universiti putra malaysia puisi-puisi zaihasra: satu kajian pesimisme

UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA

PUISI-PUISI ZAIHASRA: SATU KAJIAN PESIMISME

HASNI ABAS

FBMK 2001 11

PUISI-PUISI ZAIHASRA: SATU KAlIAN PESIMISME

HASNIABAS

MASTER SASTERA UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA

2001

PUISI-PUISI ZAIHASRA: SATU KAlIAN PESIMISME

HASNI ABAS

Tesis ini dikemukakan Sebagai Memenuhi Keperluan untuk Ijazah Master Sastera di Fakulti Bahasa Moden Dan Komunikasi

Universiti Putra Malaysia Mei 2001

DEDIKASI

KEPADA IBU DAN BAPAKUi KEPADA ISTERIKUi

HAFIZAH ISNIN KEPADA ANAK-ANAK KAMIi

HANISAH HASNI HAFIZ HASNI

HANNANI HASNI HASANAH HASNI

ii

Abstrak tesis yang dikemukakan kepada Senat Universiti Putra Malaysia sebagai memenuhi keperluan untuk Ijazah Master Sastera

PUISI-PUISI ZAIHASRA: SATU KAJIAN PESIMISME

Oleh

HASNI BIN ABAS

Mei 2001

Pengerusi: Encik Kamaruzzaman bin Abdul Kadir

Fakulti : Bahasa Moden dan Komunikasi

Tesis ini merupakan kajian terhadap puisi-puisi Zaihasra yang ditulis sepanjang

tempoh pengkaryaannya dari awal tahun 1970-an hingga akhir tahun 1980-an, yang

telah dikumpulkan di dalam kumpulan puisinya Dalam Pelarian Satu, Dalam Pelarian

Tiga, Balada Tun Fatimah, Laut Pohon dan Kota, dan Akuarium Kota kumpulan puisi

bersama Siti Zainon Ismai l . Kajian ini menggunakan pendekatan psikologi

Fenomenologi Humanistik yang diasaskan oleh Carl Rogers, yang berpendapat

tingkah laku manusia bukan sahaja dipengaruhi oleh pengalaman dalaman mereka

tetapi juga dipengaruhi oleh persekitaran luaran.

Zaihasra merupakan salah seorang penyair wanita Malaysia yang penting

dalam sejarah perkembangan sastera Melayu. Sepanjang tempoh pengkaryaan

beliau di antara tahun 1970-an hingga 1980-an, beliau telah 7 kali memenangi

Hadiah Sastera Malaysia. Namun begitu ketokohannya tidak mendapat banyak

perhatian daripada para pengkaji . Satu hal yang menarik tentang puisi-puisi

Zaihasra ialah aspek pesimisme yang terdapat dalam puisi-puisi beliau .

III

Melalui pendekatan Psikologi Fenomenologi Humanistik yang digunakan,

pesismisme begitu jelas terlihat di dalam puisi-puisi Zaihasra yang ditulis sepanjang

pengkaryaan beliau. Hal ini jelas kelihatan pada puisi-puisi beliau terutamanya yang

ditulis pada akhir tahun 1970-an dan juga sebelum beliau meninggal dunia pada

akhir tahun 1989. Pesimisme yang terdapat dalam puisi-puisi Zaihasra banyak

mempunyai perkaitan dengan latar belakang kehidupan dan peristiwa yang terjadi

dalam kehidupannya.

Hasil kajian in i juga menunjukkan walaupun puisi-puisi Zaihasra mempunyai

sikap, perasaan, nada dan mesej yang pesimisme tetapi puisi-puisi beliau masih

mempunyai estetika yang diperlukan dalam sesebuah puisi . Puisi-puisi Zaihasra

masih mempunyai kepelbagaian diksi yang membawa kepada keseimbangan bentuk

dalaman dan luaran serta memberikan kesatuan idea atau mesej yang ingin

disampaikan, yang memberikan tahap keestetikaan di dalam sesebuah puisi.

IV

Abstract of thesis.presented to the Senate Universiti Putra Malaysia in fulfilment of the requirement for the degree of master of Arts

ZAIHASRA'S POEMS: A PESSIMISM STUDY

By HASNI BIN ABAS

Mei 2001

Chairman : Encik Kamaruzzaman bin Abdul Kadir

Faculty Moden Languages and Communication

This thesis is a study of Zaihasra's poems, particulary those written from

early 1970s to late 1980s. These poems are published in an anthology entitled,

Da/am Pe/arian Satu, Da/am Pe/arian Tiga, Ba/ada Tun Fatimah, Laut, Pohon dan

Kota, and Akuarium Kota, a joint effort with Siti Zainon Ismail . The approach

applied in this study is that of Carl Rogers' Psychology of Humanistic

Phenomenology, which advocates that human behaviour is not only influenced by

their own internal experience but also that of the external environment.

Zaihasra is one of Malaysia's must distinguished women poet in the history of

the development of Malay Literature. Throughout her writing career, Zaihasra

achieved was awarded the Malaysian Literary Prize numerous times. However, her

achievement was not given much attention by most researchers. A notable aspect

of Zaihasra's poems was her emphasis on pessimism which was evident in al l her

works.

v

Through the Psychology of Humanistic Phenomenology approach, Zaihasra

was able to display the pessimism aspect throughout her career as a poet. This is

evident in her works during the late 1970s and before she died in late 1989. This

emphasis, in a way, is a reflection of her real experience in life.

The result of this study proved that Zaihasra's works stil l portray the

aesthetic value in a poem although her approach was very pessimistic. Her works

stil l command a variety of dictions which balance the internal and external values. It

also presents as unison of ideas or messages that provide the aesthetic value which

matters most in a poem.

vi

PENGHARGAAN

Penulisan tesis bukanlah satu usaha yang boleh di lakukan secara

perseorangan. Ia memerlukan bimbingan, bantuan, pertolongan dan kerjasama

dari orang lain . Dalam usaha menjayakan penulisan tesis ini ucapan terima kasih

dan penghargaan perlu diberikan kepada pengerusi penyeliaan tesis ini, Encik

Kamaruzzaman Abdul Kadir dan juga ahli jawatankuasa penyeliaan Dr. Ramli Isin

dan Encik Abdul Rahim Marasidi.

Ucapan terima kasih juga dirakamkan kepada pensyarah-pensyarah di

Fakulti Bahasa Moden dan Komunikasi yang terlibat memberikan kerjasama baik

secara langsung mahupun tidak langsung.

Tidak lupa juga rakaman terima kasih diberikan kepada keluarga

Allahyarhamah Zaihasra di Melaka terutama kepada Hajah Saanah bte Ketot, Haji

Said bin Md. Jani dan Hajah Rahmah bte Haji Abd . Wahab, yang telah sudi untuk

diwawancara .

Ucapan terima kasih juga dirakamkan kepada Sdr. Siti Hawa Hj . Jaafa yang

menaip tesis ini dengan tekun. Dan akhir sekal i kepada rakan-rakan yang

memberikan galakan dan dorongan dalam usaha menyempurnakan penulisan tesis

ini.

Hasni Abas 15 Mei 2001

Vll

Saya mengesahkan bahawa Jawatankuasa Pemeriksa bagi Hasni bin Abas telah mengadakan pemeriksaan akhir pada 15 Mei 2001 untuk menilai tesis Master Sastera beliau yang bertajuk Puisi-puisi Zaihasra: Satu Kajian Pesimisme mengikut Akta Universiti Pertanian Malaysia (Ijazah Lanjutan) 1980 dan Peraturan-peraturan Universiti Pertanian Malaysia (Ijazah Lanjutan) 1981 . Jawatankuasa Pemeriksa memperakukan bahawa calon ini layak dianugerahkan ijazah tersebut. Anggota Jawatankuasa Pemeriksa adalah seperti berikut:

SAMSINA Hl. ABD. RAHMAN Ph.D Fakulti, Bahasa Moden dan Komunikasi Universiti Putra Malaysia (Pengerusi)

KAMARUZZAMAN ABDUL KADIR Fakulti Bahasa Moden dan Komunikasi Universiti Putra Malaysia (Ahli)

RAMLI BIN ISIN Ph.D Fakulti Bahasa Moden dan Komunikasi Universiti Putra Malaysia (Ahli)

ABDUL RAHIM MARASIDI Fakulti Bahasa Moden dan Komunikasi Universiti Putra Malaysia (Ahli)

MOHAYIDIN' PhD Profesor Timbalan Dekan Pusat Pengajian Siswazah Universiti Putra Malaysia

Tarikh : '9 JUL 2001

viii

Tesis ini telah diserahkan kepada Senat Universiti Putra Malaysia dan telah diterima sebagai memenuhi keperluan Ijazah Master Sastera.

AINI IDERIS I PhD Profesor Dekan Pengajian Siswazah Universiti Putra Malaysia

Tarikh: '0 AUG 2001

IX

Saya mengaku bahawa tesis ini adalah hasil kerja saya yang asli melainkan petikan dan sedutan yang telah diberikan penghargaan di dalam tesis. Saya juga mengaku bahawa tesis ini tidak dimajukan untuk ijazah-ijazah lain di Universiti Putra Malaysia atau institusi-institusi lain

Tarikh: 9 JUL 2001

x

DEDIKASI ABSTRAK ABSTRACK PENGHARGAAN PENGESAHAN PENGAKUAN

KANDUNGAN

BAB PENDAHULUAN I

Pengenalan Latar belakang Penyair Wanita Pernyataan Masalah Objektif Kajian Kepentingan Kajian Batasan Kajian Kaedah Kajian Latar belakang Zaihasra Latar belakang Kepenyairan Zaihasra Pengalaman Hidup dan Kepenyairan Zaihasra Sumbangan Kesusasteraan Zaihasra Sikap, Pemikiran dan Pandangan Zaihasra

Terhadap Kesusasteraan

II SO ROTAN LITERATUR

Pengenalan Pandangan atau Tanggapan Terhadap

Kepenyairan Zaihasra Pesimisme Dalam Kesusasteraan Melayu

Halaman

ii i i i v vii viii x

1 4 1 1 13 14 15 15 16 17 18 24

28

32

37 44

xi

III METODOLOGI KAJIAN

Pengenalan Reka bentuk Kajian Pemilihan Bahan Kajian Analisis Data Perkembangan Psikologi Hubungan Psikologi dengan Kesusasteraan Perkembangan Pendekatan Psikologi di Malaysia Pendekatan Psikologi Fenomenologi Humanistik Pesimisme dalam Psikologi

IV PESIMISME DALAM PUISI ZAIHASRA

V

Pengenalan Pesimisme dalam Puisi Zaihasra dekad 1970-an Pesimisme dalam Puisi Zaihasra dekad 1980-an Rumusan

KESIMPULAN

BIBUOGRAFI

BIODATA DIRI

46 46 47 47 49 51 54 57 60

63 64 92

129

133

139

146

xii

BAB I

PENDAHULUAN

Pengenalan

Puisi adalah genre sastera yang tertinggi estetikanya jika dibandingkan

dengan genre sastera yang lain seperti cerpen, novel dan drama. Keadaan ini

demikian kerana penciptaan sesebuah puisi begitu terikat dengan ukuran ni lai

estetikanya. Ukuran nilai estetika tersebut ialah unsur kepelbaga