სსიპ - ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის სოფელ ქვედა საზანოს #1 საჯარო

სკოლა

Xკლასითემა „მოწევა კლავს“

პედაგოგი: თეა სამხარაძე

თამბაქო ეშმაკის საკმეველია

მოწევა კლავს

როგორც ცნობილია, მსოფლიოში ყოველი მესამე ადამიანია მწეველია და მათი 80% განუვითარებელ და განვითარებად ქვეყნებზ ე მოდის. საქართველო ,,აქაც საპატიო ადგილზ ე დგას” – ქვეყნის მოსახლეობის მესამედი აქტიური მწეველია და შესაბამისად, არა მხოლოდ საკუთარ, გარშემომყოფთა ჯ ანმრთელობასაც საფრთხის ქვეშ აყენებს. ამ მხრივ მდგომარეობა განსაკუთრებით საგანგაშოა მოზ არდებში – მათი 43% თამბაქოს მომხმარებელია.

სტატისტიკური მონაცემებით: 35-დან 69 წლამდე მამაკაცთა კიბოთი სიკვდილიანობის მიზ ეზ ი 40-48%-ში ნიკოტინია, ფილტვის კიბოს შემთხვევათა 95% კი სიგარეტის მოწევას უკავშირდება. ჯ ანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზ აცია (WHO) გვამცნობს, რომ თამბაქოს მოხმარებისაგან ყოველ 8 წამში ერთი ადამიანი იღუპება! როგორც გამოკვლევები აჩვენებს, ადამინები, რომლებიც მოწევას მოზ არდობის პერიოდში იწყებენ (ასეთი კი მწეველთა 70%-ია) და აგრძელებენ მას ორი დეკადის ან მეტის განმავლობაში, კვდებიან 20-25 წლით უფრო ადრე ვიდრე ადამიანები, რომელთაც არასოდეს მოუწევიათ. აღსანიშნავია, რომ მოწევით გამოწვეული ჯ ანმრთელობის სერიოზ ული პრობლემები არაა მხოლოდ ფილტვის კიბო ან გულის დაავადებები. ქვემოთ მოცემულია თამბაქოს მოხმარებით გამოწვეული ნაკლებად ცნობილი გვერდითი მოვლენების ჩამონათვალი თავიდან ფეხის ფრჩხილამდე.

თმის ცვენა

მოწევა ასუსტებს იმუნურ სისტემას, რის გამოც ორგანიზ მი უფრო მგრძნობიარეა ისეთი დაავადებების მიმართ, როგორიცაა წითელი მგლურა, რომელსაც შეუძლია გამოიწვიოს თმის ცვენა, პირის ღრუს დაწყლულება და გამონაყარი სახეზ ე, თავის ქალასა და ხელებზ ე.

თმის ცვენა

კატარაქტა

მოწევა იწვევს ან აუარესებს თვალის პრობლემებს. მწეველებში 40%-ით მეტია რისკი კატარაქტის

განვითარებისა – თვალის ბროლის შემღვრევა, რომელიც ბლოკირებას უკეთებს სინათლის სხივებს და შეიძლება მიგვიყვანოს სიბრმავემდე. მოწევა კატარაქტას იწვევს 2 გზ ით: თვალის გარეგანი გაღიზ იანებით და ფილტვებში ქიმიური ნივთიერებების გამოყოფით, რომელიც სისხლის ნაკადით მიედინება თვალისაკენ.

მოწევა ასევე ასოცირებულია ყვითელი ლაქის ასაკობრივ დეგენერაციასთან – თვალის ბადურის ცენტრალური ნაწილის დაავადება, რომელიც არ იკურნება. ყვითელი ლაქა პასუხისმგებელია თვალში ცენტრალური მხედველობის ფოკუსირებაზ ე და კითხვის, მანქანის მართვის, სახეების ან ფერების და საგნების დანახვის შესაძლებლობაზ ე.

. ნაოჭები

მოწევა ნაადრევად აბერებს კანს ცილების გამოცლის (რომელიც ანიჭებს კანს ელასტიუ რობას), A-ვიტამინის დაშლის და სისხლის მიმოქცევის შემცირების ხარჯ ზ ე. მწეველთა კანი არის მშრალი, უ ხეში და დანაოჭებუ ლი, განსაკუ თრებით ტუ ჩების და თვალების მიდამოებში.

. სმენის დაქვეითება მოწევა იწვევს ფოლაქების ჩალაგებას სისხლძარღვების კედლებში. ქვეითდება შიდა ყურის სისხლით მომარაგება, რის შედეგადაც მწეველებმა არამწეველებთან შედარებით შესაძლოა სმენა უფრო ადრე დაკარგონ. ისინი უფრო მგრძნობიარენი ხდებიან ინფექციებისადმი. მწეველებში ასევე სამჯ ერ ხშირია სმენის დაქვეითების შემთხვევები, გამოწვეული შუა ყურის ინფექციური დაზ იანებით, რომელსაც შემდგომში შეუძლია გამოიწვიოს ისეთი დაავადებები, როგორიცაა მენინგიტი და სახის დამბლა.

კანის კიბო

მწეველებს ორჯ ერ მეტი შანსი აქვთ დაემართოთ კანის კიბო.

მოწევა მოქმედებს პირის ღრუს ბიოქიმიურ მდგომარეობაზ ე, ხელს უწყობს ქვების ჩამოყალიბებას, აყვითლებს კბილებს. მწეველები ერთნახევარჯ ერ უფრო ხშირად კარგავენ კბილებს.

კბილების დაკარგვა

ემფიზ ემა ფილტვის კიბოსთან ერთად

მოწევა იწვევს ემფიზ ემას, ალვეოლების შეშუპებას და გასკდომას, რაც აქვეითებს ფილტვების მიერ ჟანგბადის შთანთქმის და ნახშირორჟანგის გამოყოფის უნარს. ქრონიკული ბრონქიტი (,,მწეველთა ბრონქიტი”) იწვევს ჩირქოვანი ნახველის წარმოქმნას, რასაც თან სდევს მტკივნეული ხველა და სუნთქვის გაძნელება.

ოსტეოპოროზ ი გამონაბოლქვში ერთ-ერთი ყველაზ ე შხამიანი გაზ ი – კარბონმონოქსიდი, უერთდება სისხლს ბევრად უფრო ადვილად, ვიდრე ჟანგბადი, რის გამოც ქრონიკულ მწეველებში 15%-ით აქვეითებს ჟანგბადის გადამტანი სისტემის სიმძლავრეს. ამის შედეგად მწეველების ძვლები კარგავენ სიმკვრივეს, ადვილდება მოტეხილობის განვითარების შესაძლებლობა და რთულდება შეხორცების პროცესი. მწეველებს ასევე აქვთ ზ ურგის ტკივილის პრობლემები. ერთ-ერთმა კვლევან აჩვენა, რომ სამრეწველო საამქროების მუშებს რომლებიც ეწევიან, ხუთხერ მეტად უვითარდებათ ტრავმის შემდგომი ზ ურგის ტკივილები.

გულის დაავადება

მსოფლიოში სიკვდილის ყოველი მესამე შემთხვევა გამოწვეულია კარდიოვასკულარული (გულ-სისხლძარღვთა) დაავადებით. მოწევა არის ერთ-ერთი ყველაზ ე დიდი რისკ-ფაქტორი კარდიოვასკულარული დაავადებების განვითარებისა. განვითარებად ქვეყნებში ეს დაავადება წელიწადში 1.000.000-ზ ე მეტ ადამიანს კლავს, განვითარებულში კი 600.000-ს. მოწევა იწვევს გულისცემის გაძლიერებას, არის არტერიების შევიწროების და წნევის მომატების, ასევე სტენოკარდიული შეტევებისა და ინფარქტის განვითარების რისკი.

კუჭის წყლული

მოწევა იწვევს იმ ბაქტერიისადმი რეზ ისტენტობას, რომელიც იწვევს კუჭის წყლულს. იგი ასევე აზ იანებს ორგანიზ მის შესაძლებლობას გაანეიტრალოს მჟავა საჭმლის მიღების შემდეგ. მწეველებში კუჭის წყლული არის რთული სამკურნალო და შესაძლებელია განმეორდეს.

ფერშეცვლილი თითები

კუპრი, რომელიც არის სიგარეტის კვამლში, გროვდება თითებზ ე და თითის ფრჩხილებზ ე, რაც მათ მოყვითალო-მოყავისფრო ფერს აძლევს.

საშვილოსნოს კიბო და სიმახინჯ ეები

გარდა იმისა, რომ მწეველებში იზ რდება რისკი საშვილოსნოს ტანისა და საშვილოსნოს ყელის კიბოს განვითარებისა, ასევე მოწევა ქალებში იწვევს ფერტილურ (ნაყოფიერების) პრობლემებს და ორსულობისა და მშობიარობის გართულებებს. მოწევა ორსულობის პერიოდში ზ რდის მცირეწონიანი და შემდგომში ჯ ანმრთელობის პრობლემების მქონე ბავშვის დაბადების რისკს. თანდაყოლილი სიმახინჯ ეები 2-3-ჯ ერ უფრო ხშირია მწეველთა ბავშვებში. დღენაკლულობა ასევე უფრო ხშირია მწეველთა ბავშვებში, რადგანაც მოწევით გამოწვეული კარბონმონოქსიდი და ნიკოტინი იწვევს ჟანგბადის ნაკლებობას და პლაცენტარულ დარღვევებს. ბავშვთა უეცარი სიკვდილის სინდრომი ასევე დაკავშირებულია მოწევასთან. გარდა ამისა, მოწევას შეუძლია დააქვეითოს ესტროგენების დონე, რაც იწვევს ნაადრევ მენოპაუზ ას.

დეფორმირებული სპერმა

მოწევას შეუძლია დააზ იანოს სპერმა და მისი დნმ-ი, რასაც შეუძლია გამოიწვიოს სიმახინჯ ეები ან დაბადების დეფექტი. ზ ოგიერთმა კვლევან აჩვენა, რომ იმ მამაკაცებს, რომლებიც ეწევიან, უფრო მეტი რისკი აქვთ შეეძინოთ ისეთი ბავშვი, რომელსაც ექნება კიბოს წინასწარგანწყობა. მოწევა ასევე ამცირებს სპერმის რაოდენობას და ამცირებს სისხლის დინებას სასქესო ორგანოში, რამაც შემდგომ შეიძლება გამოიწვიოს იმპოტენცია. ინფანტილურობა უფრო ხშირია მწეველებში.

ფსორიაზ ი

მწეველებს ორ-სამჯ ერ მეტი შანსი აქვთ, რომ განუვითარდეთ ფსორიაზ ი, კანის არაგადამდები დაავადება, რომელიც ხასიათდება ქავილით და ტოვებს წითელ წყლულოვან ლაქებს მთელს სხეულზ ე.

ბერგერის დაავადება

ბერგერის დაავადება, ასევე ცნობილია როგორც მაობლიტირებელი თრომბოანგიიტი, ფეხის ვენების, არტერიების და ნერვების ანთება, ანუ სისხლის დინების შეზ ღუდვა. იგი განუკურნებელია. ამ დაავადებას მივყავართ განგრენამდე (ქსოვილის სიკვდილი) და დაზ იანებული მიდამოს ამპუტაციამდე.

კ ი ბ ო თამბაქოს კვამლში შემავალი 59 ელემენტი კარცენოგენულია ანუ იწვევს კიბოს. მწეველებში 22-ჯ ერ მეტია რისკი იმისა, რომ განუვითარდეთ ფილტვის კიბო, ვიდრე არამწეველებში. გამოკვლევების მიხედვით: რაც უფრო დიდხანს ეწევა ადამიანი, მით მეტია რისკი, რომ განვითარდეს კიბოს სხვადასხვა სახეები, როგორიცაა: ცხვირის კიბო (2-ჯ ერ მეტი), პირის, სანერწყვე ჯ ირკვლის და ხორხის (6-დან 27-ჯ ერ), ყელის (12-ჯ ერ), საყლაპავის (8-დან 10-ჯ ერ), ხახის (10-დან 18-ჯ ერ), კუჭის (2-დან 3-ჯ ერ), თირკმლის (5-ჯ ერ), შარდის ბუშტის (3-ჯ ერ), სასქესო ორგანოს (2-დან 3-ჯ ერ), პანკრეასის (2-დან 5-ჯ ერ), სწორი ნაწლავის (3-ჯ ერ) და ანუსის (5-დან 6-ჯ ერ). ზ ოგიერთი კვლევით აღმოჩნდა კავშირი მოწევასა და მკერდის კიბოს შორის.

გმადლობთ ყურადღებისათვ

ის