7. kaedah penggumpulan data

5/25/2018 7. Kaedah Penggumpulan Data

1/72

PenyampaiUST. MAT NAWI BIN MAT JUSOH

IPG KAMPUS PEREMPUAN MELAYU

Penggumpulan Data

7. KAEDAH

mnj_14 1


2/72

1. Temu Bual :

mnj_14 2
http://www.wikihow.com/Image:Be-a-Professional-Teacher-Step-1.jpghttp://www.wikihow.com/Image:Be-a-Professional-Teacher-Step-1.jpg


3/72

1. Temu Bual :

Kaedah ini membolehkan maklumat

mendalam diperolehi.

Ia tidak bercirikan kuantitatif, sebaliknya

kualitatif.Melaluinya, banyak maklumat boleh

diperolehi walaupun daripada bilangan

responden yang sedikit.

Terdapat 3 jenis temu bual : berstruktur, semi

struktur dan tidak berstruktur.mnj_14 3


4/72

Temu Bual Berstruktur :

Merupakan kaedah kuantitatif yang lazimnya

digunakan di dalam penyelidikan tinjauan

(survey research).

Tujuannyaadalah untuk memastikan semuaresponden yang di temu duga akan mendapat

soalan yang sama.

Ini menjamin jawapan yang diberikanmempunyai kebolehpercayaan terkumpul yang

tinggi.mnj_14 4


5/72

Samb :

Penemu bual akan membacakan soalan sama

seperti yang terdapat dalam tinjauan statistikal

(statistical survey).

Ia mengandungi satu senarai soalan spesifik.Penemu bual mesti membaca setiap

perkataan yang terdapat dalam soalan temu

bual tanpa menyimpang daripadanya.

mnj_14 5


6/72

Samb :

Contohnya, ekspresi muka dan kesan emosi.

Penggunaan kaedah temu bual berstruktur

dapat mengurangkan bias penyelidik.

mnj_14 6


7/72

Temu Bual Semi Struktur :

Ia juga sering diguna pakai dalam

penyelidikan kualitatif.

Ia sesuai untuk menyelidik topik yang bersifat

peribadi kepada responden.Dalam kaedah ini, soalan-soalan baru boleh

dikemukakan berdasarkan maklumat yang

dimaklumkan oleh sampel.

Lazimnya akan ada tema tertentu.mnj_14 7


8/72

Samb:

Ia berfungsi sebagai kerangka temu bual.

Juga untuk mengawal penemu bual daripada

menyimpang kepada perkara yang tidak relevan

kepada penyelidikan.Kebaikannya ialah dapat meningkatkan

kepercayaan sampel.

Agar maklumat yang diperolehi nanti lebih

luas berbanding kaedah temu bual berstruktur.mnj_14 8


9/72

Temu Bual Tidak Berstruktur :

Soalannya boleh diubah atau disesuaikan

mengeikut kecerdasan, pemahaman atau

kepercayaan responden.

Tidak terdapat julat jawapan yang disediakan.Juga tiada batasan jawapan kepada soalan

yang dikemukakan.

Penemu bual hanya perlu mendengar apa

juga jawapan yang diberikan oleh responden.mnj_14 9


10/72

Samb:

Penemu bual mungkin melibatkan pandangan

atau idea peribadinya semasa sesi temu bual

yang dijalankan.

Oleh itu, penemu bual perlu mempunyaikemahiran yang tinggi dalam berkomunikasi.

Kebaikannya ialah maklumat yang lebih

banyak akan diperolehi berbanding dengan duajenis temu bual yang awal tadi.

mnj_14 10


11/72

Temu Bual Berkumpulan :

Merupakan satu kaedah cepat untuk

mendapatkan data daripada sekumpulan

responden.

Kaedah ini meskipun mudah tetapimenimbulkan masalah perwakilan kerana mana-

mana kumpulan yang ditemu bual tidak

menggambarkan keratan rentas populasi.Pengetahuan/ pengalaman beberapa individu

boleh menyemak maklumat yang diberikan.mnj_14 11


12/72

Samb:

Temu bual yang dibuat kepada sekumpulan

manusia membolehkan penyelidik memperolehi

banyak maklumat, memperbetul, melengkapkan

atau menunjukkan pandangan bantahan kepada

penyataan bercorak fikiran individu.

Tidak ada peraturan yang dikemukakan untuk

menjalankan temu bual kumpulan kecualibersopan santun dan menggunakan budi bicara

yang sesuai.mnj_14 12


13/72

Samb:

Di sampin itu, penyelidik perlu mempunyai

pendirian yang tetap tentang maklumat yang

diinginkan.

Serta berkeupayaan untuk mengharagai temubual yang terkawal.

mnj_14 13


14/72

2. Pemerhatian :

mnj_14 14
http://www.wikihow.com/Image:Be-a-Professional-Teacher-Step-6.jpg


15/72

2. Pemerhatian :

Ia dilakukan oleh penyelidik atau sekumpulan

penyelidik ke atas aktiviti populasi.

Terdapat banyak aspek positif pada

pendekatan penyelidikan pemerhatian.Contohnya, sebelum menjalankan

penyelidikan berstruktur, penyelidik mungkin

membuat pemerhatian untuk membolehkanpembinaan soalan penyelidikan.

mnj_14 15


16/72

Samb:

Ini dinamakan penyelidikan pemerhatian

deskriptif.

Dari aspek kesahan, dapatan penyelidikan

pemerhatian mempunyai kesahan yang lebihkukuh.

Kesahan penyelidikan pemerhatian dianggap

kukuh kerana penyelidik mampu untukmenggumpulkan maklumat yang mendalam

mengenai sesuatu tingkah laku.mnj_14 16


17/72

Samb:

Namun begitu, terdapat juga kelemahan iaitu

kebolehpercayaan diragui.

Kebolehpercayaan kajian merujuk kepada

sejauh mana pemerhatian yang serupa bolehdikekalkan sepanjang penyelidikan.

Untuk terus memerhatikan tingkah laku yang

serupa berulangkali merupakan tugas yangmemakan masa.

mnj_14 17


18/72

Samb:

Kebolehpercayaan dibuat generalisasi juga

diragui kerana dapatan kajian satu populasi

diragui kebenarannya kepada populasi lain, di

tempat lain dan pada masa yang lain.

Dalam penyelidikan pemerhatian, dapatan

yang diperoilehi hanya menggambarkan satu

populasi itu sahaja.Oleh itu, dapatan yang diperolehi tidak boleh

digeneralisasikan kepada orang lain.mnj_14 18


19/72

Samb:

Masalah bias juga timbul kerana penyelidik

hanya memerhatikan apa yang mahu

diperhatikansahaja.

Secara umumnya, pemerhatian merupakaninstrumen berharga untuk para penyelidik.

mnj_14 19


20/72

Pemerhatian Penuh :

Pemerhatian penuh (nonparticipant

observation) merupakan satu kaedah

pemerhatian yang dibuat oleh penyelidik tanpa

turut serta dalam aktiviti populasi,

Dan tanpa mencuba untuk menghalang aktiviti

daripada berlaku.

Penyelidik cuma menjadi pemerhati luar.

Pemerhatian boleh distrukturkan.

mnj_14 20


21/72

Samb:

Contohnya dengan hanya memerhatikan

interaksi dan komunikasi murid dalam kumpulan,

kemahiran mencari dan menyusun maklumat dan

sebagainya.

Penstrukturan pemerhatian secara sedar akan

memudahkan dapatan untuk dikaitakan dengan

hipotesis yang akan diuji.Pemerhati perlu berhati-hati agar tidak

dipengaruhi oleh tanggapan awal.mnj_14 21


22/72

Samb:

Atas sebab-sebab etika, kejujuran amat

ditekankan dalam kajian lapangan,

Dan mereka yang diperhatikan mempunyai hak

untuk mengetahui skop dan tujuan penyelidikan.

mnj_14 22


23/72

Pemerhatian Sebagai Peserta :

Pemerhatian Sebagai peserta (participant

observation) menjadikan pengkaji terlibat secara

langsung sebagai peserta dalam aktiviti.

Ini membolehkan penyelidik memahamidengan lebih mendalam tentang populasi yang

dikaji.

Perbandingan dan semakan boleh dibuattentang apa yang diperkatakan secara lisan

dengan apa yang mereka sebenarnya lakukan.mnj_14 23


24/72

Samb:

Senarai semak digunakan untuk membantu

mereka yang diperhatikan dan juga kepada yang

membuat pemerhatian.

Contohnya : Ciri fizikal kelas, pergerakanmurid, persediaan awal aktiviti, permulaan,

aktiviti utama, interaksi dengan murid, suara,

cara penyampaian guru, penglibatan murid dansebagainya.

mnj_14 24


25/72

3. Data Berbentuk Dokumentasi :

mnj_14 25


26/72

3. Data Berbentuk Dokumentasi :

Penyelidik juga boleh mendapatkan maklumat

dan data daripada bahan-bahan yang telah

didokumentasikan dan sedia ada.

Contohnya dengan melihat rekod, laporantahunan, kertas kerja, minit mesyuarat, proposol,

jadual kehadiran, laporan penyelidikan, catatan

sejarah, skor pencapaian dsb.Juga laporan aktiviti, catatan refleksi, rakaman

audio video boleh digunakan.mnj_14 26


27/72

Samb:

Gambar, foto, rakaman video, gambarajah,

grafik, slaid, carta, lukisan bilik darjah juga boleh

dijadikan bahan instrumen kajian.

Lazimnya imej visual akan memberikanmaklumat yang tidak terdapat dalam penulisan

dan dapat berfungsi sebagai maklumat tambahan

yang kukuh untuk digunakan.

mnj_14 27


28/72

4. Triangulasi Data Kajian :

mnj_14 28


29/72

Triangulasi Data Kajian :

Ia merupakan cara untuk memastikan kesahan

dapatan penyelidikan melalui beberapa kaedah

dan pendekatan dalam penggumpulan maklumat

atau data.

Ia juga merupakan cara untuk mengatasi

kelemahan dan bias yang mungkin berlaku

dengan hanya menggunakan satu kaedah atausatu pendekatan sahaja.

mnj_14 29


30/72

Jenis Triangulasi :

Triangulasi Datamelibatkan masa, ruang dan

manusia. Contohnya penyelidikan boleh

dijalankan pada masa yang berlainan

menjangkau budaya yang berbeza dengan

menggunakan bilangan responden yang tidak

sama.

Triangulasi Penyelidik menggunakanbeberapa orang pemerhati untuk merakamkan

data daripada peristiwa yang sama.

mnj_14 30


31/72

Samb:

Triangulasi Teori menggunakan beberapa

teori yang berlainan untuk menjelaskan

kesimpulan penyelidik.

Triangulasi Kaedah menggabungkanbeberapa kaedah dengan tujuan untuk

menyemak ketekalan dapatan yang diperolehi

daripada kaedah penggumpulan data yangberlainan. Biasanya data kualitatif dan kuantitatif

digabungkan secara serentak.

mnj_14 31


32/72

5. Etika Kajian Tindakan :

Aktiviti penipuan seperti mengubah hasil

dapatan.

Penerbitan berulang, iaitu menerbitkan data

dan dapatan kajian lebih daripada satu jurnalatau tempat, perlu dihindarkan.

Penerbitan sebahagian atau beberapa artikel

daripada data yang diperolehi dalam satupenyelidikan.

mnj_14 32


33/72

Layanan :

Peserta penyelidikan tidak seharusnya

diancam secara fizikal atau psikologi semasa

menjalankan kajian.

Peserta perlu dilayan dengan baik sertadimaklumkan tentang penyelidikan yang hendak

dijalankan.

mnj_14 33


34/72

Contoh Soalan Semasa Temu Bual :

Apamaksud anda

Kemudian

Selepasitu

Mengapa

Jadi

mnj_14 34


35/72

Stail Soalan :

Soalan utamafokus utama

Soalan tambahanpenjelasan

Soalan tidak berguna memulakan soalan,

akhir soalan, tenangSoalan penerokaan

mnj_14 35


36/72

Ciri-ciri Soalan Terbaik :

Menimbulkan motivasi responden

Menepati objektif

Maksud jelas

Tidak bercanggah

Tidak keliru

Ringkas dan jelasMatlamat jelas dan tepat

Galak responden cakap benar, elak tipumnj_14 36


37/72

Penyelidikan Saintifik :

Kenalpasti masalah

Bina hipotesis

Kumpul Data

Laporkan dapatan

mnj_14 37


38/72

Masalah Kajian :

Isu yang timbul

Menarik perhatian

Sebagai pendorong

mnj_14 38


39/72

Sumber Permasalahan Kajian :

Minat dan pengalaman

Teori yang dipraktikkan

Refleksi kajian lepas

Hasil kajian lepas yang bercanggah

mnj_14 39


40/72

Tujuan Kajian :

Hasrat pengkaji

Pusat utama kepada seluruh kajian

mnj_14 40


41/72

Hipotesis :

Kajian kuantitatif

Menyatakan hubungan dan perbezaan antara

variable

Ramalan pengkaji

mnj_14 41


42/72

6. Kesahan Kajian Tindakan :

(1) Kesahan Dalaman (Ketepatan Data)

Kesahan eksperimental boleh dilihat dari sudut

inferen.

Inferen dikatakan mempunyai kesahandalaman sekiranya hubungan penyebab antara

dua pembolehubah dapat ditunjukkan dengan

sempurna.

mnj_14 42

Dalam kajian eksperimental penyelidik


43/72

Dalam kajian eksperimental, penyelidik

seringkali memanipulasi pembolehubah tidak

bersandar untuk melihat kesannya ke atas

pembolehubah bersandar.

Apabila penyelidik telah beranggapan yakin

dengan perubahan yang dilihat atau dapatmelihat perbezaan pada pembolehubah

bersandar, dan penyelidik dapat membuat

penjelasan mengenainya, maka penyebab inferendikatakan mempunyai kesahan dalam.

mnj_14 43

Kesahan dalaman dikaitkan dengan kajian


44/72

Kesahan dalaman dikaitkan dengan kajian

yang cuba menimbulkan penyebab kepada

sesuatu perubahan iaitu hubungan yang

bermakna antara dua pembolehubah yang

diperhatikan.

Inferen penyebab akan didasarkan kepadaperhubungan sekiranya memenuhi 3 kriteria :

1- Penyebab mendahului akibat

2- Penyebab dan akibat saling berkait

3- Tiada kepalsuan

mnj_14 44

Dalam kajian eksperimental penyelidik


45/72

Dalam kajian eksperimental, penyelidik

seringkali memanipulasi pembolehubah tidak

bersandar untuk melihat kesannya ke atas

pembolehubah bersandar.

Apabila penyelidik telah beranggapan yakin

dengan perubahan yang dilihat atau dapatmelihat perbezaan pada pembolehubah

bersandar, dan penyelidik dapat membuat

penjelasan mengenainya, maka penyebab inferendikatakan mempunyai kesahan dalam.

mnj_14 45

A K d K h D l


46/72

Ancaman Kepada Kesahan Dalaman :

(1) Kebingungan -Perubahan pada pembolehubah bersandar

mungkin disebabkan dengan kewujudan

pembolehubah ketiga yang mempunyai kaitandengan pembolehubah tidak bersandar.n

mempunyai kesahan

mnj_14 46

(2) Bi P ilih


47/72

(2) Bias Pemilihan -

Pemilihan yang bias merujuk kepada masalah

semasa dibuat ujian pra.

Penyelidik dan sampel peserta turut membawa

bersama ciri-ciri ke dalam ekperimen, sepertijantina, berat, rambut, mata, warna kulit,

personaliti, keupayan mental, kebolehan fizikal,

sikap malah kesediaan untuk menyertai dalampenyelidikan.

mnj_14 47

Contohnya Penyelidik membentuk dua


48/72

Contohnya, Penyelidik membentuk dua

kumpulan, ekperimen dan kawalan. Subjek di

dalam kedua-dua kumpulan itu tidak serupa jika

dilihat pada pembolehubah tidak bersandarnya.

Bias pemilihan boleh dikurangkan melalui

pemilihan secara rawak.Meskipun begitu, ianya tidak dapat diketepikan

sepenuhnya kerana hal seperti ini berlaku tanpa

disedari.

mnj_14 48

(3) S j h


49/72

(3) Sejarah -

Peristiwa yang tidak dirancang dan berada di

luar kajian,

Atau di antara ujian pra dan ujian pos yang

dibuat secara berulang,Mungkin menyebabkan pembolehubah

bersandar dapat mempengaruhi respon yang

dibuat oleh sampel peserta ke atas langkah-langkah eksperimen yang dijalankan.

mnj_14 49

Peristiwa seperti bencana alam perubahan


50/72

Peristiwa seperti bencana alam, perubahan

kepimpinan politik negara dan sebagainya akan

mempengaruhi sikap dan tingkahlaku peserta

sehingga tidak memungkinkan untuk

menentukan samada perubahan itu adalah

disebabkan oleh pembolehubah tidak bersandaratau peristiwa bersejarah yang berlaku.

mnj_14 50

(4) K t


51/72

(4) Kematangan -

Subjek atau sampel berubah sepanjang

eksperimen dan semasa pengukuran dibuat.

Seorang anak muda akan menjadi lebih

matang dan berkeupayaan untuk memberikantumpuan akan berubah selepas menjadi lebih

dewasa.

Penyelidik mungkin tidak dapat menentukansamada punca percanggahan itu disebabkan

oleh perubahan masa atau pembolehubah tidak

bersandar.mnj_14 51

(5) P ji


52/72

(5) Pengujian

Dengan melakukan ujian secara berulang-

ulang mungkin menyebabkan bias.

Peserta mungkin dapat mengingat jawapan

yang betul dan dilazimkan untuk mengetahui apayang akan diuji.

Dengan mengambil ujian yang serupa

berulangkali akan meningkatkan skorpencapaian peserta dalam ujian pos.

mnj_14 52

(6) I t t i


53/72

(6) Instrumentasi -

Instrumentasi merujuk kepada mana-mana

perubahan yang terjadi mengikut cara

pembolehubah bersandar diukur.

Contohnya, Seorang responden telahmengambil ujian pra mengenai kemahiran

membaca, tetapi penyelidik telah mengambil

seorang responden yang lain untuk menjalaniujian pos.

mnj_14 53

Diandaikan responden kedua telah terlepas


54/72

Diandaikan responden kedua telah terlepas

pandang banyak bentuk kemahiran membaca,

sedangkan responden pertama telah

mengambilkira semua aspek kemahiran

membaca, maka skor yang diperolehi tidak boleh

dihubungkaitkan.Masalah yang timbul ialah kebanyakan

maklumat berfaedah yang diperolehi semasa

ujian pra dan bukan semasa ujian pos adalahkerana semasa mentadbir ujian pos telah berlaku

ralat apabila item ujian pos tidak menumpukan

kepada aspek membaca.mnj_14 54

(7) A K h L


55/72

(7) Ancaman Kesahan Luaran -

Merupakan suatu penjelasan yang

menunjukkan kesilapan dalam membuat

generalisasi.

Generalisasi menjadi terbatas apabilapenyebab (pembolehubah bebas) bergantung

kepada faktor lain.

Antara ancamannya ialah :

mnj_14 55

A tit d T t t I t ti


56/72

Aptitude Treatment Interaction -

Sampel mungkin mempunyai ciri-ciri yang

berinteraksi dengan pembolehubah bebas.

Contohnya, inferen yang dibuat ke atas

psikoterapi lazimnya menggunakan sampelsukarela yang mengalami tekanan yang tinggi.

Sekiranya didapati psikoterapi berkesan ke

atas sampel ini, adakah psikoterapi jugaberkesan ke atas mereka yang tidak rela dan

tidak mengalami tekanan yang teruk.mnj_14 56

Sit asi


57/72

Situasi -

Semua situasi yang khusus (rawatan, masa,

lokasi, cahaya, kebisingan, skop dan lainya)mengenai sesuatu kajian akan membataskan

keupayaan untuk membuat generalisasi.

mnj_14 57

Kesan Ujian Pra


58/72

Kesan Ujian Pra -

Sekiranya hubungan sebab-akibat hanya boleh

didapati apabila ujian pra ditadbirkan, ini jugaakan membataskan keupayaan untuk membuat

generalisasi.

mnj_14 58

Kesan Ujian Pos


59/72

Kesan Ujian Pos -

Sekiranya hubungan sebab-akibat hanya boleh

didapati apabila ujian pos ditadbirkan, ini jugaakan membataskan keupayaan untuk membuat

generalisasi.

mnj_14 59

Kesan Placebo


60/72

Kesan Placebo -

Sekiranya hubungan sebab-akibat ditemui,

hubungan ini mungkin tidak boleh dibuatgeneralisasi kepada situasi lain apabila akibat itu

hanya merupakan akibat daripada kajian

terhadap situasi itu sahaja.

mnj_14 60

Kesan Rosenthal


61/72

Kesan Rosenthal -

Inferen mengenai hubungan sebab-akibat

mungkin tidak boleh dibuat generalisasi kepadapenyelidik lain.

mnj_14 61

(8) Keupayaan Data Kajian Digeneralisasi


62/72

(8) Keupayaan Data Kajian Digeneralisasi -

Dapatan kajian yang dibuat, sekiranya

mempunyai kesahan luaran yang tinggi akanmampu dibuat generalisasi kepada populasi lain

di tempat lain dan pada masa yang lain.

Untuk membolehkan dapatan dibuat

generalisasi, penyelidik perlu memahami jenis-

jenis kesahan luaran dan memastikannyamemiliki kesahan luaran yang tinggi.

mnj_14 62

Jenis jenis Kesahan Luaran :


63/72

Jenis-jenis Kesahan Luaran :

Kesahan PopulasiIalah kebolehan untuk membuat generalisasi

dapatan kajian ke atas individu yang tidak

terlibat sebagai peserta penyelidikan.Isunya adalah sejauh mana generalisasi dapat

dibuat kepada populasi dan sejauh manakah

generalisasi dapat dilakukan kepada populasi

luar yang lebih besar.

mnj_14 63

Generalisasi daripada sampel kepada populasi


64/72

p p p p p

boleh didapati melalui teknik pemilihan secara

rawak.

Generalisasi kepada populasi lain akan dapat

dibuat apabila dapatan didapati sesuai untuk

mana-mana populasi.

mnj_14 64

Kesahan Ekologi


65/72

Kesahan Ekologi

Kesahan ekologi merujuk kepada kebolehan

dibuat merentas situasi yang berlainan.

Contohnya, sekiranya didapati satu teknik

baharu pengajaran adalah berkesan di sekolahbandar, penyelidik juga mungkin ingin

mengetahui adakah teknik yang serupa boleh

dilaksanakan di sekolah luar bandar denganberkesan.

mnj_14 65

Reaktiviti merupakan ancaman kepada


66/72

p p

kesahan ekologi.

Reaktiviti didefinisikan sebagai perubahanyang dibuat dalam pencapaian yang diperolehi

sebagai satu keputusan akibat daripada

kesedaran penyertaan dalam kajian.Contohnya, peserta penyelidikan menukar

pencapaian setelah menyedari dirinya adalah

peserta penyelidikan.

mnj_14 66

Kesahan Temporal


67/72

Kesahan Temporal

Kesahan temporal merujuk kepada kebolehan

dibuat generalisasi merentas masa.

Contohnya, penyelidik mendapati satu teknik

mendisiplinkan pelajar dapat digunakan denganberkesan kepada pelbagai kumpulan pelajar, dan

dalam situasi yang berlainan.

mnj_14 67

Penyelidik mungkin akan menjalankan satu


68/72

y g j

lagi penyelidikan untuk memastikan teknik itu

masih boleh digunakan dengan berkesan atau

mencari punca mengapa teknik itu tidak lagi

berkesan.

mnj_14 68

Kesahan Viriasi Rawatan


69/72

Kesahan Viriasi Rawatan

Kesahan variasi rawatan merupakan

keupayaan dibuat generalisasi merentaspelbagai rawatan.

Contohnya, sekiranya rawatan yang diberi ituberbeza sedikit daripada rawatan pertama,

adakah dapatannya akan sama?

mnj_14 69

Lazimnya, apabila rawatan dibuat oleh


70/72

y p

penyelidik terkemudian, adalah sukar untuk

memastikan bentuk rawatan itu benar-benar

menyerupai rawatan yang dibuat oleh penyelidik

yang awal tadi.

mnj_14 70

Kesahan Hasil atau Dapatan


71/72

Kesahan Hasil atau Dapatan

Kesahan hasil atau dapatan dikaitkan dengan

generalisasi dapatan merentas pembolehubahbersandar yang berlainan tetapi berkaitan

dengan pembolehubah dalam kajian asal.

Contohnya, sekiranya dapatan menunjukkan

kesan positif dalam hubungan antara dua

pembolehubah pada harga diri, adakah kesanyang sama akan diperolehi pada konrtuk kendiri

yang lain?

mnj_14 71


72/72

Sekian,Terima kasih

72

7. kaedah penggumpulan data

Documents