assignment bahasa melayu

RUSLI BIN SEMAIL [email protected]

Syukur Alhamdulillah ke hadrat Allah s.w.t kerana dengan izin dan rahmat-Nya, dapat saya

menyiapkan tugasan ini. Keupayaan yang terbatas selaku manusia biasa serta cabaran dan

dugaan yang dihadapi telah dilalui, meskipun memerlukan ketabahan dan kesabaran. Setinggi-

tinggi penghargaan dan jutaan terima kasih saya ucapkan kepada tutor saya iaitu En. Abdul Aziz

bin Haji Sulaiman di atas segala sumbangan ilmu, kepakaran dan tenaga beliau dalam memberi

tunjuk ajar, bimbingan dan nasihat sehingga saya berjaya menyempurnakan tugasan ini. Hanya

Allah jua yang dapat membalas jasa baik tuan. Terima kasih yang tidak terhingga juga saya

ucapkan kepada semua tutor dan rakan-rakan di Fakulti Pendidikan dan Bahasa OUM yang telah

menyumbang ilmu yang tidak ternilai harganya sepanjang semester ini. Penghargaan ini juga

buat keluarga tercinta kerana memahami serta membantu saya di dalam meneruskan cabaran

untuk membawa pulang segulung ijazah. Sesungguhnya segala kesabaran dan penat jerih lelah

pastinya ada hikmah disebaliknya.

Terima Kasih.


ISI KANDUNGAN

BIL PERKARAMUKA SURAT

1 Sekapur Sireh ........

2 Isi Kandungan ........

3 Soalan Tugasan ........

4 Pendahuluan 1

5 Kedudukan Bahasa Melayu 1

6 Pandangan Asraf tentang bahasa baku 2

7 Tugasan (a)

Definisi Sebutan Baku dan Dasar Umum Sebutan Baku Bahasa Melayu

i) Definisi Sebutan Baku 3

ii) Dasar Umum Sebutan Baku Bahasa Melayu 4

8 Tugasan (b)

Perbezaan Sebutan Baku dengan Sebutan Johor-Riau (biasa) dari segi fonologi.

i) Vokal suku kata akhir terbuka. 6

ii) Vokal suku kata tertutup 7

iii) Konsonan Melayu 8

9 Tugasan (c)

Bincangkan Kebaikan dan Keburukan Sebutan Baku Bahasa Melayu.

i) Kebaikan Sebutan Baku Bahasa Melayu 10

ii) Keburukan Sebutan Baku Bahasa Melayu. 11

10Tugasan (d)

Rumusan13

11 Rujukan 15


SOALAN TUGASAN

KUALA LUMPUR, 26 Jan (Bernama)…kata Timbalan Perdana Menteri Datuk Seri Abdullah

Ahmad Badawi "Kita lihat pada waktu ini sebutan baku ini masih tak diterima tetapi yang

popular dan diterima ialah sebutan bahasa yang lebih mirip sebutan Johor-Riau."

Kenyataan ini telah dikeluarkan selepas pemansuhan penggunaan sebutan baku diputuskan

oleh mesyuarat Jemaah Menteri Malaysia pada tahun 2000. Ekoran keputusan ini Ketua

Pengarah Pendidikan Malaysia telah mengeluarkan Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 3/2000

untuk memaklumkan keputusan mesyuarat jemaah menteri yang berbunyi:

“…sebutan baku yang terus dilaksanakan di sekolah hanya untuk tujuan

pengajaran dan pembelajaran mata pelajaran Bahasa Melayu sahaja…Walau

bagaimanapun, untuk tujuan ujian lisan dalam peperiksaan awam, sebutan

baku atau sebutan biasa boleh digunakan. Bagi pengajaran dan pembelajaran

mata-mata pelajaran selain Bahasa Melayu serta urusan-urusan lain di

sekolah, sebutan biasa digunakan...”

Berdasarkan kenyataan di atas, sila buat SATU kertas kerja berdasarkan soalan berikut:

(a) Berikan definisi sebutan baku dan dasar umum sebutan baku bahasa Melayu.

(b) Jelaskan perbezaan sebutan baku dengan sebutan Johor-Riau (biasa) dari segi

fonologi.

(c) Bincangkan kebaikan dan keburukan sebutan baku bahasa Melayu.

Rumuskan perbincangan anda.


PENDAHULUAN

Bahasa Melayu adalah satu bahasa yang termaktub di dalam Perlembagaan Tanah

Melayu Perkara 152 sebagai Bahasa Kebangsaan sebaik sahaja mencapai kemerdekaan pada

tahun 1957. Berdasarkan Perkara 152 tersebut, Bahasa Melayu hendaklah ditulis dalam apa-

apa tulisan sebagaimana yang diperuntukkan dengan undang-undang oleh parlimen. Untuk

melaksanakan peruntukkan di bawah Perkara 152 ini, kerajaan telah merancangkan beberapa

perkara bagi memantapkan Bahasa Melayu sebagai Bahasa Kebangsaan. Antaranya ialah :

a) Perkembangan Bahasa Melayu sebagai Bahasa Kebangsaan.

b) Perluasan penggunaan Bahasa Melayu di semua bidang kehidupan penutur-

penuturnya.

Untuk memastikan semua perancangan tersebut berjaya, kerajaan telah melaksanakan

beberapa perkara berikut :

a) Membina Dewan Bahasa dan Pustaka.

b) Menjadikan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar di sekolah-sekolah

c) Memperluaskan penggunaannya dalam pentadbiran negara, serta

d) Mendirikan sebuah Maktab Perguruan Bahasa untuk melatih guru Bahasa Melayu

untuk segala jenis sekolah

Kedudukan Bahasa Melayu

Bahasa Melayu adalah satu kontinum dialek-dialek. Secara umumnya di Semenanjung

Malaysia sahaja terdapat banyak dialek-dialek Bahasa Melayu yang dituturkan mengikut

daerah-daerah atau kelompok masyarakat seperti dialek Negeri Sembilan, dialek Johor, dialek

Melaka, dialek Kelantan, dialek Kedah, dialek Perak dan sebagainya. Di antara dialek-dialek


ini wujud pula sejumlah dialek yang mempunyai hubungan di antara satu sama lain daripada

segi geografi dan kekeluargaan. Banyak persamaan yang terdapat di dalam kontinum ini

seperti mana kesamaan di antara dialek Perak Utara, dialek Pulau Pinang, dialek Kedah dan

dialek Perlis.

Dialek-dialek yang pelbagai ini ada yang mudah difahami dan ada yang sukar

difahami oleh penutur dialek yang lain. Walau bagaimanapun, apabila seseorang penutur

Bahasa Melayu yang berlainan dialek ini bertemu, mereka mampu menyesuaikan bahasa

mereka dari segi sebutan dan istilah sehinggalah berlaku perhubungan. Pada ketika ini

masing-masing cuba untuk melampaui ciri-ciri dialek kedaerahan semata-mata untuk

memudahkan perhubungan. Oleh itu, boleh dikatakan penutur-penutur dialek akan

meminimakan penggunaan dialek mereka apabila mereka mula bergerak meninggalkan

daerahnya dan seterusnya melakukan penyesuaian bagi memudahkan perhubungan di tempat

yang baru.

Walaupun terdapat banyak dialek yang dituturkan oleh penutur Bahasa Melayu, penulisan

Bahasa Melayu masih menjadi sesuatu yang standard bagi kebanyakan pengguna Bahasa

Melayu. Penutur-penutur dialek yang berbeza ini akan menggunakan gaya bahasa yang sama

apabila mereka menulis. Secara tidak langsung terdapat satu keseragaman tatabahasa apabila

Bahasa Melayu digunakan di dalam penulisan berbanding ketika digunakan dalam pertuturan.

Selain Bahasa Melayu dialek yang digunakan oleh penutur-penutur Melayu di daerah-

daerah yang berbeza, terdapat juga Bahasa Melayu Pasar yang digunakan oleh penutur-

penutur bukan Melayu yang tidak fasih berbahasa Melayu. Mengikut Za’ba bahasa Melayu

Pasar ini adalah Bahasa Melayu yang tidak lengkap perkataannya serta bahasa yang dipakai

ala kadar sahaja bagi tujuan perhubungan dan pergaulan. Bahasa Melayu Pasar ini dikatakan

wujud disebabkan gangguan daripada bahasa Cina, bahasa Tamil, bahasa Inggeris dan

bahasa-bahasa lain ke atas bahasa Melayu sebagai norma.

Pandangan Asraf Tentang Bahasa Melayu Baku

Dalam Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu IV (1981), saudara Asraf berpendapat

bahasa Melayu Baku adalah berasal daripada dialek Johor-Riau. Pandangan beliau

berlandaskan kepada karya-karya Melayu lama yang kebanyakannya berasal dari daerah

Johor-Riau seperti Sulalatus Salatin atau Sejarah Melayu yang ditulis oleh Tun Seri Lanang.


Malah pola-pola ayat Melayu di dalam Sejarah Melayu itu dianggap sebagai pola-pola ayat

Melayu baku. Sehubungan itu beliau beranggapan sebutan dialek Johor-Riau itu sebagai

sebutan baku bahasa Melayu. Oleh itu, penutur-penutur dialek dari daerah-daerah lain

berusaha untuk bertutur seperti mana pertuturan orang-orang yang menggunakan dialek

Johor-Riau.

(a) Definisi Sebutan Baku dan Dasar Umum Sebutan Baku Bahasa Melayu

i) Definisi Sebutan Baku

Istilah bahasa baku dan bahasa standard merujuk kepada perkara yang sama. Di

dalam Kamus Dewan, perkataan ‘baku’ ini membawa pengertian “..... yang (sudah)

diterima umum sebagai betul dan sah….dan seterusnya dapat dijadikan asas

perbandingan” .

Pembakuan merujuk kepada proses pengekodan bahasa. Biasanya pengekodan

bahasa ini membabitkan aspek tatabahasa, sebutan ejaan, pengkamusan dan peristilahan.

Ahli-ahli bahasa seperti Garvin dan Mathiot mendefinisikan bahasa baku sebagai “a

codified form of language, accepted by and serving as a model to a larger speech

community”. Definisi oleh Garvin dan Mathiot ini menunjukkan bahawa sesuatu bahasa

itu adalah bahasa baku jika bahasa berkenaan dikodifikasi dan diterima oleh masyarakat

secara umum serta menjadi model kepada masyarakat bahasa tersebut.

Secara tidak langsung kita boleh katakan bahawa satu persetujuan telah dicapai

oleh sesuatu masyarakat untuk memillih satu variasi daripada beberapa variasi yang ada

dalam masyarakat tersebut untuk dijadikan model yang terbaik sebagai bahasa baku.

Variasi di sini bermaksud kelainan bahasa, seperti penutur-penutur di Kelantan

mempunyai variasi bahasanya yang tersendiri dan tidak sama dengan penutur-penutur di

Perlis, Kedah, Pulau Pinang serta Perak utara. Namun semua kelainan ini sebenarnya

merupakan cabang-cabang daripada Bahasa Melayu yang dirujuk sebagai dialek.

Definisi yang diberikan oleh Garvin dan Mathiot menyatakan bahawa bahasa

baku itu merupakan bahasa yang dikodifikasi. Maksud kodifikasi ialah hasil

pengumpulan serta penyusunan pelbagai peraturan mengenai sesuatu bahasa sehingga


bahasa itu menjadi suatu keseluruhan yang bersistem dan teratur. Oleh itu bahasa yang

telah dikodifikasi adalah bahasa yang bersistem atau mempunyai peraturan.

Sistem bahasa baku lebih menyeluruh kepada masyarakat kerana ia boleh

difahami oleh semua penutur bahasa tersebut. Sebenarnya bahasa baku ini digunakan

hanya dalam majlis atau situasi-situasi rasmi sahaja. Ramai yang berpendapat bahawa

Bahasa Melayu Johor-Riau sebagai bahasa baku kerana penggunaannya yang meluas

dalam bidang pentadbiran dan juga di sekolah. Sebagai bahasa yang mempunyai penutur

yang ramai, khususnya di negeri Johor, Melaka, Selangor dan sebahagian besar Perak dan

juga berdasarkan faktor sejarah, sudah tentu bahasa ini menjadi asas kepada pembentukan

Bahasa Melayu Baku. Akan tetapi, bukanlah bahasa tersebut merupakan bahasa baku

yang sebenarnya. Dalam proses perkembangan Bahasa Melayu Baku, ia akan membentuk

imejnya tersendiri. Kini Bahasa Melayu Baku adalah Bahasa Melayu yang dikodifikasi

dan seragam sifatnya.

Menurut Profesor Nik Safiah Karim : “Bahasa Melayu standard ialah variasi

yang digunakan apabila orang-orang daripada berbagai-bagai dialek di negara ini

berkumpul dan berbincang dengan tujuan untuk difahami, tiap-tiap pihak berusaha

menggugurkan ciri-ciri kedaerahan masing-masing dan menggunakan sedikit sebanyak

variasi yang berasaskan Bahasa Melayu dialek Johor-Riau, tetapi kini pertuturan Bahasa

Melayu umum telah mempunyai sifat-sifat tersendiri”.

Berdasarkan kenyataan Nik Safiah ini, ternyata bahawa Bahasa Melayu Baku

bukan lagi dipunyai oleh penutur dialek tertentu sahaja tetapi bahasa ini merupakan

bahasa milik semua. Jadi, sesiapa pun tidak boleh mengatakan bahawa Bahasa Melayu

Baku ini adalah dialek Johor-Riau atau dialek Kedah.

ii) Dasar Umum Sebutan Baku Bahasa Melayu

Matlamat pembakuan bahasa Melayu amat penting terutamanya demi

kepentingan nasional. Harapan kita adalah akan berlaku penyeragaman dalam berbagai

aspek bahasa Melayu yang dituturkan oleh masyarakat Malaysia. Selain itu dengan

wujudnya penyeragaman ini, bahasa Melayu akan dituturkan dengan betul dalam

komunikasi rasmi. Oleh itu wujudlah satu dasar umum bahasa Melayu bagi mencapai


matlamat-matlamat tersebut. Dasar sebutan baku ialah mengikut sistem fonemik, disebut

sebagaimana dieja dan dieja segaimana disebut dan tiada huruf yang disenyapkan. Dasar

sebutan fonemik ini atau sebutan berasaskan ejaan ini seringkali juga dikritik dan

dipertikaikan apabila ada orang-orang tertentu yang menafsirkan dasar itu menurut

pengertian selapis sahaja, atau apabila ada orang yang menekankan kekecualian-

kekecualian yang berlaku lebih daripada prinsip itu sendiri.

Dasar tersebut adalah dari segi ejaan, iaitu sebutan menurut perlambangan huruf

dan penyukuan kata, serta fungisnya di dalam ayat. Aspek-aspek berikut hendaklah

diberikan perhatian agar dasar umum tersebut dapat dipatuhi:-

a) Sebutan huruf

Sebutan baku dalam Bahasa Melayu ini adalah berdasarkan kepada ejaannya.

Maksudnya setiap huruf akan dibunyikan iaitu satu huruf satu bunyi. Hal ini

pernah dinyatakan oleh Datuk Hassan Ahmad (1989). Menurut beliau : “Sebutan

baku yang diucapkan menurut ejaan baku Bahasa Kebangsaan atau menurut nilai

bunyi huruf dalam bahasa kita, bukan menurut sebutan loghat atau menurut nilai

bunyi huruf asing seperti Bahasa Inggeris”. Justeru itu setiap huruf di dalam ejaan

rumi hendaklah jelas menurut bunyi bahasa Melayu yang dilambangkan. Pada

umumnya, setiap huruf vokal melambangkan satu bunyi (fonem) vokal, dan setiap

huruf konsonan melambangkan satu bunyi (fonem) konsonan.

b) Intonasi

Intonasi ialah naik turun nada suara yang wujud apabila kita bercakap. Dalam

percakapan seharian, nada suara jarang-jarang mendatar, tetapi berbeza-beza, ada

kalanya meninggi dan ada kalanya merendah. Satu ciri utama penuturan manusia

ialah sifat nada suara yang sentiasa berubah-ubah, yang mencerminkan maksud isi

percakapan dan emosi ketika bercakap. Intonasi penting dalam tatabahasa Bahasa

Melayu kerana peranannya dalam membezakan bahagian-bahagian subjek dan

predikat.

c) Sebutan kata


Sebutan kata hendaklah berdasarkan ejaan secara keseluruhan dan juga

berdasarkan bentuk kata (pola-pola suku kata), sama ada kata dasar atau kata

terbitan.

(b) Perbezaan Sebutan Baku dengan Sebutan Johor-Riau (biasa) dari segi fonologi.

Terdapat perbezaan dalam sebutan di antara sebutan baku Bahasa Melayu

dengan sebutan Johor-Riau. Memandangkan penutur bahasa Melayu Johor-Riau berada

pada tahap majoriti, timbul anggapan bahasa Melayu Johor-Riau perlu dijadikan sebagai

bahasa standard.

i) Vokal suku kata akhir terbuka.

Sebagaimana yang kita tahu bahawa Bahasa Melayu Johor-Riau terdapat enam

fonem vokal iaitu a, e, i, o dan u. Berikut adalah perbezaan cara sebutan enam fonem

vokal tersebut mengikut dialek Johor-Riau berbanding dengan cara sebutan dalam

bahasa Melayu Baku.

a) Fonem /a/ pada suku kata akhir terbuka di dalam bahasa Melayu Johor-Riau tidak

diucapkan sebagai [a] tetapi diucapkan sebagai [e] di dalam pertuturan. Dalam

bahasa Melayu baku, fonem /a/ tersebut tetap diucapkan sebagai [a].

Contoh:

Kata Bahasa Melayu Baku Johor-Riau

ada [ad + a] [a + de]

tiada [tia + da] [tia + de]

Begitu juga kata-kata yang diambil dari bahasa-bahasa asing seperti bahasa Arab

dan bahasa Sanskrit akan diucapkan sebagai [e] di dalam dialek Johor Riau.

Contoh:


dunia [du + nia] [du + nie]

Bahasa [ba + ha + sa] [ba + ha + se]


Namun terdapat kekecualian bagi kata yang diambil daripada bahasa Indonesia

bagi fonem /a/ dalam sebutan Johor-Riau yang masih mengekalkan bunyi [a].

Contoh:


merdeka [mer + de + ka] [mer + de + ka]

anda [an + da] [an + da]

b) Fonem /i/ diucapkan dengan bunyi [i] seperti yang dilambangkan dalam ejaan

sama ada dalam bahasa Melayu baku dan dialek Johor-Riau.

Contoh :


ini [i + ni] [i + ni]

sini [si + ni] [si + ni]

c) Fonem /u/ sebagai vokal pada suku kata akhir terbuka diucapkan dengan bunyi [u]

seperti yang dilambangkan dalam ejaan sama ada dalam bahasa Melayu baku dan

dialek Johor-Riau.

Contoh :


situ [si + tu] [si + tu]

d) Fonem /e/ pada suku kata akhir terbuka tidak berlaku di dalam dialek Johor-Riau

asli.

e) Fonem /o/ sebagai vokal pada suku kata akhir terbuka tidak berlaku di dalam

dialek Johor-Riau

ii) Vokal suku kata tertutup

a) Fonem /a/ tetap diucapkan dengan bunyi [a] seperti dilambangkan dalam ejaan

dalam sebutan bahasa Melayu Baku dan sebutan Johor-Riau.

Contoh :


dapat [da + pat] [da + pat]

salam [sa + lam] [sa + lam]

b) Fonem /i/ diucapkan dengan bunyi [e] dalam dialek Johor-Riau berbanding

diucapkan dengan bunyi [i] dalam sebutan bahasa Melayu baku.


Contoh:


alih [a + lih] [a + leh]

hasil [ha + sil] [ha + sel]

kutip [ku + tip] [ku + tep]

c) Fonem /u/ diucapkan dengan bunyi [o] dalam dialek Johor-Riau berbanding

diucapkan dengan bunyi [u] dalam sebutan baku.

Contoh :


jatuh [ja + tuh] [ja + toh]

belum [be + lum] [be + lom]

Parut [pa + rut] [pa + rot]

d) Fonem /e/ tidak berlaku pada suku kata tertutup dalam dialek Johor-Riau. Jadi,

kata-kata seperti artikel, sistem dan sumber adalah asing dalam sebutan menurut

dialek Johor-Riau dan di sebut berdasarkan ejaan sebenar.

e) Fonem /o/ tetap diucapkan dengan bunyi [o] seperti yang dilambangkan dalam

ejaan.

iii) Konsonan Melayu

Terdapat 18 fonem konsonan dalam bahasa Melayu yang dianggap sebagai konsonan

asli yang dilambangkan dengan huruf-huruf b, c, d, g, h, j, k, l, m, n, ng, ny, p, r, s, t,

w, dan y. Manakala fonem-fonem yang dilambangkan dengan huruf-huruf f, gh, kh, q,

sy, v dan z adalah fonem-fonem asing yang dipinjam daripada pelbagai bahasa lain

seperti Arab dan Inggeris.

a) Semua fonem konsonan yang berlaku di awal kata, diucapkan dengan bunyi yang

sama dengan yang dilambangkan dalam ejaan.

Contoh :


badan [ba + dan] [ba + dan]

ganti [gan + ti] [gan + ti]

b) Penutur Johor-Riau cenderung untuk menggugurkan akhiran /r/ di akhir suku kata

berbanding dengan penutur bahasa Melayu baku.


Contoh :


besar [be + sar] [be + sa]

sabar [sa + bar] [sa + ba]

lebar [le + bar] [le + ba]

c) Bagi kata yang berakhir dengan /ur/, penutur Johor-Riau lebih cenderung untuk

menggantikan dengan bunyi [o] berbanding penutur bahasa Melayu baku.

Contoh :


tidur [ti + dur] [ti + do]

telur [te + lur] [te + lo]

d) Bagi kata yang terdapat konsonan /r/ di tengah, akan berlaku pengguguran dalam

sebutan penutur Johor-Riau.

Contoh :


kerja [ker + ja] [ke + ja]

pergi [per + gi] [pe + gi]

(c) Bincangkan Kebaikan dan Keburukan Sebutan Baku Bahasa Melayu.

Sebutan baku bahasa Melayu bukan sengaja diperkenalkan untuk kepentingan

individu-individu tertentu atau demi kepentingan politik golongan-golongan tertentu.

Ahli-ahli bahasa berpendapat dengan adanya penyeragaman dari aspek sebutan baku ini

akan wujudlah sebuah masyarakat Melayu yang beridentitikan Melayu dan menggunakan

bahasa yang seragam dalam semua acara rasmi. Jika dihalusi tentunya terdapat kebaikan

dan keburukan apabila sebutan baku bahasa Melayu diperkenalkan.

i) Kebaikan Sebutan Baku Bahasa Melayu

a) Sebutan baku sebagai sebutan rasmi dalam situasi formal

Penyeragaman dalam sebutan akan menyebabkan bahasa Melayu dapat

digunakan di dalam pelbagai situasi yang formal. Malah bahasa Melayu akan

dapat menjadi bahasa ilmu di dalam bidang pendidikan apabila terdapat


keseragaman dari segi sebutan. Bahasa yang sebutannya seragam akan

menjadi lebih mantap dan dapat berkembang pesat. Secara tidak langsung,

bangsa Melayu mempunyai sebuah bahasa yang boleh dibanggakan di

peringkat antarabangsa sebagaimana yang berlaku kepada bahasa-bahasa

asing seperti bahasa Inggeris, bahasa Indonesia dan bahasa Jepun.

Penggunaan sebutan baku bahasa Melayu dalam acara-acara rasmi di berbagai

peringkat pasti boleh memartabatkan bahasa Melayu di kalangan masyarakat

Malaysia.

b) Sebutan baku sebagai alat perpaduan

Penggunaan sebutan baku melalui media-media elektronik sekurang-

kurangnya dapat merapatkan jurang di antara penutur-penutur berbilang dialek

yang terdapat di negara kita. Dengan adanya hanya satu jenis sebutan, kaum-

kaum atau kelompok-kelompok sesuatu dialek akan mudah berinteraksi dan

seterusnya akan wujud perasaan saling hormat menghormati. Malah penutur-

penutur dialek yang berbeza ini akan cuba membuang cara pertuturan masing-

masing bagi memudahkan interaksi berlaku.

c) Sebutan baku memudahkan pembelajaran

Bagi yang hendak mempelajari bahasa Melayu, sebutan baku akan

memberikan kemudahan kepada mereka. Ini disebabkan sebutan baku bahasa

Melayu adalah dituturkan berdasarkan ejaan memandangkan telah ditentukan

keselarasan vokalnya. Jadi tidak timbul kekeliruan untuk menyebut sesuatu

perkataan. Bagi seseorang pelajar, penguasaan ejaan akan dapat ditingkatkan

apabila mereka bertutur dalam sebutan baku bahasa Melayu.

d) Sebutan baku memberikan identiti Malaysia

Apabila terdapat keseragaman di dalam sebutan, pasti wujudlah sebuah

masyarakat yang mempunyai identiti Malaysia. Bagi mewujudkan sebuah

bangsa Malaysia, aspek bahasa amat penting supaya Malaysia dapat

menonjolkan bahasa Melayu yang hanya terdapat satu jenis sebutan sahaja.

Masyarakat antarabangsa akan mengenali Malaysia melalui bahasa Melayu


yang mempunyai identitinya sendiri iaitu sebutan baku. Jadi penggunaan

dialek-dialek daerah serta bahasa pasar akan diminimakan sekiranya segenap

lapisan masyarakat bertutur dengan sebutan baku bahasa Melayu.

ii) Keburukan Sebutan Baku Bahasa Melayu.

a) Masalah Komunikasi

Apabila sebutan baku bahasa Melayu diperkenalkan, terdapat pelbagai

pandangan yang sinis. Masalah komunikasi di antara penutur-penutur

berbagai dialek di Malaysia akan wujud apabila sebutan baku ini

diperkenalkan memandangkan penutur-penutur dialek ini telah sebati dengan

dialek masing-masing. Proses untuk meminimakan penggunaan dialek-dialek

daerah ini akan mengambil masa yang agak lama. Jadi sebutan baku bahasa

Melayu ini menjadi sukar untuk diterjemahkan menjadi realiti di dalam

masyarakat Malaysia yang berbilang dialek dan berbilang kaum ini.

b) Berlaku kecairan maklumat

Memandangkan sebutan baku bahasa Melayu ini masih baru, kemungkinan

berlakunya kecairan maklumat adalah agak tinggi. Maklumat-maklumat yang

disampaikan oleh media elektronik mungkin akan disalah tafsirkan oleh

penutur-penutur dialek. Salah faham mungkin berlaku di kalangan rakyat

yang berada di daerah-daerah pendalaman atau kaum bukan Melayu yang

masih menggunakan bahasa pasar dalam komunikasi harian mereka.

c) Sebutan baku adalah bahasa Indonesia

Sebutan baku bahasa Melayu yang didasarkan kepada ejaan fonemik mirip

kepada bahasa Indonesia. Sebagai negara yang berdaulat, kita tidak sepatutnya

menjadikan bahasa asing sebagai contoh untuk diikuti. Bunyi-bunyi perkataan


yang berdasarkan sebagaimana ejaan jelas menunjukkan seperti berlaku

peniruan daripada bahasa Indonesia.

d) Sebutan baku terdapat kejanggalan sebutan

Apabila penggunaan sebutan baku ini diperkenalkan, ramai yang beranggapan

agak pelik untuk dituturkan. Sebutan berdasarkan ejaan menampakkan

kejanggalan seseorang yang menuturkannya. Ketika mula digunakan di

stesen-stesen televisyen suatu ketika dahulu, para penonton atau pendengar

beranggapan agak melucukan apabila pembaca-pembaca berita menyebut

perkataan-perkataan seperti /universiti/ sebagai [universiti], /teknologi/

sebagai [teknologi] dan /unit/ sebagai [unit].

(d) Rumusan

Penggunaan sebutan baku bahasa Melayu sepatutnya dimulakan dengan satu

peraturan atau undang-undang yang sepatutnya dikuatkuasakan oleh pihak kerajaan.

Malah para pemimpin, golongan-golongan birokrat, ahli-ahli politik, ahli-ahli akademik,

dan ahli-ahli korporat Melayu sepatutnya memulakan langkah pertama ke arah

penggunaan sebutan baku bahasa Melayu ini di dalam segala bentuk acara atau situasi

rasmi atau tidak rasmi. Kita menjadi terkilan apabila para pemimpin kita sendiri bukan

sahaja gagal menggunakan sebutan baku bahasa Melayu tetapi gagal menggunakan

bahasa Melayu di dalam acara-acara yang dihadiri atau yang dianjurkan di peringkat

nasional, negeri dan daerah. Penggunaan bahasa Inggeris lebih diutamakan dalam acara-

acara rasmi yang dianjurkan oleh kerajaan. Kita sepatutnya mencontohi masyarakat Jepun

dan Indonesia yang kekal menggunakan bahasa mereka sendiri walaupun acara yang

dianjurkan bersifat antarabangsa. Secara tidak langsung mereka telah memartabatkan

bahasa mereka.

Oleh yang demikian, perlulah kita mencuba untuk memahami apa yang kita

anggap baku itu. Kita tidak sepatutnya menjadikan kelainan dialek sebagai satu halangan

untuk membakukan bahasa Melayu. Kelainan dialek itu sepatutnya dianggap sebagai

suatu variasi bahasa Melayu yang boleh diterima serta difahami oleh majoriti penuturnya.

Di dalam masyarakat kita yang berbilang dialek serta berbilang kaum ini, pastinya akan

wujud satu dasar bahasa yang serupa dan boleh difahami. Apa yang kita inginkan ialah

masyarakat Malaysia yang mampu menggunakan satu bahasa iaitu bahasa Melayu baku


untuk berinteraksi. Penyesuaian sebutan di kalangan penutur-penutur dialek akan

memudahkah komunikasi sebagaimana rajah di bawah.

Berdasarkan rajah di atas, kita mengharapkan penutur-penutur dialek mampu membuat

penyesuaian sebutan bahasa sehingga akhirnya mereka menggunakan sebutan baku

bahasa Melayu di dalam perhubungan. Oleh yang demikian, sudahlah tiba masanya kita

mendisiplinkan diri dan menggunakan sebutan baku bahasa Melayu yang bebas daripada

sebarang kesalahan yang boleh mengganggu pemahaman. Dengan usaha ini Insya-Allah

Bahasa Melayu akan terus gah di persada dunia.

A – Sebutan bakuD1 – Dialek 1D2 – Dialek 2....D7 – Dialek 7

Sumber : Raja Mukhtaruddin bin Raja Mohd Dain. (1982). Pembinaan Bahasa Melayu: Perancangan Bahasa Di Malaysia. Kuala Lumpur:DBP, m/s 7


Rujukan

Abdullah Hassan. (2007). Linguistik Am. Batu Caves : PTS Profesional.

Ali Mahmood, Dr. et. al. (2010). HBML1203 Fonetik dan Fonologi Bahasa Melayu.

Selangor : Open University Malaysia.

Asraf. (1981). Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu IV. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa

dan Pustaka.

Indirawati Zahid dan Mardian Shah Omar. (2008). Fonetik dan Fonologi. Batu Caves: PTS

Profesional.

Raja Mukhtaruddin Raja Mohd Dain. (1982) Pembinaan Bahasa Melayu: Perancangan

Bahasa di Malaysia. Kuala Lumpur:Dewan Bahasa dan Pustaka.

Awang Sariyan. Isu-isu Bahasa Malaysia, m.s. 84-85. Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.

(1984). ISBN 967-933-190-3.

Ali Mahmood, Mashudi Bahari dan Lokman Abd Wahid. (2007). Pengenalan Fonetik dan

Fonologi Bahasa Melayu HBML1203. Selangor : Meteor Doc. Sdn Bhd.

Asmah Hj Omar, Prof., Dr. (1977), Kepelbagaian Fonologi Dialek- dialek Melayu, Kuala

Lumpur, DBP.


“Tatabahasa Generatif " dlm. Dewan Bahasa bil. 6 jil. 24. Dewan Bahasa dan Pustaka – Jilid

4 Bil.4 Disember 2004 - Halaman 705-723 - Jurnal Bahasa - ISSN 1511-9084

assignment bahasa melayu

Documents