1

BAB 3

KEANJALAN PERMINTAAN

& PENAWARAN

2

KANDUNGAN BAB

3.1 PENGENALAN3.2 KEANJALAN PERMINTAAN HARGA3.3 KEANJALAN PENAWARAN HARGA3.4 PENENTU KEANJALAN KELUK

PERMINTAAN DAN KELUK PENAWARAN3.5 KEANJALAN-KEANJALAN LAIN

3

3.1 PENGENALAN

• Keanjalan merupakan satu konsep umum yang digunakan untuk mengenalpasti kesan ke atas sesuatu pembolehubah akibat perubahan pembolehubah yang lain.

• Terdapat 4 jenis keanjalan:(i) Keanjalan permintaan harga(ii) Keanjalan penawaran harga(iii) Keanjalan permintaan silang(iv) Keanjalan permintaan pendapatan

4

3.2 KEANJALAN PERMINTAAN HARGA

• Keanjalan permintaan harga mengukur perubahan kuantiti yang diminta kesan daripada perubahan harga barangan tersebut.

• Formula:

1001/)12(

1/)12(x

PPP

QQQEd

ddd

PENGIRAAN KEANJALAN PERMINTAAN HARGA

• Contoh: Jika harga sebuah buku meningkat dari RM2.00 kepada RM5 , ini akan mengurangkan kuantiti permintaan dari 20 ke 5 buah buku. Keanjalan permintaan dikira seperti berikut:

5.0)5.1/75.0(1002/)25(

20/)205(

xEd

5

6

KEANJALAN PERMINTAAN HARGA• Nilai negatif (-2) yang diperolehi dari pengiraan

menerangkan tentang keluk permintaan yang bercerun negatif.

• Ini kerana harga barang mempunyai hubungan yang negatif dengan kuantiti yang diminta.

• Ahli-ahli ekonomi mengkalisifikasikan keluk permintaan berdasarkan keanjalannya:(i) Anjal (Ed > 1) (iv) Anjal sempurna (Ed = ∞)(ii) Tidak anjal (Ed < 1) (v) Tidak anjal sempurna (Ed = 0)(iii) Anjal uniti (Ed = 1)

• Jenis-jenis keanjalan permintaan akan mempengaruhi kecerunan keluk permintaan.

7

KEANJALAN KELUK PERMINTAAN:ANJAL (Ed > 1)

• Ed = (-) 2 ; Ed > 1 (abaikan tanda negatif; nilai negatif menunjukkan harga dan kuantiti permintaan mempunyai hubungan yang negatif.

• [∆ harga < ∆ kuantiti) ]• [ P↓(1%) < Qd ↑(2%) ]

• Keluk akan mempunyai cerun yang landai.

1%

2%

10 30

10

5

DD

Kuantiti

Price

0.2)1/2(100

5/)510(

10/)1030(

xEd

8

KEANJALAN KELUK PERMINTAAN:TIDAK ANJAL (Ed < 1)

0.75%

1.5%

5 20

5

2

DD

Kuantiti

Price

• Ed = (-) 0.5 ; Ed < 1 (abaikan tanda negatif; nilai negatif menunjukkan harga dan kuantiti permintaan mempunyai hubungan yang negatif)

• [∆ harga > ∆ kuantiti) ]• [ P↓(1.5%) > Qd ↑(0.75%) ]

• Keluk akan mempunyai cerun yang curam.5.0)5.1/75.0(100

20/)205(

2/)25(

xEd

9

KEANJALAN KELUK PERMINTAAN:ANJAL UNITI (Ed = 1)

1%

1%

10 20

10

5

DD

Kuantiti

Price

• Ed = (-) 1 ; Ed = 1 (abaikan tanda negatif; nilai negatif menunjukkan harga dan kuantiti permintaan mempunyai hubungan yang negatif)

• [∆ harga = ∆ kuantiti) ]• [ P↓(1%) = Qd ↑(1%) ]

1)1/1(100

5/)510(

10/)1020(

xEd

10

KEANJALAN KELUK PERMINTAAN:ANJAL SEMPURNA DAN TIDAK ANJAL SEMPURNA

• PED = ∞ (Anjal sempurna)• Berlaku apabila perausan

perubahan harga yang kecil menyebabkan peratusan perubahan kuantiti yang infinit.

DD

Kuantiti

Harga

5 10

10

DD

10

Harga

Kuantiti

10

5

• Ed = 0 (Tidak anjal sempurna)• Berlaku apabila kuantiti

permintaan yang tetap walaupun berlaku perubahan dalam harga.

11

3.3 KEANJALAN PERMINTAAN HARGA

• Keanjalan penawaran harga mengukur perubahan kuantiti yang ditawarkan kesan daripada perubahan harga barangan tersebut.

• Formula:

1001/)12(

1/)12(x

PPP

QsQsQsEs

PENGIRAAN KEANJALAN PENAWARAN HARGA

• Contoh: Jika harga sebuah buku meningkat dari RM2.00 kepada RM5 , pengeluar menambahkan pengeluaran buku dari 10 kepada 40 buah buku. Keanjalan pernawaran dikira seperti berikut:

2)5.1/3(1002/)25(

10/)1040(

xEs

12

13

Harga Harga Harga

HargaHarga

Q1 Q2 Kuantiti Q1 Q2 Kuantiti Q1 Q2 Kuantiti

Q1 Q2 Kuantiti Q Kuantiti

P2

P1

P2

P1

P2

P1

P

P2 P1

S

S

S

S

S

↑10%

↑20% ↑4%

↑10% ↑10%

↑10%

↑10% ↑10%

Anjal (Es >1) Tidak Anjal (Es <1)Anjal Uniti (Es =1)

Anjal Sempurna (Es =∞)

Tidak Anjal Sempurna (Es =0)

KEANJALAN KELUK PENAWARAN

14

3.4 PENENTU KEANJALAN KELUK PERMINTAAN DAN KELUK PENAWARAN

• Faktor-faktor yang mempengaruhi keanjalan keluk permintaan adalah; jenis barang, barang pengganti hampir, nisbah pendapatan yang di belanja dan jangka masa.

• Faktor-faktor yang mempengaruhi keanjalan keluk penawaran adalah; input, stok dan inventori dan jangka masa.

15

PENENTU KEANJALAN KELUK PERMINTAAN

(i) Jenis barang• Barangan perlu (beras,gula,garam) merupakan

barangan keperluan asas. Walaupun berlaku perubahan harga, perubahan terhadap kuantiti permintaan adalah kecil; menjadikan permintaan barangan perlu kurang anjal (% ∆P > %∆Q).

• Barangan mewah (kereta mewah, batu permata): Peubahan harga yang kecil akan menyebabkan perubahan yang besar ke atas kuantiti permintaan; menjadikan permintaan barangan mewah lebih anjal (% ∆P < %∆Q).

16

PENENTU KEANJALAN KELUK PERMINTAAN

(ii) Barang pengganti hampir:• Jika sesuatu barang mempunyai lebih banyak barang

pengganti hampir, pengguna akan cenderung mengurangkan penggunaannya jika harga meningkat - lebih anjal.

(iii) Pendapatan yang dibelanjakan:• Perbelanjaan pendapatan bagi setiap pengguna adalah

berbeza; pada kadar yang banyak atau sedikit.• Jika jumlah pendapatan yang banyak dibelanjakan untuk

sesuatu barang, pengguna akan terjejas teruk jika harga barangan tersebut meningkat - lebih cenderung untuk mengurangkan penggunaannya jika harga meningkat – lebih anjal.

17

PENENTU KEANJALAN KELUK PERMINTAAN

(iv)Jangka masa:• Permintaan sesuatu barangan akan menjadi

lebih anjal dalam jangka masa panjang kerana pengguna mempunyai banyak masa untuk melakukan perubahan akibat perubahan harga sesuatu barang.

• Contoh: Rokok.

18

PENENTU KEANJALAN KELUK PENAWARAN

(i) Jangkamasa:• Penawaran sesuatu barang akan menjadi

lebih anjal dalam jangka masa panjang kerana pengeluar mempunyai masa yang mencukupi untuk mengeluarkan sesuatu barangan akibat perubahan harga barang tersebut.

19

PENENTU KEANJALAN KELUK PENAWARAN

(ii) Input:• Jika sumber input mudah diperolehi, pengeluar

mudah meningkatkan pengeluaran output apabila harga meningat- lebih anjal.

(iii) Stok dan inventori:• Penawaran sesuatu barang akan menjadi lebih anjal

jika terdapat simpanan stok yang banyak. Ini kerana pengeluar mampu mengeluarkan barangan tersebut apabila harga meningkat.

20

3.5 KEANJALAN – KEANJALAN LAIN

(i) Keanjalan permintaan silang (CED):• Keanjalan permintaan silang mengukur

perubahan permintaan ke atas sesuatu barangan akibat perubahan harga barangan yang lain.

• Ia akan menjelaskan hubungan antara dua barang; pengganti atau penggenap.

• Barang pengganti = CED positif.• Barang penggenap = CED negatif.

21

KEANJALAN-KEANJALAN LAIN

(ii) Keanjalan Permintaan Pendapatan (YED):• Keanjalan permintaan pendapatan mengukur sejauh mana

perubahan kuantiti yang diminta kesan perubahan tingkat pendapatan.

• Ia akan menjelaskan jenis barangan samaada;• Barang normal = YED positif.• Barang bawahan = YED negatif.

DAN;• Barang mewah = YED positif dan nilai keanjalan tinggi .

(0 < YED > 1)• Barang mesti = YED positif dan nilai keanjalan rendah.

(0 < YED < 1)

22

PENGIRAAN KEANJALAN PERMINTAAN SILANG

• Formula:

1001/)12(

1/)12(x

PPP

QQQCED

YYY

XXX

23

CONTOH PENGIRAAN KEANJALAN PERMINTAAN SILANG

• Contoh:

Andaikan harga sekilogram teh meningkat daripada RM4.00 ke RM5.00, permintaan terhadap kopi akan meningkat dari 4kg ke 6kg.

:CED = 2; positif, maka teh dan kopi adalah barang pengganti.

1001/)12(

1/)12(x

PPP

QQQCED

kkk

ttt

21004/)45(

4/)46(

xCED

24

KEANJALAN-KEANJALAN LAIN

(ii) Keanjalan Permintaan Pendapatan (YED):• Keanjalan permintaan pendapatan mengukur sejauh mana

perubahan kuantiti yang diminta kesan perubahan tingkat pendapatan.

• Ia akan menjelaskan jenis barangan samaada;• Barang normal = YED positif.• Barang bawahan = YED negatif.

DAN;• Barang mewah = YED positif dan nilai keanjalan tinggi .

(0 < YED > 1)• Barang mesti = YED positif dan nilai keanjalan rendah.

(0 < YED < 1)

25

PENGIRAAN KEANJALAN PERMINTAAN PENDAPATAN

• Formula:

1001/)12(

1/)12(x

YYY

QQQYED

ddd

26

CONTOH PENGIRAAN KEANJALAN PERMINTAAN PENDAPATAN

• Contoh:Andaikan pendapatan pengguna meningkat dari RM200 ke RM300, permintaan bagi mee segera berkurang dari 3 ke 1 bungkus.

:YED = -1.33; negatif maka mee segera merupakan barang bawahan.

1001/)12(

1/)12(x

YYY

QQQYED

ddd

100200/)200300(

3/)31(xYED