syarikat perdagangan dan badan pentadbir di Sabah. Sir Rutherford Alcock telah dilantik sebagai presiden SBUB, manakala Alfred Dent telah dilantik sebagai pengarah urusan syarikat tersebut.Terdapat beberapa syarat yang terkandung di dalam Piagam tahun 1881 tersebut. Antaranya, hubungan luar di antara SBUB dengan kuasa-kuasa asing hendaklah di bawah izin kerajaan Inggeris, SBUB hendaklah menerima nasihat daripada kerajaan Inggeris, SBUB hendaklah membenarkan pelabuhan-pelabuhan di Sabah digunakan oleh kapal-kapal Inggeris, perlantikan Gabenor Sabah hendaklah dipersetujui oleh kerajaan Inggeris, SBUB tidak boleh menyerahkan wilayah yang diperintahnya kepada mana-mana kuasa asing tanpa kebenaran daripada kerajaan Inggeris dan SBUB hendaklah bertanggungjawab menamatkan hamba abdi dalam jajahannya dan memerintah dengan adil dan mengikut adat resam tempatan.[footnoteRef:2] Setelah pengurniaan piagam diraja oleh kerajaan British barulah kedudukan SBUB semakin kukuh dan berupaya melaksanakan pentadbirannya di Borneo Utara. [2: Siti Aishah Hj. Lokin, Perubahan Sosioekonomi dan Pentadbiran Masyarakat Peribumi Sabah 1881-1963, Kota Kinabalu: Universiti Malaysia Sabah, 2007, Hal. 50.]

Namun selepas gerakan Anti-Penyerahan selesai, kerajaan british mula sedar bahawa telah muncul kesedaran dalam diri masyarakat Sarawak untuk terlibat dalam kegiatan politik kerajaan sarawak dan dengan ini, pihak british mula mengambil langkah untuk memberikan taraf berkerjaan sendiri kepada masyarakat Sarawak dan menjajikan kemerdekaan kepada mereka selepas itu. Pilihan Raya peringkat Tempatan telah diadakan pada 4 November 1956 bagi Kuching Municipal Council (KMC) dan seterusnya pilihan raya ke dua diadakan pada tahun berikutnya di Sibu Urban District Council (SUDC). Seterusnya Pilihan Raya Umum Pertama diadakan pada tahun 1959 secara tiga peringkat. Ianya dimulakan Dengan Pilihan Raya Majlis Daerah dan seterusnya Majlis Daerah mengadakan pemilihan wakil ke Majlis Penasihat Bahagian dan akhirnya ke Majlis Negeri[footnoteRef:3]. Daripada pilihan raya inilah telah muncul parti politik yang mana penubuhanya dimulakan dengan Sarawak United Peoples Party( SUPP) pada 12 Jun 1959 diikuti dengan penubuhan Parti Negara Sarawak (PANAS) pada 9 April 1960. Seterusnya pada 10 April 1961 telah muncul Sarawak National Party (SNAP), Barisan Rakyat Jati Sarawak (BARJASA) pada 2 Januari 1962, sarawak chinese association(SCA) pada tahun Julai 1962 serta Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA) yang ditubuhkan pada Ogos 1962. Tahap kesedaran politik masyarakat Sarawak lebih jelas berbanding dengan masyarakat di Sabah. Walaupun telah muncul parti pada tahun 1959, sarawak lebih menyedari bahawa tidak selamanya negeri mereka ingin diperintah oleh bangsa asing, maka dengan pengenalan Gagasan Malaysia Mei 1961 telah menghangatkan lagi kemunculan parti-parti politik disarawak[footnoteRef:4]. Dan pembentukan parti-parti tersebut mempunyai sifat dan faktor yang tersendiri yang mana akan diperjelaskan dengan lebih terperinci pada perengang yang seterusnya nanti. [3: Ibid, Hlm 98] [4: Noor Bin Abdullah B.A (Hons), Kemasukan Sabah dan Sarawak Ke Dalam Persekutuan Malaysia, Dari Segi Perlembagaan Malaysia, hlm 32-33.]