Penaung

Prof. Dr. Baharudin Hj. Omar

Penasihat

Prof Madya Dr. Khairul Osman

Ketua Editor

Badrulzaman Abdul Hamid

Setiausaha

Rahaida Ramli

Editor

Prof Madya Dr. Ahmad Nazlim Yusoff

Prof Madya Dr. Hing Hiang Lian

Prof Madya Dr. Ahmad Zorin Sahalan

Dr. Mohd „Izzudin Hairol

Dr. Shazli Ezzat Ghazali

Abd Razak Abd Rahman

Marisazam Salleh

Faizal Ariffin

Datu Kharnain Datu Zainal

KANDUNGAN

Daripada Editor

Coretan Wadah

Dekan FSK

Jasa Dikenang Budi Disanjung

Profesor Emarita Dr. Norhani Mohidin

Penyelidikan

Prof. Dr. Suzana Shahar

Penerbitan

Dr. Rozilawati Ahmad

Dr. Anuar Ithnin

Dr. Norhayati Ibrahim

Alumni FSK

Mok Yong Yau

Gambar

Aktiviti sepanjang tahun 2015

EDISI DISEMBER 2015

2

3

4

6

7

10

12

2

Assalamualaikum w.b.t. dan salam sejahtera.

ALHAMDULLILAH, saya ingin

melahirkan rasa syukur, dengan limpah kur-

nia-Nya, dapat kami menyiapkan penerbi-

tan sulung e-Buletin FSK ini. Ianya bertujuan

untuk memaparkan segala aktiviti yang telah

dijalankan oleh Fakulti Sains Kesihatan

(FSK) sepanjang tahun 2015. Objektif

penerbitan berkala ini adalah merupakan

wadah informasi FSK untuk segenap lapisan

pembaca.

Sejak penubuhannya pada tahun 1992, FSK

bergiat cergas dalam aspek penyelidikan,

pembelajaran, khidmat sosial, sukan, pame-

ran dan pelbagai aktiviti lagi. Semoga keha-

diran e-Buletin ini akan menjadi jambatan

penghubung di antara Fakulti dengan ma-

syarakat di luar sana. Selain daripada saluran

informasi kepada pelajar FSK, penerbitan

e-Buletin ini diharap menyemarakkan tautan

kasih antara Fakulti dengan masyarakat seke-

liling, bertepatan dengan bidalan „tak kenal,

maka tak cinta‟.

Bermula dengan 4 program, kini FSK mena-

warkan pelbagai program dalam bidang

Sains Kesihatan seperti Program Sains Pertu-

turan, Audiologi, Terapi Cara Kerja, Kesiha-

tan Persekitaran dan Keselamatan Industri,

Forensik, Dietetik, Sains Pemakanan, Opto-

metri dan Sains Penglihatan, Sains Biope-

rubtan, Fisioterapi dan Psikologi Kesihatan.

Kesemua program ini menjanjikan peluang

kerjaya yang memberangsangkan,

Pada kesempatan ini juga kami ingin

mengucapkan terima kasih yang tak

terhingga kepada mantan Dekan FSK YBhg

Prof. Dr. Siti Zamratol-Mai Sarah Mukari

yang baru sahaja menamatkan khidmat

beliau pada bulan November 2015. Jasa

YBhg. Prof. akan sentiasa dikenang. Kami

juga ingin mengalu-alukan kehadiran YBhg.

Prof. Dr. Baharudin Haji Omar, selaku Dekan

baru FSK. Selamat berkhidmat diucapkan

dan semoga YBhg. Prof. dapat terus memacu

FSK ke mercu kegemilangan.

Akhir kata saya ingin mengucapkan jutaan

terima kasih dan syabas kepada semua

ahli sidang redaksi e-Buletin FSK kerana

dengan jerih-payah dan ketekunan mereka,

maka penerbitan e-Buletin ini telah berjaya

direalisasikan.

Salam mesra

BADRULZAMAN ABDUL HAMID

Ketua Editor

E-Buletin FSK

3

Assalamualaikum w.b.t dan Salam Sejahtera

A lhamdulillah syukur kepada Allah

swt kerana dengan limpah kurnia-

Nya kita dapat menerbitkan e-Buletin FSK. Saya

merasa bangga kerana dengan lahirnya e-Buletin ini

dapatlah warga luar untuk mengenali dengan lebih

dekat aktiviti yang dijalankan oleh Fakulti Sains

Kesihatan UKM.

Setelah lebih 20

tahun ditubuhkan

FSK semakin me-

nyerlah dengan pel-

bagai aktiviti yang

bersifat akademik,

penyelidikan dan

khidmat sosial selari

dengan tagline “FSK Peneraju Sains Kesihatan".

Pelbagai kejayaan yang dicapai oleh FSK dapatlah

dikongsi bersama oleh masyarakat di luar sana

dengan lahirnya e-Buletin ini. Saya melihat e-

Buletin ini akan berperanan sebagai penyampai

maklumat FSK kepada semua lapisan masyarakat.

e-Buletin ini akan dilancarkan dalam bentuk digital

yang bermakna penyebarannya akan lebih luas dan

dapat dilayari dan dibaca di seluruh dunia.

Kesungguhan FSK dalam usaha untuk

memantapkan lagi aktiviti penyelidikan dan

khidmat sosial pada peringkat Nasional dapat

dipancarkan dengan Pelaksanaan Pusat

Kecemerlangan (H-Care). H-Care telah diberi

peranan di dalam Teras Penyelidikan Komuniti

bagi melonjakkan lagi pencapaian sehingga ke

peringkat Antarabangsa. Selain Pelaksanaan H-Care

pihak Fakulti juga telah menubuhkan makmal

Biokeselamatan kelas 2 (BSL). Penubuhan makmal

ini juga bertujuan untuk melonjakkan lagi aktiviti

penyelidikan oleh para ahli akademik di FSK.

Selain untuk menyampaikan maklumat tentang

penyelidikan dan pengajaran di FSK, e-Buletin ini

juga akan menjadi wadah untuk mewarwarkan ak-

tiviti pelajar siswazah dan pra-siswazah di FSK.

e-Buletin ini akan memaparkan pencapaian cemer-

lang pelajar sama ada pelajar siswazah atau prasisi-

wazah yang menjadi sebahagian daripada kisah

kejayaan FSK yang berdiri megah sehingga hari

ini.

Akhir kata, pada kesempatan ini saya ingin

mengucapkan ribuan terima kasih kepada sidang

pengarang e-Buletin FSK kerana telah berjaya

menerbitkan e–Buletin buat julung kalinya ini.

Saya yakin melalui maklumat yang dipaparkan da-

lam e-Buletin ini pembaca akan dapat pelbagai

manfaat dan maklumat secara langsung tentang

FSK. Saya doakan usaha murni ini akan dapat

diteruskan demi menjadikan FSK sebagai pusat

pakar rujuk Sains Kesihatan yang bertaraf

Antarabangsa.

Sekian, terima kasih

PROFESOR DR. BAHARUDIN HJ. OMAR

DEKAN

FAKULTI SAINS KESIHATAN

UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA

4

PROFESOR NORHANI MOHIDIN

dilahirkan di Kampung Batang Benar, Negeri

Sembilan pada tahun 1954. Beliau mendapat

pendidikan awal di Sekolah Kebangsaan Si Rusa,

Port Dickson, sebelum memasuki Sekolah Tun

Fatimah, Johor Bahru.

Profesor Dr. Norhani seterusnya berjaya mendapat

biasiswa Persekutuan untuk menyambung

pelajaran di peringkat „A‟ level di University of

Wales Institute of Science and Technology

(UWIST), United Kingdom dalam bidang sains

veterinar. Beliau kemudiannya mengubah haluan

dan meneruskan pengajian prasiswazah yang

membawa kepada penganugerahan Ijazah Sarjana

Muda Sains (Optometri) pada tahun 1978.

Sumbangan Kepada UKM dan Negara

Profesor Dr. Norhani Mohidin merupakan Optom-

etris di perkhidmatan awam yang pertama di nega-

ra ini di bawah bimbingan Profesor Dato‟ Mohd

Noor Marahakim, Ketua Bidang Oftalmologi UKM.

Profesor Norhani dilantik sebagai Tutor Optometri

pada tahun 1981, sebelum beliau meneruskan

pengajian peringkat sarjana di University of New

South Wales, Australia.

Pada tahun 1991, Profesor Dr. Norhani dilantik

menjadi Ketua Unit Optometri yang telah

ditubuhkan secara rasmi di bawah Fakulti Peruba-

tan. Tahun 1994 menyaksikan beliau dilantik se-

bagai Profesor Madya. Beliau memulakan

pengajian Doktor Falsafah di University of

Auckland, New Zealand dan kembali ke tanah air

pada tahun 1997.Seterusnya beliau menyumbang

dalam bidang pendidikan dan penyelidikan, teruta-

manya dalam bidang ralat refraktif pada kumpulan-

kumpulan etnik di Malaysia dan juga dalam popu-

lasi Sindrom Down.

Beliau dilantik sekali lagi sebagai Ketua Jabatan

Optometri pada tahun 2004 dan sebagai Dekan

Fakulti Sains Kesihatan Bersekutu, UKM pada

tahun 2007. Di bawah pentadbiran beliau, aspek

penyelidikan ditekankan di kalangan kakitangan

akademik , termasuklah dalam permohonan geran

penyelidikan serta kolaborasi penyelidikan

pelbagai disiplin di kalangan 13 disiplin Fakulti dan

dengan pihak-pihak luar UKM.

5

Sumbangan Kepada Kerjaya Optometri

Antara sumbangan penting Profesor Dr. Norhani

dalam bidang Optometri di Malaysia adalah dalam

perundangan Optometri sehingga termaktubnya Ak-

ta Optik 1991. Akta ini membawa kepada penub-

uhan Majlis Optik Malaysia yang mengawalselia

kerjaya Optometri dan juruoptik di negara

ini.Beliau merupakan antara ahli pertama Majlis

selama 10 tahun. Beliau juga memberi sokongan

kepada penubuhan Persatuan Optometris Malaysia

(AMO) pada tahun 1982 dan telah banyak mewakili

AMO sehingga ke peringkat serantau. Beliau juga

pernah menjadi duta bagi Jawatankuasa Pendidikan,

Majlis Optometri Sedunia. Profesor Norhani juga

kini adalah Penasihat bagi Akademi Optometri

Malaysia.

Sumbangan Kepada Pendidikan

Pada tahun 2007, Profesor Dr. Norhani telah

dilantik sebagai ahli Panel oleh Majlis Akreditasi

Negara dan Bahagian Jaminan Kualiti,

Kementerian Pengajian Tinggi (KPT) Malaysia.

Antara tugas beliau termasuklah membantu Agensi

Kelayakan Negara (MQA) untuk menetapkan Kod

Praktis bagi akreditasi program Optometri di institut

-institut pengajian tinggi awam dan swasta di negara

ini. Beliau juga telah dilantik oleh KPT untuk

mengetuai suatu jawatankuasa yang terilbat dalam

penentuan pendidikan Optometri di Malaysia.

Pengiktirafan

Profesor Dr. Norhani telah dianugerahkan darjah

Ahli Setia Negeri Sembilan pada tahun 2002 oleh

Yang di Pertuan Besar Negeri Sembilan sebagai

menghargai sumbangan beliau dalam perkhidmatan

awam di Malaysia. Pada tahun 2007, AMO telah

menganugerahkan anugerah Outstanding Achieve-

ment Award in Optometry. Beliau juga telah di-

jemput memberikan Syarahan Memorial KB Woo

(peringkat antarabangsa) mengenai perkembangan

optometri di Malaysia..

Dengan jasa dan bakti yang dicurahkan sepanjang

perkhidmatannya di UKM Profesor Dr. Norhani

Mohidin juga telah dianugerahkan Gelaran Profesor

Emerita yang di terima sempena Majlis Konvokesy-

en UKM yang ke 43.

Foto by : PKK UKM

6

MILD COGNITIVE IMPAIRMENT AMONG OLDER

ADULTS:

SEARCHING FOR NEUROPROTECTIVE SOLUTIONS

Professor Dr Suzana Shahar

(suzana.shahar@ukm.edu.my)

Mild cognitive impairment (MCI) is a reversible pre dementia

states,.However, it is quite often undiagnosed and untreated,

leading to irreversible dementia and Alzheimer‟s diseases.

However, there is a paucity of knowledge on this issue among

Malaysian elderlies. In 2008, upon receiving a research uni-

versity (RU) fund (UKM-GUP-SK-07-21-071), a multidisci-

plinary research team from UKM, with collaboration from a

researcher in University Malaya, a study was embarked to un-

reveal the problem among 399 older adults from low cost

and DBKL flat residential areas in Cheras. Research findings

indi-cated that one in every five older adults had MCI and

this val-ue was higher than the rate reported from other

countries, with the risk factors identified includiing obesity,

hypercholes-terolemia, low physical activity and deficiency

of antioxidants. The worry has urged the researchers to

search for a suitable way to curb MCI through diet and

lifestyle. The team has developed and tested the effective-

ness of a booklet entitled „7 guides

to improve memory among older

adults‟ and supplementation of fish

oil rich in DHA fatty acid, on 60

older adults withMCI. The supple-

mentation study was made possible through collab-

oration with an international com-

pany, ie. EPAX, Norway. Upon

completion of a one year intervention, respondents who re-

ceived education based on the booklet showed improvements

on nutritional status, knowledge and cognitive function related

to motor skills and visuospatial. Respondents consuming the

supplements also showed improvements on short term

memory function. The booklet has been extanded to a digi-

tal format as a touch screen multimedia programme, ie. WE

SIHAT, funded by another fund from RU, UKM-HEJIM-

KOMUNITI-09-2010 with collaborations from senior citizen

clubs in Cheras. Currently, the team continues exploring the

neuro -protective model for healthy longevity among Malaysi-

an elderly recruited through multistage random sampling

from four states in Malaysia (ie. Johor, Kuala Lumpur,

Kelantan and Perak), through LRGS TUA, a long term re-

search grant of the Ministry of Education. Preliminary find-

ings indicated that the prevalence of MCI among Malaysian

elderly was 13%. It is expected, the results from a large scale,

longer term, multidisciplinary and transinstitusional research

such as LRGS TUA would have a bigger impact on the local

and global communities.

Collaborative partners: Senior citizen clubs DBKL; Epax

Norway AS (sponsor of the supplements); University of Tuft,

Boston and National University of Singapore.

Appreciation day for healthy senior citizens project with DBKL senior citizens club

Research collaboration

with the nutrition research

group

Healthy lifestyle interven-

tion session using a wesite

7

T he book “Personalized Management of

Complex Anatomy Variations in Cer-

vical Cancer IMRT” explores approaches

for management of geometrical inaccuracies in

External Beam Radiotherapy (EBRT) among local

patients with advanced cervical cancer using tissue-

sparing Intensity Modulated Radiotherapy (IMRT).

Radiotherapy uses high energy X-rays to kill cancer

cells. These X-rays can be administered externally

or internally. For EBRT, x-ray beams are directed

from outside the body at the tumor and areas sus-

pecded of being affected. For internal radiotherapy

(generally called brachytherapy), a radioactive

source is placed temporarily inside the body to de-

liver a high dose to the tumor. For cervical cancer

patients, EBRT and brachytherapy are often com-

bined and the total treatment usually takes 4.5 to 7

weeks to complete. The combined radiotherapy and

chemotherapy, however, is also associated with a

substantial risk of acute

side effects (35%-45%

grade ≥3) (Eifel 2006;

Keys et al. 1999) and late

side effects (14% grade

≥3) (Eifel et al. 2004).

The need to reduce

these side effects has

driven the develop-

ment and introduction of

IMRT. IMRT allows high

dose volume to better conform to complex- shaped

targets compared to the conventional three-

dimensional conformal to radiotherapy (3DCRT).

Therefore, it helps to spare the surrounding healthy

tissue from harmful doses of radiation, thereby

potentially reducing side effects, improving quality

of life, and widening the therapeutic window.

These advances, however, do not come without risk.

Highly conformal dose IMRT distributions are

more sensitive to misalignments of the target with

respect to the planned dose. Consequently, IMRT

demands levels of accuracy for target alignment that

often surpass the requirements of 3DCRT to proper-

ly irradiate the cancer cells. This is illustrated in

Figure 1, which shows dose distributions of a 3D-

CRT and IMRT treatment plan for a patient. Com-

pared to 3DCRT, the planned IMRT dose distribu-

tion conforms better to the concave target volume

characteristic of cervical cancer treatments (see ar-

rows). At the same time, IMRT is more sensitive to

variations in target position, while the 3DCRT dose

distribution is implicitly robust due to its lack of

conformity.This book, illustrates the challenges that

have to be solved in order to improve the accuracy

of external beam radiotherapy (EBRT) delivery for

patients with locally advanced cervical cancer.

Rozilawati Ahmad,PhD

8

KESELAMATAN DAN KESIHATAN

PEKERJAAN MAKMAL PERUBATAN

B uku Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan

Makmal Perubatan ini sesuai sebagai ru-

jukan kepada mereka yang terlibat dalam

Pengurusan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan

(PKKP) terutamanya pihak pengurusan dan pekerja

di makmal perubatan, pelajar universiti di pelbagai

peringkat yang mengkhusus dalam bidang Kesela-

matan dan Kesihatan Pekerjaan (KKP) serta mereka

yang berminat dalam bidang ini.

Perkhidmatan makmal perubatan di negara ini di-

anggarkan melakukan kira-kira 240 juta ujian

makmal setahun atau 650,000 sehari. Dengan

jumlah pengendalian spesimen klinikal yang tinggi,

pekerja di makmal perubatan berisiko terdedah

kepada pelbagai jenis bahaya. Justeru itu, perkhid-

matan makmal perubatan memerlukan satu pengu-

rusan KKP yang khusus bagi menangani permasala-

han ini. Oleh itu, buku ini bertujuan untuk memberi

satu pendedahan berkaitan PKKP khusus

berasaskan kepada pemerhatian, pengalaman dan

pencarian maklumat berhubung dengan

permasalahan yang dihadapi di makmal perubatan

berdasarkan model PKKP yang digunapakai di

arena antarabangsa mahu pun di peringkat

kebangsaan serta kepentingannya. Penulis juga

merungkai serta menjelaskan permasalahan

berkaitan dengan bahaya, kes kemalangan dan

kecederaan yang terdapat di makmal perubatan bagi

memantapkan kefahaman tentang tahap pendedahan

risikonya kepada pekerja.

Akhir sekali adalah menjelaskan implikasi hasil dari

perubahan teknologi, budaya kerja, sosiodemografi,

perundangan di perkhidmatan makmal perubatan.

Anuar Ithnin, PhD

9

KUALITI HIDUP DAN PENGURUSAN

PESAKIT BUAH PINGGANG TAHAP

AKHIR

D alam era globalisasi memperlihat-

kan berlakunya peningkatan pan-

demic dalam bilangan pesakit

yang mengalami penyakit kronik terma-

suklah penyakit buah pinggang kronik yang

berada pada rahap akhir terpaksa bergantung kepada rawatan

dialysis untuk meneruskan kehidupan mereka. Keadaan ini

sudah tentu akan mempengaruhi kefungsian mereka dalam

menjalankan kehidupan. Perasaan sedih atas kehilangan

keupayaan diri, kebergantungan kepada orang lain dan kesu-

litan rawatan, stigma sosial, perubahan gaya hidup serta kos

penyelenggaraan rawatan yang tinggi sudah pasti akan mem-

beri kesan kepada kualiti hidup mereka. Justeru , buku ini

mengupas beberapa aspek psikologi seperti persepsi ter-

hadap penyakit, tekanan, kemurungan, sokongan sosial,

strategi berdaya tindak dan bagaimana ia berhubung dan

memberi pengaruh kepada kualiti hidup pesakit.

Melalui pemahaman yang llebih jelas tentang penyakit

yang dialami, tekanan yang dialami, sokongan yang diberi-

kan oleh keluarga mahupun orang luar, strategi yang sesuai

digunakan untuk berhadapan dengan masalah dan penguru-

san pesakit itu sendiri akan dapat membantu pesakit dan

penjaga berfikiran positif dan rasional serta dapat menjalani

kehidupan yang lebih produktif. Sebagaian daripada penu-

lisan buku ini adalah hasil daripada kajian terhadap pesakit

yang menjalani rawatan dialysis di Malaysia. Sehubungan

dengan itu, diharapkan buku ini dijadikan pan-

duan memahami pesakit terutama dari aspek

psikologi unutk mengoptimumkan fungsi hidup

seharian dan mengurangkan tekanan yang

dihadapi mereka.

Norhayati Ibrahim, PhD

10

About the founder

MOK YONG YAW is

the founder and Chief

Executive Officer

(CEO) of 20dB Hearing

and also a Senior Audi-

ologist. He graduated

from Universiti Ke-

bangsaan Malaysia

(UKM) with Bachelor

of Audiology (Hons) in

2000. He specializes in

speech audiometry and

hearing aid fitting and counseling. After grad-

uated, he worked as an audiologist at Siemens

Medical Instruments Pte Ltd from 2000 to

2003. He was also a part-time clinical super-

visor at UKM Audiology Clinic in 2001 –

2005. In year 2008, he obtained a Master De-

gree in Business Administration (MBA) from

The University of Melbourne. Now, he is

based in 20dB head quarter office at Kuching.

The beginning of 20dB Hearing

20dB Hearing was known as Gnosis Profes-

sional Hearing Services when it first started

operations in Kuala Lumpur. In year 2002, the

founder realized

many hearing

impaired people

are not aware of

who and where

to get help

from. There was

lack of profes-

sionally run hearing care center in Malaysia.

It sparked the idea of setting up audiologist-

run professional hearing care center nation-

wide, and the first outlet was born in Taman

Maluri that year. The next year, the second

outlet was set up in Seremban and later spread

to whole Malaysia in subsequent years. The

founder managed to recruit a group of pioneer

audiologists, who are graduated from UKM, to

expand the network. The supply of audiolo-

gist enabled growth of 20dB Hearing, thanks

to UKM, the first university that produces lo-

cally trained audiologists. 20dB has 13 audiol-

ogists and 2 speech therapists graduated from

UKM to date.

The establishment of 20dB Hearing

With 20dB network, many hearing impaired

people are accessible to professional hearing

care services, in particularly, proper hearing

aid fitting. 20dB constantly sends audiologists

and staff for training to upgrade their

knowledge.

20dB HEARING STORY

20dB Hearing is a healthcare company that provides audiology services and hearing aid prod-

ucts in Malaysia. It has 18 chained outlets and 20 audiologists and speech therapists. It is found-

ed by a group of UKM trained audiologists led by Mok Yong Yaw.

11

The company also negot iated with hear-

ing aid manufacturers to provide relevant

products and with affordable price to Ma-

laysians . 20dB is now authorized dis t r ib-

utors for Siemens, Uni t ron and GN Re-

sound brand of hearing aid devices in

Malaysia. Over the years , i t has added

other hearing related products such as

Cochlear implant , bone conduct ion hear-

ing aid , hearing pro tect ion devices , ass i s-

t ive l is tening devices , e tc . On top of tha t ,

20dB has expanded the services by

providing newborn hearing screening, in-

dustr ial hearing screening, speech thera-

py, etc .

To date, 20dB Hearing has compet i t ive

advantages over the others by offering

experienced audiologis ts , chi ldren diag-

nost ic hearing tes ts , nat ionwide suppor t ,

f ree premium hearing aid take home t r ia l ,

and hearing aid los t and damage protec-

t ion. 20db Hearing i s the industry-f i rs t of

i ts kind, cert i f ied by ISO 9001:2008. The

company is also Good Dis t r ibut ion Prac-

t ice for Medical Devices (GDPMD) cer t i -

f ied and regis tered with Heal th Minist ry

as qual i f ied medical device provider .

20dB Hearing has won various awards in-

cluding Asia Paci f ic Top Excel lence

Brand Award in 2013 and Sin Chew Bus i-

ness Excel lent Awards for two consecu-

t ive years in 2013 and 2014.

Over the years , 20dB Hearing has reached

out to the community th rough invi tat ion,

act ive part icipat ion and organiz ing of

seminars , f ree hearing screening and oth-

er campaigns to ins t i l l the hearing aware-

ness among the community. It has tes ted

thousands of ears to date, and donated

many hearing aids to the needy. 20dB

Hearing aims to be a t rus ted and pre-

ferred hearing care provider in Malaysia.

12

13