1 PERPUSTAKAAN KUi TTHO

1111·11111111111111111111111111111.1111.1111·11111·111·1111111111.11111111111111 3 0000 00079317 8

KOLE.J UNIVERSITI TEKNOLOGI TUN HUSSEIN ONN

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

JUDUL : HUBUNGKAlT ANT ARA SIKAP VAN PENGET AlmAN PELA.JAR KE.JURUTERAAN A WAM TERI-IADAP AMALAN KESELAJ\IATAN OJ BENGKEL PERKA YUAN, KUiTTHO.

SESI PENGAJIAN: 2002/2003

Saya WAN HILMI BIN WAN lVIANSOR -----------------------------------------------------(IIURUF DESAR)

mcngaku mcmbcnarkan tcsis tpt;MISarjanalGtlk'.tlI Ftli:;tlftlh)' ini disimpan di I'erpustakaan dcngan syarat-syarat kcgunaan scpcrti bcrikut :

I. Tcsis adalah hakmilik Kolcj Univcrsiti Tcknologi Tun Hussein ann. 2. I'crpustakaan dibcnarkan mcmbuat salinan untuk tujuan pcngajian sahaja. 3. l'crpustakaan dibcnarkan mcmbuat salinan tcsis ini scbagai bah an pcrtukaran an tara

institusi pcngajian tinggi. 4. "Sila tandakan (,( )

D SULIT (Mcngandungi maklumat yang bcrdarjah kcsclamatan at:lll kcpcntingan I',,!abysia scpcrti yang tcrmaktub di dalam AKTA RAI-ISIA RASt-..1I 1972)

D TERIIAD ( Mcngandungi maklumat TERIIAD yang tclah ditcntukan olch organisasi/badan di mana pcnyclidikan dijalankan)

o TIDAK TERHAD

\ /I

I

A~": , (T~PA TAN(~AN I'ENULlS)

Alamat Tetap: 29, TA:"AJlI.OT

(TANDA~ UAN Ii2NYELlA)

DR. \VA:" ~IOJlD RASJlIlJ Ill:" WA:-; AJI~L\D

Nama I'cnyclia

21100 KUALA TEIU:1'GGA1'U.

TERE1'GGA:"lI IlAIWL I~IA:".

Tarikh: 2. 7:-- SEPTEm SE.R ~oo2.

CATA TAN: * !'otong yang tidak bcrkcnaan. *. Jib tcsis ini SULIT atau TERHAD. sib lanlpirbn surat iliripad3 pihak bJ..:rk.ua!'i:'L/org.anisusi berkl.!llaan Jengan mcnyataJ....an s...:kali ~eb~~b Jan kmpl.lh lL':-.i~ ini perlu dikclaskan scbagai SULIT atau TERIIAD .

• Tcsis dimuksudkan scbagai tcsis bagi Ijazah Doktor falsafah dan Sarjuna ,ccar,l pen)c1idibn. atau di,crtasi bagi rcngajian sccara kcrja kursus tbn pcnyclidikan atau l.arOr,Hl I'rojck Sarjana 0.ludJ (I'S0.1)_

PENGESAHAN PENYELIA

"Saya akui bahawa saya (elah membaca karya ini dan pad a pandangan

saya karya ini adalah mcmadai dari scgi skop dan kualiti tujuan

penganugerahan ljazah Sarjana Pendidikan Teknik dan Vokasional"

Tandatangan

Nama Pcnyclia

Tarikh

............ ~ ............ . : DR. WAN MOHO RASHID BIN WAN AHMAD

: .?-:'f ... ;;:~~~.~~~~ ... .:;'-.~?? .................... .

Dr. Wan Mohd fu:!hid tlln Wrn Ahmllrl Pereyruuh . J&batun P(!Ildidikan Tdmlk &. Vn!msional Flkuiti Tcknologi Kejurutcrt>llIl l(olej Universitl Teknolog\ Tun Hasteln OM

11

HUBUNGKAIT ANTARA SIKAP DAN PENGETAHVAN PELAJAR

KEJURUTERAAN A W AM TERHADAP AMALAN KESELAMATAN

DI BENCKEL PERKA YUAN, KViTTHO

WAN HILMI BIN WAN MANSOR

Laporan Projek Ini Dikemukakan

Sebagai Memclluhi Scbahagian Daripada Syarat

Penganugerahan Ijazah Sarjana Pendidikan Teknik Dan Vokasional

Fakulti Teknologi Kejuruteraan

Kolcj Universiti Tcknologi TUIl Hussein Onn

III

PENGAKUAN

"Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang

liap-liap salunya lelah saya jelaskan sumbcrnya".

Tandatangan

Nama Penulis

Tarikh

J .. D : ... ~ ............. . : WAN HILMI BIN WAN MANSOR

: .~J. .. ~~f:-:r:~~.I?~.~ ... ~.:>.?2.

DEDIKAS!

Istimcwa buat Bonda, Kamariah Binti Ibrahim yang telah rnemberi sokongan dan

harapan pad a anakanda.

Tidak lupajua pada Ayahanda, Wan Mansor Bin Wan Ibrahim di atas kala-kala

scrnangat scterusnya pcnghargaan kcpada kduarga lcrsayang.

Terima kasih kepada rakan-rakan seperjuangan sekalian yang mernberi bantuan dalam

menjayakan projck sarjana ini.

1\

PENGHARGAAN

Alhamdulilah, saya bersyukur kepada Allah S.W.T kerana dengan limpah taufik

dan kumiaNya, saya dapatjua menyiapkan projek sarjana mengikut perancangan yang

dirancang.

Saya merakanlkan penghargaan ikhlas dan terima kasih kepada penyelia projek

sarjana saya iaitu Dr. Wan Mohd Rashid Bin Wan Almlad, pensyarah di Jabatan

Pendidikan Teknik dan Vokasional kerana telah membantu saya menyiapkan projek

sarjana ini. Segala tunjuk ajar, teguran dan ilmu yang dicurahkan amatlah dihargai dan

disanjung linggi. Sel110ga Allah S.W.T l11el11berikan limpah kerahmatan dan ganjaran

yang setimpal ke at as jasa dan budi beliau.

Penghargaan dan ucapan terima kasih yang tidak terhingga diatas doa dan

sokongan daripada ibunda, ayahanda, nenda serta sekaIian ahli keluarga tersayang. Selain

itu, tidak lupa kepada sahabat-sahabat seperjuagan iaitu Ahmad Yusni, Mohd Nazmi,

Abdul Wahab, Azrulnizam dan semua pihak yang terlibat secara langsung dan tidak

langsung di atas perkongsian idea dan sokongan.

Saya juga merakamkan penghargaan dan terima kasih kepada ketua penilai projek

sarjana, P.M Nawawi Jusoh dan ahli panel kedua iaitu Ustaz Abdullah Sulaiman, kerana

sudi berkongsi idea, cadangan dan tunjur ajar yang bemas untuk memantapkan lagi

projek sarjana ini.

v

vi

ABSTRAK

Laporan kcmalangan yang dilaporkan olch Jabatan Buruh dan Pcrtubuhan Kcbajikan

Sosial (SOCSO) mcnyatakan bahawa kadar kcmalangan dalam bidang pcrindustrian

semakin mcningkat dari tahun ke tahun. Kcmalanganjuga tcrjadi di bengkel dan

makmal di institut pengajian tinggi. Tcrdapat banyak faktor yang menyebabkan

teljadinya kcmalangan seperti sikap pelajar dan kecetekan pengctahuan keselamatan.

Objcktif kajian ini, adalah untuk mcnentukan hubungan Korelasi antara sikap pelajar

dan pcngetahuan keselamatan terhadap amalan keselamatan. J-Iasil kajian ini

mcnunjukkan bahawa hubungan Korclasi antara sikap dan pengetahuan an1 keselamatan

terhadap an1alan keselamatan adalah tinggi. Manakala hllbungan Korelasi antara

pengetahllan pengendalian l11esin terhadap amalan kcselal11atan adalah sederhana tinggi.

Kajian ini mencadangkan penghasilan satu garis panduan penal11bahbaikan keselamatan

di Bcngkcl Perkayuan

\'11

ABSTRACT

The accidents reported from the Labour Department and Social Security Organization

(SOCSO) shown that the accident in the industrialization sectors are increasing by the

year. The accident also happened in the workshops and laboratories at the higher

institutions learning. There are many factors that caused the accident such as poor

student's attitudes and knowledge of safety. So, the objective of this research is to

detern1ine the correlation between student's attitude and knowledge of safety to the

safety practices. The results ofthis research show that the correlation between student's

attitude and general knowledge of safety to the safety practices were high. While, the

correlation between knowledge of machine controlling to the safety practices was

slightly high. This research also suggests some ideas to upgrade the safety manual in the

carpentry workshop.

viii

KANDUNGAN

BAB PERKARA MUKASURAT

TA.JUK

PENGESAHAN ii

PENGAKUAN III

DEDIKASI iv

PENGHARGAAN v

ABSTRAK VI

ABSTRACT Vll

KANDUNGAN Vlll

SENARAI .JADUAL x

SENARAI RAJAH xi

SENARAI LAMPlRAN Xll

PENGENALAN

1.1 Pengenalan

1.2 Latar Belakang Masalah 2

1.3 Pemyataan Masalah 2

1.4 Persoalan Kajian 3

1.5 Objektif Kajian 3

1.6 Kerangka Kajian 5

1.7 Batasan Kajian 6

1.8 Kepentingan Kajian 6

1.9 Delinisi Istilah 7

1.10 Organisasi Kajian 8

ix

II KAJIAN LITERATUR

2.1 Pcngcnalan 9

2.2 Sibp terhadap amalan keselamatan 10

') " _ . .) Aspck pcngctahuan kcsclamatan 13

2.4 Aspek pengetahuan pengcndalian mcsin 14

2.5 Keselamatan Bengkel 15

2.6 Pcngllrllsan Bengkcl 16

2.7 Pcrundangan 18

2.7.1 Akta Keselamatan Dan Kesihatan 19

Pekerja 1994

2.7.2 Akta 1967, Kilang Dan Mesin 22

(Opcmsi Bangunan Dan Kcrja

Kejurllteraan Pembinaan)

Pcratllran Kesciamatan 1986

2.8 Rumusan 22

III METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pcngcnalan 23

3.2 Rckabentuk Kajian 23

3.3. Populasi 24

3.4 Sampci Kajian 24

3.5 instrull1cn Kajian 25

3.5.1 Soal Sclidik 25

3.5.2 Kajian Rintis 27

3.6 Tatacara Pengumpllian Data 28

3.7 Kaedah Analisis Data 29

3.7.1 Kacdah Analisis Data 29

3.7.2 Kaedah Analisis Korelasi 29

x

IV ANALlSIS DATA DAN PERBINCANGAN

4.1 Pendahuluan 31

4.2 Kajian Rintis 32

4.3 Analisa Borang Kaji Selidik 33

4.4 Maklumat Demografi Responden 33 (Bahagian A)

4.4.1 Jantina 33

4.4.2 Keturunan Responden 34

4.4.3 Pengalan1an Menghadiri Kursus Keselamatan 34

4.4.4 Pengalaman Kemalangan Di bengkel 35

4.5 Aspek Sikap, Pengetahuan Am Keselamatan dan Pengetahuan Pengendalian Mesin (I3uhagian 8) 35

4.6 Analisis Nilai Skor Min 36

4.6.1 Aspek Sikap Terhadap 36 Am alan Keselamatan

4.6.2 Aspek Pengetahuan Am 38 Keselamatan

4.6.3 Aspek Pengetahuan Pengendalian 40 Mesin

4.6.4 Aspek Amalan Keselamatan 42

4.7 Nilai Korelasi Setiap Aspek Terhadap 43 Amalan Keselamatan

4.7.1 Nilai Korelasi Aspek Sikap 43 Terhadap Amalan Keselamatan

V

VI

4.7.2 Nilai Korelasi Aspek Pengetahuan 44

4.8

Am Keselamatan Terhadap Amalan Keselamatan

4.7.3 Nilai Korelasi Aspek Pengetahuan Pengendalian Mesin Terhadap Amalan Keselamatan

Nilai Korelasi Antara Aspek

REKABENTUK PRODUK

5.1 Pengenalan

5.2 Objektif Penghasilan Penambahbaikan

Garis Panduan Keselamatan

5.3 Pembinaan Penambahbaikan Garis

Panduan Keselamatan

5.4 Komponen Penambahbaikan Garis Panduan Keselamatan

5.5 Sasaran Penggunaan Garis Panduan Keselamatan

5.6 Batasan Penambahbaikan Garis Panduan Keselamatan Di Bengkel Perkayuan

5.7 Kelebihan Penambahbaikan Garis Panduan

Bengkel Perkayuan

5.8 Penutup

PERBINCANGAN, KESIMPULAN DAN CADANGAN

6.1 Pengenalan

6.2 Perbincangan

6.2.1 Nilai Korelasi Aspek Sikap

45

45

47

47

48

50

51

51

52

52

53

53

54

xi

6.2.2 Nilai Korelasi Pengetahuan Am Keselamatan

6.2.3 Nilai Korelasi Aspek Pengetahuan Pengendalian Mesin

6.3 Rumusan

6.3.1 Aspek Sikap

6.3.2 Aspek Pengetahuan Am Keselamatan

6.3.3 Aspek Pengetahuan Pengendalian Mesin

6.4 Cadangan

BIBLIOGRAFI

LAMPIRAN

GARIS PANDUAN PENAMBAHBAIKAN BENGKELPERKAYUAN

xii

56

58

60

60

61

62

63

64-67

68-83

84-100

SENARAI JADUAL

NO .. JADUAL T AJUK

3.1 Pengelasan bentuk soalan dan nombor soalan

yang terlibat dalam soalan kaji selidik

3.2

3.3

3.4

4.1

4.2

4.3

4.4

4.5

4.6

4.7

Pemberatan skala likert

Tafsiran julat nilai min

Klasifikasi kekuatan korelasi

Kcputusan kajian rintis bagi nilai Alpha Cronbach

bagi sctiap aspck

Jantina responden

Keturunan rcsponden

Pengalaman mcnghadiri kursus kcselamatan

Pengalaman kemalangan di bengkel

Nilai skor min bagi aspek sikap terhadap

amalan kcselamatan

Nilai skor min aspek pengetahuan am keselamatan

xiii

MUKA SURAT

26

27

29

30

32

33

34

34

35

38

40

xiv

4.8 Nilai min skor aspck pcngetahuan pengcndalian mesin 42

4.9 Nilai min skor aspck amalan kcsclamatan 43

4.10 Nilai korelasi aspek sikap terhadap 44 am alan kcselnmatan

4.11 Nilai korclasi aspek pcngetahuan am kese1amatan 44 tcrhaJap amalan kesclamatan

4.12 Nilai korelasi aspck pengetahuan pengendalian 45 Il1csin tcrhnJap amalan b:selamatan

4.13 Nilai korclasi an tara aspek 46

:'\O.lt·\.J:\1I

Rajah 1.1

SENARAI RA.JA"

T,\.IlIK

KL:rangka Kaj ian

('arl~1 :\Iir Ciaris I'anduan l'L:n:lll1b:l!lb:-tibn Kcsci:Jl11:-ttan

xv

MUKA SURAT

5

48

xvi

SENARAI LAMPlRAN

LAMPlRAN TAJUK MUKA SURAT

A Soalan Kaji Selidik. 68-74

B Kajian Rintis Aspek Sikap. 75

C Kajian Rintis Aspek Pengetahuan Am 76

Keselamatan.

D Kajian Rintis Aspek Pengetahuan Pengendalian 77

Mesin.

E Kajian Rintis Aspek Amalan Keselamatan. 78

F Keputusan Kajian Aspek Sikap. 79

G Keputusan Kajian Aspek Pengetahuan Am 80

Keselamatan.

H Keputusan Kajian Aspek Pengetahuan 81

Pengendalian Mesin.

Nilai Korelasi Aspek Terhadap

Amalan Keselamatan. 82

I (A) Korelasi Antara Aspek Sikap Terhadap 82

Amalan Keselamatan

I (B) Korelasi Antara Aspek Pengetahuan 82 Am Keselamatan Terhadap Amalan Keselamatan.

I (C) Korelasi Antara Aspek Pengetahuan Pengendalian Mesin Terhadap Amalan Keselamatan.

J Korelasi Setiap Aspek.

K Produk (Garis panduan penambahbaikan keselamatan bengkel perkayuan)

xvii

82

83

84-100

BABI

PENGENALAN

1.1 Pcngcnalan Kajian

Keselamatan adalah aspek yang perlu dititikberatkan semasa kerja-kerja bengkel

dijalankan. Keselamatan ini bukan hanya pada diri sendiri, bahkan pada orang lain di

sekitarnya. Pengabaian aspek keselamatan akan mengakibatkan kecederaan malahan

kematian. Selain itu juga, kerugian terpaksa ditanggung akibat kerosakan dan

tangunggan kos perubatan.

Pengurusan bengkel adalah bertanggungjawab bagi memastikan agar segala

peraturan keselamatan di bengkel dipatuhi oieh pelajar. Pelajar-pelajar kejuruteraan

perlu didedahkan dengan amalan keselamatan agar mereka mengetahui aspek yang

berkaitan dengan keselamatan di bengkel. Pelajar-pelajar perlu diberi pendedahan awal

tentang pengetahuan dan kepentingan keseiamatan, supaya amalan keselamatan ini,

dapat diterapkan di alam pekerjaan, setelah mereka menamatkan alam pengajian mereka

IPT A atau IPTS.

Namun begitu, kecetekan pengetahuan tentang amalan keselamatan akan

menyebabkan seseorang individu itu terdedah kepada bahaya. Isu keselamatan yang

utama di dalam pembangunan masyarakat berteknologi ialah pertimbangan terhadap

elemen manusia sebagai sumber dan penyumbang kepada kemalangan (Sheridan, 1986).

Sikap pelajar yang tidak mengambil endah tentang kepentingan keselamatan

akan mendedahkan seseorang individu itu kepada fisiko kemalangan. Oleh itu, pihak

pengurusan bengkel periu I11cngambil tindakan yang sewajarnya dalal11 l11enangani

masalah ini

].2 Latar Bclakang Kajian

2

Pihak pcngurusan bengkel telah menyenaraikan peraturan dan amalan

kesclamatan yang perlu dipatuhi oleh semua pelajar. Malangnya, kemalangan di bengkel

masih terjadi. Persoalannya sekarang, adakah kemalangan di bengkel, disebabkan oleh

tahap pengctahuan kcselall1atan ll1asih cetek ataupun sikap yang tidak mell1andang berat

terhadap keselall1atan. Dalam kajian ini, maklumat tentang hubungkait antara

pengctahuan dan sikap pelajar terhadap kcsclamatan bengkel akan dianalisis. Daripada

pencmuan kajian ini, salu garis penambahbaikan panduan keselamatan bengkel akan

dihasilkan.

1.3 Pcnyataan Masalah

Kemalangan di bengkel semasa kerja sering terjadi. Ia suatu perkara yang serius

dan perlu diberi perhatian. kejadian ini terjadi samada dalam alam perkerjaan ataupun

dalam alam pendidikan. Dalam kajian-kajian lepas, terdapat beberapa kes kemalangan

tcIjadi di bengkcl Kcjurutcraan Awam di KUiTTHO. Samsul Abd Rashid (2001)

mendapati hanya terdapat 2 buah bengkel Kejuruteraan Awam daripada 12 buah

bengkel, yang pemah terjadi kes kemalangan.

3

Kemalangan ini mungkin disebabkan oleh tahap pengetahuan tentang

keselamalan yang celek dan sikap pelajar yang tidak mementingkan aspek keselamatan.

Pengetahuan pelajar tentang keselamatan tidak menyeluruh dan mencakupi segal a aspek

keselamatan di bengkel. Sesetengah pelajar pula memandang ringan tentang kepentingan

keselamatan, dengan beranggapan pengabaian salah satu langkah keselamatan, tidak

mungkin terjadinya kemahmgan pada diri sendiri serta orang lain. Kesinambungan

dengan ini, satu kajian yang berkaitan adalah perlu dilakukan. Oleh itu, kajian ini

dijalankan untuk mengenalpasti samada terdapat perkaitan antara sikap dan tahap

pengetahuan pelajar terhadap amalan keselamatan di Bengkel Perkayuan, KUiTTHO.

1.4 Pcrsoalan Kajinn

Daripada penyataan masalah yang dinyatakan, beberapa persoalan kajian telah

dihasilkan seperti berikllt:

I. Setakatmanakah sikap pelajar dalam mempengaruhi amalan keselamatan

di Bengkel PerkaYllan?

2. Sejauhmanakah pengetahuan am pelajar mengenai keselamatan

mempengaruhi anmlan keselamatan di Bengkel Perkayuan?

3. Sejauhmanakah pengetahuan pengendalian mesin dan peralatan bengkeI

mempengaruhi amalan keselamatan di Bengkel Perkayuan?

1.5 Objcktif Kajian

Objektif kajian ini bertujuan untuk:

1. Mengenalpasti perkaitan sikap pelajar terhadap an1alan keselamatan.

2. Mengenalpasti perkaitan antara pengetahuan am keselamatan pelajar

terhadap amalan keselamatan di Bengkel Perkayuan.

3. Mengcnalpasti perkaitan pengetahllan pengendalian mesin dan peralatan

di Bengkel PerkaYllan yang dimiliki oleh pelajar terhadap amalan

keselamatan.

4. Penghasilan satu cadangan garis panduan penambahbaikan keselamatan

Bengkel Perkayuan.

4