bab 6 peta minda.pdf

8/14/2019 bab 6 peta minda.pdf

1/10

1

Sabah selepas kekalahan Jepun

Langkah Ke arah Berkerajaan

sendiri di Sarawak

Sarawak Selepas kekalahan Jepun

Perubahan Pentadbiran Ke Arah

Berkerajaan Sendiri Di Sarawak Dan Sabah

Perubahan Pentadbiran Ke ArahBerkerajaan Sendiri di Sarawak

Sarawak diserahkan kepadakerajaan British

Penentangan dan reaksi British

Gerakan Antipenyerahan di

Sarawak

Sabah diserahkan kepada

kerajaan British

Penubuhan Parti Politik di

Sarawak

Perubahan Pentadbiran Ke Arah Berkerajaan

Sendiri di Sabah

Langkah ke arah berkerajaan

sendiri

Penubuhan parti politik di

Sabah


2/10

2

Sarawak diserahkan kepada kerajaan British.

1.

Kerajaan British berusaha untuk mengambil alih pentadbiran daripadakeluarga Brooke.2. Charles Vyner Brooke juga telah mengambil keputusan untuk menyerahkan

Sarawak kepada kerajaan British disebabkan beberapa faktor:-

iii. Masalah Kewangana. Sarawak menghadapi masalah kewangan

selepas Perang Dunia kedua kerana taktik

bumi hangus Brooke sebelum keluar dariSarawak.

b. Brooke tidak mempunyai sumberkewangan yang mencukupi untuk

membangunkan semula Sarawak.


Sendiri di Sarawak

1. Pada bulan Januari 1941, sempena perayaan 100 tahun pentadbiran keluarga Brooke,Charles Vyner Brooke telah mengisytiharkan perlembagaan Sarawak.

2. Perlembagaan ini merupakan Perlembagaan bertulis yang pertama di Sarawak yangmenggariskan pemberian kuasa kepada rakyat tempatan.3. Malangnya perlembagaan ini tidak dapat dilaksanakan kerana tercetusnya Perang Dunia

Kedua, Jepun telah menduduki Sarawak dari tahun 1941 hingga tahun 1945.

Sarawak selepas kekalahan Jepun

1. Selepas Jepun menyerah kalah, Britishtelah memperkenalkan Pentadbiran

Tentera British pada 10 September 1945.2. Pentadbiran Tentera British telah

berusaha untuk mengembalikanketenteraman, pemulihan ekonomi dan

mengemas kini pentadbiran.

3. Sarawak berada di bawah PentadbiranBritish sehingga 1 Julai 1946.

ii. Pertikaian Keluargaa. Charles Vyner Brooke tidak mampu

mentadbir Sarawak kerana usianya

yang sudah lanjut.b. Beliau mengambil keputusan ingin

bersara tetapi enggan memberipeluang kepada anak saudaranya

Anthony Brooke untuk mengambil

alih entadbiran Sarawak.

i. Desakan daripadakerajaan British

a. British mendesak keluargaBrooke menyerahkanSarawak kepada kerajaan

British supaya pelaburanBritish lebih terjamin.


3/10

3

Gerakan Anti Penyerahan

Hasil daripada rundingan Charles Vyner Brooke dengan kerajaan british pada Disember 1945,Brooke bersetuju menyerahkan Sarawak kepada kerajaan British.

Gerald T. MacBryan telah dihantar untuk mendapatkan tandatangan ketua-ketua bumiputeradan pemimpin tempatan dalam Majlis Tertinggi Sarawak.

MacBryan seperti Harold MacMichael di Tanah Melayu telah menggunakan tipu muslihatuntuk mendapatkan tandatangan pemimpin tempatan.

Pada 8 Februari 1946, Charles Vyner Brooke telah mengisytiharkan untuk menyerahkanSarawak kepada kerajaan British.

Pengumuman ini dibantah oleh pelbagai pihak terutama sekali orang Melayu dan orang Iban. Akibat daripada bantahan akhirnya Pejabat Tanah Jajahan meminta Charles Vyner Brooke

mendapatkan persetujuan secara perundangan dan demokrasi daripada Majlis Negeri.

Majlis Negeri telah meluluskan Rang Undang-Undang Penyerahan Sarawak atau Cession Billdengan 18 undi menyokong penyerahan manakala 16 undi menentang

Pada 1 Julai 1946, kerajaan British mengisytiharkan Sarawak sebagai jajahan Mahkota Britishdan Sir Arden Clarke dilantik menjadi Gabenor British yang pertama di Sarawak.

Barisan Pemuda Melayu meminta supayaAnthony Brooke dilantik sebagai Raja

Sarawak yang baru supaya memudahkan

penduduk Sarawak menuntut kemerdekaan.

Faktor gerakan anti

penyerahan Sarawak

1. Orang Melayu dan Iban telahmenentang penyerahan Sarawak

kepada kerajaan british.

2.

Orang Melayu telah diketuai olehDatu Patinggi abang Haji Abdillahbin Datu Patinggi Haji Mohamad

Kassim (ketua datu-datu masyarakat

Melayu dan kaum Melayu terpelajar).3. Gerakan anti penyerahan disertai oleh

Persatuan Kebangsaan MelayuSarawak (PKMS), Persatuan Pemuda

Melayu Sibu (BPM), Barisan Pemuda

Sarawak (BPS) dan Persatuan Dayak

Sarawak (PDS)

Bertentangan dengan

Perlembagaan 1941yang menjanjikan

pemerintahan sendiri

kepada Sarawak. Usahamendapatkan

kemerdekaan menjadisukar apabila Sarawak

diserahkan kepada

kerajaan British.

Charles Vyner Brooke menggunakan tipu muslihat membuat keputusansendiri menyerahkan Sarawak kepada kerajaan British tanpa berunding

dengan ketua-ketua bumiputera dan pemimpin tempatan.


4/10

4

Golongan anti penyerahan telah menghantar

bantahan kepada kerajaan british tetapi tidakdihiraukan bantahan tersebut.

Pekeliling telah menambah kemarahan golongan antipenyerahan. Pada 2 April 1947, seramai 338 orang kakitangankerajaan terutamanya guru telah meletakkan jawatan.

Tindakan tersebut menyebabkan sebanyak 22 buah sekolahkerajaan terpaksa ditutup, diikuti dengan tindakan seramai 56orang pelajar Maktab Perguruan Melayu Sarawak

meninggalkan pengajian menentang pekeliling berkenaan.

Kerajaan British telah mengeluarkan surat pekeliling no. 9 pada

bulan Disember 1946

Banyak poster ditampal di merata tempat dan setiap

kampung diarah membuat poster dan sepandukmenentang bagi penyerahan Sarawak.

Kaum wanita menyertai kaum lelaki menentang penyerahan Sarawak kepada kerajaan British. Cikgu Lily Eberwein, kaum ibu PKMS pergi ke kawasan pedalaman untuk meraih sokongan dan simpati orang

Iban.

Selain Cikgu Lily Eberwein, Puan Sharifah Hajah Sipah Tuanku Othman, Dayang Fauziah dan Cikgu Ajibah Abolyang mewakili kaum ibu BPM, turut mengorbankan masa dan tenaga mengatur demonstrasi menentang penyerahan

Sarawak ke ada British.

Penentangan dan reaksi British.

Tunjuk perasaan secara besar-besar telah diadakan diKuching pada 1 Julai 1947, disertai oleh PKMS, BPM danPDS membantah perlantikan Gabenor Sarawak yangpertama, Sir Charles Arden Clarke.

Penentangan semakin hebat apabila Barisan PemudaMelayu (BPM) Sibu telah mengadakan perhimpunan yangdihadiri oleh 250 perwakilan bumiputera dari seluruh

cawangan BPM.

Anggapan British gerakan penyerahan bersifat sementara meleset kerana gerakan penentangansemakin mendapat sokongan rakyat Sarawak.

British telah menggalakan penubuhan Young Malay Association (YMA) untuk menyokongpenyerahan Sarawak kepada kerajaan British.

Pihak British melaga-lagakan orang Melayu dan Dayak supaya mereka bertelagah.

Menjelang akhir tahun 1947, gerakan anti penyerahan semakin lemah akibat propagandaBritish.


5/10

5

Golongan BPM Sibu telah bertemu secara sulit dan

menubuhkan Rukun Tiga Belas yang dianggotai oleh ahli

BPM yang radikal.

Rosli Dhobi, Morshidi Sidek, Awang Rambli dan BujangSuntong didapati bersalah dan dijatuhkan hukuman mati,manakala ahli Rukun Tiga Belas yang lain telah dipenjarakan

dan Persatuan Melayu Sarawak diharamkan.

Rosli Dhobi anggota Rukun Tiga Belas telahdipertanggungjawabkan untuk membunuh Duncan Steward(Gabenor Sarawak yang kedua)

Pada 3 Disember 1949, Duncan Steward telah dibunuh oleh RosliDhobi ketika mengadakan lawatan rasmi ke Sibu. Seminggu

kemudian Duncan Steward meninggal di hospital Singapura. British mengambil kesempatan daripada peristiwa

pembunuhan Duncan Steward untuk bertindakmenggunakan kekerasan bagi menumpaskan gerakan

anti penyerahan.

Anggota Rukun Tiga Belas bersumpah akan

menghapuskan pegawai Eropah dan pemimpin Melayu

yang bersubahat menyokong penyerahan Sarawakkepada British.

Tindakan British berjaya melumpuhkan gerakan antipenyerahan dan berjaya mengukuhkan kedudukannya diSarawak sehingga tahun 1963.


6/10

6

Pada tahun 1947, British telah membentuk Majlis Tempatan Memberi peluang kepada setiap ahli yang dilantik

mengambil bahagian dalam pentadbiran tempatan.

Fungsi Majlis Tempatan menguruskan pelajaran rendah,bekalan air, jalan raya, kesihatan dan mengawalperbelanjaan.

Majlis tempatan juga mengutip cukai.

Pada tahun 1956, satu pindaan dibuat berkenaan denganjumlah keahlian Majlis Negeri dan Ahli Majlis Tertinggidalam Perlembagaan Sarawak.

Pindaan ini berkuatkuasa pada bulan April 1957, ahli MajlisNegeri dan Ahli Majlis Tertinggi ditambah kepada sepuluh

orang anggota.

2. Beberapa langkah telah diambil ke arah berkerajaan sendiri di Sarawak oleh kerajaan British.3. Pada tahun 1946, Pentdabiran Sarawak telah disusun semula untuk memudahkan pentadbiran:-

i. Sarawak dibahagikan kepada lima bahagian.ii. Setiap bahagian dibahagi kepada beberapa daerah.iii.Setiap bahagian diketuai oleh Residen manakala setiap daerah diketuai oleh Pegawai Daerah.


sendiri di Sarawak


7/10

7

Parti Cina Sarawak (PCS)

Ditubuhkan pada bulan Julai 1962,Pengasasnya ialah William Tan.

untuk menyatukan orang Cina danmenyokong gagasan Malaysia.

Rumusan

Pada bulan November 1962, PartiPerikatan Sarawak terdiri daripada

SNAP, PANAS, BARJASA,PESAKA dan SCA telah ditubuhkan.

Dalam pilihan raya tahun 1963,Perikatan Sarawak memenangi 138

kerusi dalam pilihan raya tersebut.

Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP)

Ditubuhkan pada 10 April 1961 oleh Stephen Kalong Ningkan,ketua orang Iban dari Saribas.

Tujuan penubuhan mendapatkan kemerdekaan bagi Sarawak danmemperjuangkan hak dan kepentingan orang Iban.

Parti Bersatu Rakyat Sarawak (SUPP)

Ditubuhkan oleh Ong Kee Hui danStephen Yong pada 12 Jun 1959.

Tujuan penubuhan melahirkan perasaantaat setia dan perpaduan di kalangan

rakyat Sarawak serta menyatukan

kaum-kaum di Sarawak

Parti Negara Sarawak (PANAS)

Ditubuhkan oleh Datu Bandar Abang HjMustapha pada 9 April 1960.

Tujuan penubuhan untuk mewujudkankeharmonian di kalangan semua kaum di

Sarawak, menuntut pendidikan percuma

bagi sekolah rendah dan untukmempertingkatkan kedudukan ekonomi,

politik dan sosial bumiputera.

Barisan Rakyat Jati Sarawak

(BARJASA)

Ditubuhkan oleh Datu Tuanku HajiBujang Tuanku Othman, Abdul

Rahman Yaakub dan Abdul Taib

Mahmud pada 4 Disember 1961.

Tujuan penubuhan menuntut hakistimewa dan mempertingkatkan taraf

hidup penduduk bumiputera,mewujudkan keharmonian di

kalangan rakyat dan menuntut bahasa

Melayu dijadikan bahasa kebangsaan.

Penubuhan parti politik di

Sarawak

Parti Pesaka Anak Sarawak

(PESAKA)

Ditubuhkan oleh TemenggungJugah Anak Barieng pada Ogos

1962.

Tujuan penubuhan untukmembantu orang Dayakmencapai perpaduan dan

menjaga hak mereka dalamPerlembagaan.


8/10

8

1. SBUB menyerahkan Sabah kepada kerajaan British berdasarkan satu perjanjian pada26 Jun 1946.

2. Berdasarkan perjanjian ini, Borneo Utara secara rasmi menjadi tanah jajahan Britishpada 15 Julai 1946.

3. Antara factor penyerahan Sabah kepada kerajaan British ialah:

British ingin menguasai Sabah bagimenjamin kedudukan dan keselamatan

mereka di Asia Tenggara kerana Sabah

terletak di tengah-tengah jalan

perdagangan antara Singapura danHong Kong.


Sendiri di Sabah

Sabah selepas kekalahan Jepun

1. Selepas Jepun menyerah kalah, Sabah ditadbir oleh Pentadbiran Tentera British.2. Pentadbiran Tentera British telah berusaha untuk mengembalikan ketenteraman dankeamanan dalam negeri.

3. Sabah berada di bawah Pentadbiran British sehingga 15 Julai 1946.

British mahu mengeksploitasisumber bahan mentah yang

dihasilkan oleh Sabah, di samping

ingin menjadikan Sabah sebagai

tempat bagi memasarkan hasilkeluaran mereka.

Desakan pemodal dan pelaburmeminta kerajaan British

melindungi pelaburan mereka

di Sabah.

Rumusan

Penyerahan Sabah kepada kerajaan British tidak mendapat tentangan kecuali daripada warisKesultanan Sulu kerana menganggap sebagai hak milik mereka.

Pertubuhan yang ada seperti Persatuan Kebangsaan Melayu Labuan (PKML) dan Barisan Pemuda(BARIP) sekadar berjuang untuk memperbaiki keadaan politik dan ekonomi.


9/10

9

1. Pada tahun 1950, British telah memperkenalkan perlembagaan baru membawa kepada tertubuhnyaMajlis Kerja dan Majlis Undangan. Wakil-wakil anak negeri diberi peluang terlibat dalampemerintahan negeri melalui perlantikan mereka secara tidak rasmi dalam Majlis Undangan. Antara

pemimpin yang terlibat ialah Tun Datu Mustapha bin Datu Harun.

Beberapa langkah telah diambil oleh Kerajaan British untuk melatih penduduk tempatan ke arahberkerajaan sendiri.


sendiri di Sabah

3. Pada tahun 1960, British telah meminda Perlembagaan bagi menambah bilangan pemimpin bumiputerasebagai ahli tidak rasmi dalam Majlis Undangan.Bagaimana pun semua ahli dilantik oleh Gabenor

bukan melalui pilihan raya.

2. Pada tahun 1952, British mengadakan pilihan raya Majlis Tempatan untuk memilih perwakilan melaluiproses demokrasi.

4. Pada tahun 1962, British telah memperkenalkan Pilihan Raya Majlis Undangan.


10/10

10

Rumusan

1. Pada bulan September 1961, UNKO, USNO, Pasok Momugun, dan SCAmembentuk Parti Perikatan Sabah dipimpin oleh Donald Stephens dan

Tun Datu Mustapha bin Datu Harun.2. Parti Perikatan menyertai pilihan raya Majlis Daerah pada tahun 1962.3. Perikatan Sabah telah mendapat kejayaan cemerlang dalam pilihan raya

tersebut.

Parti Kebangsaan Kadazan Bersatu (UNKO)

Diasaskan oleh Donald Stephens pada bulan Ogos 1961. Tujuan penubuhan untuk menjaga kepentingan dan memelihara hak

orang Kadazan Dusun agar mereka dapat berjuang untuk meningkatkan

cita-cita mereka dalam bidang politik, ekonomi dan sosial.

Parti Kebangsaan Sabah Bersatu

(USNO)

a. Ditubuhkan oleh Datu MustaphaDatu

Harun pada bulan Disember 1961.

b. Mendapat sokongan kuat daripada

kaumSulu, Bajau, Kedayan dan MelayuBrunei.

c. Tujuan penubuhan

Memperjuangkan hak kaumBumiputera Islam

Menjadikan bahasa Melayusebagai bahasa Kebangsaan.

Memperjuangkan agama Islamsebagai agama rasmi.

Menukarkan nama Borneo Utarakepada Sabah.

Parti Cina Sabah (SCA)

Gabungan Parti Bersatu

(United Party) dan Parti

Demokrat (Democrat Party)

a. Diasaskan oleh Khoo SiakChiew dan Peter Chin

pada Oktober 1962.

b. Tujuan penubuhanmemelihara kepentingan

masyarakat Cina di negeriSabah.

Parti Pasok Momugun

c. Ditubuhkan pada Januari 1962,dipimpin oleh G.S. Sundang dan O.K.K

Sedoman.d. Tujuan penubuhan melindungi hak

kaum bumiputera di pedalaman.

Parti Politik di Sabah sehingga

tahun 1963

bab 6 peta minda.pdf

Documents