
tabatin un tempu reanandesign kaminda kompa-nianan ta gosa di impuestomasha abou i tin kamindano tin di paga impuestomes. Esaki pa enkurashe desaroyo di un ke otroforma. E reanan aki ta
konos komo zonanan liberekonmiko f tambe zonaliber. Tin biaha asta tabatayama nan free ports estapuertonan liber i esakita trese leinan duaneromasha fleksibel ku nan.Hopi biaha e free ports taparti di e zonanan liberekonmiko.
e-ZoneE-zone ta reanan spes-fikamente apunt ku entreotro ta hasi negoshi inter-nashonal i duna sostenempresarial sea ku f sinsosten di komunikashonelektrniko i ekiponandi informashon. Un reaasina tin un mndjer kuta kordin e atmishon kuoutoridatnan. E kompania-nan den e-zone ta gosa dibenefishinan fiskal masha
faborabel esaki komparku otro kompaniananta 2%, tambe servisio diduana, turnover taxi fasili-datnan di impuesto expatri-ate. Tur esaki mintras nanta situ lokalmente den ee-zone.
e-CommerceKomrsio elektrniko fe-commerce ta e termino-logia pa tur tipo di negoshif transakshon komersialku ta envolv e transfe-rensia di informashon pamedio di Internet. E takubri un kantidat grandi didiferente tipo di negoshi,for di benta di produkto,findishi te ku adrsnan dimuzik i tambe servisionanentre korporashonnan. Eta un di e aspektonan masimportante di uso di Inter-net.
E-commerce ta permitinterkambio di produktoi servisio sin barera ditempu i distansia. Komer-sio elektrniko a ekspandrpidamente den e ltimo 5
aanan i nan ta pronostikku e lo sigui krese di formamas aseler. Den futuroe relashon entre komersiokonvenshonal i elektrnikolo bira di tal forma ku masi mas negoshi lo move nanoperashonnan via Internet.
Business to business fB2B ta refer na komrsioelektrniko entre negoshi-nan mas ku entre negoshii konsumid. B2B hopibiaha ta dil ku mles dinegoshi sea komo kon-sumid f suministrad.Efektuando nan transak-shonnan elektrnikamenteta ofres bentaha kompe-titivo riba e mtodonantradishonal. Ora implemen-t esaki manera mestere-commerce ta mas lih,barata i kunbiniente ku emtodonan tradishonal diprodukto i servisio.
Kon kuminsPa kumins un negoshionline ta mih buska unprodukto ku e konsumidtin difikultat pa haa densentronan komersial i tien-
danan. Krda semper tenena kuenta e transportevia barku f avion esta pamanda e produkto te na ekliente. Banda di esaki eforma di pago pa medio diInternet tambe ta impor-tante pa tene kuenta kun.
Por ehmpel, negoshi maschik ta prefer e sistemadi paypall. Tambe mestersru semper pa un strate-gia di merkadeo pa tresetrfiko pa bo website i pa ekonsumidnan ei keda binbk. Si bo ta un personaf entidat ku ta aw ta baikumins, ta mih tene ekosnan simpel i ku limi-tashon.
E-commerce por ta benta-hoso i benefisioso, pero nota den un dos tres e ta trahaplaka pa bo. Ta mih hasihopi investigashon prom,hasi bo preguntanan, trahaduru i finalmente tuma undesishon a base di echo.No tuma un desishon ribasolamente loke bo ta sinti,pero riba e echonan.
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
7/20
77
Presidente Checo Nepomuceno di Frezacur:
Nos zona liber ta krea oportunidatpa empresario Kurasoleo tambe
Frezacur (Freezone
Association of Cura-ao) ta e organisashondi negoshante den zonaliber. Entre otro nan tanegosh ku partner-nan eksterno pa lograku kondishonnan maskmodo posibel pa ezona ekonmiko aki tamas bentahoso posibel.Por ehmpel Frezacurta hiba kombersashonku gobirnu, pero tambekompania areo pa atrakompanianan nobo pabula pa Krsou, paso-bra mas kompania areotin, mas kumprad nan tatrese pa Zona liber. Xerx-es Checo Nepomucenota Presidente di Frezacuri direktor di su empresaCuraao Freezone Dis-tributors Inc.
MerkansiaZona liber di Krsou anase a aa 58. Den etempunan ei hopi Haitia-no tabata bini Krsou kuplaka ksh i tabata kum-pra kantidatnan grandi dimerkansia bai kun. Eseia forma e base pa zonaliber di Krsou.
Hermanos del Valle deVenezuela, ku tabatinlasonan fuerte ku Ve-nezuela, ta e kompan-ia ku tabata na kuna dizona liber di Krsou. Nantabata buska merkansiaprinsipalmente for di Ori-ente Lehano i barka nanpa Venezuela. Despuesnan a lanta e kompa-nia Cinefoto Trading kutabata buska merkansiaelektrniko i di fotogra-fia na Panam i barkanan pa Venezuela, perotambe pa hopi isla denKaribe. Zona liber tabatin
salesmen ku tabata biahapa islanan for di Bermudate Trinidad i Suramrika.Na 1975 Cinefoto a baifayit i Checo Nepomu-ceno a tum over i alanta Curaao FreezoneDistributors Inc. (CFD).Esaki a bira un asinayam veembedrijf ku taun kompania ku ta wardamerkansia pa otro kom-pania, pa despues mandanan e destinashon final.
CFD ta buska merkan-sia for di Oriente Lehanopa manda nan pa otropais, manera Venezuela,i seor Nepomuceno tarisib un komishon pa eservisionan aki.
Uni forsaOra ku na 1985 negoshan-tenan di zona liber a sintiku lo ta bon pa nan organ-is nan mes, Frezacur alanta. E motibu pa esakitabata ku kada bia kutabatin problema, kadanegoshante mester a hasiesfuerso pa resolv, tur-esten ku e problemanantabata similar. Natural-mente esaki tabata kostahopi tempu di kada unu i
tabata okashon disgus-tu serka e instansia kutambe tabata hinka hopitempu den skucha nanun pa un.
Frezacur a lanta ku emeta pa sali na defensa
di e negoshantenan aki,i a bira e partner ku tahiba kombersashon kutur e instansianan ku taimportante pa eksisten-sia di Freezone, maneraGobirnu, duana, CHATAi kompanianan di avi-ashon. E prom presiden-te tabata Andres Casimirii na e momentunan aki taCheco Nepomuceno, pa20 aa kaba.
Kondishon di visa
Tantu aspektonan lokal,komo situashonnan mun-dial ku nan no tin influen-sha riba dje por afektzona liber. Tg Frezacurbuska manera pa trahariba nan. Un ehmpel ta e
krsis finansiero mundialku a kumins na 2008 i kuainda tin su reperkushonpa negoshantenan rntmundu.
Tin diferente aspektolokal ku zona liber tadepend di dje pa e porfunshon optimalmente.Un di e aspektonan takompania areo. Te aweCheco ta lament ku ALMi DCA a sera respektiva-
mente na 2002 i 2004,
pasobra eseinan tabatamomentunan ku negoshia baha drstikamenteden zona liber. E kom-panianan di aviashon akitabata trese hopi klientepa zona liber i komer-siantenan den zona libertabata hasi hopi ganashi.Un otro aspekto ta e echoku diferente nashonalidatden Karibe mester pidivisa pa por drenta Kr-sou. Esaki ta okashonku komersiantenan denregion ta desvi i bai paiskaminda nan por drentasimplemente kumpran-do un tourist card. Kon-sekuensia di esei ta kuKrsou ta prd e klien-tenan aki pasobra nan taskohe prinsipalmente paPanam ku tin un zonaliber ku ta proses unbalor di 10 mil mion dlerMerikano tur aa.
KrditoKambio di moneda stran-hero (divisa) tambe ta unpunto ku pa zona libermester bini solushon.Komersiantenan di Vene-zuela, ku ta e partner mas
grandi di zona liber, taoblig di paga na Bolvar,pero no ta posibel paun negoshante den zonaliber kambia e monedaaki na banko aki na Kr-sou Esei ke men ku e tinku buska negoshante kuta dispuesto na kambia emoneda ei pa dler, peroMeldpunt Ongebruike-lijke Transacties (MOT) taeksig di esun ku ta risibplaka pa e sa tur detayedi orgen di e plaka, lokeno den tur kaso ta posi-bel.
Komersiantenan ku tahasi negoshi ku zona libermayoria bia por kumpramerkansia na krdito. Paevit ku e mesun klien-te ta haa krdito serkadiferente negoshante,den zona liber mesterbini un sistema pa regis-tr komportashon di pagodi kada kliente individual.
Un impreshon general ta ku zona liber di Krsou ta algu panegoshantenan di desendensia Hind f rabe so, pero tg e taun rea ekonmiko hopi atraktivo pa tur Yu di Krsou. No ta hopi
aa pas ku zona liber tabata eksport na un balor di 775 mion dlermerikano pa aa, ku ta un ganashi formal pa negoshantenan establesden zona liber. Mas negoshante tin, mas grandi zona liber por bira igener ganashi tantu pa e kompanianan mes, komo entrada pa Krsou.
E edifisio H.I. den e zona liber na Koningsplein.
pgina 8 >>>>
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
8/20
88
Presidente Checo Nepomuceno di Frezacur:
Nos zona liber ta krea oportunidatpa empresario Kurasoleo tambe
Pa falta di e sistema akita sosod ku regularidatku Frezacur mester baipleita kaso den eksteriorpa esnan den zona liberrisib nan pago.Tarea di zona liberden tur esakinan ta dinegosh ku entre otro:Gobirnu pa asuntunanmanera pidimentu di visai aseptashon di kom-panianan areo nobo,Banko Sentral pa kam-bio di moneda ekstran-hero, kompanianan areopa atra kompanianannobo pa bula Krsou, isu miembronan mes payega na registrashon didebed.
Dream teamCheco Nepomuceno arehubenes Frezacur pafinalmente yega na undream team ku ta salina defensa di negoshan-tenan den zona liber.
Banda di e negosiashon-nan ariba menshon,nan ta organis mishonekonmiko na otro pais,invitando komersian-tenan di diferente pais pabin promov nan produk-tonan. Resientementenan a tene eksibishonbon bishit na Jamaicai Venezuela pa ganakomersiante nobo.
Checo Nepomuceno sudeseo ta pa zona liberdi Krsou bira por lomnos mes grandi kuesun di Panam. Palogra ambishon grandiaki, seor Nepomucenota invit mas komersiantedjaki pa habri un negoshi,sea di artkulo di moda,aparato elektrniko, IT,material industrial, reme-di, etc. i no basil papensa riba un empresaden Krsou su zona liber.
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
9/20
99
Xandra Kleine-van Dijk di Spighthof ta amplia
Posibilidat i kondishonnan di E-Zone
Xandra Kleine van dijk die ofisina di abogadonanSpigthoff ta splika ku ta
solamente entidatnanlegal ku un kapital dividden akshon por ehekutnan aktividatnan den unE-zone. E entidat por tadomstiko i e por ta pafdi Krsou. E aktividat-nan di e kompanianan eimester ta dirig primera-mente riba komrsio denproduktonan f duna-mentu di servisio na otrokompanianan ku no ta akina Krsou (prom nostabata papia di Antia).Tambe e kompania dene e-zone mester kon-tribu ekonmikamentena kresementu di Krsoui esaki ta dor di gen-er plaka ekstranhero oftambe krea trabou.Prom ku e kompania porhabri den un E-zone etin di hasi petishon naoutoridatnan lokal pa porkeda permit. Outoridat-nan lokal ta pone siertokondishon i restrikshonpa permit e entrada aki.Pero apesar di esaki hasinegoshi ku otro kompa-nia den e-zone na Krsoutambe ta permit. Pa porefektu e tipo di negoshi
ei, e kompania en kes-tion ku e hasi e negoshimester hasi un petishonna e outoridatnan kom-petente. Si e prmit taotorg, huntu kun ta biniun lista di kondishonnanku e kompania mestertene kuenta kun, segunXandra Kleine-van Dijk.
E kondishonnanE kondishonnan ku el arefer ne ta relashon kupreis, kalidat i produkto iservisio i e distribushondi e produktonan. E turn-over ku ta keda gener
pa medio di negoshi lokalno por surpas 25 pa30% di e turnovertotal.
SupervishonOutoridatnan lokal takontrol si e kompa-nianan den e-zone takumpli ku e kondishon-nan manera preskrib dene lei di e-zone. Si resultku e kompania ta situ siden e e-zone, pero no takumpli ku su obligashon-
nan, e lo keda di but iasta dado momentu porhala aden e permit dunna e kompania en kues-tion.
Fasilidatnan diimpuesto
Xandra Kleine-van Dijka splika mas aleu relas-hon ku e fasilidatnan diimpuesto pa un kompa-
nia den e-zone. Manera aanunsi kaba, e impuestota 2% i esaki ta konta teku 1 di yanari 2026. E2% no ta keda kobra ribae ganashi di e kompaniae-zone i ku el a generpa medio di servisio fbendementu di produktona kompanianan na Kr-sou mes.No ta paga impuesto di
importashon i turnovertax ta riba produktonanku ta drenta den e-zone
i servisionan ku ta kedaduna pa un kompania akina Krsou na un kom-pania den e-zone. Masaleu tampoko ta kobraimpuesto ni turnover taxriba produktonan entregna of servisio dun nakompanianan ku ta situden un e-zone paf diKrsou.
EmpleadoE empleado segun Xan-dra Kleine-van Dijk ku tabiba mas ku 5 aa paf diKrsou prom di a kumin-s traha pa un kompa-nia den e-zone, dunandoservisio den telekomuni-kashon por - si e kumpliku sierto kondishonnan- kalifik pa un asinayam expatriate status.E kompania e-zone takeda permit pa kalkulsu impuesto riba su sala-rio neto sin pone tur eentradanan huntu. Masaleu e kompania e-zonepor duna sierto benefisioliber di impuesto na eempleado ei.
E lei di e-zone ta duna
algun oportunidat gran-dioso pa kompanianan kuta hasi negoshi pa mediodi elektrnika. Aktual-mente tin diferente reaku ta keda kalifik komoe-zone. E reanan akitin fasilidatnan di teleko-munikashon estilo stateof the art ku ta proveInternet dirkt i konfiabel.
Xandra Kleine-van DijkSpigthoff Attorneys &
Tax AdvisersTelefon 4618700
Un E-zone ta un rea aki na Krsou ku entre otro ta duna servisiokomersial i sosten komersial internashonalmente i ta usa
komunikashon elektrniko i ekiponan di informashon pa nanpor hasi e tipo di trabou ei. Un kompania den E-zone ta benefisi diimpuesto faborabel esaki sigur si kompar' ku impuesto normal dinegoshi. Den e kaso aki e porsentahe di impuesto ta solamente 2%.
Xandra Kleine-van Dijk: Ora no kumpli ku e kondishonnan di
oper den e-zone, outoridatnan por hala e prmit aden.
Pa Manual Empresa Chik, literaturadi kalidat i tur otro informashon
komersial general, akudi serka nosKamar di Komrso i Industra di Krsou, Kaya Junior Salas 1, na Pietermaai of
Tel. 461-3918 * Faks 461-5692 * E-mail: [email protected]: www.curacao-chamber.an
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
10/20
1010
Paul de Sousa di HBM Group:
Krsou ta atraktivo pa impuestodi 2% huntu ku e bandera Hulandes
Si bo tin hende na Ecuadorf Bolivia i ta hasi negoshina nan pais, por ehmpel,ta kumpra petroli i bendeden Karibe si nan hasiku entidat na nan pais ta33% i via e-zone ta 2%. Ekosnan obligatorio ta ku emester tin direktor na Kr-sou i e mester tin adrs.Aparte di esei tin tambeposibilidat pa servisionanelektrniko. E e-zone tapa fasilit e komrsio pa
medio di atributo elek-trniko, manera faks, Inter-net i e-mail. Si tin kliente
ku tin agente di biahe af,e por mira e webpage kuta un Kolombiano, pero eIP ta situ aki den e-zone.Esaki ke men ku e IP takaminda e ta aki i no mes-ter kambia e site, pasobrata esei ta bende pero tae site ta migra. E klientetin opshon pa hr espa-sio pa nan servermanehaki. Tin hopi kliente tinnan serverna e-zone i tindi nan tin nan server aftambe, dependiendo di eoperashon. E-zone ta hopiamplio, e no ta pretu niblanku. Si tin kliente ku taimport, tin kliente ku kehasi fbrika na Krsou, tin
ku ke aplik traspaso dimerkansia - kada un di easpektonan ei por kai den
e e-zone. Tin algun e-zoneta fsiko i ta bai Curinde iesnan na New Haven tamas virtual.
AtraktivoNa New Haven tin un kanti-dat hopi grandi di negoshi.Durante e ltimo aananta un servisio ku a kresebarbaramente. Tambe erea di latino Amrika kuPaul de Sousa ta enfokariba, ke hasi negoshi kuKrsou komo e ta boudi bandera Hulandes. Epakiko un hende ta binaki tin vari. E tin di haberku stabilidat poltiko, kunos ta parti di Hulanda, e
por habri kuenta di bankorelativamente fsil i rpidoi e servisio ta den vrios
idioma. Krsou ta atraktivopa e 2% di impuesto aki i
e bandera Hulandes. E leiHulandes ta sumamenteimportante i e ta un hub payega na Europa. Krsouta e servisio di mas impor-tante deb na hopi aadi eksperensia den trust iesei ta hasi nos isla atrak-tivo. Hopi pais rond dinos ta wak Krsou komoun paraiso turstiko, peronan no sa di e parti finan-siero. De Sousa a bisa kuHBM a habri un ofisina na
New Haven E-Zone ta un butikPaul de Sousa ta BusinessDeveloper di HBM Grouprepresentando New HavenE-zone. E ta enkarg kue rea di Latino Amrika.El a splika ku mester diprmit pa por haa e 2% diimpuesto. Esaki ta sosodpa medio di un konseherodi impuesto. New Haven ta
laga hende eksterno hasi.Ta un petishon nan mesterhasi i tambe nan ta pidi unplan di negoshi moder pasa kiko e kliente ta bai hasiden e prksimo 5 aanani detaye di su kapital dene kompania. Esaki pa porpas pa bankonan. E pr-mit ku ta pidi ta esun di e2%. No tin hopi kondishonestrikto, pero ta wak kuden kuadro di operashonsi e por kubri gastunan diun struktura. Si hende taimport un knteiner pa
aa i e tin di hinka henterun struktura di konseherodi belasting etc. aserka, yae no ta rendabel pe. Perosi ta kliente ku volmenmas supstansial, De Sousaa bisa ku e ta kumbinpa nan tin un struktura dinegoshi. Tur kos ta depen-d di e situashon i ki tipo
di negoshi. Pa 98% nan tahasi negoshi internasho-nal ounke normalmente emester ta 75% internasho-nal i 25% na Krsou. PaDe Sousa lo tabata mihku ta bende 100% af,pasobra ta masha kom-pleho pa kontrol kua si ikua no ta kumpli ku e regladi 75 -25%. Hopi free-zone lokal tabatin e rate di75-25%, pero De Sousa loa prefer kompletamentehasi negoshi af, estainternashonal.
Diferente for diotronan
New Haven e-zone ta unbutik kantor. Tur hende tahaa e trato personal i nanta biaha personalmentepa konos e kliente i eabogado. Pero nan tin ekontakto personal unu paunu ku e kliente. No ta
un modelo di fbrika, peroun modelo personal. Eseita hasi un diferensia kuNew Haven e-zone. Nanta purba semper di ta denkontakto mas direkto, unkonsepto di famia.Na New Haven ta hendelokal ta traha, pero hopi dinan ta ku desendensia diaf. E-zone ta duna hopihende trabou pasobra taesei ta e propsito. Pa DeSousa no ta atraktivo pa unnegoshi chik hasi komr-sio den e-zone. E ta atrak-
tivo ora e kliente aki kumin-s wak paf di Krsou.Pa esun ku ke kuminsun negoshi, New Haven tahabr pa duna informashoni pesei nan ta e butik. Nanta splika den detaye pakikosi i pakiko no. Nan no taduna konseho di impuestoounke nan sa hopi kaba
di impuesto pa por guia ekliente kaminda e ke bai.Kaminda nan no por yudanan ta manda nan pa otroinstansia ku semper nantin kontakto kun. Ta nanintenshon pa mas hende tainform di e produkto.
FuturoE kresementu den futurono ta keda na New Havenso, pero e ta sinta na Kr-sou mes i no instansiananku ta propag Krsou af.Riba su so e no por hasi
pero ta un esfuerso kon-hunto ku ta hasi por ehm-pel ku Kmara di Komrsioku ta organis mishonnankomersial ku e intenshondi propag no solamentee-zone, pero tambe masgeneral Krsou komo sen-tro finansiero. E tarea ei takeda na Kmara di Komr-
sio, CIFA, gobirnu, etc. Taun merkadeo kompleto i taesei ta pone Krsou riba emapa finansiero af.
New Haven/HBM ta hasimerkadeo den eksteriorkonstante pa e e-zonena Krsou. Nan ta dunapresentashonnan af papropag Krsou i nan ser-visio komo hub pa hasinegoshi. Banda di esaki tinhopi otro mishon ku nan tapartisip kun, segun DeSousa.
Eaa aki New Haven e-zone ta selebr nan di 20 aa di eksistensia.
Segun seor Paul de Sousa komo Business Developer di HBMGroup ku ta represent New Haven,e-zoneta bas riba produktonanku ta drenta Krsou fsikamente i virtualmente. Tin kliente ku tin di tresenan produktonan aki fsikamente, pero aki ta enfok riba esun virtual.Nan ta enfok riba e kliente sin ku e tin di pisa suela di Krsou. Talanta un NV pa e kliente i tin sierto servisio ku ta agreg supstansia nae operashon. Por ehmpel ,un hende ta kumpra un lote di blackberryna China i bende esaki na Colombia. E kompania ta situ na Krsou i eoperashon di e kliente tin di paga entre 33 pa 35% den e region aki, peroaki diripiente e ta baha te na 2%. Esaki ta un di e kosnan mas atraktivo.
Paul de Sousa
E brchi di New Haven Office Center.
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
11/20
Bogot pa pusha e merka-do latino. Esei ta e partidi e tarea ku De Sousata enkarg kun. Nan tinun parti di desaroyo dinegoshi parti den Europai Latino Amrika. Esun diLatino Amrika ta kai boudi De Sousa i Bogot tamanera un Miami di e rea
aki. E tin bon konekshon-nan areo, pronto un aero-puerto nobo i e hendenanku ke hasi negoshi porhasi na Colombia, perotambe paf den region. Ekliente por ta un Hulandesf asta un Chines ku kehasi negoshi na Colombia
i den tur e kasonan aki DeSousa por asist.
Lista blanku OECDE 2% ta esun di masatraktivo den e region aki.Tin 2% pero tin kompaniata kompletamente sero. Ediferensia ta unda e klien-te ke bai sinta. Un punto
ku sigur ta hasi Krsoumas atraktivo ainda ta kunos ta riba e lista blanku diOECD, segun De Sousa.Aki a firma hopi tratado kukruse di informashon kuotro pais. Krsou ta trans-parente den informashon.Si un hende sa ku Krsou
ta riba e lista blanku,
nan ta prefer di hasinegoshi ku un pais asinaaki. E lista blanku ei tabatadanki na esfuersonan durupa por a logr'. Poltikaslido, moneda slido, etrahadnan bon eduk kuta domin vrios idioma ibanda di esei e 2%. PeseiKrsou tin e status blanku.Apesar ku Krsou ta ribae lista blanku di OECD, tinpais ku ainda tin nos ribanan propio lista pretu. Eseita deb na kos ku a pasaden pasado i Krsou tapurbando pai baha for ditur e listanan pretu nasho-nal. Por ehmpel, na Bra-
sil nan tin Krsou ainda
riba nan lista pretu, peroriba nan propio blacklisti no esun di OECD. OraKrsou baha for di e listapretu, tin mas posibilidatpa hasi negoshi ku nan.Pa Krsou ta un benefisiograndi pa baha for di elista pretu na Brasil.
Sr. Paul de SousaBusiness Development
HBM GroupNew Haven e-Zone
Emancipatie Boulevard 29Telefon: 734-1000
Email: [email protected]
1111
SAVE60 min
Minutes EXTRAMinutes
TOTALMinutes
SMSMonthly
Plan
120 min
240 min
420 min
660 min
1200 min
60
120
240
420
660
1200
25 SMS
50 SMS
75 SMS
75 SMS
100 SMS
100 SMS
Naf. 30,-
Naf. 50,-
Naf. 85,-
Naf. 130.-
Naf. 200,-
Naf. 360,-minutes
minutes
minutes
minutes
minutes
minutes120
240
480
840
1320
2400minutes
minutes
minutes
minutes
minutes
minutes
NEW Digicel
with the
Postpaid Plans
,,
Paul de Sousa di HBM Group:
Krsou ta atraktivo pa impuestodi 2% huntu ku e bandera Hulandes
E indikashon di e e-zone di New Haven.
E ofisina di New Haven na Emancipatie Boulevard.
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
12/20
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
13/20
Algu despues ku kmpiuter a hasi
su entrada den nos bida, e pre-fiho e tabata nifik nada otro kuelektrniko. Por ehmpel, e-mail.
Awor aki e ta para pa masha hopi kos:e-governance e-entertainment e-learning e-bay e-store, e-banking, e-books etc. Ekreatividat krea rond di e e-situashon aki tainkreibel.
E desaroyonan elektrniko ta hunga un rlmasha importante den nos bida. Awor aki,por ehmpel, e informashon digital ta rem-plas esun riba papel. I asina tin poko uso disistema digital versus papel masha kopioso.
Papel versus digitalKorantnan ta mira kon nan ta prd diferenteabono pa motibu di e vershon digital; e trntawor aki ta, ku bukinan ta prdiendo terenokontra di e-book.
Archivo digital.Hustamente pa e kantidat grandi di uso dipapel i e kantidat di espasio reker. Diferentepais ta rekoriendo na archivonan digital;tambe pa motibu di e sirkunstansianan boudi kua mester warda e dokumentonan aki tahunga un rl. Humedat, sushi, waseru etcta pone ku ta birando mas difsil pa wardadokumento den e sistema konvenshonal.
Dkternan i dentista ta trahando ku sitasegun e sistema digitalis. Klaro ku kon-sekuensia ku e sistema porcrash.Ta poniendo tur informashon di klientenan i
di poblashon den un database i esaki ta haabastante resistensia serka pueblo.Mi no ta papia mes di e-terapia: esaki ta tera-pia di sikologia via Internt.
Riba tereno bankario (e-banking) por sosodtur sorto di situashon indese. Websitenankaminda bo no tin akseso asina fsil pa moti-bu di mantenshon etc. Bankomtikonan ku tafor di servisio i ta pone asina ku e kliente notin akseso na su sn.Argumentando ku esaki ta mih pa medioambiente, bankonan no ta manda statementasina tantu mas.
Pa bo hasi uso di diferente atministrashonelektrniko, bo mester krda diferente code,ku password, etc. Pero bo ta tende mesora
ku hbennan a lanta den e era aki i nansigur no tin problema ku esaki. Lubidando kuhende di mas edat si tin problema ku esaki.Te na momento ku edat a kumins hunga unrl i Alzheimer dal aden, via un webcam bopor haa un enfermera ku ta mustra bo konpa bo tuma bo remedinan.
Esaki no ta un ehmpel negativo, pero si unkaso un poko strao. Mas i mas ta sosodien-do ku no ta print potrt mas riba papel; aworaki, danki na teknologia digital, ta print esakiriba un kuadro (kanvas). Kaminda ntesnos tabata print un kuadro komo poster riba
papel, awor nos ta print potrt riba un kuadro.
Esakinan ta simplemente algun ehmpelsak for di bida diario. Ta kasi imposibel paduna bo un bista kompleto di loke ta sosod.Danki Dios hopi inovashon ta result bon.Sinembargo nos no por premir tur desaroyoi nos mester keda tg kouteloso.
E rl di papel den nos era digital no a kabaainda, ounke ta komo back-up. E peliger kuinformashon konfidensial ta kai den man diotro hende pasobra ta dmp esaki na shut,ta komparabel ku filenan elektrniko ku pamotibu di deskuido kai den mannan robes.
Amplia e horizonte
1313
skirb pa Percy Pinedo, MBA
E-Mundu di e-tur kos!
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
14/20
Tabata na 2000 i 2001 kuStaten, riba proposishon
di minister Suzy Rmerdi asuntunan ekonmikodi e tempu aya, a asep-t dos lei (Landsveror-dening overeenkomsten
langs electronische wegiLandsverordening econo-mische zones 2000) kuta introdus e fenmenonobo aki den un lei. Kuesei Antia/Krsou tabataun di e prom paisnan
na mundu ku a bini kulei ku ta determin konta regul trfiko i komr-sio bas riba mtodonanelektrniko e-businessden su forma mas amplio.
Ampliashon diposibilidat
For di ougsts 2000CURINDE a kuminsinform su relashonnanden zona liber ku e lei
ta na kaminda, splikandonan alabes kon nan porsaka probecho meso-ra di dje. E lei tabatahabri porta pa un desar-oyo nobo di aktividatnandirig riba eksportashon,
partikularmente den eramo di e asina yame-commerce. En efektono tabata hasi kambiopa loke ta e aktividat-nan den zona liber, estaophetivonan, kondishon-nan, tipo di aktividatnanekonmiko i fasilidatnandi belasting. Loke si akambia ta ku no tabataun eksigensha mas kumerkansia di kompani-
anan den free zone mes-ter bini Krsou prom padespues eksport esakipa su destinashon final.Ku otro palabra un kom-pania den free zone porhasi transakshonnan dikompra (importashon),depsito i benta (eks-portashon) di merkansia sin import si e merkan-sia ei fsikamente a yegariba suela di Krsou peromand direktamente pasu kliente paf di Krsou.
Na mes momento a kam-bia nmber di e lei diLandsverordening vrijezones pa Landsver-ordening economischezones. Esaki abrevi abira e-zone. CURINDE
a inform ku Krsou ahabri porta pa un desa-royo nobo bas ribaprovishonnan i prinsi-pionan moderno ku nosolamente tabata brindaoportunidatnan nobo paempresarionan estableskaba den nan zonanan,pero tambe pa atra kli-ente nobo pa bin djin.
Empuhe noboTabatin diferente instan-sia ku a mara huntu palogra e proposishon di leiaki. Aparte di CURINDE,otronan manera HADCO(Hato Development Com-pany) tambe a pone suskouru bou di e inisiativaaki. Introdukshon di e leiaki en brdat a nifik un
empuhe nobo na ekono-mia di Krsou. Esei no a
keda limit na e zonan-an liber ku CURINDE tamaneh, pero tambe naotro reanan di Krsouku tabata kumpli ku erekisitunan ku lei ta stip-ul. Den e edishon akidi Empresa Chik a baiwak tambe por ehm-pel den E-CommercePark na Vredenberg i naNew Haven E-Zone naEmancipatie Boulevard,pero tin mas rea ku adenomin komo apto pafunshon den e ramo die-commerce.
Esaki a forma base tambepa CURINDE sigui trahariba su mes fasilidatnan,esta e zona liber den haf iesun na aeropuerto Hato.Hasiendo bon uso di e leg-islashon nobo, CURINDEa konvert e reanan akiden un e-zone, esta unzona kaminda ta prmitkomrsio elektrniko.
CURINDE a boga mash pa e inovashon aki
Lei di e-zone a kumpli 10 aa
Eparti legislativo di e stipulashonnan di zona ekonmiko naKrsou a alkans kasi pareu ku nasementu di e revista
mensual Empresa Chik aki su di-10 aniversario. Anke eseino tabata motibu pa dedik atenshon un biaha mas na e parti akidi nos ekonomia, ta bon tg pa splika un ke otro poko mas detay.
1414
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
15/20
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
16/20
1616
Eventonan internashonal
Website ku informashon balioso
www.bedrijfsanalist.comUn website pa empresario chik di Krsou ku diferente tep interesante ku abo
komo empresario por usa den bo kompania.
www.businessweek.comE website aki ta brinda diferente artkulo di empresanan internashonal.
www.jobwatchr.comSi abo empresario tin mester di un trahad f tin ku saka un aviso di puesto habr,
ata e website kaminda lo bo por publik e puesto vakante di bo empresa.
www.ondernemersplein.nl
Lider no ta nifik simplemente ta na kabes di un empresa f proyekto. E ta nifiktambe domin e karakterstika di un bon lider. E website aki ta brinda tep pa ta
un bon lider.
www.sbomag.comSi bo ta interes na hasi negoshi ku partnernan den eksterior, esaki ta un revista
online ku ta brinda tur tipo di oportunidat di negoshi.
www.tevredenheidsnorm.nlWebsite ku informashon kon pa midi e motivashon di bo personal den bo empresa.
www.powerhomebiz.comSi bo ke kumins bo mes negoshi i ke ta eksitoso, e website aki ta duna 10
sekreto pa ta un empresario eksitoso.
www.gemhofvanjustitie.orgEsaki ta un website interesante pa ta inform tokante diferente kaso den korte i
tambe informashon tokante nos leinan.
\www.economist.comDiferente tpiko i notisia internashonal, manera di ekonomia i poltika.
www.feb-curacao.comUn website ku informashon pa tur empresario den konstrukshon ku tin un negoshi
propio estilo eenmanszaak.
Yli
TEXWORLD USA 2011
Industry Event that brings together Apparel Textile Suppliers and BuyersNew York Merka, 19 21 yliLuga: Jacob K. Javits Convention CenterWebsite: http://www.texworldusa.com/
Ougsts
JEWELLERY WORLD EXPO 2011The Leading Trade Show serving Canadas Fine Jewelry MarketToronto Canada, 7 9 ougstsLug: Metro Toronto Convention CentreWebsite:http://www.jewelleryexpo.ca/
PROJECT LAS VEGAS 2011Fashion International Trade ShowLas Vegas Merka, 22 24 ougstsLug: Mandalay Bay Convention CenterWebsite: http://project.magiconline.com/
EXPO FERRETERA 2011International Hardware and Tools Trade FairBuenos Aires Argentina, 1 4 ougstsLug: Costa Salguero Exhibition CenterWebsite: http://www.expoferretera.ixmf.com/
SptmberDESIGN CARIBBEANDesigners from the Caribbean will be meeting at Design Caribbean,the international fair of Caribbean Designers.Santo Dumingo Repblika Dominikana, 1 4 sptmber
NATURAL PRODUCTS EXPOYOUR SOURCE FOR NORTH AMERICAN NATURAL P RODUCTSBaltimore MD Merka, 21 24 sptmberLug: Baltimore Convention CenterWebsite: www.expoeast.com
AUTOCLSSICO 2011International Classic and Vintage Automobile and Motorcycle ExhibitionPorto Portugal, 30 sptmber 2 ktoberLug: Exponor, 4450-617 Lea da PalmeiraWebsite: http://www.eventosmotor.com
ktoberSAIE 2011International Building ExhibitionBologna Italia, 5 8 ktoberLug: Bologna Exhibition CentreWebsite: http://www.saie.bolognafiere.it/
Fruit AttractionFruit and Vegetables Trade ShowMadrid Spaa, 19 21 ktoberLug:Ifema - Parque Ferial Juan Carlos IWebsite: http://www.ifema.es/ferias/fruit/default.html
Wellness World Exhibition 2011Exhibition devoted to Fitness, Diet, Spas and Beauty TreatmentsMilan Italia, 21 25 ktober 2011Luga: Fiera Milano Nuovo PoloWebsite: http://www.host.fieramilano.it/hotelspa-emotion/
Novmber
TOP FRANCHISE MDITERRANE 2011Franchising ExpoMarselle Fransia, 14 15 novmberLuga: Palais de la BourseWebsite: http://www.topfranchisemed.fr/
PET-VET 2011Pet Congress for Vets and Vets's Assistants with accompanying TradeExhibitionStuttgar t - Alemania, 26 27 novmberLug: New Stuttgart Trade Fair CentreWebsite: http://www.petvet.de/
SSW EUROPE 2011Stainless Steel World Conference & ExpoMaastricht Hulanda, 29 novmber 1 desmberLug: MECC MaastrichtWebsite: http://www.stainless-steel-world.net/
DesmberAF / L' ARTIGIANO IN FIERA 2011International Crafts Selling ExhibitionMilan Italia, 3 11 desmberLug: Fiera Milano Nuovo PoloWebsite: http://www.fiera-artigianato.com/ita/index.php
POWER-GEN INTERNATIONAL 2011International Meeting of Electric Power Producers, Independent Power
Producers, Co Generation Plants, Waste-to Energy PlantsLas Vegas Merka, 13 15 desmberLuga: Las Vegas Convention CenterWebsite: http://www.power-gen.com/index.html
FESTIVAL DE LA INFANCIA Y LA JUVENTUD 2011Children & Youth FestivalBarcelona, Spaa, 27 desmber 2011 1 yanari 2012Lug: Fira de Barcelona MontjucWebsite: http://www.festivalinfancia.com
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
17/20
Oportunidatnan di negoshi
Publikashonnan noboE biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kmara di Komersio di Krsou ta konten mas di 5000 doku-mento. E biblioteka ta ofres un variashon amplio di rekurso pa hasi investigashon. E biblioteka ta konten un
kolekshon grandi di dokumento relashon ku komersio riba merkado mundial.
Resientemente nos a risib e siguiente publikashonnan dennos biblioteka na Sentro di Informashon Komersial.
- Nanotechnologie, geen kleinigheid SMO 2010-3/4
- Central Statistical OfceAgricultural Report 2008
- Central Statistical OfceAgricultural Report 2009
- Central Statistical Ofce CSSP Labour Force Report 2008
- Coaching Young Professionals no. 2 2011
- Hoffmann Statistiek Het doordachte werken juni 2011
E orarionan di apertura di e biblioteka ta di djalunate o ku djabirn di 8 or di mainta te 4 or di atardi.
Si abo tin un oportunidat di negoshi ku bo ke pone den e rbrika akif pa mas informashon tokante di un di esnan menshon, tuma kon-takto ku Sentro di Informashon Komersial di Kmara di Komrsio natelefn 461-3918, faks: 461-5652 f e-mail nos na businessinfo@
curacao-chamber.an
1717
Empresa ta buska distribuid pa produkto naturalCvan Internashonal ta buska distribuid pa nan produktonan natural maneraVitamina i Mineral.Tel: 970-535-0128E-mail:[email protected]:www.cevan.com
Motive Products ta buska distribuidMotive Products tin un produkto ku un persona so por bleed su brake. E taun mtodo inovativo.
Tel: 408-846-8800E-mail: [email protected]: www.motiveproducts.com
Daves Gourmet ku su sous ku a gana premio ta buska distribuidinternashonalDaves Gourmet ta ofres diferente tipo di sous trah di produkto natural iorgniko, manera Pasta sauce i Hot sauceTel: 415-401-9100
Faks: 415-401-9107E-mail: [email protected]: www.davesgourmet.com
Ta buska representante f importad di produkto pa sektor industrialJT Suministros ta buska representante f importad pa nan produktonan dimateria prima (plstik, karton etc)
Tel: 0058-414-0533663Faks: 0058-243-2360474E-mail:[email protected]
Empresa ta buska representante f importad pa biaBodega Vizar ta buska representante f importad pa bia Vizar
Tel: 0034-983-682-690Faks: 0034-983-682-125E-mail: [email protected]: www.bodegasvizar.es
Internashonal
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
18/20
Komo empresario bo ta eks-
perensi konflikto frekue-ntemente: na trabou, kusuministrad, ku bo sosioden negoshi, ku partner dikontrato, etcetera.
E manera mas komun pasolushon konflikto awen-dia ta pa hiba e kaso dilantidi un wes f un rbitro.Mediashon ta un otro mane-ra pa solushon konflikto.Mediashon tin, kompar kue otro formanan tradisho-nal di solushon konfliktomenshon, hopi bentaha.Nan ta:
E trayekto ta hopi maskrtiku; bo tin resultadomuchu mas lih.
Pesei tambe e trayektono ta kostoso.
Mediashon ta kreamnos stress; no tin unlucha hurdiko fuerte ilargu.
E trayekto di media-shon ta dirig pa yegana un solushon.
Tambe tin lug pa emo-shon, mintras ku unkaso na korte ta ophe-tivo.
Ambos partido mes ta
tuma e desishon final ino ta algu ku ta impondi ariba.
No ta perturb e rela-
shon entre partidonanloke ta sru ku tin posi-bilidat pa nan sigui
koper ku otro denfuturo. Mediashon ta tuma
lug riba base komple-tamente boluntario.
Partidonan ta palabrku tur kos ku ta tresdilanti ta keda konfiden-sial. Asina partidonanpor papia libremente.
E trayekto di media-shon ta informal i takomunik ku otro ribanivel igual.
Den mediashon partidonanmes ta trata di yega na unsolushon pa nan konflikto inan ta haa e yudansa dieksperto, di e mediador, palogra e meta aki.
Meskos ku na Hulanda, porantisip ku tres kuartu partidi e kasonan ku ta aten-d atraves di mediashonlo keda solushon den sutotalidat f parsialmente. Emediador ta entren pa guianegosiashon. E mediadorta independiente I impar-sial; e no ta husga pero taguia e partidonan den ebskeda pa un solushon panan konflikto.
Partidonan ku huntu tabuskando un solushon panan konflikto pa medio dimediashon, por yega naun resultado ku ta muchumas kumbiniente pa mbospartido i ademas tin muchu
mas di ofres pa nan kuun solushon kompar ku ekaminda hurdiko.Pues, por interpret media-shon tambe komo nego-siashon na un manera pasolushon konflikto. Loke takonta ta ku ta trata na yegana un situashon kamindaku tin ganashi pa mbospartido; esta un situashondi win-win.
Pa motibu di e diferentebentahanan menshonempresarionan tin benefi-sio pa nan skohe pa medi-ashon ora tin konflikto na
lug di bai korte. Den unkaso trat den korte tambewes por partidonan pabuska mediashon.
E trayekto di mediashongui pa seora Daal takana segun e reglanan die instituto independientedi Mediashon na Hulanda,esta NMI. Esei ta nifikentre otro ku den kumin-samentu di e trayekto dimediashon partidonan ta
firma un kontrato di medi-ashon. Den e kontrato epartidonan ta palabr dife-rente punto manera: kon-fidensialidat, ku partidonantei boluntariamente I kunan tin e boluntat di trata diyega na un solushon.
E trayekto di mediashon takana fleksibel i ta informal.E solushon ku partidonan
a skohe, e palabrashonnani e resultado ta stipul poreskrito.
Mediashon tambe ta hopirekomendabel ora ku kesolushon konflikto ribae tereno di labor. Den unsiguiente artkulo seoraDaal lo elabor riba e tema:mediashon pa loke ta kon-flikto na trabou.
Si bo tin pregunta bo portuma kontakto ku seora
G. L. Daal,telefon: 527 7654
1818
Mediashon - solushon konfliktona un manera ku ta funshon
CARILEC ENGINEERING CONFERENCE
&
SUPPLY CHAIN SEMINAR 2011
July 24 through July 27
This engineering conference is organized by the Caribbean Electricity Utility Services
Corporation (CARILEC) and co-hosted by our local Water & Power CompanyAqualectra.
Various well known speakers will be addressing different aspects of the conference
theme: Managing the Impact of Global Change on the Energy Business in the
Caribbean.
The keynote speaker for this conference will be mr. CD Hobbs, Vice President and
Executive Partner Leader, Energy Center of Excellence, Gartner Group. Mr. Hobbs isan adjunct lecturer in economics and finance at the Center for Innovation and Entrepre-
neurship at the Warrington Graduate School of Business at the University of Florida anda Senior Fellow with the Public Utility Research Centre.
Conference registration fee for locals is 700 USD.
Opportunity to visit the Conference exhibition:More than 80 exhibitors representing worldwide companies will be
presenting their latest products in the power, safety and automation
industry. This exhibition will be open for local public on:
Date: Tuesday July 26, 2011
Place: WTC Exhibition HallTime: 10 am to 5pm
Entrance fee: fl. 10,-
This is your opportunity to expand your networkin the electrical industry throughout the Caribbean region.
For more information
visit the Aqualectra websitewww.aqualectra.com or
the CARILEC website www. carilec.comor contactmr. Karel Tujeehut at [email protected]
Mediashon (esta: Mediation) a hasi su entrada aki na Krsou tambe.Mediashon ta un forma di solushon konflikto, unda ku abo, boudi guia di un mediador (esta e mediator). Huntu ku e otro partido
ta purba pa yega na un solushon ku ta akseptabel pa mbos partido.
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
19/20
1919
Premio di Inovashon 2011
InnovatieCentrum Curaao (ICC) su ophe-tivo ta pa stimul empresanan pa ta ino-vativo. Inovashon ta nifik desaroyo fmehorashon di un produkto, servisio f
un proseso di trabou nobo. Inovashon tahopi importante pa empresanan ku kier tin uneksistensia di bida largu den nos merkado.Esaki ta pa motibu ku e ta trese adelanto denkreashonnan nobo den e proseso di inovashondi un empresa. Si un empresa no ta inovativo,benta ta baha, konsumidnan ta baha ba, kon-sumidnan ta stp di hasi uso di bo servisio,produkto i prosesonan. Empresarionan eksi-toso semper ta keda inov pa motibu ku nankier manten f refors nan posishon kompeti-tivo i di e forma ei nan ta trese inovashon denprodukto f servisionan ku ta benefisioso panan empresa.
PatntImportante tambe den e proseso di inovashonta e protekshon di bo idea nobo. Empresananku desaroy ideanan nobo mester sru paregistr nan produkto/servisio na Bureau forIntellectual Property (BIP). Esaki pa evit kuun otro prsona/empresa ta hasi uzo di e ino-vashon ku abo komo empresario inovativo aprodus i tambe e ta importante pa motibu ku einventor di e produkto nobo f un sistema nobodi trabou ta disid kiko e ta hasi ku e inventoku e tin. E ta hasi' e propietario intelektual disu invento i esaki lo por trese hopi prosperidatpa e persona aki. Pa mas informashon tokantedi propiedat intelektual por tuma kontakto kuBureau for Intellectual Property (BIP).
Premio pa InovashonUn di e aktividatnan ku InnovatieCentrumCuraao ta organis pa stimul inovashon tae Premio di Inovashon. For di aa 1996 nos a
kumins organis e evento aki i pa e motibudi hopi interes, a kontinu ku organisashon die evento aki kada aa di nobo, pa di e formaei duna e organisashonnan un chns di imple-ment nan inovashon. Pues e aa aki no ta uneksepshon ku nos ta organis e Premio di Ino-vashon. E intenshon di otorg e premio ta pa
duna atenshon na e empresanan ku ta inova-tivo i na nan inovashon pa medio di publisidat.Esaki ta yuda e empresanan ku ta partisippa gana mas kliente loke ta nifik un ben-taha grandi pa e empresa. Konsekuentemente
esaki ta stimul kompetidornan pa kuminspensa mas kreativo i dal e stap pa kambio, kuaden un palabra nchi, ta nifik inovashon.Na desmber awor nos lo otorg e Premio diInovashon 2011. Pues, ku esaki nos kier a invi-t un i tur ku ta trahando pa implement naninovashon pero tambe esnan ku a hasi imple-
mentashon kaba, pa inskrib nan inovashonserka nos di InnovatieCentrum Curaao viae siguiente direkshonnan di pst elektrniko:[email protected] f [email protected], pero por bltambe pa mas informashon na 737-1360.
Tep pa empresario mediano i chik di Krsou
Tayer: Google ta mas ku e-mail i buskaOra un empresario lesa e palabraGoogle, kiko ta e prom kos ku eta pensa ariba? Kasi sigur e-maili buska informashon ta e kos-
nan prinsipal ku ta bini na mente.Pero tin hopi mas aplikashon kuGoogle ta ofres. Empresarionanpor us por ehmpel pa boostITden negoshi. Por us pa ordendokumentonan i IT. Tin maner-anan ku klientenan potensialpor haa bo website mas fsil. Itambe tin aplikashonnan pa web-site ku por ta til pa bo negoshi.Pues, Google por ofres abo komoempresario hopi kos apesar die-mail grtis i buska informashon.Si bo ke sia mas tokante e dife-
rente aplikashonnan aki, ta impor-tante pa bo akud na e tayerniko di 2 ora, kaminda Drs. RunyCalmera di Calmera BV lo splika
empresario na un manera fsil isimpel kon por saka muchu masfor di Google den nan empresa.E tayer lo tuma lug djarason 27di yli 2011 awor di 19:30or pa21:30or na Opleiding en Train-ingen Center situ den BaroudCenter na Salia 127 riba e prompiso. Kontribushon pa partisip taNafl. 52,50.
Pa mas informashon por bishi-t www.calmera.nl f manda une-mail pa [email protected].
-
8/6/2019 Empresa Chiki Juli 2011
20/20
2020