'Warl@fi Manus /(rip Me{ayu

BU. 1/98 Januari - Jun 1998 ISSN 0128-6897

Petua Membina Rumah Tradisi

Perpustakaan Negara Malaysia mempunyai 5 manuskrip Petua Membina Rumah iaitu: a. -Manuskrip MSS 741 b. Manuskrip MSS 2001 c. Manuskrip MSS 1415 d. Manuskrip MSS 1521 e. Manuskrip MSS 1849

Dari mal)uskrip tersebut diperoleh penjelasan bahawa di dalam membina sesebuah rumah, membuka dusun, bendang, kampung dan negeri, kita perlu mengkaji terlebih dahulu kedudukan bumi · dan arah orientasinya, hari dan bulan (astronomi) dimulakan kerja . dan jenis tanah. Rriniah ibarat mikrokosmos (alam kecil) bagi manusia dalam hubungannya dengan makrokosmos (alam besar), justeru itu rumah dianggap sebagai manusia, ia mempunyai kepala, badan dan kaki, ada tulang sendi, malah perasaan, dan berjiwa, kerananya ia ada dekoratifnya. Justeru itu mendirikan rumah dan membuka ladang ada petuanya demi kesejahteraan dan terhindar penghuninya daripada malapetaka, Insyaallah.

Pembinaan rumah dan bentuI{nya di Alam Melayu mempunyai kaitan dengan falsafah dan anthropologi suku kaum berkenaan. RU11Ulh Aceh dibina berdasarkan falsafah keselamatan kampung. Lantaran itu orang asing mudah tersesat apabila memasuki kampung Aceh. Rumah Gadang Minangkabau dibina berdasarkan peranan mamak untuk menjaga kesejahteraan keluarga nasab ibu. Ru11Ulh Jawa pula dibina berdasarkan kepercayaan, ruang depan tempat menerima tetamu, ruang tengah tempat upacara ritual dan ruang dalam tempat upacara perkahwinan dan tidur.

Tesis

Dua tesis telah diteritna oleh Pusat Manuskrip Melayu,- Perpustakaan Negara Malaysia ·pada awal tahun ini. Kedua-dua tesis ini telah dikemukakan kepada Akademi Pengajian Melayu, Universiti Malaya, sesi 1997/1998 untuk memenuhi keperluan ijazah sarjana.

(a) Hikayat Nabi Ayub: Sebagai Sebuah Karya Sastera Dan Perbandingan Dengan A I:" Quran , oleh Puan Azmah bt Tambi. Kajian adalah dibuat berdasarkan naskhah

Hak Cipta Terpelihara ©1998 – Perpustakaan Negara Malaysia

Hak Cipta Terpelihara ©1998 – Perpustakaan Negara Malaysia

manuskrip MSS 1664 koleksi Perpustakaan Negara Malaysia yang berjudul Hikayat Nabi Ayub.

(b) Hikayat Raja Budak: satu kajian dari sudut kemahiran berfikir, oleh Puan Hasnah bt Mohd Saleh, berdasarkan kaj ian ke atas manuskrip naskhah salinan mikrofilem MKM 3859 (salinan dari MS Malay E.3 di Bodleian Library , Universiti Oxford. '

Perolehan Manuskrip Melayu

Perpustakaan Negara Malaysia telah memperolehi 45 naskhah manuskrip Melayu dalam tempoh setengah tahun pertama 1998. Sebahagian besar manuslcrip berkenaan adaiah mengenai agama . Islam. Judul manuskrip-manuskrip berkenaan di antaranya adalah ~perti berikut:

MSS 2358 a. Hikayat Nabi -Bercukur b. Hikayat Siti Fatimah

Berkahwin Dengan Ali c. Hikayat Fanana Islam

MSS 2360 Hidayat al-Salikin

MSS 2363 [Kitab Majmlf)

MSS 2364 Petua Ilmu Gajah

MSS 2367 /Zikir Syeikh Muhammad al-Samman]

2

MSS 2368 Dala'il al-Khairat

MSS 2369 Sullam al-Mubtadi fi Milrifa! Tariq

al-Muhtadi

MSS 2374 Bidayat al-Hidayah

MSS 2378 a. Shamsul MaCrifat b. Bayan Tajalli c. Nazam Usuluddin d. Mufatih al-Aqidah e. [Kitab Arab] f. ·Hadith g. Mengenal Diri h. [Kitab Arab] i. Durr al-Faraid bi Syarh al-

'Aqaid

MSS 2336 Kitab Selawat

MSS2341 [Hikayat Nabi Sulaiman]

- .

MSS 2344 Ketika

MSS 2348 [Bughiyat al-Tullab}

MSS 2350 Hill al-Zill

MSS 2353 Kitab al-Muhimmah

MSS 2355 a. Minhaj al-Atammi b. Bustan al-Salikin

MSS 2365 a. Catatan Seorang Kerabat

Hak Cipta Terpelihara ©1998 – Perpustakaan Negara Malaysia

Hak Cipta Terpelihara ©1998 – Perpustakaan Negara Malaysia

Diraja b. Ketika c. Azimat (Ilmu Pengasih)

Terbitan Barn

ABDUL Rahman Kaeh. Syair Madhi: Citra Me/ayu Nusantara. Kuala Lumpur : Perpustakaan Negara Malaysia, 1997. RM55.00

Buku ini Inerupakan buku ketiga yang dihasilkan oleh Perpustakaan Negara Malaysia di bawah program Mualim Tamu. Ianya merupakan hasil kajian Dr. Abdul Rahman Kaeh ke atas lima manuskrip Syair Madhi di dalam koleksi Pusat Manuskrip Melayu, Perpustakaan Negara Malaysia; Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur; Perpustakaan Universiteit Leiden; Perpustakaan School of Oriental and African Studies dan Perpustakaan Nasional Republik Indonesia.

Buku ini terbahagi kepada 6 bab iaitu pandangan umum tentang syair, latarbelakang naskhah Syair Madhi, tulisan dan ejaan naskhah, analisis dan fungsi, kaedah penyuntingan dan transliterasi teks Syair Madhi dari naskhah MSS 429. Buku ini amat sesuai untuk mereka yang ingin memahami konsep dan ciri syair, tradisi penulisan ilmiah dan karya Syair Madhi.

Jumal Filologi Melayu, Jilid 5

Jilid 5 Jurnal Filologi Melayu (1996) telah pun diterbitkan dan mula diedarkan kepada orang ramai pada bulan Mei 1998.

3

Keluaran ini memuatkari lapan buah artikel dan dua resensi buku iaitu:

(i) Manuskrip Sur at-Sur at Francis Light: Suatu Analisis. Aspek Kosa Kata, oleh Abdul Razak Abdul Karim

(H) Askara dan Batu Bersurat Melayu Kuno, oleh Abdul Rahman al-Ahmadi

(iii) M emperkenalkan M anuskrip Kutipan Mutiara Karya Abu Muhammad Adnan Haji Abdullah, oleh Ding Choo Ming

(iv) Syair Perang Inggeris di Betawi oleh Zubir Idris

(v) Resitasi Dalam Pertunjukan Basimalin: Dari Naskhah ke Pelisanan, oleh Suryadi

(vi) Koleksi Surat Raja Haji Ahmad Riau: Suatu Pengenalan olehWan Mohd. Shaghir Abdullah

(vii) Stail Tulisan Tangan Dalam Manuskrip Melayu, Qleh Wan Ali Wan Mamat

(viii) Pengesanan Manuskrip Melayu di Afrika Selatan: Satu Catatan Ringkas, oleh Munazzah Zakaria

Resensi Buku a. Menyingkap Intisari Segala

Rahsia, oleh· Suryadi b. Katalog Induk Naskhah-MlSkhah

Nusantara, oleh I Made Suparta

Kedua-dua terbitan ini . boleh ·dibeli dari wakil penjual Perpustakaan Negara Malaysia iaitu:

Parry Book Centre 60, Jalan Negara, P.O. Box 10960 Taman Melawati 50730 Kuala Lumpur

Hak Cipta Terpelihara ©1998 – Perpustakaan Negara Malaysia

Hak Cipta Terpelihara ©1998 – Perpustakaan Negara Malaysia

Bengkel/Seminar

Institut Alam dan Tamadun ·Melayu, UKM Beberapa seminar dan bengkel berkaitan nianuskrip Melayu telah dianjurkan oleh Institut Alam dan Tama~un . Melayu (AT~A) Universiti KebangsaanMalaysia.

a. Beberapa Tahap Perkembangan Sistem Tulisan Jawi . . Seminar ini telah diadakan pada 11 Disember 1997. Prof. Dr. Hashim ·Musa, Timbalan · Pengarah, Akademi Pengajian Melayu. Universiti Malaya. .

b. AsalUsul dan Bentuk Skrip Jawi: Suatu Pellilaian Semula Seminar Tulisan Jawi

. Seminar ·ini'telah ·diadakan pada 8 Januari 1998. Or. Haji wait Ali Wan Mamat telah meinben~glcan kertas kerja~ .

c. ·Bengkel Karya Agong Tuhjat al-Nafts Bengkel ini pula' diad3kan . pada 20 Jon 1998 Sebanyak :· 4 ·kertas· kerja telah .dibenrangkanyang membicaraka1i khusus mengenai manuskrip Melayu Tuhfat al-

. Nafts iaitu: · .. ' , .. .. ' . i. Tuhfat AI-Nafts: Merangka Satu

Episod Sejarah .Kalimantan Barat oleh Sauden Yusriadi

it. KalJ1fI!intan. !JaTat Dil1am TUhfat Al-Nafts oleh Saudara Zainuddin Isman

iii. Menyelusuri Pengarang Karya ffistoriograji M,elayu .. Tradisipnal oleh Saudari Rahimah Hamdan

iv. Pengarang Tuhfat · A/;..NajiS oleh Prof Dato' Dr. Abu . HaSsan Sham

Malay Manuscripts Cataloguing. Project: International Workshop on Malay Manuscripts

Leiden University Library telah menganjurkan seminar berkenaan pada 16-18 Mac 1998. Sebanyak sepuluh kertas kerja telah dibentangkan seperti berikut: .

i. On The Textual History Of The Syair Perahu: With Special

4

Reference to Statistical methods of Anribution, oleh Vladimir. I. Braginsky.

ii. Recitation 111 Basimalin Performance: Some Notes For a · Millangkabau Manuscript and titerary Life. oleh Suryadi.

iii. Scribal Activities in the Algemene Secretarie, oleh Maria Indra Rukmi.

iv. Documenting the Written Pantun of the Manuscripts, oleh Muhammad Haji Salleh.

v. Muhammad Bakir's Wayang Manuscripts, oleh Dewaki Kramadibrata.

vi. Scribes and the Places of Copying on Riau Manuscripts in 19 Century. oleh Mu 'jizah.

vii. A Fami~v Affair, oleh Jan van der Putten.

viii. Experiences ill Editing Malay Facsimiles. oleh Roger Tol.

ix.· A Malay manuscript From Bima: . the. Laws of Disorder, oleh Henri Chambert-Loir·.

x. . Musings on a Piece of 'Wallpaper': Some Thoughts · On Early Royal Leiters From Aceh, o]eh Annabel Teh Gallop .

. Universiti Leiden bercadang menerbit1can koleksi kertas kerja berkenaan dalam bentuk prosiding.

Penaung: Datin Mariam Abdul Kadir Ketua Pengarah Perpustakaan Negara Malaysia

Sidang Pengarang: Shahar Banun Jaafar. PNM

HajfWanAIi Wan Mamat. PNM Haji Ibrahim Ismail, UM Rogayah Mohd .. Yassin. UKM Raja Masittah Raja Aritlin. DBP Salimah Abdul Rahman. PNM

Urusetia: Perpustakaan Negara Malaysia Pusat Manuskrip Melayu 232. Jalan Tun Razak 50572 Kuala Lumpur Tel: 2943488

2924079 (talian tenls)

Hak Cipta Terpelihara ©1998 – Perpustakaan Negara Malaysia

Hak Cipta Terpelihara ©1998 – Perpustakaan Negara Malaysia

MAL0176_0001MAL0176_0002MAL0176_0003MAL0176_0004