4 penambahbaikan pengurusan penyemakan semula

4

PENAMBAHBAIKAN PENGURUSAN PENYEMAKAN SEMULA SENARAI

NILAIAN PIHAK BERKUASA TEMPATAN

RAJA NOR WAFIAH BINTI RAJA ABDULLAH

Tesis ini dikemukakan

sebagai memenuhi syarat penganugerahan

ijazah Sarjana Sains (Harta Tanah)

Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi

Universiti Teknologi Malaysia

JANUARI 2009

6

Dedikasi

Buat ayah (Hj Raja Abdullah B. Raja Setapa) , Umi (Hjh Nor Astati Bt. Hj

Kusni) dan Mak (Hjh Halimah Bt. Hj Ahmad), terima kasih di atas semangat,

dorongan, bantuan dan nasihat yang diberikan...

Buat abang (Hj Raja Abdul Wafi), terima kasih di atas segala bantuan dan

dorongan...

Buat adik-adik Raja Abdul Azim,Raja Abdul Afif,Raja Abdul Aniq,Raja Nurul

Afiah dan Raja Abdul Wazien, semoga kejayaan ini menjadi pembakar semangat

buat kalian...

Buat saudara Muhamad Uznir B. Ujang, terima kasih atas segalanya...

7

PENGHARGAAN

Alhamdulillah, bersyukur saya ke hadrat Allah S.W.T. kerana dengan izin-

Nya dapatlah Projek Sarjana ini disempurnakan. Setinggi penghargaan ditujukan

kepada Prof. Madya Dzurllkanian @ Zulkarnain Bin Daud dan Prof. Madya Dr.

Buang Bin Alias, selaku penyelia Projek Sarjana ini yang banyak membantu serta

memberi pandangan selama tempoh perlaksanaan projek ini.

Jutaan terima kasih juga diucapkan kepada Prof. Madya Dr. Hishamuddin

Bin Mohd Ali dan Prof. Madya Sr. Dr. Hj. Abdul Hadi Bin Hj. Nawawi selaku panel

penilai yang banyak memberikan ulasan dan pendapat dalam menambahbaikan

penyelidikan ini.

Ribuan terima kasih turut diucapkan kepada Prof. Madya Dr. Megat Mohd

Ghazali Bin Megat Abd Rahman, Prof. Sr. Dr. Abdul Hakim @ Miswan Bin

Mohamed dan En. Mohd Nadzri Bin Jaafar selaku panel dan pengerusi bagi penilaian

pertama yang banyak memberi komen dan cadangan bagi memperbaiki peringkat

awal penyelidikan.

Ucapan terima kasih juga buat semua PBT yang terlibat sebagai responden

kerana banyak membantu memberikan penjelasan dan maklumat yang berkaitan

dengan penyelidikan ini.

Tidak lupa kepada warga Jabatan Pengurusan Harta Tanah, FKSG serta

rakan-rakan MGP, MGF dan SGP yang terlibat secara langsung atau tidak dalam

penyelidikan ini, terima kasih di atas pendapat dan sokongan yang diberikan.

8

ABSTRAK

Penyemakan semula Senarai Nilaian (SN) adalah satu proses dalam menilai

semula semua pegangan berkadar yang ada di dalam kawasan pentadbiran Pihak

Berkuasa Tempatan (PBT) bagi tujuan penyediaan SN yang baru. SN merupakan

satu rekod lengkap yang mengandungi maklumat berkaitan semua pegangan

berkadar dan perlu disediakan setiap lima tahun sekali bagi tujuan pengagihan cukai

yang adil (Akta 171). Namun begitu, tidak semua PBT di Malaysia mempunyai

kemampuan dari segi pengurusan mahupun proses penilaian dalam mengendalikan

penyemakan semula ini secara efisien. Penyelidikan ini dijalankan bagi mengkaji

faktor-faktor ketidakbolehan PBT mengendalikan penyemakan semula setiap lima

tahun sekali. Tiga objektif penyelidikan telah dibentuk iaitu, yang pertama mengkaji

aspek pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula di PBT, kedua mengkaji

faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar dilaksanakan secara

berkala di PBT, dan ketiga mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke

atas kewangan PBT. Kaedah pengumpulan data yang digunakan adalah pengedaran

borang soal selidik, temu bual dan kajian teoritikal. 19 buah PBT terdiri daripada

Dewan atau Majlis Bandaraya, Majlis Perbandaran dan Majlis Daerah terlibat

sebagai responden penyelidikan ini. Data terkumpul dianalisis menggunakan kaedah

analisis frekuensi, analisis diskriptif dan skala Likert. Hasil penyelidikan

menunjukkan faktor-faktor kekangan yang dialami PBT iaitu pemahaman tentang

kadaran oleh PBT dan Pihak Berkuasa Negeri (PBN), kekurangan kakitangan,

tempoh dan kos pelaksanaan penyemakan semula serta kerjasama pemilik pegangan.

Penyelidikan ini turut menjelaskan kesan positif pelaksanaan penyemakan semula

yang mampu meningkatkan pendapatan sesebuah PBT. Cadangan bagi penyelesaian

masalah turut disertakan iaitu dengan menambahkan bilangan kakitangan,

penggunaan kaedah penilaian massa dan penswastaan. Hasil penyelidikan ini dapat

membantu PBT dalam melaksanakan kerja-kerja penyemakan semula dengan

sempurna pada masa akan datang.

9

ABSTRACT

Valuation List (VL) revision is a process of revaluating all rate-able holdings

under local authorities province in order to produce a new VL. VL is a complete

record of information related to all rate-able holdings and need to be prepared once

every five years in order to produce more equitable distribution of property tax (171

Act). Nevertheless, not all local authorities in Malaysia capable in terms of handling

the revaluation exercises efficiently based on management or valuation process. The

purpose of this research is to study the inability factors of local authorities’ to handle

the quinquennial revaluation. Objectives of this research which are first to study the

management aspects in conducting revaluation practices at local authorities, secondly

to study the causing factors of hard periodic implementation in revaluation exercises,

and lastly to examine the local authorities financial implication from the revaluation

exercises. Data collection, questionnaire distribution, interview and theoretical study

in this research were done for 19 local authorities. These local authorities are city

council, town council and district council. The data collected were then analyzed

using frequency analysis, descriptive analysis and Likert scale. Research result

shows the constraint factors faced by local authorities are the local and state authority

rating comprehension, lack of manpower, duration and cost to carry out the

revaluation and taxpayers’ co-operations. Besides that, this research also explains

about the positive effects whereby the implemented revaluation can increase the local

authorities’ income. In the last part of this thesis, some suggestions for the problem

solving were highlighted such as to increase the valuation staff, using mass valuation

method and privatization. This research will help the local authorities to carry out the

revaluation exercises more efficiently in the future.

10

ISI KANDUNGAN

BAB PERKARA HALAMAN

PENGESAHAN STATUS TESIS

PENGESAHAN PENYELIA

PENGESAHAN SPS / FAKULTI

TAJUK

PENGAKUAN ii

DEDIKASI iii

PENGHARGAAN iv

ABSTRAK v

ABSTRACT vi

ISI KANDUNGAN vii

SENARAI JADUAL xvii

SENARAI RAJAH xx

SENARAI SINGKATAN xxii

SENARAI LAMPIRAN xxiii

1 PENYEMAKAN SEMULA SENARAI

NILAIAN DI PIHAK BERKUASA

TEMPATAN (PBT)

1.1 Pengenalan 1

1.2 Penyataan Masalah 2

1.3 Tujuan dan Objektif Penyelidikan 7

11

1.4 Skop Penyelidikan 8

1.5 Kepentingan Penyelidikan 8

1.5.1 Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) 9

1.5.2 Pengetahuan Ilmiah 9

1.6 Metodologi Penyelidikan 9

1.6.1 Perancangan 10

1.6.2 Kajian Literatur 10

1.6.3 Pengumpulan Data 11

1.6.4 Analisis Data dan Penemuan

Penyelidikan 11

1.6.5 Cadangan dan Kesimpulan 12

1.7 Susun Atur Penulisan 12

1.7.1 Bab 1: Penyemakan Semula

Senarai Nilaian di Pihak

Berkuasa Tempatan (PBT) 12

1.7.2 Bab 2: Metodologi Penyelidikan 13

1.7.3 Bab 3: Pengurusan Kadaran

di Pihak Berkuasa Tempatan

(PBT) 13

1.7.4 Bab 4: Pengurusan Penyemakan

Semula Senarai Nilaian di Pihak

Berkuasa Tempatan (PBT) 13

1.7.5 Bab 5: Analisis dan Hasil

Penyelidikan 15

1.7.6 Bab 6: Penemuan, Cadangan

dan Kesimpulan 15

1.8 Kesimpulan 15

2 METODOLOGI PENYELIDIKAN

2.1 Pengenalan 17

2.2 Strategi / Kaedah Penyelidikan 17

2.2.1 Kaedah Pengumpulan Data 20

12

2.2.2 Pemilihan Responden 23

2.2.3 Kaedah Analisis Data 24

2.3 Kaedah Pencapaian Objektif Pertama 24




2.4 Kaedah Pencapaian Objektif Kedua 27




2.5 Kaedah Pencapaian Objektif Ketiga 32




2.6 Kesimpulan 34

3 PENGURUSAN KADARAN DI PIHAK

BERKUAS TEMPATAN (PBT)

3.1 Pengenalan 35

3.2 Pengurusan Secara Umum 36

3.3 Pengurusan Pencukaian 37

3.3.1 Pengurusan dalam

Menyediakan SN 37

3.3.2 Pengurusan bagi Pungutan

Kadaran 37

3.3.3 Pengurusan dalam

Membekalkan Kemudahan

dan Perkhidmatan 38

3.4 Pencukaian 39

3.5 Matlamat dan Objektif Pencukaian 40

3.5.1 Cukai Sebagai Sumber

Pendapatan Kerajaan 41

13

3.5.2 Cukai Sebagai Penggalak

Ekonomi 41

3.5.3 Cukai Sebagai Alat Pengagihan

Semula Pendapatan 42

3.5.4 Cukai Sebagai Alat untuk

Menstabilkan Harga 42

3.6 Prinsip Pencukaian 43

3.6.1 Keadilan (Equity) 44

3.6.2 Kepastian (Certainty) 44

3.6.3 Mudah dan Ringkas

(Convenience) 45

3.6.4 Kecekapan (Efficiency) 45

3.7 Pencukaian Harta Tanah di Malaysia 46

3.8 Kadaran 48

3.9 Asas Penilaian Kadaran 50

3.9.1 Nilai Tahunan 50

3.9.2 Nilai Tambah 53

3.10 Prinsip Penentuan Nilai 54

3.11 Pihak yang Dikenakan Kadaran 56

3.12 Pengecualian Kadaran 56

3.13 Prinsip-prinsip Penilaian bagi Maksud

Kadaran 57

3.13.1 Aras Senarai (Tone of the List) 57

3.13.2 Penyewa Hipotesis

(Hypothetical Tenant) 58

3.13.3 Rebus Sic Stantibus 59

3.14 Kaedah Penilaian bagi Tujuan

Kadaran 59

3.14.1 Kaedah Perbandingan Sewa 60

3.14.2 Kaedah Kos dan Kontraktor 61

3.14.3 Kaedah Keuntungan /

Pendapatan 62

3.15 Kesimpulan 62

14

4 PENGURUSAN PENYEMAKAN

SEMULA SENARAI NILAIAN DI

PIHAK BERKUASA TEMPATAN (PBT)

4.1 Pengenalan 64

4.2 Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) 65

4.3 Struktur Organisasi PBT 66

4.4 Ciri-ciri PBT 67

4.5 Kategori PBT 69

4.6 Peranan dan Tugas PBT 70

4.7 Sumber Kewangan PBT 74

4.8 Senarai Nilaian (SN) 77

4.9 Kepentingan SN 78

4.10 Proses Penyediaan SN 79

4.10.1 Mesyuarat Kelulusan

Cadangan 80

4.10.2 Pengisytiharan Cadangan 81

4.10.3 Perancangan 82

4.10.4 Proses Membuat Penilaian 82

4.10.5 Notis Pemberitahuan 84

4.10.6 Pengisytiharan Penyemakan 84

4.10.7 Bantahan 85

4.10.8 Mesyuarat Pengesahan SN 87

4.10.9 Pengisytiharan Pelaksanaan 88

4.11 Pindaan Terhadap SN 88

4.12 Penyemakan Semula SN 90

4.13 Tujuan Penyemakan Semula

Dilakukan 91

4.14 Langkah dan Prosedur Penyemakan

Semula 92

4.15 Pengurusan Penyemakan Semula

SN 95

4.16 Implikasi Pelaksanaan Penyemakan

Semula Kepada PBT 98

15

4.17 Masalah-masalah Pengurusan dalam

Menguruskan Penyemakan Semula

SN 99

4.17.1 Penyimpanan Data 99

4.17.2 Kakitangan 99

4.17.3 Masa 101

4.17.4 Kos 101

4.17.5 Penentuan Kawasan 102

4.17.6 Pengurusan Data / Rekod

Pegangan Berkadar 102

4.17.7 Kelulusan dari Ahli-ahli Majlis

PBT dan PBN 103

4.17.8 Masalah Tunggakan Kadaran 104

4.17.9 Pemilik Harta / Pegangan

Berkadar 105

4.18 Kesimpulan 105

5 ANALISIS DAN HASIL

PENYELIDIKAN

5.1 Pengenalan 106

5.2 Kajian Soal Selidik 107

5.3 Analisis Kajian bagi Pencapaian

Objektif Pertama: Mengkaji Aspek

Pengurusan dalam Melaksanakan

Penilaian Semula di PBT 107

5.3.1 Analisis Bahagian A 107

5.3.1.1 Jumlah Responden

Mengikut Kategori

PBT 108

5.3.1.2 Bilangan Kakitangan

Jabatan / Bahagian

Penilaian di PBT 110

16

5.3.1.3 Jumlah Pegangan

Berkadar di dalam

Kawasan PBT 111

5.3.1.4 Jumlah Kakitangan

Berbanding Jumlah

Pegangan Berkadar 113

5.3.2 Analisis Bahagian B 114

5.3.2.1 Sela Tempoh

Penyemakan Semula

Dijalankan 114

5.3.2.2 Kaedah / Cara PBT

Menjalankan

Penyemkan Semula 116

5.3.2.3 Proses Kerja

Penyemakan Semula 117

5.3.2.4 Cara Pelaksanaan

Penyemakan Semula

Berbantukan Komputer 119

5.3.2.5 Penggunaan Komputer

dalam Pengurusan

Kadaran 120

5.3.3 Hasil Pertama: Mengkaji

Pengurusan dalam

Melaksanakan Penyemakan

Semula di PBT 121


Objektif Kedua: Mengkaji Faktor-

faktor yang Menyebabkan Penyemakan

Semula Sukar Dilaksanakan di PBT 124

5.4.1 Analisis Bahagian C 124

5.4.1.1 Data dan Maklumat 124

5.4.1.2 Kakitangan 126

5.4.1.3 Pemilik Harta 127

5.4.1.4 Lain-lain 129

17

5.4.2 Rumusan Analisis: Faktor-

faktor yang Menyebabkan

Penyemakan Semula Tidak

Dapat Dijalankan untuk

Tempoh Setiap Lima Tahun

Sekali 130

5.4.3 Hasil Kedua: Mengkaji Faktor-


Penyemakan Semula Sukar

Dilaksanakan di PBT 132


Objektif Ketiga: Mengkaji Implikasi

Pelaksanaan Penyemakan Semula ke

atas Kewangan PBT 135

5.5.1 Analisis Bahagian D 136

5.5.1.1 Peningkatan Kutipan

Cukai PBT Sebelum

dan Selepas Penyemakan

Semula Dijalankan 136

5.5.1.2 Anggaran Kos yang

Terlibat dalam

Melaksanakan


5.5.1.3 Taburan Kos Penyemakan

Semula Berbanding

Peningkatan Kutipan

Cukai 140

5.5.1.4 Taburan Peningkatan

Jumlah Perbelanjaan

PBT Berbanding

Peningkatan Kutipan

Cukai 142

5.5.2 Hasil Ketiga: Mengkaji

Implikasi Pelaksanaan

18

Penyemakan Semula ke atas

Kewangan PBT 144

5.6 Analisis Bahagian E dan F Borang

Soal Selidik 145

5.6.1 Pandangan Terhadap


5.6.2 Kaedah Terbaik dalam

Menjalankan Penyemakan

Semula 148

5.6.3 Keperluan Pelaksanaan

Penilaian Massa di PBT 150

5.6.4 Pengetahuan tentang

Konsep dan Keupayaan

Penilaian Massa 151

5.6.5 Pengetahuan tentang

CAMA 152

5.7 Kesimpulan 154

6 PENEMUAN, CADANGAN DAN

KESIMPULAN

6.1 Pengenalan 155

6.2 Penemuan Penyelidikan 155

6.2.1 Penemuan Pertama:

Aspek Pengurusan dalam

Melaksanakan Penyemakan

Semula di PBT 156

6.2.2 Penemuan Kedua: Faktor-


Penyemakan Semula Sukar

Dilaksanakan di PBT 156

6.2.3 Penemuan Ketiga: Implikasi

Pelaksanaan Penyemakan

19

Semula ke atas Kewangan

PBT 157

6.3 Cadangan Penyelidikan 157

6.3.1 Pertambahan Kakitangan


6.3.2 Penggunaan Kaedah Penilaian

Massa (Mass Appraisal) 158

6.3.3 Penswastaan 159

6.4 Cadangan Penyelidikan Lanjutan 160

6.5 Rumusan dan Kesimpulan 160

SENARAI RUJUKAN 163

LAMPIRAN A 169

20

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL PERKARA HALAMAN

2.1 Ringkasan Pencapaian Objektif

Penyelidikan 18 - 19

2.2 Tahap Pandangan dan Skornya 31

3.1 Pengagihan Jenis Cukai dan Pihak

Berkuasa Pencukaian Harta Tanah

di Malaysia 47

4.1 Kriteria-kriteria Mengikut Kategori

PBT 70

4.2 Pecahan Sumber Kewangan PBT 76

4.3 Nisbah Bilangan Kakitangan Ke

Atas Bilangan Harta Tanah 100

5.1 Taburan Responden Mengikut

Kategori PBT 108


Penggunaan Asas Nilaian 109

5.3 Taburan Kakitangan (Staf) Jabatan


5.4 Jumlah Pegangan Berkadar di dalam

Kawasan PBT 111

5.5 Nisbah Jumlah Kakitangan

Berbanding Jumlah Pegangan

Berkadar 113

5.6 Sela Tempoh Penyemakan Semula

Dijalankan 114

21

5.7 Kaedah / Cara PBT Menjalankan


5.8 Pelaksanaan Proses Kerja Penyemakan

Semula 117

5.9 Cara Pelaksanaan Penyemakan Semula

Harta Tanah Berbantukan Komputer 119

5.10 Penggunaan Komputer dalam Aktiviti

Pengurusan Kadaran 120

5.11 Keputusan Soal Selidik Faktor 1 –

Data dan Maklumat 125


Kakitangan 126


Pemilik Harta 128


Lain-lain 130

5.15 Tahap Pandangan dan Skala Baru 131

5.16 Faktor-faktor yang Menyebabkan

Penyemakan Semula Tidak Dapat

Dilaksanakan untuk Tempoh Setiap

Lima Tahun Sekali 132

5.17 Taburan Peningkatan Kutipan

Cukai PBT Sebelum dan Selepas

Penyemakan Semula Harta Tanah 137

5.18 Anggaran Kos yang Terlibat dalam

Melaksanakan Penyemakan Semula 139

5.19 Taburan Kos Penyemakan

Semula Berbanding Peningkatan

Kutipan Cukai 141

5.20 Taburan Peningkatan Jumlah

Perbelanjaan PBT Berbanding

Peningkatan Kutipan Cukai 141

5.21 Pendapat Responden Mengenai

Pelaksanaan Penyemakan Semula 146

22

5.22 Kaedah Terbaik dalam Menjalankan


5.23 Keperluan Pelaksanaan Penilaian

Massa di PBT 150

5.24 Pengetahuan tentang Konsep dan

Keupayaan Penilaian Massa 152

5.25 Pengetahuan tentang CAMA 153

23

SENARAI RAJAH

NO. RAJAH PERKARA HALAMAN

1.1 Ringkasan Metodologi Penyelidikan 14

4.1 Struktur Kerajaan Tempatan Malaysia 68

4.2 Proses Penyediaan Senarai Nilaian 81

4.3 Prosedur Bantahan dan Rayuan 86

4.4 Langkah dan Prosedur Penyemakan

Semula 96

4.5 Peringkat Kelulusan SN 103


Kategori PBT 108


Penggunaan Asas Nilaian 109

5.9 Taburan Kakitangan (Staf) Jabatan


5.10 Jumlah Pegangan Berkadar di dalam

Kawasan PBT 112

5.11 Nisbah Jumlah Kakitangan

Berbanding Jumlah Pegangan

Berkadar 113

5.12 Sela Tempoh Penyemakan Semula

Dijalankan 115

5.13 Kaedah / Cara PBT Menjalankan


24

5.8 Pelaksanaan Proses Kerja Penyemakan

Semula 118

5.9 Cara Pelaksanaan Penyemakan Semula

Berbantukan Komputer 119

5.10 Penggunaan Komputer dalam

Aktiviti Pengurusan Kadaran 121

5.11 Taburan Peningkatan Kutipan Cukai

PBT Sebelum dan Selepas Penyemakan

Semula Harta Tanah 137

5.12 Anggaran Kos yang Terlibat dalam

Melaksanakan Penyemakan Semula 139

5.13 Taburan Kos Penyemakan Semula

Berbanding Peningkatan Kutipan

Cukai 141

5.14 Taburan Peningkatan Jumlah

Perbelanjaan PBT Berbanding

Peningkatan Kutipan Cukai 143

5.15 Pendapat Responden Mengenai

Pelaksanaan Penyemakan Semula 147

5.16 Kaedah Terbaik dalam Menjalankan


5.17 Keperluan Pelaksanaan Penilaian

Massa di PBT 151

5.18 Pengetahuan tentang Konsep dan

Keupayaan Penilaian Massa 152

5.19 Pengetahuan tentang CAMA 153

25

SENARAI SINGKATAN

Akta 171 : Akta Kerajaan Tempatan 1976

CMK : Caruman Membantu Kadar

DB : Dewan Bandaraya

JKT : Jabatan Kerajaan Tempatan

JPPH : Jabatan Penilaian dan Perkidmatan Harta

KPKT : Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan

MB : Majlis Bandaraya

MD : Majlis Daerah

MP : Majlis Perbandaran

PBN : Pihak Berkuasa Negeri

PBT : Pihak Berkuasa Tempatan

SN : Senarai Nilaian

/ : atau

26

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN PERKARA HALAMAN

A Borang Soal Selidik 169 - 174

27

BAB 1

PEYEMAKAN SEMULA SENARAI NILAIAN DI PIHAK BERKUASA

TEMPATAN (PBT)

1.1 Pengenalan

Struktur pentadbiran negara terbahagi kepada tiga iaitu Kerajaan Persekutuan,

Kerajaan Negeri atau Pihak Berkuasa Negeri (PBN) dan Kerajaan Tempatan atau

Pihak Berkuasa Tempatan di mana setiap unit pentadbiran tersebut mempunyai

peranan dan tugas yang berbeza. Kerajaan Tempatan atau PBT (selepas ini disebut

sebagai PBT) merupakan struktur pentadbiran awam yang terendah dan yang paling

dekat kepada orang ramai di mana-mana negara (Zahari Ab. Rashid, 1991). Menurut

Ahmad Atory Hussain (1991), PBT merupakan satu unit atau institusi pemerintahan

yang berkuasa di peringkat bawahan dalam sesuatu tempat atau daerah kecil dengan

kuasa dan tugas-tugas yang tertentu. Di Malaysia, PBT dibahagikan kepada tiga

kategori iaitu Majlis / Dewan Bandaraya, Majlis Perbandaran dan Majlis Daerah.

Fungsi dan peranan yang dijalankan oleh PBT ini adalah seperti yang diperuntukkan

di dalam Bahagian XI Seksyen 73, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) yang

mana PBT bertanggungjawab dalam menyediakan dan memelihara tempat-tempat

awam, menyediakan perkhidmatan pembuangan dan pelupusan sampah serta sisa

pepejal dan memelihara kesihatan awam seperti mencegah penyakit daripada

berjangkit.

Bagi menyediakan perkhidmatan-perkhidmatan ini, PBT memerlukan sumber

kewangan yang mencukupi bagi memberikan perkhidmatan yang sempurna selari

dengan keperluan penduduk di dalam kawasan pentadbirannya. Menurut Akta 171

Bahagian V Seksyen 39, PBT dibenarkan mendapat kewangan dari beberapa sumber

sebagai hasil pendapatan. Punca-punca pendapatan ini adalah seperti sewa, lesen,

28

bayaran, keuntungan, geran tahunan, derma atau sumbangan, denda dan cukai

taksiran (Zahari Ab. Rashid, 1991).

1.2 Penyataan Masalah

Cukai taksiran atau kadaran (selepas ini disebut sebagai kadaran) merupakan

penyumbang utama kepada hasil pendapatan PBT di Malaysia iaitu sehingga 65%

(Mani Usilappan, 1998) atau dua pertiga (Buang Alias, 2001) daripada jumlah

keseluruhan pendapatan PBT. Sebagai contoh, pada tahun 2006, MPJBT dan MPSJ

memperoleh pendapatan yang tinggi daripada hasil cukai, di mana MPJBT

memperoleh sebanyak 61.2% (Laporan Kewangan MPJBT, 2007), manakala MPSJ

sebanyak 74.9% (Laporan Kewangan MPSJ, 2007).

Menurut Seksyen 127, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171), kadaran

dikenakan ke atas semua pegangan di dalam kawasan sesebuah PBT, di mana PBT

boleh mengenakan apa-apa kadar yang difikirkan perlu ke atas semua pegangan yang

ada. Kadaran bagi sesebuah harta tanah dikenakan setelah penilaian ke atas harta

tanah tersebut dilakukan. Proses penilaian yang dijalankan melibatkan peringkat

kerja seperti pengumpulan data, analisis data dan penentuan nilai (Haslinawati

Hasan, 1998). Proses penilaian ini dilakukan dengan tujuan menentukan nilai

tahunan atau nilai tambah bagi sesebuah pegangan (Phuah Tick Lai, 1993). Semua

nilai tahunan atau nilai tambah yang telah ditentukan beserta maklumat berkaitan

harta tanah akan dikumpul dan disimpan di dalam satu rekod dan ianya dikenali

sebagai Senarai Nilaian (SN).

SN merupakan suatu rekod lengkap berkaitan maklumat semua pegangan

berkadar bagi sesebuah PBT (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001).

Setiap PBT mempunyai SN yang tersendiri yang mana SN ini membolehkan PBT

menganggar bilangan atau jumlah pegangan yang ada serta dapat membantu PBT

dalam membuat anggaran pendapatan yang dijangkakan daripada cukai taksiran

untuk sesuatu tahun kewangan (Mohamad Yazid Mohamed, 1991). Oleh itu, SN ini

haruslah sentiasa diperbaharui bagi memenuhi fungsinya iaitu sebagai bank data

29

yang menyimpan segala maklumat pegangan berkadar seperti maklumat pemilikan,

nilai tahunan dan pengenaan kadaran (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu

Zarin, 2001). Menurut Seksyen 137 (4), sesuatu SN baru yang mengandungi butir-

butir seperti dalam Seksyen 137 (1) akta yang sama, hendaklah disediakan dan

disiapkan sekali setiap lima tahun atau dalam tempoh yang dilanjutkan sebagaimana

yang ditentukan oleh PBN. SN perlu diperbaharui untuk mengemaskini pertambahan

pegangan berkadar yang berlaku, meningkatkan pendapatan tahunan PBT serta

mengurangkan berlakunya ketidakadilan dalam pembayaran cukai di kalangan

pemilik pegangan berkadar (Bird dan Slack, 2002). Bagi penyediaan SN baru, satu

proses kerja yang melibatkan kerja-kerja lawat periksa dan mengemaskinikan

maklumat semua pegangan berkadar yang ada perlu dilaksanakan (Y.K. Leung dan

Mani Usilappan, 1997). Proses kerja ini lebih dikenali sebagai penyemakan semula.

Dalam memberikan keadilan kepada pemilik pegangan, kerja-kerja

penyemakan semula ini perlulah dilaksanakan dengan tepat dan berkala.

Penyemakan semula yang dijalankan dengan lebih kerap akan memberikan penilaian

yang lebih adil serta dapat mengurangkan rasa tidak puas hati di kalangan pembayar

cukai (Kitchen, 2003). Kekerapan pelaksanaan kerja-kerja penyemakan semula ini

juga dapat membantu PBT dalam melihat pertambahan jumlah pegangan berkadar

yang ada dan melalui pertambahan itu juga secara tidak langsungnya dapat

membantu dalam meningkatkan sumber pendapatan PBT tersebut (Phang Siew Nooi,

1990). Mc Cluskey et al. (1997) menyatakan, bagi mencapai tahap keadilan dan

prinsip ekuiti, pegangan berkadar mestilah dibuat penyemakan semula secara berkala

iaitu pada kebiasaannya setiap tiga, lima atau tujuh tahun sekali. Smith (1990) pula

berpendapat, penilaian semula perlu dilakukan setiap lima tahun sekali supaya

perubahan dalam tingkat nilai yang sesuai bagi sesebuah harta tanah dapat

ditunjukkan. Manakala di dalam Akta 171, Seksyen 137 (4) turut dinyatakan

mengenai tempoh penyediaan SN baru di mana ianya perlu dilaksanakan setiap lima

tahun sekali.

Walaupun telah diketahui kepentingan dalam pelaksanaan penyemakan

semula ini, ianya masih tidak dapat dilaksanakan dengan sempurna di kebanyakan

PBT di Malaysia. Sebagai contoh, pada tahun 2005, Majlis Daerah (MD) Mersing

masih menggunakan SN yang disediakan pada tahun 1982. Selain itu, Majlis

Perbandaran Alor Gajah (MPAG) turut mengalami perkara yang sama di mana

30

sehingga ke hari ini, MPAG masih menggunakan SN yang disediakan pada tahun

1987. Mani Usilappan (1998) turut menyatakan antara tahun 1982 hingga 1990,

sebanyak 84 buah PBT telah menjalankan penyemakan semula dengan bantuan

Jabatan Penilaian dan Perkhidmatan Harta (JPPH) kerana SN yang digunapakai

merupakan SN lama dan nilai tahunan tersebut tidak mempunyai hubungkait dengan

nilai pasaran semasa harta tanah. Persoalan yang timbul berdasarkan keadaan ini

adalah, mengapa PBT tidak dapat menjalankan penyemakan semula bagi tujuan

memperbaharui SN sedia ada seperti yang telah diperuntukkan di dalam Akta 171?

Oliver Valentine Eboy (2003) menyatakan antara sebab PBT menghadapi

kesulitan dalam menyediakan SN adalah pengurusan dan pengendalian data yang

banyak, pendekatan yang digunakan, kekurangan kakitangan, kos yang tinggi, ruang

penyimpanan fail yang besar dan tempoh pelaksanaan penyemakan semula yang

lama. Marbeck (1986) pula berpendapat bahawa kebanyakan PBT mengalami

kesukaran dalam menyediakan SN yang baru kerana kaedah penyimpanan data dan

maklumat pegangan berkadar dilakukan secara manual iaitu dengan menggunakan

sistem fail. Pengurusan data secara manual ini menimbulkan pelbagai kesulitan

kepada PBT seperti keperluan ruang penyimpanan yang luas, peningkatan kos,

kebarangkalian kehilangan maklumat adalah tinggi dan sebagainya (Dzurllkarnian

Daud, Buang Alias dan Oliver Valentine Eboy, 2003). Selain itu, tempoh masa yang

diambil adalah panjang untuk menjalankan kerja-kerja penyemakan semula data

kerana fail-fail lama perlu dibuka kembali bagi mendapatkan maklumat setiap lot

harta tanah. Oleh sebab maklumat bagi setiap lot harta tanah disimpan dalam fail

yang berasingan, maka kerja-kerja penyemakan data-data tersebut memerlukan

tempoh masa yang lama untuk disempurnakan.

Selain itu, kekurangan kakitangan berpengalaman dan berkelayakan di

Bahagian / Jabatan Penilaian di kebanyakan PBT turut menyebabkan kesukaran PBT

melaksanakan kerja-kerja penilaian semula. J.Lee (1977) menyatakan masalah yang

dihadapi oleh PBT dalam melaksanakan kerja-kerja penilaian semula adalah

berkaitan kekurangan kakitangan yang berpengalaman. Ahmad Ariffian Bujang dan

Hasmah Abu Zarin (2001) pula menyatakan antara sebab PBT menghadapi pelbagai

masalah dalam menyediakan SN adalah ketiadaan satu bahagian khusus bagi

melaksanakan kerja-kerja penyediaan SN serta menghadapi kekurangan kakitangan

31

yang berkelayakan. Masalah berkaitan kekurangan kakitangan ini akan menjadi

rumit disebabkan pertambahan bilangan pegangan berkadar yang berlaku pada setiap

tahun tanpa disokong dengan pertambahan bilangan kakitangan (Norinna Mohamed,

2005).

Sebagai contoh, pertambahan bilangan pegangan berkadar yang berlaku di

Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah (MPJBT). MPJBT mengalami pertambahan

bilangan harta tanah sebanyak 6,900 unit pada tahun 2005 dan 5,900 unit pada tahun

2006 (Laporan Jabatan Penilaian MPJBT, 2007). Pertambahan bilangan pegangan

ini tidak disokong dengan pertambahan bilangan kakitangan yang ada sejak tahun

2004 iaitu seramai 13 orang. Pada tahun 2004 bilangan pegangan yang dikendalikan

oleh seorang kakitangan adalah sebanyak 10,900 unit iaitu 1: 10,900. Beban tugas

ini bertambah pada tahun 2005 iaitu sebanyak 11,400 unit (1:11,400). Pada tahun

2005, Jabatan Penilaian MPJBT masih lagi mengalami pertambahan beban kerja bagi

seorang kakitangan iaitu 11,900 unit (1:11,900). Setiap kakitangan ini mempunyai

peranan dalam memantau serta mengemaskinikan maklumat bagi setiap pegangan

berkadar yang ada di bawah tanggungjawab mereka.

Selain daripada pengurusan berkaitan kakitangan, keadaan kewangan bagi

sesebuah PBT turut menjadi faktor yang penting dalam memastikan penyemakan

semula bagi tujuan penyediaan SN dapat dilaksanakan dengan sempurna. Perkara

yang perlu dititikberatkan berkaitan kewangan PBT adalah kos yang diperlukan bagi

tujuan pelaksanaan penyemakan semula. Dalam usaha untuk melaksanakan

penyemakan semula, PBT perlu terlebih dahulu mengkaji kedudukan kewangan

mereka. PBT boleh mendapatkan sumber kewangan bagi tujuan ini samada melalui

peruntukan PBT sendiri atau pinjaman dari Kerajaan Negeri (Rokiyah Yusof, 1992).

Kajian terhadap kedudukan kewangan PBT ini perlu dilakukan terlebih dahulu

kerana proses penyemakan semula merupakan satu proses kerja yang akan

melibatkan sejumlah perbelanjaan yang besar dan semakin lama tempoh yang

diperlukan bagi menyiapkannya maka semakin banyaklah kos yang akan terlibat

(Zahari Ab. Rashid, 1991; Mark dan Goldberg, 1988). Selain itu, peningkatan dalam

perbelanjaan untuk mengendalikan penyemakan semula ini juga terjadi sekiranya

PBT mengambil keputusan untuk menswastakan kerja-kerja penyemakan semula

tersebut. Ini kerana PBT perlu menanggung kos kewangan untuk dibayar kepada

32

firma swasta berdasarkan jumlah pegangan selain kos untuk menyediakan pejabat,

penyediaan borang-borang yang diperlukan bagi kerja-kerja penyemakan semula

serta kos-kos sampingan lain (Mohd Azuan Othman, 2000).

Seterusnya, perkara yang boleh mempengaruhi keadaan kewangan sesebuah

PBT adalah tunggakan kadaran. Kegagalan PBT dalam mengutip semua kadaran

yang dikenakan menyebabkan masalah berkaitan tunggakan kadaran ini tidak pernah

berakhir. Masalah berkaitan tunggakan kadaran ini turut mempengaruhi PBT dalam

usaha untuk mengendalikan kerja-kerja penyemakan semula bagi tujuan penyediaan

SN baru. Suraya Omar (2003) menyatakan masalah yang wujud dalam pelaksanaan

SN ialah wujudnya tunggakan kadaran yang mana PBT gagal mengutip kadaran yang

dikenakan pada setiap penggal iaitu penggal pertama antara bulan Januari hingga Jun

dan antara bulan Julai hingga Disember bagi penggal kedua. Bil tuntutan kadaran

dikeluarkan pada awal bulan Januari bagi penggal pertama dan hendaklah dijelaskan

sehingga akhir bulan Februari. Manakala bagi penggal kedua pula, bil tuntutan

kadaran dikeluarkan pada awal bulan Julai dan pemilik pegangan perlulah

menjelaskan bayaran kadaran tersebut sehingga akhir bulan Ogos. Kegagalan

pemilik pegangan berkadar dalam menjelaskan bil tuntutan kadaran sehingga akhir

bulan Februari atau bulan Ogos bagi setiap tahun ini dianggap sebagai satu

tunggakan (Seksyen 147 (2), Akta 171). Masalah tunggakan kadaran yang dialami

ini akan memberi kesan terhadap keadaan kewangan PBT sekaligus menyebabkan

kerja-kerja penyemakan semula tidak dapat dilaksanakan oleh kerana PBT tidak

mempunyai sumber kewangan yang mencukupi. Rokiyah Yusof (1992) menyatakan

jika tunggakan kadaran ini dibiarkan berterusan, ianya akan mengesani pendapatan

serta menjejaskan pelaksanaan pembangunan dan perkhidmatan di dalam kawasan

pentadbiran PBT. Tunggakan kadaran yang tinggi yang dialami oleh PBT turut

memberi kesan negatif kepada PBN dalam memberi kelulusan terhadap penyemakan

semula bagi tujuan penyediaan SN yang baru (Buang Alias, 2001; Mohamad Ismail,

2003; Mahadzir Rahim, 2005). Ini kerana PBN berpendapat jika kadaran yang

dikutip bertambah tinggi maka kebarangkalian pemilik atau pemunya harta tanah

tidak mahu membayar kadaran juga turut bertambah. Dengan itu, masalah

tunggakan kadaran yang dialami oleh PBT ini tidak akan menemui jalan

penyelesaiannya dan seterusnya memberi kesan terhadap pendapatan sesebuah PBT

itu.

33

Secara kesimpulannya, perkara-perkara yang perlu dititikberatkan dalam

pengurusan untuk melaksanakan penyemakan semula yang sempurna terbahagi

kepada tiga iaitu pengurusan data atau maklumat pegangan berkadar, bilangan

kakitangan yang terlibat serta keadaan kewangan sesebuah PBT yang merangkumi

pengurusan pungutan kadaran. Pengurusan yang baik adalah perlu bagi memastikan

kerja-kerja penyemakan semula ini dapat dilaksanakan dengan tepat dan sempurna

mengikut tempoh yang telah ditetapkan. Walau bagaimana pun, berdasarkan hasil

penyelidikan terdahulu didapati kebanyakan PBT tidak dapat menjalankan

penyemakan semula untuk setiap tempoh yang ditetapkan dan seterusnya SN yang

digunapakai tidak dapat dikemaskinikan. Oleh itu, penyelidikan ini dijalankan bagi

mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan PBT tidak dapat melaksanakan

penyemakan semula setiap lima tahun sekali. Selain itu, penyelidikan ini turut

dilaksanakan bagi mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula harta tanah

terhadap keadaan kewangan sesebuah PBT itu. Penyelidikan ini merupakan satu

usaha untuk menganalisis masalah pengurusan penyemakan semula secara empirikal

yang lebih menyeluruh lanjutan daripada masalah-masalah penyemakan semula yang

telah dinyatakan oleh penulis-penulis terdahulu.

1.3 Tujuan dan Objektif Penyelidikan

Tujuan penyelidikan ini dijalankan adalah untuk mengkaji faktor-faktor yang

menyebabkan PBT tidak dapat mengendalikan penyemakan semula harta tanah pada

setiap lima tahun sekali. Berdasarkan tujuan tersebut, tiga objektif telah digariskan

bagi memenuhi kehendak dan matlamat penyelidikan ini iaitu:

1.3.1 Mengkaji aspek pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula di

PBT.

1.3.2 Mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar

dilaksanakan secara berkala di PBT.

1.3.3 Mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT.

34

1.4 Skop Penyelidikan

Bagi menjalankan penyelidikan berkaitan masalah pengurusan dalam

penyemakan semula kadaran, sebanyak 19 PBT terlibat sebagai sampel kajian.

Persampelan yang dilakukan adalah secara rawak. Pemilihan PBT adalah

mengambil kira asas kadaran yang digunakan iaitu nilai tahunan bagi semua negeri

di Malaysia kecuali negeri Johor yang menggunakan nilai tambah sebagai asas

nilaian kadaran. Selain itu, senarai PBT yang terbabit terdiri daripada kategori yang

berbeza iaitu, Dewan Bandaraya, Majlis Bandaraya, Majlis Perbandaran dan Majlis

Daerah di mana setiap kategori PBT mempunyai beban tugas dan tanggungjawab

yang berbeza. Penyelidikan ini dijalankan dengan hanya melibatkan bidang

pengurusan penyemakan semula di PBT serta kesan pelaksanaan penyemakan

semula terhadap keadaan kewangan PBT. Penyelidikan ini lebih tertumpu kepada

masalah-masalah pengurusan yang dihadapi oleh PBT dalam mengendalikan

penyemakan semula harta tanah. Selain itu, penyelidikan ini turut mengambil kira

keadaan kewangan PBT kesan daripada penyemakan semula yang dijalankan. Bagi

tujuan tersebut hanya pendapatan daripada hasil kadaran sahaja yang diambil kira.

1.5 Kepentingan Penyelidikan

Penyelidikan yang dijalankan ini diharap dapat memberi panduan kepada

pihak-pihak tertentu, antaranya adalah:

1.5.1 Pihak Berkuasa Tempatan (PBT)

Bagi melaksanakan penyemakan semula, PBT perlu berhati-hati dan

mengambilkira masalah-masalah yang perlu diatasi jika ingin memastikan SN yang

disedia akan diluluskan oleh Pihak Berkuasa Negeri (PBN). Penyelidikan ini

dijalankan dengan meneliti masalah-masalah pengurusan yang dihadapi oleh PBT

35

dalam mengendalikan penyemakan semula harta tanah. Hasil penyelidikan ini amat

penting dalam membantu PBT untuk mengenal pasti masalah dalam melaksanakan

penyemakan semula dan seterusnya merangka strategi yang bersepadu untuk

mengatasi masalah tersebut. Ini akan dapat meningkatkan pendapatan PBT dan

seterusnya dapat membantu PBT melaksanakan tanggungjawab kepada pemilik

pegangan berkadar dengan lebih baik.

1.5.2 Pengetahuan Ilmiah

Penyelidikan ini diharap dapat menjadi satu sumber rujukan atau panduan

kepada pelajar-pelajar atau pihak-pihak tertentu untuk mendalami bidang pencukaian

harta tanah di PBT khususnya bidang penyemakan semula harta tanah. Selain itu,

penyelidikan ini turut menerangkan perkara-perkara berkaitan penyediaan SN

dengan menghuraikan proses-proses kerja yang terlibat secara terperinci.

1.6 Metodologi Penyelidikan

Secara ringkas, metodologi penyelidikan ditunjukkan dalam Rajah 1.1.

Pelaksanaan penyelidikan ini terbahagi kepada lima peringkat iaitu:

1.6.1 Perancangan (I)

Pada peringkat pertama, penyelidik menyediakan cadangan penyelidikan

dengan menetapkan penyataan isu utama. Penyataan masalah di sini adalah

mengenai bentuk dan masalah pengurusan yang ada di PBT dalam menguruskan

penyemakan semula untuk tempoh setiap lima tahun seperti yang diperuntukkan di

36

dalam Akta 171. Berdasarkan penyataan masalah ini, skop penyelidikan ditentukan

dan penyelidik menggariskan tiga objektif yang perlu dicapai menerusi kajian

literatur, pengedaran borang soal selidik, temu bual dan analisis ke atas data-data

yang diperoleh. Objektif bagi penyelidikan ini adalah mengkaji pengurusan dalam

melaksanakan penyemakan semula di PBT, mengkaji faktor-faktor yang

menyebabkan penyemakan semula sukar dilaksanakan secara berkala di PBT dan

mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT.

1.6.2 Kajian Literatur (II)

Kajian literatur merupakan kajian teoritikal yang menjelaskan tentang takrif,

konsep pencukaian, peranan dan kewangan PBT, kadaran, penyemakan semula harta

tanah dan isu-isu yang berkaitan penyemakan semula ini. Di peringkat ini,

penyelidikan mengenai pencukaian di PBT serta pengurusan penyemakan semula

harta tanah dijalankan dengan terperinci berdasarkan kajian-kajian terdahulu yang

mempunyai kaitan dengan penyataan masalah seperti di peringkat pertama. Kajian

literatur ini akan dibincangkan dalam dua bab yang berbeza iaitu Bab 3 (Pengurusan

Kadaran di PBT) dan Bab 4 (Pengurusan Penyemakan Semula SN di PBT).

Di peringkat ini penyelidik akan mengkaji tentang peranan dan kewangan

PBT iaitu peranan PBT dalam menyediakan kemudahan, perkhidmatan dan lain-lain

kepada penduduk di dalam kawasannya. Seterusnya, penyelidikan berkaitan

kewangan PBT yang mengambil kira sumber-sumber kewangan PBT. Peringkat ini

juga menerangkan konsep kadaran secara terperinci. Penyelidik turut

membincangkan berkaitan pengurusan penyemakan semula harta tanah di PBT

dengan membincangkan masalah-masalah pengurusan yang menyebabkan

penyemakan semula tidak dapat dijalankan untuk tempoh setiap lima tahun sekali.

Penerangan berkaitan implikasi pelaksanaan penyemakan semula juga akan

dilakukan di peringkat ini.

37

1.6.3 Pengumpulan Data (III)

Data-data yang akan dikumpulkan oleh penyelidik adalah berkaitan dengan

kadaran dan penyemakan semula. Pengumpulan data dijalankan dengan

menggunakan kaedah kualitatif dan kuantitatif. Sumber data yang dikumpulkan

terbahagi kepada dua iaitu:

1.6.3.1 Data Primer

Data primer merupakan data mentah yang diperoleh oleh penyelidik melalui

beberapa kaedah. Antaranya adalah kaedah pemerhatian, temu bual dan pengedaran

soal selidik.

1.6.3.2 Data Sekunder

Data sekunder pula merupakan data yang dikumpulkan berdasarkan kajian-

kajian terdahulu mengenai sebarang penulisan berkaitan penyataan masalah yang

telah ditetapkan. Data-data ini diperoleh daripada sumber-sumber seperti buku,

monograf, jurnal, kertas seminar, hasil kajian terdahulu dan lain-lain lagi.

1.6.4 Analisis Data dan Penemuan Penyelidikan (IV)

Data-data yang telah dikumpulkan perlu dikemas kini supaya dapat

dirumuskan sejajar dengan objektif penyelidikan ini. Penganalisaan yang teliti perlu

di dalam mengetahui kesan daripada penyataan masalah yang telah dinyatakan

sebelum ini. Dengan itu proses membuat kesimpulan dan cadangan akan dapat

dirangka. Di peringkat ini penyelidik menjangkakan faktor-faktor yang

menyebabkan kesukaran dalam menjalankan penyemakan semula dapat dikenal

pasti. Seterusnya, penyelidik akan menentukan faktor yang manakah yang menjadi

faktor utama yang menghalang kelancaran pelaksanaan kerja-kerja penyemakan

semula harta tanah di PBT. Kesan kewangan PBT hasil daripada penyemakan

semula juga dapat dilihat setelah analisis ke atas data-data yang diperoleh dilakukan.

38

1.6.5 Cadangan dan Kesimpulan (V)

Berdasarkan analisis yang telah dijalankan, maka cadangan akan merujuk

kepada matlamat penyelidikan ini, iaitu mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan

PBT tidak dapat mengendalikan penyemakan semula harta tanah pada setiap lima

tahun sekali. Selain itu, cadangan juga diberikan bagi membantu kewangan PBT

dengan mengambil kira objektif ketiga penyelidikan ini. Cadangan akan dirangka di

dalam penyelidikan ini untuk membantu PBT dalam mengatasi masalah penyemakan

semula dan ini merupakan hasil rumusan serta kesimpulan bagi penyelidikan yang

dijalankan secara keseluruhannya.

1.7 Susun Atur Penulisan

Penulisan bagi penyelidikan ini merangkumi enam bahagian seperti berikut:

1.7.1 Bab 1: Penyemakan Semula Senarai Nilaian di Pihak Berkuasa

Tempatan (PBT)

Bab 1 menerangkan latar belakang penyelidikan yang merangkumi

pengenalan, penyataan masalah, objektif dan skop penyelidikan. Selain itu, bab ini

turut menerangkan kepentingan penyelidikan ini dilaksanakan, metodologi

penyelidikan secara ringkas dan susun atur bab bagi tujuan penulisan.

39

1.7.2 Bab 2: Metodologi Penyelidikan

Bab ini menerangkan kaedah yang digunakan dalam pengumpulan dan

analisis data. Di dalam bab ini, penerangan bagi kaedah pengumpulan dan analisis

data dibincangkan mengikut setiap objektif yang telah ditetapkan.

1.7.3 Bab 3: Pengurusan Kadaran di Pihak Berkuasa Tempatan (PBT)

Bab 3 ini menerangkan tentang pengurusan secara umum, pengurusan

pencukaian, konsep pencukaian yang merangkumi definisi, matlamat dan objektif

serta prinsip-prinsip pencukaian. Bab ini turut menerangkan berkaitan pencukaian

harta tanah di Malaysia, konsep pencukaian harta tanah di PBT yang terdiri daripada

definisi kadaran, asas penilaian kadaran, pihak yang dikenakan kadaran,

pengecualian kadaran, prinsip dan kaedah penilaian bagi maksud kadaran.

1.7.4 Bab 4: Pengurusan Penyemakan Semula Senarai Nilaian di Pihak

Berkuasa Tempatan (PBT)

Bab ini pula menerangkan berkaitan PBT, SN dan penyemakan semula.

Bermula dengan penerangan berkaitan PBT yang merangkumi definisi, struktur

organisasi, ciri-ciri, kategori, peranan dan tugas serta sumber kewangan. Seterusnya

berkaitan SN yang terdiri daripada definisi, kepentingan dan proses penyediaan SN.

Penerangan berikutnya berkaitan penyemakan semula iaitu definisi, tujuan, langkah

dan prosedur, pengurusan pengendalian, implikasi pelaksanaan serta masalah-

masalah pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula.

40

SKOP PENYELIDIKAN 1. Responden (PBT) dipilih dengan mengambil kira asas kadaran yang

digunakan samada nilai tahunan atau nilai tambah. 2. Penyelidikan yang dijalankan tertumpu kepada masalah-masalah

pengurusan dalam penyemakan semula harta tanah. 3. Penyelidikan yang dijalankan mengambil kira kesan kewangan PBT setelah

penyemakan semula dilaksanakan dengan hanya melibatkan pendapatan daripada hasil kadaran sahaja.

Rajah 1.1: Ringkasan Metodologi Penyelidikan

KAJIAN LITERATUR

Bab 3 : Pengurusan Kadaran di PBT

Bab 4 : Pengurusan Penyemakan Semula Senarai Nilaian di PBT

PENGUMPULAN DATA

Data Primer : Pemerhatian, Soal Selidik dan Temu Bual

Data Sekunder : Buku, Jurnal, Kertas Seminar dan Hasil Kajian

Terdahulu

ANALISIS DATA DAN PENEMUAN PENYELIDIKAN

KESIMPULAN DAN CADANGAN

I

II

III

IV

V

KAJIAN AWAL DAN PENGENALAN

PENYATAAN MASALAH

OBJEKTIF PENYELIDIKAN 1. Mengkaji aspek pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula di PBT. 2. Mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar

dilaksanakan secara berkala di PBT. 3. Mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT.

41

1.7.5 Bab 5: Analisis dan Hasil Penyelidikan

Bab 5 menjelaskan analisis yang dijalankan ke atas data-data yang diperoleh

dari pengumpulan data yang dijalankan. Analisis yang dijalankan adalah mengikut

tiga objektif seperti yang ditetapkan di dalam Bab 1. Melalui analisis ini dapat

menentukan faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula tidak dapat

dilakukan untuk tempoh setiap lima tahun oleh PBT. Bab ini turut menerangkan

hasil yang diperoleh berdasarkan analisis yang telah dijalankan.

1.7.6 Bab 6: Penemuan, Cadangan dan Kesimpulan

Bab terakhir ini menerangkan penemuan-penemuan bagi penyelidikan

berdasarkan hasil analisis, cadangan penyelidikan iaitu cadangan bagi mengatasi

masalah pengurusan dalam penyemakan semula serta cadangan lanjutan. Seterusnya

rumusan dan kesimpulan bagi penyelidikan ini dapat disediakan.

1.8 Kesimpulan

Proses penyemakan semula merupakan proses penting dalam menyediakan

SN baru atau mengemaskinikan SN yang sedia ada. SN merupakan satu rekod

penting bagi membantu PBT dalam mengenakan kadar bagi sesebuah pegangan di

bawah pentadbiran sesebuah PBT. Walau bagaimana pun, pelbagai masalah timbul

di PBT dalam menjalankan penyemakan semula ke atas pegangan berkadar yang ada.

Oleh itu, penyelidikan ini dijalankan dengan tujuan untuk membantu melancarkan

kerja-kerja penyemakan semula harta tanah di PBT dengan menumpukan pada

masalah-masalah pengurusan yang dihadapi oleh PBT dalam proses kerja ini. Selain

itu, cadangan penyelesaian perlu dilakukan dan seterusnya tindakan ke atas cadangan

tersebut perlu dilaksanakan bagi mengatasi masalah yang ada. Keberkesanan PBT

dalam mengatasi masalah ini akan memberikan hasil yang lebih tinggi kerana semua

pegangan dinilai mengikut kadar yang sesuai dan seimbang. Keadaan ini seterusnya

42

dapat memberikan pelbagai kemudahan serta kemajuan yang lebih baik kepada

penduduk di dalam kawasan pentadbiran PBT itu.

43

BAB 2

METODOLOGI PENYELIDIKAN

2.1 Pengenalan

Metodologi penyelidikan telah diterangkan secara ringkasnya di dalam Bab 1

yang merangkumi lima peringkat iaitu perancangan, kajian literatur, pengumpulan

data, analisis dan hasil penyelidikan serta penemuan, kesimpulan dan cadangan. Bab

kedua ini pula akan menerangkan secara terperinci berkaitan kaedah atau metodologi

yang digunakan bagi mencapai objektif-objektif penyelidikan yang telah ditetapkan.

Penerangan akan dibuat ke atas kaedah pengumpulan dan analisis data yang

digunakan di dalam penyelidikan ini mengikut setiap objektif yang telah digariskan.

2.2 Strategi / Kaedah Penyelidikan

Strategi penyelidikan dalam bidang sosioekonomi boleh dikelaskan dalam

beberapa cara (Azhar Harun dan Nawi Abdullah, 2004). Cara yang paling mudah

untuk mengelaskan strategi reka bentuk penyelidikan ini adalah berdasarkan kepada

kaedah yang digunakan sewaktu mengumpul dan mencerap data bagi menjawab

persoalan dan permasalahan penyelidikan yang dijalankan. Bagi memudahkan

penyelidikan ini dilaksanakan, penyelidik telah menyediakan ringkasan bagi kaedah

pencapaian objektif penyelidikan seperti yang dinyatakan dalam Jadual 2.1.

44

Jadual 2.1: Ringkasan Pencapaian Objektif Penyelidikan

Objektif Penyelidikan Data-data yang Diperlukan Kaedah Pengumpulan

Data

Kaedah Analisis

Data

Objektif 1 : Mengkaji

aspek pengurusan

dalam penyemakan

semula di PBT.

1) Jumlah kakitangan di

Bahagian / Jabatan

Penilaian di PBT.

2) Jumlah keseluruhan

pegangan berkadar

bagi sesebuah PBT.

3) Pendekatan yang

digunakan dalam

melaksanakan kerja-

kerja penyemakan

semula.

4) Sela tempoh

pelaksanaan

penyemakan semula.

5) Tempoh dan kos yang

terlibat dalam proses

penyemakan semula.

1) Menjalankan

kajian literatur

(Data sedia ada).

2) Pengedaran

borang soal

selidik.

1) Analisis

Frekuensi


faktor-faktor yang

menyebabkan

penyemakan semula

sukar dilaksanakan

secara berkala di PBT.

1) Sela tempoh

pelaksanaan

penyemakan semula di

PBT.

2) Masalah-masalah

pengurusan yang

menyebabkan PBT

tidak dapat

menguruskan

penyemakan semula.

1) Menjalankan

kajian literatur

(Data sedia ada).

2) Pengedaran

borang soal

selidik.

1) Analisis Skala

Likert.

2) Analisis

Deskriptif

Jadual 2.1: Ringkasan Pencapaian Objektif Penyelidikan (Sambungan)

45

Objektif Penyelidikan Data-data yang

Diperlukan

Kaedah Pengumpulan

Data

Kaedah Analisis

Data


implikasi pelaksanaan

penyemakan semula ke

atas kewangan PBT.

1) Hasil cukai sebelum

penyemakan semula

dilaksanakan.

2) Hasil cukai selepas

penyemakan semula

dilaksanakan.

3) Kos yang terlibat

dalam menjalankan

penyemakan semula.

4) Jumlah peningkatan

perbelanjaan selepas

penyemakan semula

dilaksanakan.

1) Menjalankan sesi

temu bual.

2) Pengedaran

borang soal

selidik.

1) Analisis

Nisbah (Ratio

Analysis).

Sumber: Olahan Penyelidik (2007)

46

2.2.1 Kaedah Pengumpulan Data

Bagi tujuan penyelidikan ini, terdapat tiga objektif yang perlu dicapai iaitu

objektif pertama adalah mengkaji aspek pengurusan dalam melaksanakan

penyemakan semula di Pihak Berkuasa Tempatan (PBT). Manakala objektif kedua

pula adalah mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar

dilaksanakan secara berkala di PBT dan objektif ketiga adalah mengkaji implikasi

pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT. Oleh itu, pengumpulan

data yang teratur perlu dilaksanakan bagi memastikan data-data yang diperoleh dapat

memenuhi objektif-objektif penyelidikan ini. Kaedah-kaedah pengumpulan data

yang digunakan adalah seperti berikut:

2.2.1.1 Kajian Literatur (Data Sedia Ada)

Kajian literatur diperoleh dengan membuat pembacaan dan kajian ke atas

data-data yang sedia ada. Data-data sedia ada ini juga dikenali sebagai data sekunder

di mana data-data ini telah sedia terkumpul dan boleh digunakan oleh penyelidik

dalam proses mendapatkan maklumat ke arah mencapai objektif penyelidikan yang

telah ditetapkan (Azhar Harun dan Nawi Abdullah, 2004). Data-data ini boleh

dikumpulkan atau didapati daripada sumber yang tersedia seperti banci, rujukan

perpustakaan atau data yang telah dikumpulkan daripada penyelidikan yang

terdahulu. Data sedia ada diperlukan bagi membantu penyelidik dalam mendapat

gambaran berkaitan isu penulisan kajian. Ahmad Mahdzan Ayob (2005) menyatakan

terdapat tujuh fungsi kajian literatur di dalam sesebuah penyelidikan. Fungsi-fungsi

berikut adalah:

a. Menjelaskan kepada pembaca apa yang diketahui dan apa yang belum

diketahui tantang topik yang dipilih,

b. Literatur memberi sempadan kepada soalan-soalan penyelidikan atau masalah

yang dikaji,

c. Ia digunakan untuk menjelaskan (atau mendefinisikan) istilah-istilah yang

digunakan dalam kajian,

d. Memahami penemuan-penemuan awal yang kadang-kadang bercanggah,

e. Menilai dan memilih teori, hipotesis dan kaedah analisis data yang sesuai,

47

f. Membina kepakaran kita melalui pembacaan karya-karya penyelidikan yang

terdahulu, dan

g. Menjadi asas atau batu tanda untuk perbandingan penemuan.

2.2.1.2 Pengedaran Borang Soal Selidik

Soal selidik ialah satu set borang atau jadual yang mengandungi soalan-

soalan tentang masalah-masalah yang hendak dikaji oleh penyelidik (Azhar Harun

dan Nawi Abdullah, 2004). Borang ini kebiasaannya digunakan bagi mendapatkan

data jenis primer. Bagi memastikan data yang diperoleh adalah bertepatan dengan

masalah dan persoalan penyelidikan, satu set borang soal selidik yang lengkap

mestilah disediakan dengan cermat. Biasanya tiap-tiap soal selidik mestilah

mengandungi soalan-soalan yang bertujuan untuk mendapatkan semua maklumat

supaya matlamat penyelidikan berkenaan tercapai sepenuhnya. Bagi tujuan

penyelidikan ini, satu set borang soal selidik telah disediakan dan merangkumi enam

bahagian (Rujuk Lampiran A). Kaedah pengedaran borang soal selidik ini

digunakan dalam mencapai objektif pertama, kedua dan ketiga bagi penyelidikan ini.

Pengedaran borang soal selidik dilakukan dengan dua kaedah iaitu (Ahmad Mahdzan

Ayob, 2005):

a. Tinjauan Melalui Pos atau Meninggalkan Borang Soal Selidik, dan

Kaedah ini boleh dinamakan juga soal selidik isi-sendiri kerana responden

sendiri yang menjawab semua soalan. Dalam kaedah pos, penyelidik

menggunakan soal selidik yang dihantar kepada responden melalui

perkhidmatan pos atau kurir. Satu cara lagi adalah dengan menemui

responden dan meninggalkan borang soal selidik kepada responden untuk

diisi sendiri oleh mereka.

b. Tinjauan Melalui Internet

Pada zaman internet dan e-mel ini, satu cara baru mengumpul data telah

muncul, iaitu melalui internet. Soal selidik diedarkan melalui e-mel sebagai

attachment file. Responden boleh menjawab soal selidik dengan mengklik

tempat-tempat yang disediakan.

48

Bagi tujuan penyelidikan ini, kedua-dua kaedah di atas digunakan bagi tujuan

pengedaran borang soal selidik kepada responden yang terlibat.

2.2.1.3 Menjalankan Sesi Temu Bual

Temu bual terdiri daripada seorang yang bertanya soalan kepada seorang

yang lain dan mencatat setiap jawapan bagi soalan yang diajukannya (Reaves, 1992).

Kajian temu bual dijalankan bagi mendapatkan penerangan yang lebih lanjut supaya

tidak berlaku salah faham mengenai soalan yang diberikan (Oppenheim, 1992).

Terdapat beberapa kaedah yang boleh digunakan dalam menjayakan temu bual ini

seperti (Ahmad Mahdzan Ayob, 2005):

a. Temu Bual Melalui Telefon, dan

Maklumat mungkin dapat juga dikumpul daripada seseorang dengan

menelefonnya. Kaedah ini amat berfaedah kerana tidak timbul perbelanjaan

kenderaan, dapat menjimatkan masa dan wang serta sesuai bagi responden

yang malu untuk bersemuka dengan pembanci.

b. Temu Bual Peribadi (Bersemuka)

Kaedah ini merupakan kaedah yang popular dalam tinjauan sosio ekonomi

atau sains sosial. Temu bual ini dilakukan dengan menghantar pembanci

menemui responden yang dipilih untuk mendapatkan maklumat daripada

mulutnya sendiri. Dalam setiap temu bual peribadi, berlaku interaksi antara

responden dengan pembanci. Dapat dikatakan bahawa seluruh kejayaan

tinjauan itu bersandar pada cara interaksi itu berjalan.

Bagi tujuan penyelidikan ini, kaedah temu bual peribadi digunakan iaitu

dengan mengadakan sesi temu bual secara bersemuka dengan pihak-pihak yang

berkaitan.

49

2.2.2 Responden yang Terlibat

Responden yang terlibat diperoleh daripada kaedah persampelan secara

rawak. Penglibatan PBT ini dapat menggambarkan secara umum berkaitan PBT-

PBT yang lain. 19 buah PBT di seluruh Malaysia terlibat sebagai responden bagi

membantu penyelidikan ini. Penglibatan PBT ini adalah berdasarkan asas nilaian

yang digunakan serta status PBT tersebut. Asas nilaian terbahagi kepada dua iaitu

nilai tahunan dan nilai tambah. Maka PBT yang dipilih hendaklah mengambil kira

kedua-dua asas nilaian tersebut iaitu beberapa PBT di negeri Johor yang

menggunakan asas nilai tambah dan beberapa PBT di negeri-negeri lain yang

menggunakan nilai tahunan sebagai asas nilaian. Status PBT pula terdiri daripada

Dewan Bandaraya, Majlis Bandaraya, Majlis Perbandaran dan Majlis Daerah.

Walaupun semua PBT mempunyai peranan yang sama tetapi kategori tersebut dapat

menunjukkan perbezaan tanggungjawab dan masalah yang dihadapi di setiap PBT

terbabit.

19 buah PBT yang terlibat sebagai sampel bagi penyelidikan ini adalah

seperti berikut:

a. Dewan Bandaraya Kota Kinabalu (DBKK),

b. Dewan Bandaraya Kuching Utara (DBKU),

c. Majlis Bandaraya Alor Setar (MBAS),

d. Majlis Perbandaran Kuantan (MPK),

e. Majlis Perbandaran Seremban (MPS),

f. Majlis Perbandaran Temerloh (MPT),

g. Majlis Perbandaran Jasin (MPJ),

h. Majlis Perbandaran Alor Gajah (MPAG),

i. Majlis Perbandaran Kemaman,

j. Majlis Perbandaran Pulau Pinang (MPPP),

k. Pihak Berkuasa Tempatan Pasir Gudang (PBTPG),

l. Majlis Daerah Hulu Selangor (MDHS),

m. Majlis Daerah Kerian (MDK),

n. Majlis Daerah Sarikei (MDS),

o. Majlis Daerah Tampin (MDT),

p. Majlis Daerah Lundu (MDL),

50

q. Majlis Daerah Segamat,

r. Majlis Perbandaran Kangar, dan

s. Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah (MPJBT).

2.2.3 Kaedah Analisis Data

Penganalisaan data yang termudah adalah dengan mengkaji dan

memperihalkan tiap-tiap pemboleh ubah berkenaan, satu persatu (Azhar Harun dan

Nawi Abdullah, 2004). Kaedah analisis yang digunakan dalam penyelidikan ini

adalah analisis frekuensi, analisis skala Likert dan analisis diskriptif. Kaedah-kaedah

analisis ini digunakan dengan bantuan perisian komputer iaitu Statistical Package for

Social Science (SPSS). Selain itu, bantuan perisian MS Excel turut digunakan bagi

menjalankan analisis perbandingan nilai iaitu menganalisis dan menerangkan

sebahagian data yang diperoleh daripada borang soal selidik.

Kaedah pengumpulan dan analisis data ini akan diterangkan dengan lebih terperinci

pada bahagian berikutnya mengikut setiap objektif penyelidikan yang telah

ditetapkan.

2.3 Kaedah Pencapaian Objektif Pertama: Mengkaji Aspek Pengurusan dalam

Menjalankan Penyemakan Semula di PBT

Objektif pertama bagi penyelidikan ini adalah mengkaji aspek pengurusan

dalam melaksanakan penyemakan semula di PBT. Bahagian ini akan menerangkan

kaedah pengumpulan data, responden yang terlibat serta kaedah analisis data bagi

memenuhi objektif pertama penyelidikan ini.

51


Bagi mencapai objektif pertama penyelidikan, kaedah-kaedah pengumpulan

data yang terlibat adalah seperti berikut:

2.3.1.1 Kajian Literatur

Melalui kajian literatur ini, penyelidik dapat memahami serba sedikit

berkaitan pengurusan yang terlibat dalam pengurusan penyemakan semula bagi

tujuan penyediaan SN sebelum penyelidikan seterusnya dijalankan. Data sedia ada

ini juga membantu dalam membuat kajian awalan bagi sesebuah penyelidikan. Bagi

tujuan penyelidikan ini, kajian literatur digunakan untuk mencapai objektif pertama

penyelidikan ini. Data-data yang dikumpul bagi pencapaian objektif ini adalah

berkaitan proses kerja yang terlibat dalam pengurusan pencukaian harta tanah secara

umum di PBT. Maklumat yang diperoleh daripada kajian literatur ini juga dapat

membantu dalam menyediakan borang soal selidik dan rangka soalan temu bual.


Bagi pencapaian objektif pertama, data-data Bahagian A dan Bahagian B

daripada borang soal selidik digunakan. Bahagian A adalah berkaitan latar belakang

PBT yang merangkumi jumlah kakitangan di Bahagian / Jabatan Penilaian di PBT

dan jumlah pegangan berkadar bagi setiap kategori yang ada di dalam kawasan

pentadbiran sesebuah PBT. Manakala Bahagian B pula adalah berkaitan pengurusan

penyemakan semula harta tanah. Bahagian B menyatakan beberapa perkara seperti

tahun-tahun pelaksanaan penyemakan semula di PBT, pendekatan yang digunakan

dalam melaksanakan penyemakan semula, kaedah yang digunakan dalam

menjalankan kerja-kerja penyemakan semula, tempoh pelaksanaan penyemakan

semula serta penggunaan komputer yang terlibat dalam pengurusan pencukaian.

Soalan dalam borang soal selidik yang terlibat bagi pencapaian objektif pertama ini

adalah soalan bernombor 1 hingga 11.

52


Bagi pencapaian objektif pertama penyelidikan, PBT yang terlibat adalah

seperti berikut:





















Kaedah yang digunakan bagi memenuhi objektif pertama penyelidikan ini

adalah seperti berikut:

53

2.3.3.1 Analisis Frekuensi

Analisis frekuensi adalah satu kaedah berdasarkan kepada kekerapan tertinggi

sesuatu pilihan berlaku dan merupakan cara termudah bagi menerangkan taburan

pembolehubah itu (Aaker et al., 1998). Pilihan yang mendapat kekerapan tertinggi

menandakan pilihan tersebut merupakan pilihan utama. Sama ada dengan

menggunakan kaedah jadual, graf ataupun yang lain, taburan kekerapan adalah

penyusunan data (iaitu nilai-nilai pengamatan atau data mentah mengenai sesuatu

pemboleh ubah) dari nilai tertinggi hingga ke terendah serta kekerapan tiap-tiap data

berkenaan (Azhar Harun dan Nawi Abdullah, 2004). Dengan kata lain, taburan

kekerapan adalah penyusunan data mengikut kategori-kategori pemboleh ubah

berkenaan. Terdapat dua cara yang boleh digunakan bagi menggambarkan hasil

analisis frekuensi, iaitu (Aaker et al., 1998):

a. Pecahan peratusan bagi setiap kategori yang ada. Penggunaan peratusan

lebih mudah untuk dijelaskan berbanding penggunaan nilai sebenar, dan

b. Hasil analisis frekuensi digambarkan dengan menggunakan graf bar seperti

histogram.

Bagi tujuan penyelidikan ini, hasil analisis frekuensi yang diperoleh

dijelaskan melalui penggunaan pecahan peratusan. Pecahan peratusan yang tertinggi

menunjukkan pilihan jawapan majoriti daripada keseluruhan responden yang terlibat.

Analisis frekuensi ini digunakan untuk menganalisis soalan-soalan Bahagian dan D

dalam borang soal selidik bagi memenuhi objektif pertama penyelidikan yang telah

ditetapkan.

2.4 Kaedah Pencapaian Objektif Kedua: Mengkaji Faktor-faktor yang

Menyebabkan Penyemakan Semula Sukar Dilaksanakan Secara Berkala

di PBT

Bahagian ini menerangkan kaedah yang digunakan bagi mencapai objektif

kedua penyelidikan iaitu mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan

semula sukar dilaksanakan secara berkala di PBT. Penerangan di bawah adalah

54

merangkumi kaedah pengumpulan data, responden yang terlibat dan kaedah yang

digunakan untuk menganalisis data-data yang telah diperoleh.


Bagi mencapai objektif kedua penyelidikan, kaedah pengumpulan data yang

sama digunakan seperti dalam memenuhi objektif pertama. Kaedah-kaedah

pengumpulan data yang terlibat adalah seperti berikut:

2.4.1.1 Kajian Literatur

Dalam memenuhi objektif kedua penyelidikan, kajian literatur turut

digunakan. Selain dapat memahami berkaitan pengurusan yang terlibat di dalam

aktiviti pencukaian harta tanah di PBT, kajian literatur ini juga boleh digunakan bagi

meneliti maklumat-maklumat yang berkaitan dengan masalah-masalah pengurusan

yang terlibat dalam pengurusan penyemakan semula SN. Berdasarkan kaedah

pengumpulan data jenis ini, penyelidik dapat mengumpul seberapa banyak maklumat

berkaitan permasalahan ini melalui bahan-bahan bercetak sedia ada seperti artikel,

jurnal, hasil penyelidikan terdahulu dan sebagainya. Hasil kajian literatur ini juga

membantu dalam menyediakan soalan bagi borang soal selidik yang diedarkan.


Seperti kaedah pengumpulan data bagi objektif pertama, pencapaian objektif

kedua penyelidikan juga melibatkan pengedaran borang soal selidik kepada

responden. Sebahagian data Bahagian B serta semua data yang ada di dalam

Bahagian C digunakan bagi tujuan ini. Data di Bahagian B yang digunakan adalah

berkaitan tahun-tahun pelaksanaan penyemakan semula di PBT. Data tersebut

diperlukan bagi membantu penyelidik melihat sela tempoh pelaksanaan penyemakan

semula di PBT samada PBT melaksanakan penyemakan semula seperti yang

ditetapkan dalam Seksyen 137 (4) Akta Kerajaan Tempatan 1976 atau tidak.

Bahagian C pula merangkumi masalah yang menyebabkan penyemakan semula tidak

55

dapat dijalankan untuk tempoh setiap lima tahun sekali oleh PBT. Penyediaan soalan

di Bahagian C ini adalah dengan menggunakan skala Likert di mana satu skala

petunjuk diberikan bagi memudahkan responden untuk menjawab soalan yang

diberikan. Soalan nombor 4 dan 12 dalam borang soal selidik yang disediakan

digunakan bagi tujuan pencapaian objektif kedua penyelidikan ini.


Responden yang terlibat dalam memenuhi objektif kedua penyelidikan adalah

sama seperti responden bagi pencapaian objektif pertama iaitu:




















56


Terdapat dua kaedah analisis yang digunakan bagi tujuan pencapaian objektif

kedua penyelidikan ini. Kaedah-kaedah tersebut adalah seperti berikut:

2.4.3.1 Analisis Diskriptif

Statistik diskriptif adalah satu angka tunggal yang boleh digunakan untuk

memperihalkan sesuatu taburan data dan nilai-nilai pengamatan (Azhar Harun dan

Nawi Abdullah, 2004). Statistik diskriptif lazimnya digunakan bersama taburan

kekerapan yang membantu merumuskan data-data yang ditunjukkan dalam jadual

frekuensi (Aaker et al., 1998). Terdapat tiga jenis statistik diskriptif yang biasa

digunakan iaitu (Ibid, 1998):

a. Sukatan kecenderungan tengah: purata atau min (mean), penengah (median)

dan mod (mode),

b. Sukatan serakan: julat (range), sisihan piawai (standard deviation) koefisien

atau variasi, dan

c. Sukatan pembentukan: skewness dan kurtosis.

Bagi penyelidikan ini, statistik diskriptif yang digunakan adalah sukatan

kecenderungan tengah iaitu purata atau min (mean). Analisis diskriptif ini digunakan

untuk menganalisis soalan-soalan di Bahagian C borang soal selidik bagi memenuhi

objektif kedua penyelidikan.

2.4.3.2 Analisis Skala Likert

Kaedah analisis skala Likert ini diperkenalkan oleh Densis Likert (Aaker et

al., 1998) yang boleh digunakan secara pakej pengkomputeran SPSS untuk

menganalisis darjah kepentingan dan kepuasan responden. Dalam kaedah ini, setiap

satu faktor akan diberikan darjah penyemakan dan responden akan membuat

penyemakan berdasarkan kepada darjah kepentingan sesuatu faktor yang

mempengaruhi masalah yang dinyatakan mengikut skala petunjuk yang diberikan.

Bagi tujuan penyelidikan ini, penggunaan analisis skala Likert adalah bagi memenuhi

objektif kedua penyelidikan. Skala Likert ini digunakan bagi menyusun faktor-faktor

57

yang menyebabkan PBT tidak dapat melaksanakan penyemakan semula setiap lima

tahun sekali. Untuk Bahagian C, di dalam borang soal selidik yang diedarkan skala

petunjuk yang diberikan adalah seperti berikut:

Jadual 2.2: Tahap Pandangan dan Skornya

Skor Tahap Pandangan

1 Sangat Tidak Mempengaruhi

2 Tidak Mempengaruhi

3 Sederhana Mempengaruhi

4 Mempengaruhi

5 Sangat Mempengaruhi

Secara amnya, kaedah ini digunakan untuk menentukan jumlah skor yang

diperoleh bagi setiap faktor. Melalui kaedah ini, darjah kepentingan yang diberikan

oleh responden akan dijumlahkan mengikut faktor-faktor yang telah dikenal pasti.

Jumlah skor yang diperoleh akan dibahagikan dengan jumlah responden dalam

mendapatkan skor purata (mean). Proses seterusnya melibatkan pembentukan julat

indeks di mana skor purata yang diperoleh akan dikelaskan kepada julat indeks yang

dibentuk. Hasil skor purata tertinggi yang diperoleh merupakan faktor penting dan

seterusnya memudahkan penyusunan faktor-faktor tersebut mengikut keutamaan.

Bagi membentuk julat indeks, pengiraan dibuat dengan menggunakan kaedah berikut

(Lake et al.(1979) dalam Buang Alias (2001)):

Jumlah Skor = Skor x Bilangan Pilihan Skor

Purata Skor = Jumlah Skor

Jumlah Responden

Purata Perbezaan Skor = Purata Skor Tertinggi – Purata Skor Terendah

Bilangan Kategori Skala

Indeks = Purata Perbezaan Skor + Purata Skor

Jadual indeks yang dibentuk bagi tujuan penyelidikan ini akan ditunjukkan di

dalam Bab 5. Berdasarkan jadual indeks ini, faktor-faktor yang menyebabkan

58

penyemakan semula tidak dapat dilaksanakan di PBT untuk tempoh setiap lima tahun

sekali akan disusun mengikut keutamaan. Seterusnya, pencapaian bagi objektif

kedua penyelidikan akan dapat dipenuhi selepas analisis ini dilakukan.

2.5 Kaedah Pencapaian Objektif Ketiga: Mengkaji Implikasi Pelaksanaan

Penyemakan Semula ke atas kewangan PBT

Bahagian ini menerangkan kaedah pengumpulan data, pemilihan responden

dan kaedah analisis data yang digunakan dalam proses mencapai objektif ketiga

penyelidikan. Objektif ketiga penyelidikan ini adalah mengkaji implikasi

pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT. Kaedah pengumpulan data

yang digunakan adalah dengan mengadakan sessi temu bual dan pengedaran borang

soal selidik. Manakala kaedah analisis yang digunakan adalah analisis nisbah (Ratio

Analysis).


Kaedah-kaedah pengumpulan data yang digunakan bagi tujuan pencapaian

objektif ketiga penyelidikan ini adalah seperti berikut:

2.5.1.1 Menjalankan Sesi Temu Bual

Kajian temu bual digunakan bagi membantu memenuhi objektif ketiga

penyelidikan ini. Temu bual dijalankan oleh penyelidik terhadap pegawai dan staf di

beberapa buah PBT bagi mengetahui implikasi pelaksanaan penyemakan semula

harta tanah terutamanya berkaitan kewangan PBT. Seterusnya, kajian temu bual ini

turut dijalankan bagi mengenal pasti cadangan dan alternatif-alternatif yang

diperlukan dalam menyelesaikan masalah berkaitan pengurusan penyemakan semula

harta tanah di PBT. Kaedah temu bual peribadi dan soalan benbentuk separa struktur

digunakan bagi melaksanakan sesi temu bual ini.

59


Kaedah pengedaran borang soal selidik ini turut digunakan bagi memenuhi

objektif ketiga penyelidikan ini. Bahagian yang digunakan dalam borang soal selidik

ini adalah Bahagian D iaitu implikasi kewangan PBT. Data-data yang diperoleh

daripada bahagian ini adalah seperti kutipan kadaran sebelum dan selepas

penyemakan semula dilaksanakan, jumlah perbelanjaan PBT, peratus kenaikan

perbelanjaan PBT selepas pelaksanaan penyemakan semula, jumlah pendapatan

selain daripada hasil kadaran serta kos yang terlibat dalam menjalankan penyemakan

semula. Soalan yang terlibat dalam pencapaian objektif ketiga ini adalah soalan

bernombor 13 hingga 17.


Daripada 19 buah PBT, hanya 8 buah PBT yang telah melaksanakan

penyemakan semula. Oleh itu, bagi pencapaian objektif ketiga penyelidikan, PBT

yang terlibat adalah seperti berikut:

a. Majlis Bandaraya Alor Setar (MBAS),

b. Majlis Perbandaran Temerloh (MPT),

c. Majlis Perbandaran Kemaman,

d. Pihak Berkuasa Tempatan Pasir Gudang (PBTPG),

e. Majlis Daerah Hulu Selangor (MDHS),

f. Majlis Daerah Tampin (MDT),

g. Majlis Daerah Segamat, dan

h. Majlis Perbandaran Kangar.


Kaedah analisis yang digunakan bagi mencapai objektif ketiga penyelidikan

ini adalah analisis nisbah.

60

2.5.3.1 Analisis Nisbah (Ratio Analysis)

Analisis nisbah ini digunakan bagi menganalisis data-data yang diperoleh

daripada Bahagian D dalam borang soal selidik. Analisis nisbah ini dilaksanakan

untuk mengetahui perbezaan antara dua nilai. Nisbah ditentukan dengan mengira

nombor pada tahun semasa dan dibandingkan dengan nombor pada tahun

sebelumnya (Garrison, 1999). Bagi tujuan penyelidikan ini, analisis nisbah

dijalankan ke atas butiran pendapatan dan kos penyemakan SN. Nisbah antara

pendapatan yang diperoleh dengan kos yang dikeluarkan akan menunjukkan samada

pengurusan penyemakan SN tersebut memberi keuntungan kepada PBT ataupun

sebaliknya. Penggunaan analisis ini dibantu dengan perisian Microsoft Excel.

Melalui analisis ini, data-data yang diperoleh akan diproses dan dipersembahkan

dengan menggunakan graf. Penerangan dilakukan dengan membaca perbezaan nilai

yang terdapat pada graf yang disediakan.

2.6 Kesimpulan

Bab ini telah membincangkan kaedah yang digunakan dalam mencapai

ketiga-tiga objektif penyelidikan yang telah digariskan. Penerangan berkaitan

kaedah-kaedah yang digunakan ini dibincangkan mengikut setiap objektif yang telah

ditetapkan. Secara keseluruhannya, bagi mencapai objektif yang telah digariskan,

penyelidik menggunakan tiga kaedah pengumpulan data iaitu kajian literatur (data

sedia ada), pengedaran borang soal selidik dan mengadakan sesi temu bual. Setelah

data-data diperoleh, analisis ke atas data-data tersebut dilakukan. Empat kaedah

analisis yang digunakan dalam penyelidikan ini iaitu analisis frekuensi, analisis skala

Likert, analisis diskriptif dan analisis nisbah.

61

BAB 3

PENGURUSAN KADARAN DI PIHAK BERKUASA TEMPATAN (PBT)

3.1 Pengenalan

Bab ketiga ini akan membincangkan pengurusan pencukaian, konsep

pencukaian secara umum dan konsep pencukaian harta tanah di PBT. Pengurusan

pencukaian di PBT merangkumi aktiviti-aktiviti pengurusan dalam menyediakan

Senarai Nilaian (SN), pengurusan dalam kutipan kadaran dan pengurusan dalam

membekalkan kemudahan. Konsep pencukaian pula merangkumi definisi

pencukaian, matlamat dan objektif pencukaian, prinsip pencukaian dan pencukaian

harta tanah di Malaysia. Pencukaian harta tanah pula berkaitan kadaran yang

merangkumi definisi, asas kadaran, prinsip penentuan nilai, pihak yang dikenakan

dan dikecualikan daripada kadaran, prinsip dan kaedah penilaian yang digunakan

bagi tujuan kadaran. Bahagian ini adalah bertujuan untuk memberi pemahaman awal

terhadap penyelidikan ini. Penyediaan bab ketiga ini dibuat dengan menjalankan

kerja-kerja pengumpulan data sedia ada atau data arkib. Data sedia ada ini terdiri

daripada bahan-bahan bercetak seperti buku-buku rujukan, artikel, jurnal, hasil kajian

terdahulu dan lain-lain lagi.

62

3.2 Pengurusan Secara Umum

Secara amnya, pengurusan adalah berkaitan dengan kerja mengurus dan

melaksanakan sesuatu aktiviti dengan menggunakan teknik dan kemahiran tertentu

bagi mencapai objektif sesuatu kerja. Brech (1957) dalam Wan Azmi Ramli (1981)

mendefinisikan pengurusan sebagai satu proses menentukan tanggungjawab untuk

kecekapan atau keberkesanan perancangan dan perjalanan pergerakan-pergerakan

perusahaan. Menurut Wan Azmi Ramli (1981), pengurusan merupakan satu aktiviti

perancangan dan pergerakan atau panduan oleh sesuatu perusahaan atau organisasi

berhubung dengan segala kaedah-kaedah, peraturan-peraturannya, juga

tanggungjawabnya dan tugas-tugas kakitangannya itu.

Pengurusan turut didefinisikan sebagai kemampuan atau kecekapan untuk

memperoleh sesuatu hasil dalam rangka pencapaian tujuan melalui kegiatan-kegiatan

orang lain (Sondong P. Siagian, 1981). Menurut Kamus Dewan Bahasa dan Pustaka,

pengurusan ditakrifkan sebagai satu proses menentukan sesuatu tugas itu dijalankan

dengan cekap dan berkesan. Ia melibatkan penggunaan semua sumber yang ada

dalam organisasi tersebut untuk mencapai objektif yang ditetapkan.

Pengurusan ditakrifkan sebagai satu proses sosial yang menentukan

tanggungjawab untuk kecekapan dan keberkesanan perancangan serta perjalanan

sesuatu aktiviti bagi mencapai satu tahap yang efektif dan efisien (Wan Azmi Ramli,

1990). Pengurusan melibatkan empat aspek iaitu perancangan, koordinasi, motivasi

dan pengawalan. Kreitner (1983) menyatakan pengurusan adalah suatu proses kerja

dengan atau dan melalui orang lain bagi mencapai objektif organisasi secara

berkesan dengan menggunakan sumber-sumber terhad secara cekap dalam suasana

yang sentiasa berubah-ubah.

Baldwin (1994) pula mentakrifkan pengurusan sebagai satu jumlah penjagaan

bagi sesebuah bangunan semasa peringkat operasi termasuk kegunaan bangunan,

saiz, kualiti, lokasi dan umur, profil pemilik dan keupayaan serta strategi bagi

pengurusan harta tanah bagi sesebuah syarikat itu. Secara umumnya, pengurusan

merupakan satu langkah untuk menguruskan aktiviti manusia serta memastikan

urusan harian mereka berjalan dalam keadaan yang teratur dan sistematik.

63

3.3 Pengurusan Pencukaian

Pengurusan pencukaian merupakan aktiviti pengurusan yang melibatkan

pengurusan dalam penyediaan Senarai Nilaian (SN) untuk tempoh setiap lima tahun,

pengurusan bagi pungutan kadaran dan pengurusan dalam membekalkan

perkhidmatan kepada penduduk di dalam kawasan pentadbiran sesebuah PBT itu

(Bird dan Slack, 2002).

3.3.1 Pengurusan dalam Menyediakan Senarai Nilaian (SN)

Pengurusan dalam menyediakan SN untuk tempoh setiap lima tahun sekali

akan diterangkan di dalam bab yang seterusnya (Bab 4: Pengurusan Penyemakan

Semula Senarai Nilaian di PBT).

3.3.2 Pengurusan bagi Pungutan Kadaran

Kerja-kerja pengurusan yang terlibat dalam melaksanakan kutipan kadaran

adalah seperti berikut (Mohd Salim Jasiman, 2005):

3.3.2.1 Pengeluaran Bil Tuntutan Kadaran

Bil-bil tuntutan kadaran akan dikeluarkan oleh Bahagian / Jabatan Kewangan

PBT setelah SN disiapkan dan disahkan oleh PBN atau PBT. Bil-bil akan

dikeluarkan dua kali setahun iaitu awal bulan Januari bagi penggal pertama dan di

awal bulan Julai bagi penggal kedua.

3.3.2.2 Penghantaran Bil Kadaran

Penghantaran bil-bil kadaran adalah melalui pos, melalui tangan dan juga

pemilik datang sendiri ke pejabat PBT.

64

3.3.2.3 Pembayaran Bil Kadaran

Pembayaran bil kadaran dijelaskan dua kali ansuran, iaitu penggal pertama

dalam bulan Januari sehingga Februari dan penggal kedua dari bulan Julai sehingga

bulan Ogos.

3.3.2.4 Denda Lewat Bayar

Denda lewat akan dikenakan ke atas pemilik yang gagal menjelaskan bayaran

dalam tempoh yang ditetapkan iaitu sehingga akhir bulan Februari bagi penggal

pertama dan akhir bulan Ogos bagi penggal kedua. Pemilik dikehendaki membayar

kadaran bersama dengan denda lewat akibat daripada kelewatan tersebut.

3.3.2.5 Tunggakan Cukai Taksiran

Sekiranya pemilik gagal membayar sehingga akhir bulan Februari dan bulan

Ogos dalam tahun berkenaan, jumlah wang tersebut dianggap sebagai tunggakan dan

boleh dituntut di bawah Seksyen 148 Akta 171. Tunggakan cukai adalah merupakan

cukai taksiran yang tidak dibayar dalam tempoh yang ditetapkan.

3.3.3 Pengurusan dalam Membekalkan Kemudahan dan Perkhidmatan

Sesebuah PBT mempunyai peranan dalam menyediakan perkhidmatan

kepada penduduk di dalam kawasan pentadbirannya. Menurut Nor Aswalela

Abdullah (1993), perkhidmatan yang diberi oleh PBT boleh dibahagikan kepada tiga

bahagian, iaitu:

3.3.3.1 Sosial

Di bawah fungsi ini, PBT perlu menyediakan kemudahan rekreasi,

perkhidmatan kesihatan awam, bertanggungjawab untuk mengindahkan bandar dan

lain-lain perkhidmatan seperti kemudahan perpustakaan. PBT juga perlu

65

menubuhkan dan menyelenggarakan di dalam kawasannya satu pasukan bomba yang

mencukupi dengan kelengkapan bagi mencegah dan memadamkan kebakaran.

3.3.3.2 Ekonomi

PBT berperanan untuk memberikan galakan dalam bidang perniagaan dengan

mengadakan atau menyediakan tapak-tapak perniagaan dan gerai-gerai kecil.

3.3.3.3 Infrastruktur

Kemudahan infrastruktur seperti pembinaan jalan adalah merupakan teras

utama bagi kawasan PBT, untuk menghadapi pembangunan. PBT bertanggungjawab

sepenuhnya untuk pembinaan, penyelenggaraan dan pembersihan parit-parit air

permukaan dan parit hujan lebat. PBT juga bertanggungjawab untuk melaksanakan

projek-projek pembentungan induk dan awam di kawasannya termasuk pembinaan

stesen pam dan logi pembersihan.

3.4 Pencukaian

Pencukaian didefinisikan sebagai satu bayaran yang wajib tetapi bukannya

denda yang dikenakan oleh kerajaan ke atas penggunaan pendapatan, kekayaan atau

asas-asas lain untuk faedah rakyat yang diperintah (Barjoyai Bardai, 1987). Ini tidak

termasuk denda atau bayaran-bayaran untuk faedah khusus orang yang membayar

seperti bayaran lesen, permit, tol, bayaran masuk dan taksiran khas. Murphy et al.

(1999) turut mendefinisikan cukai sebagai satu sumbangan yang dikuatkuasakan oleh

perundangan dalam aktiviti pencukaian di mana ianya dikenakan dan dikutip bagi

tujuan meningkatkan pendapatan untuk kegunaan awam. Pencukaian ini juga boleh

ditakrif dari segi aliran sumber ekonomi dan aliran pendapatan negara (Sommerfield

et al., 1982). Dari segi aliran sumber ekonomi, cukai adalah pindahan wajib sumber

ekonomi daripada sektor swasta kepada sektor awam untuk mencapai beberapa

objektif ekonomi dan sosial negara. Dari segi aliran pendapatan negara pula, cukai

bermaksud bocoran daripada aliran pendapatan swasta kepada sektor awam.

66

Md Zyadi Tahir dan Ragayah Mat Zin (1990) pula mentakrifkan cukai

sebagai suatu sumbangan paksa yang dimestikan terhadap orang ramai yang terlibat

dengan asas cukai yang diamalkan. Selain itu, cukai turut didefinisikan sebagai

bayaran wajib yang dikenakan oleh kerajaan terhadap rakyat yang terlibat dengan

asas cukai yang diamalkan. Menurut Kamus Besar Bahasa Melayu Utusan (1995)

pula, cukai ditakrifkan sebagai bayaran atau sumbangan yang dikenakan kepada

orang perseorangan untuk perbelanjaan negara dan kadaran adalah cukai yang

dikenakan pada pemilik rumah.

Berdasarkan definisi-definisi di atas, dapat dirumuskan bahawa pencukaian

merupakan satu bentuk bayaran yang dikenakan kepada individu-individu bagi

tujuan mendapatkan perkhidmatan atau pembangunan yang lebih baik.

3.5 Matlamat dan Objektif Pencukaian

Menurut Allan (1971), pencukaian menitik beratkan kepada dua

permasalahan. Pertama, bagaimana untuk membiayai bekalan barangan yang mana

sukar bagi ekonomi pasaran menyediakannya iaitu barangan awam atau kolektif.

Kedua, untuk membiayai program-program bagi menghapuskan kesan sampingan

daripada ekonomi pasaran bebas seperti kemiskinan, pengangguran dan pencemaran.

Setiap pengutipan cukai yang dijalankan oleh PBT perlu mengikut kepada

landasan-landasan yang betul dan juga mengikut kepada objektif-objektif pencukaian

agar segala sumber kewangan yang diperoleh daripada pengutipan cukai ini dapat

dimanfaatkan sepenuhnya (Barjoyai Bardai, 1987). Objektif-objektif pencukaian


67

3.5.1 Cukai Sebagai Sumber Pendapatan Kerajaan

Hampir semua kerajaan di sesebuah negara di dunia ini telah menggunakan

hasil cukai sebagai hasil atau sumber kewangan utama mereka. Hasil daripada cukai

inilah yang akan digunakan untuk melakukan pembangunan dan kemajuan kepada

negara mereka. Tidak dapat dinafikan bahawa sesebuah negara itu tidaklah

bergantung sepenuhnya kepada pencukaian, namun hampir separuh daripada hasil

dalam negara mereka adalah daripada pengutipan cukai. Tujuan pencukaian di sini

adalah mendapatkan hasil dengan mengurangkan penggunaan dan pelaburan swasta

supaya kerajaan boleh mengekalkan barang awam dan perbelanjaan sosial lain tanpa

mewujudkan inflasi atau masalah imbangan pembayaran (Hazman Shah Abdullah,

1992). Di Malaysia, cukai menyumbangkan kira-kira 86% daripada jumlah

keseluruhan pendapatan negara (Laporan Ekonomi 2006/2007). Sumber pendapatan

daripada cukai ini digunakan untuk mentadbirkan negara dan untuk diagihkan

semula ke dalam ekonomi melalui projek-projek pembangunan atau bantuan terus

kepada penduduk (Barjoyai Bardai, 1987).

3.5.2 Cukai Sebagai Penggalak Ekonomi

Sebagaimana yang telah diterangkan fungsi cukai sebagai sumber pendapatan

kerajaan, ia secara tidak langsung juga akan memainkan peranan sebagai pemangkin

atau penggalak kepada pertumbuhan ekonomi. Kerajaan negara membangun akan

membaiki keadaan ekonomi dan sosial negara dari semasa ke semasa. Tabungan dan

pelaburan dipertingkatkan, jadi segala perbelanjaan akan dirancang dengan begitu

teliti supaya tidak berlaku pembaziran dan juga menimbulkan masalah kewangan

yang kritikal (Md Zyadi Md Tahir dan Ragayah Mat Zin, 1990). Pembangunan

ekonomi dan sosial dapat dipertingkatkan dengan adanya cukai. Semakin banyak

hasil cukai yang diperoleh maka semakin banyak pembangunan ekonomi dan sosial

dapat dilaksanakan. Pembangunan sesebuah negara itu bergantung kepada kejayaan

sesebuah pembangunan yang dijalankan oleh kerajaan manakala kerajaan pula akan

menggunakan sumber kewangan negara melalui pencukaian untuk membangunkan

68

ekonomi negara. Oleh itu, pembangunan sesebuah negara akan berlaku dengan pesat

sekiranya wujud galakan dari sistem pencukaian yang telah sedia ada.

3.5.3 Cukai Sebagai Alat Pengagihan Semula Pendapatan

Secara kasarnya pengagihan semula pendapatan ini adalah proses

mengagihkan kekayaan daripada orang kaya atau yang berkemampuan kepada orang

yang kurang berkemampuan (Barjoyai Bardai, 1987). Cukai merupakan sumbangan

daripada orang yang mampu dan mempunyai lebihan pendapatan kepada kerajaan

untuk diagihkan semula kepada orang miskin dan yang memerlukan. Segala bayaran

yang diperoleh daripada kekayaan seseorang rakyat akan dikongsi bersama dengan

rakyat yang miskin. Namun ia tidaklah seperti pemberian berupa duit atau kekayaan

kepada rakyat yang miskin. Menerusi cukai, bahagian pendapatan negara yang

dimiliki oleh orang miskin boleh ditambah. Cukai yang dikutip oleh kerajaan akan

diagihkan kepada orang yang miskin dalam bentuk pembangunan. Objektif ini

adalah sesuai dengan prinsip yang diterapkan di dalam ajaran agama Islam iaitu

memberikan bantuan kepada mereka yang lebih memerlukan supaya setiap ahli

dalam masyarakat dapat meningkatkan taraf hidup masing-masing dan mereka ini

tidak akan rasa terpinggir atau dipinggirkan oleh golongan elit yang lain.

Pengagihan yang dilakukan ini adalah bertujuan untuk menyediakan kemudahan asas

dan perkhidmatan awam kepada semua rakyat sama ada yang kaya atau miskin.

Bagi kadaran, agihan pendapatan wujud walaupun pengenaan cukai berasaskan nilai

harta tanah tetapi pemilik membayar cukai bergantung kepada pendapatan yang

mereka peroleh. Oleh itu, pendapatan yang diagihkan ini akan dapat dilakukan

dengan adil sebagaimana yang dikehendaki.

3.5.4 Cukai Sebagai Alat untuk Menstabilkan Harga

Kerajaan juga mengenakan cukai untuk mengawal pergerakan harga. Jika

kerajaan menambah perbelanjaan awam dengan jumlah yang agak besar tanpa

69

mengubah cukai, maka jumlah perbelanjaan sektor awam dan swasta boleh

menjamin lebihan permintaan. Sekiranya berlaku keadaan sedemikian, proses inflasi

akan tercetus. Dengan ini, kerajaan boleh mengenakan cukai untuk mengawal

permintaan swasta agar selaras dengan jumlah pengeluaran (Md Zyadi Md Tahir dan

Ragayah Mat Zin, 1990).

3.6 Prinsip Pencukaian

Menurut The Wealth of Nation (1776) dalam Lambert (1992), Adam Smith

telah menyatakan empat kanun berkaitan pencukaian iaitu:

a. Perkara ini bagi setiap negeri sepatutnya adalah untuk menyumbang terus

bagi membantu kerajaan dengan sebaiknya, dengan kadar mengikut

kemampuan masing-masing di mana kadar dari pendapatan tersebut haruslah

dipersetujui oleh pembayar dengan perlindungan yang diberikan oleh negeri,

b. Cukai yang dibayar oleh setiap individu sepatutnya adalah pasti, bukannya

secara rambang. Masa pembayaran, cara pembayaran, kuantiti yang perlu

dibayar, semua ini sepatutnya terang dan jelas kepada penyumbang dan orang

perseorangan yang lain,

c. Setiap cukai sepatutnya dilevi pada masa tersebut atau dengan cara yang

mana cukai tersebut boleh menjadi mudah dan selesa kepada penyumbang

untuk membayarnya, dan

d. Setiap cukai sepatutnya diikhtiarkan supaya kedua-duanya iaitu

mengeluarkan dan menyimpan dari simpanan seseorang perlulah yang

sebaiknya atau setimpal dengan apa yang disediakan oleh kerajaan.

Keempat-empat kanun di atas telah disimpulkan sebagai prinsip-prinsip

pencukaian iaitu keadilan (equity), kepastian (certainty), keselesaan atau kemudahan

(convenience) dan kecekapan (efficiency).

70

3.6.1 Keadilan (Equity)

Prinsip pencukaian pertama yang dianjurkan oleh Smith adalah berasaskan

keupayaan seseorang individu untuk membayar cukai bagi menerima pengagihan

kemudahan yang baik (Peddle, 1989). Berdasarkan prinsip ini, sesuatu sistem

pencukaian perlulah dibentuk berasaskan keadilan. Keadilan cukai didefinisikan

sebagai layanan yang sama terhadap pembayar cukai yang mempunyai kedudukan

yang sama (Sommerfield et al., 1982). Keadilan ini meliputi dua aspek, iaitu

keadilan melintang dan keadilan menegak. Keadilan melintang merupakan tahap

keadilan yang memastikan supaya orang yang berpendapatan sama akan dikenakan

tahap dan kadar cukai yang sama. Dasar keadilan melintang adalah bertujuan untuk

bersikap adil terhadap semua pembayar cukai (Barjoyai Bardai, 1987). Berasaskan

konsep keadilan menegak pula, pembayar cukai perlulah didiskriminasikan mengikut

keupayaannya untuk membayar cukai (Barjoyai Bardai, 1987). Menurut Simth,

pembayar cukai yang kaya dan berkemampuan seharusnya menyumbang kepada

perbelanjaan awam bukan sahaja dalam nisbah yang sepatutnya terhadap pendapatan

mereka tetapi perlu menyumbang dalam nisbah yang lebih tinggi (Walton, 2003).

3.6.2 Kepastian (Certainty)

Pencukaian yang baik perlulah mempunyai ciri kepastian, iaitu, cukai yang

dikenakan adalah pasti. Prinsip kepastian ini memberi maksud bahawa cukai yang

dikenakan perlulah pasti, tidak rambang (arbitrary), jelas dan mudah difahami oleh

semua orang (Walton, 2003). Selain itu, pembayar cukai juga biasanya ingin tahu

secara pasti tentang cukai yang dikenakan ke atas mereka (Sommerfield et al., 1982).

Sommerfield et al. (1982) turut menyatakan bahawa prinsip kepastian ini turut

memberi maksud kepada pengumpulan jumlah pendapatan yang konsisten.

Terdapat empat aspek utama dalam ciri kepastian, iaitu (Ahmad Ariffian

Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001):

a. Kepastian pihak berkuasa untuk meramal cara yang efektif bagi

melaksanakan pencukaian,

71

b. Kepastian terhadap tanggungan mengenai kesenangan dan kepastian yang

mana tanggungan terhadap cukai dapat ditaksirkan,

c. Nisbah pengelakan yang mengukur kepastian pihak berkuasa dalam

mendapatkan hasil daripada mereka yang bertanggungjawab untuk membayar

cukai, dan

d. Ketepatan fizikal, iaitu mengenai kepastian pihak berkuasa dalam

meramalkan hasil kutipan cukai yang akan diperoleh dalam sesuatu tahun

yang berkenaan.

3.6.3 Mudah dan Ringkas (Convenience)

Sistem pencukaian melibatkan hampir seluruh lapisan masyarakat di dalam

sesebuah negara. Ia perlulah difahami oleh pembayar cukai untuk menjadikan

mereka sedar dan membayar cukai dengan rela hati. Untuk membolehkan sistem ini

difahami dan dilaksanakan dengan adil di semua peringkat, ia perlulah direka bentuk

secara yang paling mudah dan ringkas (Barjoyai Bardai, 1987). Ini adalah berkenaan

dengan peraturan dan definisi pendapatan, kaedah pengiraan cukai, peraturan

taksiran dan bayaran cukai. Prinsip ini turut diakui oleh Smith yang berpendapat

setiap cukai yang dikenakan seharusnya mudah kepada pembayar cukai untuk

menjelaskannya (Walton, 2003). Ini kerana apa jua cukai yang mudah untuk dinilai,

dikumpul dan ditadbir selalunya jarang menerima tentangan yang banyak daripada

pembayar cukai (Sommerfield et al., 1982).

3.6.4 Kecekapan (Efficiency)

Cukai yang baik haruslah melibatkan kos yang minimum dalam pelaksanaan

dan pentadbirannya (Sommerfield et al., 1982). Prinsip kecekapan ini mempunyai

kaitan terhadap peratusan kutipan cukai dan perbelanjaan yang diperlukan untuk

mengutip cukai. Kecekapan ini dapat dilihat sekiranya kos yang digunakan bagi

mengutip cukai adalah kurang berbanding hasil yang bakal diperoleh (Sommerfield

72

et , 1982). Oleh itu, prinsip kecekapan ini adalah sangat penting dalam menentukan

keberkesanan sesuatu sistem pencukaian.

3.7 Pencukaian Harta Tanah di Malaysia

Pencukaian harta tanah di Malaysia boleh dibahagikan kepada tiga kerana

pencukaian harta tanah dikenakan atau dikutip oleh tiga pihak yang berbeza. Pihak

berkuasa tersebut adalah Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Negeri atau Pihak

Berkuasa Negeri (PBN) dan Kerajaan Tempatan atau Pihak Berkuasa Tempatan

(PBT). Dalam pencukaian harta tanah, ketiga-tiga kerajaan atau pihak berkuasa ini

juga mempunyai bidang dan jenis cukai yang masing-masing boleh kutip (Ahmad

Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001). Pengagihan tersebut adalah seperti

yang ditunjukkan dalam Jadual 3.1.

Berdasarkan Jadual 3.1, di peringkat Kerajaan Persekutuan cukai yang boleh

dikutip adalah Duti Setem dan Cukai Keuntungan Harta Tanah. Kedua-dua jenis

cukai ini dikenakan sekali bagi setiap transaksi yang terlibat di mana Duti Setem

dibayar semasa memperoleh harta tanah manakala Cukai Keuntungan Harta Tanah

dibayar semasa melupus harta tanah (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu

Zarin, 2001). Duti Setem merupakan cukai yang dilevi, bukan ke atas setiap

transaksi individu tetapi ke atas instrumen yang digunakan bagi pindah milik

(Seksyen 4(1) Akta Setem 1949). Cukai Keuntungan Harta Tanah pula merupakan

cukai yang dikenakan ke atas setiap keuntungan yang diperoleh oleh penjual atau

pelupus, hasil daripada pelupusan harta tanahnya mengikut tempoh yang tertentu.

Di peringkat Kerajaan Negeri atau PBN, cukai yang dikenakan adalah cukai

tanah dan premium tanah. Di bawah Seksyen 5 Kanun Tanah Negara 1965, cukai

tanah atau cukai sewa ditafsir sebagai apa-apa jumlah wang tahunan yang perlu

dibayar kepada PBN sebagai cukai sewa, apa-apa bayaran tahunan lain yang

terhutang kepada PBN yang menurut mana-mana undang-undang bertulis, hendaklah

dipungut seolah-olah ianya adalah cukai sewa atau hasil tanah dan apa-apa bayaran

terhutang kepada PBN sebagai tunggakan cukai sewa. Cukai tanah merupakan cukai

73

tahunan di mana ianya perlu dijelaskan satu kali bagi setiap tahun iaitu dalam tempoh

1 Januari hingga 31 Mei. Pembayaran selepas 31 Mei akan dikenakan denda.

Premium tanah pula dikenakan untuk tujuan pemberimilikan dan juga pengubahan

syarat, sekatan dan kategori tanah oleh PBN (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah

Abu Zarin, 2001). Premium tanah ini dikenakan hanya sekali semasa memohon

untuk menukar milik tanah atau guna tanah.

Jadual 3.1: Pengagihan Jenis Cukai dan Pihak Berkuasa Pencukaian Harta Tanah di

Malaysia

Pihak Berkuasa Jenis Cukai Perundangan yang Terlibat

Kerajaan Persekutuan a. Duti Setem

b.Cukai Keuntungan Harta

Tanah

a. Akta Setem 1949 (Akta

378)

b.Akta Cukai Keuntungan

Harta Tanah 1976 (Akta

169)

Kerajaan Negeri atau

Pihak Berkuasa Negeri

(PBN)

a. Cukai Tanah dan

Premium Tanah

b.Permit untuk

Melombong dan

Mengeluarkan Galian

c. Ses Balak

a. Kanun Tanah Negara

1965

Kerajaan Tempatan

atau Pihak Berkuasa

Tempatan (PBT)

a. Kadaran (Cukai

Taksiran Harta)

b.Caj Pembangunan

a. Akta Kerajaan Tempatan

1976 (Akta 171)

b.Akta Perancangan Bandar

dan Desa 1976 (Akta

172), Akta (Perancangan)

Wilaah Persekutuan 1982

(Akta 267)

Sumber: Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin (2001)

Seterusnya, jenis cukai yang boleh dikenakan di peringkat Kerajaan

Tempatan atau PBT adalah kadaran dan caj pembangunan. Caj pembangunan

merupakan sejenis pembayaran atau levi yang dikenakan kerana membuat perubahan

samada pada guna tanah atau densiti ketumpatan sesuatu tapak yang boleh

74

menaikkan nilai tapak itu (Seksyen 32(1) Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976).

Caj pembangunan ini merupakan cukai bukan tahunan di mana ianya hanya

dikenakan apabila hendak membuat penukaran jenis guna tanah, kepadatan

penduduk, lebihan luas lantai atau unit dan kekurangan tempat letak kereta.

Manakala kadaran pula merupakan cukai tahunan di mana pemilik pegangan

berkadar perlu menjelaskan bayaran cukai dua kali setiap tahun iaitu bagi penggal

pertama sehingga akhir bulan Februari dan sehingga akhir bulan Ogos bagi penggal

kedua. Kutipan daripada kadaran ini digunakan oleh PBT untuk menyediakan

perkhidmatan dan kemudahan yang lebih sempurna. Pendapatan daripada kadaran

ini juga merupakan sumber pendapatan utama bagi kebanyakan PBT di negara ini.

3.8 Kadaran

Kadaran adalah salah satu bentuk cukai tempatan yang dikenakan ke atas tuan

punya pegangan yang terletak di dalam kawasan pentadbiran Pihak Berkuasa

Tempatan (PBT). Tujuan kadaran dikenakan adalah untuk menampung perbelanjaan

PBT dalam memberi kemudahan dan perkhidmatan kepada penduduk di dalam

kawasan PBT itu. Kadaran atau cukai taksiran ini merupakan punca kewangan yang

paling besar iaitu sehingga 65% daripada jumlah hasil yang diterima berbanding

dengan lain-lain jenis punca kewangan (Mani Usilappan, 1998).

David et al. (1976) menyatakan kadaran adalah ditentukan oleh PBT dengan

menilai setiap pegangan yang boleh dikenakan kadar dan kadaran yang dikenakan

biasanya diperoleh dengan mendarabkan nilai pegangan tersebut dengan peratusan

yang ditentukan oleh PBT.

Kadaran merupakan suatu bayaran yang dikenakan ke atas pemilik harta

tanah dan bukanlah denda yang dikenakan ke atas pemilik harta tanah, sebaliknya ia

merupakan suatu bayaran yang dikenakan kepada pemilik harta tanah walaupun

tanpa melakukan sebarang kesalahan ataupun kesilapan yang boleh didenda. Cukai

atau kadaran, cukai taksiran, cukai pintu atau cukai harta merupakan suatu istilah

yang sama digunakan oleh PBT di dalam memungut hasil cukai bagi menampung

75

perbelanjaan untuk perkhidmatan dan pembangunan (Haslinawati Hassan, 1998;

Buang Alias, 2000; Fatimah Abdul Wahab, 2001).

Kadaran dikenakan ke atas tanah-tanah di dalam kawasan PBT untuk

pentadbiran serta kemudahan yang diberi, seperti memungut sampah, mengadakan

lampu-lampu di jalan raya, menyediakan kawasan lipur diri dan lain-lain kemudahan

untuk penduduk di kawasan itu. Kadaran dikenakan mengikut kadar (yang

ditetapkan oleh tiap-tiap PBT) ke atas nilai tahunan dan tidak ke atas nilai pasaran

(Fadilah Mohd Taufek dan Kamsiah Hj. Sirat, 1987).

Encylopedia of Real Estate Terms (1978) pula menyatakan bahawa kadaran

adalah satu proses mentaksir nilai ke atas sesebuah harta tanah bagi tujuan

pencukaian tempatan. Tujuan penilaian ini dibuat adalah bagi menganggar levi ke

atas harta tanah tersebut. Menurut Md Anuar Sahar (1980), kadaran adalah satu

bentuk cukai tempatan yang dikenakan ke atas setiap pegangan harta-harta iaitu

tanah, bangunan serta alat-alat jentera yang boleh dikenakan kadar. Kadaran yang

dikenakan oleh PBT adalah berdasarkan kepada keupayaan atau kebolehan seseorang

pembayar di dalam membayar cukai yang dikenakan ke atasnya berdasarkan kepada

keluasan harta tanah yang dimilikinya. Kadaran yang dikutip oleh PBT juga

menunjukkan konsep keadilan dan sama rata di mana jika seseorang yang

mempunyai jumlah harta tanah yang banyak maka, jumlah cukai yang dikenakan

kepadanya adalah lebih banyak dan sebaliknya jika seseorang yang mempunyai harta

tanah yang sedikit maka, jumlah cukai yang dikenakan kepadanya adalah sedikit.

Md Zyadi Md Tahir dan Ragayah Mat Zin (1990), menyatakan kadaran

dikenakan terhadap nilai harta seperti rumah, tanah dan sebarang pembaikan

terhadap tanah sebagai tempat tinggal, tempat perniagaan dan bangunan industri.

Cukai ini merupakan sumber utama hasil PBN dan PBT. Kadaran ini telah

dibuktikan sebagai asas bagi pencukaian di PBT disebabkan perkara-perkara berikut

(Mani Usilappan, 1998):

a. Harta tanah bersifat tangible, ia nyata,

b. Harta tanah bersifat kekal dalam jangkamasa yang lama,

c. Harta tanah bersifat teguh atau kukuh, ia tidak boleh dialihkan,

d. Harta tanah bersifat bertambah nilai, sesuai dalam meningkatkan hasil,

76

e. Satu ukuran yang baik ke atas harta benda, maka ia merupakan sumber yang

baik bagi pencukaian, dan

f. Untuk mendapatkan semula cukai adalah mudah kerana kegagalan

pembayaran boleh menyebabkan kesedihan atau lelongan ke atas harta tanah.

Secara umumnya, kadaran adalah cukai taksiran yang dikenakan oleh PBT ke

atas harta tanah milik orang awam di dalam kawasan pentadbiran sesebuah PBT bagi

tujuan penyediaan kemudahan dan perkhidmatan yang baik kepada penduduk

tempatannya.

3.9 Asas Penilaian Kadaran

Kadaran dikenakan ke atas mana-mana tanah yang terletak di dalam sesebuah

kawasan pentadbiran PBT. Sistem taksiran yang digunakan di Malaysia adalah

berasal daripada sistem yang digunakan di England. Namun terdapat sedikit

perbezaan yang terdapat di antara sistem kedua-dua negara ini. Perbezaan atau

perubahan yang dilakukan di dalam sistem taksiran di Malaysia adalah bertujuan

untuk memudahkan PBT membuat pengutipan kadaran. Selain itu ia adalah

bersesuaian dengan negara Malaysia. Di dalam Seksyen 130, Akta 171 Bahagian

XV, menyatakan apa-apa kadar yang dikenakan boleh ditaksir atas nilai tahunan atau

nilai tambah sebagaimana yang telah ditetapkan oleh PBN. Oleh itu, asas penilaian

kadaran terbahagi kepada dua iaitu nilai tahunan dan nilai tambah.

3.9.1 Nilai Tahunan

Nilai tahunan merupakan salah satu asas yang digunakan bagi kadaran di

Malaysia. Ia digunakan sebagai asas bagi kadaran untuk semua negeri-negeri di

Malaysia kecuali Negeri Johor. Menurut Seksyen 2, Akta Kerajaan Tempatan 1976

mentakrifkan nilai tahunan sebagai:

77

“Anggaran kasar sewa tahunan yang munasabah dijangka akan diperoleh

dari tahun ke setahun dari pegangan yang berkenaan jika disewakan,

dengan tuan tanah membayar belanja pembaikan, insurans,

penyelenggaraan atau pemulihan dan segala kadar dan cukai awam.

Dengan syarat bahawa:

a. Pada menganggar nilai tahunan, tiada apa-apa perkiraan boleh diambil

tentang apa-apa sekatan atau kawalan ke atas sewa setakat mana sekatan atau

kawalan itu mengehadkan sewa yang mungkin dikehendaki oleh seseorang

tuan tanah atau dituntut daripada seseorang penyewa sesuatu pegangan,

b. Pada menganggar nilai tahunan sesuatu pegangan yang ada pada atau di

atasnya apa-apa jentera yang digunakan bagi mana-mana atau semua daripada

maksud-maksud berikut:

i. Membuat apa-apa benda atau sebahagian daripada sesuatu benda,

ii. Mengubah, membaiki, menghiasi atau menyiapkan apa-apa benda, dan

iii. Menyesuaikan apa-apa benda untuk jualan; nilai tambahan yang diberi

kepada pegangan itu oleh sebab adanya jentera itu tidak boleh diambil

kira, dan bagi maksud perenggan ini ‘jentera’ termasuklah enjin stim,

dandang atau lain-lain kuasa gerak yang berkaitan dengan jentera itu.

c. Mengenai mana-mana tanah:

i. Yang sebahagiannya diduduki atau sebahagiannya ada apa-apa binaan

di atasnya,

ii. Yang kosong, tidak diduduki atau tidak ada apa-apa binaan di atasnya,

iii. Yang ada di atasnya suatu bangunan yang belum siap, atau

iv. Yang ada di atasnya suatu bangunan yang telah diperakui oleh PBT

sebagai ditinggalkan atau buruk atau tidak layak untuk kediaman

manusia.”

Nilai tahunan tanah seumpama ini adalah berasaskan kepada nilai tapaknya,

manakala kadar peratus yang dikenakan adalah sebanyak 10% dan ia bukanlah angka

yang tetap dan ia boleh berubah-ubah mengikut kepada kelulusan PBN berdasarkan

permohonan daripada PBT (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001).

Bagi pegangan yang mempunyai bangunan pula, prinsip-prinsip yang digunakan


78

a. Setiap pegangan mestilah ditafsirkan secara berasingan,

b. Pegangan yang akan dinilai mestilah dianggap kosong untuk disewa,

c. Pegangan yang dinilai mestilah menggunakan prinsip Rebus Sic Stantibus

iaitu menurut keadaan sebenar di mana harta yang ada sekarang termasuk

kelebihan dan kekurangannya dan tidak boleh mengambil nilai potensinya,

d. Pertimbangan perlu diambil kira ke atas setiap kualiti intrinsic (nilai) serta

keadaan yang boleh menyebabkan turun naik sesuatu nilai,

e. Nilai yang didapati mestilah merupakan suatu angka di mana tuan tanah

hipotesis dan penyewa hipotesis akan bersetuju hasil daripada perundingan,

f. Ia juga perlu mengambil kira permintaan dan penawaran serta perubahan

dalam pasaran yang tidak menentu, dan

g. Sewa sebenar di mana pegangan disewakan atau sewa sebenar di mana tapak

yang sebanding dari segi ekonominya disewakan bukanlah bukti yang

muktamad, tetapi boleh dijadikan bukti yang terbaik untuk nilai.

3.9.1.1 Pengiraan Kadaran Berasaskan Nilai Tahunan

Cara pengiraan Nilai Tahunan boleh ditunjukkan seperti di bawah:

Sebuah rumah teres dua tingkat telah disewakan dengan sewa kasarnya

adalah sebanyak RM 500 sebulan. Bagi mendapatkan nilai tahunannya iaitu

perolehan kasar setahun, kita perlu mendarabkannya dengan 12 bulan. Maka

nilai tahunannya adalah:

RM 500 x 12 = RM 6,000

Namun perlu diingat nilai RM 6,000 itu bukanlah nilai kadaran yang

dikenakan ke atas pemilik rumah tersebut, ia hanyalah sebagai asas sahaja

dan kadaran yang dikenakan adalah berdasarkan kepada peratusan yang telah

ditentukan oleh PBT, iaitu biasanya adalah sebanyak 10%. Maka kadaran

yang perlu dibayar oleh pemilik rumah tersebut seperti di dalam contoh di

atas adalah sebanyak:

RM 6,000 x 10% = RM 600 setahun.

79

Kadar yang dikenakan atas nilai tahunan adalah di antara 5% hingga 30%

daripada nilai tahunan (Raja Aris Raja Hussain,1987).

3.9.2 Nilai Tambah

Negeri Johor adalah satu-satunya negeri di Malaysia yang mempunyai

kelainan kerana masih mengamalkan asas nilai tambah sebagai kaedah alternatif

untuk membuat penilaian kadaran (Mani Usilappan, 1986). Berdasarkan peruntukan

di bawah Seksyen 130 Akta Kerajaan Tempatan 1976, kadaran juga boleh dikenakan

berasaskan kepada nilai tambah bagi sesuatu harta tanah.

Definisi nilai tambah adalah sama dengan nilai pasaran terbuka bagi

mendapatkan nilai bagi sesuatu harta tanah (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah

Abu Zarin, 2001). Ini adalah berdasarkan kepada Seksyen 2 Akta Kerajaan

Tempatan 1976 (Pindaan 1978) yang menyatakan bahawa nilai tambah didefinisikan

sebagai:

“Harga yang seseorang pemunya sanggup dan tidak berkewajipan untuk

menjual, boleh mengharapkan secara berpatutan mendapat seseorang

pembeli yang sanggup membeli dengannya pemunya itu sedang

berunding tentang penjualan dan pembelian pegangan itu.”

Untuk mempraktikkan pendekatan nilai tambah ini, Seksyen 130 (3), Akta

Kerajaan Tempatan 1976 (Pindaan 1978) telah menyediakan beberapa garis panduan

iaitu:

a. 5 peratus daripada nilai tambah sebagai kadar umum,

b. 1 peratus daripada nilai tambah sebagai kadar penyaliran dan perparitan,dan

c. 1 peratus daripada nilai tambah digunakan sebagai kadar pembuangan dan

pembersihan.

Akta 171 memperuntukkan nilai tambah sebagai asas penilaian alternatif bagi

menilai tanah yang kosong, tidak dihuni, tidak mempunyai bangunan atau

80

sebahagian ada bangunan atau sebahagian diduduki atau di atasnya terletak bangunan

yang usang. Bagi kes di atas, nilai tahunan adalah 10% daripada nilai pasaran

terbuka.

3.9.2.1 Pengiraan Kadaran Berasaskan Nilai Tambah

Bagi memudahkan pembaca untuk memahami penggunaan nilai tambah

sebagai asas di dalam pengiraan kadaran, contoh pengiraan dinyatakan di bawah:

Sebuah rumah teres satu tingkat di Johor Bahru telah dinilai sebanyak RM

120,000 berdasarkan harta tanah sebanding. RM 120,000 adalah nilai tambah

bagi harta tanah tersebut (nilai pasaran terbuka). Maka nilai kadaran yang

dikenakan adalah sebanyak:

RM 120,000 x 0.14% = RM 168 setahun.

Nilai 0.14% adalah mengikut keadaan semasa dan boleh berubah-ubah mengikut

PBT.

Kadar yang dikenakan ke atas nilai tambah adalah tidak melebihi 5% (Ahmad

Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001).

3.10 Prinsip Penentuan Nilai

Dalam menggunakan nilai tahunan sebagai asas bagi menentukan kadaran,

beberapa prinsip perlu diambil kira. Prinsip-prinsip tersebut adalah seperti di bawah:

a. Setiap pegangan perlu dinilai secara berasingan dari segi fizikal dan juga asas

nilaian. Ini bermakna ia perlu dinilai satu persatu untuk setiap pegangan dan

tidak boleh dinilai secara serentak untuk keseluruhan pegangan yang berada

di dalam satu kawasan meskipun ia mempunyai keadaan fizikal yang serupa.

Begitu juga halnya dengan asas nilaian yang digunakan bagi tiap-tiap

pegangan berkenaan,

81

b. Pegangan yang hendak dinilai itu mestilah diandaikan kosong dan ia boleh

disewakan pada bila-bila masa. Kosong ini hanya pada pegangan itu sahaja

dan bukan untuk keseluruhan kawasan,

c. Menggunakan prinsip Rebus Sic Stantibus di mana kerja-kerja penilaian yang

dijalankan adalah diandaikan tetapi penilaian ke atas pegangan tersebut

dinilai sebagaimana ia wujud dan tidak boleh diambil potensi pembangunan

ke atas pegangan itu,

d. Sebarang mutu, kebaikan atau apa sahaja keadaan atas pegangan yang boleh

mempengaruhi nilai perlu diambil kira,

e. Nilai yang didapati mestilah merupakan angka di mana tuan tanah hipotesis

dan penyewa hipotesis bersetuju hasil dari perundingan. Ia perlu mengambil

kira permintaan dan penawaran dari perubahan dalam pasaran,

f. Sewa sebenar di mana pegangan disewakan atau sewa sebenar tapak yang

sebanding dari segi ekonominya disewakan bukanlah bukti yang muktamad

tetapi boleh dijadikan sebagai bukti terbaik untuk dinilai,

g. Jika tidak ada bukti terbaik, motif seorang penyewa berpotensi akan

menawarkan untuk pegangan itu boleh diambil kira dengan menganggar

jumlah tawarannya, dan

h. Sekiranya tidak ada bukti terbaik, kadaran yang dikenakan ke atas pegangan

sebanding boleh dijadikan sebagai bukti oleh pihak yang menentukannya.

Bagi menggunakan nilai tambah sebagai asas penentuan kadaran, prinsip-

prinsip yang perlu diambil kira adalah seperti berikut:

a. Harga yang ditentukan ke atas pegangan adalah harga di mana tuan tanah

sanggup dan tidak berkewajipan untuk menjual, boleh mengharapkan secara

berpatutan mendapat seorang pembeli yang sanggup membeli. Ini bermakna

tidak wujud paksaan ke atas tuan tanah untuk menjual tanahnya kepada

seorang pembeli,

b. Nilai tambah boleh ditentukan dengan mengambil kira harga jualan harta

tanah yang sebanding,

c. Potensi gunaan ke atas harta tanah perlu juga diambil kira,

d. Dalam mempertimbangkan keadaan semula jadi tanah, perkara yang perlu

diambil kira ialah lokasi, jalan masuk ke harta tanah, jarak dari bandar yang

82

terdekat, perbelanjaan yang mungkin terlibat untuk merata atau menambun

tanah dan sebagainya, dan

e. Anggaran nilai yang dibuat oleh seorang pakar boleh dijadikan sebagai bukti

tetapi ia tidak boleh dijadikan bukti yang kukuh tanpa disokong dengan lain-

lain bukti.

3.11 Pihak yang Dikenakan Kadaran

Di Malaysia bebanan membayar kadaran adalah ditanggung oleh tuan punya

pegangan (owner) sementara di England, bebanan kadaran ditanggung oleh penghuni

(occupier). Perbezaan ini menyebabkan pemilik pegangan terpaksa membayar

kadaran walaupun tidak terdapat penyewa atau penduduk (Ahmad Fuad Saleh,

1982). Di England pula disebabkan oleh penduduk yang bertanggungjawab

membayar kadaran, maka jika tiada penduduk maka tiada kadar yang boleh

dikenakan. Adalah lebih mudah mengutip kadaran dari pemilik pegangan tersebut

kerana pemilik mempunyai hak milik tanah dan kewujudannya adalah lebih kekal

disebabkan tempoh penyewaan yang pendek dan tidak tertentu. Selain dari itu,

penyewa biasanya tidak mahu mengambil berat tentang kadaran dan juga adalah

lebih mudah mengambil tindakan ke atas pemilik jika perlu, jika dibandingkan

dengan penyewa atau penduduk yang membayar kadar.

3.12 Pengecualian Kadaran

Seksyen 134, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) menjelaskan

pengecualian kadaran diberi jika sesuatu pegangan atau mana-mana bahagian di

atasnya digunakan untuk tujuan berikut:

a. Sebagai tempat ibadat (bersembahyang),

b. Sebagai tanah perkuburan ataupun krematorium awam yang berlesen,

c. Sebagai kegunaan sekolah awam, atau

83

d. Sebagai tempat awam iaitu sebagai khairat ataupun tujuan sains ataupun seni

halus di mana ianya bukan untuk maksud keuntungan.

Menurut Seksyen 135, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171), PBN boleh

menurut budi bicaranya mengecualikan pegangan atau bahagian pegangan yang

semata-mata digunakan bagi maksud sosial, rekreasi atau kebajikan dan bukan untuk

mendapatkan keuntungan wang daripada dikenakan kadaran. Pengecualian ialah

untuk keseluruhan atau sebahagian daripada kadaran itu. PBN boleh juga

mengurangkan apa-apa kadaran yang dikenakan ke atas pegangan atau bahagian

pegangan itu.

Sebagai contoh, dalam kes Titular Roman Catholic Bishop of Kuala Lumpur

lawan Chairman, Town Council, Klang (1971) MLJ, telah diputuskan bahawa sebuah

gereja dengan tempat kediaman paderi dan dewan parish adalah layak untuk

dikecualikan daripada dikenakan kadar.

Jika kadaran yang dikenakan kurang daripada RM 5.00 setahun, maka

sesuatu pegangan itu tidak akan dikenakan apa-apa bayaran kadaran.

3.13 Prinsip-prinsip Penilaian bagi Maksud Kadaran

Terdapat tiga prinsip yang digunakan dalam menentukan kadaran bagi

sesebuah harta tanah. Prinsip-prinsip tersebut adalah seperti berikut:

3.13.1 Aras Senarai (Tone of the List)

Penilaian bagi tujuan membuat perubahan atau pindaan ke atas SN adalah

ditentukan oleh aras senarai (David et al., 1976). Aras senarai diperkenalkan bagi

membantu menyelesaikan kesukaran berkaitan tarikh nilaian sesebuah harta tanah

(Roger dan Hector, 1984). Menurut Smith (1990), aras senarai merupakan prinsip

84

umum bagi apa jua jenis penilaian di mana tarikh nilaian adalah tarikh atau masa di

mana penilaian dibuat melainkan terdapat apa-apa syarat yang bertentangan yang

diperoleh daripada undang-undang statut ataupun kes. Aras senarai ini akan

digunakan sebagai asas bagi pengiraan kadaran bagi setiap pegangan yang terdapat di

dalam kawasan pentadbiran PBT pada tahun-tahun akan datang (Raja Aris Raja

Hussain, 1987).

Dalam prinsip ini, aras senarai yang hendak atau perlu digunakan bagi mana-

mana pindaan adalah berdasarkan nilaian semasa semakan semula terakhir ke atas

SN, yang baru dijalankan atau yang sedang berkuat kuasa (Ahmad Ariffian Bujang

dan Hasmah Abu Zarin, 2001). Prinsip ini adalah selaras dengan peruntukan di

bawah Seksyen 144 (4), Akta Kerajaan Tempatan, 1976, yang menyatakan bahawa

apa-apa pindaan yang dibuat hendaklah menurut budi bicara PBT, dengan memberi

perhatian kepada aras nilai tahunan atau nilai yang terdapat seperti pada atau lebih

kurang pada masa SN semasa disediakan.

3.13.2 Penyewa Hipotesis (Hypothetical Tenant)

Sesebuah harta tanah itu mungkin dihuni oleh pemilik harta tersebut dan

pemilik tersebut tidak mempunyai niat atau hasrat untuk menyewakan harta tersebut,

tetapi nilai tahunan bagi harta tersebut perlu ditentukan dengan anggapan bahawa

harta tanah tersebut sedia untuk disewakan (Leung, 1985). Prinsip penyewa

hipotesis penting digunakan bagi tujuan kadaran, terutama untuk mendapatkan nilai

tahunan yang berdasarkan jumlah sepatutnya dibayar untuk harta tanah dengan

andaian bahawa terdapat penyewa yang mungkin menduduki sesebuah premis,

termasuk penduduk yang sedia ada, pada anggaran sewa yang munasabah yang boleh

dijangka dari setahun ke setahun (David et al., 1976). Sewa bayangan ialah

anggaran sewa yang munasabah dijangka akan diperoleh jika pegangan diberi sewa

(Ahmad Fuad Saleh, 1982). Ini bermakna tidak semestinya pegangan tersebut

disewakan. Ia mungkin diduduki oleh tuan tanah atau diberi sewa sebahagian sahaja.

Sewa yang mengalir hanyalah merupakan suatu bukti penyewaan dan ia mungkin

merupakan sewa pasaran, rendah atau lebih tinggi dari sewa pasaran. Maka adalah

85

menjadi tanggungjawab seseorang penilai untuk membuat penyesuaian untuk

menentukan sewa pasaran.

3.13.3 Rebus Sic Stantibus

Menurut Scott dalam Robinson Bros. Ltd. lawan Durham County Assessment

Committee, 1937 (David et al., 1976), harta tanah hendaklah dinilai sebagaimana

ianya wujud pada masa nilai ditentukan dengan mengambil kira keadaan sedia ada

harta tanah tersebut dan ini disebut sebagai Rebus Sic Stantibus. Phuah Tick Lai

(1993) menyatakan sesebuah hereditamen hendaklah dinilai sebagaimana ianya

wujud dan sebagaimana ianya digunakan serta dihuni pada masa penilaian

dijalankan. Prinsip Rebus Sic Stantibus ini diaplikasikan terhadap:

a. Struktur dan keadaan hereditamen itu sendiri,

b. Tujuan penggunaan hereditamen itu,

c. Sebarang sekatan undang-undang ke atas penggunaannya, dan

d. Keadaan pasaran yang mengesankan hereditamen itu.

3.14 Kaedah Penilaian bagi Tujuan Kadaran

Bagi menentukan nilai bagi sesebuah harta tanah, penilai perlu mengetahui

nilai jualan harta tanah yang serupa dengan mengambil kira kos jika harta tanah

tersebut perlu dibuat pengubahsuaian, sewa yang mungkin diterima jika harta tanah

tersebut disewakan dan faktor-faktor lain yang boleh mempengaruhi nilai harta tanah

seperti kadar pulangan semasa yang dikenakan bagi pinjaman untuk membeli atau

membina harta tanah. Dengan itu, penilai akan menentukan nilai sesebuah harta

tanah dengan mengambil kira tiga pendekatan seperti berikut:

86

3.14.1 Kaedah Perbandingan Sewa

Kaedah ini membandingkan harta tanah subjek dengan harta tanah lain yang

hampir serupa yang telah dijual. Nilai atau harga ini dianalisis untuk menentukan

jika jualan tersebut adalah tepat. Sesebuah harta tanah mungkin dijual dengan harga

yang tinggi dari nilai asalnya disebabkan pembeli tersebut dalam keadaan terdesak

dan sanggup membayar pada harga yang tinggi. Selain itu, harta tanah mungkin juga

dijual dengan harga yang lebih rendah dari nilai asalnya disebabkan pemilik

memerlukan wang dengan cepat.

Sekiranya nilai tahunan yang disediakan itu berpandukan sewa yang diterima,

maka perlulah dikaji segala aspek bagi menentukan sewa itu menyatakan tarikh ia

ditetapkan, tempoh pajakan, bebanan belanja yang dikeluarkan serta sama ada

penghuni telah membayar premium ataupun dia telah dikehendaki bagi

mengubahsuai atau menambah bangunan yang dapat menaikkan nilai sewa ataupun

menjalankan kerja-kerja lain yang dapat mengurangkan sewa (Raja Aris Raja

Hussain, 1987). Kejayaan dalam penggunaan kaedah ini bergantung kepada penilai

di mana penilai perlu mencari kayu pengukur bagi membolehkan pelbagai harta

tanah dibandingkan supaya bukti sewa boleh dianalisis dan disemak bagi tujuan

penilaian akan datang (Roger dan Hector, 1984).

Nilai tahunan = Sewa sebulan (skp) x Luas lantai x 12 bulan

Beberapa panduan diberikan bagi menggunakan kaedah perbandingan dan

sewa dalam mendapatkan nilai tahunan, iaitu (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah

Abu Zarin, 2001):

a. Sekiranya harta tanah subjek disewakan, sewa yang dibayar ialah suatu

permulaan yang boleh diterima dalam sesuatu penilaian,

b. Nilai sewa daripada harta tanah yang sama hendaklah dipertimbangkan dan

dibandingkan dengan harta tanah subjek, dan

c. Penilaian ke atas harta tanah yang sama dalam SN juga boleh

dipertimbangkan kerana ia boleh dianggap sebagai pendapat oleh Pegawai

Penilaian mengenai nilai ke atas harta tanah terbabit.

87

3.14.2 Kaedah Kos dan Kontraktor

Sekiranya butir-butir sewaan tidak dapat diperoleh, maka nilai tahunan

bolehlah ditetapkan berasaskan kos atau harga bagi memperoleh harta di bawah

pegangan itu. Jumlah kos bagi menyediakan harta itu akan diambil kira dan

peratusan yang ditentukan akan diambil sebagai nilai tahunannya (Raja Aris Raja

Hussain, 1987). Bagi pengiraan untuk mendapatkan nilai tambah, nilai modal

diambil secara langsung. Ini kerana nilai modal juga merupakan nilai pasaran bagi

sesebuah pegangan berkadar. Pada asasnya, kaedah kos hanya melihat kepada

keadaan fizikal pegangan tersebut dan bukan ekonominya serta memberi lebih

penekanan kepada nilai modal (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin,

2001). Kaedah kos bagi sesebuah pegangan dibahagikan kepada dua bahagian utama

iaitu tanah (tapak) dan bangunan. Nilai tanah boleh diperoleh melalui kaedah

perbandingan manakala kos bangunan boleh diperoleh dari nasihat juruukur bahan

atau kontraktor (Mustafa Omar, 2004). Kos bangunan hendaklah ditolak dengan

peratus susut nilai mengikut kesesuaian masa atau usia bangunan serta keadaan

fizikal bangunan. Nilai modal diperoleh dengan menjumlahkan nilai tanah dengan

kos bangunan setelah ditolak susut nilai.

Nilai modal = Nilai tanah + (Kos bangunan – Susut nilai)

Penggunaan kaedah ini bagi maksud kadaran mengambil kira semua ruang

iaitu pengukuran dan pengiraan keluasan lantai berdasarkan cara Reduced Covered

Area - RCA (ukuran luar sesebuah bangunan yang diukur pada sebelah dinding luar

setiap tingkat). Jika harta tanah yang dinilai bukan harta tanah baru, penilai perlu

menentukan susut nilai harta tanah tersebut. Selain itu, penilai juga perlu

menentukan nilai tanah tersebut jika ia kosong. Secara lazimnya, kaedah kos dan

kontraktor bagi tujuan kadaran digunakan untuk menilai stesen minyak, gudang dan

kilang.

88

3.14.3 Kaedah Keuntungan / Pendapatan

Dalam penentuan nilai tahunan bagi kebanyakan harta istimewa yang jarang

dipasarkan seperti panggung wayang, stesen minyak, hotel dan sebagainya, sekiranya

tiada cara lain yang sesuai bagi menyediakan penilaian, cara yang mungkin dapat

diambil ialah dengan berpandukan jumlah keuntungan yang diperoleh dari urus niaga

itu (Raja Aris Raja Hussain, 1987). Bagi penggunaan kaedah keuntungan atau

pendapatan, seorang penilai memerlukan data terperinci tentang pendapatan dan

perbelanjaan bagi menjalankan operasi pegangan tersebut (Ahmad Ariffian Bujang

dan Hasmah Abu Zarin, 2001). Data-data boleh didapati melalui akaun tahunan. Ini

adalah kerana, andaian asas yang dibuat adalah jumlah keuntungan daripada sesuatu

pegangan berkeupayaan untuk diambil kira atau dijadikan sebagai penyewa

hipotesis, sekiranya penyewa itu memilih untuk membayar sewa (Mustafa Omar,

2004).

3.15 Kesimpulan

Pencukaian merupakan salah satu sumber pendapatan bagi kerajaan.

Pencukaian ini diaplikasikan dengan mengambil kira prinsip-prinsip pencukaian

yang ada iaitu keadilan, kepastian, mudah dan ringkas serta kecekapan. Prinsip-

prinsip pencukaian ini perlu dititik beratkan bagi memastikan cukai yang dikenakan

dapat dilaksanakan dengan sempurna. Pelaksanaan pencukaian yang sempurna ini

dapat membantu negara dalam membuat pembangunan dengan lebih baik. Keadaan

ini juga turut berlaku di peringkat pentadbiran yang ketiga iaitu PBT di mana

pengenaan kadaran ini banyak membantu dalam menyediakan kemudahan yang

sempurna kepada penduduk yang ada di dalam kawasan pentadbirannya. Kadaran

merupakan sumber utama pendapatan PBT dan ianya ditentukan berdasarkan proses

penilaian terhadap pegangan yang berasaskan sama ada asas nilai tahunan atau nilai

tambah. Penentuan nilai bagi sesebuah harta tanah ditentukan berdasarkan tiga

kaedah utama iaitu kaedah perbandingan, kaedah kos dan kontraktor serta kaedah

keuntungan atau pendapatan. Penentuan nilaian yang tepat akan memberikan

keadilan kepada pembayar cukai atau pemilik pegangan. Secara keseluruhannya,

89

bahagian ini telah memberikan pemahaman awal berkaitan kadaran dan kepentingan

pengurusan kadaran yang cekap kepada PBT.

90

BAB 4

PENGURUSAN PENYEMAKAN SEMULA SENARAI NILAIAN (SN) DI

PIHAK BERKUASA TEMPATAN (PBT)

4.1 Pengenalan

Bab 4 ini akan menerangkan pengurusan penyemakan semula di Pihak

Berkuasa Tempatan (PBT). Bahagian ini merupakan bahagian kedua dalam kajian

literatur yang merangkumi definisi PBT, struktur organisasi, ciri-ciri dan kategori,

peranan dan tugas serta sumber kewangan PBT. Seterusnya, penerangan berkaitan

Senarai Nilaian (SN) seperti definisi, kepentingan penyediaan dan proses penyediaan

SN. Bab ini juga membincangkan berkaitan penyemakan semula yang terdiri

daripada definisi, tujuan, langkah kerja, implikasi pelaksanaan penyemakan semula

serta masalah-masalah yang dihadapi dalam menguruskan penyemakan semula SN.

Penyediaan bab ini bertujuan untuk memberi lebih pemahaman terhadap isu

penyelidikan ini terutama dalam mencapai objektif pertama, kedua dan ketiga

penyelidikan. Sumber bagi penyediaan bab ini adalah daripada data sedia ada seperti

buku-buku rujukan, catatan atau kajian terdahulu dan sebagainya.

91

4.2 Pihak Berkuasa Tempatan (PBT)

PBT adalah pihak berkuasa pentadbiran setempat dan mempunyai kuasa

undang-undang atau berkanun untuk menjalankan kewajipan dan tugasnya (Zahari

Ab. Rashid, 1991). Menurut Seksyen 13, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171),

PBT didefinisikan sebagai satu pertubuhan perbadanan dan adalah turun temurun dan

hendaklah mempunyai satu meterai yang mana boleh diubah dari semasa ke semasa

dan boleh mendakwa dan didakwa, memperoleh, memegang dan menjual harta dan

amnya boleh melakukan dan menjalankan apa-apa perbuatan dan perkara yang boleh

dilakukan dan dijalankan di sisi undang-undang oleh pertubuhan-pertubuhan

perbadanan. Jabatan Kerajaan Tempatan (JKT) di bawah KPKT pula mendefinisikan

PBT sebagai sebuah badan yang melaksanakan pemerintahan di dalam kawasannya.

Ia mempunyai kedudukan yang sah dari segi undang-undang yang membolehkan ia

didakwa atau mendakwa dan boleh terlibat dengan sebarang perjanjian atau kontrak.

Manakala Norris (1980) mendefinisikan PBT dalam konteks Semenanjung

Malaysia bermaksud kerajaan di kawasan-kawasan bandar, luar bandar atau

gabungan kedua-dua kawasan ini dan di bawah kuasa kerajaan negeri masing-

masing. Abdullah Ayub (1978) pula mentakrifkan PBT sebagai pemerintahan yang

dijalankan oleh sesuatu lembaga atau majlis dalam sesuatu kawasan tertentu untuk

menjaga kebajikan dan keamanan penduduk yang tinggal di kawasan tersebut. Hill

(1974) dalam Ahmad Atory Hussain (1991) turut mendefinisikan PBT sebagai satu

unit sistem wilayah yang ditentukan oleh sempadan-sempadan, identiti yang sah,

struktur institusi, tugas dan kuasa yang ditentukan secara am dan kedudukan khas,

dan darjah kewangan serta lain-lain autonomi.

Selain itu, PBT juga didefinisikan sebagai kerajaan tempatan merujuk kepada

bahagian kecil politik bagi sesebuah negara atau (dalam sistem persekutuan) negara

yang tertakluk oleh undang-undang dan mempunyai kawalan yang besar terhadap

hal-ehwal tempatan, termasuk kuasa-kuasa mengadakan cukai atau buruh tetap untuk

tujuan yang dinyatakan (Sady, 1962). Definisi ini turut disokong oleh Ahmad Atory

Hussain (1991), yang mana beliau mendefinisikan PBT sebagai satu unit atau

institusi pemerintahan yang berkuasa di peringkat bawahan dalam sesuatu tempat

92

atau daerah kecil dengan kuasa yang tertentu dan melaksanakan tugas-tugas untuk

kebajikan dan kesentosaan masyarakat di kawasan tersebut.

Secara umumnya, sesebuah PBT itu haruslah mempunyai kawasan

pentadbiran, penduduk, organisasi pengurusan, peruntukan undang-undang serta

sumber kewangan bagi menguruskan kawasan pentadbirannya. Kewujudan PBT

adalah bertujuan untuk menyediakan pelbagai perkhidmatan perbandaran dan

pembangunan kepada penduduk di dalam kawasannya.

4.3 Struktur Organisasi PBT

PBT merupakan struktur pentadbiran awam yang terendah dan yang paling

dekat kepada orang ramai di mana-mana negara. Rajah 4.1 menunjukkan PBT

berada di bahagian struktur pentadbiran yang ketiga selepas Kerajaan Persekutuan

dan Kerajaan Negeri. Di Malaysia, terdapat 147 buah PBT yang terdiri daripada

pelbagai status. Kesemua PBT ini terletak dibawah bidang kuasa Kerajaan Negeri

masing-masing. KPKT berperanan dalam menyelaraskan PBT-PBT tersebut dari

segi penyeragaman dasar dan perundangan, memberi khidmat nasihat termasuk

khidmat nasihat teknikal dan penyaluran peruntukan daripada Kerajaan Persekutuan

(KPKT, 2007).

Struktur organisasi PBT merupakan tunjang utama yang berfungsi sebagai

agen penyelaras dan penggerak sesuatu perancangan pembangunan. Struktur

organisasi yang teratur dan cekap sangat diperlukan bagi mencapai matlamat dan

objektif penubuhan sesebuah organisasi berkenaan. Kelemahan dalam sistem

pengurusan dan struktur organisasi yang tidak teratur adalah punca utama yang

menggagalkan keberkesanan semua peranan atau fungsi yang dimainkan oleh

organisasi berkenaan (Mohamad Yazid Mohamed, 1991). Sesebuah PBT diketuai

oleh Yang Dipertua yang dilantik oleh Pihak Berkuasa Negeri (PBN). Yang

Dipertua ini akan dibantu oleh seorang setiausaha yang berperanan sebagai ketua

bahagian pentadbiran bagi sesebuah PBT. Bagi melancarkan lagi pentadbiran dan

pengurusan di PBT, organisasi ini dipecahkan kepada beberapa bahagian.

93

Pembahagian ini berbeza mengikut PBT yang mana ianya dipanggil samada unit,

bahagian atau jabatan.

4.4 Ciri-ciri PBT

Laporan Suruhanjaya Penyiasat Diraja (1970) atau lebih dikenali sebagai

laporan Athi Nahappan menyatakan beberapa ciri bagi PBT, iaitu:

a. Sebuah kerajaan tempatan yang bertanggungjawab terhadap hal ehwal

tempatan yang diwakilkan kuasa oleh sebuah kerajaan yang lebih tinggi sama

ada kerajaan pusat dalam sistem unitari atau kerajaan dalam sistem

persekutuan,

b. Bertaraf lebih rendah daripada pusat dan kerajaan negeri dan tertakluk di

bawah kawalan kerajaan yang tertinggi daripadanya,

c. Mempunyai kuasa autonomi yang terhad setakat mana yang dianugerahi oleh

kerajaan tertinggi kepadanya dan kuasa ini selalunya dalam bidang kewangan

dan pentadbiran,

d. Mempunyai ciri perwakilan atau bukan perwakilan, kalau dipilih, kerajaan

tempatan difahami sebagai perwakilan dan sebaliknya bukan perwakilan

kalau tidak dipilih,

e. Satu badan berasingan daripada yang tertinggi ataupun daripada unit-unit

kerajaan tempatan yang lain. Ia mempunyai kuasa untuk mendakwa,

didakwa, membuat kontrak dan mempunyai harta, dan

f. Mempunyai keupayaan untuk memberi kemudahan dan perkhidmatan kepada

penduduk sesebuah kawasan.

94

Rajah 4.1: Struktur Kerajaan Tempatan Malaysia

Sumber: Jabatan Kerajaan Tempatan, Kementerian Perumahan dan Kerajaan

Tempatan Malaysia (2007)

Yang Dipertua

Setiausaha Ahli Majlis

Jabatan Jabatan Jabatan Jabatan

Yang Dipertuan Agong

Parlimen

Kabinet

Kementerian Wilayah Persekutuan

Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan

Kementerian-kementerian Lain

Dewan Bandaraya Kuala Lumpur,

Putrajaya, Labuan

Bahagian Kerajaan Tempatan

Kerajaan Negeri

Bahagian Kerajaan Tempatan Negeri

Majlis Bandaraya Majlis Perbandaran Majlis Daerah

95

Selain itu, Zahari Ab. Rashid (1991) turut menerangkan ciri-ciri yang perlu

ada bagi sesebuah PBT iaitu:

a. Ia mempunyai wilayah (kawasan) dengan sempadannya ditetapkan dan

diiktiraf secara rasmi dalam undang-undang,

b. Ia mempunyai kependudukan dan mempunyai tanggungjawab mentadbirkan

wilayah bagi pihak penduduk,

c. Ia adalah institusi yang ditubuhkan dengan undang-undang khusus sebagai

perlembagaannya,

d. Ia menjalankan fungsi-fungsi dengan kuasa undang-undang,

e. Ia mempunyai kedaulatan terhad dalam wilayahnya dan dengan demikian

boleh menggubal undang-undang tempatan,

f. Ada sekumpulan pemastautin yang menjadi kumpulan pemerintah / pentadbir

dan pembuat keputusan (kabinet) yang dipilih oleh penduduk atau yang

dilantik oleh pihak berkuasa lebih tinggi,

g. Ia menjalankan fungsi-fungsi utama memberikan perkhidmatan-perkhidmatan

kebersihan, kesihatan am, keselamatan am dan kemudahan-kemudahan

penting untuk penduduk-penduduknya, dan pelbagai tugas yang berkaitan dan

seumpamanya,

h. Ia sebuah badan awam yang tersendiri dan berautonomi,

i. Ia mempunyai kuasa untuk mengarahkan penduduk berbuat sesuatu atau

supaya berhenti daripada membuatnya, ia juga ada kuasa untuk mengenakan

satu-satu hukuman kepada sesiapa yang mengingkari arahan atau undang-

undangnya,

j. Ia berkuasa ke atas kewangan organisasinya, dan

k. Ia berkuasa melantik kakitangan bagi organisasinya.

4.5 Kategori PBT

PBT di Malaysia dikenali sebagai Majlis / Dewan Bandaraya, Majlis

Perbandaran dan Majlis Daerah. Perbezaan kategori PBT ini adalah berdasarkan

kriteria-kriteria yang tertentu seperti yang diterangkan dalam Jadual 4.1 di bawah.

96

Jadual 4.1: Kriteria-kriteria Mengikut Kategori PBT

Kategori Kriteria-kriteria

Majlis / Dewan

Bandaraya

i. Pusat pentadbiran negeri.

ii. Majlis Perbandaran yang dinaikkan taraf bandaraya.

iii. Penduduk melebihi 100,000 orang.

iv. Hasil tahunan melebihi RM 20 juta.

v. Mempunyai institusi-institusi kewangan.

vi. Pusat perniagaan dan perindustrian.

vii. Mempunyai ciri-ciri istimewa seperti sejarah yang panjang.

viii. Merupakan pusat sukan dan kebudayaan.

Majlis

Perbandaran

a. Lebih tertumpu kepada bandar (urban) berbanding dengan

Majlis Daerah.

b. Penduduk melebihi 100,000 orang.

c. Hasil pendapatan tahunan melebihi RM 5 juta.

d. Merupakan pusat pentadbiran.

e. Kehendak penduduk adalah lebih tertumpu kepada

perkhidmatan bandaran berbanding dengan projek-projek

pembangunan prasarana.

Majlis Daerah a. Rural based dan berada di luar dari pusat bandar utama.

b. Penduduk kurang daripada 100,000.

c. Hasil pendapatan tahunan kurang daripada RM 5 juta.

d. Memerlukan lebih banyak projek-projek prasarana

berbanding perkhimatan bandaran.

e. Kemudahan sistem pembangunan biasanya tidak baik.

Sumber: Jabatan Kerajaan Tempatan, Kementerian Perumahan dan Kerajaan

Tempatan Malaysia (2007)

4.6 Peranan dan Tugas PBT

PBT merupakan satu unit yang berkuasa di peringkat bawahan dan

mempunyai peranan tertentu bagi memastikan penduduk di dalam kawasan

pentadbirannya menerima kemudahan yang sewajarnya. Antara peranan yang

97

dipertanggungjawabkan kepada PBT adalah perkhidmatan menjaga kesihatan am

yang mana wujudnya fungsi pengawalan kebersihan serta pencegahan wabak

penyakit, program mengindahkan bandar untuk menzahirkan suasana keselesaan dan

kesejahteraan kepada penduduk serta memelihara dan meningkatkan kebajikan

penduduk dengan mengadakan kemudahan-kemudahan seperti taman rekreasi,

kemudahan sukan serta acara kebudayaan dan sosial (Zahari Ab. Rashid, 1991).

Di antara tugas-tugas yang boleh dibuat oleh PBT yang disenaraikan di dalam

Seksyen 63, 69, 73, 94 dan 101 Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) adalah

seperti memelihara tempat-tempat dan kemudahan-kemudahan awam, mengawal

pencemaran sungai dan tali air, mengawal penjual-penjual makanan, mencegah

kekotoran dan gangguan-gangguan, mengendalikan kubur, mengadakan taman, zoo,

muzium, perpustakaan awam dan lain-lain. Berdasarkan Akta Kerajaan Tempatan

1976, bermakna semua PBT yang telah disusun semula telah menggunakan akta ini.

Dengan itu pemakaian undang-undang terdahulu yang berkaitan dengan PBT telah

dimansuhkan. Selepas penyusunan semula, hanya tiga buah akta iaitu Akta Kerajaan

Tempatan 1976, Akta Jalan, Parit dan Bangunan dan Akta Perancangan Bandar dan

Desa 1976 adalah sahih untuk digunakan (Zahari Ab. Rashid, 1991).

Menurut Akta Kerajaan Tempatan 1976, peranan dan tugas yang boleh

dimainkan oleh PBT dapatlah disimpulkan seperti berikut:

a. Tempat-tempat Awam,

i. Tempat-tempat awam yang dimaksudkan ialah mana-mana lapangan

terbuka, tempat meletak kereta, kebun bunga, taman rekreasi sama ada

terkepung atau tidak, yang dikhaskan atau diuntukkan bagi kegunaan

orang ramai atau yang terbuka kepada orang ramai pada bila-bila masa,

ii. Mengawal tempat-tempat awam,

iii. Mengadakan tempat-tempat awam yang baru dan membesarkannya,

iv. Menutup buat sementara waktu tempat-tempat awam,

v. Kuasa untuk mendirikan bangunan-bangunan awam di tempat-tempat

terbuka,

vi. Menamakan tempat-tempat awam, sekiranya mendapat kelulusan

daripada kerajaan negeri,

98

vii. Membina, mengadakan atau mengawal taman-taman awam, padang-

padang permainan, kolam renang, stadium, akuarium dan gimnasium,

viii. Mendirikan perpustakaan, balai-balai seni lukis dan muzium awam,

ix. Mendirikan tugu-tugu awam, dan

x. Mengadakan pasukan pancaragam.

b. Kebersihan dan Pengindahan,

i. Ini termasuklah kebersihan pasar, kedai makanan dan minuman, penjaja

gerai-gerai makanan dan minuman, dan

ii. Menanam pokok-pokok di tempat yang sesuai.

c. Perusahaan dan Perdagangan,

i. Akta Kerajaan Tempatan membenarkan PBT untuk berkecimpung

dalam bidang perusahaan dan perdagangan yang boleh memberi

keuntungan kepada penguasa tempatan.

d. Pengangkutan,

i. PBT dibenarkan untuk mengadakan atau menjalankan perkhidmatan

pengangkutan awam dalam atau di luar kawasan mereka.

e. Pembekalan Elektrik, dan

i. Tertakluk kepada peruntukan-peruntukan Akta Elektrik 1949, PBT

dibolehkan untuk menjalankan kerja-kerja untuk membekalkan kepada

penduduknya lampu, haba dan kuasa serta elektrik, dan

ii. Membekalkan elektrik kepada sesiapa yang menjalankan perniagaan

atau yang tinggal di luar kawasan penguasaan tempatan.

f. Membuat Kontrak

i. PBT dibenarkan untuk membuat kontrak dengan PBT lain atau mana-

mana orang yang menjalankan perusahaan yang dibenarkan.

Berdasarkan Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 pula, PBT mempunyai

tugas seperti berikut:

99

a. Mengatur, mengawal dan merancang kemajuan dan penggunaan semua tanah

dan bangunan dalam kawasan masing-masing,

b. Mengusahakan, membantu dan menggalakkan pemungutan, penyenggaraan,

buletin dan monograf dan lain-lain siaran yang berhubung dengan

perancangan bandar dan desa dan metodologinya, dan

c. Melaksanakan apa-apa tugas lain yang dipertanggungjawabkan terhadapnya

dari semasa ke semasa oleh PBN atau Jawatankuasa Perancangan Negeri.

Berdasarkan Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974, kuasa dan peranan PBT


a. Jalan,

i. Menyelenggarakan dan memperbaiki jalan-jalan awam,

ii. Membina, membuat dan memperelok jalan,

iii. Meminta PBN supaya mengambil tanah yang berdekatan dengan jalan

untuk tujuan menyusun atur, melebar, membuka, membesar dan

memperelok jalan atau membuat jalan-jalan baru,

iv. Memproses permohonan yang dikemukakan oleh pihak tertentu untuk

membuat jalan-jalan baru,

v. Mengisytiharkan jalan awam, persendirian sebagai jalan awam,

vi. Tertakluk kepada kelulusan PBN, PBT boleh menetapkan nama atau

mengubah nama-nama jalan,

vii. Menentukan nombor-nombor rumah, dan

viii. Membuat kontrak dengan mana-mana pemunya atau penduduk untuk

menyapu atau membersihkan jalan.

b. Pembetungan dan Perparitan,

i. Membuat betung-betung awam,

ii. Membina dan menyenggara alur air,

iii. Membaiki, mengubah dan menutup atau membinasakan betung-betung,

iv. Mengarahkan tuan punya rumah atau bangunan mengadakan ruang

tandas, ruang sink, ruang bilik mandi dan sebagainya yang mencukupi,

v. Mengambil alih pengawalan dan sebagainya tangki-tangki najis

persendirian dan loji-loji pembersihan, dan

100

vi. Mengisytiharkan pembetungan persendirian sebagai pembetungan

awam.

c. Lorong Belakang, dan

i. Memastikan setiap tapak bangunan mempunyai tanah untuk tujuan

mengadakan lorong belakang,

ii. Menyusun atur dan membina lorong belakang dan menuntut kos

perbelanjaan daripada tuan punya bangunan atau tanah atau pemaju, dan

iii. Mengisytiharkan lorong belakang sebagai jalan awam.

d. Bangunan.

i. Permohonan untuk mendirikan bangunan hendaklah dikemukakan

kepada PBT,

ii. Memberi arahan-arahan yang tertentu kepada orang yang memohon

untuk mendirikan bangunan,

iii. Meruntuh atau memindahkan bangunan yang tidak dibenarkan,

iv. Memindahkan sekatan, petak, galeri, loteng, bumbung, siling atau

binaan lain yang telah dibuat tanpa kebenaran bertulis, dan

v. Menutup dan menjamin keselamatan bangunan yang ditinggalkan.

4.7 Sumber Kewangan PBT

Peruntukan Am Kewangan bagi PBT telah dijelaskan di dalam Bahagian V,

Seksyen 39 Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) bagi semua PBT yang berada

di Semenanjung Malaysia. Sumber kewangan PBT yang tertakluk di dalam Seksyen

39 Akta 171 adalah seperti:

a. Semua cukai, kadar, sewa, bayaran lesen, duti dan lain-lain wang atau caj

yang kena dibayar kepada PBT itu menurut peruntukan-peruntukan Akta ini

atau mana-mana undang-undang bertulis yang lain,

b. Semua caj atau keuntungan yang terbit daripada apa-apa perdagangan,

perkhidmatan atau pengusahaan yang dijalankan oleh PBT itu di bawah

kuasa-kuasa yang terletak hak padanya,

101

c. Semua bunga atas apa-apa wang yang dilaburkan oleh PBT itu dan semua

pendapatan yang terbit daripada harta alih dan tak alih PBT itu, dan

d. Semua hasil lain yang terakru kepada PBT itu daripada Kerajaan Persekutuan

atau Kerajaan mana-mana negeri atau daripada mana-mana badan berkanun,

lain-lain PBT atau daripada mana-mana punca lain sebagai pemberian,

sumbangan, endowmen atau lain-lain.

Selain itu, KPKT Malaysia turut menyatakan sumber kewangan bagi semua

PBT adalah diklasifikasikan di dalam enam kategori seperti berikut (Phang Siew

Nooi, 1997):

a. Kadaran,

b. Lesen,

c. Sewa,

d. Geran kerajaan (termasuk geran jalan),

e. Caj tempat letak kereta, yuran perancangan, kompaun, denda dan faedah, dan

f. Pinjaman (dari Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Negeri atau institusi

kewangan).

Phang Siew Nooi (1997) juga menyatakan secara ringkas dan lebih mudah

untuk difahami di mana hasil PBT terbahagi kepada dua kategori iaitu hasil dari harta

tanah dan hasil dari bukan harta tanah.

a. Hasil dari harta tanah.

Hasil dari harta tanah ini merujuk kepada kadaran. Pembayar cukai adalah

pemilik harta tanah (tanah dan bangunan) di dalam kawasan berkadar PBT.

Kadar yang dikenakan dikira berasaskan nilai tahunan harta tanah berkenaan,

kecuali PBT di Johor yang mengenakan kadaran berasaskan nilai tambah.

Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin (2001) menyatakan bahawa

kadaran dikutip oleh PBT bagi menampung perbelanjaan untuk perkhidmatan

dan pembangunan. Menurut Mohamed Affandi (1995) dalam Phang Siew

Nooi (1997), kadaran merupakan sumber kewangan utama bagi PBT.

102

Jadual 4.2: Pecahan Sumber Kewangan PBT

Sumber Kewangan Peratusan (%)

MBPJ MPPP

Kadaran / Cukai Taksiran 71.85 61.04

Lesen, Bayaran Pendaftaran dan Permit 3.93 1.52

Perkhidmatan dan Bayaran Perkhidmatan 9.11 3.2

Perolehan daripada Jualan Barang-barang 0.38 7.42

Sewaan 3.75 2.73

Faedah dan Perolehan daripada Pelaburan 1.98 3.57

Denda dan Kompaun / Hukuman 7.23 4.25

Sumbangan dan Bayaran Ganti daripada 0.88 10.39

Luar Negeri dan Sumbangan Tempatan

Pulangan Balik Perbelanjaan 0.32 2.3

Geran Kesinambungan 0.14 1.08

Caruman Membantu Kadar 0.43 2.5

Jumlah 100 100

Sumber: Majlis Bandaraya Petaling Jaya –MBPJ (2003) dan Majlis Perbandaran

Pulau Pinang –MPPP (2005)

b. Hasil dari bukan harta tanah.

Hasil dari bukan harta tanah pula adalah hasil yang diperoleh sama ada dari

dalam PBT berkenaan ataupun sumbangan dari Kerajaan Persekutuan atau

Kerajaan Negeri dalam bentuk geran tahunan dan juga kemudahan pinjaman.

Untuk mendapatkan pinjaman, PBT perlu membuat satu resolusi atau

keputusan dalam majlis bagi maksud itu. Syarat-syarat pinjaman dan dari

pihak mana hendak dipinjam haruslah diluluskan oleh Kerajaan Negeri.

Pinjaman oleh PBT ini dibenarkan untuk perkara-perkara seperti berikut

(Zahari Ab. Rashid, 1991):

i. Membuat pembayaran pengambilan tanah,

ii. Mendirikan bangunan,

iii. Menyelenggarakan kerja atau projek yang kekal dan berpanjangan, dan

iv. Menyelesaikan hutang dari pinjaman-pinjaman yang sudah diambil.

103

Lain-lain hasil bukan harta tanah termasuklah lesen, permit, kompaun, denda,

yuran perancangan, hasil pelaburan, kadar faedah yang diperoleh dan lain-

lain hasil selain daripada kadaran.

Berdasarkan dua kategori hasil PBT yang dinyatakan di atas, hasil dari harta

tanah iaitu kadaran merupakan punca terbesar bagi keseluruhan pendapatan PBT.

Keadaan ini boleh dirujuk pada Jadual 4.2 yang menunjukkan pendapatan daripada

kadaran memberikan peratusan yang tertinggi berbanding sumber kewangan yang

lain. Berikutan kepentingan kadaran dalam membantu kewangan PBT, maka

pelaksanaan kadaran ini perlulah dilakukan dengan teliti dan sempurna. Sebelum

kadaran dikenakan kepada pemilik pegangan berkadar, PBT perlu terlebih dahulu

menyediakan satu senarai yang terdiri daripada maklumat terperinci berkaitan

sesebuah pegangan berkadar tersebut. Senarai yang perlu disediakan oleh PBT ini

lebih dikenali sebagai Senarai Nilaian (SN).

4.8 Senarai Nilaian

Senarai Nilaian (SN) merupakan satu senarai semua harta tanah yang boleh

dikenakan cukai dalam sesebuah kawasan. Ia mengandungi beberapa perkara,

antaranya, nombor penilaian, alamat, penerangan ringkas dan penilaian kadaran bagi

setiap harta tanah (Roger dan Hector, 1984). Menurut Ishak Amin (1998), SN ini

akan menjadi rekod bagi PBN bagi memudahkan kerja penyemakan mengenai

perkara-perkara seperti pengenalan, nombor lot, kedudukan, kategori, penggunaan,

cukai yang dikenakan dan dari SN juga boleh diketahui jumlah kesemua pegangan di

dalam kawasan PBT serta jumlah kadaran yang sepatutnya diperoleh pada setiap

tahun.

Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin (2001) pula menyatakan SN

adalah satu rekod lengkap tentang maklumat semua pegangan berkadar bagi

sesebuah PBT. Menurut Seksyen 137 (1), Akta Kerajaan Tempatan 1976, PBT

hendaklah menyediakan satu SN bagi semua pegangan yang tidak boleh dikenakan

kadar. SN tersebut perlulah mengandungi perkara-perkara berikut:

104

a. Nama jalan atau tempat di mana pegangan terletak,

b. Perihal pegangan itu sama ada dengan nombor atau nama yang cukup

mengenainya,

c. Nama pemunya atau pemilik dan penduduknya, jika diketahui, dan

d. Nilai tahunan atau nilai tambah pegangan tersebut.

4.9 Kepentingan Senarai Nilaian

Menurut Akta Kerajaan Tempatan 1976, SN disifatkan sebagai rekod lengkap

bagi semua pegangan berkadar bagi PBT. Dalam Ahmad Ariffian Bujang dan

Hasmah Abu Zarin (2001), SN disediakan dengan tujuan:

a. SN dianggap sebagai buku rekod bagi semua pegangan di dalam kawasan

pentadbiran sesebuah PBT. Dengan adanya rekod ini, bukan sahaja PBT

dapat mengesan letakan, kegunaan dan jenis pegangan harta pemiliknya,

malah Pihak Berkuasa Pencukaian juga dapat memanfaatkannya,

b. SN juga dianggap sebagai sebuah bank data yang menyimpan semua

maklumat semasa yang berkaitan dengan pemilikan dan pemegangan sesuatu

harta tanah. Ini termasuklah maklumat terkini mengenai nama pemilik,

alamat pemilik dan alamat harta tanah. Bank data boleh digunakan oleh

pihak tertentu membuat semakan butir hak milik sesuatu harta tanah dan

boleh dijadikan sebagai alternatif kepada Pejabat Tanah, dan

c. PBT boleh menganggarkan jumlah pegangan berkadar atau harta tanah yang

terdapat di dalam kawasan pentadbirannya dengan merujuk SN. PBT juga

berupaya menganggar jumlah pendapatan secara kasar yang akan diperoleh

daripada hasil kadaran untuk sesuatu tahun.

Selain itu, Mohamad Yazid Mohamed (1991) dan Suraya Omar (2003) turut

menyatakan beberapa tujuan SN diadakan. Antaranya adalah seperti berikut:

a. Sebagai sebuah buku kawalan pegangan di dalam kawasan PBT,

b. Sebagai bank menyimpan butir-butir mengenai pegangan atau harta tanah.

Ini termasuklah nama dan alamat terakhir pemilik,

c. Boleh dibuat sebagai rujukan bagi pemeriksaan butir-butir pegangan,

105

d. Dengan adanya SN, PBT dapat menganggar pendapatan yang dijangkakan

daripada kadaran untuk sesuatu tahun kewangan,

e. Ia juga membolehkan PBT menganggar bilangan atau jumlah pegangan yang

ada di dalam kawasan PBT,

f. SN selain daripada “Differential Rating Plan” boleh menunjukkan perbezaan

kadar yang dikenakan ke atas pegangan yang berbeza jenis dan gunaannya,

g. Dapat menentukan peratus perubahan pendapatan sesuatu PBT,

h. PBT dapat mengemaskinikan lagi rekod atau maklumat pegangan,

i. Semasa penyediaan SN, ia dapat memberi gambaran jelas mengenai nilai

semasa harta tanah, dan

j. Memberi keadilan yang saksama di kalangan pembayar cukai.

Mohamad Shahfinaz Radzali (1992) pula menyatakan, penyediaan SN adalah

penting kepada PBT di mana ianya dapat membantu memudahkan urusan pengenaan

dan pengutipan kadaran untuk dilakukan. Sementara itu juga akan menjadi rekod-

rekod nilaian rasmi yang boleh disimpan oleh PBT. SN yang disediakan dengan baik

dan efisien dapat mempengaruhi keseluruhan pendapatan PBT di mana kadaran

merupakan sumber pendapatan terbesar PBT.

4.10 Proses Penyediaan Senarai Nilaian

Dalam menguatkuasakan kadaran, SN adalah elemen utama yang mesti ada.

Dalam menyediakan SN yang baru, ia memerlukan masa yang agak lama untuk

disiapkan. Proses yang melibatkan banyak peringkat ini (Rajah 4.2) menyebabkan

penyediaan SN memerlukan masa yang lama. Peringkat-peringkat yang akan dilalui

akan diterangkan di bawah ini.

4.10.1 Mesyuarat Kelulusan Cadangan

Sebelum sesuatu cadangan penyemakan semula dapat dikuatkuasakan,

kelulusan perlu diperoleh daripada pihak yang mempunyai kuasa ke atas PBT.

Sebelum usul cadangan penyemakan semula dapat dibentangkan di dalam mesyuarat,

106

Ketua Bahagian Penilaian perlu menyediakan satu kertas kerja yang berkaitan

dengan latar belakang SN yang sedang digunakan, tujuan SN yang baru,

perbelanjaan yang dianggarkan dan cara serta pilihan yang hendak dibuat dalam

menyediakan SN. Kertas kerja ini akan melalui beberapa peringkat mesyuarat

sebelum cadangan itu dapat diluluskan. Peringkat-peringkat mesyuarat itu adalah:

4.10.1.1 Mesyuarat Jawatankuasa Kewangan dan Maksud-maksud Am

Mesyuarat pada peringkat ini bertujuan untuk membincangkan perkara-

perkara yang terlibat dalam penyemakan semula dan juga peruntukan kewangan

yang diperlukan. Keputusan yang dicapai dan pindaan-pindaan ke atas kertas kerja

ini dibawa ke Mesyuarat Majlis Penuh.

4.10.1.2 Mesyuarat Majlis Penuh

Keputusan yang dibuat pada peringkat ini adalah muktamad bagi peringkat

pentadbiran PBT. Mesyuarat ini bertujuan untuk menerangkan kepada Ahli-ahli

Majlis tentang cadangan untuk menyediakan SN yang terbaru. Setelah diluluskan,

cadangan ini akan dibawa ke Mesyuarat Majlis Mesyuarat Kerajaan.

4.10.1.3 Mesyuarat Majlis Mesyuarat Kerajaan (EXCO)

Mesyuarat ini bertujuan untuk mendapatkan kelulusan daripada PBN.

Dalam meluluskan cadangan ini ia akan melihat kepada keadaan semasa seperti

keadaan ekonomi yang tidak membenarkan urusan penyemakan semula dijalankan

dan perlu ditangguhkan ke suatu masa yang akan datang. Setelah kelulusan diberi,

proses seterusnya bolehlah dijalankan.

107

Rajah 4.2: Proses Penyediaan Senarai Nilaian


4.10.2 Pengisytiharan Cadangan

Setelah PBN meluluskan cadangan penyemakan semula, PBT perlu membuat

pengisytiharan di dalam warta Kerajaan Negeri dan akhbar tempatan. Dalam akhbar

tempatan ini, ia hendaklah dibuat sekurang-kurangnya dalam dua akhbar tempatan

dan salah satunya dalam Bahasa Melayu. Pengisytiharan ini bertujuan untuk

Kelulusan dari Pihak Berkuasa Negeri (PBN)

Pengisytiharan Gazet

Kerja Lapangan : Ukur dan Lawat Periksa

Pegangan

Penilaian : Analisa dan Menganggar Nilai Tambah Pegangan

Pendengaran Rayuan dan Bantahan

Pengesahan dan Kelulusan SN

Bagi Semakan SN: Pendengaran Bantahan dan Rayuan

Hanya bagi SN yang baru

Penyemakan Semula

Nilai Tambah

Lawat Periksa Semula

Seksyen 127

Seksyen 137

Seksyen 143(3)

Seksyen 144(1) Seksyen 144(3)

Seksyen 143 Seksyen 144(5)

108

memberitahu penduduk setempat bahawa penyemakan semula bagi kawasan

berkenaan akan dijalankan.

4.10.3 Perancangan

Perancangan ini melibatkan perancangan guna tenaga dan juga bahan

keperluan. Di antara langkah-langkah yang perlu diambil adalah:

a. Pengambilan kakitangan yang baru jika dirasakan perlu,

b. Membeli alat tulis dan peralatan yang diperlukan, dan

c. Menghantar surat pekeliling kepada jabatan-jabatan yang terlibat dalam

penyediaan SN seperti pejabat tanah dan lain-lain.

Di dalam menjalankan kerja penilaian, ia boleh dibahagikan kepada beberapa

kawasan seperti mengikut kawasan perumahan atau jalan. Ini bertujuan untuk

mengenal pasti kedudukan sebenar sesuatu pegangan.

4.10.4 Proses Membuat Penilaian

Dalam membuat penyemakan semula, proses yang terlibat adalah (Mohd

Yazid Mohamed, 1991):

4.10.4.1 Menyediakan Master Plan

Ia sebagai kawalan bagi memastikan kesemua pegangan yang terlibat telah

dibuat kerja-kerja pengukuran. Ia juga bertujuan untuk mengetahui kedudukan

pegangan secara tepat.

109

4.10.4.2 Penyemakan Hak Milik

Penyemakan ini bertujuan untuk mendapatkan butir-butir hak milik ke atas

pegangan adalah benar dan dapat dimasukkan ke dalam fail berkenaan.

4.10.4.3 Membuka Fail

Ia dibuat bagi pegangan yang dinilai buat pertama kalinya. Semua butir-

butir mengenai hak milik dan kerja pengukuran akan dimasukkan.

4.10.4.4 Kerja Pengukuran

Ini dilakukan bagi semua pegangan yang berada dalam kawasan PBT. Bagi

pegangan yang telah mempunyai fail, ia dijadikan asas untuk kerja pengukuran dan

pembetulan akan dibuat jika terdapat pengubahsuaian ke atas pegangan. Kerja

pengukuran ini dibuat untuk mendapatkan keluasan sebenar dan maklumat tentang

pegangan. Keluasan dan maklumat ini akan digunakan semasa membuat penilaian.

4.10.4.5 Menghantar Penyata kepada Pemilik

Penyata ini dihantar semasa kerja-kerja pengukuran dibuat. Penyata ini

perlu dikembalikan kepada PBT yang mengandungi maklumat tentang keluasan,

sewa yang dibayar dan lain-lain yang berkaitan dengan penilaian semula.

Pengawalan perlu dibuat agar setiap borang ini diisi dan dikembalikan.

4.10.4.6 Melukis Pelan Lantai Berskil

Setelah kerja pengukuran dilaksanakan, pelan lantai yang berskil perlu

dibuat untuk mendapatkan luas lantai sebenar yang boleh dikenakan kadar.

4.10.4.7 Membuat Penilaian

Berdasarkan kepada maklumat yang ada, penilaian akan dibuat untuk

mendapatkan nilai tambah atau nilai tahunan. Untuk mendapatkan nilai yang lebih

110

tepat, Pegawai Penilaian perlu memahami konsep dan maksud nilai tahunan atau

nilai tambah. Di samping itu, satu aras senarai (Tone of the List) perlu disediakan

bagi kawasan PBT. Ini dilakukan dengan membuat perbandingan di antara satu

kawasan dengan satu kawasan yang lain. Perbandingan ini dilakukan bagi

memastikan aras senarai yang ditetapkan munasabah dan berpatutan bagi satu-satu

kawasan.

4.10.4.8 Menyediakan Senarai Laporan Penilaian (Submission Sheet)

Senarai laporan penilaian ini akan menjadi bahan rujukan utama dalam

membuat penyemakan ke atas laporan penilaian sesuatu pegangan. Ia mengandungi

maklumat-maklumat yang berkaitan dengan pegangan dan juga nilaiannya.

4.10.5 Notis Pemberitahuan

Seperti yang dikehendaki oleh Seksyen 141 (3) Akta 171, notis hendaklah

disampaikan kepada pemilik pegangan setelah SN yang baru disediakan. Ia

bertujuan untuk memberitahu kepada pemilik pegangan di mana SN telah siap dan

pemilik boleh membuat bantahan jika tidak berpuas hati dengan nilaian yang dibuat.

4.10.6 Pengisytiharan Penyemakan

Selain memberi notis pemberitahuan kepada pemilik, PBT juga perlu untuk

membuat pengisytiharan dalam warta Kerajaan Negeri dan dua akhbar tempatan di

mana salah satu daripadanya dalam Bahasa Melayu. Pengisytiharan ini bertujuan

untuk memberitahu berhubung dengan SN telah siap dan boleh disemak oleh pemilik

pegangan serta pihak-pihak yang tidak berpuas hati boleh mengemukakan bantahan.

111

4.10.7 Bantahan

Setelah penyemakan semula siap dijalankan, pemilik yang tidak berpuas hati

terhadap nilaian yang dibuat boleh mengemukakan bantahan. Prosedur bantahan dan

rayuan diterangkan di dalam Rajah 4.3. Bantahan boleh dibuat secara bertulis dalam

tempoh 14 hari dari notis pemberitahuan diserahkan (Seksyen 142(1) Akta 171).

Jika terdapat bantahan, langkah-langkah yang perlu diambil oleh PBT adalah:

4.10.7.1 Menyediakan Agenda Bantahan

Sebelum proses mendengar bantahan dibuat, agenda bantahan perlu

disediakan yang mengandungi maklumat-maklumat tentang pegangan berkenaan. Ia

merupakan garis kasar bagi sesuatu SN. Agenda ini akan dihantar kepada pengerusi

dan Ahli-ahli Majlis Jawatankuasa Mendengar Bantahan.

4.10.7.2 Mendengar Bantahan

Pemilik yang membuat bantahan akan dipanggil semasa mesyuarat

mendengar bantahan dijalankan. Di sini pemilik akan mengemukakan bantahan

secara lisan dan juga boleh menyoal perkara-perkara yang berkaitan tentang SN.

Bantahan ini boleh dibuat dengan alasan-alasan seperti yang telah dinyatakan di

dalam Seksyen 142(1) Akta Kerajaan Tempatan 1976 iaitu:

a. Bahawa sesuatu pegangan yang baginya ia dikenakan kadar adalah dinilai

lebih daripada nilainya yang boleh dikenakan kadar,

b. Bahawa sesuatu pegangan yang dinilai adalah pegangan yang tidak boleh

dikenakan kadar,

c. Bahawa seseorang atau sesuatu pegangan yang sepatutnya termasuk dalam

SN itu adalah ditinggalkan daripadanya,

d. Bahawa sesuatu pegangan adalah dinilai kurang daripada nilainya yang boleh

dikenakan kadar, dan

e. Bahawa sesuatu pegangan atau pegangan-pegangan yang telah dinilai secara

bersama atau berasingan sepatutnya dinilai secara lain.

112

Rajah 4.3: Prosedur Bantahan dan Rayuan


4.10.7.3 Keputusan Bantahan

Selepas tamat proses mendengar bantahan, ahli jawatankuasa yang

mendengar bantahan akan membuat keputusan sama ada mengekalkan nilai atau

mengurangkannya. Pemilik akan diberitahu tentang keputusan ini melalui surat.

Pemilik terima notis pindaan atau semakan semula SN

Bantahan

Buat bantahan secara bertulis dalam tempoh yang ditentukan

Pendengaran bantahan oleh Pihak Berkuasa Tempatan

Berpuas hati

Tiada Tamat

Tamat

Tidak berpuas hati membuat rayuan dalam tempoh 14 hari

Bayar amaun kadar yang dirayu kepada Pihak Berkuasa Tempatan

Memfailkan usul permulaan di Mahkamah Tinggi

Rayuan didengar di Mahkamah Tinggi mengenai soal fakta

Rayuan didengar di Mahkamah Persekutuan mengenai soal undang-

undang

Seksyen 141 (3) Seksyen 141 (2)

Seksyen 142 (1) Seksyen 144 (3)

Seksyen 145 (1)

Seksyen 145 (2)

Seksyen 145 (3)

Seksyen 145 (4)

113

Jika pemilik tidak berpuas hati dengan keputusan bantahan, beliau boleh

mengemukakan rayuan kepada Mahkamah Tinggi.

4.10.8 Mesyuarat Pengesahan Senarai Nilaian

Sebelum SN yang telah siap itu dapat digunakan, ia perlu mendapat kelulusan

daripada Ahli Majlis PBT dan juga PBN. Sebelum SN ini dibawa ke mesyuarat,

Ketua Bahagian Penilaian perlu menyediakan kertas kerja berhubung dengan kadar

taksiran yang baru. SN akan dibincangkan dalam beberapa peringkat mesyuarat.

Peringkat-peringkat mesyuarat yang mesti dilalui adalah:

4.10.8.1 Mesyuarat Jawatankuasa Kewangan dan Maksud-maksud Am

Mesyuarat ini bertujuan untuk memberitahu tentang kadar taksiran yang

dibuat kepada pihak-pihak di dalam PBT. Keputusan yang dicapai akan

dimaklumkan kepada Mesyuarat Majlis Penuh untuk diperakukan.

4.10.8.2 Mesyuarat Majlis Penuh

Mesyuarat ini bertujuan untuk memberitahu kepada Ahli Majlis Penuh

tentang kadar taksiran dan kelulusan bagi peringkat PBT. Keputusan yang dicapai

adalah muktamad bagi peringkat pentadbiran PBT sama ada kadar taksiran yang

dicadangkan tadi boleh diterima atau perlu perubahan.

4.10.8.3 Mesyuarat Majlis Mesyuarat Kerajaan (EXCO)

Mesyuarat ini diadakan untuk memutuskan sama ada kadar yang

dicadangkan itu boleh diterima atau tidak. Jika keputusan mesyuarat ini mengatakan

kadar taksiran boleh digunakan, kadar itu akan digunakan bagi kawasan PBT

berkenaan. Ini merupakan kelulusan PBN seperti yang dikehendaki oleh akta.

114

4.10.9 Pengisytiharan Pelaksanaan

Setelah mendapat kelulusan dari PBN, PBT perlu membuat pengisytiharan

dalam warta kerajaan dan dua akhbar tempatan, salah satu dari akhbar itu hendaklah

dalam Bahasa Melayu. Pengisytiharan ini bertujuan untuk memberitahu kepada

orang ramai bahawa SN yang baru akan dilaksanakan di dalam kawasan berkenaan.

4.11 Pindaan Terhadap Senarai Nilaian

Menurut Low (1986) dalam Norinna Mohamed (2005), salah satu masalah

yang dihadapi oleh PBT selepas SN disiapkan adalah perlunya pindaan dilakukan

dari semasa ke semasa bagi menyesuaikannya dengan apa-apa perubahan bagi

sesuatu pegangan berkadar. Pindaan ini merangkumi apa-apa juga pindaan yang

dibuat terhadap SN seperti pindaan ke atas nilai. Pindaan atas nilai ini mungkin

disebabkan oleh pengubahsuaian atau tambahan dibuat ke atas bangunan, bangunan

yang baru siap atau taman perumahan yang baru dimasukkan ke dalam SN sebelum

atau selepas penyemakan semula ke atas SN dilakukan.

Pegawai Penilaian mempunyai kuasa untuk membuat pindaan jika berlaku

perkara-perkara seperti berikut (Seksyen 144 (1) Akta 171):

a. Kesilapan, terlupa atau fraud bagi nama seseorang atau butir-butir pegangan

yang boleh dikenakan kadar yang sepatutnya telah dimasukkan dalam SN,

b. Apa-apa bangunan yang didirikan, diubahsuai, diubah, diruntuhkan atau

dibina semula atau lain-lain kemajuan dibuat ke atas pegangan berkadar yang

mana menaikkan nilainya,

c. Bangunan atau sebahagian darinya telah diruntuhkan atau kerja-kerja ke atas

pegangan yang menyebabkan nilainya turun,

d. Pegangan yang telah dinilai bersama tetapi Pegawai Penilaian berpendapat,

pegangan itu perlu dinilai secara berasingan,

e. Pegangan yang mana hak milik baru dikeluarkan, dan

f. Perubahan yang berlaku ke atas undang-undang perancangan menyebabkan

nilai pegangan itu berubah.

115

Jika berlaku pindaan disebabkan oleh perkara-perkara di atas, PBT hendaklah

menghantar notis kepada pemilik pegangan mengenai pindaan itu tidak kurang

daripada 30 hari dari tarikh mendengar bantahan yang telah ditetapkan (Seksyen 144

(2) Akta 171). Seseorang yang terkilan atau tidak berpuas hati dengan pindaan yang

telah dibuat, boleh membuat bantahan secara bertulis kepada PBT tidak kurang

daripada 10 hari sebelum masa yang ditetapkan dalam notis itu untuk mendengar

bantahan. Dalam membuat pindaan, ia menekankan penggunaan prinsip Aras

Senarai (Tone of the List). Ini bertujuan untuk mendapatkan keseragaman di dalam

sesuatu SN. Pindaan yang dibuat dalam SN yang sedia ada adalah bagi menambah

apa-apa perubahan dalam jumlah atau keadaan pegangan berkadar yang ada. Walau

bagaimana pun, sesuatu SN yang telah disediakan mempunyai tempoh sah

penggunaannya iaitu untuk tempoh lima tahun dan ianya perlu diperbaharui seperti

yang terdapat dalam Seksyen 137(4) Akta 171. Setelah SN yang ada telah tamat

tempoh, PBT bertanggungjawab dalam menyediakan SN yang baru. Proses kerja

yang terlibat dalam menyediakan SN yang baru ini dikenali sebagai proses

penyemakan semula SN.

4.12 Penyemakan Semula SN

Dalam memastikan keseragaman sesuatu penilaian, antara satu harta tanah

dengan yang lain dan antara satu kawasan dengan kawasan yang lain, SN yang baru

perlu disediakan setiap lima tahun. Proses ini lebih dikenali sebagai quinquennial

revaluation (penyemakan semula yang berlaku setiap lima tahun) (Roger dan Hector,

1984).

Penyemakan semula merupakan satu proses dalam menjalankan

pengumpulan data dan analisis pasaran untuk menyelaraskan nilai bagi semua harta

tanah yang terdapat dalam kawasan sesebuah PBT bagi tujuan pengagihan cukai

yang adil. Penyemakan semula perlu dilakukan setiap lima tahun supaya perubahan

dalam tingkat nilai yang sesuai dapat ditunjukkan (Smith, 1990).

116

Menurut Zulkiefly Nasir (1985) penyemakan semula adalah satu tindakan

dalam menyediakan satu SN yang baru yang terkandung di dalamnya catatan ringkas

mengenai maklumat bagi semua pegangan yang terletak di dalam sesuatu kawasan

PBT. Penyemakan semula ini akan memperbaharui semua data-data tentang

pegangan berkadar seperti pemilik semasa, alamat dan yang paling penting adalah

nilai tahunan atau nilai tambah pegangan tersebut supaya ia selaras dengan pasaran

harta tanah semasa iaitu yang terkini mengikut aras nilaian yang baru (Mohamad

Shahfinaz Radzali, 1992). Seperti mana yang diketahui pasaran harta tanah adalah

berubah dari masa ke semasa oleh itu adalah perlu semakan semula SN dilakukan.

Secara kesimpulannya, penyemakan semula merupakan satu proses dalam

menyemak semula semua pegangan berkadar yang ada di dalam sesebuah kawasan

pentadbiran PBT bagi tujuan menyediakan satu SN yang baru.

4.13 Tujuan Penyemakan Semula Dilakukan

Penyemakan semula hendaklah dilakukan oleh PBT bagi membuat semakan

dan pindaan terhadap SN yang sedia ada. Tujuan utama penyemakan semula adalah

untuk menentukan semula nilai tahunan tanah dan bangunan yang telah ditaksirkan

dalam tahun yang lalu kepada tahap nilaian sekarang ini supaya menjamin semua

harta dinilai dengan betul dan dengan asas yang sama (Ahmad Fuad Saleh, 1982).

Satu penyemakan semula sebenarnya adalah sebagai satu percubaan untuk

membetulkan apa jua perbezaan dan anomali yang telah berbangkit sejak

penyemakan semula yang lepas.

Penyemakan semula merupakan satu proses menyediakan SN yang sempurna

dan lengkap berasaskan kepada peruntukan Seksyen 137, Akta 171. Antara objektif

penyemakan semula adalah:

a. Menyediakan asas penilaian yang tepat dan selaras. Penyemakan semula

akan membolehkan sesuatu PBT menyediakan SN yang mengandungi nilai

tahunan sesuatu pegangan itu dengan selaras dan tepat. Penentuan tersebut

117

adalah mengambil kira prinsip penilaian kadaran dan juga peruntukan

Bahagian 15 Akta 171,

b. Mengenakan kadaran yang saksama, penyemakan semula juga akan

memberikan peluang kepada PBT mengenakan kadaran yang adil kepada

pembayar cukai. Manakala pemilik harta juga menerima bebanan cukai yang

setimpal dan juga adil. Adalah kurang tepat apabila menyatakan penyemakan

semula akan menaikkan kadar cukai yang dibayar, sebaliknya ia lebih

merupakan memperbaiki ketidakseimbangan dan ketidaksamaan, sama ada

individu pemilik harta dan juga kawasan di mana pegangan itu terletak, dan

c. Mengemas kini SN. Penyemakan semula membolehkan sesebuah PBT

mempertingkatkan sistem penilaian dan kadaran yang termasuk elemen-

elemen seperti sistem penilaian dan cukai taksiran berkomputer, penyesuaian

organisasi sistem kewangan dan produktiviti.

Lee Jordan (1977) menyatakan beberapa tujuan penyemakan semula

dijalankan seperti berikut:

a. Supaya semua nilai tahunan untuk tanah dan bangunan yang telah dinilai

pada tahun-tahun yang lepas diubahsuaikan dengan nilai sekarang supaya

semuanya dinilai dengan cara betul dan setaraf,

b. Untuk menentukan supaya pemilik membayar carumannya pada kadar yang

adil, dan

c. SN yang sedang berkuat kuasa tidak menurut nilai sekarang, oleh sebab

penyemakan semula yang terakhir (jika ia telah dibuat) atau penilaian telah

dibuat beberapa tahun dahulu.

Zulkiefly Nasir (1985) dan Mohd Azuan Othman (2000) pula menyatakan

penyemakan semula dilakukan atas beberapa sebab iaitu:

a. Mengemaskinikan rekod atau manual pegangan (harta tanah),

b. Menyemak atau mengenal pasti pegangan (harta tanah) yang belum

disenaraikan,

c. Menukar sistem atau polisi lama yang sedang diamalkan,

d. Memberikan gambaran yang jelas mengenai nilai semasa,

e. Memberi kesedaran kepada orang ramai,

f. Menambah hasil atau pendapatan, dan

118

g. Memberi keadilan yang saksama di kalangan pembayar cukai.

4.14 Langkah dan Prosedur Penyemakan Semula

PBT sebagai langkah pertama akan membuat keputusan bahawa semua harta

tanah yang berada di dalam kawasannya akan dinilai semula mengikut Seksyen 137.

Sebelum penyemakan semula itu dibuat, SN yang sedang berada dengan pindaan-

pindaan yang dibuat di bawah Seksyen 144 akan terus berkuat kuasa sehingga ia

digantikan dengan suatu SN yang baru (Seksyen 137 (3) dan 164 Akta 171).

Langkah seterusnya PBT akan memberitahu penduduk kawasannya bahawa

kerja penyemakan semula akan dijalankan tidak berapa lama lagi. Pengumuman ini

boleh dibuat melalui dua akhbar tempatan yang mana salah satu daripadanya adalah

dalam Bahasa Melayu. PBT hendaklah menjaga hubungan baik dengan pihak akhbar

tempatan. Penerangan atau briefing yang diberikan kepada akhbar hendaklah dibuat

dengan nyata dan jelas supaya tidak timbul salah faham.

Seterusnya kerja-kerja yang terlibat dalam penyemakan semula dijalankan.

Kerja-kerja itu termasuklah:

a. Melawat periksa semua harta tanah yang terletak dalam kawasan PBT itu

(Seksyen 140 Akta 171),

b. Menghantar penyata pemilik (owner’s return) serta penyata penghuni

(occupier’s return) kepada semua tuan tanah dan penduduk dalam kawasan

PBT (Seksyen 140 Akta 171),

c. Membuat analisis di atas butir-butir yang diperoleh daripada lawat periksa

dan pengumpulan penyata pemilik serta penghuni,

d. Menyimpan rekod-rekod teratur tentang semua perkara-perkara yang didapati

hasil daripada lawat periksa serta pengumpulan penyata pemilik dan

penghuni,

e. Menyemak semula harta tanah yang terlibat mengikut Seksyen 2, 130 dan

139 Akta 171, dan

f. Menyediakan SN seperti dikehendaki di bawah Seksyen 137 (1) Akta 171.

119

Semasa menjalankan kerja-kerja penilaian, keizinan PBN adalah diperlukan

di atas perkara-perkara berikut:

a. Untuk mengenakan kadar di atas nilai tahunan atau nilai tambah (Seksyen

130, Akta 171),

b. Jika perlu, untuk mengurangkan kadar peratus daripada 10% ke 5% bagi

tujuan takrif nilai tahunan bagi kes-kes tertentu seperti terkandung dalam

Seksyen 2 (c) Akta 171,

c. Untuk mengecualikan pegangan atau sebahagian pegangan disebut dalam

Seksyen 134 Akta 171 daripada dikenakan kadaran, dan

d. Mengenakan kadar ke atas semua atau mana-mana bangunan yang terletak di

atas tanah yang dirizabkan untuk sesuatu maksud awam dan tidak diduduki

oleh Kerajaan Persekutuan atau Kerajaan Negeri (Seksyen 163 Akta 171).

Selepas SN itu disediakan, PBT seharusnya menetapkan kadar peratus yang

dikenakan ke atas tiap-tiap pegangan. Selepas menetapkan kadar peratus yang harus

dikenakan PBT hendaklah berhubung dengan PBN untuk keizinannya di atas

perkara-perkara berikut:

a. Untuk mengenakan kadaran bagi beberapa maksud ke atas pegangan yang

dinilai (Seksyen 127, Akta 171),

b. Untuk menetapkan peratus kadaran yang akan dikenakan (Seksyen 130, Akta

171), dan

c. Untuk mengecualikan atau mengurangkan apa-apa kadar yang dikenakan ke

atas pegangan atau bahagian pegangan yang digunakan bagi maksud-maksud

tertentu seperti terkandung dalam Seksyen 135 Akta 171.

Setelah itu PBT dikehendaki memberi notis (dalam warta dan melalui iklan

dalam dua surat khabar tempatan satu daripadanya dalam Bahasa Melayu) mengenai

SN itu dan mengenai tempat di mana SN itu boleh diperiksa. Di samping itu, PBT

memberi notis dengan cara yang sama mengenai hari yang tidak kurang daripada

empat puluh dua hari dari tarikh pemberitahuan itu dalam pewartaan bila PBT akan

bertindak menyemak SN itu (Seksyen 141, Akta 171).

120

Setelah pemilik atau penduduk sesuatu pegangan itu menerima notis tersebut,

mereka atau wakil boleh memeriksa SN itu dan kemudian membuat bantahan di atas

alasan-alasan yang terkandung dalam Seksyen 142 (1) Akta 171. Bantahan itu

mestilah dibuat secara bertulis dan disampaikan kepada PBT pada bila-bila masa

yang ditetapkan untuk menyemak SN itu. Bantahan-bantahan akan disiasat dan

mereka yang membuat bantahan itu diberi peluang untuk didengar dalam penyiasatan

itu (Seksyen 142 (2) Akta 171).

Sebelum atau pada 31 Disember dalam tahun sebelum tahun dalam masa SN

itu akan berkuat kuasa, PBT hendaklah sekali lagi berhubung dengan PBN untuk

keizinan mengesahkan SN itu, dan dengan kelulusan PBN mengesahkan SN itu

dengan atau tanpa apa-apa pindaan atau perubahan dan SN itu akan menjadi SN yang

sah bagi tahun-tahun depan sehingga ia digantikan dengan satu SN lain (Seksyen 143

(1) Akta 171). SN yang disahkan itu akan disimpan di PBT dan adalah terbuka di

situ untuk diperiksa oleh pemilik atau penduduk pegangan yang terkandung di

dalamnya.

Kerja penyemakan semula ini sebenarnya berakhir pada masa SN itu

disahkan oleh PBT tetapi kemungkinan kerja-kerja lanjutan seperti berikut terpaksa

dijalankan selepasnya:

a. Mendengar dan memutuskan segala bantahan terhadap SN yang belum

didengar sebelum SN itu disahkan (Seksyen 143 (3) Akta 171), dan

b. Menentang segala rayuan dalam Mahkamah Tinggi yang dibuat oleh mereka

yang tidak puas hati dengan keputusan PBT mengenai bantahan mereka.

Secara ringkasnya, langkah dan prosedur penyemakan semula SN ini

diterangkan di dalam Rajah 4.4.

4.15 Pengurusan Penyemakan Semula SN

Dalam melaksanakan penyemakan semula bagi tujuan kadaran di PBT,

pihak-pihak yang terlibat perlulah mempunyai bentuk pengurusan yang cekap dan

121

sempurna. Pengurusan yang sempurna dalam menguruskan penyemakan semula

adalah perlu bagi menjamin kelancaran proses penyemakan semula ini. Beberapa

aktiviti pengurusan yang terlibat dalam melakukan penyemakan semula adalah

seperti mendapatkan kelulusan daripada PBT dan PBN. Kebenaran daripada PBN

adalah diperlukan pada peringkat cadangan untuk menjalankan penyemakan semula

dan bagi pengesahan SN. Penyemakan semula ini perlu dilakukan dalam tempoh

yang telah ditetapkan oleh PBN (Mohamad Shahfinaz Radzali, 1992).

Seterusnya, PBT perlu menentukan bilangan kakitangan yang terlibat sesuai

dengan jumlah pegangan berkadar yang ada. Sekiranya PBT kekurangan kakitangan,

PBT perlulah mendapatkan kakitangan tambahan bagi melancarkan proses

penyemakan semula. Sebagai contoh, Majlis Daerah Pekan pada tahun 1996 telah

mengadakan satu temuduga bagi memilih Pekerja Rendah Awam yang mempunyai

122

Rajah 4.4: Langkah dan Prosedur Penyemakan Semula

Sumber: Che Azmi Hassan (2003)

Mendapatkan kelulusan PBN dari sudut anggaran perbelanjaan.

Membuat anggaran perbelanjaan dan anggaran kerja. Pengesahan di

peringkat Mesyuarat Penuh Ahli Majlis.

Membuat pengumuman penyemakan semula melalui akhbar tempatan.

Menjalankan kerja-kerja penyemakan semula: a) Mengedar Borang Penyata

Pemilik. b) Melawat dan mengukur periksa

pegangan. c) Mengumpul dan menganalisis

data. d) Menilai pegangan. e) Menyimpan rekod. f) Menyediakan SN seperti

dinyatakan di dalam Seksyen 137(1).

Mendapatkan kelulusan di peringkat Mesyuarat Penuh Ahli Majlis setelah dibincangkan di dalam Jawatankuasa Kecil itu: a) Cadangan nilaian dan kadar baru. b) Penetapan aras nilaian.

Mendapatkan kelulusan PBN. Pemberitahuan melalui warta dan iklan di dalam akhbar menyatakan bahawa SN baru boleh diperiksa. PBT juga akan memaklumkan kepada setiap pemilik pegangan melalui notis. Bantahan nilai tahunan/nilai tambah secara bertulis boleh dilakukan kepada PBT atas alasan-alasan di dalam Seksyen 142(1).

Majlis mendengar bantahan nilai tahunan/nilai tambah dan PBT akan membuat keputusan ke atasnya. Mana-mana pihak yang tidak puas hati dengan keputusan, boleh membuat rayuan ke Mahkamah Tinggi dan keputusan mahkamah adalah muktamad.

SN disahkan oleh PBT dengan kelulusan PBN.

SN baru berkuatkuasa. Kerja-kerja lanjutan: a) Terus mendengar bantahan. b) Sebagai pihak defenden segala

rayuan ke Mahkamah Tinggi.

SN digunakan sebagai asas kepada kadaran. Apa-apa pindaan mestilah

melihat kepada aras nilaian yang telah disahkan.

SN digunakan untuk 5 tahun lagi.

Mengambil keputusan untuk menyemak semula seperti yang diperuntukkan di bawah Seksyen 137(3).

123

kelulusan dan kemahiran untuk diserapkan ke dalam Unit Penilaian dan Harta bagi

kerja-kerja penyemakan semula harta tanah (Mohd Azuan Othman, 2000).

Selain itu, aktiviti pengurusan yang terlibat dalam melaksanakan penyemakan

semula adalah berkaitan data dan rekod pegangan berkadar. Langkah pertama yang

dijalankan dalam kerja-kerja penyemakan semula adalah menyediakan dan

menyemak data atau rekod semua pegangan berkadar yang ada (Mohamad Shahfinaz

Radzali, 1992). Secara umumnya, PBT akan mula menyemak rekod atau data

pegangan berkadar yang ada di dalam simpanan mereka terlebih dahulu. Rekod

semua pegangan berkadar ini diperoleh daripada SN terdahulu yang ada dalam

simpanan PBT. Setelah mengetahui jumlah pegangan berkadar yang ada, PBT akan

menjalankan kerja-kerja lawat periksa bagi mengenal pasti pertambahan bilangan

pegangan berkadar yang baru. Pertambahan bilangan pegangan berkadar ini pula

diperoleh melalui borang-borang penyata pemilik atau penduduk yang diedarkan

semasa menjalankan lawat periksa. Borang-borang penyata pemilik atau penduduk

ini diedarkan dengan tujuan mengemaskinikan jumlah pegangan berkadar di bawah

pentadbiran sesebuah PBT.

PBT turut perlu mengambil kira perkara yang berkaitan dengan kos dan masa

yang terlibat dalam menguruskan penyemakan semula. Pengurusan yang baik ke

atas kos dan masa yang terlibat adalah perlu bagi mengelakkan sebarang pembaziran

berlaku. Menurut Laporan Layfield (1976), nilai harta berubah dari semasa ke

semasa dan sekiranya sesuatu SN mahu dipinda atau diubah, maka ia perlulah

dikemaskinikan pada suatu tempoh yang ditetapkan. Oleh itu, PBT perlu membuat

perancangan dengan teliti bagi tempoh yang diperlukan untuk menjalankan proses

penyemakan semula ini supaya apabila SN dikuatkuaskan, ia adalah menurut

keadaan pasaran harta tanah semasa. Selain itu, kos bagi penyemakan semula juga

perlu dirancang dengan sempurna meliputi perbelanjaan alat tulis, pengangkutan,

pembayaran gaji pekerja tambahan, kos bagi setiap pegangan jika penilaiannya

diswastakan dan lain-lain.

124

4.16 Implikasi Pelaksanaan Penyemakan Semula Kepada PBT

Pelaksanaan kerja-kerja penyemakan semula membawa kepada pembentukan

SN yang baru. Selain itu, penyemakan semula ini juga turut diadakan jika terdapat

sebarang pindaan di dalam SN yang sedia ada. Penggunaan SN yang baru mampu

memberi kesan yang besar kepada kewangan sesebuah PBT. Menurut Mohd Rashdi

Adam (1992), penguatkuasaan SN yang baru memberi banyak kesan positif kepada

PBT, antaranya adalah peningkatan pentadbiran, peningkatan kualiti perkhidmatan,

jumlah hasil bertambah serta kemahiran, pemahaman dan latihan yang mencukupi

kepada kakitangan yang terlibat dalam proses penilaian. Mohamad Shahfinaz

Radzali (1992) menyatakan implikasi yang ketara dapat dilihat setelah

penguatkuasaan SN yang baru adalah kenaikan di dalam nilaian dan hasil cukai.

Bird dan Slack (2002) pula menyatakan antara implikasi yang berlaku selepas

penyemakan semula dilakukan ialah pembaikan keadilan di kalangan pegangan

berkadar, peningkatan dalam nilaian pegangan berkadar, peningkatan jumlah

pendapatan PBT dan pengurangan kos pentadbiran. Seterusnya, Rokiyah Yusof

(1992) dalam kajiannya menyatakan kesan positif dan kesan negatif terhadap

pelaksanaan SN yang baru. Antara kesan positif pelaksanaan SN baru ini adalah SN

yang disediakan lebih lengkap dan terkini, nilaian yang dibuat mencerminkan nilai

harta semasa pada ketika itu, peningkatan kemahiran dan pemahaman urusan

penilaian semula, peningkatan pentadbiran PBT, peningkatan keluasan, jumlah

pegangan, nilai taksiran dan hasil serta penyediaan kemudahan dan perkhidmatan

yang lebih baik. Antara kesan negatif pula adalah kefahaman pembayar cukai dan

peningkatan tunggakan cukai taksiran.

125

4.17 Masalah-masalah Pengurusan dalam Menguruskan Penyemakan Semula

SN

PBT menghadapi pelbagai masalah samada masalah pengurusan ataupun

teknikal dalam melaksanakan penyemakan semula. Antara masalah-masalah

pengurusan yang dihadapi oleh PBT adalah seperti berikut:

4.17.1 Penyimpanan Data

Menurut Marbeck (1986), kebanyakan PBT tidak dapat melakukan

penyemakan semula setiap lima tahun sekali dan menyebabkan SN sedia ada

mengandungi maklumat yang tidak seragam serta tidak terkini dan tidak

mencerminkan keadaan pasaran sebenar. Oleh kerana kebanyakan PBT mempunyai

jumlah pegangan berkadar yang banyak, maka ruang penyimpanan yang besar

diperlukan untuk menyimpan maklumat-maklumat berkenaan milikan pegangan

tersebut. Apabila ini terjadi, ia menyebabkan berlakunya pembaziran ruang apabila

data-data dan maklumat-maklumat disimpan secara berasingan dan tersendiri kerana

penyimpanan dan rekod dilakukan secara manual. Menurut Dass (1977), salah satu

masalah besar bagi PBT di dalam menyediakan SN adalah kelemahan sistem rekod

pegangan berkadar.

4.17.2 Kakitangan

Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin (2001) menyatakan dalam

menyediakan SN, terdapat beberapa buah PBT terutama Majlis Daerah dan

sebahagian besar Majlis Perbandaran menghadapi pelbagai masalah atau belum

mempunyai kemampuan untuk menyediakannya sendiri. Antara masalah ketara

yang dihadapi ialah ketiadaan suatu bahagian khusus bagi melaksanakan kerja-kerja

penyemakan semula tersebut serta menghadapi kekurangan kakitangan yang

berkelayakan dan berpengalaman. Daripada Laporan Suruhanjaya Diraja (Athi

126

Nahappan), masalah utama yang dihadapi di dalam penyediaan SN yang baru adalah

kekurangan tenaga kerja yang berkemampuan untuk menjalankan kerja-kerja

tersebut.

Menurut Norinna Mohamed (2005) pula, kebanyakan PBT tidak dapat

menyediakan atau menyemak SN untuk tempoh lima tahun disebabkan PBT tidak

mempunyai kakitangan yang secukupnya untuk mengendalikan segala kerja-kerja

penilaian. Jadual 4.3 menunjukkan nisbah bilangan pekerja yang ada di Bahagian /

Jabatan Penilaian Harta Tanah di PBT ke atas bilangan pegangan berkadar yang ada.

Beban seorang pekerja ke atas bilangan pegangan yang banyak turut mempengaruhi

kecekapan dalam melaksanakan penyemakan semula bagi tujuan kadaran di PBT.

Pertambahan harta tanah tanpa disokong oleh pertambahan kakitangan akan

menyulitkan lagi kerja-kerja penentuan kadaran yang adil dan konsisten.

Jadual 4.3: Nisbah Bilangan Kakitangan Ke Atas Bilangan Harta Tanah

PBT Bilangan Kakitangan Bilangan Pegangan Nisbah

MB Alor Setar 22 68 000 1 : 3000

MP Kuantan 29 84 589 1 : 3000

MP Temerloh 12 31 920 1 : 2500

MD Hulu Selangor 8 80 197 1 : 10 000

Sumber: Bahagian / Jabatan Penilaian di setiap PBT (2006)

Pengalaman dan kepakaran yang tinggi dalam perkara-perkara berkaitan

dengan penyemakan semula bagi penyediaan SN adalah amat diperlukan. Ini kerana,

penyemakan semula ini melibatkan beberapa proses yang rumit dan memakan masa

yang lama. Selain dari bilangan kakitangan yang ramai, penyemakan semula ini

memerlukan kepada kakitangan yang mahir dan berpengalaman agar SN yang baru

ini dapat menggambarkan nilai sebenar pegangan dan dapat diterima oleh orang

ramai (Mohamad Yazid Mohamed, 1990). Ketiadaan kakitangan yang mempunyai

kepakaran yang tinggi menyebabkan penyemakan semula tidak dapat dilaksanakan

oleh PBT. Keadaan ini berlaku di Majlis Daerah Lundu, Sarawak di mana hanya tiga

orang pekerja yang terlibat di Unit Penilaian yang diketuai oleh Pembantu Penilaian.

127

Bagi mendapatkan pekerja yang berpengalaman, ianya adalah sukar

disebabkan oleh prospek kenaikan pangkat mengikut hierarki PBT adalah sukar

(Mohamad Shahfinaz Radzali, 1992). Oleh itu, biasanya penilai yang

berpengalaman ataupun yang berdaftar lebih berminat untuk bekerja di firma-firma

penilaian dan sepertinya untuk mendapat faedah yang lebih (Dass, 1986).

4.17.3 Masa

Kerja-kerja penyediaan SN hendaklah dilakukan mengikut tempoh masa yang

telah ditetapkan. Oleh itu, pelaksanaan kerja-kerja ini perlu dilakukan dengan cepat

tetapi beban yang ditanggung oleh bahagian penilaian terlalu besar berbanding

kakitangan (Mohamad Shahfinaz Radzali, 1992). Antara yang utama adalah

penghantaran notis kepada pemilik harta tanah berkadar di mana dalam masa yang

sama notis dikeluarkan, SN yang baru hendaklah telah siap untuk disemak oleh orang

awam.

Kerja penyemakan semula ini mungkin memerlukan masa satu hingga tiga

tahun untuk disiapkan apabila dilakukan secara manual. Penilaian secara manual

juga boleh menyebabkan kebarangkalian untuk berlakunya kesilapan adalah tinggi.

Hal ini berlaku akibat kebosanan tenaga kerja, kerumitan dan ketidaktetapan

maklumat kerana melibatkan kerja yang sama dan berulang-ulang dalam penggunaan

pendekatan manual (Muhammad Noor Khairuddin Seman, 2005).

4.17.4 Kos

Selain daripada melibatkan tempoh masa yang lama, proses penyemakan

semula ini juga memerlukan kos yang tinggi untuk menyempurnakannya.

Kebanyakan PBT tidak mengemas kini secara menyeluruh SN pada tiap-tiap lima

tahun disebabkan kerja untuk menyemak semula nilaian pegangan-pegangan secara

128

menyeluruh itu rumit serta memerlukan perbelanjaan yang tinggi (Zahari Ab Rashid,

1991).

Permasalahan penggunaan kaedah penilaian secara manual adalah berkaitan

penggunaan kaedah penilaian dalam penentuan kadaran. Penggunaan kaedah ini

menimbulkan pelbagai kesulitan, ketidaktentuan, kekeliruan dan kesukaran. Selain

itu, PBT terpaksa menanggung kos yang tinggi setiap kali kerja-kerja penyediaan SN

dilakukan yang meliputi kos alat tulis, kos buruh, peralatan dan sebagainya.

4.17.5 Penentuan Kawasan

Kawasan operasi yang luas dengan sendirinya akan melibatkan pegangan

yang banyak. Keadaan ini menimbulkan masalah dari segi keseragaman pegangan

kerana terdapat pegangan yang terdiri daripada kategori seperti tanah kosong,

pertanian, tanah kosong bangunan, tanah kategori bangunan, kilang, bangunan

perniagaan, kediaman yang tidak seragam di sesuatu tempat.

4.17.6 Pengurusan Data / Rekod Pegangan Berkadar

Kuantiti data yang banyak dalam menguruskan sesuatu kes merupakan

permasalahan dan sungutan yang biasa di kalangan kakitangan PBT yang terlibat

dalam kerja-kerja penyemakan semula ini. Keadaan ini ditambah lagi dengan

pengurusan data secara manual yang masih dilaksanakan oleh kebanyakan PBT.

Pengurusan data secara manual menimbulkan pelbagai kesulitan kepada PBT

seperti keperluan ruang penyimpanan yang luas, peningkatan kos, kebarangkalian

kehilangan maklumat adalah tinggi dan sebagainya. Selain itu, tempoh masa yang

diambil adalah panjang untuk menjalankan kerja-kerja penyemakan semula data.

Fail-fail lama perlu dibuka kembali untuk tujuan ini. Setiap maklumat bagi setiap

unit lot harta tanah disimpan dalam fail-fail yang berasingan. Oleh sebab itu, kerja-

129

kerja penyemakan data yang dilaksanakan akan mengambil masa yang panjang

(Dzurllkarnian Daud, Buang Alias dan Oliver Valentine Eboy, 2003).

4.17.7 Kelulusan dari Ahli-ahli Majlis PBT dan PBN

Sebelum sesuatu SN dapat diluluskan sama ada pada peringkat cadangan

untuk membuat penyemakan semula atau pada pengesahan SN yang telah disiapkan,

ia perlu mendapat kebenaran daripada PBN. Sebelum ia dibawa ke peringkat negeri,

kelulusan daripada peringkat PBT adalah diperlukan.

Rajah 4.5: Peringkat Kelulusan SN

Daripada peringkat-peringkat kelulusan yang telah dinyatakan, SN terpaksa

melalui beberapa peringkat sebelum kerja penyemakan semula dapat dijalankan.

Tiap-tiap peringkat kelulusan ini terdiri daripada pihak-pihak yang berlainan dan

mempunyai kepentingan yang tersendiri seperti menjaga kepentingan politik dan

kehendak penduduk di bawah kawasan pentadbirannya. Apabila tiap-tiap pihak ini

mempunyai kepentingannya sendiri, keputusan yang dibuatnya akan cenderung

kepada elemen-elemen yang boleh membawa faedah kepadanya. Jadi untuk

mendapatkan kelulusan, terpaksa mengambil kira keadaan semasa seperti keadaan

politik dan kestabilan negara.

Jawatankuasa Kewangan dan Maksud Am

Majlis Penuh

Mesyuarat Majlis Kerajaan

130

Apabila elemen-elemen lain diambil kira dalam meluluskan SN ini, untuk

mendapatkan kelulusan adalah sukar bila mana keadaan semasa ini berada dalam

keadaan yang tidak menentu. Jadi kadangkala pihak ini terpaksa mengetepikan

perkara yang lebih penting kepada PBT demi menjaga kepentingan masing-masing.

Sebagai contoh, penguatkuasaan SN di Majlis Perbandaran Kuantan pada tahun

1983. SN telah disiapkan pada tahun 1980 dan sepatutnya dikuatkuasakan pada

tahun 1982. Walau bagaimana pun, penguatkuasaan SN terpaksa ditangguhkan

kerana pilihan raya umum dilaksanakan pada tahun 1982 dan bagi mengelakkan

bantahan yang hebat daripada orang ramai (Mohd Rashdi Adam, 1992).

4.17.8 Masalah Tunggakan Kadaran

Menurut Suraya Omar (2003), masalah utama yang wujud dalam pelaksanaan

SN ialah wujudnya tunggakan cukai yang mana PBT gagal mengutip kadaran

disebabkan beberapa masalah, contohnya dalam penghantaran bil tuntutan kadaran.

Keadaan ini berlaku disebabkan alamat yang tidak lengkap, pemilik tidak menghuni

pegangan yang dikenakan kadar dan masalah harta tanah yang disewakan. Masalah

alamat tidak lengkap ini biasanya melibatkan tanah kosong dan rumah-rumah

kampung yang mana kedudukan rumah tersebut adalah tidak teratur dan ada

sebilangan yang tidak mempunyai nombor. Selain itu, bagi harta tanah yang tidak

dihuni oleh pemilik berdaftar, sering kali berlaku bil-bil cukai tidak dapat

disampaikan kepada pemilik tersebut. Keadaan ini berlaku terutamanya apabila

pemilik harta berpindah dan tidak memaklumkan alamat baru mereka kepada PBT.

Bagi harta tanah yang disewakan pula, kebanyakan penyewa tidak mengambil berat

berkaitan bil-bil yang dihantar ke pegangan tersebut dan tidak pula menyampaikan

bil tersebut kepada pemilik harta. Ini menyebabkan pemilik tidak menyedari

tanggungjawabnya untuk membayar kadaran.

131

4.17.9 Pemilik Harta / Pegangan Berkadar

Masalah yang boleh dikaitkan dengan pemilik harta tanah adalah mengenai

tunggakan kadaran. Tunggakan ini berlaku apabila pembayar cukai tidak membayar

tepat pada masanya iaitu bil-bil cukai dibayar selepas bulan Februari bagi penggal

pertama dan selepas bulan Ogos bagi penggal kedua (Mohd Salim Jasiman, 2005).

Antara faktor yang menyebabkan keengganan pemilik harta untuk membayar

kadaran adalah seperti persepsi mereka yang menganggap cukai yang dikenakan

tidak adil, cukai yang dikenakan tidak setimpal dengan kemudahan dan

perkhidmatan yang disediakan, masalah kewangan pemilik harta, tidak puas hati

dengan kadar yang dikenakan dan lain-lain lagi.

Kebanyakan warga PBT dan orang awam masih belum memahami tentang

peranan dan faedah pelaksanaan SN dan kutipan kadaran. Oleh itu, ianya

mengundang banyak bantahan dan menjadi isu terutama pada musim pilihan raya

(Suraya Omar, 2003).

4.18 Kesimpulan

Secara kesimpulannya, bab keempat dalam penulisan ini telah memberi

penerangan yang terperinci berkaitan pengurusan penyemakan semula SN. Bab ini

disediakan sebagai panduan dalam mencapai setiap objektif yang telah ditetapkan di

dalam penyelidikan ini. Melalui bab ini, penyelidik telah menerangkan dengan lebih

jelas berkaitan pengurusan penyemakan semula yang dapat membantu dalam

pencapaian objektif pertama penyelidikan. Seterusnya, bab ini juga dapat membantu

mencapai objektif kedua penyelidikan dengan melihat masalah-masalah pengurusan

yang dihadapi PBT dalam menguruskan penyemakan semula. Berdasarkan maklumat

yang diperoleh pada bahagian implikasi pelaksanaan penyemakan semula kepada

PBT, ianya dapat membantu dalam pencapaian objektif ketiga bagi penyelidikan ini.

132

BAB 5

ANALISIS DAN HASIL PENYELIDIKAN

5.1 Pengenalan

Dalam Bab 5 ini, penyelidikan dan analisis akan dilakukan bagi memenuhi

ketiga-tiga objektif penyelidikan yang telah digariskan. Objektif-objektif tersebut


a. Mengkaji aspek pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula di

Pihak Berkuasa Tempatan (PBT).

b. Mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar

dilaksanakan secara berkala di PBT.

c. Mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula terhadap kewangan

PBT.

Secara umumnya, bab ini lebih menjurus kepada analisis terhadap data-data

yang diperoleh daripada borang soal selidik yang diedarkan kepada responden.

Data-data tersebut akan dianalisis dengan menggunakan perisian Statistical Packages

for Social Science (SPSS). Hasil penyelidikan pula diperoleh daripada analisis yang

telah dijalankan dan akan diterangkan mengikut setiap objektif penyelidikan.

133

5.2 Kajian Soal Selidik

Kajian soal selidik dijalankan dengan pengedaran borang soal selidik kepada

responden-responden yang terlibat. Borang soal selidik ini terdiri daripada enam

bahagian utama iaitu:

a. Bahagian A: Latar Belakang PBT,

b. Bahagian B: Pengurusan Penyemakan Semula Harta Tanah,

c. Bahagian C: Masalah Pengurusan Penyemakan Semula Harta Tanah,

d. Bahagian D: Implikasi Kewangan PBT,

e. Bahagian E: Cadangan dalam Mengatasi Masalah Pengurusan

Penyemakan Semula Harta Tanah, dan

f. Bahagian F: Penilaian Massa

5.3 Analisis Kajian bagi Pencapaian Objektif Pertama: Mengkaji Aspek

Pengurusan dalam Melaksanakan Penyemakan Semula di PBT

Bagi pencapaian objektif pertama penyelidikan, analisis dilakukan ke atas

Bahagian A dan B di dalam borang soal selidik. Seterusnya, hasil bagi analisis ke

atas bahagian-bahagian tersebut akan diterangkan bagi tujuan pencapaian objektif

pertama penyelidikan.

5.3.1 Analisis Bahagian A

Bahagian A di dalam borang soal selidik ini adalah bertujuan untuk

mendapatkan gambaran ringkas berkaitan latar belakang responden seperti kategori

PBT, bilangan kakitangan Bahagian / Jabatan Penilaian bagi PBT tersebut serta

jumlah pegangan berkadar yang ada di bawah pentadbiran PBT terbabit. Data ini

dianalisis dengan menggunakan kaedah frekuensi dan peratusan yang disampaikan

dalam bentuk jadual dan histogram.

134

5.3.1.1 Jumlah Responden Mengikut Kategori PBT

Jadual 5.1: Taburan Responden Mengikut Kategori PBT

Kategori PBT Frekuensi (f) Peratusan (%)

Majlis / Dewan Bandaraya 3 15.79

Majlis Perbandaran 9 47.37

Pihak Berkuasa Tempatan 1 5.26

Majlis Daerah 6 31.58

Jumlah 19 100

Taburan Responden Mengikut Kategori PBT

05

101520253035404550

Majlis / DewanBandaraya

MajlisPerbandaran

Pihak BerkuasaTempatan

Majlis Daerah

Pera

tusa

n (%

)

Rajah 5.1: Taburan Responden Mengikut Kategori PBT

Jadual 5.1 dan Rajah 5.1 menunjukkan taburan responden mengikut kategori

PBT. Responden yang terlibat dalam penyelidikan ini adalah terdiri daripada empat

kategori PBT iaitu Majlis / Dewan Bandaraya, Majlis Perbandaran, Pihak Berkuasa

Tempatan dan Majlis Daerah. Penglibatan responden ini adalah disebabkan setiap

kategori PBT mempunyai beban tanggungjawab yang berbeza walaupun peranannya

hampir sama. Beban tanggungjawab antara PBT berbeza berdasarkan keluasan

kawasan pentadbiran PBT, bilangan penduduk, bilangan harta tanah, jumlah

pendapatan tahunan serta penyediaan kemudahan. 15.79% responden yang terlibat

dalam penyelidikan ini adalah terdiri daripada Majlis / Dewan Bandaraya iaitu DB

Kota Kinabalu, DB Kuching Utara dan MB Alor Star. Penglibatan Majlis

135

Perbandaran pula adalah sebanyak 47.37% iaitu MP Kuantan, MP Seremban, MP

Temerloh, MP Jasin, MP Alor Gajah, MP Kemaman, MP Pulau Pinang, MP Kangar

dan MP Johor Bahru Tengah. Manakala 31.58% adalah mewakili Majlis Daerah

yang terdiri daripada MD Hulu Selangor, MD Kerian, MD Sarikei, MD Tampin, MD

Lundu dan MD Segamat. Selebihnya iaitu sebayak 5.26% responden pula mewakili

Pihak Berkuasa Tempatan iaitu PBT Pasir Gudang. Responden bagi penyelidikan ini

juga terdiri daripada sebahagian PBT yang berada di Malaysia dengan mengambil

kira penggunaan asas nilaiannya iaitu samada nilai tahunan atau nilai tambah.

Taburan penggunaan asas nilaian bagi setiap responden yang terlibat diterangkan di

dalam jadual dan rajah di bawah.

Jadual 5.2: Taburan Responden Mengikut Penggunaan Asas Nilaian

Asas Nilaian Frekuensi (f) Peratusan (%)

Nilai Tahunan 16 84.21

Nilai Tambah 3 15.79

Jumlah 19 100

Taburan Responden Mengikut Asas Nilaian

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Nilai Tahunan Nilai Tambah

Pera

tusa

n (%

)

Rajah 5.2: Taburan Responden Mengikut Penggunaan Asas Nilaian

Berdasarkan Jadual 5.2 dan Rajah 5.2, 84.21% daripada bilangan responden

yang terlibat bagi penyelidikan ini adalah PBT yang menggunakan nilai tahunan

sebagai asas nilaian. Manakala 15.79% pula merupakan responden yang

136

menggunakan nilai tambah sebagai asas nilaian. Asas nilaian nilai tahunan diguna

pakai oleh PBT di seluruh negeri di Malaysia kecuali Negeri Johor. Berbeza dengan

negeri Johor di mana negeri Johor merupakan satu-satunya negeri yang

menggunakan nilai tambah sebagai asas nilaian dalam penentuan kadaran. Nilai

tahunan mengambil kira sewa tahunan yang dikenakan ke atas harta tanah.

Manakala nilai tambah pula, nilaian ditentukan berdasarkan nilai pasaran sesebuah

harta tanah itu. Kadaran ditentukan berdasarkan peratusan tertentu yang telah

ditetapkan dalam SN ke atas nilai tahunan atau nilai tambah tersebut.

5.3.1.2 Bilangan Kakitangan Jabatan / Bahagian Penilaian di PBT

Jadual 5.3: Taburan Kakitangan (Staf) Jabatan Penilaian di PBT

Bilangan Kakitangan Frekuensi (f) Peratusan (%)

0 – 10 9 47.37

11 – 20 5 26.32

21 – 30 2 10.53

31 – 40 2 10.53

41 ke atas 1 5.26

Jumlah 19 100

Taburan Bilangan Kakitangan Bahagian / Jabatan Penilaian di PBT

05

101520253035404550

0 – 10 11 – 20 21 – 30 31 – 40 41 ke atas

Pera

tusa

n (%

)

Rajah 5.3: Taburan Kakitangan (Staf) Jabatan Penilaian di PBT

137

Jadual 5.3 dan Rajah 5.3 menunjukkan taburan kakitangan (staf) yang ada di

dalam Bahagian / Jabatan Penilaian sesebuah PBT. Kakitangan Bahagian / Jabatan

Penilaian di PBT terdiri daripada Pegawai Penilaian, Penolong Pegawai Penilaian,

Pembantu Penilaian dan lain-lain staf. Lain-lain staf adalah seperti kerani, pekerja

am rendah, penyerah notis dan jurutaip. 47.37% daripada responden mempunyai

antara 0 hingga 10 orang kakitangan (staf) di Bahagian / Jabatan Penilaian.

Manakala 26.32% daripada responden mempunyai kakitangan antara 11 hingga 20

orang. Sebanyak 10.53% daripada responden yang ada mempunyai kakitangan

seramai antara 21 hingga 30 orang dan antara 31 hingga 40 orang. Responden yang

memiliki kakitangan lebih daripada 40 orang adalah sebanyak 5.26%. Bilangan

kakitangan di Bahagian / Jabatan Penilaian ini turut mempengaruhi kelancaran kerja-

kerja penilaian, penyemakan semula dan pengurusan harta tanah.

5.3.1.3 Jumlah Pegangan Berkadar di dalam Kawasan PBT

Jadual 5.4: Jumlah Pegangan Berkadar di dalam Kawasan PBT

Bilangan Pegangan (unit) Frekuensi (f) Peratusan (%)

0 – 20,000 3 15.79

20,001 – 40,000 8 42.11

40,001 – 60,000 - -

60,001 – 80,000 3 15.79

80,001 – 100,000 2 10.53

100,001 ke atas 3 15.79

Jumlah 19 100

138

Jumlah Pegangan Berkadar di dalam Kawasan PBT

05

1015202530354045

0 – 20,000 20,001 –40,000

40,001 –60,000

60,001 –80,000

80,001 –100,000

100,001 keatas

Pera

tusa

n (%

)

Rajah 5.4: Jumlah Pegangan Berkadar di dalam Kawasan PBT

Berdasarkan Jadual 5.4 dan Rajah 5.4, taburan jumlah pegangan yang

terdapat di PBT yang terlibat dapat dilihat. Pegangan berkadar di dalam kawasan

pentadbiran PBT adalah terdiri daripada pelbagai kategori iaitu kediaman, pertanian,

perdagangan, industri dan Caruman Membantu Kadar (CMK). CMK diperoleh

daripada Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Negeri dan Agensi-agensi Kerajaan

sebagai sumbangan mereka kepada PBT. Sebanyak 15.79% daripada responden

mempunyai antara 0 hingga 20,000 unit dan 60,001 hingga 80,000 unit pegangan

berkadar. Manakala, kebanyakan responden memiliki pegangan berkadar antara

20,001 hingga 40,000 unit iaitu 42.11%. 10.53% daripada responden memiliki

pegangan berkadar sejumlah antara 80,001 hingga 100,000 unit dan 15.79% daripada

jumlah responden memiliki lebih daripada 100,000 unit pegangan berkadar.

139

5.3.1.4 Jumlah Kakitangan Berbanding Jumlah Pegangan Berkadar

Jadual 5.5: Nisbah Jumlah Kakitangan Berbanding Jumlah Pegangan Berkadar

Nisbah Kakitangan Ke Atas Pegangan Frekuensi Peratusan (%)

1 : 1,500 1 5.26

1 : 2,000 5 26.32

1 : 2,500 4 21.05

1 : 3,000 4 21.05

1 : 3,500 1 5.26

1 : 5,000 1 5.26

1 : 10,000 3 15.79

Jumlah 19 100

Nisbah Jumlah Kakitangan Berbanding Jumlah Pegangan Berkadar

0

5

10

15

20

25

30

1 : 1,500 1 : 2,000 1 : 2,500 1 : 3,000 1 : 3,500 1 : 5,000 1 :10,000

Pera

tusa

n (%

)

Rajah 5.5: Nisbah Jumlah Kakitangan Berbanding Jumlah Pegangan Berkadar

Jadual 5.5 dan Rajah 5.5 menunjukkan nisbah jumlah kakitangan Bahagian /

Jabatan Penilaian berbanding jumlah pegangan berkadar yang ada. Nisbah ini

bermaksud purata tanggungjawab seorang kakitangan terhadap sejumlah pegangan

berkadar yang ada. Daripada jadual di atas, jumlah yang paling sedikit dihadapi oleh

seorang kakitangan adalah 1,500 unit berbanding jumlah yang tertinggi iaitu 10,000

unit pegangan berkadar. 5.26% daripada responden meletakkan tanggungjawab

seorang kakitangan mereka kepada 1,500 unit, 3,500 unit dan 5,000 unit pegangan

140

berkadar. Manakala 21.05% memberikan tanggungjawab ke atas seorang kakitangan

mereka iaitu mengendalikan sebanyak 2,500 unit dan 3,000 unit pegangan.

Sebanyak 26.32% daripada responden memberikan sebanyak 2,000 unit pegangan

berkadar untuk diuruskan oleh seorang kakitangan. Jumlah terbesar yang perlu

dikendalikan oleh seorang kakitangan adalah sebanyak 10,000 unit dan responden

yang terlibat dalam kajian ini adalah 15.79%. Nisbah yang tinggi ini turut

mempengaruhi ketepatan dan kesesuaian sesuatu nilaian yang dilakukan oleh seorang

kakitangan. Semakin besar tanggungjawab yang dipikul oleh seorang kakitangan,

semakin banyak masalah yang mungkin timbul dalam kerja-kerja penyemakan ini.

5.3.2 Analisis Bahagian B

Bahagian B bertujuan untuk mendapat maklumat awal berkaitan pengurusan

penyemakan semula serta pengurusan pencukaian yang dilaksanakan oleh sesebuah

PBT. Bentuk soalan yang dikemukakan adalah berbentuk soalan terbuka dan

tertutup. Data-data dianalisis dengan menggunakan kaedah frekuensi serta peratusan

yang disampaikan dalam bentuk jadual dan histogram.

5.3.2.1 Sela Tempoh Penyemakan Semula Dijalankan

Jadual 5.6: Sela Tempoh Penyemakan Semula Dijalankan

Sela Tempoh Frekuensi Peratus (%)

1-5 tahun selepas tamat 5 tahun SN lama 1 5.26



Lebih dari 15 tahun selepas tamat 5 tahun SN lama 12 63.16

Jumlah 19 100

141

Sela Tempoh Penyemakan Semula Dijalankan

010

20304050

6070

1-5 tahun 5-10 tahun 10-15 tahun Lebih dari 15tahun

Pera

tusa

n (%

)

Rajah 5.6: Sela Tempoh Penyemakan Semula Dijalankan

Menurut Seksyen 137 (4), Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171), SN

hendaklah disediakan sekali tiap-tiap lima tahun atau dalam tempoh yang dilanjutkan

mengikut kebenaran PBN. Maka, penyemakan semula haruslah dijalankan dalam

tempoh ini bagi menyediakan SN yang baru. Berdasarkan Jadual 5.6 dan Rajah 5.6,

hanya 5.26% daripada responden menjalankan penyemakan semula mengikut

tempoh yang ditetapkan di dalam Akta 171. Kebanyakan responden menjalankan

penyemakan semula untuk sela tempoh yang agak lama seperti yang tercatat di

dalam jadual dan rajah di atas. 21.05% daripada responden melaksanakan

penyemakan semula dalam tempoh lima hingga sepuluh tahun selepas tamat tempoh

lima tahun SN yang lama. Manakala 10.53% daripada responden pula melakukan

kerja-kerja penyemakan semula dalam tempoh sepuluh hingga lima belas tahun

selepas tamat tempoh lima tahun SN lama. Walau bagaimana pun, kebanyakan PBT

mengendalikan penyemakan semula ini lebih daripada lima belas tahun selepas tamat

tempoh lima tahun SN yang lama iaitu 63.16%. Keadaan ini disebabkan beberapa

faktor kekangan yang timbul dalam melaksanakan penyemakan semula harta tanah

ini.

142

5.3.2.2 Kaedah / Cara PBT Menjalankan Penyemakan Semula

Jadual 5.7: Kaedah / Cara PBT Menjalankan Penyemakan Semula

Kaedah / Cara Pelaksanaan Frekuensi Peratusan (%)

Dilakukan sendiri oleh PBT 5 26.32

Diswastakan kepada firma penilaian 8 42.11

Menggunakan khidmat yang disediakan oleh JPPH 2 10.53

Gabungan JPPH dan pihak swasta - -

Sebahagian dilakukan sendiri, sebahagian diswastakan 4 21.05

Jumlah 19 100

Kaedah / Cara PBT Menjalankan Penyemakan Semula

05

1015202530354045

PBT

Pens

was

taan

Khi

dmat

JPPH

JPPH

dan

Swas

ta

PBT

dan

Swas

ta

Pera

tusa

n (%

)

Rajah 5.7: Kaedah / Cara PBT Menjalankan Penyemakan Semula

Jadual 5.7 dan Rajah 5.7 di atas menerangkan kaedah atau cara yang telah

digunakan oleh responden dalam menjalankan penyemakan semula harta tanah yang

lepas. Penyemakan semula harta tanah di PBT ini boleh dilaksanakan dengan

menggunakan pelbagai kaedah. Antara kaedah yang digunakan oleh PBT adalah

seperti mengendalikan sendiri kerja-kerja penyemakan semula, menswastakan

kepada firma penilaian, menggunakan perkhimatan yang disediakan oleh JPPH dan

sebagainya. 26.32% daripada responden menjalankan sendiri penyemakan semula

143

harta tanah di bawah pentadbiran mereka. Ini bermaksud, semua kerja-kerja yang

berkaitan dengan penyemakan semula harta tanah dilakukan sepenuhnya oleh PBT

itu sendiri tanpa melibatkan bantuan daripada pihak-pihak lain. Manakala 42.11%

daripada responden memilih untuk menswastakan kerja-kerja penyemakan semula

harta tanah kepada firma-firma penilaian. Penswastaan sepenuhnya kerja-kerja

penyemakan melibatkan perbelanjaan yang lebih tinggi berbanding melaksanakannya

sendiri. Hanya 10.53% daripada reponden menggunakan perkhidmatan yang

disediakan oleh JPPH bagi mengendalikan penyemakan semula. Perkhidmatan yang

disediakan oleh JPPH amatlah diperlukan terutamanya bagi PBT yang tidak

mempunyai kakitangan yang mencukupi. Selain itu, bantuan JPPH ini juga

diperlukan dari segi kepakaran dan kemahiran. Terdapat juga sebahagian PBT iaitu

21.05% daripada responden melaksanakan sendiri sebahagian daripada penyemakan

semula harta tanah manakala selebihnya menggunakan khidmat penswastaan.

Kebiasaannya, penyemakan ke atas harta tanah yang rumit akan diserahkan kepada

pihak swasta dan PBT menjalankan penyemakan ke atas harta tanah yang lain

terutamanya harta tanah jenis kediaman.

5.3.2.3 Proses Kerja Penyemakan Semula

Jadual 5.8: Pelaksanaan Proses Kerja Penyemakan Semula

Proses Kerja Penyemakan Semula Secara Manual Bantuan Komputer

f % f %

Pengumpulan data pegangan berkadar 12 63.2 7 36.8

Analisis data pegangan berkadar 3 15.8 16 84.2

Penyemakan harta tanah berkadar 5 26.3 14 73.7

144

Pelaksanaan Proses Kerja Penyemakan Semula

0102030405060708090

Pengumpulan Data Analisis Data Penilaian

Pera

tusa

n (%

)

Secara Manual Bantuan Komputer

Rajah 5.8: Pelaksanaan Proses Kerja Penyemakan Semula

Dalam melaksanakan penyemakan semula terdapat beberapa proses yang

terlibat. Proses-proses yang terlibat adalah seperti pengumpulan data pegangan

berkadar, analisis data pegangan berkadar dan penyemakan ke atas harta tanah

berkadar. Pelaksanaan proses-proses kerja ini dilakukan samada secara manual

ataupun dengan bantuan komputer. Berdasarkan Jadual 5.8 dan Rajah 5.8, 63.2%

daripada responden melaksanakan kerja-kerja pengumpulan data secara manual

manakala selebihnya iaitu 36.8% adalah berbantukan komputer. Kerja-kerja

pengumpulan data yang dijalankan dengan bantuan komputer dilaksanakan dengan

memperoleh data-data pegangan berkadar melalui pengkalan data sedia ada di PBT.

Kebanyakan responden (84.2%) menganalisis data pegangan berkadar secara

berkomputer dan hanya sebilangan kecil iaitu 15.8% menjalankan analisis data

secara manual. Kerja-kerja penilaian harta tanah berkadar juga lebih banyak

dilaksanakan dengan bantuan komputer (73.7%) berbanding hanya 26.3% daripada

responden membuat penilaian secara manual ke atas pegangan berkadar yang ada.

145

5.3.2.4 Cara Pelaksanaan Penyemakan Semula Berbantukan Komputer

Jadual 5.9: Cara Pelaksanaan Penyemakan Semula Berbantukan Komputer

Cara Pelaksanaan Frekuensi Peratusan (%)

Secara individu (satu persatu) 8 57.14

Penilaian massa (secara keseluruhan) 6 42.86

Jumlah 14 100

Cara Pelaksanaan Penyemakan Semula Berbantukan Komputer

0

10

20

30

40

50

60

Individu Penilaian massa

Pera

tusa

n (%

)

Rajah 5.9: Cara Pelaksanaan Penyemakan Semula Berbantukan Komputer

Analisis Jadual 5.9 dan Rajah 5.9 ini adalah berkaitan dengan data yang ada

di dalam Jadual 5.8 dan Rajah 5.8. Responden yang melaksanakan penyemakan

semula harta tanah dengan berbantukan komputer mempunyai dua cara pelaksanaan

samada secara individu atau secara penilaian massa. Penilaian secara individu

adalah penilaian yang dilaksanakan satu persatu ke atas pegangan berkadar yang ada.

Manakala penilaian massa pula adalah penilaian yang dilakukan secara menyeluruh

ke atas jumlah pegangan berkadar yang ada. 57.14% daripada responden yang ada

melaksanakan penyemakan semula secara individu manakala hanya 42.86%

mengendalikannya dengan menggunakan penilaian massa. Penggunaan penilaian

massa mampu menjimatkan masa kerana ianya boleh melaksanakan penilaian secara

menyeluruh ke atas jenis harta tanah yang sama seperti harta tanah kediaman yang

ada di dalam satu kawasan perumahan.

146

5.3.2.5 Penggunaan Komputer dalam Pengurusan Kadaran

Jadual 5.10: Penggunaan Komputer dalam Aktiviti Pengurusan Kadaran

Aktiviti Pengurusan Kadaran Penggunaan Komputer

Ya (%) Tidak (%)

a) Pengumpulan maklumat di lapangan 31.58% 68.42%

b) Penyimpanan data 94.74% 5.26%

c) Lukisan pelan bangunan 57.89% 42.11%

d) Lukisan pelan tapak 36.84% 63.16%

e) Lukisan pelan lokasi 36.84% 63.16%

f) Analisis data 47.37% 52.63%

g) Proses penyemakan 73.68% 26.32%

h) Penyediaan laporan penyemakan 68.42% 31.58%

i) Penyediaan SN 89.47% 10.53%

j) Penyediaan laporan (statistik) 73.68% 26.32%

k) Pengiraan kadar cukai 73.68% 26.32%

l) Kutipan cukai 94.74% 5.26%

m) Cetakan bil cukai 100% -

n) Penerimaan bayaran bil cukai harta 78.95% 21.05%

o) Bantahan dan rayuan bagi penyemakan semula 42.11% 57.89%

p) Penyemakan tunggakan cukai 84.21% 15.79%

q) Kegunaan pengurusan 63.16% 36.84%

r) Maklumat untuk penguatkuasaan 42.11% 57.89%

147

Penggunaan Komputer dalam Pengurusan Kadaran

0

20

40

60

80

100

120

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R

Pera

tusa

n (%

)

Ya Tidak

Rajah 5.10: Penggunaan Komputer dalam Aktiviti Pengurusan Kadaran

Berdasarkan Jadual 5.10 dan Rajah 5.10 di atas, kebanyakan aktiviti

pengurusan kadaran di PBT dilaksanakan dengan bantuan komputer. Aktiviti

cetakan bil kadaran menggunakan sepenuhnya bantuan komputer iaitu 100%.

Penggunaan komputer dalam penyimpanan data juga menunjukkan peratusan yang

tinggi iaitu 94.74% berbanding 5.26% yang masih menggunakan kaedah manual

iaitu sistem fail. Selain itu, penyediaan lukisan bangunan juga dilaksanakan dengan

menggunakan bantuan komputer di kebanyakan PBT iaitu 57.89%. Walau

bagaimana pun, penyediaan lukisan bangunan dan tapak masih dilakukan secara

manual oleh kebanyakan PBT iaitu sebanyak 63.16% berbanding 36.84% yang

menggunakan bantuan komputer.

5.3.3 Hasil Pertama: Mengkaji Pengurusan dalam Melaksanakan

Penyemakan Semula di PBT

Hasil daripada analisis yang dijalankan ke atas Bahagian A dan B dalam

borang soal selidik telah dapat memenuhi objektif pertama penyelidikan ini.

Objektif pertama bagi penyelidikan ini adalah mengkaji pengurusan dalam

148

melaksanakan penyemakan semula di PBT. Penyelidikan ini adalah tertumpu kepada

pengurusan yang terlibat dalam melaksanakan penyemakan semula bagi tujuan

penyediaan Senarai Nilaian (SN) yang baru. Bentuk pengurusan yang terlibat dalam

pelaksanaan penyemakan semula adalah melibatkan bilangan kakitangan yang

terlibat dalam bahagian penilaian ini. Kebanyakan Bahagian / Jabatan Penilaian

Harta di PBT mempunyai bilangan kakitangan yang sedikit iaitu kurang daripada 10

orang. Bilangan kakitangan ini amatlah bertentangan dengan jumlah pegangan

berkadar yang ada. Ini kerana kebanyakan PBT mempunyai lebih daripada 40,000

unit pegangan dan keadaan ini menyebabkan seorang kakitangan perlu menguruskan

lebih kurang 4,000 unit pegangan berkadar. Kakitangan yang sedikit ini turut

mengakibatkan proses kerja menjadi lambat, mengambil masa serta mutu kerja yang

rendah.

Selain itu, perjawatan di Bahagian / Jabatan Penilaian di PBT juga

memainkan peranan penting dalam memastikan kelancaran kerja-kerja pengurusan

bagi melaksanakan penyemakan semula. Kebanyakan PBT yang menjadi responden

bagi penyelidikan ini memiliki sekurang-kurangnya seorang Pegawai Penilaian atau

seorang Penolong Pegawai Penilaian dengan dibantu oleh beberapa orang kakitangan

sokongan. Terdapat juga PBT yang tidak mempunyai perjawatan professional dan

hanya terdiri daripada kakitangan sokongan seperti pembantu penilaian dan kerani.

Ketiadaan kakitangan professional ini akan menyukarkan tugas-tugas yang

melibatkan aspek teknikal serta penguatkuasaan sesuatu akta. Keadaan ini telah

menimbulkan kesulitan bagi PBT dalam melaksanakan kerja-kerja penyemakan

semula berikutan pengurusan penyemakan semula ini adalah bergantung kepada

penggunaan Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171).

Seterusnya berkaitan tempoh dan kos dalam melaksanakan penyemakan

semula harta tanah. Kebanyakan PBT memerlukan tempoh sekurang-kurangnya dua

tahun untuk menjalankan kerja-kerja penyemakan semula ini. Bagi kos yang terlibat

dalam penyemakan semula, kebanyakan PBT memerlukan kos yang tinggi kerana

kerja-kerja penyemakan semula bagi tujuan kadaran ini dijalankan dengan

menswastakan kepada firma penyemakan. Peruntukan kos penyemakan semula

adalah berbeza kerana kos penyemakan seunit pegangan adalah tidak sama bagi

setiap PBT. Kos penyemakan seunit pegangan yang paling rendah adalah RM 2.20

149

seunit, manakala kos penyemakan seunit pegangan yang tertinggi adalah sehingga

RM 40.

Daripada penyelidikan ini juga, didapati proses kerja penyemakan semula

seperti pengumpulan data pegangan berkadar, analisis ke atas data yang telah

dikumpulkan serta penilaian harta tanah dilakukan dengan menggunakan bantuan

komputer. Walau bagaimana pun, kebanyakan PBT ini masih menjalankan kerja-

kerja pengumpulan data pegangan berkadar secara manual. Penggunaan komputer

lebih digunakan dalam membuat analisis serta proses penilaian pegangan berkadar.

Bagi penggunaan komputer dalam membuat penilaian ke atas pegangan, kebanyakan

PBT masih melaksanakannya secara individu daripada mengaplikasikan penilaian

massa. Penilaian pegangan secara individu ini bermaksud penilaian dilakukan secara

satu persatu ke atas setiap pegangan yang ada. Hanya sebahagian PBT sahaja yang

menggunakan kaedah penilaian massa iaitu penilaian secara berkelompok dalam

menentukan nilai bagi setiap pegangan yang ada. Selain itu juga, penggunaan

komputer ini telah diguna pakai secara meluas di PBT dalam aktiviti-aktiviti

pengurusan kadaran yang lain seperti penyimpanan data, penyediaan laporan nilaian,

cetakan bil kadaran, penyediaan SN, penyemakan tunggakan kadaran dan

sebagainya.

Hasil daripada analisis borang soal selidik ini juga mendapati bahawa

kebanyakan PBT tidak dapat menjalankan kerja-kerja penyemakan semula dengan

sempurna untuk tempoh yang telah ditetapkan. Penyemakan semula sepatutnya

dilaksanakan setiap lima tahun sekali bagi tujuan penyediaan SN yang baru.

Berdasarkan analisis yang telah dilakukan, kebanyakan PBT melaksanakan

penyemakan semula dalam tempoh 15 tahun selepas tamat tempoh lima tahun SN

yang lama. Sela tempoh yang lama ini mengakibatkan wujudnya nilai yang tidak

seragam ke atas pegangan. Selain itu juga, kadar cukai yang dikenakan kepada

pemilik-pemilik pegangan adalah tidak adil kerana kadar cukai yang dikenakan tidak

mengikut nilai semasa sesuatu harta tanah itu.

150

5.4 Analisis Kajian bagi Pencapaian Objektif Kedua: Mengkaji Faktor-

faktor yang Menyebabkan Penyemakan Semula Sukar Dilaksanakan di

PBT

Pencapaian objektif kedua penyelidikan ini adalah berdasarkan analisis yang

dijalankan pada Bahagian C di dalam borang soal selidik yang diedarkan. Data-data

di dalam Bahagian C ini dianalisis dengan menggunakan kaedah analisis diskriptif

dan analisis skala Likert. Seterusnya, hasil daripada analisis ini akan diterangkan di

dalam bahagian berikutnya.

5.4.1 Analisis Bahagian C

Bahagian C di dalam borang soal selidik ini adalah bertujuan untuk mengenal

pasti masalah-masalah pengurusan yang dihadapi oleh PBT dalam menjalankan

penyemakan semula harta tanah. Bahagian ini merupakan bahagian yang sangat

penting bagi penyelidikan ini. Soalan-soalan yang dikemukan adalah berbentuk

skala likert yang mana terdapat lima skala sebagai petunjuk yang diberikan iaitu 1

(Sangat Tidak Mempengaruhi - STM), 2 (Tidak Mempengaruhi - TM), 3 (Sederhana

Mempengaruhi - SM), 4 (Mempengaruhi - M) dan 5 (Sangat Mempengaruhi - SgM).

Skala petunjuk ini diberikan bagi membantu responden dalam menjawab soalan-

soalan yang terdapat di dalam bahagian ini.

5.4.1.1 Data dan Maklumat

Faktor pertama berkaitan masalah pengurusan penyemakan semula adalah

berkenaan data dan maklumat. Berdasarkan faktor data dan maklumat, terdapat lima

faktor kecil yang terlibat iaitu penyimpanan data secara manual, data dan maklumat

tidak terkini, simpanan data tidak teratur, penggunaan peta lama / kertas dan kuantiti

data yang banyak. Faktor-faktor ini dianalisis dan hasil analisis tersebut adalah

seperti di dalam jadual di bawah.

151

Jadual 5.11: Keputusan Soal Selidik Faktor 1 – Data dan Maklumat

Faktor 1 1

(STM)

2

(TM)

3

(SM)

4

(M)

5

(SgM)

Min

a) Penyimpanan

data secara

manual

21.05%

5.26%

36.84%

26.32%

10.53%

3.00

b) Data dan

maklumat

tidak terkini

21.05%

-

31.58%

21.05%

26.32%

3.32

c) Simpanan

data tidak

teratur

21.05%

-

36.84%

21.05%

21.05%

3.21

d) Penggunaan

peta lama /

kertas

21.05%

5.26%

31.58%

26.32%

15.79%

3.11

e) Kuantiti data

yang banyak

10.53%

-

15.79%

31.58%

42.11%

3.95

Berdasarkan Jadual 5.11, rumusan hasil analisis bagi faktor data dan

maklumat menunjukkan skor min tertinggi diperoleh daripada faktor kuantiti data

yang banyak iaitu 3.95, diikuti oleh data dan maklumat tidak terkini (3.32), simpanan

data tidak teratur (3.21), penggunaan peta lama / kertas (3.11) dan penyimpanan data

secara manual (3.00). Seterusnya, Jadual 5.11 turut menerangkan pendapat

responden terhadap setiap faktor yang ada dalam bentuk peratusan. Dapat dikenal

pasti di sini, masalah yang sangat mempengaruhi PBT bagi faktor data dan maklumat

adalah berkaitan kuantiti data pegangan berkadar yang banyak iaitu sebanyak

42.11%. Pertambahan data pegangan berkadar ini sentiasa berlaku dari setahun ke

setahun dan keadaan ini dialami oleh semua PBT yang ada di Malaysia.

Pertambahan ini juga bermaksud kakitangan yang ada perlu melipat gandakan

tanggungjawab mereka dalam menguruskan data-data ini.

152

Seterusnya, masalah seperti penyimpanan data secara manual dan simpanan

data yang tidak teratur adalah sederhana mempengaruhi (36.84%) bagi PBT dalam

mengendalikan penyemakan semula untuk tujuan kadaran ini. Masih terdapat lagi

PBT yang memilih untuk menyimpan data-data pegangan berkadar dengan

menggunakan sistem fail. Penggunaan sistem fail ini juga turut menyebabkan data

yang disimpan menjadi tidak teratur kerana kekerapan fail-fail tersebut dibawa

keluar masuk bagi tujuan-tujuan tertentu. Selain itu, penyimpanan data dengan

menggunakan fail juga menyebabkan penggunaan ruang penyimpanan yang lebih

luas diperlukan. Selain itu, masalah berkaitan data dan maklumat tidak terkini serta

penggunaan peta lama / kertas adalah sederhana mempengaruhi dalam melaksanakan

penyemakan semula bagi keseluruhan PBT yang menjadi responden penyelidikan

ini.

5.4.1.2 Kakitangan

Faktor kedua yang terlibat dalam Bahagian C borang soal selidik ini adalah

berkaitan kakitangan. Faktor kakitangan ini terbahagi kepada dua faktor kecil iaitu

kakitangan kurang kelayakan dan pengalaman serta bilangan kakitangan yang sedikit

berbanding jumlah data yang ada. Jadual 5.12 di bawah akan menerangkan rumusan

hasil analisis yang telah dilakukan.

Jadual 5.12: Keputusan Soal Selidik Faktor 2 – Kakitangan

Faktor 2 1

(STM)

2

(TM)

3

(SM)

4

(M)

5

(SgM)

Min

a) Kakitangan kurang

kelayakan dan

pengalaman

15.79%

5.26%

15.79%

42.11%

21.05%

3.47

b) Bilangan

kakitangan yang

sedikit berbanding

jumlah data yang

ada

10.53%

5.26%

5.26%

15.79%

63.16%

4.16

153

Rumusan hasil analisis bagi faktor kakitangan ini memberi skor min tertinggi

kepada faktor bilangan kakitangan yang sedikit berbanding jumlah data yang ada

iaitu 4.16 dan diikuti oleh faktor kakitangan kurang kelayakan dan pengalaman

dengan skor min sebanyak 3.47. Menurut Jadual 5.12, masalah berkaitan bilangan

kakitangan yang sedikit berbanding jumlah data pegangan berkadar yang ada adalah

sangat mempengaruhi di dalam proses penyemakan semula bagi tujuan kadaran

(63.16%). Pelbagai masalah akan timbul jika seorang kakitangan bertanggungjawab

ke atas sejumlah bilangan pegangan berkadar yang banyak. Antaranya, kesilapan

dalam pengiraan, wujud ketidakseragaman antara nilai yang ditetapkan dan lain-lain.

Selain itu, dengan nisbah seorang kakitangan ke atas bilangan pegangan berkadar

yang banyak turut menyebabkan sesuatu kerja penyemakan itu akan mengambil

masa yang agak lama.

Seterusnya masalah berkaitan kakitangan atau staf yang kurang berkelayakan

dan pengalaman dalam menjalankan kerja-kerja penyemakan semula bagi tujuan

kadaran di PBT. Berdasarkan jadual di atas, faktor kakitangan kurang kelayakan dan

pengalaman turut mempengaruhi (42.11%) PBT dalam mengendalikan kerja-kerja

penyemakan semula harta tanah. Kebanyakan PBT di Malaysia mempunyai

kakitangan profesional yang sedikit berbanding kakitangan sokongan. Kakitangan

profesianal yang mencukupi diperlukan bagi memastikan kelancaran proses

penyemakan semula harta tanah terutamanya yang melibatkan perundangan tertentu

dan dibantu oleh kakitangan sokongan yang perlu diberi latihan terlebih dahulu.

5.4.1.3 Pemilik Harta

Faktor seterusnya adalah faktor berkaitan pemilik harta. Masalah berkaitan

pemilik harta turut mempengaruhi PBT dalam menguruskan penyemakan semula

harta tanah bagi tujuan kadaran. Berdasarkan faktor ini, empat faktor kecil telah

dibentuk iaitu keengganan pemilik untuk membayar cukai, tiada kesedaran tentang

kepentingan kadaran, pemilik harta menghadapi masalah kewangan dan pemilik

harta tidak puas hati dengan cukai yang dikenakan berbanding kemudahan yang

disediakan. Faktor-faktor ini telah dianalisis dan hasil analisis tersebut dapat dilihat

di dalam Jadual 5.13 di bawah.

154

Jadual 5.13: Keputusan Soal Selidik Faktor 3 – Pemilik Harta

Faktor 3 1

(STM)

2

(TM)

3

(SM)

4

(M)

5

(SgM)

Min

a) Keengganan

pemilik untuk

membayar cukai

-

15.79%

26.32%

36.84%

21.05%

3.63

b) Tiada kesedaran

tentang

kepentingan

kadaran

10.53%

21.05%

21.05%

31.58%

15.79%

3.21

c) Pemilik harta

menghadapi

masalah

kewangan

10.53%

15.79%

47.37%

21.05%

5.26%

2.95

d) Pemilik harta

tidak puas hati

dengan cukai

yang dikenakan

berbanding

kemudahan yang

disediakan

10.53%

5.26%

42.11%

21.05%

21.05%

3.37

Rumusan hasil analisis menerangkan skor min tertinggi diperoleh oleh faktor

keengganan pemilik untuk membayar cukai iaitu 3.63, diikuti ketidakpuashatian

pemilik terhadap cukai yang dikenakan berbanding kemudahan yang disediakan

(3.37), tiada kesedaran tentang kepentingan kadaran (3.21) dan pemilik menghadapi

masalah kewangan (2.95). Jadual 5.13 turut menyatakan sebanyak 36.84% daripada

responden menyatakan keengganan pemilik pegangan berkadar untuk menjelaskan

kadaran mempengaruhi PBT dalam melaksanakan penyemakan semula harta tanah.

Ini kerana, keengganan pemilik untuk membayar kadaran akan menyebabkan PBT

terpaksa menanggung tunggakan kadaran yang tinggi dan seterusnya mengurangkan

pendapatan PBT. PBT perlu mengambil kira masalah berkaitan tunggakan kadaran

yang dihadapi dalam membuat perancangan untuk melaksanakan penyemakan

semula. Selain itu, masalah yang berkaitan dengan pemilik harta atau pegangan

155

berkadar adalah pemilik harta tanah tidak berpuas hati dengan cukai yang dikenakan

berbanding kemudahan yang disediakan (42.11%). Keadaan ini merupakan salah

satu faktor yang menyebabkan pemilik pegangan enggan menjelaskan kadaran yang

dikenakan setiap tahun. Pemilik beranggapan kemudahan atau perkhidmatan yang

disediakan oleh PBT tidak selari dan setimpal dengan cukai yang dibayar. PBT perlu

mengambil kira faktor ini bagi memastikan kutipan tahunan kadaran dapat diperoleh

seperti yang telah dirancangkan.

5.4.1.4 Lain-lain

Faktor terakhir yang terdapat di dalam Bahagian C borang soal selidik adalah

lain-lain faktor yang terdiri daripada empat faktor kecil. Faktor kecil tersebut adalah

tempoh proses penyemakan semula yang lama, kos penyemakan semula yang tinggi,

masalah mendapatkan kelulusan dari PBT dan PBN serta proses penyemakan semula

agak rumit. Jadual 5.14 di bawah menerangkan rumusan hasil analisis bagi faktor-

faktor tersebut.

Min skor tertinggi bagi faktor keempat ini diperoleh daripada masalah

mendapatkan kelulusan dari PBT dan PBN iaitu 4.58, seterusnya kos penyemakan

semula yang tinggi (4.32), tempoh proses penyemakan semula yang lama (3.63) dan

proses penyemakan semula agak rumit (3.37). Merujuk kepada Jadual 5.14 juga

digambarkan bahawa 63.16% daripada responden berpendapat masalah dalam

mendapatkan kelulusan daripada PBT dan PBN merupakan faktor yang sangat

mempengaruhi PBT dalam menguruskan penyemakan semula. Kebanyakan PBT

menghadapi masalah ini yang mana kerja-kerja penyemakan semula dapat

diselesaikan dalam tempoh yang ditetapkan tetapi menghadapi kesukaran dalam

menguatkuasakannya kerana tidak memperoleh kelulusan daripada PBT dan PBN.

Kelulusan daripada PBT dan PBN amatlah diperlukan bagi membenarkan sesuatu

SN yang baru dapat dikuatkuasakan. Seterusnya, masalah berkaitan kos penyemakan

semula yang tinggi juga sangat mempengaruhi (52.63%) PBT dalam membuat

keputusan untuk melaksanakan penyemakan semula. Kos yang perlu ditanggung

oleh PBT dalam menjalankan penyemakan semula adalah berbeza bagi setiap PBT

mengikut jumlah pegangan yang ada dalam pentadbiran mereka. Selain daripada

memerlukan kos yang tinggi, kerja-kerja penyemakan semula ini juga memerlukan

156

tempoh masa yang lama untuk menyelesaikan aktiviti penyemakan semula ini.

Faktor ini turut mempengaruhi (57.89%) PBT dalam usaha untuk menjalankan

penyemakan semula. Tempoh masa yang biasa diambil oleh PBT adalah sehingga

dua tahun.

Jadual 5.14: Keputusan Soal Selidik Faktor 4 – Lain-lain

Faktor 4 1

(STM)

2

(TM)

3

(SM)

4

(M)

5

(SgM)

Min

a) Tempoh proses

penyemakan

semula yang

lama

5.26%

5.26%

21.05%

57.89%

10.53%

3.63

b) Kos

penyemakan

semula yang

tinggi

-

5.26%

10.53%

31.58%

52.63%

4.32

c) Masalah

mendapatkan

kelulusan dari

PBT dan PBN

-

-

5.26%

31.58%

63.16%

4.58

d) Proses

penyemakan

semula agak

rumit

5.26%

10.53%

36.84%

36.84%

10.53%

3.37

5.4.2 Rumusan Analisis: Faktor-faktor yang Menyebabkan Penyemakan

Semula Tidak Dapat Dijalankan untuk Tempoh Setiap Lima Tahun

Sekali

Berdasarkan Jadual 5.11, Jadual 5.12, Jadual 5.13 dan Jadual 5.14, faktor-

faktor yang menyebabkan penyemakan semula harta tanah tidak dapat dilaksanakan

setiap lima tahun sekali telah dikenal pasti mengikut min (purata) skor. Berdasarkan

157

min skor yang ada, satu skala baru dibentuk bagi mengenal pasti faktor-faktor ini

mengikut keutamaan. Pembentukan skala baru adalah seperti berikut:

Perbezaan Min Skor = 4.58 – 2.95

5

= 0.33

Indeks = 2.95 + 0.33

= 3.28

Maka, skala baru bagi ‘Sangat Tidak Mempengaruhi’ adalah di antara min skor 2.95

hingga 3.28 dan begitulah seterusnya ke atas skala-skala yang lain. Skala baru yang

dibentuk adalah seperti di dalam jadual di bawah:

Jadual 5.15: Tahap Pandangan dan Skala Baru

Tahap Pandangan Skala

Sangat Tidak Mempengaruhi 2.95 – 3.28

Tidak Mempengaruhi 3.29 – 3.62

Sederhana Mempengaruhi 3.63 – 3.96

Mempengaruhi 3.97 – 4.30

Sangat Mempengaruhi 4.31 – 4.64

Berdasarkan skala petunjuk baru yang terdapat dalam Jadual 5.15, faktor-

faktor yang menyebabkan penyemakan semula tidak dapat dilaksanakan untuk

tempoh setiap lima tahun sekali disusun mengikut keutamaannya.

158

Jadual 5.16: Faktor-faktor yang Menyebabkan Penyemakan Semula Tidak Dapat

Dilaksanakan untuk Tempoh Setiap Lima Tahun Sekali

Tahap Pandangan Faktor Min

Sangat

Mempengaruhi

1) Masalah mendapatkan kelulusan daripada PBT

dan PBN.

2) Kos penyemakan semula yang tinggi.

4.58

4.32

Mempengaruhi 1) Bilangan kakitangan yang sedikit berbanding

jumlah data yang ada.

4.16

Sederhana

Mempengaruhi

1) Kuantiti data yang banyak.

2) Keengganan pemilik untuk membayar cukai.

3) Tempoh proses penyemakan semula yang lama.

3.95

3.63

3.63

Tidak

Mempengaruhi

1) Kakitangan kurang kelayakan dan pengalaman.

2) Proses penyemakan semula agak rumit.

3) Pemilik harta tidak puas hati dengan cukai yang

dikenakan berbanding kemudahan yang

disediakan.

4) Data dan maklumat tidak terkini.

3.47

3.37

3.37

3.32

Sangat Tidak

Mempengaruhi

1) Simpanan data tidak teratur.

2) Tiada kesedaran tentang kepentingan kadaran.

3) Penggunaan peta lama / kertas.

4) Penyimpanan data secara manual.

5) Pemilik harta mengalami masalah kewangan.

3.21

3.21

3.11

3.00

2.95

5.4.3 Hasil Kedua: Mengkaji Faktor-faktor yang Menyebabkan Penyemakan

Semula Sukar Dilaksanakan di PBT

Pengurusan yang teratur adalah diperlukan bagi memastikan sesuatu kerja

atau aktiviti itu dapat dilaksanakan dengan sempurna. Begitu juga dengan kerja-

kerja penyemakan semula harta tanah bagi tujuan kadaran di PBT. Pengurusan yang

baik amatlah diperlukan dalam menguruskan kerja-kerja penyemakan semula bagi

memastikan SN dapat disediakan dalam tempoh yang tertentu seperti yang terdapat

di dalam Akta 171. Walau bagaimana pun, kebanyakan PBT di Malaysia tidak dapat

159

menyediakan SN yang baru untuk setiap lima tahun sekali disebabkan oleh beberapa

faktor penghalang. Berdasarkan analisis yang telah dijalankan, terdapat enam faktor

utama yang mempengaruhi bentuk pengurusan dalam melaksanakan kerja-kerja

penyemakan semula. Faktor-faktor tersebut adalah masalah mendapatkan kelulusan

daripada PBT dan PBN, kos penyemakan semula yang tinggi, bilangan kakitangan

yang sedikit berbanding jumalah data yang ada, kuantiti data yang banyak,

keengganan pemilik untuk membayar cukai dan tempoh pelaksanaan proses

penyemakan semula yang lama.

Faktor pertama yang menyebabkan penyemakan semula tidak dapat

dilaksanakan adalah masalah dalam mendapatkan kelulusan PBT dan PBN.

Kebanyakan PBT di Malaysia menghadapi masalah dalam mendapatkan kelulusan

daripada PBN untuk menguatkuasakan SN yang baru. Kebiasaannya, kerja-kerja

penyemakan semula telah dilaksanakan dengan sempurna tetapi ianya tidak dapat

dikuatkuasakan kerana tidak mendapat kelulusan daripada PBN. Keadaan ini akan

menyebabkan PBT mengalami kerugian kerana proses penyemakan semula yang

telah dilaksanakan telah melibatkan kos yang tinggi. Selain itu, dalam mendapatkan

kelulusan daripada PBT dan PBN, beberapa peringkat perlu dilalui terlebih dahulu.

PBT perlu mendapatkan kebenaran daripada PBN pada peringkat cadangan untuk

mengendalikan penyemakan semula dan pada peringkat pengesahan SN yang telah

disiapkan. Kelulusan di peringkat majlis adalah diperlukan terlebih dahulu sebelum

ianya dibawa ke peringkat negeri. Terdapat beberapa peringkat kelulusan yang perlu

dilalui sebelum kerja-kerja penyemakan semula dapat dilaksanakan. Tiap-tiap

peringkat kelulusan ini terdiri daripada pihak-pihak yang berbeza dan mempunyai

kepentingan yang tersendiri seperti kepentingan politik. Berdasarkan analisis

penyelidikan ini juga, kebanyakan PBT berpendapat bahawa penyemakan semula

pegangan berkadar ini melibatkan isu-isu politik. Apabila isu-isu seperti ini terlibat

dalam meluluskan penyemakan semula seterusnya SN yang baru, adalah sukar bagi

PBT untuk mendapatkan kebenaran sekiranya keadaan semasa berada dalam keadaan

yang tidak menentu.

Seterusnya, faktor kedua yang mengekang PBT daripada melaksanakan

penyemakan semula adalah proses penyemakan semula harta tanah ini melibatkan

kos yang tinggi. Kos yang tinggi ini adalah merujuk kepada perbelanjaan yang

160

terlibat semasa proses lawat periksa ke atas pegangan untuk tujuan pengumpulan

data sehingga kepada penyediaan SN yang lengkap dan terkini. PBT juga perlu

menanggung kos yang tingi ke atas bilangan kakitangan sementara yang diambil bagi

tujuan membantu kerja-kerja penyemakan semula. Beban kos yang tinggi ini juga

akan terus dialami oleh PBT sekiranya kerja-kerja penyemakan semula ini

diswastakan kepada firma-firma penilaian. Berdasarkan analisis yang telah

dijalankan, didapati kebanyakan PBT menghadapi masalah yang sama iaitu terpaksa

menanggung kos penyemakan yang tinggi disebabkan penswastaan kerja-kerja

penyemakan semula bagi tujuan kadaran ini.

Faktor seterusnya adalah berkaitan jumlah kakitangan yang ada di Bahagian /

Jabatan Penyemakan serta bilangan pegangan berkadar yang ada di dalam kawasan

pentadbiran PBT. Bilangan kakitangan yang sedikit serta kuantiti data yang banyak

merupakan antara penyebab di mana penyemakan semula tidak dapat dilakukan oleh

PBT. Terdapat beberapa PBT terutamanya majlis daerah dan sebahagian kecil majlis

perbandaran mempunyai bilangan kakitangan kurang daripada 10 orang sedangkan

jumlah pegangan berkadar yang ada adalah lebih daripada 20,000 unit. Sesetengah

PBT mempunyai bilangan pegangan berkadar sehingga 200,000 unit. Keadaan ini

menyebabkan seorang kakitangan perlu menguruskan bilangan pegangan berkadar

yang banyak. Pengurusan ke atas bilangan pegangan berkadar sehingga 2,000 unit

bagi seorang kakitangan mampu menimbulkan pelbagai masalah berkaitan ketepatan

nilai yang ditetapkan serta keseragaman nilai bagi sekumpulan pegangan yang

hampir sama ciri-cirinya yang terdapat di dalam kawasan yang sama. Permasalahan

ini akan berterusan kerana setiap tahun bilangan pegangan berkadar akan bertambah

dan pertambahan ini jarang disokong dengan pertambahan kakitangan.

Faktor kelima yang menghalang kelancaran pengurusan dalam penyemakan

semula adalah berkaitan keengganan pemilik untuk membayar cukai. Keengganan

pemilik dalam menjelaskan kadaran ini akan mengakibatkan PBT terpaksa

menghadapi tunggakan kadaran yang tinggi. Tunggakan kadaran yang tinggi akan

memberi kesan yang negatif kepada pengurusan PBT dan PBN untuk meluluskan

pelaksanaan kerja-kerja penyemakan semula. Ini kerana pihak pengurusan

berpendapat jika kadaran yang dikutip bertambah maka kebarangkalian pemilik harta

untuk tidak menjelaskan kadaran juga akan semakin tinggi. Selain itu, tunggakan

161

kadaran yang tinggi yang dialami oleh PBT turut memberi kesan terhadap kedudukan

kewangan PBT. Apabila PBT mengalami masalah dalam kewangan mereka maka

penyemakan semula bagi tujuan penyediaan SN ini tidak dapat dilaksanakan kerana

PBT mengalami kekurangan sumber kewangan. Oleh itu, dalam menyempurnakan

kerja-kerja penyemakan semula ini, PBT perlu terlebih dahulu menyelesaikan

masalah berkaitan tunggakan kadaran yang ada.

Selain daripada masalah berkaitan kakitangan dan data pegangan berkadar,

tempoh pelaksanaan penyemakan semula juga merupakan salah satu faktor yang

mempengaruhi kegagalan PBT dalam melaksanakan penyemakan semula.

Kebanyakan PBT memerlukan tempoh masa yang lama sehingga dua tahun bagi

melaksanakan kerja-kerja penyemakan semula. Tempoh pelaksanaan yang lama ini

juga turut mempengaruhi perbelanjaan yang harus ditanggung oleh PBT. Ini kerana,

lebih lama masa yang diambil oleh PBT untuk melaksanakan proses penyemakan

semula, maka lebih tinggi kos yang perlu ditanggung. Selain itu, penggunaan kaedah

penilaian secara individu dan manual juga turut menyebabkan proses penyemakan

semula ini memerlukan masa yang agak lama. Tempoh pelaksanaan penyemakan

semula yang lama ini juga akan mempengaruhi nilaian yang ditetapkan kerana

perubahan nilai semasa harta tanah yang mengakibatkan ketidak seragaman berlaku.

5.5 Analisis Kajian bagi Pencapaian Objektif Ketiga: Mengkaji Implikasi

Pelaksanaan Penyemakan Semula ke atas Kewangan PBT

Objektif ketiga bagi penyelidikan ini adalah mengkaji implikasi pelaksanaan

penyemakan semula ke atas kewangan PBT. Bagi memenuhi objektif ini, analisis

perbandingan nilai dilakukan ke atas data-data yang diperoleh daripada Bahagian D

borang soal selidik. Berdasarkan analisis ini, hasil penyelidikan dapat diterangkan

dengan terperinci.

162

5.5.1 Analisis Bahagian D

Bahagian D adalah berkaitan dengan implikasi kewangan PBT kesan

daripada penyemakan semula harta tanah yang telah dilaksanakan. Di dalam

bahagian ini, maklumat-maklumat yang diperolehi adalah seperti jumlah kutipan

kadaran sebelum dan selepas penyemakan semula dijalankan, perbelanjaan PBT, kos

bagi melaksanakan penyemakan semula harta tanah, punca pendapatan PBT serta

anggaran pendapatan kadaran yang diperoleh pada masa akan datang bagi

menampung perbelanjaan yang ada. Bahagian D ini merujuk kepada data-data yang

diperoleh daripada 8 buah PBT sahaja iaitu:

a. Majlis Bandaraya Alor Star (MBAS),

b. Majlis Perbandaran Temerloh (MPT),

c. Majlis Perbandaran Kemaman,

d. Majlis Perbandaran Kangar,

e. Pihak Berkuasa Tempatan Pasir Gudang (PBTPG),

f. Majlis Daerah Hulu Selangor (MDHS),

g. Majlis Daerah Tampin (MDT), dan

h. Majlis Daerah Segamat.

Pemilihan 8 buah PBT ini disebabkan PBT-PBT tersebut telah menguatkuasakan SN

yang baru.

5.5.1.1 Peningkatan Kutipan Cukai PBT Sebelum dan Selepas Penyemakan

Semula Dijalankan

Jadual 5.17 dan Rajah 5.11 menunjukkan taburan peningkatan kutipan

kadaran di PBT. Data-data yang diperlukan adalah berkenaan pendapatan sebelum

dan selepas penyemakan semula dilaksanakan serta jumlah peningkatan atau

penurunan kesan daripada aktiviti tersebut. Analisis dijalankan ke atas data-data

yang telah diperoleh dan hasil analisis tersebut adalah diterangkan seperti berikut:

163

Jadual 5.17: Taburan Peningkatan Kutipan Cukai PBT Sebelum dan Selepas

Penyemakan Semula Harta Tanah

Nama PBT

Pendapatan

Sebelum

Penyemakan

Pendapatan

Selepas

Penyemakan

Jumlah

Peningkatan

Semula (RM) Semula (RM) RM Peratusan

MB Alor Star 12,000,000 15,000,000 3,000,000 25%

MP Temerloh 9,500,000 10,500,000 1,000,000 11%

MP Kemaman 24,930,000 45,240,000 20,310,000 81%

MP Kangar 8,000,000 11,200,000 3,200,000 40%

PBT Pasir Gudang 11,000,000 27,000,000 16,000,000 145%

MD Hulu Selangor 18,000,000 24,000,000 6,000,000 33%

MD Tampin 4,060,000 5,080,000 1,020,000 25%

MD Segamat 9,450,000 12,700,000 3,250,000 34%

Taburan Peningkatan Kutipan Cukai Sebelum dan Selepas Penyemakan Semula

01020304050

MB

Alo

rSt

ar

MP

Tem

erlo

h

MD

Hul

uSe

lang

or

MD

Tam

pin

MP

Kem

aman

PBT

Pasi

rG

udan

g

MP

Kan

gar

MD

Sega

mat

RM

(jut

a)

Sebelum Penyemakan Semula Selepas Penyemakan Semula

Rajah 5.11: Taburan Peningkatan Kutipan Cukai PBT Sebelum dan Selepas

Penyemakan Semula Harta Tanah

Merujuk kepada jadual dan rajah di atas, kebanyakan PBT mengalami

peningkatan dalam kutipan kadaran selepas penyemakan semula ke atas semua

pegangan berkadar dijalankan. MB Alor Star mengalami peningkatan dalam kutipan

164

kadaran sebanyak 25% iaitu RM 3,000,000. Manakala kutipan kadaran bagi MP

Temerloh pula meningkat sebanyak RM 1,000,000 selepas PBT tersebut

melaksanakan penyemakan semula ke atas pegangan berkadar yang ada di dalam

kawasan pentadbirannya. Bagi MD Hulu Selangor dan MD Tampin, masing-masing

mengalami peningkatan dalam kutipan kadaran sebanyak 33% dan 25% kesan

daripada penyemakan semula yang telah dilaksanakan. MP Kemaman pula

mendapat peningkatan kutipan kadaran yang tinggi iaitu sebanyak 81% daripada

jumlah kutipan sebelum penyemakan semula harta tanah dijalankan. PBT Pasir

Gudang turut mengalami peningkatan yang tinggi dalam kutipan kadaran iaitu

sebanyak RM 16,000,000 (145%) selepas enam tahun penyemakan semula

dijalankan. Bagi MP Kangar dan MD Segamat masing-masing turut mengalami

peningkatan dalam kutipan kadaran selepas pelaksanaan penyemakan semula. MP

Kangar mengalami peningkatan sebanyak RM 3,200,000 (40%) daripada RM

8,000,000 kepada RM 11,200,000. Manakala MD Segamat pula mengalami

peningkatan sebanyak RM 3,250,000 (34%) ke atas kutipan kadaran selepas kerja-

kerja penyemakan semula dilaksanakan. Berdasarkan rajah dan jadual di atas ini,

didapati semua PBT yang terlibat mengalami peningkatan dalam kutipan kadaran

selepas pelaksanaan kerja-kerja penyemakan semula. Dapat dilihat di sini bahawa

penyemakan semula ini mampu menyumbang kepada penambahan pendapatan

tahunan PBT.

5.5.1.2 Anggaran Kos yang Terlibat dalam Melaksanakan Penyemakan Semula

Jadual 5.18 dan Rajah 5.12 di bawah adalah berkaitan anggaran kos yang

terlibat dalam melaksanakan penyemakan semula harta tanah di PBT. Kos

penyemakan semula yang diperlukan adalah berbeza bagi setiap PBT. Perkara ini

akan diterangkan selanjutnya berdasarkan analisis yang telah dilakukan.

165

Jadual 5.18: Anggaran Kos yang Terlibat dalam Melaksanakan Penyemakan Semula

Nama PBT Anggaran Kos (RM)

MB Alor Star 1,005,000

MP Temerloh 70,000

MP Kemaman 4,500,000

MP Kangar 1,050,000

PBT Pasir Gudang 1,400,000

MD Hulu Selangor 3,120,000

MD Tampin 1,050,000

MD Segamat 820,000

Kos bagi Menguruskan Penyemakan Semula

00.5

11.5

22.5

33.5

44.5

5

MB

Alo

rSt

ar

MP

Tem

erlo

h

MD

Hul

uSe

lang

or

MD

Tam

pin

MP

Kem

aman

PBT

Pasir

Gud

ang

MP

Kan

gar

MD

Sega

mat

RM

(jut

a)

Rajah 5.12: Anggaran Kos yang Terlibat dalam Melaksanakan Penyemakan Semula

Kos yang diperlukan dalam menjalankan penyemakan semula adalah berbeza

bagi setiap PBT berdasarkan kos penyemakan bagi seunit harta tanah dan jumlah

pegangan berkadar yang ada di bawah pentadbiran sesebuah PBT. Anggaran kos

penyemakan semula yang paling rendah adalah di MP Temerloh iaitu sebanyak RM

70,000 kerana kos penyemakan bagi seunit pegangan yang rendah serta bilangan

pegangan berkadar yang sedikit iaitu 32,000 unit. Penyemakan semula yang

dijalankan oleh MD Segamat turut melibatkan kos yang agak rendah iaitu RM

820,000 berbanding PBT-PBT yang lain. Bagi MB Alor Star, MP Kangar, PBT

166

Pasir Gudang dan MD Tampin masing-masing memerlukan kos antara RM

1,000,000 hingga RM 1,500,000 bagi melaksanakan kerja-kerja penyemakan semula

pegangan berkadar yang ada. Keadaan di empat PBT ini adalah berbeza di mana

sebahagian PBT mempunyai bilangan pegangan berkadar yang sedikit tetapi kos bagi

seunit pegangan yang tinggi dan sebaliknya. Bagi MD Hulu Selangor dan MP

Kemaman, kedua-dua PBT ini melibatkan kos yang tinggi iaitu antara RM 3,000,000

hingga RM 4,000,000 bagi melaksanakan penyemakan semula harta tanah bagi

tujuan kadaran. Ini kerana, kedua-dua PBT ini memiliki bilangan pegangan berkadar

yang banyak serta melibatkan kos penyemakan yang tinggi bagi seunit harta tanah.

PBT perlu meneliti terlebih dahulu anggaran kos yang diperlukan bagi menguruskan

penyemakan semula harta tanah serta anggaran kutipan kadaran yang akan diterima

pada masa akan datang sebelum aktiviti tersebut dilaksanakan. Ini bagi mengelakkan

PBT mengalami kerugian jika penyemakan semula ini terus dijalankan.

5.5.1.3 Taburan Kos Penyemakan Semula Berbanding Peningkatan Kutipan

Cukai

Berdasarkan Jadual 5.19 dan Rajah 5.13, dapat dilihat taburan kos yang

diperlukan dalam mengendalikan penyemakan semula berbanding peningkatan

kutipan kadaran selepas penyemakan semula dilaksanakan. Maklumat-maklumat ini

diperoleh daripada Jadual 5.17 dan Rajah 5.11 serta Jadual 5.18 dan Rajah 5.12.

167

Jadual 5.19: Taburan Kos Penyemakan Semula Berbanding Peningkatan Kutipan

Cukai

Nama PBT Kos Penyemakan

Semula (RM)

Peningkatan Kutipan

Cukai (RM)

Nisbah

MB Alor Star 1,005,000 3,000,000 1 : 3

MP Temerloh 70,000 1,000,000 1 : 14

MP Kemaman 4,500,000 20,310,000 1 : 4

MP Kangar 1,050,000 3,200,000 1 : 3

PBT Pasir Gudang 1,400,000 16,000,000 1 : 11

MD Hulu Selangor 3,120,000 6,000,000 1 : 2

MD Tampin 1,050,000 1,020,000 1 : 0.9

MD Segamat 820,000 3,250,000 1 : 4

Taburan Kos Penyemakan Semula Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai

05

1015

2025

MB

Alo

rSt

ar

MP

Tem

erlo

h

MD

Hul

uSe

lang

or

MD

Tam

pin

MP

Kem

aman

PBT

Pasir

Gud

ang

MP

Kan

gar

MD

Sega

mat

RM

(jut

a)

Peningkatan Kutipan Cukai Kos Penyemakan Semula

Rajah 5.13: Taburan Kos Penyemakan Semula Berbanding Peningkatan Kutipan

Cukai

Seperti yang diterangkan di peringkat awal analisis Bahagian D ini, terdapat 8

buah PBT yang terlibat sebagai responden. Antara 8 buah PBT ini, hanya MD

Tampin sahaja yang menunjukkan jumlah kutipan kadaran yang diperoleh selepas

penyemakan semula kurang daripada jumlah kos yang telah digunakan dalam kerja-

kerja penyemakan semula. MD Tampin mengalami kekurangan sebanyak RM

168

30,000 berbanding kos penyemakan semulanya iaitu RM 1,050,000 dan kutipan

kadaran iaitu RM 1,020,000. Bagi kebanyakan PBT lain, peningkatan dalam kutipan

kadaran yang diperoleh mengatasi kos yang telah dikeluarkan bagi menjalankan

penyemakan semula. Faktor peningkatan dalam kutipan kadaran ini penting dalam

membantu PBT membuat keputusan untuk melaksanakan penyemakan semula pada

masa akan datang. Ini kerana, jika kutipan kadaran yang bakal diperoleh selepas

penyemakan semula dijalankan tidak mampu mengatasi kos yang telah dikeluarkan,

PBT tidak akan mengambil risiko kerugian dengan menguruskan penyemakan

semula. Berdasarkan rajah di atas juga dapat dilihat MP Kemaman dan PBT Pasir

Gudang mengalami keuntungan yang tinggi iaitu lebih daripada RM 10,000,000

selepas penyemakan semula dilakukan. Ini kerana sela tempoh masa yang lama

antara SN yang lama dengan penyemakan semula bagi penyediaan SN yang baru.

5.5.1.4 Taburan Peningkatan Jumlah Perbelanjaan PBT Berbanding

Peningkatan Kutipan Cukai

Selain daripada melihat perbezaan antara kutipan kadaran yang diperoleh

selepas penyemakan semula dengan kos yang diperlukan bagi aktiviti tersebut,

peningkatan dalam perbelanjaan PBT juga perlu diteliti. Jadual 5.20 dan Rajah 5.14

di bawah menerangkan hasil analisis ke atas taburan peningkatan kutipan kadaran

berbanding peningkatan jumlah perbelanjaan yang dihadapi oleh PBT.

169

Jadual 5.20: Taburan Peningkatan Jumlah Perbelanjaan PBT Berbanding


Nama PBT Peningkatan

Perbelanjaan (RM)

Peningkatan Kutipan

Cukai (RM)

Nisbah

MB Alor Star 1,000,000 3,000,000 1 : 3

MP Temerloh 500,000 1,000,000 1 : 2

MP Kemaman 150,000 20,310,000 1 : 135

MP Kangar 1,000,000 3,200,000 1 : 3

PBT Pasir Gudang 1,000,000 16,000,000 1 : 16

MD Hulu Selangor 4,000,000 6,000,000 1 : 1.5

MD Tampin 500,000 1,020,000 1 : 2

MD Segamat 3,000,000 3,250,000 1 : 1.08

Taburan Peningkatan Perbelanjaan PBT Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai

0

5

10

15

20

25

MB

Alo

rSt

ar

MP

Tem

erlo

h

MD

Hul

uSe

lang

or

MD

Tam

pin

MP

Kem

aman

PBT

Pasir

Gud

ang

MP

Kan

gar

MD

Sega

mat

RM

(jut

a)

Peningkatan Kutipan Cukai Peningkatan Perbelanjaan

Rajah 5.14: Taburan Peningkatan Jumlah Perbelanjaan PBT Berbanding


Merujuk kepada Jadual 5.20 dan Rajah 5.14, kutipan kadaran yang diterima

oleh PBT selepas pengurusan penyemakan semula mampu mengatasi penambahan

dalam perbelanjaan PBT. Perbelanjaan PBT sentiasa bertambah selari dengan

pertambahan bilangan pegangan berkadar serta pembayar cukai yang ada di dalam

kawasan pentadbiran mereka. Perbelanjaan PBT ini adalah meliputi kos dalam

170

penyediaan pelbagai kemudahan kepada pembayar cukai seperti penyediaan taman

permainan, pusat rekreasi, perkhidmatan pungutan sampah, pembersihan longkang

dan sebagainya. PBT perlu menyediakan kemudahan yang baik setimpal dengan

kadaran yang dibayar oleh pemilik harta bagi mengelakkan wujudnya perasaan tidak

puas hati dikalangan pembayar cukai. Peningkatan perbelanjaan yang tinggi berlaku

kepada MD Hulu Selangor dan MD Segamat iaitu masing-masing sebanyak RM

4,000,000 dan RM 3,000,000. PBT-PBT yang lain turut mengalami peningkatan

dalam perbelanjaan mereka iaitu antara RM 500,000 hingga RM 1,000,000. Walau

bagaimana pun, peningkatan dalam perbelanjaan PBT ini masih mampu ditanggung

serta memberikan keuntungan kepada PBT. Peningkatan dalam perbelanjaan ini juga

perlu dikenal pasti dengan sebaiknya bagi memastikan pendapatan yang bakal

diperoleh kesan daripada pelaksanaan penyemakan semula mampu menampung

penambahan tersebut.

5.5.2 Hasil Ketiga: Mengkaji Implikasi Pelaksanaan Penyemakan Semula ke

atas Kewangan PBT

Berdasarkan analisis yang telah dilakukan, terdapat beberapa implikasi

kewangan yang berlaku kesan daripada penyemakan semula yang dilaksanakan.

Implikasi yang boleh dilihat di sini adalah berkaitan peningkatan dalam kutipan

kadaran, peningkatan kutipan kadaran berbanding kos penyemakan semula dan

peningkatan kutipan kadaran berbanding pertambahan dalam perbelanjaan PBT.

Peningkatan dalam jumlah kutipan kadaran yang diterima oleh PBT dapat

dilihat apabila SN yang baru dikuatkuasakan. Pertambahan hasil ini tidak bermakna

bahawa beban cukai ke atas pemilik pegangan bertambah. Ini kerana selepas

penyemakan semula dijalankan, pertambahan jumlah pegangan berkadar dapat

dikenal pasti dan seterusnya dimasukkan ke dalam SN yang baru. Pertambahan yang

berlaku adalah kepada pegangan-pegangan yang membuat penambahan atau

pengubahsuaian kepada bangunan, pegangan yang baru dimajukan, pegangan yang

mengalami kenaikan nilai disebabkan oleh perundangan dan aliran pembangunan

serta permintaan terhadap harta tanah itu sendiri dan juga pertambahan bilangan

171

pegangan yang baru pertama kali dinilai. Proses penyemakan semula ini juga turut

mengambil kira nilai pasaran harta tanah semasa dan seterusnya memberikan nilai

kadaran yang lebih tepat dan adil. Kekerapan dalam melaksanakan penyemakan

semula serta memperkemaskinikan SN mengikut tempoh yang telah ditetapkan

mampu memberikan pendapatan yang tinggi kepada PBT.

Seterusnya, implikasi yang dapat dilihat selain peningkatan dalam kutipan

kadaran adalah berkaitan kos yang terlibat dalam melaksanakan penyemakan semula.

Kos yang diperlukan untuk menjalankan kerja-kerja penyemakan semula adalah

tinggi dan berbeza bagi setiap PBT. PBT yang memiliki pegangan berkadar yang

banyak akan melibatkan kos penyemakan semula yang tinggi berbanding PBT yang

mempunyai jumlah pegangan berkadar yang lebih sedikit. Walau bagaimana pun,

PBT tetap mampu memperoleh keuntungan setelah penyemakan semula dijalankan.

Keadaan ini dapat dilihat berdasarkan analisis yang dijalankan di mana setiap PBT

yang terlibat sebagai responden mendapat keuntungan selepas pelaksanaan

penyemakan semula. Kos yang dikeluarkan oleh PBT bagi kerja-kerja penyemakan

semula dapat ditampung semula setelah penguatkuasaan SN yang baru.

Selain itu, kesan daripada penyemakan semula yang dilaksanakan akan

memberikan pertambahan dalam jumlah pegangan berkadar yang ada dalam

sesebuah kawasan pentadbiran PBT. Pertambahan dalam bilangan pegangan

berkadar ini turut menyebabkan peningkatan dalam jumlah perbelanjaan PBT.

Walau bagaimana pun, akibat pelaksanaan penyemakan semula ini peningkatan yang

diterima dalam kutipan kadaran mampu menampung pertambahan perbelanjaan bagi

setiap PBT yang terlibat sebagai responden. Analisis yang telah dijalankan

menerangkan kemampuan hasil yang diterima selepas pelaksanaan penyemakan

semula dalam menampung perbelanjaan yang dihadapi oleh PBT.

5.6 Analisis Bahagian E dan F Borang Soal Selidik

Bahagian ini menerangkan analisis Bahagian E dan F dalam borang soal

selidik. Tujuan analisis ini dijalankan adalah untuk melihat pendapat dan cadangan

172

responden berkaitan penyemakan semula SN ini. Selain itu, bahagian ini juga

disediakan untuk melihat pemahaman serta penerimaan responden berkaitan

penilaian massa sebagai salah satu alternatif dalam membantu pengurusan

penyemakan semula di PBT.

5.6.1 Pandangan Terhadap Penyemakan Semula

Jadual 5.21: Pendapat Responden Mengenai Pelaksanaan Penyemakan Semula

Kod Perkara Peratusan (%)

A Penyemakan semula perlu dilaksanakan setiap lima

tahun sekali

57.89

B Penyemakan semula dapat meningkatkan hasil PBT 94.74

C Penyemakan semula dapat menyediakan asas nilaian

yang tepat dan selaras

78.95

D Penyemakan semula dapat membantu mengemaskinikan

jumlah pegangan PBT

89.47

E Penyemakan semula dapat membantu mengemaskinikan

Senarai Nilaian

89.47

F Penyemakan semula dapat memberi keadilan kepada

pemilik pegangan

89.47

G Penyemakan semula melibatkan kos yang tinggi 73.68

H Penyemakan semula membebankan pembayar cukai 36.84

I Pengurusan penyemakan semula sangat rumit 47.37

J Penyemakan semula melibatkan isu-isu politik 84.21

K Penyemakan semula melalui proses yang lama 57.89

L Proses penyemakan semula memerlukan kakitangan

yang ramai

73.68

173

Rajah 5.15: Pendapat Responden Mengenai Pelaksanaan Penyemakan Semula

Sebanyak 57.89% daripada responden berpendapat penyemakan semula

wajar untuk dilaksanakan setiap lima tahun sekali seperti yang terdapat di dalam

Akta 171. Menurut Seksyen 137 (4), Akta 171 sesuatu Senarai Nilaian (SN)

hendaklah disediakan sekali tiap-tiap lima tahun atau dalam tempoh yang ditentukan

oleh PBN dan bagi menyediakan SN ini proses penyemakan semula perlu

dilaksanakan. Selain itu, 94.74% daripada responden beranggapan dengan

menguruskan penyemakan semula ini dapat meningkatkan pendapatan PBT.

Pandangan ini telah dibuktikan dalam analisis di Bahagian D borang soal selidik di

mana PBT yang terlibat sebagai responden mengalami peningkatan dalam

pendapatan tahunan mereka selepas penyemakan semula dilaksanakan. Penyemakan

semula ini juga turut dapat menyediakan asas nilaian yang tepat dan selaras (78.95%)

serta mampu memberi keadilan kepada pemilik harta tanah (89.47%). Ini kerana,

kekerapan dalam melaksanakan penyemakan semula mampu memberi nilai yang

lebih sesuai berdasarkan nilai semasa harta tanah seterusnya kadar yang dikenakan

juga dapat diselaraskan mengikut kategori setiap pegangan berkadar. Seterusnya,

dengan melaksanakan penyemakan semula ini, responden berpendapat ianya mampu

membantu dalam mengemaskinikan jumlah pegangan yang ada di bawah pentadbiran

PBT (89.47%) serta dapat mengemaskinikan SN yang ada (89.47%).

Pengemaskinian jumlah pegangan berkadar ini penting bagi sesebuah PBT untuk

Pandangan Responden Berkaitan Penyemakan Semula

0102030405060708090

100

A B C D E F G H I J K L

Pera

tusa

n (%

)

174

memastikan kemudahan dan perkhidmatan yang diberikan mencukupi selain dapat

meningkatkan jumlah pendapatan PBT.

Walaubagaimanapun, 73.68% daripada responden menyatakan pengurusan

penyemakan semula ini melibatkan kos yang tinggi serta memerlukan bilangan

kakitangan yang ramai. Penglibatan kos yang tinggi dalam pengurusan penyemakan

semula boleh dilihat berdasarkan analisis di dalam Jadual 5.17 dan Rajah 5.12 di

atas. Seterusnya, penyemakan semula ini juga perlu melalui proses yang lama

(57.89%) dan melibatkan isu-isu politik (84.21%). Tempoh masa yang diperlukan

bagi sesebuah PBT dalam melaksanakan kerja-kerja penyemakan semula adalah satu

hingga dua tahun sekiranya sepanjang proses kerja tersebut tidak berlaku sebarang

masalah. Selain itu, 47.37% daripada responden pula berpendapat kerja-kerja

pengurusan yang terlibat dalam penyemakan semula adalah rumit. Pengurusan yang

rumit di sini bermaksud aktiviti-aktiviti yang terlibat dalam melaksanakan

penyemakan semula memerlukan penglibatan pihak-pihak yang mempunyai

kemahiran dan pengalaman yang mencukupi bagi menjamin kelancaran proses

penyemakan semula itu. Sebahagian kecil daripada responden juga berpendapat

penyemakan semula ini boleh membebankan pemilik pegangan dalam menjelaskan

kadaran (36.84%). Ini kerana PBT menganggarkan kadaran yang dikenakan ke atas

setiap pegangan berkadar adalah bersesuaian dengan kemampuan pemilik serta selari

dengan keadaan harta tanah milik mereka.

5.6.2 Kaedah Terbaik dalam Menjalankan Penyemakan Semula

Jadual 5.22 dan Rajah 5.16 di bawah menunjukkan pandangan responden

terhadap kaedah terbaik dalam menjalankan penyemakan semula. Analisis bagi

bahagian ini merujuk kepada soalan nombor 20 dalam borang soal selidik di mana

responden boleh menandakan lebih daripada satu jawapan bagi menyatakan kaedah

yang terbaik dalam menjalankan penyemakan semula. Enam pilihan jawapan

diberikan bagi menentukan kaedah terbaik dalam melaksanakan penyemakan semula

iaitu pelaksanaan sepenuhnya oleh PBT, penggunaan kaedah penilaian massa,

penswastaan kepada firma penilaian, menggunakan perkhidmatan yang disediakan

175

oleh JPPH, menggabungkan perkhidmatan yang disediakan oleh JPPH dengan

penswastaan serta menggabungkan penswastaan dan PBT sendiri.

Jadual 5.22: Kaedah Terbaik dalam Menjalankan Penyemakan Semula

Rajah 5.16: Kaedah Terbaik dalam Menjalankan Penyemakan Semula

Jadual dan rajah di atas menerangkan 12 daripada responden menyatakan

kaedah yang terbaik dalam melaksanakan penyemakan semula adalah dengan PBT

tersebut menguruskannya sendiri. Ini bermaksud segala kerja yang terlibat dalam

menjalankan penyemakan semula dilakukan sepenuhnya oleh PBT itu sendiri.

Pengurusan penyemakan semula dengan cara ini juga mampu memberi kelebihan

kepada kakitangan-kakitangan yang ada dalam meningkatkan kemahiran dan

pengalaman. Seterusnya, sebanyak 6 responden berpendapat penggunaan kaedah

penilaian massa, menswastakan kerja-kerja penyemakan semula kepada firma

Kaedah / Cara Pelaksanaan Frekuensi

Dilakukan sendiri oleh PBT 12

Penggunaan kaedah penilaian massa 6

Diswastakan kepada firma penilaian 6

Menggunakan khidmat yang disediakan oleh JPPH 5

Gabungan JPPH dan pihak swasta 3

Sebahagian dilakukan sendiri, sebahagian diswastakan 6

Kaedah Terbaik dalam Menjalankan Penyemakan Semula

02468

101214

PBT

Peni

laia

nM

assa

Pens

was

taan

Khi

dmat

JPPH

JPPH

dan

Swas

ta

PBT

dan

Swas

ta

Feku

ensi

(f)

176

penilaian atau menswastakan sebahagian pegangan dan selebihnya dilakukan sendiri

oleh PBT adalah kaedah yang terbaik dalam menguruskan penyemakan semula.

Penggunaan kaedah penilaian massa dalam kerja-kerja penyemakan semula mampu

membantu dalam menjimatkan kos yang terlibat bagi pelaksanaan aktiviti tersebut.

Selain itu, kaedah penswastaan turut dipilih oleh responden terutama PBT yang tidak

mempunyai bilangan kakitangan yang mencukupi dalam melaksanakan penyemakan

semula bagi tujuan kadaran. Bagi kaedah ini, semua kerja-kerja penyemakan semula

dilaksanakan sepenuhnya oleh pihak swasta. Kaedah seterusnya adalah dengan

menswastakan sebahagian kerja-kerja penyemakan dan sebahagian lagi dilaksanakan

sendiri oleh PBT. Kebiasaannya, pegangan berkadar yang memerlukan proses

penyemakan yang agak rumit akan diswastakan kepada firma penyemakan. Lain-

lain kaedah yang juga boleh digunakan oleh PBT adalah dengan menggunakan

perkhidmatan yang disediakan oleh JPPH (5 responden) dan menggunakan gabungan

antara perkhidmatan JPPH serta penswastaan (3 responden).

5.6.3 Keperluan Pelaksanaan Penilaian Massa di PBT

Perkara pertama yang dilihat bagi Bahagian F ini adalah berkaitan keperluan

dalam melaksanakan penilaian massa di PBT. Jadual 5.23 dan Rajah 5.17 di bawah

menerangkan analisis yang telah dilakukan bagi melihat tahap keperluan ini.

Jadual 5.23: Keperluan Pelaksanaan Penilaian Massa di PBT

Tahap Keperluan Peratusan (%)

Perlu 73.68

Tidak Perlu 15.79

Tidak tahu 10.53

177

Rajah 5.17: Keperluan Pelaksanaan Penilaiaan Massa di PBT

Berdasarkan jadual dan rajah di atas, sebahagian besar daripada responden

menyatakan keperluan dalam melaksanakan penilaian massa di PBT (73.68%).

Penilaian massa ni merupakan satu kaedah penilaian berkelompok dengan

berbantukan perisian komputer. Penggunaan penilaian massa ini mampu membantu

dalam mempercepatkan kerja-kerja penilaian dan penyemakan semula. Seterusnya,

sebanyak 15.79% daripada responden berpendapat penilaian massa tidak perlu

dilaksanakan di PBT dan 10.53% yang lain tidak mengetahui samada penilaian

massa ini wajar dilaksanakan di PBT atau tidak.

5.6.4 Pengetahuan tentang Konsep dan Keupayaan Penilaian Massa

Bagi melaksanakan kaedah penilaian massa, pengetahuan berkaitan konsep

dan keupayaan kaedah tersebut amatlah diperlukan. Ini kerana, sekiranya kaedah

penilaian massa ini dilaksanakan di PBT tetapi tidak ada kakitangan yang memahami

penggunaannya, sia-sialah pelaksanaan tersebut. Jadual 5.24 dan Rajah 5.18 di

bawah menunjukkan tahap pengetahuan berkaitan konsep dan keupayaan penilaian

massa.

Keperluan Pelaksanaan Penilaian Massa di PBT

01020304050607080

Perlu Tidak Perlu Tidak Tahu

Pera

tusa

n (%

)

178

Jadual 5.24: Pengetahuan tentang Konsep dan Keupayaan Penilaian Massa

Rajah 5.18: Pengetahuan tentang Konsep dan Keupayaan Penilaian Massa

Berdasarkan analisis yang telah dijalankan, kebanyakan PBT (73.68%)

mempunyai pengetahuan berkaitan konsep dan keupayaan penilaian massa. Hanya

sebilangan kecil iaitu 26.32% daripada responden tidak mempunyai pengetahuan

tentang konsep dan keupayaan penilaian massa sekiranya kaedah ini dilaksanakan di

PBT.

5.6.5 Pengetahuan tentang CAMA (Computer Assisted Mass Appraisal)

Penilaian berkelompok berbantukan komputer atau lebih dikenali sebagai

Computer Assisted Mass Appraisal (CAMA) merupakan kaedah penilaian yang

dilakukan secara menyeluruh dengan menggunakan perisian-perisian tertentu.

Penggunaan kaedah penilaian massa ini turut diletakkan sebagai alternatif dalam

mencari kaedah terbaik dalam pengurusan penyemakan semula di PBT. Jadual 5.25

Tahap Pengetahuan Peratusan (%)

Ya 73.68

Tidak 26.32

Pengetahuan Tentang Konsep dan Keupayaan Penilaian Massa

01020304050607080

Ya Tidak

Pera

tusa

n (%

)

179

dan Rajah 5.19 di bawah menunjukkan tahap pengetahuan responden berkaitan

sistem CAMA ini.

Jadual 5.25: Pengetahuan tentang CAMA

Rajah 5.19: Pengetahuan tentang CAMA

Merujuk kepada analisis yang telah dijalankan, 78.95% daripada jumlah

responden yang terlibat mempunyai tahap pengetahuan berkaitan sistem CAMA ini.

Manakala, hanya sebahagian kecil sahaja daripada responden (21.05%) tidak

mempunyai pengetahuan berkaitan sistem CAMA. Pengetahuan berkaitan konsep,

fungsi dan keupayaan sistem CAMA ini perlu difahami terlebih dahulu sebelum

melaksanakannya di PBT bagi memudahkan kerja-kerja penyemakan semula

dijalankan.

Tahap Pengetahuan Peratusan (%)

Ya 78.95

Tidak 21.05

Pengetahuan tentang CAMA

0102030405060708090

Ya Tidak

Pera

tusa

n (%

)

180

5.7 Kesimpulan

Analisis penyelidikan yang dilakukan di dalam bab ini adalah berdasarkan

metodologi penyelidikan yang telah ditetapkan. Analisis dijalankan ke atas data-data

yang diperoleh daripada pengedaran borang soal selidik di PBT. Berdasarkan

analisis yang telah dilakukan, bentuk pengurusan yang terlibat dalam menjalankan

penyemakan semula dapat dikenal pasti. Selain itu, hasil analisis ini juga telah

menyatakan faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula tidak dapat

dilaksanakan oleh PBT untuk tempoh setiap lima tahun seperti yang terdapat di

dalam Akta 171. Seterusnya, hasil analisis ini juga turut menyatakan implikasi

terhadap kewangan PBT kesan daripada penyemakan semula yang dilaksanakan.

181

BAB 6

PENEMUAN, CADANGAN DAN KESIMPULAN

6.1 Pengenalan

Bab 6 ini merupakan bab terakhir bagi penulisan ini. Penemuan-penemuan

penyelidikan yang diperoleh hasil daripada analisis yang telah dijalankan akan

dibincangkan bagi menentukan kesemua objektif penyelidikan telah dicapai

sepenuhnya. Selain itu, cadangan penambahbaikan bagi penyelidikan ini turut

diberikan. Hasil daripada penyelidikan ini juga memberikan cadangan bagi

penyelidikan lanjutan. Di bahagian akhir penulisan ini turut diberi kesimpulan bagi

keseluruhan penyelidikan ini.

6.2 Penemuan Penyelidikan

Penyelidikan ini adalah bertujuan untuk mengkaji faktor-faktor yang

menyebabkan PBT tidak dapat menguruskan penyemakan semula untuk tempoh

setiap lima tahun sekali. Berdasarkan tujuan ini, tiga objektif telah ditetapkan iaitu

mengkaji aspek pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula di PBT,

mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar dilaksanakan

di PBT dan mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan

PBT. Penemuan penyelidikan ini diperoleh hasil analisis yang telah dijalankan dan

akan diterangkan mengikut objektif-objektif penyelidikan.

182

6.2.1 Penemuan Pertama: Aspek Pengurusan dalam Melaksanakan

Penyemakan Semula di PBT

Berdasarkan hasil analisis di bahagian sebelum ini, didapati aspek

pengurusan bagi menguruskan penyemakan semula yang sedia ada di PBT masih

berada di tahap sederhana. PBT secara amnya dan Bahagian / Jabatan Penilaian

Harta Tanah khususnya perlu mengambil beberapa tindakan segera bagi

menambahbaikkan corak pengurusan yang sedia ada. Seperti yang telah dinyatakan

sebelum ini berkaitan kepentingan kadaran sebagai penyumbang utama pendapatan

PBT, maka pengurusan yang sempurna dan cekap adalah diperlukan dalam

penyemakan semula supaya pelaksanaannya dapat dijalankan pada tempoh yang

telah ditetapkan seperti di dalam Akta 171.

6.2.2 Penemuan Kedua: Faktor-faktor yang Menyebabkan Penyemakan

Semula Sukar Dilaksanakan di PBT

Berdasarkan hasil analisis yang diperoleh, dapatlah ditentukan faktor-faktor

atau punca masalah yang menyebabkan penyemakan semula tidak dapat

dilaksanakan oleh PBT seperti kehendak Seksyen 137 Akta 171. Faktor-faktor yang

dikaji adalah melibatkan pengurusan dalam penyemakan semula bagi tujuan

penyediaan SN. Faktor-faktor kekangan ini adalah seperti berikut:

a. Pemahaman tentang kadaran oleh PBT dan PBN.

b. Kekurangan kakitangan yang berkelayakan dan berpengalaman.

c. Tempoh yang lama serta kos yang tinggi diperlukan.

d. Kerjasama daripada pemilik pegangan berkadar.

183

6.2.3 Penemuan Ketiga: Implikasi Pelaksanaan Penyemakan Semula ke atas

Kewangan PBT

Berdasarkan hasil analisis, didapati terdapat beberapa implikasi kewangan

PBT berlaku kesan daripada pelaksanaan penyemakan semula. Implikasi yang

pertama adalah terhadap peningkatan dalam kutipan kadaran. Didapati responden

yang terlibat dalam penyelidikan ini mengalami peningkatan dalam kutipan kadaran

selepas penyemakan semula dilaksanakan. Seterusnya implikasi terhadap nisbah kos

yang terlibat dengan kutipan kadaran yang diperoleh. Walaupun terdapat PBT yang

mengalami kesan negatif di mana kos penyemakan semula lebih tinggi daripada

kutipan kadaran yang diperoleh selepas penyemakan semula, tetapi perbezaan yang

berlaku terlalu kecil dan ianya masih boleh ditampung dengan sumber pendapatan

yang lain. Pelaksanaan penyemakan semula ini turut memberi kesan terhadap

peningkatan kutipan kadaran dan peningkatan dalam perbelanjaan PBT. Daripada

hasil analisis ini juga, nisbah antara peningkatan dalam perbelanjaan PBT dengan

peningkatan dalam kutipan kadaran menunjukkan kesan yang baik di mana

peningkatan dalam kutipan kadaran dapat menampung peningkatan dalam

perbelanjaan serta masih mampu memberi keuntungan kepada PBT.

6.3 Cadangan Penyelidikan

Di dalam bahagian penemuan penyelidikan telah disenaraikan faktor-faktor

kekangan dalam melaksanakan penyemakan semula bagi tujuan penyediaan SN baru.

Berdasarkan masalah-masalah tersebut, beberapa cadangan diberikan oleh PBT-PBT

yang pernah terlibat atau mempunyai pengalaman berkaitan pengurusan penyemakan

semula SN agar dapat membantu PBT dalam mengurangkan masalah yang ada.

Cadangan-cadangan ini juga disediakan berdasarkan hasil temu bual ke atas PBT

bagi mengetahui kaedah atau pendekatan yang terbaik dalam melaksanakan kerja-

kerja penyemakan semula. Antara kaedah atau pendekatan yang terbaik yang

dicadangkan kepada PBT adalah seperti berikut:

184

6.3.1 Pertambahan Kakitangan Penilaian di PBT

Pertambahan kakitangan penilaian di PBT yang dicadangkan adalah terbahagi

kepada dua iaitu:

a. Pertambahan kakitangan professional, dan

Kakitangan professional seperti Pegawai Penilaian dan Penolong Pegawai

Penilaian amatlah diperlukan bagi sesebuah Bahagian / Jabatan Penilaian di

PBT. Seharusnya setiap PBT perlu mempunyai sekurang-kurangnya seorang

Pegawai Penilaian dan seorang Penolong Pegawai Penilaian bagi memastikan

segala urusan terutama yang berkaitkan dengan undang-undang dapat

dilaksanakan dengan sempurna.

b. Pertambahan kakitangan sokongan dan pentadbiran

Kakitangan sokongan dan pentadbiran diperlukan bagi membantu

melancarkan segala urusan pentadbiran. Bilangan kakitangan sokongan yang

sedikit menimbulkan kesukaran terutamanya dalam kerja lawat periksa yang

melibatkan bilangan pegangan berkadar yang banyak. Pertambahan

kakitangan sokongan amatlah diperlukan terutamanya pada masa PBT

bercadang untuk menjalankan kerja-kerja penyemakan semula.

6.3.2 Penggunaan Kaedah Penilaian Massa (Mass Appraisal)

Penggunaan komputer yang sedia ada di Bahagian / Jabatan Penilaian di PBT

perlu dipertingkat dengan menggunakan kaedah penilaian massa (mass appraisal).

Penilaian massa merupakan penilaian harta tanah secara global di mana penilaian

dilakukan ke atas keseluruhan harta tanah yang terdapat di sesuatu kawasan kajian.

Penggunaan kaedah penilaian massa ini melibatkan komputer untuk melaksanakan

kerja-kerja pengiraan bagi penilaian yang melibatkan data yang banyak. Kaedah

penilaian massa ini mampu memberi kebaikan antaranya dapat menjimatkan masa

serta tenaga penilai untuk membuat kerja-kerja penilaian. Seterusnya, beberapa

penambahan kegunaan penilaian selari dengan kaedah penilaian massa perlu

185

ditambah di dalam sistem berkomputer yang sedia ada. Antara penambahan yang

perlu adalah penggunaan komputer bagi maksud-maksud berikut:

a. Menyimpan data-data penjualan atau transaksi harta yang boleh membantu di

dalam membuat penilaian,

b. Menganalisis bukti-bukti transaksi bergantung kepada jenis pegangan, lokasi

dan persekitaran, dan

c. Membantu di dalam membuat penilaian iaitu dengan menggunakan teknik

Analisis Regresi Berganda (Multiple Regression Analysis - MRA).

6.3.3 Penswastaan

Penswastaan kerja-kerja penyemakan semula kepada firma-firma penilaian

merupakan salah satu langkah yang boleh diambil oleh PBT dalam menyelesaikan

masalah kekurangan kakitangan dan pengalaman. Penswastaan ini adalah untuk

mempercepatkan proses penyemakan semula dan juga mengurangkan risiko

kelewatan dalam penyediaan SN. Kerja penyemakan semula ini boleh diswastakan

dalam dua bentuk, iaitu:

a. Penswastaan secara keseluruhan, atau

Penswastaan dalam bentuk ini, pihak swasta akan menjalankan keseluruhan

kerja penilaian semula ke atas semua pegangan yang boleh dikenakan kadar

di dalam kawasan PBT.

b. Penswastaan secara kerjasama antara PBT dan swasta.

Bagi penswastaan jenis ini pula, pihak swasta akan bekerjasama dengan PBT

dalam menjalankan kerja penilaian semula. Bentuk kerjasama ini berlaku di

mana pihak swasta akan menjalankan kerja penyemakan semula ke atas harta

tanah khas dan selain daripadanya dilakukan oleh PBT sendiri. Kerjasama ini

dilihat lebih baik dilaksanakan oleh PBT kerana dengan kerjasama ini

kakitangan-kakitangan yang ada boleh menimba pengetahuan serta

menambah pengalaman. Dengan kerjasama ini, SN dapat disiapkan pada

tempoh yang ditetapkan sekaligus kakitangan PBT dapat memiliki kemahiran

dalam kerja-kerja penyemakan semula tersebut.

186

6.4 Cadangan Penyelidikan Lanjutan

Berdasarkan hasil penemuan bagi penyelidikan ini, terdapat beberapa

persoalan baru yang perlu diambil kira bagi tujuan penyelidikan lanjutan. Penyelidik

memberikan cadangan bagi melaksanakan penyelidikan lanjutan dengan skop

penyelidikan seperti berikut:

a. Penyelidikan yang dilaksanakan ini hanya mengambil kira masalah-masalah

pengurusan yang dihadapi oleh PBT dalam penyemakan semula SN. Oleh

itu, penyelidikan seterusnya boleh dilakukan dengan merangka strategi-

strategi yang bersepadu untuk mengatasi masalah-masalah yang telah dikenal

pasti dan dihuraikan di dalam penyelidikan ini.

b. Penyelidikan ini dijalankan bagi melihat implikasi pelaksanaan penyemakan

semula ke atas kewangan PBT. Penyelidikan lanjutan boleh dilaksanakan

dengan mengkaji kesan kewangan PBT secara terperinci setelah pengurusan

penyemakan semula SN dilaksanakan. Hasil penyelidikan tersebut dapat

menunjukkan peratusan keuntungan yang diperoleh PBT hasil penyemakan

semula yang dilaksanakn. Dengan itu, PBT boleh menentukan nilai yang

agak tepat dalam merancang pembangunan kewangan PBT.

6.5 Rumusan dan Kesimpulan

Secara keseluruhannya, tiga objektif penyelidikan yang ditetapkan pada

peringkat awal penyelidikan telah dapat dicapai sepanjang proses penyelidikan ini.

Merujuk kepada objektif pertama kajian iaitu mengkaji pengurusan dalam

melaksanakan penyemakan semula di PBT telah tercapai berdasarkan kajian soal

selidik yang dilakukan. Hasil daripada analisis yang dijalankan telah dapat

menunjukkan bentuk pengurusan yang terlibat bagi tujuan penyemakan semula harta

tanah. Kelebihan dan kelemahan pengurusan dalam penyemakan semula ini telah

dapat dikenal pasti dan seterusnya dapat membantu penyelidik dalam mencapai

objektif kedua penyelidikan ini.

187

Objektif kedua penyelidikan dibentuk bagi mengkaji faktor-faktor yang

menyebabkan penyemakan semula sukar dilaksanakan di PBT. Pencapaian objektif

kedua ini telah dilakukan dengan menjalankan analisis ke atas data-data yang

diperoleh daripada pengedaran borang soal selidik. Hasil analisis tersebut telah

dapat mengenal pasti faktor-faktor yang menyebabkan PBT tidak dapat

melaksanakan penilaian semula setiap lima tahun sekali. Diharap faktor-faktor yang

telah dikenal pasti ini dapat membantu PBT dalam merancang pelaksanaan kerja-

kerja penyemakan semula. Selain itu, diharap setelah faktor-faktor ini diambil kira

dalam menguruskan penyemakan semula, PBT dapat melaksanakan penyemakan

semula ini dengan sempurna pada setiap tempoh yang telah ditetapkan.

Seterusnya, objektif ketiga penyelidikan iaitu mengkaji implikasi pelaksanaan

penyemakan semula ke atas kewangan PBT. Pencapaian objektif ketiga ini adalah

berdasarkan data-data yang diperoleh daripada borang soal selidik yang telah

diedarkan. Hasil daripada analisis yang dijalankan, didapati penyemakan semula

yang dijalankan memberikan kesan positif kepada kewangan PBT. Penyemakan

semula yang telah dilakukan di beberapa PBT yang terlibat sebagai responden

memberikan kesan yang positif iaitu mengalami peningkatan dalam kutipan kadaran

dan seterusnya menyumbang kepada pertambahan dalam sumber kewangan PBT.

Oleh itu, berdasarkan penyelidikan ini PBT mampu untuk merancang sumber

pendapatan yang bakal diperoleh jika penyemakan semula dilakukan pada setiap

lima tahun sekali.

Hasil daripada penyelidikan ini diharap dapat memberi panduan kepada PBT

dalam melaksanakan kerja-kerja penyemakan semula. Dengan mengambil kira

faktor-faktor yang menyebabkan PBT tidak dapat melaksanakan penyemakan semula

bagi tempoh setiap lima tahun sekali, diharap PBT yang bakal melaksanakan

penyemakan semula dapat mengatasi masalah-masalah ini. Keberkesanan PBT

dalam mengatasi masalah ini akan memberikan hasil yang lebih tinggi kerana semua

pegangan dinilai mengikut kadar yang sesuai dan seimbang. Selain itu, hasil

daripada penyelidikan ini juga menunjukkan penyemakan semula ini dapat

membantu PBT dalam membuat jangkaan pendapatan yang bakal diperoleh bagi

setiap tahun. Keadaan ini seterusnya dapat mengukuhkan pendapatan PBT serta

188

dapat memberikan pelbagai kemudahan serta kemajuan yang lebih baik kepada

penduduk di dalam kawasan pentadbiran sesebuah PBT itu.

189

SENARAI RUJUKAN

Aaker et al. (1998). Marketing Research. Canada: John Wiley & Sons, Inc.

Abbott D. (1978). Ensiklopedia Terma-terma Real Estate.

Aedalianawati Hj Embok Cheni (2003). Perkaitan Antara Perbelanjaan PBT

Dengan Kepuasan Perkhidmatan Yang Disediakan. Kes Kajian: Majlis

Daerah Pontian (MDP).Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia.

Ahmad Ariffian Bujang dan Hamah Abu Zarin (2001). Prinsip Penilaian Statut.

Johor Bahru: Universiti Teknologi Malaysia.

Ahmad Atory Hussain (1991). Kerajaan Tempatan: Teori dan Peranan di Malaysia.

Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Ahmad Fuad Saleh (1982). Sumbangan Kadaran Kepada Kewangan Kerajaan

Tempatan. Kes Kajian: Di Kuala Lumpur. Tesis Sarjana Muda.Universiti

Teknologi Malaysia.

Ahmad Mahdzan Ayob (2005). Kaedah Penyelidikan Sosioekonomi. Edisi Ketiga.

Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Azhar Harun dan Nawi Abdullah (2004). Metodologi Penyelidikan Ekonomi Dan

Sains Sosial. Kuala Lumpur: Thomson Learning.

Baldwin G. (1994). Property Management in Hong Kong : An Overview. Property

Management. Volume 12: page 18-23.

Barjoyai Bardai (1987). Pencukaian, Prinsip dan Amalan di Malaysia. Kuala

Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Bird R. M. dan Slack E. (2002). Land and Property Taxation: A Review. Property

Tax Journal.

Buang Alias (2000). Analysis of Factors That Contribute to the Accumulation of

Uncollected Rates in Local Authorities in Malaysia. Tesis Doktor Falsafah.

Universiti Teknologi Malaysia.

190

Che Azmi Hassan (2003). Kajian Terhadap Tahap Pengurusan Perkhidmatan Oleh

PBT Dan Hubungkait Dengan Tunggakan Cukai Taksiran. Kes Kajian:

Bandar Bukit Beruntung, Majlis Daerah Hulu Selangor. Tesis Sarjana.


Chong Yoke Loi (2005). Aplikasi Sistem Maklumat Geografi (GIS) Dalam

Pengurusan Pencukaian Bagi Pihak Berkuasa Tempatan. Tesis Sarjana

Muda. Universiti Teknologi Malaysia.

Dass R. (1986). Rating in Malaysia: An Overview. The Second National Seminar on

Rating and Local Government Finance. Bangi.

David Widdicombe, David Trustram Eve dan Anthony Anderson (1976). Ryde on

Rating: The Law and Practice. 13th Edition. London: Butterworth & Co.

(Publishers) Ltd., Shaw & Sons Ltd.

Diane Butler, Penterjemah : Ismail Omar (1991). Penilaian Gunaan. Kuala Lumpur:

Dewan Bahasa dan Pustaka.

Dzurllkarnian Daud dan Oliver Valentine Eboy (2003). Development of Computer

Assisted Mass Appraisal for Rating Purpose. Case Study: Majlis

Perbandaran Kuantan (MPK). Laporan Penyelidikan. Universiti Teknologi

Malaysia.

Fadilah Mohd Taufek dan Kamsiah Hj. Sirat (1987). Pengenalan Penilaian Harta

Tanah. Petaling Jaya: Penerbitan Fajar Bakti Sdn. Bhd.

Fatimah Abdul Wahab (2001). Punca-punca Tunggakan Cukai Taksiran. Kes

Kajian: Majlis Bandaraya Johor Bahru (MBJB). Tesis Sarjana. Universiti

Teknologi Malaysia.

Haslinawati Hassan (1998). Proses Penilaian Kadaran Bagi Pegangan Yang Baru

Dikeluarkan Sijil Kelayakan Menduduki. Tesis Sarjana Muda. Universiti

Teknologi Malaysia.

Hazman Shah Abdullah (1992). Pentadbiran Kewangan Kerajaan Tempatan di

Semenanjung Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Ian Lambert (1992). Some Modern Principles of Taxation – Adam Smith Revisited.

The Third Annual Convention of the Congress of Political Economists.

Brazil: Rio de Janeiro.

Ishak Amin (1998). Penilaian Untuk Maksud Kadaran. Kes Kajian: Stesyen

Pencawang Elektrik. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia.

191

Ismail Omar (1992). Penilaian Harta Tanah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan

Pustaka.

Jaafar Ismail (1992). Penswastaan Kerja-kerja Penilaian Semula di Sebuah PBT.

Seminar Kebangsaan Kadaran dan Kerajaan Tempatan. 24 – 25 Februari

1992. Universiti Teknologi Malaysia Skudai.

John Charman (1986). The Administration of Property: A Manual of Effective

Practice. Cambridge, England: ICSA Publishing.

Jonathan Mark dan Michael A. Goldberg (1988).Multiple Regression Analysis and

Mass Assessment: A Riview of the Issues. The Appraisal Journal. Volume

56: page 89.

Kamus Dewan (2000). Edisi Ketiga. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Kerajaan Malaysia. Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974.

Kerajaan Malaysia. Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171).

Kerajaan Malaysia. Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976.

Kerajaan Malaysia. Akta Setem 1949.

Kerajaan Malaysia. Kanun Tanah Negara 1965.

Kementerian Kewangan Malaysia (2003). Laporan Ekonomi 2002/2003. Kuala

Lumpur: Percetakan Nasional Malaysia Berhad.

Kreitner R. (1983). Management. Boston: Houghton Mifflin Company.

Lake R. W. (1979). Real Estate Tax Delinquency – Private Disinvestment & Public

Response. New Jersey: The Center For Urban Policy Research.

Lee Jordan (1977). Menilai Semula Harta-harta Tanah dalam Penguasa-penguasa

Tempatan. Seminar Kadaran. 25 – 26 Julai 1977. Kuala Lumpur.

Leung Yew Kwong (1985). Property Tax in Singapore. Singapore: Butterworth and

Co (Publishers) Ltd.

Leung Yew Kwong dan Mani Usilappan (1997). Property Tax in Singapore and

Malaysia. Edisi Kedua. Singapore: Butterworths.

Low Kam Thin (1992). Keberkesanan Penggunaan Komputer dalam Kerja-kerja

Penilaian dan Penyediaan Senarai Nilaian. Seminar Kebangsaan Kadaran

dan Kerajaan Tempatan. 24 – 25 Februari 1992. Universiti Teknologi

Malaysia Skudai.

Mahadzir Rahim (2005). Masalah-masalah Dalam Penyemakan Semula Senarai

Nilaian Bagi PBT. Kes Kajian: Majlis Bandaraya Alor Star (MBAS), Majlis

192

Perbandaran Kulim (MPK) dan Majlis Perbandaran Seberang Perai

(MPSP). Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia.

Mani Usilappan (1998). Rating: Current and Future Challenges. Kursus Kadaran

PBT 1998. Jabatan Penilaian dan Perkhidmatan Harta.

McCluskey W. J. (1999). An Empirical Investigation into the Effects of a Change in

the Basis of the Ad Valorem Residential Property Tax in Northern Ireland.

Property Management. Volume 17: page 8-23.

Md Anuar Sahar (1980). Kadaran. Kes Kajian: Kuala Lumpur. Tesis Sarjana Muda.


Md Zyadi Md Tahir dan Rogayah Mat Zin (1990). Ekonomi Pencukaian. Kuala

Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Mohamad Shahfinaz Radzali (1992). Satu Kajian Ke atas Penyediaan Senarai

Nilaian dan Kaitannya dengan Kecekapan Pencukaian. Kes Kajian: Majlis

Perbandaran Johor Bahru. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi

Malaysia.

Mohamad Yazid Mohamed (1991). Masalah Perlaksanaan Penilaian Semula untuk

Kadaran oleh Pihak Berkuasa Tempatan. Kes Kajian: Majlis Daerah Kulai.

Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia.

Mohd Azuan Othman (2000). Masalah Penilaian Semula (Penyemakan Semula) PBT

Negeri Pahang Darul Makmur. Kes Kajian: Majlis Daerah Pekan. Tesis

Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia.

Mohd Rashdi Adam (1992). Kepentingan Cukai Taksiran Kepada Pembangunan

Kawasan Majlis Perbandaran Kuantan. Tesis Sarjana Muda. Universiti

Teknologi Malaysia.

Mohd Salim Jasiman (2005). Satu Tinjauan Ke Atas Sistem Kutipan Hasil Cukai Di

Peringkat PBT. Tesis Sarjana. Universiti Teknologi Malaysia.

Muhammad Noor Khairuddin Seman (2005). Pengurusan Pencukaian di PBT. Kes

Kajian: MBJB, MPJBT dan MPKu. Tesis Sarjana Muda. Universiti

Teknologi Malaysia.

Murphy et al. (1999). Concepts in Federal Taxation. Ohio: South-Western College

Publishing.

Mustafa Omar (2004). Penggunaan Teknik Analisis Regresi Berganda (MRA) Dalam

Penilaian Massa Untuk Tujuan Percukaian. Tesis Sarjana. Universiti

Teknologi Malaysia.

193

Nick French (2004). The Valuation of Specialised Property: A Review of Valuation

Methods. Property Investment and Finance. Volume 22: page 533-541.

Norinna Mohamed (2005). Kajian Kesesuaian Penggunaan Sistem “CAMA-

Computer Assisted Mass Appraisal” bagi PBT. Tesis Sarjana Muda.


Norris M. W. (1980). Local Government in Peninsular Malaysia. England: Gower

Publishing Company Limited.

Peddle F. (1989). Philosophies of Taxation in Contemporary Society. Ottawa.

Phang Siew Nooi (1997). Financing Local Government in Malaysia. Kuala Lumpur:

University of Malaya Press.

Phang Siew Nooi (1989). Sistem Kerajaan Tempatan di Malaysia. Kuala Lumpur:


Phang Siew Nooi (1990). Isu dan Masalah dalam Pengurusan Kerajaan Tempatan –

Meningkatkan Prestasi Kerajaan Tempatan. Seminar Produktiviti dan Mutu

Pihak Berkuasa Tempatan. 22 – 23 September 1990. Petaling Jaya.

Phuah Tick Lai (1993). Prinsip-prinsip Penilaian dan Kadaran-Keputusan Mahkamah

Malaysia Bahagian I. MISM.

Phuah Tick Lai (1993). Prinsip-prinsip Penilaian dan Kadaran-Keputusan Mahkamah

Malaysia Bahagian II. MISM.

Pihak Berkuasa Tempatan (Jun, 2007) - Maklumat Am. http://www.kpkt.gov/jkt

Plimmer F., McCluskey W. J. dan Owen Connellan (1998). Reform of UK Local

Government Domestic Property Taxes. Property Management. Volume 17:

page 336-352.

Raja Aris Raja Hussain (1987). Prinsip-prinsip Dan Praktis Penilaian Harta Tanah.

Kuala Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka.

Reaves C. C. (1992). Quantitave Research For The Behavioral Sciences. Canada:

John Wiley & Sons, Inc.

Roger Emeny dan Hector M Wilks (1984). Principles and Practice of Rating

Valuation. 4th Edition. London: The Estate Gazette Ltd.

Rokiyah Yusof (1992). Penyediaan Dan Pelaksanaan Senarai Nilaian Serta Kadar.

Kes Kajian: Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah (MPJBT). Tesis

Sarjana Muda.Universiti Teknologi Malaysia.

Sady E. J (1962). Improvement of Local Government and Administration for 1962

Development Purposes.

194

Salleh Buang (1993). Undang-undang Tanah di Malaysia. Dewan Bahasa dan

Pustaka, Kuala Lumpur.

Smith K. R. (1990). Valuation For Rating. The College of Estate Management:

Centre For Advanced Land Use Studies.

Sommerfield et al. (1982). An Introduction to Taxation. New York: Harcourt Brace

Jovonovich.

Sondang P. Siagian (1981). Falsafah Pentadbiran dan Pengurusan. Kuala Lumpur:


Suraya Omar (2003). Kajian Ke atas Masalah-masalah Penghantaran Bil Tuntutan

Cukai Taksiran Dalam Pelaksanaan Senarai Nilaian. Kes Kajian: Majlis

Bandaraya Johor Bahru. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia.

Walton T. (2003). Adam Smith on Taxes. Budget and Tax News. The Heartland

Institute.

Wan Azmi Ramli (1990). Pengurusan Masa Kini. Edisi Ketiga. Kuala Lumpur:

Utusan Publication and Distributian Sdn Bhd.

Zahari Ab Rashid (1991). Memahami Kerajaan Tempatan di Malaysia. Selangor:

Penerbitan Fajar Bakti Sdn Bhd.

Zulkiefly Nasir (1985). Prosidur Penilaian Semula Harta Bagi Maksud Kadaran.

Kes Kajian: Majlis Perbandaran Seremban. Tesis Sarjana Muda. Universiti

Teknologi Malaysia.

195

TAJUK KAJIAN: MASALAH PENGURUSAN DALAM PENYEMAKAN

SEMULA KADARAN

OBJEKTIF KAJIAN: MENGKAJI MASALAH PENGURUSAN YANG DIHADAPI

OLEH PBT SERTA IMPLIKASI KEWANGAN PBT KE ATAS PENGURUSAN PENYEMAKAN SEMULA HARTA TANAH.

Tuan / puan diharap dapat menjawab soalan yang dikemukakan di dalam borang soal selidik ini dengan jujur dan ikhlas. Semua maklumat yang diperlukan hanya untuk tujuan penyelidikan sahaja. Segala kerjasama yang diberikan didahului dengan ucapan terima kasih.

Disediakan oleh: Raja Nor Wafiah Raja Abdullah

MG 053013 [email protected]

BORANG SOAL SELIDIK

4 penambahbaikan pengurusan penyemakan semula

Documents