apakah pendidikan khas prasekolah

8/7/2019 Apakah Pendidikan Khas Prasekolah

1/29

APAKAH PENDIDIKAN

KHAS PRASEKOLAH?PENGENALANKita bermula dengan perbincangan konsep asas pendidikan khas dengan melihatpelbagai definisi dikemukakan. Kemudian,tumpuan ialah kepada perkembanganpendidikan khas di Malaysia. Sejarah dan peristiwa-peristiwa penting dikaji danbagaimana ia mempengaruhiperkembangan pendidikan khas. Peranan Jabatan Pendidikan Khas, KementerianPendidikan Malaysia mengawal dan memantau pendidikan khas ditinjau. Sebagaiperbandingan, perkembangan pendidikan khas di Britain dan Amerika Syarikatdibincang. Kanak-kanak yangbelajar di sekolah khas atau dalam program pendidikan khas dikenali sebagaikanakkanakberkeperluan khas. Tiga klasifikasi umum dikemukakan yang terdiri daripadakanak-kanak bermasalah fizikal, bermasalah mental dan bermasalah emosidibincangkan sebagai pengenalan kepada topik-topik seterusnya.

APAKAH PENDIDIKANKHAS? TOPIK 1DEFINISI PENDIDIKANKHASOrang berminat mengkaji tentang pendidikan khas mungkin kerana merekamempunyaianak atau ahli keluarga yang memerlukan perkhidmatan khas atau mereka inginmenjadisukarelawan membantu badan-badan terlibat dengan mendidikan kanak-kanakberkeperluan khas atau mereka yang ingin menjadi guru pendidikan khas di sekolahrendah atau menengah. Apakah pendidikan khas? Untuk memahami apa itupendidikankhas adalah wajar kita meninjau beberapa definisi yang dikemukankan oleh pakar-pakardalam bidang:Hallahan dan Kauffman(2006): Pendidikan khas didefinisikan sebagai satu bentuk pendidikan yangdisediakan untuk memenuhi keperluan kanak-kanak berkeperluan khas.


2/29

Gargiulo (2003): Pendidikankhas merupakan program pengajaran khusus yangdireka bentuk bagi memenuhi keperluan pelajar luar biasa. Ia mungkin memerlukanpenggunaan bahan-bahan, peralatan dan kaedahpengajaran khusus.Friend (2005): Pendidikan khas adalah pengajaran yang direka bentukkhusus bagimemenuhi keperluan kanakkanak yang kurang upaya.Pengajaran ini mungkindikelolakan dalam bilik darjah, di rumah, di hospital atau institusi lain.Mansor (2005): Program pendidikan khas di Malaysia merupakan satu usahayangberterusan untuk menggalakkan perkembangan optima seseorang sebagai seorangyang berkemahiran,Heward (2003): Pendidikan khas dijelaskan daripada beberapa sudut, iaitu:SIAPA? Ia adalah guru yang dilatih khusus untuk mengajar kanak-kanak yangmemerlukan pendidikan khas. Guru-guru ini telah menerima latihan khusus tentangpsikologi, kaedah mengajar, kaedah penilaian dan ilmu-ilmu lain yang berkaitandengan kanak-kanak berkeperluan khas. Bersama dengan guru pendidikan khas,pakar-pakar lain juga terlibat dalam pendidikan khas yang terdiri daripada ahlipsikologi sekolah, terapis bahasa, kaunselor, terapis fizikal dan lain-lain. Pakar-pakarini bekerja dengan guru pendidikan khas serta keluarga pelajar terbabit dengantujuan membantu.APA? Secara umum, kurikulum pendidikan khas tidak jauh berbeza daripadakurikulum yang diikuti oleh pelajar biasa. Contohnya, pelajar bermasalahpenglihatanatau bermasalah pendengaran menduduki peperiksaan PMR, SPM dan STPM.Bagaimana pun, bagi pelajar yang mengalami masalah pembelajaran tertentumemerlukan kurikulum yang telah diubahsuai. Contohnya, sesetengah pelajarkurang upaya perlu diajar memakai baju, makan, membersihkan diri sendiri,membaca dan menulis dalam braille, menggunakan bahasa isyarat, bercampur gauldengan orang lain dan sebagainya. Oleh itu, kurikulum perlu diubahsuai untukmengambil kira pengajaran pengetahuan dan kemahiran tertentu.DI MANA? Pelajar yang mengikuti pendidikan khas mungkin ditempatkan dalamkelas bersama dengan pelajar biasa atau ditempatkan dalam kelas berasingan atausekolah berasingan. Bagaimana pun, isu penempatan kanak-kanak berkeperluankhas masih dipertikaikan [ Kita akan membincang isu ini dengan lebih mendalamSecara umum kanak-kanak yang memerlukan pendidikan khas selalunya memilikiciri-ciritertentu yang menghalang mereka mengikuti persekolahan seperti kanak-kanakbiasa.Mereka memiliki satu atau gabungan kecacatan atau kekurangan atau kelemahansamaada daripada segi fizikal, deria, mental, emosi, sosial, kesihatan atau tingkah laku

jikadibandingkan dengan kanak-kanak biasa. Justeru itu, kanak-kanak ini dikatakanbermasalah. Mereka memerlukan satu bentuk pendidikan yang sesuai untuk dapatbelajar dengan kecacatan atau kekurangan atau kelemahan yang dimiliki. Dengankatalain, pendidikan khas adalah satu perkhidmatan pendidikan yang dibentuk khasuntuk


3/29

memenuhi keperluan kanak-kanak ini.

PENDIDIKAN KHAS DI

MALAYSIASejarahPendidikan khas telah bermula di Malaysia sejak awal tahun 1920-an di kalangansukarelawan yang membuka sekolah-sekolah untuk pelajar bermasalah atau kurangupaya penglihatan dan pendengaran. menunjukkan tarikh-tarikh penting dalamperkembangan pendidikan khas.Di Malaysia pendidikan khas formal bermula pada tahun 1948 dengan tertubuhnyaSekolah Rendah Pendidikan Khas Princess Elizabeth di Johor Bharu untuk kanak-kanakbuta. Pada tahun 1954 Sekolah Persekutuan Kanak-Kanak Pekak di tubuhkan diPulauPinang untuk kanak-kanak pekak . Program pemulihan ke atas pelajar lembam(lemahdalam menguasai kemahiran membaca, menulis dan mengira pada tahap umurnya)bermula pada tahun 1978. Manakala program untuk kanak-kanak BermasalahPembelajaran baru bermula pada tahun 1988 apabila buat pertama kaliKementerianPendidikan memulakan kelas perintis di Sekolah Kebangsaan Jalan Batu, KualaLumpur.Kelihatan bahawa perkembangan pendidikan khas di Malaysia bertumpu kepadakumpulan kanak-kanak buta, pekak, dan bermasalah pembelajaran.

Peristiwa Pentingyang MempengaruhiPerkembangan

Pendidikan KhasDalam Deklarasi Hak-hak Kemanusiaan Sejagat (1948) menegaskan hak bagisetiap individu mendapat pendidikan. Perkara ini ditegaskan semula dalamPersidangan Dunia bertemakan Pendidikan Untuk Semua di Jomtien, Thailandyang menekankan: Keperluan-keperluan pembelajaran untuk orang kurang upayamenuntut perhatian khusus. Langkah-langkah perlu diambil untuk menyediakan

persamaan akses kepada pendidikan untuk semua kategori orang kurang upayasebagai bahagian yang sepadu dalam sistem pendidikan. [Terjemahan]


4/29

2. Pada tahun 1959,Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (PBB) telah mengisytiharkan Hak Kanak-Kanak Sedunia dan antara yang ditegaskan ialah hak kanak-kanak istimewa iaitumereka berhak mendapat penjagaan yang khusus dan bimbingan mengikutkecacatan yang dialami serta peluang menjadi seberapa normal yang mungkin .Dasar mengenai pendidikan khas di Malaysia dinyatakan dalam AktaPelajaran1961 . Dalam Bahagian I (Tafsiran) Akta ini dinyatakan bahawa; sekolahkhas bermakna sekolah yang menyediakan layanan pendidikan yang khas untukmuridmurid yang kurang upaya.Laporan Jawatankuasa Kabinet (1978) yang mengkaji Perlaksanaan DasarPelajaran melalui Perakuan 169 merupakan satu titik tolak yang membawa kepadasatu penekanan dan tumpuan yang lebih jelas kepada perkembangan PendidikanKhas di Malaysia. Perakuan ini menyebut;Dengan adanya kesedaran bahawa kerajaan seharusnya bertanggungjawabterhadappendidikan kanak-kanak cacat adalah diperakukan kerajaan hendaklah mengambilalihsepenuhnya tanggungjawab pendidikan itu dari pihak-pihak persatuan yangmengendalikannya pada masa ini. Di samping itu penyertaan oleh badan-badansukarela dalam memajukan pendidikan kanak-kanak cacat hendaklah terusdigalakkan .Mesyuarat Jawatankuasa Perancangan Pendidikan telah bersidang pada 30

Jun1981 dan memutuskan penubuhan sebuah Jawatankuasa Antara Kementerianuntuk mengkaji dan menentukan bidang tugas masing-masing mengenai kanak-kanak kurang upaya. Kementerian-kementerian yang terlibat selain daripadaKementerian Pendidikan ialah Kementerian Kesihatan, Kementerian KebajikanMasyarakat (kini Kementerian Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat) danKementerian Buruh.Pada amnya, Jawatankuasa ini menetapkan:

Tanggungjawab Kementerian Pendidikan terhadap pendidikan kanak-kanakbermasalah penglihatan, bermasalah pendengaran dan kanak-kanakbermasalah pembelajaran (terencat akal) yang boleh dididik.

Tanggungjawab Kementerian Kebajikan Masyarakat terhadap pendidikankanak-kanak yang kurang upaya fizikal, terencat akal sederhana dan terukserta kanak-kanak spastik.

Tanggungjawab Kementerian Kesihatan untuk mengenal pasti di peringkatawal dan menyaring kanak-kanak yang dilahirkan dalam keadaan berisiko. AktaPelajaran 1961 disemak semula dan digantikan dengan Akta Pendidikan 1996 .Satu bab khusus mengenai Pendidikan Khas telah dimasukkan dalam akta tersebutyang menyarankan bahawa: Seksyen 40 and seksyen 41 dalam Akta 1995 dilihatoleh pelbagai pihak sebagai era baru dalam dunia pendidikan khas kerana MenteriPendidikan dikehendaki membuka kelas jika ada permintaan daripada masyarakat.Akta ini juga memperuntukan kuasa kepada Menteri untuk menentukan tempoh


5/29

persekolahan dan kandungan kurikulum untuk keperluan pendidikan khas. Amalanpada masa ini, kanak-kanak berkeperluan khas dibenarkan bersekolah sehinggamereka berumur 19 tahun. 41. 1. Tertakluk kepada subseksyen (2) dan (3), menteriboleh melalui

peraturan-peraturan menetapkan:(a) Tempoh pendidikan rendah dan menengah yang sesuai dengan keperluan murid

yang menerima pendidikan khas;(b) Kurikulum yang hendaklah digunakan berhubungan dengan pendidikan khas;(c) Kategori murid yang memerlukan pendidikan khas dan kaedah yang sesuai bagi

pendidikan murid dalam setiap kategori sekolah khas; dan(d) Apa-apa perkara lain yang difikirkan oleh Menteri suaimanfaat atau perlu bagimaksud topik ini. Menteri hendaklah mengadakan pendidikan khas di sekolah khas

yang ditubuhkan di bawah perenggan 34(1)(b) atau di mana-mana sekolah rendahatau menengah yang difikirkan oleh menteri suaimanfaat..

Jabatan PendidikanKhasSebelum 1995, pendidikan khas dikendalikan oleh Unit Pendidikan Khas yangdiletakkan di bawah Bahagian Sekolah, Kementerian Pendidikan Malaysia, yangdikatakan kurang berkesan dalam mengendalikan pendidikan khas negara. Unit inidianggotai oleh hanya empat orang pegawai yang diketuai oleh seorang KetuaPenolong Pengarah. Apabila berlaku penstrukturan baru pada I Oktober tahun 1995,Unit Pendidikan Khas dinaik taraf kepada Jabatan Pendidikan Khas yang statusnyasama dengan status jabatan-jabatan lain Hal ini membolehkan Jabatan inimenjalankan tanggungjawabnya seperti yang dikehendaki oleh negara dan

tuntutanmasyarakat. Visi, Misi dan Falsafah Jabatan Pendidikan Khas.Permintaan ibu bapa yang mempunyai kanak-kanak kurang upaya dan kesedaranmasyarakat terhadap pendidikan khas juga menjadi faktor utama yangmenyebabkan berkembangnya pendidikan ini. Objektif menaik taraf JabatanPendidikan Khas ialah untuk: Menyediakan peluang dan kemudahan pendidikan khas untuk pelajar dengankeperluanKhas. Menyediakan pendidikan yang sesuai dan relevan kepada setiap pelajardengan keperluankhas.

Menyediakan peluang untuk mengembangkan bakat dan potensi pelajardengan keperluankhas. Menyediakan bahan-bahan pengajaran dan pembelajaran yang mencukupi danterkini. Memastikan tenaga pengajar yang mencukupi dan terlatih dalam bidangpendidikan khas.Bagi mencapai kelima-lima objektif yang tersenarai, Jabatan Pendidikan Khasterbahagi


6/29

kepada tiga bahagian dan satu unit:(a) Bahagian Perancangan Penyelidikan dan DasarBertanggungjawab untuk merealisasikan dasar, hala tuju dan perkembanganpendidikan khas dengan menetapkan peraturan dan perundangan mengenaipendidikan khas dan menyelaras hasil penyelidikan dan kajian dan membuatperancangan bagi pelaksanaan dasar-dasar mengenai pendidikan khas.(b) Bahagian Pengurusan SekolahBertanggungjawab untuk merancang, menggubal, mengubahsuai, mengelola danmenyelaras kurikulum dan kokurikum.(c) Bahagian Latihan dan Khidmat BantuBertanggungjawab untuk menyediakan latihan kepakaran bagi guru-gurudanmemberi khidmat bantu kepada pelajar, guru, ibu bapa dan masyarakat disamping merancang, mengurus dan mentadbir pusat sumber jabatan dan sekolah,dan mencetak bahan sokongan (seperti bahan Braille).(d) Unit PengurusanBertanggungjawab untuk meningkatkan kualiti pengurusan Jabatan melaluiperbelanjaan kewangan berhemah, peningkatan kebajikan dan kemajuanperkhidmatan warga pendidikan khas, penyebaran maklumat dan penggunaanmedia elektronik.

Jenis-jenis SekolahPendidikan KhasKementerian Pendidikan Malaysia melaksanakan pendidikan khas melalui duapendekatanSekolah Pendidikan Khas bagi murid bermasalah penglihatan dan bermasalahpendengaran.

Program Pendidikan Khas Integrasi disediakan untuk murid-murid bermasalahpembelajaran, bermasalah pendengaran dan bermasalah penglihatan. ladiwujudkan di sekolah harian biasa rendah dan menengah dan sekolah menengahteknik/vokasional yang menggunakan pendekatan pengajaran dan pembelajaransecara pengasingan dan separa inklusif.

Tempoh belajar bagi pelajar berkeperluan khas rendah adalah 6 tahun, manakalatempohpelajar bagi pelajar berkeperluan khas menengah adalah 5 tahun. Tempoh ini bolehdilanjutkan hingga 2 tahun maksimum sama ada peringkat rendah atau menengahmengikut keperluan pelajar berkenaan (Jabatan Pendidikan Khas, 2004,Kementerian Pendidikan Malaysia, Terdapat enam sekolah pendidikan khas untukpelajar bermasalah penglihatan dan 25

sekolah pendidikan khas untuk pelajar bermasalah pendengaran .Jumlah pelajar disekolah pendidikan khas bermasalah penglihatan ialah 337 berbanding dengan2236 pelajar di sekolah pendidikan khas bermasalah pendengaran. Terdapatkirakira 99 guru pendidikan khas yang mengajar pelajar bermasalah penglihatanberbanding dengan 531 guru pendidikan khas yang mengajar pelajar bermasalahpendengaran di seluruh negara.Secara umum, pada tahun 2002 daripada jumlah pelajar yang mengikuti programpendidikan khas yang dikelolakan oleh Kementerian Pendidikan Malaysia, 70%


7/29

terdiri daripada pelajar bermasalah pembelajaran, 25% bermasalah pendengarandan 5% bermasalah penglihatan..

Badan-badan BukanKerajaan yang Terlibatdengan PendidikanKhasSetakat ini kita perbincangan kita telah bertumpu kepada usaha-usaha KementerianPendidikan Malaysia menyediakan pendidikan khas. Selain Kementerian Pendidikan,pendidikan khas juga dikendalikan oleh pelbagai organisasi, persatuan dan badan-badan sukarelawaan. Badan Bukan Kerajaan atau NGO ( Non-GovernmentalOrganisations ), ditubuhkan oleh masyarakat setempat dan wujud di merata-ratatempat di negara kita. Peristiwa Tahun Antarabangsa Orang-orang Cacat pada1986 telah membuka mata pelbagai pihak terhadap pendidikan untuk kanak-kanakberkeperluan khas. Ekoran daripada itu berbagai-bagai aktiviti dilaksanakan bagimenyedarkan ibu bapa dan masyarakat tentang hal-hal berkaitan dengan kanak-kanak berkeperluan khas. Selepas tahun tersebut, bilangan kanak-kanakberkeperluan khas yang berdaftar di pusat tertentu serta guru pendidikan khastelah bertambah, yang memperlihatkan kesedaran pelbagai pihak terhadapkeperluan pendidikan kepada golongan ini. Antara Badan Bukan Kerajaan yangterlibat dengan penyediaan pendidikan khas ialah: Persatuan Kanak-kanak Spastik ( Spastic Childrens Assocation ) yangmenyediakanintervensi awal untuk kanak-kanak kerencatan mental di antara umur 2-16 tahun. Pusat Bimbingan Sinaran Matahari yang mengajar kanak-kanak berkeperluankhaskemahiran hidup serta kemahiran sosial. Pusat Harian Kanak-Kanak Istimewa yang terlibat dengan intervensi awal bagikanak-kanak di antara 0-6 tahun serta kemahiran hidup untuk kanak-kanak diantaraumur 6-16 tahun. Yayasan Sindrom Down Kiwanis ( Kiwanis Down Syndrome Foundation ) yangkomited kepada kebajikan kanak-kanak sindrom down dan tumpuan ialah kepadakanak-kanak di bawah 6 tahun. Kini Yayasan ini mengendalikan enam pusatpendidikan untuk kanak-kanak sindrom down di merata tempat dalam Malaysia.


8/29

PENDIDIKAN KHAS DI

LUAR NEGARASeperti juga di Malaysia, pada peringkat permulaannya pelaksanaan pendidikankhas dibarat, khususnya di Britain dan di Amerika tidak begitu mendapat perhatian.Namun,berbanding di Malaysia perkembangan dan pembangunan di negara barat lebihcepat danmaju. Perbincangan seterusnya difokuskan di Britain dan Amerika supaya andadapatmembandingkan perkembangan dan pembangunannya dengan apa yang berlaku diMalaysia.Di Malaysia, kepesatan pembangunan pendidikan khas bermula apabila Akta

Pendidikan1996 diwartakan dan di Amerika apabila Public Law 1975 diperkenalkan. ManakaladiBritain pengumuman Warnock Report 1978 merancakkan perkembanganpendidikankhas. Kedua-dua negara tersebut mendahului lebih kurang 20 tahun lebih awaldaripadaMalaysia yang kesannya amat besar dari aspek pertumbuhan dan perkembangansertakemajuan dalam pendidikan khas. Dalam hal ini, selain daripada kesedaranmasyarakatterhadap pendidikan khas, peranan undang-undang atau polisi pemerintah

merupakanpenggerak utama untuk membangunkan pendidikan khas. Sebagai perbandingan,kitaakan teliti secara umum perkembangan dan pembangunan pendidikan khas diAmerikadan di Britain.

PerkembanganPendidikan Khas diAmerika SyarikatMichael ialah seorang kanak-kanak autistik yang berjaya mendapat anugerahpelajarterbaik semasa beliau di sekolah rendah dan sekolah menengah. Beliau telahmemasuki


9/29

universiti dan memperolehi ijazah sarjana muda dan kini bekerja walaupundianggapseorang yang kurang upaya. Michael terdiri daripada ramai orang kurang upayayangberjaya akibat daripada kelulusan undang-undang terkenal pada tahun 70-an. Pada29Novermber, 1975 Kongres (atau Parlimen) Amerika Syarikat meluluskan Public Law94-142 yang dahulunya dikenali sebagai Akta Pendidikan untuk Semua Kanak-Kanak Cacat ( Education for All Handicapped Children Act) . Undang-undang inimenjamin bahawa setiap individu diantara umur 3 hingga 21 tahun akan menerima pendidikan percuma dalampersekitaran yang seberapa boleh tidak menghalang perkembangan intelekmereka. Undang-Undang ini memberi kuasa kepada negeri-negeri (Amerika Syarikatterdiri daripada 50 negeri) dan pihak berkuasa tempatan melindungi hak sertamemenuhi keperluan bayi, kanak-kanak dan belia yang kurang upaya sertakeluarga mereka. Melalui undang-undang ini, kanak-kanak yang kurang upayadibenarkan belajar bersama dengan kanak-kanak normal atau biasa. Bagaimanapun, sekiranya kekurangan upaya kanak-kanak itu melampaui dan didapati diatidak akan maju dalam kelas biasa, dia ditempatkan dalam kelas khas. Setiapsekolah disediakan dengan seorang Guru Pendidikan Khas.Pada tahun 1990, Public Law 94-142 diberi nama baru dan diperluaskan. Kini iapanggilAkta Pendidikan Individu Kurang Upaya ( Individuals with Disabilities Education Act,PublicLaw 94-476) atau lebih dikenali dengan singkatan IDEA. Undang-undang inmenunjukkanbetapa penting hak orang kurang upaya dilindungi. Antara yang ditekankan ialah: Penyediaan pendidikan percuma dan pendidikan bercorak awam yang sesuaikepada kanak-kanak berkeperluan khas ( Provide a free and appropriate publiceducation ). Hal ini bermakna tidak ada sebarang bayaran dikenakan ke ataskanakkanak khas terhadap persekolahan mereka. Semuanya dibiayai oleh kerajaanyang mendapat hasil daripada sistem percukaian negara, yang kemudiannyadisalurkan kepada sekolah dan kanak-kanak ini. Pendidikan bagi kanak-kanak khas dilaksanakan dalam persekitaran yang tidakmenghalangkan mereka untuk berkembang ( Educate children in the least restrictive environment ). Hal ini membawa pengertian bahawa tidak adapengasingan sama ada dalam bentuk sekolah atau kelas dalam pelaksanaanpendidikan khas. Kanakkanak khas boleh belajar di dalam sekolah awam biasa dandi dalam kelas kanakkanak biasa. Pendidikan bercorak sebegini dikenali sebagaipendidikan inklusif Kanak-kanak khas dilindungi daripada sebarang elemen bercorak diskriminasidalampenilaian pendidikan ( Protection against discrimination in testing ). Penilaianpendidikan dilaksanakan dalam pelbagai cara. Namun dengan terlaksananyaundang-undang ini, penilaian ke atas kanak-kanak khas hendaklah mengambil kiraciri-ciri yang ada pada kanak-kanak khas dan hendaklah disesuaikan dengankecacatan atau kekurangan mereka. Penglibatan ibu bapa dalam merancang dan menentukan perkembanganpendidikan


10/29

setiap murid. Memberi dan membuka ruang kepada ibu bapa yang mempunyaikanak-kanak khas untuk melibatkan diri dalam merancang dan menentukanperkembangan pendidikan untuk anak-anak mereka. Hal ini tidak diberikanpenumpuan sebelum ini. Penyediaan rancangan pendidikan individu bagi setiap murid khas, iaitu gurupendidikan khas dikehendaki menyediakan rancangan pendidikan individu bagisetiap murid khas dengan mengikut prosedur yang ditetapkan. Hal ini bagimembolehkan guru merancang objektif yang hendak dicapai oleh murid khas dalamsatu-satu jangka masa tertentu semasa kanak-kanak khas ini bersekolah denganmengambil kira potensi dan kekurangan seseorang kanak-kanak khas. Dalam hal inikonsep kolaboratif dalam pendidikan diamalkan iaitu satu konsep yang manapelbagai pihak seperti ibu bapa, kaunselor dan guru, terlibat sama dalammerancangpendidikan murid-murid khas. Sebelum IDEA, ramai kanak-kanak seperti Michaeltidak diberi peluang pendidikan Contohnya, pada tahun 1970, hanya seorangdaripada lima kanak-kanak kurang upaya berpeluang pergi ke sekolah.Kebanyakkan negeri-negeri di Amerika Syarikat mempunyai undang-undang yangtidak membenarkan kanak-kanak pekak, buta, kecelaruan emosi atau kerencatmental menghadiri sekolah biasa. Oleh kerana IDEA , kini programintervensi awal disediakan untuk lebih 200,000 bayi dan kanak-kanak kurang upayadanpada tahun 2000 di Amerika Syarikat. Kira-kira-kira 6.5 juta kanak-kanak dan beliamenerima pendidikan khas dan perkhidmatan lain bagi memenuhi keperluanmereka.Lebih ramai pelajar kurang upaya menghadiri sekolah di kawasan perumahanmasingmasingyang dahulunya tidak terbuka untuk mereka. Pelajar kurang upaya yang belajardalam kelas atau bangunan terasing telah berkurangan dan kini belajar bersamadenganpelajar lain. IDEA dilihat sebagai satu pembaharuan yang mana pendidikan untukkanak-kanakberkeperluan khas diberi perhatian yang lebih khusus. Melalui akta ini juga konsep pendidikan untuk semua dan pendemokrasian pendidikan diperkemaskan dan ibubapa yang mempunyai kanak-kanak khas dilibatkan sama dalam perancangankeperluan pendidikan anak-anak mereka. Di samping itu konsep kolaborasi dalampendidikan yang membabitkan pihak dalam pelbagai kepakaran disepadukan untukkepentingan masa depan kanak-kanak berkeperluan khas. Akta ini juga dijadikanasas panduan dalam pelaksanaan pendidikan khas di sesetengah negara lain.

PerkembanganPendidikan Khas diBritianPada tahun 1974, Jawatankuasa Inkuiri Pendidikan Kanak-kanak Cacat Warnockditubuhkan dengan tujuan mengkaji semula pendidikan khas di Britain. Laporan


11/29

Warnock yang diumumkan pada 1978 banyak mempengaruhi perkembangan danpembangunan pendidikan khas di Britain. Walaupun cadangan-cadangan yangdikemukan dalam laporan itu tidak dilaksanakan serta merta tetapi laporanWarnock dijadikan asas dalam pelaksanaan pendidikan khas dan cadangan-cadangan yang dikemukan dimasukkan dalam akta pendidikan pada tahun-tahunberikutnya. Umpamanya, sebelum laporan ini dikemukakan, konsep pendidikanuntuk kanak-kanak berkeperluan khas adalah berasaskan kepada pengasinganiaitu kanak-kanakberkeperluan khas belajar di sekolah khas yang menyekat dan menghalang merekadaripada bergaul dengan kanak-kanak biasa. Laporan ini menekankan kepadakonsep percampuran antara kanak-kanak berkeperluan khas dengan kanak-kanakbiasa yang dikenali sebagai integerasi atau inklusif diperluaskan. Konsepintegrasi atau inklusif menekankan bahawa kanak-kanak berkeperluan khas perlubelajar di sekolah harian biasa dan berpeluang bergaul dengan kanak-kanak biasa.Dasar ini dilaksanakan dan diamalkan sehingga ke hari ini. Dasar ini juga dijadikanpanduan kepada negara-negara lain dalam melaksanakan pendidikan khas. AktaPendidikan 1981 pula meletakkan kepentingan peranan ibu bapa dalampelaksanaan pendidikan khas. Manakala Akta Kanak-kanak 1989 ( Childrens Act,1989) memperkukukan pelaksanaan pendidikan khas melalui dua perubahan yangditekankan. Pertama, amalan membuat diagnosis ke atas kanak-kanak berkeperluan khasyang sebelum ini dilakukan oleh hanya ahli perubatan dipinda kepada konsepkoloboratif iaitu, diagnosis dilakukan oleh pelbagai pihak yang terlibat dalampendidikan khas mengikut kepakaran dan keperluan. Umpamanya, ahli psikologipendidikan membuat diagnosis ke atas keperluan mengikuti pendidikan dan ahlipatologi bahasa membuat penilaian terhadap keupayaan berbahasa ke atas kanak-kanak berkeperluan khas. Apa yang jelas, akta ini memberi ruang kepada pelbagaipihak dengan pelbagai kepakaran dalam menentukan pendidikan kanak-kanakberkeperluan khas. Keduanya, konsep pengasingan tempat belajar kanak-kanak berkeperluankhas diganti dengan konsep integrasi atau inklusif iaitu kanak-kanak berkeperluankhas belajar bersama dengan kanak-kanak biasa dalam sekolah dan kelas yangsama. Kedua-dua akta (Akta Pendidikan 1981 dan Akta Kanak-kanak 1989) tersebuttelah mengambil kira cadangan-cadangan dalam Laporan Warnock. Hal ini selaridengan apa yang berlaku di Amerika. Perubahan yang berlaku berkait rapat dengankesedaran masyarakat dan dasar semasa yang dilaksanakan oleh kerajaanterhadap pendidikan kanak-kanak berkeperluan khas di Britain.

KANAK-KANAK

BERKEPERLUAN KHASDalam Bahasa Ingers istilah kanak-kanak bekeperluan khas dinamakan childrenwith exceptional needs atau secara ringkas exceptional children . Pelbagai istilahlain telahdigunakan untuk kanak-kanak bekeperluan khas dan antaranya ialah; kanak-kanakistimewa ( special children ), kanak-kanak luar biasa, kanak-kanak kurang upaya(children with disabilities ), kanak-kanak cacat ( handicapped children ), kanak-kanak


12/29

abnormal ( abnormal children ), kanak-kanak bermasalah ( children with impairments )dan kanakkanak terbantut pertumbuhan atau perkembangan.Dalam sebuah kelas biasa, guru akan mengajar pelajar daripada pelbagai latarbelakang dan budaya. Pelajar mungkin terdiri daripada keluarga berpendapatantinggi dan pelajar daripada keluarga berpendapatan rendah. Begitu juga dengankanak-kanak berkeperluan khas. Mereka juga berlainan. Lihat Rajah 1.6 yangmembentangkan tiga kes pelajar berkeperluan khas yang berlainan. Pelajar X bolehditakrifkan sebagai bermasalah fizikal, Pelajar Y ditakrifkan sebagai bermasalahmental dan Pelajar Z boleh ditakrifkan sebagai bermasalah emosi dan tingkah laku.Sesetengah orang tidak begitu setuju kanak-kanak berkeperluan khas dikategorikandan diberi nama tertentu kerana ia mungkin mewujudkan persepsi stereotaipterhadap sesuatu kumpulan. Sebaliknya, mengkategorikan kanakkanakberkeperluan khas membolehkan seseorang mengkaji dengan mendalam sesuatukategori. Ini akan menambahkan kefahaman tentang ciri-ciri individu dalam sesuatukategori dan langkah-langkah yang patut diambil untuk merealisasi potensi mereka.(a) Bermasalah Fizikal

Tidak semua murid-murid berkeperluan khas boleh dikenal pasti melaluipemerhatian fizikal. Contohnya, kanak-kanak yang mengalami masalahpendengaran kelihatan seperti kanak-kanak biasa dari segi fizikalnya. Kanak-kanakini mampu bergerak dan mengurus diri seperti kanak-kanak biasa. Sebaliknya,kanak-kanak yang menghadapi penyakit tulang belakang atau lumpuh perlusokongan atau kerusi roda untuk bergerak. Mereka sukar bergerak seperti kanak-kanak biasa, malahan sesetengah daripada mereka tidak boleh mengurus dirisendiri tanpa bantuan orang lain. Kesimpulannya, terdapat pelbagai jenis masalahfizikal yang dihadapi olehkanak-kanak berkeperluan khas.(b) Bermasalah MentalKanak-kanak yang tidak dapat menguasai kemahiran membaca, mengira danmenulis pada tahap kanak-kanak normal mungkin menghadapi masalah keupayaanmental yang rendah. Secara umum, mereka mempunyai keupayaan intelek atau IQyang rendah. Mereka terdiri daripada kanak-kanak yang menghadapi kerencatanmental. Dari segi fizikal, sesetengah antara mereka kelihatan sama sepertikanakkanak biasa. Sebaliknya, perbezaan dari segi fizikal dapat dilihat denganketara seperti mereka yang menghadapi sindrom Down.(c) Bermasalah EmosiKanak-kanak bermasalah emosi kelihatan seperti kanak-kanak biasa. Kanak-kanakini boleh dikenal pasti melalui pemerhatian dari segi emosi, hubungan sosial dantingkah laku mereka. Antara ciri-ciri kanak-kanak bermasalah emosi ialah; gelisahdan bergerak ke sana sini, suka merosakkan harta benda sendiri dan orang lain,kerap bergaduh, tidak disukai oleh rakan, risau mengenai perkara yang kecil,berbahasa kasar, dan sebagainya. Senaraikan perbezaan yang nyata di antara

kanak-kanak bermasalah fizikal, bermasalah mental dan bermasalah emosi .


13/29

KANAK-KANAK

BERKEPERLUAN KHASSemua kanak-kanak berbeza antara satu sama lain. Contohnya, dalam sebuah kelasbiasa, kamu akan dapati kanak-kanak yang lebih tinggi daripada kanak-kanak lain,ada diantara mereka yang lebih cekap menyelesaikan masalah matematik,manakala ada yang lebih cepat menguasai kemahiran membaca. Lazimnya, setelahmelalui suatu program pendidikan, beberapa perbezaan ini dapat dikurangkan.Bagaimana pun, terdapat sekumpulan kecil kanak-kanak yang mana ciri-ciri mental,fizikal atau emosi mereka berbeza daripada norma sehingga mereka memerlukanprogram pendidikan khas atau pendidikan yang khusus. Mereka ini dipanggil kanak-kanak berkeperluan khas (exceptional children ) dan terdiri daripada kanak-kanak yang mengalami kesukaran belajar. Kanak-kanak pintar cerdas ( gifted ) yangmempunyai kebolehan yang jauh lebih tinggi daripada norma juga diklasifikasikan

sebagai kanak-kanak berkeperluan khas. Kedua-dua kumpulan pelajar inimemerlukan pengubahsuaian kepada kurikulum dan kaedah mengajar supayamereka dapat merealisasi potensi mereka (Heward, 2003).Menurut Kail (2001), hampir 4% daripada populasi dunia terdiri daripada individuluar biasa atau kanak-kanak berkeperluan khas. Terdapat kanak-kanak yangdilahirkan tanpa boleh mendengar apa-apa bunyi, manakala ada juga yangdilahirkan tanpa mempunyai keupayaan untuk melihat objek atau cahaya termasukmuka ibu bapa sendiri. Terdapat kanak-kanak yang mengalami kesukaran memberitumpuan atau mengala mi kerencatan mental sejak dilahir. Secara umumnya,kanak-kanak berkeperluan khas berbeza daripada kanak-kanak normal dari segiciri-ciri mental (pencapaian akademik), keupayaan deria (melihat dan mendengar),keupayaan berkomunikasi (menulis dan bertutur), tingkah laku (mengawal diri) dan

emosi (bercampur gaul), dan ciri-ciri fizikal (bergerak dan menjaga diri sendiri).Walaupun istilah kurang upaya dan kecacatan digunakan sebagai sama, kedua-duaistilah ini mempunyai maksud yang berlainan.

(a) Kurang upaya [atau Bermasalah] (disability or disorder ) berlaku apabilasesuatu ekurangan menghad individu berkenaan melakukan tugas harianatau kerja tertentu seperti berjalan kaki, melihat, mendengar atau punmenyelesai masalah matematik yang mudah seperti 10 + 5. Individu kurangupaya tidak cacat, kecuali kekurangan itu membawa kepada masalah

pembelajaran, masalah peribadi, masalah bercampur gaul masalahmelakukan pekerjaan dan masalah-masalah lain (Heward, 2003). Contohnya,seorang kanak-kanak yang lumpuh pada kedua-dua kakinya tetapi bolehpergi ke sekolah menggunakan kerusi roda dan belajar bersama pelajar laintidak cacat.

Istilah Definisi Kurang upaya (disability ) Kecacatan (handicap ) Sesuatu yangmenghalang seseorang melakukan kerja tertentu yang dapat dilakukan olehindividu normal. Sesuatu kelemahan yang terdapat pada seseorang akhibatdaripada sesuatu kekurangan yang menghadkan atau menghalang dia memenuhiperanan sebagai seorang yang normal.


14/29

(b) Kecacatan (handicap ) merujuk kepada sesuatu masalah atau penghalangyang dihadapi oleh seorang kurang upaya apabila dia berinteraksi denganalam sekeliling. Sesuatu jenis kecacatan mungkin menjadi masalah dalamsuatu persekitaran tetapi tidak menjadi penghalang dalam persekitaran yangberlainan. Contohnya, seorang pelajar yang pekak mungkin berasa tercacatkerana sukar bermain alat muzik dalam pancaragam sekolah dengan kanak-kanak biasa. Sebaliknya, kanak-kanak yangsama tidak berasa tercacat ketikadalam makmal sains.

(

PERANAN PAKARPERUBATAN DANPAKAR PENDIDIKANKHASDari perspektif perubatan, kanak-kanak berkeperluan khas dilihat sebagaimengalamai kecacatan atau terdiri daripad kanak-kanak kurang upaya. Oleh itupendekatan perubatanterhadap kanak-kanak ini adalah untuk memulih atau mengubati kecacatan yangdialami.

Umpamanya, usaha ke atas kanak-kanak pekak dilakukan untuk memulihpendengarandan melatih mereka bertutur. Begitu juga usaha perubatan yang dilakukan ke ataskanakkanakbuta adalah untuk memulih penglihatan mereka dengan menggunakan pendekatanteknologi dan perubatan terkini yang pesat membangun dari semasa ke semasa.Pakar perubatan merupakan kumpulan profesional yang memainkan perananpenting dalam pelaksanaan pendidikan khas di Malaysia. Klasifikasi kanak-kanakberkeperluan khas ( exceptional children ) yang dilakukan oleh ahli perubatanberasaskan kepada ciri-ciri perubatan. Pengesahan sama ada seseorang kanak-kanak perlu belajar di sekolah biasa atau sekolah khas dilakukan oleh ahliperubatan.

1. Mengenal pasti kanak-kanak sama ada dari sekolah sendiri,kawasanberhampiran,melalui Jabatan Kebajikan Masyarakat ataupunhospital.


15/29

2. Guru pendidikan khas mengadakan perbincangan dengan ibu bapa untukmengumpul maklumat awal diri murid dan memberikan borang penapisankanakkanak pendidikan khas (KP /8530-PP /No 1.111) untuk dipenuhi.

3. Ibu bapa kemudiannya dikehendaki memenuhi segala butir-butir peribadidan latar belakang murid.4. Ibu bapa membawa kanak-kanak ke hospital untuk menerima pengesahan

masalah kesihatan dan cadangan penempatan.

5. Borang yang lengkap akan diserahkan kepada Jabatan Pendidikan Khas.6. Jabatan Pendidikan Khas akan menempatkan kanak-kanak berkenaan kesekolah atau kelas yang bersesuaian atau Jabatan Kebajikan Masyarakat.7. Surat penempatan akan dihantar kepada ibu bapa.8. Merekod pendaftaran.

Biasanya ahli perubatan akan menilai kanak-kanak berasaskan kecacatan ataukekurangan yang dimiliki berdasarkan ciri-ciri perubatan. Pakar perubatanmenekankan kepada pemulihan daripada kecacatan atau kekurangan. Sebab ataupunca kecacatan atau kekurangan diberi fokus utama dan cadangan untukmengatasi kecacatan berkenaan diberikan. Pemuliharaan ( rehabilitation ) dilakukandengan menggunakan pelbagai kaedah perubatan dengan tujuan untukmemastikan kecacatan atau kekurangan yang ada pada seseorang itu tidakbertambah teruk. Sebaliknya, pakar pendidikan khas bermatlamat memberipendidikan sebaik mungkin, yang bersesuaian dengan potensi yang ada pada muridberkeperluan khas dengan mengambil kira bahawa kecacatan yang ada padaseseorang bukan penghalang kepada mereka untuk mendapat dan berjaya dalampendidikan. Kanak-kanak berkeperluan khas dilihat sebagai satu golongan manusiayang memerlukan pendidikan yang sesuai dengan kebolehan mereka. Oleh itu,kanak-kanak berkeperluan khas yang mempunyai ciri-ciri boleh mengurus dirisendiri dan mempunyai keupayaan untuk menerima pendidikan ( educable )seharusnya diterima untuk bersekolah. Dalam pelaksanaan pendidikan khas,tumpuan diberi kepada perkara-perkara berikut:(a) PenyampaianContohnya ialah bahasa isyarat bagi kanak-kanak pekak dan huruf Braille bagipelajar buta.(b) Kaedah Pengajaran dan PembelajaranStrategi pengajaran khusus yang sesuai dengan jenis kurang upaya.


16/29

(c) PeralatanAlat yang membantu proses pendidikan seperti alat bantuan pendengaran bagikanak-kanak pekak dan mesin Brailler bagi mereka yang buta.(d) Bilangan Pelajar dalam KelasBilangan pelajar dalam kelas pendidikan khas di Malaysia ialah 5-10 murid.(e) Guru Pendidikan Khas TerlatihGuru-guru dilatih khas untuk mengajar kanak-kanak bermasalah pembelajaranataukanak-kanak bermasalah penglihatan.(f) Pengubahsuaian KurikulumKandungan kurkulum diubah suai dengan mengambil kira jenis kurang upaya yangdiajar.(g) Aktiviti KokurikulumDisesuaikan dengan jenis murid khas.

KLASIFIKASI KANAK-

KANAK BERKEPERLUAN KHASRamai pakar pendidikan khas di merata dunia, menggunakan klasifikasi yangdicadangkan oleh IDEA (1990) di Amerika Syarikat untuk mengklasifikasi kanak-kanak berkeperluan khas. IDEA (PL 105-117) mencadangkan 13 kategori kurangupaya (disability). Untuk tujuan kursus ini, kanak-kanak berkeperluan khas dikategorikan kepada 8 kategori sahaja. Untuk memudahkan perbincangan beberapakategori telah dicantumkan.(a) Kanak-kanak Kurang Upaya Pendengaran atau BermasalahPendengaranKanak-kanak kurang upaya pendengaran terbahagi kepada beberapa kumpulanberdasarkan tahap kehilangan deria pendengaran. Kehilangan deria pendengarandibezakan sama ada seseorang itu boleh mendengar bunyi pada desibel (denganringkas dB yang merupakan ukuran kekuatan bunyi) yang berlainan. Individu yanghanya boleh mendengar bunyi antara 27 hingga 65 dB dikatakan sebagaimengalami kesukaran pendengaran ( hard of hearing ) manakala individu yanghanya boleh mendengar bunyi pada 90 dB dan ke atas dikatakan sebagai pekak(dea f). Kehilangan deria pendengaran boleh mempengaruhi pertuturan danpenguasaan bahasa. Ini secara langsung akan memberi kesan ke atas kebolehanmembaca,perkembangan tatabahasa dan kemahiran membaca. Penguasaan bahasa akanterjejas bagi kanak-kanak yang menjadi pekak pada usia yang muda (sebelum 3tahun).(b) Kanak-kanak Kurang Upaya Penglihatan atau Bermasalah PenglihatanKanak-kanak bermasalah penglihatan selalunya dibahagikan kepada dua kumpulansahaja iaitu:


17/29


18/29

perkataan. Masalah berbahasa menyebabkan kanak-kanak mendiamkan diridaripada bertanya dan tidak mahu bertindak balas atau menjawab soalan-soalan,memberi penerangan atau arahan. Mereka akan terus mendiamkan diri kecualikalau dipaksa untuk menjawab soalan. Kanak-kanak ini akan mengambil masa yanglama untuk memahami dan mengeluarkan pendapat apabila bercakap(f) Kurang Upaya PembelajaranKanak-kanak kurang upaya pembelajaran atau bermasalah pembelajaran adalahkanak-kanak yang telah dikenal pasti sebagai mengalami kecacatan yangmengganggu pembelajaran. Mereka terdiri daripada kanak-kanak yang mempunyaikeupayaan mental yang rendah dan pengubahsuaian tingkah laku yang rendah.Kecacatan yang dialami mempengaruhi kebolehan kognitif, tingkah laku sosial,penguasaan bahasa lisan dan pertuturan, penguasaan membaca, kemahiran dankemahiran matematik. Masalah pembelajaran dianggap berpunca daripadaketidakfungsian sistem saraf pusat.(g) Gangguan EmosiEmosi bermaksud perasaan pada jiwa yang kuat seperti sedih, marah, gembira dansebagainya . Emosi berpunca daripada mental seseorang dan wujud bergantungkepada keadaan tertentu. Sesetengah kanak-kanak tidak menunjukkan emosikanak-kanak lain pula emosi dipamerkan melalui sesuatu tingkah laku. Gangguanemosi mempengaruhi keupayaan untuk belajar, kesukaran membina danmengekalkan hubungan interpersonal yang baik dengan rakan sebaya dan guru danmudah merasai sedih. Kanak-kanak yang mengalami gangguan emosimempamerkan tingkah laku luaran seperti kerap berjalan dalam kelas, menjerit,mengacau pelajar lain dan sebagainya; dan tingkah laku dalaman sepertimemencilkan diri, berkhayalan dan sebagainya(h) Pintar CerdasPelajar pintar cerdas dan berbakat tidak hanya terdiri daripada mereka yangmempunyai pencapaian akademik yang tinggi tetapi mereka yang mempunyai dayaimaginasi yang luas, kebolehan untuk mengemukakan idea-idea yang unik,kepintaran memimpin, mempunyai bakat dalam bidang seni dan muzik. Kadang-kala, pelajar ini disalah sangka oleh guru sebagai pelajar nakal kerana sukamengganggu pelajar lain atau pun tidak memberi perhatian semasa guru mengajar.Mereka mudah merasa bosan kerana apa yang diajar telah mereka fahami. Merekasebenarnya suka aktiviti-aktiviti yang lebih kompleks dan mencabar .Ringkasnya, kanak-kanak yang dikategorikan dalam kumpulan-kumpulan di atasmemilikiciri-ciri umum tertentu yang dikongsi oleh kanak-kanak dalam kumpulan yangsama.Contohnya, kanak-kanak yang dikategorikan sebagai bermasalah pendengaranberkongsiciri-ciri ketidakupayaan mendengar bunyi dan menghadapi masalah bertutur.Bagaimanapun, perlu ditegaskan bahawa ciri-ciri ini hanya wujud dari segi teori sahaja keranasetiapindividu adalah tidak sama dan berbeza. Dalam keadaan sebenar, kanak-kanakyang dikategorikan sebagai pekak tidak semua mempunyai tahap kepekakan yangsama atau ketidakupayaan menghasilkan bahasa pertuturan yang sama. Ada dikalangan kanak-kanak ini yang boleh mendengar sedikit dan boleh bertutur. Begitu

juga dengan kanak-kanak yang dikategorikan dalam kumpulan yang lain. Merekamungkin memiliki persamaan dari segi ciri-ciri umum tetapi tidak sama dari segi


19/29

ciri-ciri khusus. Memahami persamaan dan perbezaan ciri-ciri umum dan khusus iniamat penting bagi guru pendidikan khas. Kanak-kanak dalam sesuatu kategoriberbeza dan mempunyai potensi diri yang berbeza. Oleh itu, guru seharusnyamemberilayanan yang berbeza kepada setiap kanak-kanak dalam sesuatu kumpulan ataukategori.

INTERVENSI AWALDefinisiIntervensi awal ( early intervention ) yang diatur untuk kanak-kanak berkeperluankhassejak dilahir hingga 6 tahun adalah sangat penting. Intervensi awal terdiri daripadagabungan usaha pendidikan, maklumat tentang pemakanan, perkembangankemahiran

motor, penjagaan diri, interaksi sosial dan sokongan keluarga yang dilaksanakansejurusselepas ketidakupayaan dikenal pasti (Hanson & Lynch, 1989). Intervensi awalbolehmerupakan pengukuhan penguasaan bahasa, mempertingkatkan kemahiranmatematik,memperkembangkan kemahiran motor dan interaksi sosial. Intervensi awal yangintensif bertujuan untuk mengurangkan kesan sesuatu kurang upaya kepada pembelajarandan mengelaknya menjadi lebih ketara apabila kanak-kanak memasuki sekolahrendah. Mengapaamalan intervensi awal tidak berleluasa? Salah satu sebab ialah kadar pertumbuhan

kanak-kanak yang sukar dijangkakan terutama pada peringkat umur yang muda.Golongan pendidikenggan mencadangkan kanak-kanak prasekolah yang menghadapi kesukaranbelajar mengikuti program pendidikan khas (Lerner, 2003). Mereka lebih cenderunguntuk mengaitkan kanakkanak yang menghadapi masalah pembelajaran denganperkembangan lewat ( late developers ) dan perlu diberi lebih banyak masa. Ini telahmenyebabkan kanak-kanak berkenaan tidak mendapat perkhidmatan pendidikankhas yang sewajarnya dan akhirnya gagaluntuk menguasai kemahiran asas. Contohnya, kanak-kanak dyslexia [disebut dis-lek-sia](sejenis masalah penyakit yang menjejaskan kemahiran bacaan ), tidak dapatmembaca

pada tahap kanak-kanak lain ditafsir oleh guru sebagai lewat berkembang dan perludiberilebih banyak masa. Bagi kebanyakan murid sekolah rendah, masalah pembelajaranmenjadi jelas apabila mereka gagal untuk menguasai kemahiran membaca, menulisdan menyelesai masalah matematik. Tingkah laku yang sering dilihat ialahketidakupayaan untuk memberitumpuan dan lemah dalam kemahiran motor (contohnya, tidak boleh bergerakdengan


20/29

pantas). Lama kelamaan kurikulum menjadi semakin susah, apabila merekadikehendakimempelajari bidang-bidang ilmu lain seperti sains dan sains sosial. Setelahbeberapatahun mengalami kegagalan dalam bidang akademik, masalah emosi mula munculyangmenghalang interaksi dengan murid lain. Oleh itu, intervensi awal sangat pentinguntukmembantu kanak-kanak ini (Lerner, Lowenthal dan Egan 2003). Para ibu bapa dangurutidak harus berputus asa terhadap kanak-kanak berkeperluan khas. Sebaliknya,merekaharus memberikan sokongan sepenuhnya melalui usaha intervensi awal.

Pentingnya Intervensi

AwalKajian-kajian menunjukkan bahawa intervensi awal membawa kesan positif kepadakanak-kanak kurang upaya dan yang berisiko tinggi dalam jangka masa pendek dan

jangka masa panjang. Di Amerika Syarikat perkhidmatan intervensi awal (3 tahunke bawah) diwajibkan untuk kanak-kanak yang mengalami perkembangan lewatdan kanakkanakberisiko tinggi (IDEA, 1990). Mengapa? Intervensi awal memainkan peranan penting dalam melengkapkan kanak-kanak berkeperluan khas dengan kemahiran asas sebelum mereka masuk kesekolah rendah. Intervensi awal yang komprehensif dan intensif adalah berfaedah kepadakeluarga dan masyarakat. Intervensi awal mempunyai impak yang positif kepada

persekitaran terdekat kanak-kanak berkeperluan khas. Atas sebab ini juga, setiapindividu dalam sesebuah komuniti perlu sedar akan tanggungjawab masing-masingke atas kanakkanak berkeperluan khas (Lerner, 2003). Intervensi awal dapat membantu perkembangan pelbagai kebolehankanakkanak. Contohnya, seorang kanak-kanak bermasalah pendengaran yangdiajar menggunakan bahasa isyarat secara tidak langsung dapat mempertingkatkanmindanya dan membuka peluang untuk dia berinteraksi dengan kanak-kanak lain. Kejadian masalah lain yang terikat dengan kesukaran awal boleh diatasimelalui perkhidmatan intervensi awal. Contohnya kanak-kanak yang mengalamimasalah penglihatan tetapi tidak diberi intervensi awal, mungkin mengalamimasalah emosi seperti perasaan kecewa. Intervensi awal juga menawarkan penjimatan wang bagi sesuatu masyarakat.

Intervensiawal yang intensif dan berkesan mengurangkan beban penyediaan pendidikan khaspada peringkat sekolah rendah danmenengah. Bilangan kanak-kanak yangmemerlukan perkhidmatan pendidikan khas mungkin berkurangan. Ringkasnya,intervensi awal boleh meningkatkan intelek, meningkatan perkembangan fizikal danmeningkatkan penguasaan bahasa kanak-kanak berkeperluan khas. Intervensi awalyang sistematik menghalang kewujudan masalah lain, mengurangkan tekanankepada keluarga, dan mengurangkan pembinaan institusi khas. Dengan adanyaintervensi awal yang teratur, keperluan untuk pendidikan khas di peringkat


21/29

persekolahan dapat dikurangkan dan ini menjimatkan perbelanjaan negara yangdikhaskan untuk kemudahan penjagaan, kesihatan dan pendidikan.

PerlaksanaanIntervensi AwalSama ada memilih intervensi awal secara individu, secara kumpulan kecil atauseluruhkelas bergantung kepada tahap keterukan sesuatu ketidakupayaan. Seperti managurutelah menentukan sama ada untuk melaksanakan strategi intervensi berpusatkanguruatau berpusatkan pelajar, guru juga harus menentukan kesesuaian strategi-strategitersebut ke atas seluruh kelas, sekumpulan kecil atau orang perseorangan.Pemilihan ini

bergantung kepada kebijaksanaan guru untuk menilai strategi intervensi yangterbaikmengikut jumlah pelajar dan jenis ketidakupayaan.(a) Intervensi Berpusatkan GuruIntervensi berpusatkan guru adalah satu kaedah yang berkesan untuk mengajardanmengawal pelajar bermasalah pembelajaran dan tingkah laku (Gersten, 1998). Atassebab ini, golongan pendidik seharusnya sedar tentang peranan mereka yang tidakhanya terbatas untuk memberi ilmu pengetahuan, tetapi mencegah sesuatuketidakupayaan itu menjadi lebih kronik apabila pelajar-pelajar tersebut sudahdewasa. Intervensi berpusatkan guru sepenuhnya memerlukan guru memainkanperanan

utama dalam sesi pengajaran dan pembelajaran. Dalam intervensi ini, guru yangmenentukan jenis strategi yang perlu digunakan, model dan demonstrasi, memberiarahan kepada kanak-kanak dan memantau kemajuan mereka. Intervensiberpusatkan guru sepenuhnya sesuai digunakan pada tahap pemerolehanpengetahuan dan kemahiran.(b) Intervensi Berpusatkan PelajarIntervensi berpusatkan pelajar lebih sesuai bagi pelajar yang berkemampuanmengawal tingkah laku sendiri (Graham, Harris dan Reid, 1993). Oleh itu, pelajaryang boleh mengawal tingkah laku sendiri dikenal pasti dan barulah intervensiberpusatkan pelajar dilaksanakan. Istilah berpusatkan pelajar membawa imejtentang pelajar yang berdikari, bergantung pada diri sendiri dan Berjayamengendalikan proses-proses pembelajaran dalam kelas biasa. Dalam intervensi

berpusatkan pelajar, pelajar memainkan peranan utama tetapi masih mendapatbimbingan dalam beberapa perkara daripada guru kelas. Pelajar akan diajarprosedur-prosedur kawalan diri, menentukan matlamat yang realistik, menanganikekecewaan dan cara mengatasi masalah. Intervensi ini melatih pelajar untukberdiri di atas kaki sendiri.(c) Intervensi Berpusatkan KeluargaDalam pendekatan intervensi berpusatkan keluarga, kanak-kanak dilihat sebagaisebahagian daripada sistem sesebuah keluarga. Apabila ibubapa dilibatkan dalamproses intervensi, keluarga itu akan menjadi elemen yang mustahak dalam proses


22/29

pembelajaran kanak-kanak berkenaan. Ini turut memperbaiki interaksi di antarakanak-kanak dengan golongan dewasa. Intervensi berpusatkan keluargamemerlukan komitmen yang tinggi daripada setiap ahli sesebuah keluarga. Secaratidak langsung, pendekatan ini juga mampu mengeratkan hubungan kekeluargaandan meningkatkan kefahaman tentang keperluan individu berkeperluan khas.Apakah persamaan dan perbezaan di antara intervensi berpusatkan pelajar,berpusatkan guru dan berpusatkan keluarga?

PENYARINGAN DANPENGUJIANDIAGNOSTIK Sebelum program intervensi awal dapat dilaksanakan, penaksiran, sama ada secaraformal atau tidak formal perlu dilakukan (Dowker, dalam Gersten dan Jordan, 2005).Penaksiran ialah proses pengumpulan maklumat berkenaan kanak-kanak yangdiajardengan bertujuan membuat keputusan tentang kekuatan, kelemahan dankeperluanmereka. Daripada penaksiran yang teratur keputusan-keputusan penting tentangstrategipengajaran dan pembelajaran dapat dibuat dengan lebih tepat. Penaksiranbertujuanuntuk mengenal pasti intervensi awal yang sesuai bagi seseorang individu ataukumpulankanak-kanak. Penaksiran, sama ada berbentuk formal atau tidak, haruslahbergantungkepada situasi dan instrumen yang digunakan. Sebagai contoh, Ujian KecerdasanWeschler digunakan untuk menilai tahap kecerdasan kanak-kanak yang syakimengalamikerencatan mental. Penaksiran juga dilakukan untuk menilai keberkesanan sesuatuintervensi awal. Maklumat yang diperolehi boleh digunakan untuk mengubahsuaistrategipengajaran ke arah memperbaiki lagi kaedah intervensi awal. Secara umum,penaksirandigunakan untuk penyaringan dan diagnosis.

PenyaringanSebelum bermula intervensi awal, masalah yang dihadapi oleh kanak-kanak hendakditentukan. Kadang kala, masalah yang dihadapi sesetengah kanak-kanak sangatnyata dan pengujian tidak diperlukan. Contohnya, sindrom Down dan kurang upayafizikal boleh ditentukan dengan memerhati ciri-ciri fizikal kanak-kanak berkenaan.Bagi sesetengah kanak-kanak pula adalah sukar untuk menentukan masalah yangdihadapi. Oleh itu, penyaringan ( screening ) perlu dilakukan. Proses saringanmelibatkan pemeriksaan yang singkat tentang sesuatu perkara, contohnya


23/29

kemahiran bahasa. Lazimnya, teknik saringan dapat dilakukan dengan cepat danmudah dengan melibatkan bilangan pelajar yang ramai. Setelah dikenal pasti, guruakan membuat pengubahsuaian pengajaran sesuai dengan pelajar berkenaan.Sekiranya pengubahsuaian tersebut tidak membantu, maka guru akan merujukpelajar itu untuk menjalani pengujian diagnostik yang lebih terperinci.

Pengujian Diagnostik Apabila proses penyaringan menunjukkan bahawa terdapat sesuatu masalah ataubeberapa masalah di kalangan kanak-kanak yang diuji, kanak-kanak berkenaandirujuk untuk pengujian diagnostik. Ujian diagnostik khusus yang digunakantertakluk kepada jenis masalah yangdihadapi (McLean, Bailey & Wolery, 1996). Lazimnya, pengujian diagnostikdilakukan terhadap lima domain untuk menentukan sama ada seseorang kanak-kanak itu menghadapi masalah yang menghalang perkembangan dirinya (Heward,2003).(a) Perkembangan MotorKebolehan bergerak dan manipulasi objek boleh mempengaruhi pembelajaran.Pengujian tentang perkembangan motor dapat menunjukkan tahap kekuatan,kelenturan, ketahanan lasak dan kordinasi mata-tangan seseorang kanak-kanak.Pergerakan otot besar (seperti berjalan kaki, berlari and melontar sesuatu objek)dan pergerakan otot halus (seperti mengambil sesuatu objek permainan, mengikattali kasut) menunjukkan tahap perkembangan motor seseorang kanak-kanak.(b) Perkembangan Kognitif Pengujian dijalankan untuk menentukan kemahiran kognitif kanak-kanak sepertikemahiran mengira, mengingat perkara yang mereka telah lakukan pada masalampau, merancang dan membuat keputusan tentang apa mereka akan buat padamasa depan. Kebolehan mereka mengintegrasi maklumat yang baru dipelajari

dengan maklumat sedia ada, menyelesai masalah dan menghasil idea-idea baruadalah petanda-petanda perkembangan kognitif.(c) Komunikasi dan Perkembangan BahasaKomunikasi melibatkan penyampaian maklumat seperti perasaan, keinginan,keperluan, pengetahuan dan sebagainya. Kanak-kanak berkomunikasi denganmenggunakan bahasa untuk berkongsi maklumat dengan orang lain dan menerimamaklumat daripada orang lain. Komunikasi lisan melibatkan penggunaan perkataan,frasa, ayat dan bunyi. Komunikasi bukan lisan melibatkan gerak-geri tangan dananggota badan, penumpuan mata, riak air muka dan sebagainya. Pengujian ciri-ciritersebut dapat mengesan tahap keupayaan komunikasi dan perkembangan bahasakanak-kanak berkeperluan khas.(d) Perkembangan Emosi dan Sosial

Kanak-kanak yang telah mencapai kompetensi sosial rela berkongsi barangpermainan dan tidak keberatan berkerjasama dengan kanak-kanak lain. Merekatahu pentingnya mengikut giliran dan menyelesaikan konflik yang timbul. Mereka

juga dapat meluahkan perasaan dan emosi dengan cara teratur. Pengujianterhadap ciri-ciri tersebut dapat mengesan tahap perkembangan emosi dan sosialkanak-kanak berkeperluan khas.(e) Kemahiran Adaptif Perkembangan kanak-kanak juga ditentukan sama ada mereka mempunyaikemahiran adaptif seperti boleh memakai baju tanpa dibantu orang lain, makan


24/29

sendiri tanpa disuap, menggunakan tandas dengan sempurna, memberus gigidengan sendiri, membasuh tangan dan sebagainya. Pengujian ciri-ciri ini melaluipemerhatian dapat mengesan tahap kemahiran adaptif kanak-kanak berkeperluankhas.Lazimnya, kelima-lima domain ini diperincikan kepada ciri-ciri tertentu yang bolehdiperhatikan dan diukur. Sesuatu kebolehan atau keupayaan itu dikaitkan denganumur tertentu. Contohnya, pada umur 4 tahun, disenaraikan kebolehan dankeupayaan yang patut dilakukan oleh kanak-kanak pada peringkat umur tersebut.Oleh itu, perbandingan boleh dibuat dengan kanak-kanak berkeperluan khas yangdiuji. Perlu ditekankan bahawa kelima-lima domain ini tidak berasingan tetapibanyak bertindih. Contohnya, kanak-kanak yang bermain bola sepak menggunakankelima-lima domain: kemahiran motor (berlari dan menendang bola), kemahirankognitif (dapat meramal gerak-geri pemain), kemahiran berkomunikasi (menerimadan memberi arahan), kemahiran sosial (mematuhi peraturan permainan) dankemahiran adaptif (memakai kasut bola tanpa bantuan).

KOMPETENSI SOSIALApa KompetensiSosial?Dalam beberapa dekad yang lampau, terdapat bukti-bukti penyelidikan yangmengatakaniaitu, sehingga kanak-kanak mencapai kompetensi sosial minima pada umur 6tahun,kemungkinan besar mereka menghadapi masalah apabila dewasa (Ladd, 2000).Kompetensi sosial ditakrifkan sebagai kebolehan dan kemampuan seseorangberinteraksi dengan orang lain seperti rakan sebaya, adik-beradik, guru danindividu lain. Menurut Hartup (1992), kebolehan kanak-kanak bergaul dan bukanpencapaian akademik yang menentukan kejayaan sebagai dewasa. Kanak-kanakyang agresif dan tidak disukai oleh rakan-rakannya, tidak dapat mengekalhubungan rapat dengan kanak-kanak lain. Contohnya, seorang kanak-kanak yangmengambil pensel seorang kanak-kanak lain tanpa meminta kebenaraanmenunjukkan kompetensi sosial yang rendah. Kanak-kanak ini tidak peka terhadapperasaan orang lain.Oleh kerana perkembangan sosial bermula sejak lahir dan berlarutan sehingga keakhirhayat, adalah jelas bahawa pada peringkat pendidikan awal kanak-kanak harusdiberi peluang yang cukup untuk memperkembangkan kompetensi sosial mereka.Contoh tingkah laku yang mempamerkan kompetensi sosial ialah keupayaanmenunjuk empati, merunding untuk menyelesai sesuatu masalah, menunggugiliran, mengambil kira perasaan orang lain, sanggup bertolak-ansur, berkompromi,mudah berkawan dan sebagainya. Kompetensi sosial diperolehi melaluipembelajaran dan dipamerkan melalui tingkah laku lisan (pertuturan) dan tingahlaku bukan lisan (gerak-geri anggota badan). Bagi kanak-kanak berkeperluan khaspula,


25/29

penguasaan kompetensi sosial menjadi lebih mencabar. Mereka menghadapikesukaranberinteraksi dengan orang lain, enggan menyatakan perasaan mereka, tidak dapatberasa empati, tidak mahu menerima pendapat orang lain, bersifat agresif dan anti-sosial, tidak cekap menyelesai masalah dalam kumpulan dan tidak cekapmerancang masa depan (Vaughn, 2003). Contohnya, kanak-kanak autistik kerapmemencilkan diri.

StrategiMempertingkatkanKompetensi SosialPelbagai strategi telah digunakan bagi mempertingkatkan kompetensi sosial.Bagaimanapun strategi yang digunakan bergantung kepada umur kanak-kanak dan masalahyangdialami. Satu strategi yang kerap digunakan ialah latihan kemahiran sosial ( socialskillstraining ). Kemahiran yang lazim diajar ialah tolong-menolong, perkongsian danbekerjasama. Melalui kaedah ini, kanak-kanak diajar cara bagaimana memasukisesuatukumpulan, bagaimana menjadi peserta yang berkesan dalam kumpulan, pentingnyamenunggu giliran dan mematuhi peraturan dan bagaimana berbual dengan denganrakansebaya.Kemahiran-kemahiran lain boleh diajar ialah seperti pengurusan kemarahan,resolusikonflik dan penyelesaian masalah (mengenal pasti masalah, mewujudkan alternatif,pemilihan penyelesian). Sesuatu kemahiran sosial boleh diajar secara individu atausecarakumpulan kecil. Sesuatu kemahiran itu diperkenalkan dan kanak-kanak diberipeluangmembincang tentang kemahiran berkeaan. Kemudian, kanak-kanak menontonsesuatufilem pendek atau mendengar cerita yang mengilustrasi penggunaan kemahiranberkenaan. Seterusnya, kanak-kanak diberi peluang untuk mempraktik kemahiranyangdiajar melalui drama atau main peranan bersama dengan kanak-kanak lain dalamkumpulan. Guru memandu penggunaan kemahiran tersebut sambil pengukuhandanmaklum balas positif supaya kemahiran itu dipamerkan secara spontan.


26/29

PENGLIBATAN

KELUARGA DALAMPENDIDIKAN KHASSelain guru dan pihak sekolah, keluarga juga memainkan peranan penting dalampendidikan khas. Kini, lebih ramai guru berpendapat bahawa penglibatan ibu bapaadalah mustahak untuk menjayakan pendidikan khas. Ibu bapa pada seorangkanak-kanak kurang upaya sudah tentu mengetahui dengan mendalam tentanganak mereka. Mereka mempunyai banyak maklumat tentang ciri-ciri kurang upayaanak mereka. Oleh itu, adalah sangat berfaedah sekiranyaguru melibatkan ibu bapa dalam pendidikan anak mereka. Pada suatu ketikadahulu, tugas mendidik kanak-kanak berkeperluan khas diserahkan kepada sekolahdan guru pendidikan khas. Ibu bapa tidak terlibat dan pihak sekolah pun tidakmenggalakkan campur tangan keluarga dalam pendidikan anak mereka. Ibu bapa

juha berpendapat bahawa pihaksekolah yang serba mengetahui dan biarlah guru yang mendidik anak mereka. Lagipun, guru adalah seorang pakar dan ibu bapa tidak begitu arif tentang strategi dankaedah pendidikan khas walau pun merekalah yang paling rapat dengan anakmereka. Sejak tahun 80-an peranan ibu bapa telah berubah. Peranan ibu bapa yangdahulunya pasif telah berubah kepada penglibatan aktif dalam perkembangan anakmereka. Kini kolaborasi di antara ibu bapa, pelajar kurang upaya dan gurupendidikan khas digalakkan.. Program pendidikan khas tidak hanya bertumpukepada pelajar sahaja tetapi seluruh keluarga pelajar berkenaan termasuk ibu bapa,

adik-beradik, nenek dan datuk. dan keluargadalam pelaksanaanPendidikan Khas Menurut Gargiulo dan Gaves(1991), untuk menggalakkan penglibatan keluarga dalam pendidikan anak mereka,pihak sekolah dan guru pendidikan khas perlu mengambil langkah-langkah berikut:(i) Menerangkan Istilah Penting kepada Ibu BapaRamai ibu bapa tidak ada pengalaman dengan kanak-kanak berkeperluan khas. Iamungkin merupakan pengalaman pertama dengan seorang anak kurang upaya.Contohnya, konsepsi mereka terhadap kerencatan mental atau kurang upayapenglihatan berlainan daripada konsepsi seorang profesional seperti gurupendidikan khas. Oleh itu, pihak sekolah perlu menerangkan kepada ibu bapatentang ciri-ciri kurang upaya yang dihadapi oleh anak mereka serta istilah-istilahyang kerap digunakan (contohnya penglihatan terhad, intervensi awal, kompetensisosial, perkembangan motor dan sebagainya)


27/29


28/29

ditempatkan dalam sekolah khas seperti sekolah untuk pelajar bermasalahpenglihatan atau bermasalah pendengaran.Isu pendidikan inklusif adalah topik yang penuh kontroversi. Penyokong pendidikaninklusif berpendapat bahawa pengintegrasian pelajar kurang upaya dengan pelajar biasadalam satu kelas adalah lebih berfaedah untuk semua pelajar. Dalam kelas yangsama, gurupendidikan khas akan bekerjasama dengan guru biasa dan inimenghasilkan pendidikan yang lebih baik untuk semua pelajar. Merekamenegaskan bahawa mengasingkan pelajar kurang upaya dan menempatkanmereka dalam kelas khas atau sekolah khas adalah tidak berkesan (Skrtic,1995;Sailor, 1991). Pelajar-pelajar kurang upaya yang diasingkan ditakrifkan sebagaiberlainan dan ini telah menjejaskan harga diri dan semangat mereka (Laski, 1991).Bagaimana pun, penyelidikan yang menyokong pendapat-pendapat ini tidakkonklusif. Oleh itu isu ini akan terus dipertikaikan.

RUMUSAN1. Kanak-kanak berkeperluan khas ( exceptional children ) merupakan sekumpulankecilkanak-kanak dimana ciri-ciri mental, fizikal atau emosi mereka berbeza daripadakanak-kanak biasa.2. Kanak-kanak berkeperluan khas mengalami kesukaran belajar dan memerlukanprogram pendidikan khas.3. Kurang upaya ( disability or disorder ) berlaku apabila sesuatu kekuranganmenghadindividu berkenaan melakukan tugas harian atau kerja.4. Kecacatan ( handicap ) merujuk kepada sesusatu masalah atau penghalang yangdihadapi oleh seorang kurang upaya apabila dia berinteraksi dengan alamsekeliling.

5. Pendekatan perubatan terhadap kanak-kanak berkeperluan khas adalah untukmemulih atau mengubati kecacatan yang dialami6. Intervensi awal ( early intervention ) diaturkan untuk kanak-kanak berkeperluankhassejak dilahir hingga 6 tahun kerana sangat penting.7. Kajian-kajian menunjukkan iaitu intervensi awal membawa kesan positif kepadakanak-kanak kurang upaya dan berisiko tinggi dalam jangka masa pendek dan

jangka masa panjang.8. Sama ada memilih intervensi awal secara individu, secara kumpulan kecil atauseluruh kelas bergantung kepada tahap keterukan sesuatu ketidakupayaan.9. Sebelum program intervensi hendak dilaksanakan, penaksiran, sama ada secaraformal atau tidak formal perlu dilakukan.

10. Penyaringan melibatkan pemeriksaan yang singkat tentang sesuatu perkaradengancepat dan mudah dan melibatkan bilangan pelajar yang ramai.11. Pengujian diagnostik dilakukan terhadap lima domain untuk menentukan samaadaseseorang kanak-kanak itu menghadapi masalah yang menghalang perkembangandirinya.12. Kompetensi sosial ditakrifkan sebagai kebolehan dan kemampuan seseorang


29/29

berinteraksi dengan orang lain seperti rakan sebaya, adik-beradik, guru danindividulain.13. Pendidikan inklusif ( inclusive education ) ialah amalan mengintegrasi pelajarberkeperluan khas dalam kelas yang sama dengan pelajar biasa atau normal.

apakah pendidikan khas prasekolah

Documents