blok 1.2
TRANSCRIPT
Anatomi Blok 1.2Bismillahirrahmanirrahim….
THORACIC WALL
Linea1. Linea mediana anterior2. Linea mediana posterior3. Linea mid-axilaris4. Linea mid-clavicularis5. Linea axilaris anterior6. Linea axilaris posterior7. Linea scapularis8. Linea sternalis9. Linea parasternalis10. Linea paravertebralis
Apertura thoracica superiordibatasi oleh:1. VT 12. Pasangan costa 1 & kartilago costalis 13. Tepi atas manubrium
Apertura thoracica inferiordibatasi oleh:1. VT 122. Pasangan costa 11 & 123. Arcus costalis4. Sinkrondosis xiphosternalis
Articulatio1. Articulatio costovertebralis capitis costae
plana2. Articulatio costotransversaria plana3. Articulatio sternocostalis 1 sinkondrosis4. Articulatio sternocostalis 2-7 plana5. Articulatio costochondralis sinkondrosis6. Articulatio interchondralis plana7. Simfisis manubriosternalis 8. Sinkondrosis xiphosternalis
Lapisan dinding thorax dari paling superficial:1. Cutis2. Subcutis/fascia superficialis3. Fascia pectoralis /fascia profunda 4. Otot & tulang5. Fascia endothoracica6. Pleura parietalis costalis
Diafragma Origo: pars sternalis, pars costalis, pars
lumbalis Insersio: centrum tendineum
Otot pernapasan Otot utama inspirasi:
1. M. intercostalis externus membentuk huruf V, terdapat membrana intercostalis externus
2. M. levator costae3. M. serratus posterior superior4. Mm. scaleni
Otot bantu inspirasi:1. M. pectoralis major2. M. pectoralis minor3. M. latissimus dorsi4. M. serratus anterior
Otot utama ekspirasi:1. M. intercostalis internus
membentuk huruf A, terdapat membrana intercostalis internus
2. M. transversus thoracis3. M. serratus posterior inferior4. M. subcostalis
Otot bantu ekspirasi:1. M. obliquus externus abdominis2. M. obliquus internus abdominis3. M. transversus abdominis4. M. rectus abdominis
VASKULARISASI & INERVASI DINDING THORAXpada sulcus costalis, dari paling superior VAN V. intercostalis anterior/posterior A. intercostalis anterior/posterior N. intercostalis
Arteri Intercostalis Posterior SIC 1-2 cabang dari A. intercostalis suprema,
cabang dari truncus costocervicalis, cabang dari A. subclavia
SIC 3-11 cabang dari pars thoracica aortae
Arteri Intercostalis Anterior SIC 1-6 cabang dari A. mammaria/thoracica
interna SIC 7-9 cabang dari A. musculophrenica
Vena Intercostalis Posterior Dextra SIC 1 bermuara ke V. brachiocephalica
dextra V. cava superior
SIC 2-4 bermuara ke V. intercostalis superior dextra V. azygos V. cava superior
SIC 5-11 bermuara ke V. azygos V. cava superior
Vena Vena Intercostalis Posterior Sinistra SIC 1 bermuara ke V. brachiocephalica
sinistra V. cava superior SIC 2-4 bermuara ke V. intercostalis superior
sinistra V. brachiocephalica sinistra V. cava superior
SIC 5-8 bermuara ke V. hemiazygos accesoria V. azygos V. cava superior
SIC 9-11 bermuara ke V. hemiazygos V. azygos V. cava superior
Cabang Nervus Intercostalis Rami communicantes
antara nervus intercostalis dengan truncus simpaticus ipsilateral
Rami collateralsekitar angulus costae dan menuju bagian superior costa di bawahnya NAV
Rami cutaneus lateralispada linea midaxillaris, bercabang menjadi rami anterior & posterior
Rami cutaneus anterior Rami muscularis
menginervasi M. intercostalis, M. subcostalis, M. transversus thoracis, M. levator costae, & M. serratus posterior
MammaeTerletak pada costae 2-6Papilla mammae: SIC 4, linea midclavicula (pada male & prepubertal female)
MEDIASTINUMMerupakan bagian di antara paru kanan-kiri termasuk pleura mediastinalis.Dibagi menjadi mediastinum superior et inferior oleh bidang transversal yang melalui angulus sterni – tepi bawah VT 4.Mediastinum inferior terdiri dari mediastinum anterior, media, dan posterior.
Mediastinum superior: thymus, trachea, esophagus, N. vagusVasa darah pada mediastinum superior:1. V. brachiocephalica dextra & sinistra2. V. cava superior3. Arcus aorta
4. Truncus brachiocephalicus a. A. subclavia dextrab. A. carotis communis dextra
5. A. carotis communis sinistra6. A. subclavia sinistra
Mediastinum anterior: A. et V. mammaria interna,lig. sternopericardiale, dll
Mediastinum media: pericardium, jantung, V. cava superior, V. azygos, bifurcatio trachea, dll
Mediastinum posterior: aorta descendens, V. azygos, V. hemiazygos, N. vagus, esophagus, ductus thoracicus
------------------------------------------------------------
HEART
COR Apex cordis: ventriculus sinister (dorsal SIC 5,
7-9 cm dari bidang median) Basis cordis: atrium sinistrum dan sedikit
atrium dextrum (pada bagian dorsal, menghadap ke VT 6-9)
Sulcus coronarius/atrioventricularis memisahkan antara atrium & ventrikel, dilewati oleh sinus coronarius
Sulcus interatriale Sulcus interventriculare Ictus cordis, di SIC 5 linea midclavicula kiri
Permukaan jantung1. Facies sternocostalis: ventriculus dexter2. Facies diaphragmatica: ventriculus sinister &
sebagian ventriculus dexter3. Facies pulmonalis dexter: atrium dextrum4. Facies pulmonalis sinister: ventriculus
sinister
Batas Jantung Batas kanan:
Dibentuk oleh atrium dextrum Tepi cranial costa 3 kanan, 2 cm linea sternalis kananTepi caudal costa 5 kanan
Batas kaudal:Dibentuk oleh ventriculus dexter & sebagian ventriculus sinisterTepi caudal costa 5 kanan – SIC 5 linea midclavicula kiri
Batas kiri:Dibentuk oleh ventriculus sinister & sebagian auricula sinistra SIC 5 kiri – SIC 2 kiri 3 cm linea sternalis
Batas superior:Dibentuk oleh auricula dextra & auricula sinistra
Skeleton cordis1. Annulus fibrosus2. Trigonum fibrosum dexter3. Trigonum fibrosum sinister4. Tendo infundibuli
Lapisan dinding jantung1. Epicardium2. Myocardium3. Endocardium
Selubung jantung (luar-dalam): Pericardium fibrosum
Melebur dengan tunica adventitia pembuluh besar
Melekat pada permukaan dorsal sternum (ligamentum sternopericardiacum)
Melebur dengan centrum tendineum diafragma (ligamentum pericardiophrenica)
Pericardium serosum, terdiri dari:- Lamina parietalis- Lamina visceralis = epicardium
Vaskularisasi: A. pericardiacophrenica & A. musculophrenica, keduanya cabang A. thoracica interna)Inervasi: Rr. pericardiaci N. phrenicus
Cavitas pericardiiRuangan di antara lamina parietalis & visceralis pericardium serosum Sinus obliquus pericardii Sinus transversus pericardii
Ligamentum arteriosum (Botalli), merupakan sisa dari ductus arteriosus yang menghubungkan A. pulmonalis sinister dengan arcus aorta.Bila tidak menutup: PDA (Patent Ductus Arteriosus)
ATRIUM DEXTRUMMerupakan tempat bermuara:1. Vena cava superior
ostium venae cavae superiores (setinggi kartilago costa 3 dextra)menerima darah vena dari kepala, leher, thorax, extremitas atas
2. Vena cava inferior ostium venae cavae inferiores, valvula Eustachii (setinggi kartilago costa 5)menerima darah vena dari abdomen, pelvis, extremitas bawah
3. Vena cordis minimae foramina venarum minimarumberhubungan dengan capillary bed myocardium
4. Sinus coronaries valvula sinus coronarii (Thebesii)menerima darah vena dari jantung
Valvula Eustachii & valvula Thebesii dihubungkan oleh tendo todaro
Pada septum interatriale terdapat: fossa ovalis (obliterasi dari foramen ovale) dan limbus fossa ovalisSecara embriologis, fossa ovalis berasal dari septum primum, limbus fossa ovalis berasal dari septum secundumASD (Atrial Septal Defect): penyakit jantung karena foramen ovale tidak menutup
Auricula dextra, Mm. pectinati Crista terminalis dimulai dari sebelah lateral
ostium venae cavae superioris, memisahkan:- Bagian kasar: Mm. pectinati pada
auricula dextra - Bagian halus: sinus venarum cavarum
(perkembangan dari sinus venosus) Pada bagian eksterna, crista terminalis
terlihat sebagai sulcus terminalis Nodus SA: terletak anterolateral pada muara
vena cava superior, dekat dengan ujung superior crista terminalisNodus AV: pada bagian posteroinferior septum interatriale dekat dengan muara sinus coronaries
Trigonum Koch, dibentuk oleh:1. Tendo todaro2. Ostium sinus coronarius3. Cuspis septalis
VENTRICULUS DEXTEROstium atrioventriculare dexter dibatasi oleh annulus fibrosus dan tertutup oleh valvula tricuspidalis (valva atrioventricularis dexter) yang terdiri dari 3 cuspis:- Cuspis anterior- Cuspis posterior - Cuspis septalis
Corda tendinea menghubungkan cuspis dengan M. papilaris mencegah regurgitasi
M. papillaris1. M. papillaris anterior, melekat pada
cuspis anterior & posterior2. M. papillaris posterior, melekat pada
cuspis posterior & septalis3. M. papillaris septalis, melekat pada
cuspis anterior & septalis Conus arteriosus/infundibulum: ruangan
menuju truncus pulmonalis Trabeculae carneae, yang paling besar
disebut trabeculae septomarginalis (moderator band) berkas His kanan
Crista supraventriculare Septum interventriculare
- Pars membranacea septi- Pars muscularis septiVSD (Ventricular Septal Defect): septum tidak menutup sempurna
Ostium trunci pulmonalis ditutupi oleh valva trunci pulmonalis yang terdiri dari:- Valvula semilunaris pulmonal anterior- Valvula semilunaris pulmonal dextra- Valvula semilunaris pulmonal sinistra
Nodulus valvulae semilunaris Lunula valvulae semilunaris Sinus pulmonalis
ATRIUM SINISTRUMBermuara Vv. Pulmonales dextra et sinistraAuricula sinistra, Mm. pectinati
VENTRICULUS SINISTEROstium atrioventricular sinister dibatasi oleh annulus fibrosus & tertutup oleh valvula bicuspidalis/mitralis yang terdiri dari 2 cuspis:- Cuspis anterior- Cuspis posterior
Trabeculae carneae Chorda tendinea, M. papillaris anterior et
posterior Septum interventriculare Vestibulum aorticum
Ostium aorta ditutupi oleh valve aortae yang terdiri dari:- Valvula semilunaris aorta dextra- Valvula semilunaris aorta sinistra- Valvula semilunaris aorta posterior
Sinus aortae dextra: ostium A. coronaria dextra
Sinus aortae sinistra: ostium A. coronaria sinistra
Sinus aortae posterior: -
VASKULARISASIEndocardium: difusiMyocardium & epicardium: A. coronaria
Cabang pertama aorta (pada aorta ascendens): A. coronaria dextra
- ramus descendens posterior (ramus interventricularis posterior)
- ramus marginalis dexter- ramus nodi SA- ramus nodi AV
A. coronaria sinistra - ramus descendens anterior (ramus
interventricularis anterior)- ramus circumflexus- ramus marginalis sinister
Darah masuk ke A. coronaria saat ventrikel diastole/relaksasi
A. coronaria merupakan arteri terminal Inervasi A. coronaria: plexus coronaries
dexter et sinister
Vena cordis magna // R. descendens anterior – R. circumflexus bermuara ke sinus coronarius
Vena cordis parva // A. coronaria dextra bermuara ke sinus coronaries
Vena cordis media // R. descendens posterior bermuara ke vena cordis parva
V. posterior ventriculi sinistriV. oblique atrii sinistriKeduanya juga bermuara ke sinus coronaries
Sulcus interventricularis anterior- R. interventricularis anterior, A. coronaria
sinistra- V. interventricularis anterior V. cordis
magnaSulcus interventricularis posterior- R. interventricularis posterior, A. coronaria
dextra- V. cordis mediaBatas kanan jantung- R. marginalis dextra- V. cordis parva
INERVASIA. Inervasi intrinsikSistem konduksi jantung1. Nodus SA2. Nodus AV3. Fasciculus atrioventricularis/berkas his4. Crus dexter trabecula septomarginalis
(moderator band)Crus sinister trabecula carneae ventrikel sinister
5. Serabut purkinje ke myocardium
B. Inervasi ekstrinsik1. N. vagus, cabangnya:
- R. cardiacus superior- R. cardiacus inferior- R. cardiacus thoracalis
2. Ganglion cervicale superius, medius, inferius N. cardiacus superior, medius, inferior
3. Rr. mediastinales (Nn. cardiaci thoracici), cabang dari ganglion paravertebralis I-V
Ketiganya bersama membentuk plexus cardiacus superficial et profundus
Saraf simpatis- Ganglion cervicale- Rr. mediastinalesEfek:- Kronotropik positif
Pada nodus SA, meningkatkan frekuensi denyut jantung
- Inotropik positifPada myocardium, meningkatkan kekuatan kontraksi
- Bathmotropik/dormotropik positifPada berkas his, mempercepat hantaran impuls
- Vasodilatasi A. coronaria
Saraf parasimpatisN. vagusEfek:- Kronotropik negatif
Pada nodus SA, menurunkan frekuensi denyut jantung
- Inotropik negatifPada myocardium, memperlemah kontraksi
- Bathmotropik/dormotropik negatifPada berkas his, memperlambat hantaran impuls
- Vasokonstriksi A. coronaria
Referred pain pada angina pectorisImpuls akibat stimuli akhiran saraf serabut visceral afferent jantung diteruskan lewat plexus cardiaci dan akan bertemu dengan serabut sensibel dari kulit rasa sakit akan dialokasikan di kulit daerah datangnya serabut sensibel tersebut, yaitu pada daerah dada kiri, lengan bawah kiri sebelah ulnar sampai jari ke 5, lengan atas sebelah medial.
BaroreseptorTerletak di:1. Endocardium atrium dextrum & dinding
vena cavae, mendeteksi penurunan tekanan darah inhibisi aktivitas parasimpatis
2. Tunica adventitia arcus aorta, mendeteksi peningkatan tekanan darah stimulasi aktivitas parasimpatis
PROYEKSI KATUP & BUNYI JANTUNGBunyi jantung I: penutupan katup atrioventricularisBunyi jantung II: penutupan katup semilunaris Valvula tricuspidalis
Setinggi SIC 4-5 linea medianaBunyi SIC 5 lateral linea sternalis kiri
Valvula bicuspidalis/mitralSetinggi kartilago costa 4Bunyi: Ictus cordisBunyi SIC 5 linea midclavicularis sinistra
Valvula semilunaris aortaSetinggi SIC 3 linea sternalisBunyi SIC 2 lateral linea sternalis dextra
Valvula semilunaris pulmonalisSetinggi kartilago costa 3 sinistraBunyi SIC 2 lateral linea sternalis sinistra
-------------------------------------------------------------
BLOOD VESSEL
Sirkulasi sistemik: Ventriculus sinister aorta seluruh tubuh V. cava superior et inferior atrium dextrumSirkulasi pulmonal:Ventriculus dexter truncus pulmonalis A. pulmonalis paru V. pulmonalis atrium sinistrumSirkulasi portal:V. porta hepatis hepar venula hepatica vena cava inferior
Aorta terdiri dari:1. Aorta ascendens
a. A. coronaria dextrab. A. coronaria sinistra
2. Arcus aortaa. Truncus brachiocephalicus
1) A. carotis communis dextra2) A. subclavia dextra
b. A. carotis communis sinistrac. A. subclavia sinistra
3. Aorta decendensa. Aorta thoracalisb. Aorta abdominalis
A. carotis communis Mensuplai caput & collum, bercabang di bifurcatio carotis setinggi batas superior kartilago tiroid membentuk:1. A. carotis eksterna
Mensuplai organ-organ di luar cavitas craniia. A. pharyngea ascendensb. A. occipitalisc. A. auricularis posteriord. A. thyroidea superiore. A. lingualisf. A. facialisg. A. maxillariesh. A. temporalis superficialis
2. A. carotis internaMensuplai organ-organ di dalam cavitas cranii, melalui canalis caroticus berjalan di lateral sella turcica.Bagian pangkalnya sedikit mengembang: sinus caroticus.a. A. ophtalmica, melalui canalis opticus
bersama N. opticusb. A. cerebri anteriorc. A. cerebri media
A. cerebri anterior, media, & posterior akan membentuk circulus arteriosus Willisi
A. subclaviaBerjalan di bawah clavicula, di atas costa prima1. A. vertebralis
Melalui foramen transversarium di vertebra cervic, masuk ke cavitas cranii melalui foramen magnum, bergabung menjadi A. basilaris lewat di tengah-tengah clivus, kemudian bercabang lagi menjadi A. cerebri posterior dextra et sinistra
2. A. mammaria/thoracica internaLateral sternum bagian dalama. A. pericardiacophrenicab. A. intercostalis anteriorc. A. musculophrenicad. A. epigastrica superior
3. Truncus thyrocervicalisa. A. thyroidea inferiorb. A. cervicalis ascendensc. A. suprascapularisd. Truncus cervicodorsal
4. Truncus costocervicalis A. intercostalis suprema
A. axillarisLanjutan dari A. subclavia1. Bagian pertama A. axillaris
Batas lateral costa 1 – batas medial M. perctoralis minor A. thoracica superior
2. Bagian kedua A. axillarisPosterior M. pectoralis minor Truncus thoracoacromialis A. thoracica lateral
3. Bagian ketiga A. axillarisBatas lateral M. pectoralis minor – batas inferior M. teres major A. subscapularis A. humerus circumflexa anterior A. humerus circumflexa posterior
A. BrachialisBatas inferior M. teres major – fossa cubiti1. A. profunda brachii2. A. nutriens humeri3. A. collateral ulnaris superior4. A. collateral ulnaris inferiorKemudian A. brachialis bercabang menjadi: A. radialis
1. A. recurrent radial
2. Rr. muscularis A. ulnaris
1. A. recurrent ulnaris anterior2. A. recurrent ulnaris posterior3. A. interossea communis4. A. interossea anterior5. A. interossea posterior6. Rr. muscularis
Cabang terminal A. radialis & A. ulnaris bersatu membentuk arcus palmaris carpalis & arcus dorsalis carpalisArcus palmaris superficialis: dominan A. ulnarisArcus palmaris profunda: dominan A. radialis
Rete articulare cubiti, anyaman arteri di cubiti:1. A. collateral radial, A. profunda brachii2. A. collateral medial, A. profunda brachii3. A. collateral ulnaris superior4. A. collateral ulnaris inferior5. A. reccurent radial6. A. recurrent interossea7. A. recurrent ulnaris anterior8. A. recurrent ulnaris posterior
Aorta thoracalisMulai dari sisi kiri vertebrae setinggi batas inferior VT 4, kemudian menembus diafragma setinggi batas inferior VT 12 melalui hiatus aorticus dan berlanjut sebagai aorta abdominalis.1. Bidang midline anterior, unpaired visceral
A. esophagealis2. Bidang lateral, paired visceral
A. bronchialis3. Bidang posterolateral, paired parietal
A. intercostalis posterior- A. phrenica superior- R. mediastinalis- R. pericardialis
Aorta abdominalis Sekitar 13 cm, setinggi VT 12 – VL 4.1. Bidang midline anterior, tractus digestivus
a. Truncus coeliacus — VT 12b. A. mesenterica superior — VL 1c. A. mesenterica inferior — VL 3
2. Bidang lateral, organ endokrin & urogenitala. A. suprarenalis — VL 1b. A. renalis — VL 1c. A. gonadalis — VL 2♂ A. testicularis
♀ A. ovarica3. Bidang posterolateral, diafragma & dinding
abdomen posteriora. A. subcostalis — VL 2b. A. phrenica inferior — VT 12c. A. lumbalis — VL 1-4
Aorta abdominalis bercabang menjadi A. iliaca communis dextra et sinistra pada bifurcatio aorta.A. sacralis mediana merupakan perpanjangan mediana aorta.Truncus coeliacus1. A. hepatica communis2. A. lienalis3. A. gastrica sinistra
A. mesenterica superior1. A. pancreaticoduodenalis inferior2. Aa. Jejunales3. Aa. Ileales4. A. ileocolica A. appendicularis5. A. colica dextra6. A. colica media
A. mesenterica inferior:1. A. colica sinistra2. A. sigmoidea3. A. rectalis superior
A. iliaca communisMengikuti batas medial M. psoas menuju pelvic brim.1. A. iliaca interna2. A. iliaca eksterna
Mengikuti M. iliopsoas. Sebelum keluar abdomen, mempercabangkan:a. A. epigastrica inferiorb. A. iliaca circumflexa profunda
A. iliaca interna:1. Divisi anterior
a. A. umbilicalis, pars occlusa & pars patentb. A. vesicalis superior (pars patent A.
umbilicalis)c. A. obturatoriad. ♂ A. vesicalis inferior
A. ductus deferentis R. prostatici♀ A. uterine homolog A. ductus deferentis A. vaginalis homolog A. vesicalis superior
e. A. pudenda interna A. rectalis inferiorf. A. rectalis mediag. A. glutealis inferior
2. Divisi posteriora. A. iliolumbalb. A. sacralis leteralisc. A. glutealis superior
A. iliaca eksterna berlanjut menjadi A femoralis yang kemudian berlanjut sebagai A. poplitea.A. femoralis: A. profunda femoris, suplai bagian femur
a. A. femoris circumflexa medialisb. A. femoris circumflexa lateralis
A. poplitea:1. A. tibialis anterior, berlanjut sebagai A.
dorsalis pedis & A. plantaris profunda2. A. tibialis posterior, berlanjut sebagai A.
plantaris medialis et lateralisA. tibialis posterior mempercabangkan A. fibularis
Arcus plantaris superficialis et profunda
Rete articulare genu, anastomosis arteri di genu:1. A. genicularis superior lateral2. A. genicularis superior medial3. A. genicularis inferior lateral4. A. genicularis inferior medial5. A. genicularis medialis
Vena profunda berjalan bersama arteri sehingga tidak terlihat di kulitVena superficial subcutis: warna biru pada kulit
Vena profundaPenamaan vena profunda pada umumnya hampir sama dengan arteri, namun terdapat beberapa perbedaan:1. Vena cava inferior
Persatuan vena iliaca communis dextra et sinistra.
2. Vena jugularis internaBerasal dari dalam cavitas cranii, keluar melalui foramen jugulare.V. jugularis interna + V. subclavia V. brachiocephalica
3. V. brachiocephalica (anonyma) dextra et sinistra vena cava superior
4. V. lumbalis dextra V. azygos V. cava superiorV. lumbalis sinistra V. hemiazygos V. azygos V. cava superior V. hemiazygos accesoria V. azygos V. cava superior
5. Sirkulasi portal: V. mesenterica inferior V. lienalis+ V. mesenterica superior V. porta hepatica … V. hepatica V. cava inferior
6. V. renalis dextraV. renalis sinistraV. gonadalis dextra vena cava inferiorV. gonadalis sinistra V. renalis sinistra
Vena superfisialis Extremitas superiorV. cephalica V. axillarisV. mediana cubiti V. basilicaV. basilica V. brachialis V. axillaris V. subclavia
Extremitas inferiorV. saphena magna (sebelah medial) V. femoralisV. saphena parva (sebelah lateral) V. poplitea
Sirkulasi fetalSatu V. umbilicalis dan dua A. umbilicalis.
Placenta V. umbilicalis ductus venosus vena cava inferior atrium dextrum 1. Ventriculus dexter truncus pulmonalis
a. A. pulmonalis pulmo V. pulmonalis atrium sinistrum
b. Ductus arteriosus langsung ke aorta2. Foramen ovale atrium sinistrum atrium sinistrum ventriculus sinister aorta A. iliaca communis A. iliaca interna A. umbilicalis
Struktur yang remnant:Ductus arteriosus ligamentum arteriosumForamen ovale fossa ovalisDuctus venosus ligamentum venosumVena umbilicalis ligamentum teres hepatisA. umbilicalis ligamentum umbilicalis medialis
-------------------------------------------------------------
UPPER RESPIRATORY TRACT
NASUS Radix, dorsum, apex nasi Nares = nostril = apertura nasalis anterior Skeleton nasi
Bagian tulang- Os. nasale- Proc. frontalis maxillaris- Proc. nasalis os. frontalisBagian cartilago:- 2 cartilago nasi laterales- 2 cartilago alaris major- 1 cartilago septi nasi
Septum nasi, dibentuk oleh: - lamina perpendicularis os. ethmoidalis
(pars superior), bermula dari lamina cribrosa & berlanjut ke superior sebagai crista galli
- os. vomer (pars posteroinferior)- cartilago septi nasi- cartilago alaris major crus mediale
CAVITAS NASI Choana (apertura nasalis posterior): batas
cavum nasi – nasopharynx Cavitas nasi dibagi berdasarkan sifat tunica
mucosanya:- Vestibulum nasi, dilapisi oleh kulit
(squamous kompleks)terdapat vibrissae
- Cavitas nasi propria, dilapisi oleh mucosa, terdiri dari:Regio respiratoria (2/3 inferior) pseudocolumnar bersilia Region olfactoria (1/3 superior) neuroepithelium
Limen nasi: batas vestibulum nasi & regio respiratoria
Atap cavitas nasi- Spina nasalis os. frontalis/frontonasalis- Os. ethmoidalis- Os. sphenoidalis
Dasar cavitas nasiDibentuk oleh palatum durum- Proc. palatinus maxillaris- Lamina horizontalis os. palatina
Dinding medial cavitas nasi: septum nasi Dinding lateral cavum nasi
Terdapat concha nasalis.
Cavitas nasi propria Choncae nasalis inferior, media, superior,
supremaChoncae nasalis inferior dibentuk oleh os. choncae nasalis inferior, paling panjang & luasChoncae nasalis media et superior melekat pada os. ethmoidalis
Meatus nasi inferior, medius, superior, recessus sphenoethmoidalisYang bermuara ke situ:Meatus nasi inferior: ductus nasolacrimalisMeatus nasi media: sinus frontalis, sinus maxillaries, cellulae ethmoidalis anterior et mediaMeatus nasi superior: cellulae ethmoidalis posteriorRec. sphenoethmoidalis: sinus sphenoidalis
Meatus nasi communis Pada meatus nasi media terdapat:
Infundibulum ethmoidalis, muara ductus frontonasalis yang menghubungkan dengan sinus frontalisHiatus semilunaris (lubang, a curved cleft) Bulla ethmoidalis (tonjolan, a rounded elevation) yang disebabkan oleh cellulae ethmoidal media
Atrium nasi media (di depan concha media) terdapat carina nasi (reseptor bersin)
Agger nasi: tonjolan di atas atrium nasi media
Vaskularisasi1. A. ethmoidalis anterior 2. A. ethmoidalis posterior
Keduanya merupakan cabang A. ophtalmica yang mensuplai bagian lateral dan septum A. nasalis anterior
3. A. sphenopalatina (cabang A. maxillaries) A. nasalis posterior lateralis & A. nasalis posterior septi
4. A. palatina major (cabang A. maxillaries)Mencapai septum melalui canalis incisiva
5. R. septalis A. labialis superior (cabang A. facialis)
Plexus Kiesselbach, anyaman pembuluh darah di septum nasi bagian anterior yang dibentuk oleh 5 vasa di atas
Nasus eksterna: A. ethmoidalis anterior & R. septalis A. labialis superior
Inervasi Mucosa nasi dibagi oleh garis obliqua
melalui spina nasalis anterior & rec. sphenoethmoidalis: Pars posteroinferior
Septum nasi: N. nasopalatina (cabang N. maxillaris)Dinding lateral: N. palatina major
Pars anterosuperiorN. ethmoidalis anterior et posterior
Nasus eksterna (dorsum & apex): N. infratrochlearis (cabang CN V1) & N. ethmoidalis anterior
Alae nasi: N. infraorbitalis (cabang CN V2) Regio olfactoria: fila olfactoria Glandula nasales:
Parasimpatis ganglion sphenopalatinumSimpatis plexus caroticus internus (ganglion cervical superius)
Vasa lymphatica dari bagian frontal cavum nasi bermuara ke lnn. submandibulares, sedangkan dari bagian oksipital cavum nasi bermuara ke lnn. cervicalis profundi
Kelainan klinis:Epistaksis anterior, sering pada anak karena dinding vasa darahnya masih rapuh terutama pada plexus Kiesselbach darah cuma netes & bisa berhenti spontanEpistaksis posterior, sering pada orang tua dengan riwayat hipertensi darah ngocor Tx: tampon Belloq (tampon posterior)
SINUS PARANASALESAda 4 pasang:1. Sinus frontalis
Drainase melalui ductus frontonasalis menuju infundibulum ethmoidalis kemudian memasuki hiatus semilunaris pada meatus nasi mediaInervasi: N. supraorbitalis (cabang CN V1)
2. Sinus ethmoidalisCellulae ethmoidalis anterior: meatus nasi media melalui infundibulum ethmoidalisCellulae ethmoidalis media: meatus nasi media, membentuk bulla ethmoidalis Cellulae ethmoidalis posterior: meatus nasi superiorInervasi: N. ethmoidalis anterior et posterior (cabang CN V1)
3. Sinus sphenoidalis
Recessus sphenoethmoidalisInervasi: N. ethmoidalis posterior
4. Sinus maxillaries (antrum highmori)Drainase melalui ostium maxillaris menuju meatus nasi media (hiatus semilunaris)Inervasi: plexus dentalis superior
Vasa lymphatica keempat sinus bermuara ke lnn. cervicalis profundi
PHARYNX Otot sirkular eksterna M. constrictor
pharyngeus (superior, media, inferior) berorigo di raphe pharyngeiFascia interna: fascia pharyngobasilarFascia eksterna: fascia buccopharyngealInervasi: plexus pharyngeus yang terdiri dari R. pharyngei N. vagus, N. glossopharyngeus, dan cabang dari ganglion cervical superior
Otot longitudinal interna:M. palatopharyngeusM. stylopharyngeusM. salpingopharyngeusFs: elevasi larynx dan memperpendek pharynx selama menelan & berbicara
Semua otot pharynx & palatum molle diinervasi oleh N. vagus kecuali M. stylopharyngeus (CN IX) dan M. tensor veli palatini (CN V3).
Cincin Walldeyer:1 tonsilla pharyngea2 tonsilla tuba2 tonsilla palatina1 tonsilla lingualis
Vaskularisasi: A. palatine ascendens, A. pharyngea ascendens, Rr. pharyngei A. thyroidea inferior
NASOPHARYNX Basis cranii – VC 2 Tonsilla pharyngea, bila membesar disebut
adenoid Ostium pharyngeum tuba auditivae Torus tubarius: tonjolan di atas ostium,
disebabkan oleh cartilago tuba auditiva Torus levatorius (levator cushion): tonjolan
di bawah ostium, disebabkan oleh M. levator velli palatini
Plica salpingopalatina (lanjutan torus ke depan)
Plica salpingopharyngea (lanjutan torus ke belakang – bawah) yang disebabkan oleh M.
salpingopharyngeus. Fs: membuka ostium pharyngeum tuba auditiva saat menelan
Recessus pharyngeus: dorsal torus tubarius, terdapat tonsilla tubae
Isthmus pharyngeus: batas nasopharynx – oropharynx, disempitkan oleh kerja M. sphincter palatopharyngeus
Vasa lymphatica bermuara ke lnn. cervicalis profundi
Kelainan klinisNasopharynx cancer (NPC) predileksi di fossa Rossenmuller
OROPHARYNX VC 2 – VC 3 Arcus palatoglossus (disebabkan oleh M.
palatoglossus) Arcus palatopharyngeus (disebabkan oleh M.
palatopharyngeus) Fossa tonsillaris: daerah di antara kedua
arcus, terdapat tonsilla palatina Tonsilla lingualis (dorsum linguae 1/3
posterior) Plica glossoepiglottica mediana et lateralis Vallecula glossoepiglottica (di antara kedua
plica) reseptor muntah (N. vagus) Isthmus faucium: batas oropharynx – cavitas
oris propria, dibentuk oleh palatum molle (atas), arcus palatoglossus (lateral), dorsum linguae (bawah)
FASCIA COLLUM1. Fascia cervicalis superficialis
Jaringan subcutan cervicalis Berisi platysma, lemak, limfonodi
superficial, vasa darah, vasa lymphatica, dan saraf kutan.
2. Fascia cervicalis profundaa. Investing layer
Lamina fascia profunda yang paling superficial, melingkupi seluruh collum profunda dari jaringan subkutan serta membentuk fascia M. trapezius & M. SCM.
b. Pretracheal layerPada bagian anterior collum.Berlanjut sebagai fascia buccopharyngeal pada bagian superoposterior.
c. Prevertebral layerMelingkupi columna vertebralis beserta otot-ototnya.
Berlanjut ke inferior sebagai fascia endothoracica dan ke lateral sebagai vagina axillaris.
Vagina carotisMelingkupi A. carotis communis, V. jugularis interna, dan N. vagus.Berbatasan dengan lamina pretracheal di anterior dan lamina prevertebral di posterior.
Spatium retropharyngealAntara fascia buccopharyngeal dengan lamina prevertebral.
--------------------------------------------------------------
LOWER RESPIRATORY TRACT
LARYNX Skeletopi: VC 3 – VC 6 (cartilago cricoidea) Aditus laryngis (pintu masuk larynx),
dibentuk oleh: tepi cranial epiglottis, plica aryepiglottica, incisura interarytenoidea
Plica vestibularis (kranial)Plica vocalis (kaudal), terbagi atas pars intermembranacea (anterior) dan pars cartilaginea (posterior)
Rima vestibuli (celah di antara kedua plica vestibularis)Rima glottidis (celah di antara kedua plica vocalis)
Cavum laryngis dibagi menjadi 3 ruangan:Vestibulum laryngis (aditus laryngis – plica vestibularis)Ventriculus laryngis (plica vestibularis – plica vocalis)Cavum infraglottidis (kaudal plica vocalis)
Skeleton larynx:3 tunggal cartilago thyroidea, cartilago cricoidea, cartilago epiglottica 3 sepasang cartilago arytenoidea, cartilago corniculata, cartilago cuneiforme
Otot intrinsik larynx Aditus laryngis
Buka : M. thyroepiglotticus (TE)Tutup : M. aryepiglotticus (AE)
M. arytenoideus oblique (AO) Rima glottidis/plica vocalis
Buka/abduksi : M. cricoarytenoideus posterior (CAP)
Tutup/adduksi : M, cricoarytenoideus lateralis (CAL)
Plica vocalisTegang : M. cricothyroideus (CT)Kendor : M. thyroarytenoideus, M. vocalis (TA, V)
Otot ekstrinsik larynxElevator: M. thyrohyoideus, M. stylohyoideus, M. mylohyoideus, M. digastricus, M. stylopharyngeus, M. palatopharyngeusDepressor: M. omohyoideus, M. sternohyoideus, M. sternothyroideus
Otot suprahyoideus:M. digastricus R. digastricus N. VIIM. stylohyoideus R. stylohyoideus N. VIIM. mylohyoideus R. mylohyoideusM. geniohyoideus N. XII
Otot infrahyoideus:M. sternothyroideus R. decendens N. XIIM. sternohyoideus R. decendens N. XIIM. omohyoideus R. decendens N. XIIM. thyrohyoideus arcus N. XII
Prominentia laryngis (Adam’s apple) Membrana thyrohyoidea: ditembus oleh
A./V. laryngea superior, N. laryngeus superior ramus internusDi bagian tengah dan pinggir menebal membentuk ligamentum thyrohyoideum mediana et lateral.
Vaskularisasi & inervasi sensoris (mukosa):Di atas plica vocalis:- A./V. laryngea superior (cabang A.
thyroidea superior)- N. laryngeus superior ramus internus/N.
laryngeus internusDi bawah plica vocalis:- A./V. laryngea inferior (cabang A.
thyroidea inferior)- N. laryngeus inferior/N. laryngeus
reccurens Inervasi motoris:
Semua otot intrinsic larynx diinervasi oleh N. laryngeus reccurens, kecuali M. cricothyroideus oleh N. laryngeus superior ramus externus
Vasa lymphaticanya bermuara ke lnn. cervicalis profundi
Paralisis N. recurrens aphoni yang dapat disebabkan oleh pembesaran gld. thyroid, aneurysma aorta, PDA
Setelah dipercabangkan oleh N. vagus, N. laryngeus recurrens dextra akan melengkugi A. subclavia dextra, sedangkan N. laryngeus recurrens sinister akan melengkungi arcus aortae untuk kemudian membalik ke atas menuju larynx.
TRACHEA Skeletopi: VC 6 – VT 4/5 Cartilago trachealis: 16 – 20 buah
cartilago hyalin Paries membranaceus trachea M. trachealis Bifurcatio trachea setinggi VT 4/5, VT 6
selama inspirasi dalam. Terdapat reseptor carina (reseptor batuk)
Vaskularisasi: Rr. trachealis A. thyroidea inferior
Inervasi: Rr. trachealis N. laryngeus recurrent Limfonodi di kanan-kiri bifurcatio: lnn.
tracheobronchiales Limfonodi di sepanjang kanan-kiri trachea:
lnn. tracheales
BRONCHUS Bronchus primarius (principalis) dexter lebih
lebar, lebih pendek, dan lebih vertical daripada bronchus principalis sinister
Bronchus primarius dexter masuk ke hilus pulmonis setinggi VT 5Bronchus primarius sinister masuk ke hilus pulmonis setinggi VT 6
Bronchus primarius dexter bercabang menjadi 3 bronchus secundus (lobaris): 1 bronchus eparteriales (bronchus lobaris superior dextra)2 bronchus hyparteriales (bronchus lobaris medius et inferior dexter)
Bronchus primarius sinister bercabang menjadi 2 bronchus hyparteriales (bronchus lobaris superior et inferior sinister)
Bronchus primarius bronchus secundus (lobaris) bronchus tertius (segmentalis) bronchiolus conductorius bronchiolus terminalis bronchiolus respiratorius ductus alveolaris sacculus alveolus
PULMO Apex, basis pulmo
Margo anterior, posterior, & inferior Facies costalis, diafragmatica, mediastinales Pleura visceral – plexus pulmonalis
Pleura parietal: - pleura costalis – N. intercostalis- pleura diafragmatica – N. phrenicus & N.
intercostalis- pleura mediastinales – N. phrenicus- pleura cervicalis/cupula pleura
Cavitas pleura: celah di antara pleura parietal & visceral
Recessus costophrenicus/ costodiaphragmatica: peralihan pleura costalis menjadi pleura diafragmatica
Pulmo dextra: fissura horizontalis (sepanjang costa 4) dan fissura obliquaPulmo sinistra: fissura obliqua
Hilus pulmonis Radix pulmo: A. pulmonalis, V. pulmonalis, &
bronchus primer Struktur yang masuk ke paru: A. pulmonalis,
bronchus sekunder, dan nervus (membentuk plexus pulmonalis)Struktur yang keluar paru : V. pulmonalis, vasa lymphaticaStruktur paling atas: dextra bronchus eparterialsinistra A. pulmonalisStruktur paling anterior & inferior: V. pulmonalis superior et inferior
Pulmo dexter:Impressio cardiacaSulcus vena cava superiorSulcus vena azygosSulcus esophagei
Pulmo sinister:Impressio cardiacaSulcus aorta ascendensSulcus arcus aortaSulcus aorta ascendensSulcus arteri subclavia sinistra
Lingula pulmonis: bagian anterior sinistra yang tipis
Ligamentum pulmonale: bawah hilus (tempat pelipatan pleura)
Anatomi permukaan margo inferior pulmo & pleura bagian inferiorLinea parasternalis: Pulmo – cartilago costa 6Pleura – cartilago costa 6Linea midclavicularis:Pulmo – costa 6
Pleura – cartilago costa8Linea midaxillaris:Pulmo – costa 8Pleura – costa 10Linea scapularis:Pulmo – costa 10Pleura – costa 12
VaskularisasiA. bronchialis, cabang aorta thoracalis untuk suplai paru
LimfonodiDi dalam paru: lnn. pulmonalesDi hilus: lnn. bronchopulmonalesDi sekitar bifurcatio trachea: lnn. tracheobronchiales superior et inferiorKanan-kiri trachea: lnn. paratracheales
InervasiSimpatisGanglion paravertebralis truncus simpaticusEfek: - Bronchodilatasi- Menghambat sekresi mucus- Vasokonstriksi pembuluh pulmonalParasimpatisN. vagus, dalam plexus pulmonalisEfek:- Bronchokonstriksi- Memacu sektesi mucus- Vasodilatasi pembuluh pulmonal
Referensi- Rangkuman Anatomi dr. Jun- Practical Guide Block 1.2- Atlas Anatomi Manusia Sobotta- Clinically Oriented Anatomy, Keith L.
Moore
Alhamdulillah….Maaf kalau ada yang kurang atau salah ^^
-07.37 WIB, 15 November 2009-